57. Afsluitende SPECIAL

GESCHIEDENIS IS GEWELDIG

HISTORY IS AMAZING

Welkom bij de laatste aflevering van deze podcastserie.

Welcome to the final episode of this podcast series.

Omdat dit de laatste aflevering is, begin ik zo meteen met een huishoudelijke mededeling.

Because this is the last episode, I will start with an announcement shortly.

Vervolgens presenteer ik de laatste tijdlijn,

Then I present the latest timeline,

waarbij we nog eens met reuze stappen door de geschiedenis van de Oude Grieken gaan.

where we will once again take giant steps through the history of the Ancient Greeks.

Dan ga ik nog eens na wat de betekenis van de Oude Grieken voor ons in de Westen is,

Then I will revisit what the significance of the Ancient Greeks is for us in the West.

Ik presenteer daarna de wat contrasterende nalatenschap van de tweede pijler onder onze cultuur,

I then present the somewhat contrasting legacy of the second pillar of our culture,

namelijk de judeo-christelijke traditie.

namely the Judeo-Christian tradition.

De huishoudelijke mededeling

The household announcement

Dat deze podcast stopt, betekent niet dat ik stop met historische, filosofische en opinierende beschouwingen.

That this podcast is ending does not mean that I will stop with historical, philosophical, and opinion-based reflections.

De huishoudelijke mededeling

The household announcement

Ik geniet om hiermee bezig te zijn.

I enjoy being busy with this.

En de grote belangstelling van jullie luisteraars heeft me ook geïnspireerd om ermee door te gaan.

And the great interest from your listeners has also inspired me to continue with it.

En ook om nieuwe dingen te bedenken.

And also to come up with new things.

Veel dank daarvoor.

Thank you very much for that.

Ik weet nog niet wat het gaat worden.

I don't know what it's going to be yet.

Misschien een vervolgpodcast met als onderwerp het Hellenisme.

Perhaps a follow-up podcast on the topic of Hellenism.

Het is een bloeiende periode, waarin de Griekse cultuur de dominante cultuur is

It is a flourishing period in which Greek culture is the dominant culture.

vanaf de Adriatische Zee tot aan het huidige Kandahaar.

from the Adriatic Sea to present-day Kandahar.

Met niet te vergeten de bibliotheek van Alexandrieën in Egypte.

Not to forget the library of Alexandria in Egypt.

Of een blog met meer columnachtige verhalen.

Or a blog with more column-like stories.

Dan wel een boekje over Griekse beelden.

Then a booklet about Greek statues.

Wie weet.

Who knows.

Wil je op de hoogte worden gebracht als ik wat nieuws heb, stuur me dan nu een e-mail.

If you want to be informed when I have some news, send me an email now.

Dan kan ik je informeren als het zover is.

Then I can inform you when the time comes.

Let wel, het is geen nieuwsbrief.

Note, it is not a newsletter.

Dus je krijgt niet een regelmatige en eventueel ongewenste mail.

So you don't receive regular and potentially unwanted mail.

In je inbox.

In your inbox.

Mijn e-mailadres is harry hofkamp, harry met een y, at live.nl, live met een v.

My email address is harry hofkamp, harry with a y, at live.nl, live with a v.

Dan is het nu tijd voor de laatste tijdlijn.

Then it's time for the final timeline.

In deze serie hebben we eerst de bronstijd.

In this series, we first have the Bronze Age.

Van 2000 tot circa 1100 behandeld.

From 2000 to around 1100 addressed.

Het ging over Creta, de Mycenaeërs en de Trojaanse oorlog.

It was about Crete, the Mycenaeans, and the Trojan War.

De bronstijd komt ten einde door de bronstijdcatastrofe.

The Bronze Age comes to an end due to the Bronze Age catastrophe.

Het is een periode van klimaatverandering, aardbevingen, hongersnoden en volkeren die in beweging komen.

It is a period of climate change, earthquakes, famines, and nations in motion.

Dit gaat gepaard met veel geweld en vernietiging van steden.

This is accompanied by a lot of violence and destruction of cities.

Alleen Egypte wist zich in deze catastrofe enigszins te handhaven.

Only Egypt managed to somewhat sustain itself in this catastrophe.

Alle andere beschavingen verdwijnen uit de geschiedenis.

All other civilizations disappear from history.

Dan breken de donkere eeuwen aan, van ongeveer 1100 tot 800.

Then the dark centuries begin, from around 1100 to 800.

Veel Griekse stammen kwamen in beweging vanwege de barre leefomstandigheden.

Many Greek tribes took action due to the harsh living conditions.

We zien hier de eerste expansie van de Griekse wereld naar de kusten van Anatolie en de eilanden

We see here the first expansion of the Greek world to the coasts of Anatolia and the islands.

in de Egeïsche zee.

in the Aegean Sea.

Het was geen expansie uit luxe, maar vanwege de barre leefomstandigheden.

It was not an expansion out of luxury, but due to the harsh living conditions.

Ionius en Ionius.

Ionius and Ionius.

De Indoriërs waren op zoek naar een beter leven.

The Indoris were looking for a better life.

Van 800 tot 500 spreken we van de Archaïsche tijd, het grote ontwaken.

From 800 to 500, we speak of the Archaic period, the great awakening.

De Grieken slaan nieuwe wegen in.

The Greeks are taking new paths.

Ze ontwikkelen een nieuw alfabet.

They are developing a new alphabet.

Ze schrijven de verhalen op die de barden gedurende donkere eeuwen zijn blijven voordragen.

They write down the tales that the bards have continued to recite throughout dark centuries.

Homer schrijft de Ilias en de Odyssee.

Homer writes the Iliad and the Odyssey.

Ze ontwikkelen een nieuwe staatvorm.

They are developing a new form of state.

De polis.

The policy.

Waar steeds meer burgers zeggenschap kregen in het bestuur.

Where more and more citizens gained a say in governance.

Zo ontstond een politiek leven binnen een samenleving.

Thus, a political life arose within a society.

Iets wat nog nooit vertoond was in de menselijke geschiedenis.

Something that has never been seen in human history.

De landbouw ontwikkelde zich en de bevolking groeide.

Agriculture developed and the population grew.

Groeide zodanig dat men op zoek ging naar nieuwe woonplaatsen voor de mensen.

Grew to such an extent that people began to search for new places to live.

Het is de tweede expansie, die een beetje verwarrend kolonisatie wordt genoemd.

It is the second expansion, which is somewhat confusingly referred to as colonization.

Jammer genoeg.

Unfortunately.

Want het woord kolonisatie is niet meer zo.

Because the word colonization is no longer what it used to be.

Het woord suggereert dat de kolonies deel uitmaken van een groter rijk.

The word suggests that the colonies are part of a larger empire.

Dat was niet zo.

That was not the case.

Elke zogenaamde kolonie wordt een zelfstandige polis.

Every so-called colony becomes an independent city-state.

Zo breidt de wereld der Grieken zich uit tot de kusten van zowel de Middellandse zee als de Zwarte Zee.

Thus the world of the Greeks expands to the shores of both the Mediterranean Sea and the Black Sea.

De kernwoorden van de Archaïse periode zijn polisvorming met een politiek leven, kolonisatie, schrijven en literatuur, hoplieten.

The key words of the Archaic period are city-state formation with a political life, colonization, writing and literature, hoplites.

En de Griekse phalanx.

And the Greek phalanx.

De ontwikkeling van de mondige stand van de kundige vrije boeren, die ook de hoplieten-phalanx vormen in tijden van oorlog.

The development of the assertive class of skilled free farmers, who also form the hoplite phalanx in times of war.

En niet te vergeten de natuurfilosofie.

And not to forget the philosophy of nature.

Een vrije manier van denken over de wereld.

A free way of thinking about the world.

Vrij om de natuur te bestuderen.

Free to study nature.

Met of zonder goddelijk aspect.

With or without divine aspect.

Het begin van de natuurwetenschappelijk denken.

The beginning of scientific thinking.

Ook weer nieuw.

Also again new.

Zo rond vijfhonderd begint de natuurwetenschappelijke denken.

Around five hundred, scientific thinking begins.

Ook weer nieuw.

Also new again.

Het begin v Sorocisce e pushing is pleasant

The beginning of Sorocisce and pushing is pleasant.

El gattorgio sola

The cat is alone.

An evorgio Saring.

An evorgio Saring.

Dit begint de klassische periode

This begins the classical period.

Het eerste deel van de klassieke periode wordt gevormd door de confrontatie met Persië.

The first part of the classical period is shaped by the confrontation with Persia.

De Griekse polijs in Klein-Azië komen in opstand tegen de Persische overheersers.

The Greek city-states in Asia Minor are rebelling against the Persian rulers.

persen verdreven uit het Griekse vasteland. Dan volgt wat wel de Pentakontetia wordt genoemd.

pressed out of the Greek mainland. Then follows what is called the Pentakontetia.

Binnen de klassieke periode wel te verstaan. De Pentakontetia zijn de vijftig jaren tussen

Within the classical period, to be understood. The Pentakontetia are the fifty years between

Platea en het begin van de Peloponnesische oorlog. In die jaren bouwt Athene aan zijn

Platea and the beginning of the Peloponnesian war. In those years, Athens is building on its

imperium. Een imperium dat zich ontwikkelt uit het bondgenootschap, namelijk de Delische

empire. An empire that develops from the alliance, namely the Delian.

Bond. Het legt Athene geen windeien. Ze worden heel rijk. En ze doen mooie dingen

Bond. It does not beat around the bush with Athens. They become very rich. And they do nice things.

met hun rijkdom. Ze maken op de Acropolis een gigantisch kazamtkoenstwerk, met het Parthenon

with their wealth. They are creating a gigantic kazamtkoenstwerk on the Acropolis, with the Parthenon.

als grote blikvanger. Tot op de dag van vandaag komen er miljoenen mensen naar deze plek.

as a major attraction. To this day, millions of people visit this place.

Maar Athene is arrogant. En de andere polijs, met name op de Peloponnesos onder leiding van

But Athens is arrogant. And the other city-states, especially those on the Peloponnese under the leadership of

Sparta.

Sparta.

Sparta en Sparta zijn een beetje klaar met de Athese eigendunk en eigengereidheid. De

Sparta and Sparta are a bit fed up with the Athenian arrogance and stubbornness. The

Peloponnesische oorlog breekt uit. In wezen een catastrofe, waarbij veel mensen het leven

Peloponnesian War breaks out. Essentially a catastrophe, in which many people lose their lives.

zullen laten, soms op een beestachtige manier. Behalve mensen en materieel zijn ook de wanen

will let, sometimes in a beastly manner. Besides people and materials, there are also the delusions.

en normen het slachtoffer in deze oorlog. De beide kampen putten zich uit en Sparta weet

and norms the victim in this war. Both camps exhaust themselves and Sparta knows

uiteindelijk met Persische steun de oorlog te veranderen.

finally change the war with Persian support.

De Spartanen, die je nooit van innemend gedrag kunt beschuldigen, maken er een potje van en het

The Spartans, who can never be accused of amiable behavior, make a mess of it and the

geweld gaat gewoon door. Ten slotte weten de Thebanen dan Sparta te verslaan. Na een korte

violence just continues. In the end, the Thebans manage to defeat Sparta. After a short

periode van Thebaanse hegemonie weet de getalenteerde Philippus van Macedonië de uitgeputte Griekse

During the period of Theban hegemony, the talented Philip of Macedon is able to exploit the exhausted Greek.

polijs te verenigen. Zij het met list en geweld.

to unite the poles. Whether by cunning or by force.

Hij verwezenlijkt een panhelleens verbond, de Korinthische bond, ook wel de Helleense

He realizes a pan-Hellenic alliance, the Corinthian League, also known as the Hellenic.

bond genoemd, na het verbond van destijds toen de Griekse polijs zich verenigden om

covenant mentioned, after the covenant of that time when the Greek city-states united to

zich te verdedigen tegen de binnenvallende persen. Philippus grijpt op die geschiedenis

to defend himself against the invading presses. Philip seizes on that history

terug omdat de missie van deze tweede helleense bond de hernieuwde strijd tegen de persen

Back because the mission of this second Hellenic League is the renewed struggle against the presses.

is. Maar Philippus komt niet tot de uitvoering van zijn plannen, want hij wordt vermoord.

is. But Philip does not get to carry out his plans, because he is murdered.

Dan komt Alexander op de troon. Wat hij doet is van wereldhistorische betekenis. Hij breidt

Then Alexander comes to the throne. What he does is of world-historical significance. He expands

de Griekse invloed uit van de Adriatische zee tot aan de Ganges. Hoewel na zijn dood het

the Greek influence stretched from the Adriatic Sea to the Ganges. Although after his death the

rijk uiteenvalt, is er overal toch sprake van een Macedonisch-Grieks bestuur en een

As the empire falls apart, there is still talk of a Macedonian-Greek administration everywhere and a

Griekse cultuur. Iedereen die ertoe doet spreekt Grieks, schrijft Grieks. Zo wordt in Palestina

Greek culture. Everyone who matters speaks Greek, writes Greek. Thus, in Palestine

het Nieuwe Testament in het Grieks gesproken. De Griekse cultuur is de Griekse cultuur. De

the New Testament spoken in Greek. Greek culture is Greek culture. The

Griekse cultuur is de Griekse cultuur. De Griekse cultuur is de Griekse cultuur. De Griekse cultuur

Greek culture is Greek culture. Greek culture is Greek culture. Greek culture.

is de Griekse cultuur. De Griekse cultuur is het Grieks geschreven. De beeldende kunsten

is the Greek culture. The Greek culture is the Greek written. The visual arts.

bloeien. Denk aan het Pergamon-altaar, dat nu in Berlijn te vinden is, en de Lacoën-groep.

Blooming. Think of the Pergamon Altar, which is now located in Berlin, and the Laocoön group.

De letteren worden ook breed beoefend. Hebben hen natuurlijk in een dergelijk,

The arts are also widely practiced. Of course, they have them in such a...

gigantische Griekse cultuur ook heel veel lezers. Ook de wetenschappen floreren.

gigantic Greek culture also has a lot of readers. The sciences are also flourishing.

Denk aan Archimedes en Euclides,

Think of Archimedes and Euclid,

de vader van de meetkunde.

the father of geometry.

En?

And?

Eerd Zackon kan echt de eroes van cultura radio bestelen.

Eerd Zackon can really order the heroes of Cultura Radio.

.

.

Eratostenes, die berekent tamelijk nauwkeurig de omtrek van de aarde.

Eratosthenes, who calculates the circumference of the Earth quite accurately.

Nog eens een bewijs dat de gekke gedachte dat de mensheid tot in de middeleeuwen meende dat de aarde plat was, volkomen onjuist is.

Yet another proof that the crazy idea that humanity believed the Earth was flat until the Middle Ages is completely incorrect.

Ondanks de onderlinge oorlog zal deze ongekende bloei zo'n drie eeuwen duren.

Despite the internecine war, this unprecedented flourishing will last for about three centuries.

Dan kloppen de Romeinen aan de deur. Nou kloppen, ze trappen de deur in.

Then the Romans knock on the door. Well, knock, they kick the door in.

In 197 na Christus blijkt dat zelfs de Macedonische phalanx niet tegen de Romeinse legioenen is opgewassen.

In 197 AD, it becomes clear that even the Macedonian phalanx is no match for the Roman legions.

De Romeinen zijn diep onder de indruk. Hoe ver ze hun grenzen ook verleggen naar het oosten en naar Egypte,

The Romans are deeply impressed. No matter how far they extend their borders to the east and to Egypt,

overal treffen ze de Griek sprekende indrukwekkende beschaving aan.

Everywhere they encounter the Greek-speaking impressive civilization.

Het is dan ook begrijpelijk dat de Romeinse elite tweetalig was.

It is therefore understandable that the Roman elite was bilingual.

Latijn.

Latin.

En Grieks.

And Greek.

Overal komen ze vorsten tegen die nakomelingen zijn van Macedonische generaals.

Everywhere they encounter princes who are descendants of Macedonian generals.

Zo ook in Egypte, waar Cleopatra de laatste Grieks-Macedonische heerseres is van Egypte.

So too in Egypt, where Cleopatra is the last Greek-Macedonian ruler of Egypt.

Als zij sterft in het jaar 30, dan rekenen we dat het tijdperk van het Hellenisme is beëindigd.

If she dies in the year 30, then we count that the era of Hellenism has come to an end.

Ik moet even wat recht zetten. Ik zei 197 na Christus, dat is echt fout.

I need to correct something. I said 197 AD, which is really wrong.

Ik zei 197 na Christus, dat is echt fout.

I said 197 AD, that is really wrong.

In 197 voor Christus blijkt dat de Macedonische phalanx niet tegen de Romeinse legioenen is opgewassen.

In 197 BC, it turns out that the Macedonian phalanx is no match for the Roman legions.

Maar goed, naar die correctie verder. Het Hellenisme eindigt natuurlijk niet.

Well, moving on to that correction. Hellenism certainly does not end.

Dat is onzin. De Hellense invloed gaat door. De vergriekste Romeinen brengen het in Europa.

That is nonsense. The Hellenistic influence continues. The Greek-influenced Romans bring it to Europe.

Het wordt één van de pijlers van onze beschaving.

It will become one of the pillars of our civilization.

En dat was nooit gebeurd als Alexander de Grote de Griekse beschaving niet zo gigantisch

And that would never have happened if Alexander the Great hadn't expanded Greek civilization so tremendously.

en wijdverbreid had gemaakt. Over de Griekse invloed in onze beschaving wil ik wat verder gaan.

and had made it widespread. I would like to elaborate further on the Greek influence in our civilization.

Laten we er maar niet omheen draaien. De oude Grieken zijn de scheppers van de westerse beschaving.

Let's not beat around the bush. The ancient Greeks are the creators of Western civilization.

Althans, ze zijn in ieder geval het vertrekpunt van onze cultuur.

At least, they are in any case the starting point of our culture.

Denk aan de waarden als vrijheid en rechtsstaat.

Think of values such as freedom and the rule of law.

In tegenstelling tot vrijwel alle andere samenlevingen was de Griekse polis een republiek,

Unlike almost all other societies, the Greek polis was a republic,

terwijl overal de monarchie met een al dan niet goddelijke koning de norm was.

while everywhere the monarchy with a possibly divine king was the norm.

De Grieken beschouwden de monarchie als barbaars.

The Greeks regarded monarchy as barbaric.

De burgers van de polis waren vrije burgers en ze verdedigden in geval van oorlog zelf hun polis.

The citizens of the polis were free citizens and they defended their polis themselves in the event of war.

Zij die moesten vechten, eisten ook een stem in de besluiten over oorlog.

Those who had to fight also demanded a voice in the decisions about war.

Steeds meer burgers werden betrokken bij de besluitvorming.

More and more citizens were involved in the decision-making.

Zo ontstond voor het eerst een politiek leven, een politiek bedrijf dat zo kenmerkend is voor onze westerse samenleving.

Thus, for the first time, a political life emerged, a political endeavor that is so characteristic of our Western society.

Dat politieke bedrijf dankte Hannaam volkomen terecht aan het Griekse woord polis.

That political business was rightly attributed to the Greek word polis by Hannaam.

Vaak wordt het geformuleerd als, we hebben de democratie aan de Grieken te danken.

It is often phrased as, we owe democracy to the Greeks.

Ik denk dat dat wat kort door de bocht is.

I think that's a bit of a simplification.

Lang niet alle polis waren democratisch.

Not all city-states were democratic.

Wel is het zo dat de deelname aan de politiek altijd meerdere mensen betrof.

Well, it is true that participation in politics has always involved multiple people.

Soms een paar meer, soms heel veel meer.

Sometimes a few more, sometimes many more.

Maar de besluitvorming was in ieder geval een gezamenlijk proces.

But the decision-making was at least a joint process.

Een ander aspect dat dikwijls wordt vergeten is de behoefte aan rechtszekerheid.

Another aspect that is often overlooked is the need for legal certainty.

Aan een eerlijke rechtsbedeling en conflictbeslechting.

To a fair administration of justice and dispute resolution.

Iedereen met eigen grond, bijvoorbeeld eigen waterbronnen of een bedrijfje of een schip heeft behoefte om in geval van een conflict terug te kunnen vallen op een solide rechtssysteem.

Everyone with their own land, for example, own water sources or a business or a ship, has the need to rely on a solid legal system in case of a conflict.

Dit is ook voor het eerst in de Griekse polis gerealiseerd.

This has also been realized for the first time in the Greek polis.

Wetten werden alleen erkend als ze waren voortgekomen uit een politiek proces waarbij rechthebbenden betrokken waren.

Laws were only recognized if they originated from a political process in which entitled parties were involved.

Het rechtssysteem dat over de uitvoering van deze wetten ging, moest waarborgen hebben voor een zo eerlijk mogelijke rechtsspraak.

The legal system overseeing the enforcement of these laws had to have safeguards for the fairest possible administration of justice.

Dus rechtszekerheid.

So legal certainty.

De burgers van de polis regelden de dingen samen.

The citizens of the city organized things together.

Ook de godsdienstige activiteiten.

Also the religious activities.

Er bestond geen priesterklasse die de belangen van de fors diende door vooral gehoorzaamheid als belangrijkste waarde te prediken.

There was no priestly class that served the interests of the forces by mainly preaching obedience as the primary value.

Nee, de Griekse burgers zelf zorgden voor de tempels, de festivals en de processies.

No, the Greek citizens themselves took care of the temples, the festivals, and the processions.

De priesters die er zeker wel waren, maar die hadden een dienstbare taak ten aanzien van de burgers die de rituelen zelf organiseerden.

The priests who were certainly there, but they had a servant role regarding the citizens who organized the rituals themselves.

De Griekse godsdienst verschilde wezenlijk van die van die in het Midden-Oosten.

The Greek religion differed fundamentally from that of the Middle East.

Die laatste godsdiensten benadrukten het voortbestaan in het jenamaals,

Those last religions emphasized existence in the afterlife,

waar verantwoording over het leven moest worden afgelegd.

where accountability for life had to be given.

Leven door je te schikken in de sociale orde en gehoorzaam te zijn, gewillig en onderworpen te zijn,

Living by conforming to the social order and being obedient, willing, and submissive.

dat werd in het jenamaals hooglijk gewaardeerd.

that was highly valued in the afterlife.

Het leven was als het ware gericht op het leven na de dood.

Life was, as it were, focused on the life after death.

De Grieken dachten anders over het jenamaals.

The Greeks thought differently about the afterlife.

Ze beschouwden de dood als het einde.

They regarded death as the end.

Het was afschuwelijk.

It was awful.

Aristoteles zegt we mogen de dood betreuren en verafschuwen, maar nimmer ontkennen.

Aristotle says we may mourn and despise death, but never deny it.

In Hades lost de ziel op als een damp en verliezen we onze identiteit.

In Hades, the soul dissolves like mist, and we lose our identity.

Dat was de meest voorkomende Griekse gedachte over de dood.

That was the most common Greek thought about death.

Ik zeg meest voorkomende, want er bestonden ook mysterieritueren die er wel op gericht waren om een goede plek in de onderwereld te kunnen bemachtigen.

I say most common, because there were also mystery rituals that were indeed aimed at securing a good place in the underworld.

Maar het gangbare idee was toch dat de dood het meest trieste was dat een mens kon overkomen.

But the common idea was that death was the saddest thing that could happen to a person.

Ik wijs nog eens op de ontmoeting die Odysseus in de onderwereld heeft met de dan onlangs gestorven Achilles.

I would like to point out once again the meeting that Odysseus has with the recently deceased Achilles in the underworld.

Odysseus prijst Achilles en vertelt hem hoeveel bewondering zijn roemrijke daden bij de mensen hebben opgeroepen

Odysseus praises Achilles and tells him how much admiration his glorious deeds have evoked among the people.

en dat hij nu in de onderwereld toch ook een belangrijke rol vervult.

and that he now also plays an important role in the underworld.

Achilles antwoordt, liever de levende knecht van een arme pachter dan een koning in de onderwereld.

Achilles replies, better the living servant of a poor tenant than a king in the underworld.

De opvatting van de oude Grieken dat de dood het einde betekent komt overheen met wat tegenwoordig een agnost of een atheïst vindt.

The ancient Greeks' belief that death means the end aligns with what a modern agnostic or atheist thinks.

Die moet ook de sterfelijkheid onder ogen zien, zonder de hoop op een vervolg.

One must also confront mortality, without hope for a continuation.

De Grieken erkenden een tragisch element in het menselijk leven.

The Greeks recognized a tragic element in human life.

Allereerst natuurlijk de eigensterfelijkheid en de dood van geliefden.

First of all, of course, the mortality of oneself and the death of loved ones.

Maar ook het lot, noodlot of anders gezegd de domme pech die de mens in zijn leven kon tegenkomen.

But also fate, destiny, or in other words the blind luck that a person could encounter in their life.

Of hoe je de ellende over jezelf kon afroepen door verkeerde oordeelsvorming, door je ernstig te vergissen.

Or how you could summon misery upon yourself through wrong judgment, by making a serious mistake.

Hamartia noemde de Grieken het.

The Greeks called it hamartia.

De verblinding waardoor verkeerde oordelingen en beslissingen worden genomen

The blindness that leads to incorrect judgments and decisions.

kwam dikwijls door hubris, hoogmoed.

often came from hubris, arrogance.

En dan wel hoogmoed van zodanige proporties dat die mens meende vrijwel aan de goden gelijk te zijn.

And then such pride of proportions that that person believed he was almost equal to the gods.

Kijk, beroemd zijn, gevierd worden door je medemensen, onderwerp van lofzangen zijn, dat was allemaal prima.

Look, being famous, being celebrated by your fellow humans, being the subject of praise, that was all fine.

Naast strevenswaardig zelfs.

Even commendable, in fact.

Maar je moest er wel voor oppassen dat je er zelf niet te veel in ging geloven dat je zo geweldig was.

But you had to be careful not to believe too much that you were that amazing.

De Grieken liepen niet weg voor de tragische aspecten van het menselijk leven.

The Greeks did not shy away from the tragic aspects of human life.

Ze zagen die onder ogen.

They faced that.

Sterker nog, in hun tragedies confronteren ze zichzelf met de menselijke tragiek en de morele dilemma's.

Moreover, in their tragedies, they confront themselves with human tragedy and moral dilemmas.

De gedachte dat het leven eindig was leidde ertoe dat de Grieken zich richtten op het actuele leven.

The thought that life was finite led the Greeks to focus on the present life.

Ze hadden de instelling van het bekende liedje van Bert en Ernie.

They had the arrangement of the famous song by Bert and Ernie.

Namelijk, maak er wat van.

Namely, make something of it.

Roem en eer waren in hun ogen erg belangrijk.

Fame and honor were very important to them.

Goed zijn in dingen, exceleren, de beste zijn, winnen.

Being good at things, excelling, being the best, winning.

Een zeer competitieve mentaliteit die hen aanspoorde om succesvol te zijn.

A very competitive mentality that motivated them to be successful.

Zoals de vader van de opgroeiende Achilles aan zijn zoon als levensopdracht meegaf.

As the father of the growing Achilles imparted to his son as a life's task.

Zorg dat je in vergaderingen altijd de beste spreker bent.

Make sure you are always the best speaker in meetings.

En de beste krijger op het slagveld.

And the best warrior on the battlefield.

Deze sfeer van wetijven en rivaliteit noemden de Grieken de agonale geest.

The Greeks called this atmosphere of competition and rivalry the agonistic spirit.

Oorspronkelijk een aristocratische norm.

Originally an aristocratic norm.

Maar bij Hesiodus lezen we al dat deze norm de hele samenleving doordezemt.

But with Hesiod, we already read that this norm permeates the entire society.

Je kunt spreken van wat de Duitsers zo fraai betitelen als gesunkenes cultuurgoed.

You can speak of what the Germans elegantly refer to as sunk cultural heritage.

Want Hesiodus beschrijft hoe de boeren er eer in stelden om te zorgen dat hun akkers er goed bij lagen.

For Hesiod describes how the farmers took pride in ensuring that their fields were in good condition.

Hun boerderij goed onderhouden was.

Their farm was well maintained.

En hun wijngaard fraai gesnoeid.

And their vineyard beautifully pruned.

Het geldt ook voor pottenbakkers en de vazenschilders die hun werk trots signeerden.

It also applies to potters and vase painters who proudly signed their work.

Zodat we tot op de dag van vandaag weten wie de fraaie vazen hebben gemaakt en beschilderd.

So that even to this day we know who made and painted the beautiful vases.

De geldingsdrang en de rivaliteit.

The desire for validation and rivalry.

De agonale geest komt in alle aspecten van de samenleving tot uiting.

The agonal spirit is expressed in all aspects of society.

Bij de Griekse Olympische Spelen geen zilveren of bronzen medailles.

At the Greek Olympic Games, there were no silver or bronze medals.

Er was één winnaar. De rest waren de verliezers.

There was one winner. The rest were the losers.

Alles was wedstrijd.

Everything was competition.

Apollo werd in Delphi vereerd met een soort zongfestival.

Apollo was worshipped in Delphi with a kind of sun festival.

De opvoering van de Atheense tragedies eindigde met een prijsuitreiking voor de beste tragedies.

The performance of the Athenian tragedies ended with an award ceremony for the best tragedies.

Pindarus, de dichter, verdiende een goede boterham aan het maken van lofliederen en het organiseren van triomfantelijke intochten van winnaars van veldslagen, winnaars van zangwedstrijden, winnaars van de vele sportwedstrijden enzovoort.

Pindarus, the poet, earned a good living by composing praise songs and organizing triumphant entries for winners of battles, winners of singing contests, winners of the many sporting events, and so on.

Je ziet, een feest van herkenning.

You see, a feast of recognition.

Het lijkt de beschrijving van onze eigen competitieve kapitalistische samenleving.

It seems like the description of our own competitive capitalist society.

Onwillekeurig gaan je gedachten uit aan die enorme gebeurtenissen zoals de uitrekking van de Emmy Awards, de Oscars en het Eurozongfestival.

Unintentionally, your thoughts go to those enormous events like the extension of the Emmy Awards, the Oscars, and the Eurovision Song Contest.

Maar dan komt het contrast.

But then the contrast comes.

Als de winnaars hun toespraakje houden, hebben ze het over dankbaarheid, hun erkentelijkheid jegens anderen, hoeveel steun ze hebben ontvangen, van die dingen.

When the winners give their speech, they talk about gratitude, their appreciation for others, how much support they have received, those kinds of things.

Dan wordt uit een ander vaatje getapt.

Then a different approach is taken.

Nederigheid en dankbaarheid is afkomstig van de andere pijler van onze westerse samenleving, de judeo-christelijke pijler.

Humility and gratitude originate from the other pillar of our Western society, the Judeo-Christian pillar.

Daar wil ik nu kort op ingaan.

I would like to touch on that briefly now.

Het judeo-christendom komt uit het Midden-Oosten.

Judeo-Christianity comes from the Middle East.

Het christendom is door de apostel Paulus verspreid onder de niet-Joodse mensen in het Romeinse Rijk.

Christianity was spread by the apostle Paul among the non-Jewish people in the Roman Empire.

Hij moet duizenden kilometers hebben afgelegd.

He must have traveled thousands of kilometers.

Dit christendom kreeg vanaf circa 400 na Christus de status als officiële staatsgodsdienst en heeft als katholieke kerk tot circa 1500 een indrukwekkende invloed gehad op de westerse wereld.

This Christianity gained status as the official state religion around 400 AD and, as the Catholic Church, had an impressive influence on the Western world until around 1500.

Na 1500, in de renaissance, ontstond een nieuwe belangstelling voor de oude Grieken en werd Europa een wat tegenstrijdiger mix van deze twee stromingen.

After 1500, in the Renaissance, a new interest in the ancient Greeks emerged, and Europe became a somewhat contradictory mix of these two currents.

Tegenstrijdig, want het christendom kent een almachtige God die hoge morele eisen aan zijn volgelingen stelt.

Contradictory, because Christianity has an all-powerful God who sets high moral standards for his followers.

Na de dood werd de christelijke mens beoordeeld en passend gestraft of beloond.

After death, the Christian person was judged and suitably punished or rewarded.

In het christendom is het hiernamaals belangrijk.

In Christianity, the afterlife is important.

Eigenlijk staat het leven in het teken van het hiernamaals.

In fact, life is centered around the afterlife.

Door te leven naar de christelijke normen is er kans op een goede plek in de hemel, in de nabijheid van God.

By living according to Christian standards, there is a chance for a good place in heaven, in the presence of God.

Het christendom kent de hoop op een eeuwig leven.

Christianity knows the hope for eternal life.

Daar ligt nogal een kloof met het Griekse denken over leven en dood.

There is quite a gap with Greek thinking about life and death.

Maar de kloof is nog dieper.

But the gap is even deeper.

Daar waar de Grieken het juist voor wilden.

Where the Greeks intended it to be.

Om voor je belangen op te komen.

To stand up for your interests.

Om te streven naar roem en waardering.

To strive for fame and recognition.

En waar gekrenkte eer vanzelfsprekend een gerechtvaardigde woedende reactie teweeg bracht,

And where wounded honor naturally provoked a justified angry reaction,

preekt het christendom bescheidenheid, vergevingsgezindheid en barmattigheid.

Christianity preaches modesty, forgiveness, and compassion.

We zijn Grieks als we ons best doen om onze talenten te ontplooien en genieten van waardering en succes.

We are Greek when we do our best to develop our talents and enjoy appreciation and success.

We houden ervan om naar sport en andere korte dingen te gaan.

We love going to sports and other short events.

We houden ervan om naar sport en andere competities te kijken.

We love to watch sports and other competitions.

Maar we zijn christelijk als we verlegen worden onder de lofuitingen van anderen.

But we are Christian when we become shy under the praise of others.

Als we als vrijwilliger in het zorgcentrum werken.

If we work as volunteers in the care center.

En als we kleding inzamelen voor daklozen.

And when we collect clothes for the homeless.

Het blijkt dat het best samen kan.

It turns out that it works best together.

Maar er zijn en blijven tegenstrijdigheden in onze waarden en normen.

But there are and will remain contradictions in our values and norms.

Voor de westerse beschaving geldt het woord van Goethe.

For Western civilization, the word of Goethe applies.

Ach, zwei Seelen leben in meiner Brust.

Ah, two souls live in my breast.

Ik kom tot een afronding.

I am coming to a conclusion.

Ik ben begonnen met een huishoudelijke meerdering omdat dit de laatste aflevering is in deze podcastserie.

I have started a household increase because this is the last episode in this podcast series.

Dat deze podcast stopt betekent niet dat ik stop met historische beschouwingen.

That this podcast is ending does not mean that I will stop making historical reflections.

Ik geniet om hiermee bezig te zijn.

I enjoy being involved with this.

En de grote belangstelling van jullie luisteraars heeft me ook geïnspireerd om ermee door te gaan.

And the great interest of your listeners has also inspired me to continue.

En ook om nieuwe dingen te bedenken.

And also to come up with new things.

Veel dank daarvoor.

Thank you very much for that.

Ik weet nog niet wat het gaat worden.

I don't know yet what it will be.

Wil je op de hoogte worden gebracht als ik wat nieuws heb, stuur me dan nu een e-mail.

If you want to be informed when I have news, please send me an email now.

Dan kan ik je informeren als het zover is.

Then I can inform you when the time comes.

Let wel, het is geen nieuwsbrief.

Note that it is not a newsletter.

Dus je krijgt niet regelmatig een eventueel ongewenste mail in je inbox.

So you don't regularly receive any unwanted email in your inbox.

Mijn e-mailadres is harryhofkamp at live.nl.

My email address is harryhofkamp at live.nl.

Harry met een Y en live met een V.

Harry with a Y and live with a V.

Vervolgens heb ik de laatste tijdlijn gepresenteerd.

Then I presented the final timeline.

Een overzicht waarbij we in reuze stappen door de geschiedenis van de oude Grieken zijn gegaan.

An overview in which we have taken giant steps through the history of the ancient Greeks.

Dan stond ik stil bij wat de Grieken ons hebben nagelaten.

Then I reflected on what the Greeks have left us.

Waarom ze zo belangrijk voor ons geweest zijn.

Why they have been so important to us.

Het contrast met deze Griekse nalatenschap...

The contrast with this Greek heritage...

...is de Judeo-christelijke traditie die ook bepalend is geweest voor onze samenleving.

...is the Judeo-Christian tradition that has also been influential in shaping our society.

Ik heb dat heel schetsmatig gedaan.

I did that very roughly.

Maar de bedoeling was om het contrast te tonen.

But the intention was to show the contrast.

En hoe we kennelijk met deze beide stromingen van normen en waarden weten om te gaan.

And how we apparently know how to deal with these two currents of norms and values.

Er is geen volgende aflevering.

There is no next episode.

Fijn dat je hebt geluisterd.

Glad you listened.

Maar voor wie mij een e-mail stuurt, wellicht...

But for those who send me an email, perhaps...

Tot dan!

Until then!

Dit was Geschiedenis is Geweldig.

This was History is Awesome.

Een podcast over de oude Grieken.

A podcast about the ancient Greeks.

Een podcast van Harry Ofkan.

A podcast by Harry Ofkan.

TV Gelderland 2021

TV Gelderland 2021