Fiere Margriet

Dit is een hervertelling van de eeuwenoude Leuwese legende van Fier en Margriet.

This is a retelling of the ancient Leuven legend of Fier and Margriet.

Het is een beetje geüpdate, maar nog steeds even eeuwenoud en tijdloos.

It is a bit updated, but still just as ancient and timeless.

Oorspronkelijk was dit luisterverhaal gemaakt voor de audiogids van Odyssey,

Originally, this audio story was created for the audio guide of Odyssey,

de openluchtentoonstelling van het Leuwese kunstenfestival Itaka.

the outdoor exhibition of the Leuwese art festival Itaka.

Toch wilden we dit verhaal een meer permanent plekje op het web geven,

Still, we wanted to give this story a more permanent place on the web,

zodat iedereen nog kon nagenieten van de woorden van Bastiaan de Grote,

so that everyone could still savor the words of Bastiaan the Great,

de stem van Anneleen Laremans en de muziek van Ao, dat zijn Brenda Corijn en Siba Chow,

the voice of Anneleen Laremans and the music of Ao, that is Brenda Corijn and Siba Chow,

en Gust van Moorhem.

and Gust van Moorhem.

Omdat dit dus eerst deel was van een wandeling,

Because this was initially part of a walk,

zal Anneleen af en toe verwijzen naar de plekken waar je zou zijn langsgekomen.

Anneleen will occasionally refer to the places you would have passed by.

Dat is natuurlijk nu niet meer van toepassing per se.

That is of course no longer necessarily applicable now.

Trigger warning, in dit verhaal komt bloed en geweld tegenover vrouwen voor.

Trigger warning, this story contains blood and violence against women.

Nu ben je helemaal vermoeid.

Now you are completely exhausted.

En klaar om te duiken in het verhaal van Fire Margriet,

And ready to dive into the story of Fire Margriet,

de Leuwese die nooit haar moed verloor, ook al keek ze de dood recht in de ogen.

the Leuwese who never lost her courage, even when she looked death straight in the eyes.

Hier vertellen wij, o luisteraar, van Fire Margriet,

Here we tell you, oh listener, about Fire Margriet,

die afdreef op de deilen nadat haar moed nooit in het gedrang kwam.

she drifted on the dales after her courage was never compromised.

Stel je voor, je staat op exact deze plek, maar een paar honderd jaar geleden.

Imagine, you are standing in exactly this place, but a few hundred years ago.

Het is een koude winterochtend, maar je hoort wel rumoer op straat.

It's a cold winter morning, but you can still hear noise in the streets.

Toch, het rumoer komt niet van een markt of een feest.

Yet, the noise does not come from a market or a celebration.

Nee, hier om de hoek zie je net een stoet van vrouwen de straat uitkomen.

No, just around the corner you can see a procession of women coming out onto the street.

Het zijn Begijnen, religieuze vrouwen die samen leven en werken.

They are Beguines, religious women who live and work together.

Ze stappen langzaam en ingetogen voorbij.

They walk slowly and quietly past.

Ondanks hun kleine postuur dragen er enkele van hen een grote, zware kist.

Despite their small stature, some of them carry a large, heavy chest.

Een grote, zware kist.

A large, heavy chest.

Gehuld in een rood-wit-rode doek.

Draped in a red-white-red cloth.

Op de avond voor die ene winterochtend met de Begijnen stoet

On the evening before that one winter morning with the Beguine procession.

had je misschien Margriet langs deze straat te zien rennen.

Did you perhaps see Margriet running down this street?

Margriet was een jong meisje van in de twintig.

Margriet was a young girl in her twenties.

Ze had altijd zin om enorm veel te doen,

She was always eager to do a lot.

en dat viel niet altijd bij iedereen in de smaak.

and that didn't always appeal to everyone.

Ze was een paar jaar geleden naar Leuven getrokken in de hoop te kunnen studeren,

She had moved to Leuven a few years ago in the hope of being able to study.

maar was afgewezen, omdat meisjes...

but was rejected because girls...

nu eenmaal niet mochten studeren.

were simply not allowed to study.

Ze had dan maar een nieuw plan uitgedokterd,

She had come up with a new plan then,

en werkte in de tussentijd in een herberg.

and worked in a tavern in the meantime.

Het was de herberg De Hoorn,

It was the inn De Hoorn,

van haar oom Amandus aan de rand van de stad.

from her uncle Amandus on the outskirts of the city.

Nu staat daar een wereldberoemde brouwerij,

Now there is a world-famous brewery.

maar toen was het een vergeten uithoekje van de stad,

but back then it was a forgotten corner of the city,

waar de planten welig tierden.

where the plants thrived.

Een besluiteloze spatie in het landschap van de stad.

An indecisive space in the landscape of the city.

De meeste Leuvenaars vonden het maar niks,

Most Leuven residents didn't think much of it,

maar het was enorm in trek bij reizigers.

but it was very popular among travelers.

Die avond was een heel mooi moment,

That evening was a very beautiful moment,

toen was er net een grote groep gasten in de herberg aangekomen.

At that time, a large group of guests had just arrived at the inn.

Ze kwamen net in één ruk vanuit Mechelen gereden,

They just drove straight in from Mechelen.

en hadden een enorme grote dorst.

and had an enormous thirst.

Zoveel dorst, dat ze meteen alle wijn hadden opgedronken.

So thirsty that they immediately drank all the wine.

Oma Amandus stuurde Marguerite naar een wijnhandelaar,

Grandma Amandus sent Marguerite to a wine merchant,

hier in de Minderbroederstraat,

here in the Minderbroederstraat,

om snel een extra kruik wijn te gaan halen.

to quickly go get an extra jug of wine.

Marguerite rende dus van de rand van de stad hier naartoe.

Marguerite is therefore coming from the edge of the city over here.

Buiten adem kwam ze hier aan,

She arrived here out of breath,

op de valavond van haar laatste dag.

on the eve of her last day.

Die nacht, een paar uur nadat Marguerite hier wijn kwam halen,

That night, a few hours after Marguerite came here to get wine,

dreef ze hier, wonderlijk genoeg, stroomopwaarts.

she drove here, strangely enough, upstream.

Er was geen leven meer in haar lichaam.

There was no life left in her body.

Toch leek het maar alsof ze sliep.

Yet it seemed as if she was just sleeping.

Ze had geen enkel schammetje.

She had no shame at all.

Vredevol en sereen dreef ze doorheen de stad.

She drifted peacefully and serenely through the city.

Ze liet een scharlaken rood spoor achter zich in het water.

She left a scarlet red trail behind her in the water.

De Leuvenaars, die die winterochtend met de slaap in hun ogen

The Leuven residents, who that winter morning had sleep in their eyes

de ijsbloemen van hun ramen hadden,

the ice flowers of their windows had,

konden zien dat de oevers van de deilen

could see that the banks of the Deilen

een diepe, bloedrode kleur hadden gekregen.

had acquired a deep, blood-red color.

We gaan terug naar de valavond van Marguerite's laatste dag.

We go back to the evening of Marguerite's last day.

Stel je voor, met een hele kruik wijn,

Imagine, with a whole jug of wine,

helemaal terug naar de herberg rennen.

run all the way back to the inn.

Een hele klus, maar Marguerite wist niet van opgeven.

A big task, but Marguerite did not know how to give up.

Uitgeput, maar zelfverzekerd,

Exhausted, but confident,

rende ze door de middeleeuwse straatjes terug naar de herberg.

they made their way back through the medieval streets to the inn.

Het werd al donker en de lichtjes achter de ruiten

It was already getting dark and the lights behind the windows.

werden langzaam, één voor één, aangestoken.

were slowly, one by one, lit.

Als sterren weerspiegelde ze in de plassen van de Mechelse straat.

Like stars, they reflected in the puddles of the Mechelen street.

Ze liep langs het klein Begijnhof,

She walked past the small Beguinage,

waar de vrouwen, zacht hun gebeden prevelend,

where the women, softly whispering their prayers,

zich klaarmaakten om naar bed te gaan.

getting ready to go to bed.

Marguerite was moe.

Marguerite was tired.

Ze had zo enorm veel gewerkt,

She had worked so incredibly hard,

maar ze had niet veel te doen.

but she didn't have much to do.

Om haar droom waar te maken.

To make her dream come true.

Marguerite wilde verder reizen.

Marguerite wanted to continue traveling.

Ze wou op zoek gaan naar een plek

She wanted to search for a place.

waar een meisje mocht willen wat ze wou

where a girl could want what she wanted

en worden wat ze wilde.

and become what they wanted.

Ze wist niet zeker of zo'n plek bestond,

She wasn't sure if such a place existed,

maar als dat wel het geval was,

but if that were the case,

moest het wel erg ver van hier zijn.

it must be quite far from here.

Dus werkte ze en spaarde ze zoveel ze kon

So she worked and saved as much as she could.

voor die lange, verre reis.

for that long, distant journey.

Het vallen van de nacht had ook een kou ingezet.

The onset of night had also brought a chill.

Het beloofde s'nachts flink te vriezen.

It promised to freeze hard at night.

Maar hoe harder ze nu rende, dacht ze,

But the harder she ran now, she thought,

hoe sneller ze terug in de warmte van de herberg zou zijn.

how much faster she would be back in the warmth of the inn.

Toen haar vingers bijna geen gevoel meer hadden,

When her fingers had almost no feeling left,

kwam ze aan in de herberg.

She arrived at the inn.

Met haar elleboog maakte ze aanstalten

With her elbow, she made an attempt.

om de zware houten deur voorzichtig te openen

to carefully open the heavy wooden door

om zeker die kruik niet te laten vallen.

to make sure not to drop that jug.

Maar wat ze daar zou aantreffen, had ze niet verwacht.

But what she would find there, she did not expect.

Op de ochtend van Margriet's laatste dag

On the morning of Margriet's last day

reed er een roversbende mechelen uit.

A gang of robbers came out of Mechelen.

Ze lieten een zwarte rokpluim achter zich.

They left a black tail plume behind them.

De bende was berucht in de streek.

The gang was notorious in the region.

De gedachte aan hen alleen al

The thought of them alone

deed de mechelaars beven van de schrik.

the people of Mechelen tremble with fear.

Sommigen fluisterden dat ze zich op bokken voortbewogen.

Some whispered that they moved about on bucks.

Anderen zeiden dat ze tegen elkaar praten in duivelstongen

Others said that they were speaking to each other in devil's tongues.

of dat ze je hart konden doorboren met één blik van hun ogen.

or that they could pierce your heart with a single glance from their eyes.

De manenblussers hielden hun deuren op slot en grendel

The moon extinguishers kept their doors locked and bolted.

en niemand kwam s'nachts nog buiten.

and no one went outside at night anymore.

Ze hadden net een abdij aan de rand van de stad leeggeroofd,

They had just looted an abbey on the outskirts of the city,

één van de laatste plekken die nog zo goed gelovig was

one of the last places that was still so devout

om open te doen voor onbekenden.

to open up to strangers.

Veel viel er in deze streek dus niet meer te rapen,

There was not much left to gather in this region anymore,

maar ze waren vastberaden om nog een slag te slaan.

but they were determined to strike another blow.

De hoofdman had zijn bende toen bevolen

The chief had then commanded his gang.

om de rivier stroomopwaarts te volgen,

to follow the river upstream,

ver weg naar de volgende grote stad.

far away to the next big city.

Op die ene koude winterochtend na Margriets laatste dag

On that one cold winter morning after Margriet's last day.

zag je hier die stoet beginnen lopen.

Did you see that parade starting to walk here?

De bewoners hangen uit hun ramen om naar de stoet te kunnen kijken.

The residents are hanging out of their windows to watch the procession.

Maar plots valt je iets op.

But suddenly you notice something.

De stoet groeit aan.

The procession is growing.

Bij het anatomisch theater bestond de stoet uit een dertigtal beginstukken.

At the anatomical theater, the procession consisted of about thirty starting pieces.

Maar nu is hij aangezwollen tot honderden personen.

But now it has swollen to hundreds of people.

Je ziet nu dat uit de huizen vrouwen en meisjes,

You can now see that women and girls are coming out of the houses,

die eerst uit hun ramen hingen,

those who were first hanging out of their windows,

nu in hun nachtjapon op hun simpele sloeven

now in their nightgown on their simple slippers

hun warme huis verlaten en zich bij de bende aansluiten.

leave their warm home and join the gang.

Maar je ziet ook, dit is geen vrolijke stoet.

But you can also see, this is not a cheerful procession.

Geen uitgelaten gezichten, geen feestlawaai.

No exuberant faces, no party noise.

Ze doen dit zeker niet voor hun plezier.

They are certainly not doing this for their pleasure.

Hun gezichten staan triest.

Their faces look sad.

Woest, strijdvaardig.

Fierce, combative.

Je hoort gefluister.

You hear whispering.

De tocht gaat tot aan de Keizersberg.

The journey goes up to the Keizersberg.

Ze gaan rechtstreeks naar de woning van de hertog.

They are going directly to the duke's residence.

Je hebt het misschien geraden.

You may have guessed it.

Dat rood-wit-rode doek vooraan is niet zomaar een doek.

That red-white-red cloth at the front is not just any cloth.

Het is een lijkwade.

It is a shroud.

Toen Margriet die valavond dus terugkwam met de kruis,

When Margriet returned that evening with the cross,

en ze net op het punt stond om de deur van de herberg open te doen,

and just as she was about to open the door of the inn,

zag ze dat er iets niet klopte.

she saw that something was wrong.

Toen ze vertrokken was, had uit de deur vrolijk gelach geklonken.

When she left, cheerful laughter had sounded from the door.

Maar nu was het ijzig stil.

But now it was eerily quiet.

Ze wierp een blik door de ramen en zag dat daar een reus van een mens stond,

She glanced through the windows and saw that there stood a giant of a man.

over het lichaam van haar oom, met een bloedig zwaard in zijn handen.

over the body of her uncle, with a bloody sword in his hands.

Ze herkende hem.

She recognized him.

Het was een van de gasten die eerder alle wijn hadden opgedronken.

It was one of the guests who had drunk all the wine earlier.

Zijn reisgenoten waren alles van waarde,

His travel companions were of all value,

uit de herberg aan het stelen.

from the inn stealing.

Ze waren gewelddadig overvallen door een medogeloze roversbende

They were violently attacked by a ruthless gang of robbers.

die zich voordeed als een reisgezelschap.

that presented itself as a travel group.

En Margriet mocht van geluk spreken dat ze toevallig die wijn was gaan halen

And Margriet could count herself lucky that she had happened to go get that wine.

toen het bloedbad plaatsvond.

when the massacre took place.

Wat moest ze nu doen?

What should she do now?

Ze zou kunnen wegvluchten.

She could run away.

Het geld dat ze al had opgespaard nemen en verder reizen

Take the money she had already saved up and continue traveling.

op zoek naar de plek waar ze van droomde.

looking for the place she dreamed of.

Anderzijds kon ze haar oom toch niet aan zijn lot overlaten.

On the other hand, she couldn't just leave her uncle to his fate.

Wie weet viel hij nog te redden.

Who knows, he might still be saved.

En wat als deze rovers de hele stad zouden leegplunderen?

And what if these robbers would loot the entire city?

Iemand moest hen stoppen.

Someone had to stop them.

Maar ja, wat kon zij als jong meisje nu doen tegen die brute roversbende?

But yes, what could she, as a young girl, do against that brutal gang of robbers?

En daarnaast, ze was de mensen van de stad

And besides, she was the people of the city.

waar de mannen haar geen plek gaven voor haar dromen

where the men did not give her a place for her dreams

toch niets verschuldigd.

still nothing owed.

Haar hart, eerst vol moed, liep leeg en vulde zich met twijfel.

Her heart, once full of courage, ran empty and filled with doubt.

MUZIEK

MUSIC

Marguerite besloot te doen wat haar juist leek.

Marguerite decided to do what she thought was right.

Ze raapte al haar moed en fierheid samen

She gathered all her courage and pride.

en stormde de herberg binnen.

and stormed into the inn.

Toen de rovers haar zagen, trokken ze grote ogen

When the robbers saw her, they looked wide-eyed.

en de hoofdman stapte op haar af.

and the chief approached her.

Hij was enorm.

He was enormous.

Hij reizig torende zijn gestalte boven Marguerite uit.

He towered over Marguerite with his stature.

Hé, wat zijn we van plan?

Hey, what are we planning?

Vroeg hij.

He asked.

Natuurlijk was Marguerite doodsbang.

Of course, Marguerite was terrified.

Maar doodsbang zijn is één ding.

But being scared to death is one thing.

Het tonen is nog iets anders.

Showing is something else entirely.

Zonder haar gezicht te vertrekken, riep ze luid

Without turning her face, she shouted loudly.

Stop daarmee! Ga weg hier!

Stop that! Go away from here!

De hoofdman was niet onder de indruk.

The chief was not impressed.

Ah ja? En wat ga je dan doen?

Oh really? And what are you going to do then?

Vroeg hij.

He asked.

Hij spottend.

He is mocking.

Hij gaf haar een duw en ze viel op de grond.

He pushed her and she fell to the ground.

Je kan kiezen.

You can choose.

Ofwel sluit je je bij ons aan en neem ik je tot mijn vrouw.

Either you join us and I take you as my wife.

Ofwel kan je je oom vervoegen in de dood.

Or you can join your uncle in death.

En wat ga je doen?

And what are you going to do?

MUZIEK

MUSIC

In de vroege ochtenduren kan je hier een oude Begijn zien lopen.

In the early morning hours, you can see an old Beguin walking here.

Ze kwam van het groot Begijnhof en was onderweg naar haar zusterorde aan het klein Begijnhof.

She came from the great Beguinage and was on her way to her sister order at the small Beguinage.

De twee groepen Begijnen woonden en werkten aan andere delen van de stad.

The two groups of Beguines lived and worked in different parts of the city.

Maar toch, in noodgevallen, staken ze de handen bij elkaar.

But still, in emergencies, they joined forces.

Het was nog donker en de meeste vrouwen van het klein Begijnhof lagen nog in hun bed.

It was still dark and most of the women of the small beguinage were still in their beds.

De Begijn maakte een groot misbaar.

The Beguin made a great fuss.

Ze schreeuwde en tierde en huilde.

She screamed and yelled and cried.

Nog één, riep ze, nog één.

One more, she called, one more.

De Begijnen van het klein Begijnhof kwamen druppelsgewijs naar buiten om te zien wat er aan de hand was.

The Beguines of the small Beguinage came out in dribs and drabs to see what was going on.

Daar zagen ze de oude vrouw wenend in het midden van hun Begijnhof.

There they saw the old woman weeping in the middle of their Beguinage.

We zijn er nog één kwijt.

We're still missing one.

Hun gezicht bedrukte.

Their face was gloomy.

Zonder één woord te zeggen wisten ze wat er gebeurd was en wat er gedaan moest worden.

Without saying a word, they knew what had happened and what needed to be done.

Ze verzamelde wijwater, doeken en spades en trokken naar het groot Begijnhof...

She gathered holy water, cloths, and spades and headed to the large Beguinage...

...om hun zusters te helpen.

...to help their sisters.

Dus, zei de hoofdman en haalde zijn zwaard uit zijn scheden.

So, said the chief and drew his sword from its sheath.

Wat zal het zijn? Steek ik je neer?

What will it be? Should I stab you?

Margriet ontplofte.

Margriet exploded.

Hoe durft u te denken dat ik uw bezit ben?

How dare you think that I am your property?

Nee, ik weiger!

No, I refuse!

De hoofdman haalde zijn wenkbrauwen op.

The chief raised his eyebrows.

Ah, je kiest dus voor de dood?

Ah, so you choose death?

Excuseer? Heb ik dat gezegd?

Excuse me? Did I say that?

Ik weiger in te gaan op uw voorstel, enig voorstel.

I refuse to accept your proposal, any proposal.

U heeft niet het recht mij zo'n keuze voor te schotelen.

You do not have the right to present me with such a choice.

Wij vrouwen, onze lichamen zijn niet gemaakt alleen om u te behagen.

We women, our bodies are not made just to please you.

Wij zijn niet uw vleeshoop.

We are not your meat heap.

U steekt mij niet neer en u neemt mij niet tot vrouw.

You will not stab me and you will not take me as your wife.

De hoofdman keek haar woest aan.

The chief looked at her fiercely.

Dus jij denkt dat?

So you think that?

Ik zal eens.

I will see.

Maar nog voor hij zijn zin kon afmaken, had Margriet al haar mes tevoorschijn gehaald...

But even before he could finish his sentence, Margriet had already drawn her knife...

...en met één beweging snijdt ze de nek van de vrouw.

...and with one movement, she cuts the woman's throat.

En met één beweging snijdt ze de nek van de vrouw.

And with one motion, she slashes the woman's neck.

En met één beweging snijdt ze de nek van de hoofdman over.

And with one motion, she slits the neck of the leader.

En met een tweede had ze zijn hoofd al helemaal afgehaald.

And with a second one, she had completely taken off his head.

De roversbende keek verstompt naar de trouwe...

The gang of robbers stared in shock at the loyal...

En ik was ook önce op de 40ste opleiding neer maar die ook niet te toen.

And I was also earlier on the 40th training but that didn't work either.

Daar stond Margriet dan.

There stood Margriet then.

Kalm en onverstoorbaar.

Calm and unperturbed.

Het hoofd van de bendeleider aan de hare vasthoudend.

Holding the head of the gang leader to hers.

Na een moment dat wel een eeuwigheid liept te duren maakte een van de rovers zich los uit de bende...

After a moment that seemed to last an eternity, one of the robbers broke away from the gang...

...en sloeg haar zo hard op haar hoofd...

...and hit her so hard on her head...

...dat ze levenloos de deilen inviel.

...that she fell lifeless into the depths.

Uit het hoofd van de bendeleider stroomde een scharlaken spoor.

A scarlet trail flowed from the head of the gang leader.

Als bij een wonder dreef Margriet's lichaam de deilen op.

Like a miracle, Margriet's body floated on the waves.

Het bloed dat uit het hoofd bleef stromen vormde een rood spoor achter Margriet aan.

The blood that continued to flow from the head formed a red trail behind Margriet.

Het zette zich af aan de oevers die nog jarenlang die kleur zouden hebben.

It settled along the shores that would retain that color for many years to come.

Dit was haar odyssee.

This was her odyssey.

De deilen voerden haar langs de Leuvense kerken, huizen en straten

The canals took her past the churches, houses, and streets of Leuven.

om uiteindelijk in de vroege ochtend aan het grootbegijnhof aan te komen.

to finally arrive at the Grand Beguinage in the early morning.

Daar werd het opgemerkt door een paar begeinen die al druk in de weer waren.

There it was noticed by a few Beguines who were already busy.

Ze waren enerzijds dan wel verbaasd dat ze stroomopwaarts dreef,

On the one hand, they were surprised that she was floating upstream,

maar anderzijds was er een droevige herkenning op hun gezicht af te lezen.

but on the other hand, there was a sad recognition visible on their faces.

Ze stuurde een begein naar hun zusterorde in het kleinbegein

She sent a message to their sister order in the small message.

om hen te helpen het lichaam te balsemen en te begraven.

to help them embalm and bury the body.

Er was een jong begeintje, Lilith,

There was a young beginner, Lilith,

dat meehielp het lichaam van Margriet te verzorgen voor ze begraven werd.

that helped to care for Margriet's body before she was buried.

Dat deed ze samen met het hoofd van het begeinhof, grootmeesteres Agnes.

She did that together with the head of the beguinage, Grand Mistress Agnes.

Ze zag hoe hard Margriet op haar leek.

She saw how much Margriet looked like her.

Ze waren allebei ongeveer even jong,

They were both about the same age.

dezelfde ogen, hetzelfde postuur.

the same eyes, the same posture.

Verontwaardigd vroeg ze aan Agnes

Outraged, she asked Agnes.

Waarom doen wij dit?

Why are we doing this?

Agnes antwoordde

Agnes answered.

Omdat niemand anders hen wil begraven, mijn schat.

Because no one else wants to bury them, my treasure.

Lilith keek haar niet begrijpend aan.

Lilith looked at her in confusion.

Agnes vervolgde

Agnes continued.

Al jaren tonen mannen zo weinig respect voor de heiligheid van het vrouwelijke leven

For years, men have shown so little respect for the sanctity of female life.

dat ze geloven dat ze het hen zomaar kunnen afnemen,

that they believe they can just take it away from them,

zonder ook maar enige consequenties.

without any consequences whatsoever.

Het gebeurt zo vaak dat de machthebbers ongevoelig zijn geworden voor zulks nieuws.

It happens so often that those in power have become insensitive to such news.

Alsof ze een verdoving hebben gekregen voor deze plaag.

As if they have been sedated for this plague.

Ze keerden zich om naar het raam.

They turned to the window.

De belofte van de opkomende zon kleurde de lucht boven de daken scharlakenrood.

The promise of the rising sun painted the sky above the rooftops scarlet red.

Ik herinner me een tijd dat dat groot nieuws was.

I remember a time when that was big news.

Uitzonderlijk als zoiets gebeurde.

Exceptional when something like that happened.

Maar het deed de mensen te veel pijn zich dit aan te trekken.

But it hurt the people too much to take this to heart.

Dus wou niemand meer.

So nobody wanted that anymore.

Ze wilde de mensen meer verzorgen, een mis opdragen of een laatste groet brengen.

She wanted to care for the people more, to celebrate a mass or to give a final farewell.

Ze keerde zich weer om naar Lilith en keek haar strak aan.

She turned back to Lilith and looked at her intensely.

Haar ogen blonken.

Her eyes sparkled.

Dus hebben wij die taken op ons genomen.

So we have taken on those tasks.

Maar zo kan het toch niet voortgaan, zei Lilith.

"But this can't continue like this," said Lilith.

We kunnen toch niet blijven doorgraven tot we alle meisjes van Leuven ter aarde hebben besteld.

We can't keep digging until we have buried all the girls of Leuven.

Is het niet tijd dat we de daders van deze misdrijven

Isn't it time that we hold the perpetrators of these crimes accountable?

daadwerkelijk de gevolgen laten dragen?

actually bear the consequences?

Zodat ze ons niet meer kunnen veranderen?

So that they can no longer change us?

Agnes haalde diep adem.

Agnes took a deep breath.

Haar blik gleed langzaam van Margriet's levenloze gezicht naar dat van Lilith.

Her gaze slowly drifted from Margriet's lifeless face to that of Lilith.

Er stond een droefnis op haar gezicht die langzaamaan plaatsmaakte voor vastberadenheid.

There was a sadness on her face that gradually gave way to determination.

Lilith, je hebt gelijk.

Lilith, you are right.

Meteen begon ze de begeinen aan het werk te zetten.

Immediately she began to put the beginners to work.

Jullie, jullie gaan een draagpaar halen.

You, you are going to get a carrying pair.

En jullie, jullie naaien een lijkwade zoals de rivier waarop Margriet tot ons gekomen.

And you, you sew a shroud like the river that brought Margriet to us.

Een witte stroom met twee rode oevers.

A white stream with two red banks.

Rood, wit, rood.

Red, white, red.

We gaan een begrafenisstoot houden door heel Leuven voor Margriet.

We are going to hold a funeral march throughout Leuven for Margriet.

Zodat we iedereen met de neus op de feiten drukken.

So that we put everyone’s nose to the facts.

En waar gaat de stoet dan heen?

And where is the procession going?

Vroeg Lilith.

Early Lilith.

De Keizersberg, zei Agnes.

The Keizersberg, said Agnes.

We gaan rechtstreeks naar de hertog.

We are going straight to the duke.

In de vroege uren van die winterochtend

In the early hours of that winter morning

stapten de begeinen in een trage tred van het begeinhof naar de keizersberg.

The Beguines walked at a slow pace from the Beguinage to the Keizersberg.

Ongeveer de route die jij nu ook afgelegd hebt.

About the route that you have just taken.

De vrouwen van Leuven zagen hen stappen en ze hadden maar één blik op de lijkwade nodig

The women of Leuven saw them walking and they only needed one glance at the shroud.

om te beseffen wat er gebeurd was.

to realize what had happened.

Het was genoeg.

It was enough.

Ze kwamen hun huizen uit en trotseerden de vrieskou om ook hun beklag te doen bij de hertog.

They came out of their houses and braved the freezing cold to make their complaints to the duke as well.

Toen de vrouwenstoet daar aankwam op de keizersberg

When the women's procession arrived there at the Emperor's Hill.

zette de begeine de draagpaar met de lijkwade neer voor de voeten van de hertog.

The Beguine placed the pall with the body shroud before the feet of the duke.

De vrouwenstoot kwamen op de keizersberg. Zette de begeinen de draagpaar met de lijkwade neer voor de voeten van de hertog.

The women laid the stretcher down with the shroud at the feet of the duke on the Emperor's Hill.

Wij, de begeinen van het noorden en het zuiden van deze stad,

We, the Beguines of the north and south of this city,

hebben al jaren de vermoorde vrouwen van deze stad begraven.

Have buried the murdered women of this city for years.

Vandaag komen wij u hier meedelen dat wij zullen afzien van deze taak in de toekomst.

Today we are here to inform you that we will refrain from this task in the future.

Niet omdat onze spades bot zijn geworden of onze ruggen krom,

Not because our shovels have become dull or our backs are bent,

maar omdat dit meisje, deze fiere Margriet, de laatste vrouw is die in deze stad zo aan haar einde kwam.

but because this girl, this proud Margriet, is the last woman to come to such an end in this city.

Wij, de vrouwen van Leuven,

We, the women of Leuven,

van het jongste meisje tot de oudste vrijster,

from the youngest girl to the oldest maiden,

eisen dat de daders van deze vrouwenmoorden, deze femicides, eindelijk ter verantwoording worden geroepen.

demand that the perpetrators of these femicides, these murders of women, are finally held accountable.

De hertog en zijn gevolg waren diep onder de indruk.

The duke and his entourage were deeply impressed.

De grote massa vrouwen deed hem beseffen hoe blind zij waren geweest voor hen en voor het probleem.

The large mass of women made him realize how blind he had been to them and to the problem.

De hertog ging akkoord met het ontslag van de begeinen.

The duke agreed to the discharge of the Beguines.

Vanaf nu zouden zij geen vrouwen meer moeten begraven,

From now on, they should no longer bury women.

maar geen vrouwen meer.

but no more women.

De hertog kreeg een kluis.

The duke received a safe.

Samen met de stoet ging hij naar de Sint-Pieterskerk

Together with the procession, he went to St. Peter's Church.

en gaf Margriet daar een plaats in haar hoogstpersoonlijke kapel.

and gave Margriet a place in her highly personal chapel there.

Haar rood-wit-rode lijkwaden hing hij aan het stadhuis

He hung her red-white-red shrouds at the town hall.

als een herinnering aan zijn belofte aan de vrouwen van Leuven.

as a reminder of his promise to the women of Leuven.

Nog steeds is dit de vlag van onze stad.

This is still the flag of our city.

Toen de hertog op het punt stond terug te keren naar de Keizersberg, vroeg Lilith

When the duke was about to return to the Emperor's Hill, Lilith asked

Bent u er zeker van dat we nu veilig zullen zijn, mijn heer?

Are you sure that we will be safe now, my lord?

Is Margriet de allerlaatste?

Is Margriet the very last one?

De hertog zuchtte diep.

The duke sighed deeply.

Er is nog veel werk aan de winkel.

There is still a lot of work to be done.

MUZIEK

MUSIC

Bedankt om te luisteren.

Thank you for listening.

Dit verhaal werd geschreven en geproduceerd door Bastiaan de Grote.

This story was written and produced by Bastiaan de Grote.

Ingesproken door Anneleen Laremans.

Voiced by Anneleen Laremans.

En muziek door Ao.

And music by Ao.

Dat zijn Sibe Chauw en Brenda Corijn.

Those are Sibe Chauw and Brenda Corijn.

En ook door Gust van Moorhem.

And also by Gust van Moorhem.

Oorspronkelijk was dit verhaal gemaakt voor Itaka.

Originally, this story was created for Itaka.

Een initiatief van Lococultuur.

An initiative by Lococultuur.

Dat bestaat uit Céline Govaert, Marike Aert, Céline Verhaast,

That consists of Céline Govaert, Marike Aert, Céline Verhaast,

Hélène Goris, Luca Trukskin en Samy De Vecchia.

Hélène Goris, Luca Trukskin, and Samy De Vecchia.

En nog een hartelijke dank ook aan Joppe Ruts.

And a heartfelt thanks also to Joppe Ruts.

Van wie dit alles op werkelijk niets had getrokken.

From whom all this had really drawn nothing.

MUZIEK

MUSIC