Cityscapes Talks - #2 - Climate City

Dit is de Cityscapes Foundation podcast.

This is the Cityscapes Foundation podcast.

Je gaat luisteren naar Cityscapes Talks onder leiding van schrijver en filosoof Dirk van

You are going to listen to Cityscapes Talks led by writer and philosopher Dirk van

Weelde.

Opulence.

Welkom allemaal vanmiddag in Cityscapes in de binnenstad van Amsterdam.

Welcome everyone this afternoon to Cityscapes in the city center of Amsterdam.

Ik zit hier aan tafel met Carleen Ouders, Vincent van Galen en Lisanne Sloots.

I am seated at the table with Carleen Ouders, Vincent van Galen, and Lisanne Sloots.

Het beste denk ik om te beginnen is met jou.

I think the best thing to start with is you.

Zou jij willen uitleggen, Carleen, hoe de werken die hier hangen hier terecht zijn gekomen

Would you explain, Carleen, how the works that are hanging here came to be here?

en wat precies het verband is met die klimaat tentoonstelling die je hebt gemaakt?

and what exactly is the connection with that climate exhibition that you created?

Ja, dit zijn werken die zijn niet geselecteerd voor Klimaatexpo 22.

Yes, these are works that were not selected for Climate Expo 22.

Op dit moment een grote tentoonstelling van 251 kunstwerken.

At this moment, a large exhibition of 251 artworks.

Samengesteld via open inschrijving in de Museum de Fundatie op drie locaties in de tuinzaal

Compiled through open registration in Museum de Fundatie at three locations in the garden hall.

van het Kasteel het Nijenhuis.

from the Castle Nijenhuis.

Een heel klein gedeelte waarvan Vincent zijn werk, dat betreft jouw werk in het museum

A very small part of Vincent's work, which concerns your work in the museum.

dat blij maakt in Zwolle en in het Academie Huis de Grote Kerk, een tijdelijk dependans

that brings joy in Zwolle and in the Academy House the Great Church, a temporary annex

van het museum.

from the museum.

Daarvoor hebben we vorig jaar, precies een jaar geleden, in november, een nieuwe museum

For that, we established a new museum last year, exactly one year ago, in November.

geopend.

opened.

We hebben een oproep geplaatst, we hebben 2200 aanmeldingen gekregen en een diverse jury

We put out a call, received 2200 applications, and have a diverse jury.

heeft daarvan 251 werken gekozen en toen zijn Bastiaan en ik nog een keer door de werken

has chosen 251 works from it, and then Bastiaan and I looked through the works one more time.

gegaan.

gone.

Toen dachten we gewoon eigenlijk, het onderwerp klimaat is zo urgent, er zijn nog zoveel werken

Then we just thought, the subject of climate is so urgent, there is still so much work to be done.

over, daar willen we iets mee en daarvan, daar hebben we een aantal, tenminste ik heb

about, we want to do something with that and from that, we have a number, at least I have

een voorselectie gemaakt en Bastiaan heeft de definitieve selectie gemaakt voor de werken

A pre-selection has been made and Bastiaan has made the final selection for the works.

die hier hangen.

those hanging here.

En wat was het idee achter, wat is je opgevallen bij het maken van die klimaat tentoonstelling

And what was the idea behind it, what did you notice while creating that climate exhibition?

en vooral wat gebeurt er als je zo'n open inschrijving doet en dus niet met een idee

And especially what happens when you do such an open registration without an idea.

van een curator zelf kunsthuis gaat aanzoeken, wat is het verschil als je met dit thema werkt?

If a curator itself is going to apply to an art house, what is the difference when working with this theme?

Ja, dat is echt een hele rake vraag.

Yes, that is really a very relevant question.

Het betekent dat je vooraf helemaal geen idee hebt hoe de tentoonstelling eruit gaat zien

It means that you have no idea what the exhibition is going to look like beforehand.

en dat kan je ook niet.

and you can't do that either.

En dat is ook het heel erg leuke aan deze manier van samenstellen.

And that's also the really fun part about this way of composing.

Het onderwerp klimaat is drie jaar geleden gelanceerd toen wij voorheen organiseerden Art

The subject of climate was launched three years ago when we previously organized Art.

Worlds de Zomerexpo's en dat was het thema Europa en dat is een tentoonstelling die om

Worlds of the Summer Exhibitions and the theme was Europe and it is an exhibition that is about

de twee jaar plaatsvindt, dus toen kondigden we het thema klimaat aan als urgent onderwerp.

The two years take place, so we announced the theme of climate as an urgent issue.

En toen kwam corona erover heen, toen moesten we onze tentoonstelling uitstellen.

And then corona came along, and we had to postpone our exhibition.

Maar toen de aanmeldingen eenmaal binnenkwamen, dat terugkomt op je vraag wat er gebeurde met

But when the registrations started coming in, it goes back to your question about what happened to

je, nou in de tussentijd was de wereld zo veranderd en het onderwerp klimaat was zo urgent geworden

Yes, well in the meantime the world had changed so much and the subject of climate had become so urgent.

dat de eerste aanmeldingen en Steven, mijn man, die weet er alles van, die kwamen binnen

that the first registrations and Steven, my husband, who knows all about it, came in

op de, dat was een online aanmelding, dus ik keek op mijn computer en ik las de verhalen

Oh, that was an online registration, so I looked at my computer and read the stories.

en ik dacht dit is echt verschrikkelijk.

and I thought this is really terrible.

Klimaatverandering is een vreselijk onderwerp.

Climate change is a terrible subject.

Het is een onderwerp.

It is a topic.

Het is een onderwerp wat ons allemaal aangaat en als je leest de teksten die, mensen hebben

It is a topic that concerns us all, and when you read the texts that people have.

een korte toelichting gegeven bij hun werk, dan lees je een bewustzijn van het moment

a brief explanation given about their work, then you read an awareness of the moment.

waar we nu staan, dat hebben we zelf veroorzaakt.

Where we are now, we caused it ourselves.

Dat is evident, we hebben een manier van leven gecreëerd die we niet kunnen volhouden en

That is evident, we have created a way of life that we cannot sustain and

we staan op een punt van verandering.

we are at a turning point.

Ja, nu zitten we dieper in de inhoud, de beweegredenen van de kunstenaars, dat geeft mij de kans

Yes, now we are delving deeper into the content, the motivations of the artists, that gives me the opportunity.

om een link te maken naar jouw eigen schilderij, want behalve samenstellen van de tentoonstelling

to create a link to your own painting, because besides assembling the exhibition

ben je ook een van de kunstenaars.

Are you also one of the artists?

Kun je kort vertellen wat we zien en wat dat met die inhoud waar je het net over had te

Can you briefly explain what we are seeing and how it relates to the content you just mentioned?

maken heeft.

to make has.

Nou, wat we zien is, ik sta daar op de pont, je ziet een fragment van de pont en die gaat

Well, what we see is, I'm standing there on the ferry, you see a fragment of the ferry and it's going

naar het NDSM eiland.

to the NDSM island.

Links zie je de oude pakhuizen, de oude silo's.

On the left, you see the old warehouses, the old silos.

Ja.

Yes.

Je ziet een vrachtschip met zo'n duwschip ervoor.

You see a cargo ship with a pushboat in front of it.

Je denkt eigenlijk dat je alleen staat, maar ik sta eigenlijk met een meute van mensen

You actually think you are alone, but I am actually with a crowd of people.

in de hoek gedouwd, dus het is helemaal geen stille omgeving.

pushed into the corner, so it is by no means a quiet environment.

Wat het met klimaatverandering te maken heeft, nou eigenlijk leg ik een moment vast en dat

What it has to do with climate change, well actually I'm capturing a moment and that

kan ook als kunstenaar.

can also be as an artist.

En een moment vastleggen betekent ook dat je je realiseert dat dingen nooit meer zo

And capturing a moment also means realizing that things will never be the same again.

worden als ze toen waren.

become as they were then.

Ja.

Yes.

Want het moment dat nu al, kijk naar rechts, je ziet al de kranen, nou het is nu al verder

Because the moment that is now, look to the right, you can already see the cranes, well it's already further now.

vol gebouwd, want de skyline is de limit in Amsterdam-Noord.

fully built, because the skyline is the limit in Amsterdam-Noord.

Wanneer is die foto gemaakt?

When was that photo taken?

Deze foto?

This photo?

Schilderij bedoel je?

You mean painting?

Ja.

Yes.

We hadden het altijd loszinkt van, je denkt dat dit echt zo is, maar er zit altijd een,

We always had it as something that sinks in, you think this is really the case, but there is always a,

anderhalf jaar geleden, twee jaar geleden, denk ik.

A year and a half ago, two years ago, I think.

Ja.

Yes.

Dus dat...

So that...

Maar het is dus meer...

But it is more...

En dan ook nog te realiseren dat als de zeespiegel stijgt, dan is dit ook een heel

And then also to realize that if the sea level rises, then this is also a very

ander uitzicht.

different view.

Een heel ander verhaal.

A completely different story.

Ja.

Yes.

Dus ik denk dat het vastleggen van de tijd een wezenlijk onderdeel is van, je hebt allerlei

So I think that capturing time is an essential part of, you have all sorts of

verschillende benaderingen.

different approaches.

Als onderdeel van die context.

As part of that context.

Ja, ik denk dat kunstenaars, dat zie je in het verleden, kijk naar de schilderij van

Yes, I think that artists, as you can see in the past, look at the painting of

Weizenbroek, die heeft de tijd vastgelegd en daar refereert Loek, daar komen we straks

Weizenbroek, who has captured the time, and that's what Loek refers to, we'll get to that later.

op terug, ook wel aan in zijn werk.

on the way back, also known as in his work.

Dus dat is...

So that is...

Het combinaties maken van tijd, plaats en moment en het realiseren dat dat kostbaar

Making combinations of time, place, and moment and realizing that it is precious.

is, dat vergeten we wel eens, maar het daarbij stilstaan is wel een onderdeel van mijn werk.

We sometimes forget that, but reflecting on it is indeed part of my job.

Ja.

Yes.

Wilde ik...

I wanted to...

Dank je wel.

Thank you.

Graag gedaan.

You're welcome.

Ik wilde verder gaan met jou Vincent.

I wanted to continue with you, Vincent.

Ja.

Yes.

Kun jij ook kort vertellen wat jij hebt gemaakt, waar we naar kijken, misschien hoe je het

Could you also briefly tell us what you have created, what we are looking at, and maybe how you did it?

hebt gemaakt.

have made.

Ja.

Yes.

En wat voor jou het waardevolle is wat je hebt gehoord.

And what is valuable to you about what you have heard.

Het waardevolle is wat je hebt proberen vast te leggen, want ik geloof dat dat wel zo

The valuable thing is what you have tried to capture, because I believe that it is true.

is in jouw geval.

is in your case.

Ja.

Yes.

Nee, absoluut.

No, absolutely.

En wat dat er gaat...

And what that is going...

Sorry.

Sorry.

Ik zie veel overeenkomsten met wat je net vertelt.

I see many similarities with what you just mentioned.

Nou ja, ik kan het eigenlijk aanvankelijk in het begin het beste laten zien aan deze

Well, I can actually show it best at first to this.

kaart.

map.

En dit is de kaart van Europa, waarin dus eigenlijk alle lichtvervuiling te zien is.

And this is the map of Europe, which actually shows all the light pollution.

Ja.

Yes.

En waar het eigenlijk op neerkomt is dus waar de mens is, daar is licht.

And what it actually comes down to is that where the human is, there is light.

En aan de hand van zo'n kaart kun je eigenlijk dus zien dat de mens overal is en dat er weinig

And based on such a map, you can actually see that humans are everywhere and that there are few

plekjes nog ongeboeid gelaten worden.

spots are still left untamed.

En de titel van je project, want het is een serie, is Absence.

And the title of your project, because it is a series, is Absence.

Absence.

Absence.

Ja.

Yes.

En het gaat dus over de afwezigheid van het licht, dus het donker.

And it is about the absence of light, so the darkness.

Ik fotografeer Absence.

I photograph Absence.

Alleen maar s'nachts in het donker.

Only at night in the dark.

En daarmee dus ook de afwezigheid van ons, van de mens.

And thus the absence of us, of humanity.

En wat ik zelf heel mooi vind aan de nacht is dat het eigenlijk als een soort van getijde

And what I personally find very beautiful about the night is that it is actually like a kind of tide.

de mensen wegspoelt.

washes the people away.

Want we hebben van nature nog steeds een angst voor het donker.

Because we still have a natural fear of the dark.

En in die tijd is de natuur weer even teruggegeven aan zichzelf.

And during that time, nature was once again given back to itself.

En hoe doe je dat?

And how do you do that?

De nacht fotograferen op plekken waar geen menselijk licht is?

Photographing the night in places where there is no human light?

Dat klinkt heel lastig.

That sounds very difficult.

Nou ja, je leert er wel mee omgaan.

Well, you learn to deal with it.

Het is niet dat ik een of ander survival expert ben of iets dergelijks, maar ik ben vaak

It's not that I'm some sort of survival expert or anything like that, but I often

voor een lange tijd op zo'n plek.

for a long time in such a place.

Dat kan een week zijn, twee weken, soms drie, uitzonderlijk.

That can be a week, two weeks, sometimes three, exceptionally.

Maar dan, ja, ik heb een zwaar statief bij, een camera, en op die manier zoek ik eigenlijk

But then, yes, I have a heavy tripod with me, a camera, and in that way I am actually looking for

naar plekken.

to places.

Waar dus de nachtelijke duisternis nog volop aanwezig is.

Where the nighttime darkness is still fully present.

En je had het over het zeldzame daarvan, het uitstervende van die omstandigheid.

And you were talking about the rarity of it, the extinction of that circumstance.

Het is ook zo dat maar weinig mensen de moeite nemen om dat soort ervaringen als jij, waar

It is also true that very few people take the time to have experiences like yours, where

jij heel diep in duikt, om mee te maken.

you dive very deep to experience it.

Hoe zit jouw werk daar dan in?

How is your work going there?

Wat voor rol vervult jouw werk naar je eigen ideeën?

What role does your work fulfill according to your own ideas?

Nou, ik probeer eigenlijk, daar gaat het dan ook over, ik probeer dat bewustzijn ook

Well, what I'm actually trying to do, that's what it's about, I'm trying to raise that awareness as well.

bij mezelf, want ik, laat ik het zo zeggen, ik word ook zelf geconfronteerd met angsten.

with myself, because I, let me put it this way, I also confront myself with fears.

Je hebt soms momenten dat je denkt, ik ben, nou ja, dat ineens die angst op komt doen,

You sometimes have moments when you think, well, suddenly that fear comes up.

terwijl er helemaal geen reden voor is.

while there is absolutely no reason for it.

Maar, laat ik het zo zeggen, het zorgt ervoor dat je in ieder geval het gevoel hebt van dat

But, let me put it this way, it at least gives you the feeling of that.

je ergens te gast bent en niet zomaar...

you are a guest somewhere and not just...

Dat is een interessante opmerking, ja.

That is an interesting remark, yes.

...dat je een plek kunt...

...that you can find a place...

Maar jouw kunstpraktijk, dus de werken die daaruit voortkomen, zie je ook als een soort

But your artistic practice, so the works that emerge from it, you also see as a kind of

onderdeel om mensen anders over de relatie tot de andere levende natuur te laten denken.

part of making people think differently about the relationship with other living nature.

Ja, het is een soort venster en daarin koppel ik dus toch ook wel de mens los van de natuur

Yes, it is a kind of window, and in it, I do separate man from nature.

in dat opzicht.

in that respect.

Dus het zijn toch een soort vensters naar een wereld...

So they are still a kind of windows to a world...

Of jij doet voor hoe je er een onderdeel van zou kunnen uitmaken, hoe eng dat soms ook is.

Or you show how you could be a part of it, no matter how scary that sometimes is.

Ja, nou ja, dat is in ieder geval...

Yes, well, that's at least...

Maar dat is vanuit mijn eigen beweging heen, voel ik me...

But that is from my own movement, I feel...

Laat ik het zo zeggen, ik krijg die vraag vaker van, ja, voel je je dan onderdeel van?

Let me put it this way, I get that question more often, like, do you feel part of it?

Ja, ik voel me wel onderdeel van de wereld, maar er zijn altijd natuurlijk plekken die met een reden,

Yes, I do feel like a part of the world, but there are always, of course, places that have a reason.

met rust gelaat zijn, dus dat kan in de bergen zijn en dat soort dingen.

to have a calm expression, so that could be in the mountains and those kinds of things.

Dus kijk op vruchtbare grond in een delta zoals in Nederland waar alles vol...

So look at fertile ground in a delta like in the Netherlands where everything is full...

Die is al snel vol.

That will be full quickly.

Die is al snel vol, daar hebben we ook wat aan.

That fills up quickly, that's something we can use too.

Maar een bergketen of iets dergelijks, niet.

But a mountain range or something like that, no.

En dat zijn altijd onherstelijke dingen.

And those are always irreparable things.

En dat zijn altijd onherbergzame gebieden.

And those are always inhospitable areas.

En ja, dat dwingt natuurlijk respect af.

And yes, that naturally commands respect.

En ja, dan is het niet een walk in the park, om het zo te zeggen.

And yes, it's not a walk in the park, so to speak.

Maar ik zou ook denken dat jij als een soort verbindingsman fungeert

But I would also think that you function as a kind of connector.

tussen de mensen die dus op die makkelijke, vruchtbare, comfortabele plekken zijn

among the people who are in those easy, fertile, comfortable places

en die werelden die we dus wel nodig hebben,

and those worlds that we do need,

Ja.

Yes.

en die wij om hele praktische redenen, bijvoorbeeld omdat het heel onherbergzaam is,

and which we for very practical reasons, for example because it is very inhospitable,

niet komen.

not coming.

Zou je...

Would you...

Ja, het is...

Yes, it is...

Ja, dat klopt.

Yes, that's correct.

Ik probeer eigenlijk die verwondering te delen.

I am actually trying to share that wonder.

En ik denk dat verwondering daarin heel erg behulpzaam is.

And I think that wonder is very helpful in that.

En wat we soms natuurlijk misschien nog wel een beetje missen in het leven wat we hier leiden.

And what we sometimes might still miss a little in the life we lead here.

Tenminste, dat merk ik bij mezelf.

At least, I notice that in myself.

En tot slot dan, de manier waarop jij die beelden vormgeeft.

And finally, the way you shape those images.

Laten we zeggen, als ik er naar kijk, dan zie ik niet een soort beeld wat in reclames voorkomt

Let's say, when I look at it, I don't see a kind of image that appears in advertisements.

of wat op aanzichtkaarten staat.

or what is written on postcards.

Het is een duidelijk andere manier van die ervaring verbeelden.

It is a distinctly different way of envisioning that experience.

Kun je daar iets over zeggen?

Can you say something about that?

Want we denken natuurlijk altijd dat die werelden juist zo makkelijk uit de leunstoel tegenwoordig te beleven zijn.

Because we always think that those worlds are just so easy to experience from the comfort of an armchair nowadays.

Ja.

Yes.

Maar de beelden die daarvan bestaan,

But the images that exist of that,

die lijken niet op die van jou.

those don't look like yours.

Nee, dat klopt.

No, that's correct.

En dat is dus het uitgangspunt van wat de camera laat zien.

And that is the starting point of what the camera shows.

Dat vind ik op zichzelf.

I find that in itself.

Voor mij is een camera gewoon een gereedschap.

For me, a camera is just a tool.

En ik breng de beelden dus terug naar hoe de ervaring is s'nachts.

And I bring the images back to how the experience is at night.

Dat is ook waarom ik er voor zo'n lange tijd ben.

That is also why I am there for such a long time.

Het is allemaal uit delen opgebouwd.

It is all made up of parts.

En dat breng ik samen tot die ervaring.

And I bring that together into that experience.

Wat bedoel je met delen opgebouwd?

What do you mean by built-up parts?

Dat...

That...

Wacht op het juiste moment.

Wait for the right moment.

En bepaalde elementen uit de foto's worden later in elkaar gemonteerd.

And certain elements from the photos will be assembled together later.

Het is een gesynthetiseerd beeld uit meerdere opnames.

It is a synthesized image from multiple recordings.

Juist, ja.

That's right, yes.

En wat echt belangrijk is, is dat ik mijn werk bescheiden wil houden.

And what is really important is that I want to keep my work modest.

En het kan allemaal heel erg flitsend zijn.

And it can all be very flashy.

Maar ik vind het juist die...

But I actually find that...

Het is een beetje vergelijkbaar met een boek.

It's somewhat comparable to a book.

Dat geeft ook geen licht.

That doesn't give any light either.

Dat geeft...

That gives...

Het vraagt om een bepaalde waarneming.

It requires a certain observation.

Een bepaalde tempo.

A certain tempo.

Ja.

Yes.

Dat.

That.

In die zin, is tijd dan niet ook een onderdeel van jouw gereedschap?

In that sense, isn't time also a part of your tools?

Absoluut.

Absolutely.

Ja.

Yes.

Nee, tijd is daarin essentieel.

No, time is essential in that.

En het zit in diverse lagen.

And it comes in various layers.

Want wat ik ook laat zien, is ook een indirecte manier dat ik er zoveel moeite voor moet doen

Because whatever I show is also an indirect way of expressing how much effort I have to put in.

om op die plekken te komen dat geeft het denken.

To get to those places, that gives thinking.

Ja.

Yes.

Dus daarin is de huidige tijd al vertegenwoordigd.

So in that the current time is already represented.

Maar tegelijkertijd is het natuurlijk een venster naar een wereld die een soort tijdloos

But at the same time, it is of course a window to a world that is a kind of timeless.

is.

is.

En nou ja, goed.

And well, alright.

Dus het is op allerlei vlakken voor mij in ieder geval relevant.

So it is relevant to me in many ways.

Ja.

Yes.

Dank je.

Thank you.

Lisanne.

Lisanne.

Ja.

Yes.

Laten we weer heel simpel beginnen.

Let's start very simply again.

Wat heb je gemaakt?

What did you make?

Waar kijken we naar?

What are we looking at?

En wat is het?

And what is it?

Ja.

Yes.

Jouw werk hangt hier recht tegenover.

Your work hangs right across from here.

Ja.

Yes.

De houtskool tekening.

The charcoal drawing.

Het is een houtskool tekening.

It is a charcoal drawing.

En eigenlijk kan ik beter vertellen wat er aan vooraf ging.

And actually, I can better explain what preceded it.

Ja.

Yes.

Namelijk dat ik door de stad fietstet was in coronatijd.

Namely, that I was biking through the city during the corona time.

En dat mij zo heel erg opviel dat de bomen er zo ongelooflijk slecht uitzagen.

And it struck me so much that the trees looked so incredibly bad.

En dat ik daarmee ook op een gegeven moment maar realiseerde van zonder de bomen, de longen

And at some point I realized that without the trees, the lungs

van de aarde, kunnen we niet.

From the earth, we cannot.

En het verbaast mij niet dat wij nu met een longziekte te maken hebben.

And it does not surprise me that we are now dealing with a lung disease.

Dus voor mij was het eigenlijk één op één zeg maar de longen van de aarde en onze longen

So for me, it was basically one-to-one, so to speak, the lungs of the earth and our lungs.

die daar op reageerden door deze coronasituatie die wij eigenlijk zelf gecreëerd hebben ook.

those who reacted to this corona situation that we actually created ourselves too.

En ik stook mijn eigen houtskool.

And I make my own charcoal.

En dat is ook meteen dan de vraag voor mezelf.

And that is immediately the question for myself.

In hoeverre ben ik nou, draag ik bij aan de klimaatproblemen?

To what extent am I contributing to the climate problems?

Want houtskool stoken is natuurlijk vuur maken is ook weer dat daar begon het oorspronkelijk allemaal mee.

Because burning charcoal is of course making fire, and that's where it all originally began.

En tegelijkertijd dus en nou ja ik stookte inderdaad iets.

And at the same time, well, I did indeed heat something up.

En had heel veel hout nodig om een blikje houtskool te maken.

And needed a lot of wood to make a can of charcoal.

En dat kon ik voor mezelf niet meer verantwoorden.

And I could no longer justify that to myself.

Dus nu stook ik met iemand die een kachel op hout stookt.

So now I'm heating with someone who uses a wood stove.

En dan kan het voor mij weer wel.

And then it can be fine for me again.

En dan gaat het mee in het stoken van de verwarming van een huis of van een boot in dit geval.

And then it is involved in heating the home or, in this case, a boat.

Waardoor ik weer toch mijn eigen houtskool kan stoken zonder al te veel een voet te stappen.

So that I can still burn my own charcoal without having to step out too much.

Maar je maakt het goed toch?

But you are doing well, right?

Ik maak het goed ja.

I'm doing fine, yes.

Want je maakt iets.

Because you create something.

Wat zie ik precies?

What exactly do I see?

Het is niet letterlijk de iep die jij hebt verbrand voor de houtskool toch?

It's not literally the elm that you've burned for the charcoal, is it?

Het is met houtskool van de iep van de Weespersijde.

It is with charcoal from the elm of the Weespersijde.

Dus ik verzamel mijn eigen hout, mijn eigen houtskool en het liefst zo lokaal mogelijk.

So I collect my own wood, my own charcoal, and preferably as locally as possible.

Het gaat echt over aan de ene kant de stad en over aan de andere kant de natuur in de stad.

It's really about, on one side, the city, and on the other side, nature in the city.

Want dat is toch waar we naar kijken.

Because that is what we are looking at, isn't it?

Mijn hele manier van leven zeg maar bepaalt ook hoe ik werk en hoe ik kijk.

My whole way of living, so to speak, also determines how I work and how I see things.

Dus dit is geen letterlijke vertaling van een wereldbol of een tak of wat dan ook.

So, this is not a literal translation of a globe or a branch or anything like that.

Het is een combinatie van mijn zorgen, zeker over de zorg over de aarde die ik eigenlijk al vanaf kind af aan met me meedraag.

It is a combination of my concerns, especially about the care for the Earth that I have actually carried with me since childhood.

In keuzes die ik maak ten aanzien van voeding of ten aanzien van kleding of ten aanzien van hoe ga je, hoe sta je eigenlijk in de wereld.

In the choices I make regarding food or regarding clothing or regarding how you go, how do you actually stand in the world.

Maar ook ten aanzien van mijn eigen materiaal maken.

But also with regard to making my own material.

En daarmee.

And with that.

Het zit een gedeelte geraamte in.

There is a part of a skeleton in it.

Er zitten gedeelte takken in.

There are partial branches in it.

Er zitten gedeelte extreem zwart-witten in.

There are sections that are extremely black-and-white.

Waardoor je die contrasten heel erg uit vergroot.

Which really amplifies those contrasts.

Er zit ook iets landschappelijks in.

There is also something scenic in it.

Het doet ook soms een beetje denken aan die extreme landschappen uit de laat middeleeuwse schilderijen.

It sometimes also reminds one a bit of those extreme landscapes from late medieval paintings.

Van die rotspartijen waarvan je denkt nou die zijn wel heel extreem compact, hoog, veel gaten.

From those rock formations that make you think, well, they are very extremely compact, high, and have many holes.

Een soort fantasielandschap zal ik maar zeggen.

I would say a kind of fantasy landscape.

Ja, dat is het natuurlijk ook.

Yes, that is, of course, true.

In zoverre, dat zit een soort van, voor mij zit er eigenlijk, ik bouw mijn tekening op aan de hand van een geraamte.

In that respect, there is a kind of, for me, I actually build my drawing based on a framework.

En dat is letterlijk mijn eigen skelet zeg maar.

And that's literally my own skeleton, so to speak.

Terwijl het ook tegelijkertijd het geraamte van de tekening is.

While it is also simultaneously the skeleton of the drawing.

Dus het heeft een soort dubbele laag.

So it has a kind of double layer.

En dan kom ik, of dan verbeeld ik daarin de dingen die ik onderweg tegenkom.

And then I come, or then I imagine the things I encounter along the way.

En ik reageer daar heel fysiek vanuit mijn eigen kijken, lijf en handschrift reageer ik daar op.

And I respond very physically from my own perspective; I react to that with my body and handwriting.

Hé, en wat Carleen ook meteen erbij betrok.

Hey, and what Carleen also immediately got involved in.

Wat is de rol van dit soort beelden voor jou in hoe we met z'n allen omgaan met die klimaatcrisis?

What is the role of this kind of imagery for you in how we all deal with the climate crisis?

Dus omdat een kunstenaar natuurlijk, ja, die maakt iets voor publieke consumptie.

So because an artist, of course, yes, they create something for public consumption.

Dus je zou zeggen, die kan daar een idee over hebben wat zijn of haar rol is.

So you would say, they might have an idea of what their role is.

Kijk, sowieso vind ik dat kunst.

Look, I definitely consider that art.

Kijk, als ik een schrijver was zou ik het schrijven.

Look, if I were a writer, I would write it.

En nu verbeeld ik het door middel van een beeld wat eigenlijk mensen op een andere manier aanspreekt dan taal.

And now I imagine it through an image that actually appeals to people in a different way than language.

Dus het is wat meer op het gevoel of op een andere laag.

So it's more about the feeling or on a different level.

Ik heb het niet voor niks ecocide genoemd.

I didn't call it ecocide for nothing.

En ecocide, als ik het even kan voorlezen, is de grootschalige beschadiging, de vernietiging over het verlies van ecosystemen.

And ecocide, if I may read it out, is the large-scale damage, the destruction concerning the loss of ecosystems.

Dus ecocide is de ernstige schade aan de natuur.

So ecocide is the serious damage to nature.

De ernstige schade aan de natuur die wijd verspreidt of langdurig is.

The severe damage to nature that is widespread or long-lasting.

En anders dan genocide is ecocide nog steeds niet opgenomen en erkend als misdaad door de Verenigde Naties.

And unlike genocide, ecocide is still not recognized and acknowledged as a crime by the United Nations.

En eigenlijk is dat ook, kijk op het moment dat je zo'n titel neerzet, en ik denk eigenlijk zo'n discussie als wij nu hebben, draagt daar heel erg aan bij.

And actually, it is like that; look, at the moment you put down such a title, and I think a discussion like the one we are having now contributes very much to that.

Of als je gaat nadenken en je ziet zo'n titel, wat betekent dat eigenlijk?

Or when you start to think and you see such a title, what does that actually mean?

En dan kun je gaan een stap maken van...

And then you can take a step of...

Maar het interessante is, dat doen activisten, dat doen wetenschappers.

But the interesting thing is, activists do that, scientists do that.

Dat doen dominees, dat doen sommige doktoren die de gevolgen van al die vervuiling voor zich zien.

That's what ministers do, that's what some doctors do who see the consequences of all that pollution for themselves.

Maar kunstenaars doen het op hun eigen manier.

But artists do it in their own way.

En hoe denk jij dan over dat eigenen van de manier waarop een kunstenaar doet?

And what do you think about the uniqueness of the way an artist does things?

Want tot aanzetten tot nadenken doet ieder verstandig mens vanuit zijn vak als het goed is.

For every sensible person, it is important to encourage reflection from their profession, if all goes well.

Door middel van beeld.

By means of image.

Ik bedoel op het moment dat je een beeld...

I mean at the moment when you have an image...

Ik sprak iemand die uit Wageningen hier kwam.

I spoke to someone who came here from Wageningen.

Die zei ja inderdaad.

That indeed said yes.

Beelden werken op een andere manier op mij in als dat ik een tekst lees.

Images affect me differently than when I read a text.

Of als dat ik een wet lees.

Or if I read a law.

Of als ik een manifest lees.

Or if I read a manifesto.

Dus de interactie tussen het beeld en de beschouwer is daadwerkelijk een andere.

So the interaction between the image and the observer is indeed different.

Als dat we erover praten.

If we talk about that.

Dus ik denk dat dat is...

So I think that is...

Dat is natuurlijk ook wat kunst doet.

That is of course also what art does.

Kunst laat je ervaren door middel van beelden.

Art allows you to experience through images.

Ja.

Yes.

Als ik daar nog even op mag aansluiten.

If I may add to that for a moment.

Het is natuurlijk ook zo.

It is of course also so.

Wat de klimaatverandering teweeg brengt.

What climate change brings about.

Is iets wat onvoorstelbaar is.

Is something that is unimaginable.

En beeldende kunstenaars hebben natuurlijk wel het vermogen om onvoorstelbare dingen in beeld te brengen.

And visual artists certainly have the ability to depict unimaginable things.

Door middel van beeldtaal.

Through the use of visual language.

Dus wat niet is.

So what is not.

Wat we niet weten.

What we do not know.

Is soms niet altijd in taal uit te drukken.

Sometimes it cannot always be expressed in words.

Maar wel in beeld.

But definitely in view.

In fantasie.

In fantasy.

Dus ja.

So yes.

In een gevoelslaag zeker.

On an emotional level for sure.

Die je daarover hebt.

That you have about it.

Ja.

Yes.

In beide gevallen kun je zeggen dat jullie door je beelden de waarneming van de toeschouwer veranderen.

In both cases, you can say that you change the viewer's perception through your images.

Anders vormgeven.

Design differently.

Of uitdagen dat die anders gaat waarnemen.

Or challenge that they will perceive differently.

Precies.

Exactly.

En uitdagen om op een andere manier over dingen na te denken.

And to challenge to think about things in a different way.

Ja.

Yes.

Zeker.

Sure.

Ik denk dat we ook met het oog op de tijd zouden moeten wisselen.

I think that we should also consider switching on account of the time.

Zodat David en Veldhoen en Loek van Vliet plaatsnemen.

So that David and Veldhoen and Loek van Vliet can take their seats.

Dank jullie wel voor jullie compacte en heldere betoog.

Thank you for your concise and clear argument.

Ik zet eventjes de getijden aan.

I’m just going to turn on the tides.

Zet jij ondertussen de getijden aan.

Can you turn on the tides in the meantime?

Is goed.

That's fine.

Het wordt vloed.

It's going to be high tide.

Dat is een geruststellend idee.

That is a reassuring thought.

Vind je het goed dat ik dan met Loek ben?

Do you mind if I'm with Loek then?

Dan kan ondertussen jouw installatie zich warm draaien.

Then in the meantime your installation can warm up.

Hopelijk.

Hopefully.

Ja, oké.

Yes, okay.

Loek.

Loek.

Kun jij ons vertellen wat je hebt gemaakt.

Can you tell us what you have made?

Wat in deze tentoonstelling te zien is.

What is on display in this exhibition.

En waar dat vandaan komt.

And where that comes from.

Hoe dat ontstaan is.

How that came about.

Ja.

Yes.

Het is een beeld dat ik heb gemaakt op de Roggeplaat.

It is an image that I made at the Roggeplaat.

Het is een zandplaat in de Oosterschelde.

It is a sandbank in the Oosterschelde.

Ja.

Yes.

Ik ben dat gaan fotograferen.

I went to photograph that.

In eerste instantie geïnspireerd op een schilderij van Hendrik Weissenbroeg.

Initially inspired by a painting by Hendrik Weissenbroeg.

Schelpenvissers aan het strand.

Shellfish gatherers on the beach.

En ik ben die plek gaan fotograferen omdat het onderdeel was van een natuurlijke klimaatbuffer.

And I started photographing that place because it was part of a natural climate buffer.

Dat betekent dat er eigenlijk sinds 1994 had je plan ooievaar.

That means that actually since 1994 you had a stork plan.

En dat mensen gingen bouwen met de natuur.

And that people started to build with nature.

En dat zijn ze nu ook gaan doen om eigenlijk Nederland klimaatbestendig te maken.

And that is what they are now doing to actually make the Netherlands climate-proof.

Heet dit een zandmotor?

Is this called a sand engine?

Nee.

No.

De zandmotor die loopt bij Monster voor de kust van de Haag.

The sand motor that runs off the coast of Monster near The Hague.

Dit wordt gestort.

This will be deposited.

Dit was al een zandplaat.

This was already a sandbank.

En daar is ongeveer 1800 kuub zand bij gestort.

And about 1800 cubic meters of sand has been added.

Miljoen waarschijnlijk.

Million probably.

Miljoen kuub.

Million cubic meters.

1800 miljoen kuub.

1.8 billion cubic meters.

Heel veel zand.

A lot of sand.

Omdat er eigenlijk jaarlijks gaat er ook heel veel zand.

Because actually, a lot of sand goes away annually.

Die gaat eigenlijk de vaar geulen in de Oosterschelde.

That actually goes through the shipping channels in the Eastern Scheldt.

En dat komt eigenlijk omdat het ooit door de deltawerken is afgesloten.

And that is actually because it was once closed off by the Delta Works.

Waardoor er niet meer een natuurlijke toevoer van zand is.

Resulting in no more natural supply of sand.

En wat zie je dan?

And what do you see then?

Ik bedoel, je ziet dus een kunstmatige zandplaat.

I mean, you see an artificial sandbank.

Of een kunstmatig vergrote zandplaat in zee.

Or an artificially enlarged sandbank in the sea.

Ja.

Yes.

En wat heb je daar nog meer aan verbeeld zal ik maar zeggen?

And what else have you imagined about that, I might say?

Nou ja, eigenlijk moet je dan het schilderij er ook bij pakken van Weissenbroeg.

Well, actually you should also take the painting by Weissenbroeg.

Ik ben naar verschillende plekken gegaan dat natuurlijke klimaatbuffers zijn.

I have been to various places that are natural climate buffers.

En die ben ik gaan verbeelden naar aanleiding van 17e en 19e Oosterschilderkunst.

And I started to depict that inspired by 17th and 19th-century Oriental painting.

Aha.

Aha.

Omdat eigenlijk met name in de 17e eeuw en een deel in de 19e eeuw is eigenlijk het beeld ontstaan van wat een oer-Hollands landschap is.

Because it is mainly in the 17th century and partly in the 19th century that the image of what an original Dutch landscape is has actually emerged.

Zoals de schilders het Nederlandse landschap hebben verbeeld.

As the painters have depicted the Dutch landscape.

Je kunt je afvragen of dat eigenlijk wel zo eruit zag.

You might wonder if it actually looked like that.

Maar we zijn ons wel gaan identificeren met dat landschap.

But we have started to identify with that landscape.

En zelfs wereldwijd is het eigenlijk een van de grootste exportproducten, het Nederlandse landschap.

And even globally, it is actually one of the largest export products, the Dutch landscape.

Zeker.

Sure.

De koekblikjes en al dat soort dingen.

The cookie tins and all that kind of thing.

En in alle grote musea.

And in all the big museums.

En ik wilde dus die nieuw gecreëerde natuur kunnen, dat je die kunt ervaren alsof het oer-Hollandse natuur is.

And I wanted to be able to experience that newly created nature as if it were the original Dutch nature.

Ondanks dat het met medeweten volledig menselijk gemaakt is.

Although it has been completely human-made with full knowledge.

En dat menselijke element, wat niet alleen bestaat uit het actief scheppen ervan.

And that human element, which not only consists of actively creating it.

Dat is ook in het licht van een veranderend klimaat.

That is also in light of a changing climate.

Dat komt ook voort eigenlijk weer door die mens en misschien wel door de hele manier van leven die we hier in het Westen hebben.

That actually stems from that person and perhaps from the entire way of life we have here in the West.

En dat is ook weer een heel Nederlandse reformatie.

And that is also a very Dutch reformation.

Dat is een heel Nederlandse reflex.

That is a very Dutch reflex.

Om je eigen omgeving zo ingrijpend te gaan veranderen.

To change your own environment so drastically.

Ik weet niet in hoeveel andere landen ze natuur maken, maar volgens mij niet.

I don't know in how many other countries they create nature, but I don't think so.

Het schiet de wereld in de Hollanders natuurlijk Nederland.

The world shoots into the Dutch, of course, Netherlands.

Ik denk dat, de Nederlanders hebben het volgens mij ook voor de kust in Dubai gemaakt.

I think that the Dutch have also made it off the coast of Dubai, in my opinion.

Het creëren van eilanden.

Creating islands.

Maar dit is gewoon op een manier dat het op een hele natuurlijke wijze gedaan is.

But this is just done in a way that feels very natural.

En ik weet niet of het inderdaad eerder is gedaan dan 1994 bij plan OIVA.

And I don't know if it was indeed done earlier than 1994 with plan OIVA.

Maar misschien dat het wel uit Amerika komt.

But maybe it does come from America.

En hoe maakt dit, laten we zeggen dit pendelen tussen klassieke schilderkunst en hedendaagse landschappen en hedendaagse fotografie.

And how does this, let's say this pendulum between classical painting and contemporary landscapes and contemporary photography, work?

Hoe maakt dat deel uit van de relatie tot de klimaatverandering?

How does that relate to the issue of climate change?

Of crisis?

Or crisis?

Voor jou?

For you?

Heb je daar een rol in?

Do you have a role in that?

Of ben je meer een soort beschouwer, verslaggever?

Or are you more like an observer, reporter?

Nou, voor mij is die rol tweeledig.

Well, for me that role is twofold.

Het eerste is dit werk van nadat ik een serie had gemaakt over stiltegebieden in Nederland.

The first is this work after I made a series about quiet areas in the Netherlands.

Waarin eigenlijk de mens zich ook al een soort van had teruggetrokken.

In which, in fact, humans had also somewhat retreated.

Maar daar ging het heel erg over mijn eigen individuele ervaring van de ruimte.

But it was very much about my own individual experience of the space.

En door het te verbeelden alsof het een oer-Hollands landschap is.

And by imagining it as an archetypal Dutch landscape.

Wilde ik het kunnen vertalen naar een veel algemenere ervaring van het landschap.

I wanted to be able to translate it into a much more general experience of the landscape.

Dat iedereen zich daarin zou kunnen herkennen.

That everyone could identify with it.

En hoe zich dat specifiek verhoudt tot het klimaat.

And how that specifically relates to the climate.

In dit geval gaat het eigenlijk om de plekken waarin klimaatadaptatie is toegepast.

In this case, it is actually about the places where climate adaptation has been implemented.

En dat je dat nog steeds wel kunt zien als zeer mooie, waardevolle, natuurlijke omgevingen.

And that you can still see that as very beautiful, valuable, natural environments.

Wil je eigenlijk een land spreken voor die nieuwe natuur?

Do you actually want to speak a language for that new nature?

Want daar wordt heel vaak neerbuigend over gedaan.

Because it is often looked down upon.

Zo alsof dat een soort schijnoplossing is.

It's like a kind of fake solution.

Een soort nep natuur.

A kind of fake nature.

Nou ja, ik denk dat het een hele mooie manier juist is om het te doen.

Well, I think it's a really nice way to do it.

Omdat er in heel veel van dit soort gevallen zijn de hele natuurlijke plekken.

Because there are natural places in many of these kinds of cases.

Zoals die zandplaat die er heel natuurlijk al was.

Like that sandbank that was already there very naturally.

Die wordt eigenlijk in stand gehouden of weer wat uitvergoot.

That is actually maintained or somewhat exaggerated again.

En ik denk dat dat gewoon heel goed is dat we teruggaan naar die meer natuurlijke wijze.

And I think it's just very good that we are going back to that more natural way.

Zo heb ik ook een oude maasarm opnieuw.

So I also have an old arm of the Maas again.

Die is opnieuw weer teruggebracht.

That has been brought back again.

Dus het was een natuur die er ooit was, die verdwenen was door de mens.

So it was a nature that once existed, which disappeared due to mankind.

Die hebben ze weer teruggebracht.

They have brought them back again.

Dus het is een soort werken met de natuur.

So it's a kind of working with nature.

En ik denk dat dat een hele gezonde relatie is tot de leefomgeving.

And I think that is a very healthy relationship to the living environment.

Ja, want jouw werk is ook ontzettend mooi.

Yes, because your work is incredibly beautiful too.

Die foto is esthetisch echt een heel mooi opgenomen licht.

That photo has really beautifully captured light aesthetically.

Is jouw andere werk ook zo mooi?

Is your other work also this beautiful?

Want esthetiek is waarschijnlijk wel...

Because aesthetics is probably...

Tenminste, dat zie ik erin terug.

At least, that's what I see in it.

Is dat een middel voor jou?

Is that a means for you?

Esthetiek is voor mij niet per se een middel.

Aesthetics are not necessarily a means to me.

Om het als schoonheid aan zich te hebben.

To have it as beauty in itself.

Maar in dit werk paste dat.

But that fit in this work.

Omdat het aan die schilderkunst moet refereren.

Because it must refer to that painting.

Die ik ook heel mooi vond.

That I also found very beautiful.

En zo was ik ook...

And so was I too...

Dat vond ik ook erg...

I found that very...

In het hele onderzoek voor dit werk kwam ik op de kunsthistorica Johanna de Jong uit.

In the course of the research for this work, I came across the art historian Johanna de Jong.

En dat was een vrouwelijke kunsthistorica uit eind 19e eeuw.

And that was a female art historian from the late 19th century.

Die al een boek had geschreven over die oer-Hollandse landschappen.

Who had already written a book about those quintessential Dutch landscapes.

En hoe die zijn ontstaan.

And how they originated.

Dus dat vind ik gewoon fascinerend.

So I just find that fascinating.

En die esthetiek heb ik daar wel heel bewust in meegenomen.

And I have consciously incorporated that aesthetic into it.

Maar dat is echt specifiek voor dit werk, denk ik.

But I think that is really specific to this work.

Ja, en toen jij daar was...

Yes, and when you were there...

Want ik neem aan dat je daar best wel veel tijd hebt doorgebracht.

Because I assume you've spent quite a bit of time there.

Of niet?

Or not?

Nee, toevallig niet.

No, not at all.

Niet, oh.

Not, oh.

Het is een plek waar je niet mag komen.

It is a place where you are not allowed to go.

Ah, dat is ook interessant.

Ah, that is also interesting.

Er zijn zeehonden die...

There are seals that...

Ah, het is het reservaat.

Ah, it is the reserve.

Ja, het is heel erg belangrijk voor trekvogels.

Yes, it is very important for migratory birds.

Ik ben daar toen naartoe gegaan samen met een boswachter.

I went there at that time together with a forest ranger.

Tegelijkertijd was er met mij een soort filmploeg die met drones aan het filmen was.

At the same time, there was a kind of film crew with me filming with drones.

Interviews moesten worden gehouden.

Interviews had to be conducted.

Ik mocht mee binnen die excursie.

I was allowed to join that excursion.

Maar dit is...

But this is...

Je mag daar eigenlijk niet aan landen.

You are not actually allowed to land there.

Normaal gesproken mag je er alleen langs varen.

Normally, you are only allowed to sail past it.

En in dit geval mocht ik daar aan landen en kreeg ik ongeveer een uur de tijd.

And in this case, I was allowed to land there and was given about an hour.

En daarna moest ik ook weer...

And then I also had to...

Maar dat gaat wel lijken op een museum waar je ook een tijdslot moet afspreken om een Weissenbroeg te zien, trouwens.

But that will resemble a museum where you also have to book a time slot to see a Weissenbroeg, by the way.

Of niet?

Or not?

Ja, maar dit is in 2014 gemaakt.

Yes, but this was made in 2014.

Dus dat is even ver voor corona.

So that was quite a while before corona.

Nou ja, maar ik bedoel...

Well, I mean...

Het is...

It is...

Laten we zeggen...

Let's say...

Het bijzondere, waardevolle...

The special, valuable...

En vooral kwetsbare van dit.

And especially the vulnerable of this.

Wat je daar kan zien en wat daar werkelijk is.

What you can see there and what is really there.

Dat gaat lijken op hoe we inmiddels ons tot kunst gaan verhouden.

That will resemble how we have come to relate to art.

Ook als iets wat precair, goed bewaard, beveiligd...

Even if something is precarious, well preserved, secured...

Gemeten, de omstandigheden moeten worden gemeten.

Measured, the conditions must be measured.

En inderdaad, stukje bij beetje, om het niet bloot te stellen aan de massa, genoten.

And indeed, bit by bit, to avoid exposing it to the masses, enjoyed.

De natuur gaat daarop lijken.

Nature will come to resemble that.

Gelukkig niet alle natuur.

Fortunately not all nature.

Nee, maar in Nederland misschien.

No, but maybe in the Netherlands.

Ik denk dat er gelukkig nog heel veel plekken zijn waar je wel ongestoord naar binnen mag.

I think there are still many places where you can enter without being disturbed.

Maar ik denk dat het heel goed is voor de trekvogels en de zeehonden dat niet iedereen zomaar naar zo'n plek toe kan en mag.

But I think it is very good for the migratory birds and the seals that not everyone can and is allowed to just go to such a place.

En dat het juist goed is dat er ruimte wordt gegeven aan de dieren.

And that it is precisely good that space is given to the animals.

Dank je.

Thank you.

En dat dat met zich gaat vertrekken.

And that it will leave with it.

David, jij hebt een heel andere relatie tot de maakbaarheid van de natuur.

David, you have a very different relationship with the manipulability of nature.

Jij bent een kunstenaar die meer reageert op de realiteit van de klimaatverandering dan dat je die afbeeld of verbeeld.

You are an artist who reacts more to the reality of climate change than you depict or imagine it.

Heb ik het goed?

Did I get it right?

Ja, ik werk ermee.

Yes, I work with it.

Het is geen doen maar doen denken, denk ik dan.

It's not about doing, but about making one think, I think.

Het is een feit dat het gaat gebeuren.

It is a fact that it is going to happen.

Dat het omhoog gaat, dat waterpeil.

That the water level is rising.

En daar kan je heel depressief van worden of weet ik veel wat.

And that can make you very depressed or I don't know what else.

Maar je kan ook denken van hoe kunnen we daarmee leven in de toekomst.

But you can also think about how we can live with that in the future.

En wat heb je toen gemaakt?

And what did you make then?

Want we zitten nu allemaal...

Because we are all now sitting...

Ja, we zitten al te kijken.

Yes, we are already watching.

Het gaat een beetje langzaam.

It's going a bit slowly.

Je moet hem af en toe een beetje helpen.

You need to help him a little bit from time to time.

Het is niet helemaal gelukt in de twee maanden die ik had.

It didn't quite work out in the two months that I had.

Waar we naar kijken, want het is radio.

What we are looking at, because it is radio.

Ja.

Yes.

Is een bak met water waarin weer een soort huisje staat.

It is a container with water in which there is a kind of house.

En met het stijgen van het water lijkt het wel alsof zich iets verheft.

And as the water rises, it seems as if something is being elevated.

Precies.

Exactly.

Het is een gesloten doos en die gaat heel langzaam omhoog.

It is a closed box and it rises very slowly.

Door middel van drijvers en gewichten die erin zitten in die doos.

By means of floats and weights that are inside that box.

En scharnieren.

And hinges.

En scharnieren ook.

And hinges too.

En daar zit een schaarmechaniek in.

And there is a scissors mechanism in it.

En daardoor gaat het dak omhoog.

And as a result, the roof lifts up.

En wat er gebeurt is eigenlijk dat het waterpeil, het getijdenverschil.

And what actually happens is that the water level, the tidal difference.

Dat wordt iets van drie, vier keer verhoogd.

That will be increased by about three or four times.

Dat is het idee.

That's the idea.

Het kan ook.

It can also be.

Het is alleen in de twee maanden dat ik ervoor had om het speciaal voor deze tentoonstelling te maken.

It is only in the two months that I had to make it especially for this exhibition.

Niet helemaal soepel gelopen.

Not everything went smoothly.

Maar ik kan straks wel even een duwtje geven.

But I can give you a little push later.

Dan zie je wat de bedoeling is.

Then you see what the intention is.

En dan gaat hij heel langzaam weer terug als het eb wordt.

And then it slowly goes back when the tide goes out.

En wat er dus gebeurt is eigenlijk dat je drie keer verheft boven het getijdenverschil.

And what happens is that you actually raise it three times above the tidal difference.

Ja.

Yes.

En het getij zie ik eigenlijk als een soort metafoorvorm.

And I actually see the tide as a kind of metaphorical form.

Ja.

Yes.

Voor de zeespiegelstijging.

For the sea level rise.

Dus dat overkomt ons elke dag.

So that happens to us every day.

Twee keer per etmaal.

Twice a day.

Dat het gewoon er is.

That it simply exists.

Door de zwaartekracht.

Due to gravity.

We hoeven er niks voor te doen.

We don't have to do anything for it.

En dit is een soort fantasievolle verbeelding om op andere manieren relatie te krijgen tot dat fenomeen.

And this is a kind of imaginative representation to relate to that phenomenon in other ways.

Ja.

Yes.

Het is een fantasie inderdaad.

It is indeed a fantasy.

Hoe kunnen we daar in de toekomst mee omgaan?

How can we deal with that in the future?

En is dit een aanzet daartoe?

And is this a step towards that?

Ik denk dat kunstenaars hun vrij plaats is om veel te denken over dingen.

I think that artists have their free space to think a lot about things.

En een beetje spelen eigenlijk.

And a little bit of playing actually.

Dat is ook wat ik doe.

That's also what I do.

In zo'n bak een beetje prutsen met schroefjes en moertjes en dat soort dingen.

Messing around with screws and nuts and that sort of thing in such a box.

Maar dat, laten we zeggen, overdrijven van het stijgen van het water.

But that, let's say, exaggeration of the rising of the water.

Ja.

Yes.

Wat je dus op een dagelijkse manier kan je eraan wennen.

So you can get used to it on a daily basis.

Maar jij overdrijft het misschien wel om een beetje te laten zien.

But you might be exaggerating a bit to make a point.

Ja.

Yes.

Misschien wel een beetje te laten schrikken.

Maybe a little too much to startle.

Of misschien nieuwe mogelijkheden te zien.

Or perhaps to see new possibilities.

Ja, nieuwe mogelijkheden vooral.

Yes, especially new opportunities.

Ik denk dat we allemaal wel geschrokken zijn.

I think we are all a bit shocked.

Dat we het allemaal wel weten.

That we all know it well.

Je wordt er ook een beetje moe van soms om het allemaal weer eens te horen hoe erg het is.

You can get a bit tired of hearing how bad it is sometimes.

Of weer in het mooi maken.

Or again making it beautiful.

Wat?

What?

Kijk, je kan zeggen we schrikken ervan.

Look, you can say we're startled by it.

Maar je kan dus ook denken als het toch gebeurt, behalve dat we er iets aan moeten doen, kunnen we er ook proberen de schoonheid van in te zien.

But you can also think that if it happens anyway, besides the fact that we need to do something about it, we can also try to see the beauty in it.

Of het wonderlijke.

Of the miraculous.

Dit is een schetsmodel voor een veel groter project waar ik al vier jaar aan werk eigenlijk.

This is a sketch model for a much larger project that I have actually been working on for four years.

En dit is het tweede werkmodel eigenlijk.

And this is actually the second work model.

Waarin ik een detail uitwerk van gaat dit werken in een grotere opzet.

In which I elaborate on a detail of how this will work in a larger context.

En dan denk ik aan kinetische architectuur.

And then I think of kinetic architecture.

Dus architectuur is altijd stabiel.

So architecture is always stable.

Dus de wanden die gaan niet opeens bewegen of zo.

So the walls are not going to suddenly move or anything.

Maar dat kan dus wel dankzij die getijden.

But that is indeed possible thanks to those tides.

Daar kan je allerlei analoge techniek aan koppelen.

You can connect all sorts of analog technology to that.

Bijvoorbeeld schaarmechaniek, maar ook raderen en weet ik wat.

For example, scissors mechanism, but also wheels and I don't know what.

Volgens mij is dat helemaal niet uitgezocht nog.

I don’t think that has been figured out at all yet.

Ja ik bedoel, dit is helemaal geen rocket science.

Yes I mean, this is absolutely not rocket science.

Dit is middeleeuwse mechanica wat ik aan het prutsen ben.

This is medieval mechanics that I'm tinkering with.

Daar moeten dus echt wetenschappers bij betrokken zijn.

There really need to be scientists involved in that.

Om te kijken of we niet alleen maar die horizontale energie kunnen gebruiken met turbines en stroming.

To see if we can use not only that horizontal energy with turbines and currents.

Maar dat je ook het gewicht van het water.

But that you also consider the weight of the water.

Dus de waterkolom zelf gebruikt om mechanica aan de gang te zetten in de toekomst.

So the water column itself is used to set mechanics in motion in the future.

Maar behalve dus een uitdagend beeld wat mensen anders laat kijken.

But besides that, it's a challenging image that makes people look differently.

Is het zo dat je zelfs op kennisniveau een soort uitdaging vanuit de kunst voor je ziet.

Is it true that you see a kind of challenge from art even at the level of knowledge?

Die richting maatschappelijke of technische oplossingen gaat.

That direction is towards social or technical solutions.

Ik denk dat inderdaad heel belangrijk is.

I think that is indeed very important.

Een soort Willy Wortel ben je, een soort uitvinder.

You're a bit of a Willy Wonka, a kind of inventor.

Dat is een lampje zo boven m'n hoofd.

That's a little light above my head.

Ja, nou dank je.

Yes, well thank you.

Maar zie je kunstenaars daar ook een rol in?

But do you also see a role for artists in that?

Ja, dat denk ik wel.

Yes, I think so.

Maar je ziet dat heel veel.

But you see that a lot.

De relatie tussen kunst en wetenschap is eigenlijk heel lang geleden verbroken in de romantiek.

The relationship between art and science was actually broken a long time ago during the Romantic period.

En ik vind het jammer eigenlijk dat dat niet terug kan komen.

And I actually find it a pity that that can't come back.

En dat wij gewoon niet meer samenwerken met wetenschappers.

And that we simply no longer collaborate with scientists.

Misschien is de klimaatcrisis wel de uitgelezen...

Perhaps the climate crisis is the perfect...

Ja, precies.

Yes, exactly.

...dwangsituatie om dat weer te herstellen.

...coercive situation to restore that again.

En ik zoek dat ook op.

And I look that up as well.

Want ik zie dat als ik daar in het prutsen ben, dat mijn kennis daarin tekortschiet.

Because I see that when I am fiddling around there, my knowledge falls short.

En dat je dan eigenlijk, als je een techneut om je heen hebt die je een beetje kan helpen,

And that you actually have, if you have a technician around you who can help you a bit,

dat je dat echt vorm kan geven.

that you can really shape that.

Ik denk dat het wel nodig is om eerst deze periode te spelen.

I think it is necessary to play this period first.

En dat je ook weet wat voor vragen je kunt stellen aan de wetenschap.

And that you also know what kind of questions you can ask science.

En dat je daar op die manier...

And that you there in that way...

En dat je daar op die manier dan verder kunt gaan.

And that you can continue in that way.

Maar ja, die samenwerking vind ik wel heel belangrijk.

But yes, I do find that collaboration very important.

Ja, dat doe jij ook.

Yes, you do that too.

Je werkt echt samen met technologen die...

You really collaborate with technologists who...

Maar ik zie dat Bas zijn allemaal gebaren maakt.

But I see that Bas is making all kinds of gestures.

Ik zal er even naartoe lopen, want ik zal het boel even helpen zo.

I'll walk over there for a moment, because I'll help things along like this.

Ik denk dat het zo weer vloed gaat worden.

I think it's going to be high tide again soon.

Dan moeten we even op wachten dan.

Then we just have to wait for a bit.

Wat zeg je?

What are you saying?

Oh, dan wachten we nog eventjes.

Oh, then we'll wait a little longer.

Dan komt hij omhoog en dan geef ik hem even een duwtje.

Then he comes up and I give him a little push.

Misschien kunnen we dan in de tussentijd even luisteren.

Maybe we can listen for a while in the meantime.

Dank je wel.

Thank you.

Ja.

Yes.

Naar Jolle van der Griendt.

To Jolle van der Griendt.

Want die heeft ook een bijdrage geleverd aan de tentoonstelling.

Because it has also contributed to the exhibition.

Jouw werk hangt hier.

Your work is hanging here.

Kun je ons vertellen hoe je het gemaakt hebt?

Can you tell us how you did it?

Ik ben iemand die een moment ziet.

I am someone who sees a moment.

En denkt, dit is...

And thinks, this is...

Dit betekent iets.

This means something.

Dus ik heb deze foto gemaakt gewoon met mijn...

So I took this photo just with my...

Met mijn telefoontje.

With my phone call.

En...

And...

Gaandeweg, terwijl...

As time went by, while...

Gaandeweg heeft hij meer gaan betekenen.

Over time, he has come to mean more.

Het zijn in een plas water staande winkelwagentjes.

They are shopping carts standing in a puddle of water.

En het zijn karren die in de afgelopen tien jaar...

And they are carts that have been... in the past ten years...

Zijn ze twee keer zo groot geworden dan ze aanvankelijk waren.

Have they become twice as big as they initially were?

Want vroeger hadden wij een kruidenier.

Because we used to have a grocer.

En dat werd supermarkt.

And that became the supermarket.

Een supermarkt is groter dan een gewone markt.

A supermarket is bigger than a regular market.

Het is een supermarkt.

It is a supermarket.

De karretjes waren tien jaar geleden de helft kleiner.

The carts were half the size ten years ago.

Waardoor mensen minder boodschappen deden.

Which caused people to do fewer grocery shopping trips.

Sneller voldoende in hun kar hadden om een paar dagen te kunnen eten.

Faster enough in their cart to have food for a few days.

De karren zijn nu zo groot.

The carts are now so big.

En die zijn dan, als je daar maar drie dingen in hebt liggen, zijn ze eigenlijk...

And those are then, if you only have three things in there, actually...

Ja, daar kan veel meer bij.

Yes, there can be much more added to that.

Dus mensen nemen meer mee dan ze eigenlijk van plan zijn.

So people take more with them than they actually plan to.

En je hebt het afgedrukt op een soort messingplaat?

And you printed it on a kind of brass plate?

Geel messing?

Yellow brass?

Nou, het is een foto die ik daar opgelijmd heb.

Well, it’s a photo that I glued up there.

Er zit inderdaad een messinglijst omheen.

There is indeed a brass frame around it.

Omdat ik dacht, dit verdient een gouden lijst.

Because I thought, this deserves a golden frame.

Want daardoor wordt het beter gezien.

Because it makes it better seen.

Het zijn karren die spiegelen in water.

They are carts that reflect in water.

En daardoor besef je van wow.

And as a result, you realize wow.

Hier staat, dit is een parkeerplaats, hier staat normaal gesproken geen water.

Here it says, this is a parking lot, there is usually no water here.

Maar na een flinke plensbui staat er dus tien centimeter water.

But after a heavy downpour, there are ten centimeters of water.

Maar het heeft ook wel iets van een soort, bijna ironisch, waarschuwingsbeeld.

But it also has something of a sort of, almost ironic, warning image.

Het is rijkdom, zullen we zeggen.

It is wealth, shall we say.

Grote karren betekent welvaart.

Big carts mean prosperity.

Goud betekent ook welvaart.

Gold also means prosperity.

Maar het gevolg is wel dat je enkels in het water staat.

But the consequence is that you are standing in the water up to your ankles.

En besef ook dat wij dat zelf creëren.

And realize that we create that ourselves.

Dat wij dit veroorzaken.

That we are causing this.

Een teken aan de wand, achtig iets.

A sign of the times, something like that.

En eigenlijk, hij hangt wat mij betreft iets te laag.

And actually, in my opinion, it's hanging a bit too low.

Want hij moet eigenlijk zo hoog hangen dat je het gevoel hebt dat het water aan je lippen staat.

Because it should actually hang so high that you feel the water is at your lips.

Daarom staat er ook een krukje voor.

That’s why there is also a stool in front of it.

Een stevig betonnen krukje.

A sturdy concrete stool.

Dat hoort er eigenlijk bij dus.

That's actually part of it.

Dat hoort erbij.

That's part of it.

Ik denk dat, hij had hoger moeten.

I think that he should have scored higher.

Maar dan had ik er zelfs bij moeten zijn om dat te bevechten.

But then I would have even had to be there to fight it.

Want het moet ook esthetisch verantwoord zijn in het geheel.

Because it also needs to be aesthetically responsible in the whole.

Misschien.

Maybe.

Maar hij hangt dus lager dan ik wil.

But it hangs lower than I want.

En dat krukje wat er voor staat.

And that little stool in front.

Is omdat je, als je het goed wil zien moet je daar even op gaan staan.

It's because if you want to see it correctly, you have to stand there for a moment.

Maar dan sta je eigenlijk wankel.

But then you are actually on shaky ground.

En dan sta je eigenlijk in een zelf.

And then you actually stand in a self.

Dat wankelen, dat hebben wij met elkaar zelf gecreëerd.

That wobbling, we created that ourselves together.

Dat het een wankele toekomst is.

That it is an unstable future.

Dus jij voert ook eigenlijk een zintuigelijke situatie op.

So you are actually presenting a sensory situation as well.

Die een waarschuwend effect heeft.

That has a warning effect.

Een soort even wakker schudden van waar zijn we mee bezig.

A kind of wake-up call about what we are doing.

Realiseer je dat wij dit doen.

Realize that we are doing this.

En dat zie je ook als een belangrijke rol die kunstenaars kunnen vervullen.

And you see that as an important role that artists can play.

Of die kunst kan vervullen in.

Or that art can fulfill in.

Dat heb ik te doen ja.

Yes, I have to do that.

Dat zie ik hier in dit werk.

I see that here in this work.

Maar dat zie ik ook in mijn andere werk.

But I also see that in my other work.

Dus ja dat.

So yes that.

Dankjewel.

Thank you.

We komen een beetje aan het einde.

We're coming to the end a bit.

Karleen heb jij nog dingen te vragen of te zeggen?

Karleen, do you have any questions or things to say?

Nou ik vind het super interessant.

Well, I find it super interesting.

En het bevestigt ook wel wat ik aan het begin zei.

And it also confirms what I said at the beginning.

Dat die kennis, het bewustzijn en wat jij ook zei.

That knowledge, the awareness, and what you also said.

Dat dat er is.

That it is there.

En ook de bizarre situatie waarin we zitten.

And also the bizarre situation we are in.

Super leuk verhaal van die Karren.

Super fun story about those carts.

Er zit zoveel informatie in.

There is so much information in it.

Er zit zoveel informatie in de werk zelf.

There is so much information in the work itself.

Dat ik denk dat dat op zichzelf al activistisch genoeg is.

That I think that in itself is already activist enough.

Met het oog op wat er nu gebeurt.

In light of what is happening now.

Dat mensen, de Extension Rebellion, ons wil wijzen op via kunst.

That people, the Extinction Rebellion, want to make us aware through art.

Op wat er gaande is.

About what is going on.

Dat is een van de redenen dat Bastiaan en ik dit georganiseerd hebben.

That's one of the reasons that Bastiaan and I organized this.

Omdat de kunst zelf zoveel in zich draagt.

Because art itself carries so much within it.

Het is zo informatief op zichzelf.

It is so informative in itself.

Er zit zoveel kennis.

There is so much knowledge.

Dus ja, daar ben ik wel van onder de indruk.

So yes, I am indeed impressed by that.

Ja.

Yes.

Ik heb zelf heel sterk het idee dat al die verschillende manieren waarop jullie werk ingaat.

I have a very strong feeling that all those different ways in which your work comes in.

Op de realiteit en de urgentie van de klimaatcrisis.

On the reality and urgency of the climate crisis.

Als kunst.

As art.

Dus al die verschillende manieren die kunst heeft ontwikkeld.

So all those different ways that art has developed.

Om dat soort verandering van waarneming.

In order to change that kind of perception.

En verandering van nadenken.

And a change of thinking.

En moreel appel.

And moral appeal.

En emotionele verrijking.

And emotional enrichment.

Of het richten op een binnenwereld.

Or focusing on an inner world.

Die de beelden van kunstenaars kunnen opwekken.

That can evoke the images of artists.

Dat dat eigenlijk allemaal onderdeel uitmaakt.

That it all actually is part of it.

En dat van een heel belangrijk werk wat we met zijn allen moeten doen.

And that from a very important task that we all need to do together.

Namelijk, we zijn al een beetje begonnen.

Namely, we have already started a bit.

Met het bedenken van een manier om technisch antwoord te vinden op de klimaatverandering.

By coming up with a way to find a technical answer to climate change.

Heel schoorvoetend worden er zakelijk en politiek nu stappen gezet.

Very reluctantly, steps are now being taken in business and politics.

Om die mogelijkheden die er zijn realiteit te laten worden.

To turn the possibilities that exist into reality.

Maar het grootste probleem volgens mij.

But the biggest problem in my opinion.

En waarom al die zaken zo langzaam gaan.

And why all those things are going so slowly.

Is niet alleen de gevestigde belangen die dat tegenwerken maatschappelijk.

It's not just the established interests that oppose this socially.

Maar ook dat de meeste mensen de hele problematiek nog steeds zien samenvallen met een technisch iets.

But also that most people still see the entire issue as something technical.

Of met een heel moralistisch iets van mag ik wel dit of mag ik wel dat.

Or with a very moralistic question like, can I do this or can I do that?

Terwijl daartussen zit eigenlijk dat hele grote gebied wat wij met elkaar delen.

In between is actually that whole large area that we share together.

Maar wat vreselijk zacht is.

But what is terribly soft.

Wat eigenlijk alleen bestaat uit waarnemingen en gevoelens.

What actually only consists of observations and feelings.

En inschattingen en oordelen en verlangens en angsten.

And assessments and judgments and desires and fears.

En dat is het gebied waar kunstenaars werken.

And that is the area where artists work.

Dat is het gebied waar al die dingen die we meemaken.

That is the area where all those things that we experience occur.

Waar de wereld en de geschiedenis onder gaan.

Where the world and history come to an end.

Omzetten in culturele vormen die wij delen.

Convert into cultural forms that we share.

En dus het hele probleem van het klimaat denk ik.

And so I think the whole problem of the climate.

Komt voor een heel groot deel neer.

It largely comes down to.

En de rol van kunstenaars.

And the role of artists.

Dat we met zijn allen culturele grote verandering moeten doormaken.

That we all have to undergo a major cultural change together.

Namelijk dat wij ons niet zien als de bazen van of de uitbuiters van of de gebruikers van de natuur.

Namely that we do not see ourselves as the bosses of, exploiters of, or users of nature.

Maar als onderdeel daarvan.

But as part of that.

Hoe kunnen we weer een niet schadelijk onderdeel van de natuur worden.

How can we become a harmless part of nature again?

Omdat wij daar gewoon.

Because we just do that there.

Ja wij kunnen daar buiten helemaal niet leven.

Yes, we cannot live out there at all.

Dus we moeten weer.

So we have to go again.

En het interessante is dat al 50 jaar geleden.

And the interesting thing is that it was already 50 years ago.

Heel veel wetenschappers en denkers en ook veel kunstenaars.

A lot of scientists and thinkers, and also many artists.

Terade gingen bij inheemse volkeren.

Territories were taken from indigenous peoples.

Bij wie dat besef wel was.

With whom that realization was indeed present.

Wij hebben dat ergens in de 17e eeuw op een dramatische wijze losgelaten.

We unleashed that in a dramatic way somewhere in the 17th century.

Dat besef.

That realization.

Dat wij eigenlijk niet konden leven zonder de planeet waarop we woonden.

That we actually could not live without the planet we lived on.

En dat zeg maar in die enorme cultuur omslag.

And just say that in that enormous cultural shift.

Waardoor je dus meteen een verband voelt tussen het kleinste en het grootste.

Which means you immediately feel a connection between the smallest and the largest.

Tussen de rationele beslissingen die je moet nemen.

Between the rational decisions you have to make.

En de geleefde werkelijkheid die daaraan gekoppeld is.

And the lived reality that is connected to it.

Daar in die omslag zijn kunstenaars denk ik waanzinnig belangrijk.

I think artists are incredibly important in that context.

En dat doen ze bijvoorbeeld door wetenschappers op te zoeken.

And they do this, for example, by reaching out to scientists.

Maar ook door inderdaad gewoon heel overrompelende zintuigelijke ervaringen te bieden.

But also by indeed providing very overwhelming sensory experiences.

Die hiermee te maken hebben.

Those involved with this.

En de taak van tentoonstellingsmakers is denk ik.

And the task of curators, I think.

Om het zo te presenteren dat we dat optimaal zien dat verband.

To present it in such a way that we can optimally see the connection.

Dat dat dus niet uiteenvalt in subjectiviteit.

That it does not break down into subjectivity.

Maar dat iedereen ziet dat die subjectiviteit schijn is.

But everyone sees that this subjectivity is an illusion.

Dat daaronder eigenlijk die gedeelde werkelijkheid zit.

That underneath there is actually that shared reality.

Waar we met zijn allen in zitten.

What we are all in together.

En dat al die subjectieve gevoelens eigenlijk.

And that all those subjective feelings, actually.

Ja, dat is eigenlijk de...

Yes, that is actually the...

Laten we zeggen, dat is waar wij met elkaar verbonden zijn.

Let's say, that is where we are connected with each other.

Dat lijkt allemaal ons ikje.

That all seems to be our little self.

Maar dat ikje is natuurlijk deel van een groot geheel.

But that little one is of course part of a larger whole.

Dat is eigenlijk de boodschap de hele tijd van dat klimaatverhaal.

That is actually the message all along from that climate story.

We zijn maar heel tijdelijk niet onderdeel van het universum.

We are only temporarily not part of the universe.

Vlak voordat we geboren zijn, zijn we onderdeel.

Just before we are born, we are part.

En daarna ook weer.

And then again.

Dus eigenlijk best wel kort.

So actually quite short.

Op kosmische schaal.

On a cosmic scale.

Dat we het idee hebben dat we er tegenover staan.

That we have the idea that we stand opposite it.

Dat geldt voor de hele mensheid misschien wel.

That may apply to all of humanity.

Ja, nou ja, wat ik wel geleerd heb van die tentoonstelling.

Yes, well, what I have learned from that exhibition.

Is dat, wat ik al eerder zei.

That is what I said earlier.

Dat dat geweten er best wel is.

That knowledge is definitely there.

Alleen dat we kennelijk de eigenschap hebben om dat weg te drukken.

Only that we apparently have the ability to suppress it.

En dat doen we zelf ook.

And we do that ourselves as well.

Dus daar zit een...

So there is a...

Ja, maar je gebruikt het woord geweten.

Yes, but you use the word conscience.

En daar zit denk ik een deel van het probleem.

And I think that's part of the problem.

Dat we gewend zijn dat heel erg als een heel moralistisch of moreel ding te zien.

That we are used to seeing that very much as a moralistic or moral thing.

Terwijl het zou een veel omvattender.

While it would be much more comprehensive.

Veel minder op oordelen gebaseerd besef moeten zijn.

There should be much less judgment-based awareness.

Ja, daar zeg je iets heel raars.

Yes, you are saying something very strange there.

Maar precies in die tijd zitten we nu.

But we are exactly in that time now.

Dat we daar zoeken naar manieren om daarmee om te gaan.

That we are looking for ways to deal with it.

Ik nog even over de rol van tentoonstellingsmakers.

I'm still thinking about the role of exhibition makers.

Dat is natuurlijk fantastisch.

That is of course fantastic.

En dat kunst is daar ook.

And that art is also there.

En ik hoop...

And I hope...

Een fantastisch middel voor mij.

A fantastic tool for me.

Ik hoop ook dat mensen soms ook die kunstbril afzetten.

I also hope that people sometimes take off those fake glasses.

Want het is soms ook een blokkade.

Because it can sometimes be a blockage.

Juist omdat het kunst is.

Just because it is art.

Wordt niet meer naar de boodschap gekeken.

The message is no longer being considered.

En dat staat het wezenlijke kijken soms in de weg.

And that sometimes hinders the essential seeing.

Dus als je...

So if you...

Er zit zoveel informatie.

There is so much information.

Kijk naar Loek van Vliet.

Look at Loek van Vliet.

Wat er voor nodig is om deze foto te maken.

What is needed to take this photo.

Is eigenlijk het verhaal van het ontstaan.

It is actually the story of the origin.

Van deze plek.

From this place.

En dat is...

And that is...

Maar dat bedoelde ik ook.

But that's what I meant too.

Met de toevoeging die een goede tentoonstelling.

With the addition of a good exhibition.

En een hele...

And a whole...

Laten we zeggen...

Let's say...

Communicatie van dat werk.

Communication of that work.

In de wereld.

In the world.

Het delen van...

The sharing of...

Het cultureel delen van kunst.

The cultural sharing of art.

Zo essentieel maakt.

Makes it so essential.

Dat juist dat verband bestaan.

That precisely that connection exists.

Ja.

Yes.

Het werkt nog niet helemaal goed, zie ik.

I see that it's still not working quite right.

Maar je kan de foto's bekijken.

But you can view the photos.

Wat de bedoeling is.

What the intention is.

Daar gaat het uiteindelijk om.

That's what it ultimately comes down to.

Het is heel...

It is very...

Het is...

It is...

Het moet gewoon door ontwikkeld.

It just needs to be further developed.

En daarom heb ik die wetenschappers nodig.

And that's why I need those scientists.

Vrees ik.

I fear.

Ja.

Yes.

David die...

David who...

Maar...

But...

David Veltoen die heeft zich hier de afgelopen...

David Veltoen who has been here for the past...

Tijdens de tentoonstelling ontpopt.

During the exhibition, it unfolds.

Als een soort artist in residence.

As a kind of artist in residence.

Hij heeft hier ongeveer geslapen.

He has slept here for about.

Dankjewel Frank.

Thank you, Frank.

Maar hierbij gaan we de talk afronden.

But we will conclude the talk here.

En we gaan met elkaar doorpraten bij een drankje.

And we will continue to talk over a drink.

Bedankt iedereen.

Thank you everyone.

Dankjewel.

Thank you.

Abonneer je op ons kanaal.

Subscribe to our channel.

En zet een like.

And give a like.

Verder mandar een kijkje te Friends cust cioè.

Furthermore, take a look at Friends cust, that is.

En leg het mee waar je rumosaap ook ophoudt.

And take it with you wherever your rumosaap stops.

In de kunst mulher.

In the art woman.

Op deze dag had het nok...

On this day, the ridge...

Op deze dag houden ze ons standaard caracol.

On this day they hold our standard caracol.

MUZIEK

MUSIC