#8 Laat dierenwelzijn niet ondersneeuwen

Je luistert naar de Dierenraad podcast, waarin we doorpraten over rapporten van de Raad voor

You are listening to the Dierenraad podcast, where we discuss reports from the Council for.

Dierenaangelegenheden. Het is een hot topic, klimaatverandering en ook de maatregelen die

Animal affairs. It is a hot topic, climate change and the measures that

nodig zijn om dit proces zoveel mogelijk te stoppen. Maar kijken we bij het verzinnen van

necessary to stop this process as much as possible. But when we look at coming up with

die maatregelen wel genoeg naar de effecten daarvan op dieren? Bijvoorbeeld in de veehouderij,

are those measures sufficient regarding their effects on animals? For example, in livestock farming,

waar volop wordt nagedacht over het verminderen van de uitstoot van allerlei gassen. Over die

where there is ample consideration being given to reducing the emissions of various gases. About that

vraag heeft de Raad voor de Dierenaangelegenheden zich gebogen en daarover gaan we nu doorpraten

The question has been addressed by the Council for Animal Affairs, and we are now going to continue the discussion about it.

in deze aflevering van de Dierenraad podcast. De presentatie van de Dierenraad podcast is in

in this episode of the Dierenraad podcast. The presentation of the Dierenraad podcast is in

handen van journalist Margreet Reintjes. Vandaag gaat ze in gesprek met deze deskundige.

the hands of journalist Margreet Reintjes. Today she will have a conversation with this expert.

G. Bakkers, lid van de RDA en als directeur van Connecting Agri & Food, probeert die wetenschappelijke

G. Bakkers, a member of the RDA and as director of Connecting Agri & Food, is trying to translate that scientific

inzichten te vertalen naar de praktijk en de agrarische sector daarmee te verduurzamen.

to translate insights into practice and to make the agricultural sector more sustainable.

En Lisanne Stadig, lid van Jong RDA en beleidsmedewerker veehouderij bij de dierenbescherming.

And Lisanne Stadig, member of Young RDA and policy officer for livestock farming at the Animal Protection organization.

Welkom bij de Dierenraad podcast.

Welcome to the Animal Council podcast.

G. Was er eigenlijk een aanleiding voor deze zienswijze?

G. Was there actually a reason for this viewpoint?

Ja, we hebben dit onderwerp in 2019 al geagendeerd en we hebben in 2022 ook een onderzoek uitgevoerd,

Yes, we already put this topic on the agenda in 2019 and we also conducted a study in 2022.

een publieksenquete, en daar bleek de overgrote meerderheid van de Nederlanders, meer dan 80%

a public survey, and it turned out that the vast majority of the Dutch, more than 80%

de stelling te onderschrijven bij terugdringen van de zienswijze.

to endorse the statement regarding the reduction of the viewpoint.

En we hebben ook een onderzoek uitgevoerd bij de publieksenquete en daar bleek de overgrote meerderheid van de Nederlanders, meer dan 80% de stelling te onderschrijven bij terugdringen van de zienswijze.

And we also conducted a survey among the public, and it turned out that the overwhelming majority of the Dutch, more than 80%, endorsed the statement regarding the reduction of the viewpoint.

G. Wat we ook zien is dat er te weinig aandacht is voor dierenwelzijn in veel plannen van de overheid.

G. What we also see is that there is too little attention to animal welfare in many government plans.

Dus onlangs zijn er de Nationaal Programma Landelijk Gebied plannen gepresenteerd door de provincies,

Recently, the National Program for the Rural Area plans have been presented by the provinces.

waarin ze beschrijven hoe ze de doelen op het gebied van stikstof en klimaat onder andere willen gaan halen.

in which they describe how they intend to achieve the goals regarding nitrogen and climate, among other things.

En daarin zie je gewoon dat er eigenlijk geen aandacht is voor de effecten van die plannen op dierenwelzijn.

And in that, you can see that there is actually no attention given to the effects of those plans on animal welfare.

Dus dat is een heel concreet voorbeeld.

So that is a very concrete example.

Waarbij je ziet dat dierenwelzijn eigenlijk wordt vergeten of wordt ondergesneeuwd.

Where you see that animal welfare is actually being forgotten or overshadowed.

A. En waar zie je dat dan bijvoorbeeld aan? Wat voor maatregel uit dat rapport?

A. And how do you see that, for example? What kind of measure from that report?

G. Dat zie je aan dat er bijvoorbeeld veel ruimte blijft voor hele intensieve vormen van veehouderij.

G. You can see this in that there is, for example, a lot of space left for very intensive forms of livestock farming.

Dat er met name voor de varkens- en pluimveehouderij vaak toch wordt ingezet op hoogproductieve bedrijven,

That, particularly for pig and poultry farming, there is often an investment in highly productive enterprises.

dichte stallen met dan technische maatregelen om de emissies te reduceren.

Closed stables with then technical measures to reduce emissions.

Maar dat er niet wordt gekeken naar van oké, maar wat hebben die dieren nou eigenlijk nodig?

But there is no consideration of, okay, but what do those animals actually need?

Die hebben misschien wel behoefte aan meer ruimte of toegang naar buiten.

They may need more space or access to the outdoors.

En dat zit niet in die plannen.

And that is not included in those plans.

A. In jullie zienswijze zoomen jullie in op de effecten van klimaatverandering op dieren.

A. In your view, you focus on the effects of climate change on animals.

Kun je dat concretiseren, Lisanne? Wat voor effecten zijn er?

Can you elaborate on that, Lisanne? What kind of effects are there?

G. We merken natuurlijk allemaal dat het langzaamaan steeds warmer wordt.

G. Of course, we all notice that it is gradually getting warmer.

En dat we ook steeds meer te maken hebben met extreme weersomstandigheden, dus hittegolven bijvoorbeeld.

And that we are increasingly facing extreme weather conditions, such as heatwaves, for example.

En dieren in de veerhouderij kunnen daar last van hebben.

And animals in feather farming can suffer from that.

In de vorm van hittestress, onder andere.

In the form of heat stress, among others.

Dat kan zijn in de stal of in de wei, maar ook tijdens transport.

That can be in the stable or in the meadow, but also during transport.

Daarnaast zien we dat er bepaalde ziektes meer voor kunnen gaan komen.

Additionally, we see that certain diseases may occur more frequently.

Als gevolg van eigenlijk die veranderende temperaturen ook.

As a result of those changing temperatures as well.

En dat er bijvoorbeeld meer factoren zoals muggen hiervoor gaan komen die die ziektes kunnen overdragen.

And that, for example, more factors such as mosquitoes will emerge that can transmit these diseases.

Maar ook dingen als dat we bijvoorbeeld te maken krijgen met langere periodes van droogte.

But also things like, for example, that we will face longer periods of drought.

Waardoor er bijvoorbeeld minder gras beschikbaar is of minder water.

Which means, for example, that there is less grass available or less water.

Voor dieren die buiten staan.

For animals that are outside.

G. En die hittestress, hoe ervaren dieren dat?

G. And how do animals experience that heat stress?

G. Dat is eigenlijk, nou ja, denk ik vergelijkbaar met hoe mensen dat ervaren.

G. That is actually, well, I think comparable to how people experience that.

Dus dieren hebben een thermoneutrale zone.

So animals have a thermoneutral zone.

Tot een bepaalde temperatuur kunnen ze hun eigen lichaamstemperatuur goed regelen.

Up to a certain temperature, they can regulate their own body temperature well.

En als de omgevingstemperatuur daarboven komt, dan kunnen ze te maken krijgen met hittestress.

And if the ambient temperature rises above that, they may experience heat stress.

Dus dan kunnen ze last krijgen van oververhitting.

So they can suffer from overheating.

Dan gaan ze zweten of hijgen.

Then they will sweat or pant.

En dan kunnen ze nog wel wat doen om die oververhitting...

And then they can still do something about that overheating...

om wat tegen te gaan.

to counteract something.

Maar vanaf een bepaalde temperatuur kan dat niet meer.

But from a certain temperature, that is no longer possible.

En dat zorgt voor stress en voor een verminderd welzijn bij die dieren.

And that causes stress and reduced well-being in those animals.

G. En in jullie zienswijze las ik ook dat het soort koeien wat we nu hebben...

G. And in your view, I also read that the type of cows we currently have...

steeds meer last krijgt ook van de hitte.

is increasingly suffering from the heat.

Steeds minder in staat is om te dealen met hogere en ook lagere temperaturen.

Increasingly less capable of dealing with higher and lower temperatures.

G. Ja, er zijn eigenlijk verschillende factoren die bepalen wanneer een dier last krijgt van hittestress.

G. Yes, there are actually several factors that determine when an animal experiences heat stress.

En de mate van productiviteit is daar één van.

And the level of productivity is one of them.

Dus inderdaad, als koeien heel hoogproductief zijn, dus als ze veel melk geven in feite...

So indeed, if cows are very high-producing, in other words, if they give a lot of milk...

dat zorgt eigenlijk voor al een warmteproductie in die koe.

That actually causes a production of heat in that cow.

Waardoor ze ook minder goed tegen die hele hoge temperaturen kunnen.

Which is why they are also less able to cope with those extremely high temperatures.

Dat klopt.

That's correct.

G. Dus naast de hittestress en naast de nieuwe ziekte gaat het ook over...

G. So besides heat stress and besides the new disease, it is also about...

de afname van voer- en waterbeschikbaarheid waar we mee te maken hebben.

the decline in feed and water availability that we are dealing with.

Te laat de evacuatie bij overstromingen.

Too late for the evacuation during floods.

G. Risico's bij uitval van klimaatapparatuur is een hele belangrijke.

G. Risks associated with the failure of climate control equipment is a very important issue.

G. Waardoor komt dat dan?

G. Why is that?

G. Omdat het warmer wordt, moeten de ventilatoren harder werken.

G. Because it is getting warmer, the fans have to work harder.

Dus de elektrische apparatuur, de klimaatapparatuur wordt zwaarder belast.

So the electrical equipment, the climate equipment is subjected to heavier loads.

G. En als die stallen daar zo afhankelijk van zijn, dan is het dus ook...

G. And if those stables are so dependent on that, then it is also...

als het dan uitvalt op zo'n moment dat het bijvoorbeeld heel warm is...

if it then fails at a moment when it’s very hot, for example...

dan zijn de gevolgen ook groter voor die dieren.

then the consequences are also greater for those animals.

Want als de ventilatie bijvoorbeeld uitvalt in een verder gesloten stal...

Because if the ventilation, for example, fails in a further enclosed stable...

dan kan dat gewoon ook tot sterfte van dieren leiden.

then it can simply lead to the death of animals.

Uiteindelijk als je geen goed backup systeem hebt.

Ultimately, if you don't have a good backup system.

En wat daar ook bij speelt is het punt dat doordat wij die apparatuur hebben in die stallen...

And what also plays a part is the fact that because we have that equipment in those barns...

en dat heeft weer te maken met dat een deel van die apparatuur is weer gerelateerd...

and that has to do with the fact that part of that equipment is again related...

aan hoe we de stal hebben gebouwd om emissies te reduceren.

on how we built the barn to reduce emissions.

En in die reductie heb je ook dat stallen zijn aangepast.

And in that reduction, you also have that barns have been adapted.

Dat zoals bijvoorbeeld dat de uitgaande lucht die moet door een luchtwasser bijvoorbeeld...

That, for example, the outgoing air must go through an air washer, for example...

dan reduceren we de stikstof en andere emissies naar de buitenlucht.

then we reduce nitrogen and other emissions to the outside air.

Maar als het voordoet, dan gaat het wel gelijk door de hele stal.

But when it happens, it goes through the entire stable right away.

En dat is waarom dat we zeggen van ja, let op, probeer na te denken bij stalontwerpen...

And that is why we say, yes, pay attention, try to think about stable designs...

dat je integraal nadenkt over alle factoren.

that you think integrally about all factors.

Niet alleen over broeikasgassen en ammoniakemissies, maar ook over dierenwelzijn.

Not only about greenhouse gases and ammonia emissions, but also about animal welfare.

Dat is een van de kernzaken die we in onze zienswijze hebben neergelegd.

That is one of the key issues we have addressed in our position paper.

Er is heel veel beleid rondom klimaat in ontwikkeling.

There is a lot of policy regarding climate in development.

Ook andere duurzaamheidsgebieden.

Also other areas of sustainability.

Maar hou bij die andere gebieden op gebied van duurzaamheid ook rekening met dierenwelzijn.

But also consider animal welfare in those other areas of sustainability.

Laat dierenwelzijn niet ondersnijden.

Don't undermine animal welfare.

In het geweld van alle klimaatmaatregelen die we met hele hoge tijddruk aan het nemen zijn.

In the midst of all the climate measures we are implementing under tremendous time pressure.

Want als we dan even kijken naar maatregelen die nu bijvoorbeeld worden ingesteld...

Because if we take a look at the measures that are currently being implemented...

om klimaatverandering tegen te gaan.

to combat climate change.

Wat zijn dan maatregelen waarvan jullie dachten...

What are the measures that you thought...

nou, hier is nou niet echt bepaald gekeken naar het welzijn van de dieren?

Well, there hasn't really been any consideration for the welfare of the animals here, has there?

Ja, als we kijken naar bijvoorbeeld het stikstof, maar ook het wel broeikasgassenbeleid...

Yes, when we look at, for example, nitrogen, but also greenhouse gas policies...

is dat we zien dat de inrichting die geonderzocht wordt of die gekozen wordt...

is that we see that the arrangement that is being investigated or that is chosen...

is het afvangen eigenlijk van die gassen uit de stal.

Is it actually the capture of those gases from the barn?

En daarvoor heb je vaak gewoon dichte stalsystemen nodig.

And for that, you often just need closed stable systems.

Zodat je alle uitgaande lucht op één punt kunt filteren, kunt zuiveren om die emissies te reduceren.

So that you can filter all outgoing air at one point, you can purify it to reduce those emissions.

Zodat er geen ammoniak meer in de buitenlucht komt.

So that no ammonia enters the outdoor air anymore.

En dus geen stikstof en niet effecten heeft op de biodiversiteit.

And so no nitrogen and no effects on biodiversity.

Precies, ja.

Exactly, yes.

En daardoor kunnen die dieren dus niet naar buiten.

And as a result, those animals cannot go outside.

Waardoor je de voordelen die een uitloop of die weidegang biedt, die mis je dan.

Which means that you miss the benefits that free-range grazing or pasture offers.

Dus minder ruimte voor die dieren, minder keuzevrijheid.

So less space for those animals, less freedom of choice.

Minder mogelijkheden om eigenlijk natuurlijk gedrag te vertonen.

Fewer opportunities to exhibit natural behavior.

En verder heb je maatregelen bijvoorbeeld op het gebied van voer, maar ook op het gebied van fokkerij.

And further, you have measures, for example, in the area of feed, but also in the area of breeding.

En op het gebied van stalsystemen ook.

And in the area of stable systems as well.

Bijvoorbeeld vloertypes die je kunt gebruiken.

For example, floor types that you can use.

Die ook risico's hebben voor dierenwelzijn.

Which also pose risks to animal welfare.

En wat voor types moet ik dan aan denken?

And what kinds of types should I think of?

Je hebt bijvoorbeeld emissiearme vloeren voor melkvee.

For example, you have low-emission flooring for dairy cattle.

En daarvan is het idee dat bijvoorbeeld mestenarine worden gescheiden.

And the idea is that, for example, manure and marine substances are separated.

En alleen dat zijn nog de traditionele roostervloeren vaak.

And only that often remains the traditional grilled floors.

En die zijn vrij hard en glad.

And they are pretty hard and smooth.

Waardoor die koeien meer last kunnen krijgen van klauwproblemen, kreupelheid.

Which can cause those cows to suffer more from hoof problems, lameness.

En dat is dus uiteindelijk geen diervriendelijke techniek om toe te passen in die stallen.

And that is ultimately not an animal-friendly technique to apply in those barns.

Wij pleiten er ook voor dat in de onderzoeksagenda.

We also advocate for this in the research agenda.

Meer integraler gekeken wordt.

More integrally considered.

En dierenwelzijn als een van de factoren meegenomen wordt.

And animal welfare is taken into account as one of the factors.

Want anders zit je iedere keer op deeloplossingen te werken.

Otherwise, you'll be working on partial solutions every time.

En een ander punt is, naast wat net werd genoemd, dat is dus heel belangrijk.

And another point is, besides what was just mentioned, that is very important.

Rondom die stallen en die maatregelen met onder andere voer en genetica.

Around those stables and the measures concerning, among other things, feed and genetics.

Het gaat ook over de extremere situaties.

It is also about the more extreme situations.

Want we hebben een hitte bijvoorbeeld.

Because we have a heat, for example.

Dat is iets wat gaandeweg.

That is something that happens gradually.

Aan het toenemen is.

Is increasing.

De temperatuur is 2,3 graden gemiddeld gestegen in de afgelopen 120 jaar of zo.

The temperature has risen by an average of 2.3 degrees over the past 120 years or so.

Maar het gaat dus ook over zaken als overstromingen.

But it is also about issues like flooding.

Extreme regenval.

Extreme rainfall.

Dus we hebben eigenlijk met twee zaken te maken.

So we are actually dealing with two matters.

Enerzijds een langzame verandering.

On one hand, a slow change.

Die om ons heen plaats heeft.

That takes place around us.

Als ook het toenemen van steeds extremere weersomstandigheden.

As well as the increase in increasingly extreme weather conditions.

En kalimiteiten.

And calamities.

Die hebben we in 2016 gehad met overstromingen.

We had that in 2016 with floods.

Maar we hebben de droogte gehad in 2018, 2019.

But we had the drought in 2018, 2019.

En dit komt steeds vaker voor.

And this is happening more and more often.

En ook die extremere situaties.

And also those more extreme situations.

Daar zullen we ons mee moeten wapenen.

We will have to arm ourselves with that.

En dat we beleid ontwikkelen en maatregelen.

And that we develop policies and measures.

Waardoor we preventiever, tijdiger kunnen ingrijpen.

Which allows us to intervene more preventively and in a timelier manner.

En ja, en liefst natuurlijk zelfs preventief.

And yes, preferably even preventively.

Dus als wij kijken naar de programma's.

So when we look at the programs.

Ook van bijvoorbeeld provincies en dergelijke.

Also from, for example, provinces and such.

Dan vind je in beperkte mate terug.

Then you will find it to a limited extent.

Wat er moet gaan gebeuren met uiterwaarden.

What is going to happen with the floodplains.

In geval van overstromingen.

In case of floods.

Hebben we daar goede noodplannen voor.

Do we have good emergency plans for that?

Dat soort zaken.

That kind of stuff.

Want het punt is altijd bij extreme zaken.

Because the point is always at extreme matters.

Of het nou gaat over overstromingen of over dierziekten.

Whether it's about flooding or animal diseases.

De gevoel, de urgentie is pas daar als het daar is.

The feeling, the urgency is only there when it is there.

En ja, waar wij voor pleiten is hou er rekening mee.

And yes, what we advocate is to keep that in mind.

We krijgen in de toekomst steeds vaker.

We will increasingly receive it in the future.

Steeds frequenter, extremere situaties.

Increasingly frequent, extreme situations.

En maak daar beleidsmatig, programmatisch.

And make it policy-wise, programmatically.

Draaiboeken voor, protocollen.

Scripts for, protocols.

Hoe ga je daarmee om?

How do you deal with that?

Ja, en die zijn er nog niet nu, die draaiboeken.

Yes, and those are not there yet now, those scripts.

Onvoldoende.

Insufficient.

En in zo'n calamiteitenplan bijvoorbeeld zou een kopje moeten zijn.

And in such a disaster plan, for example, there should be a section.

Dieren.

Animals.

Wie moet wat wanneer doen.

Who needs to do what when.

Bij dieren ook specifiek.

Specifically with animals as well.

En wie is waarvoor verantwoordelijk.

And who is responsible for what?

En vanaf wanneer bijvoorbeeld ga je ook een melding doen.

And from when, for example, will you also make a notification?

Van nu moet er actie genomen worden.

From now on, action must be taken.

En niet zozeer in het algemeen, maar ook specifiek voor de dieren.

And not so much in general, but also specifically for the animals.

Ja, precies.

Yes, exactly.

De concrete maatregelen bijvoorbeeld dat er transport is voor dieren uit overstroomgebieden weg te halen.

The concrete measures, for example, that there is transportation for animals from flood areas to be removed.

Is er dan voldoende capaciteit?

Is there enough capacity?

Wie belt wie voor welke transportwagen?

Who calls whom for which transport truck?

Ja, dat soort hele concrete acties.

Yes, that kind of very concrete actions.

Die heb je wel nodig.

You definitely need that.

Want op het moment dat het daar is, heb je geen tijd meer om rustig na te denken wie wat moet doen.

Because at the moment it is there, you have no time left to calmly think about who should do what.

Dan moet je dus gewoon echt een protocol hebben.

Then you just really need to have a protocol.

Van als dit of dat gebeurt.

From if this or that happens.

Moet Jantje of Pietje naar Klazina bellen.

Should Jantje or Pietje call Klazina?

En die moet die met die auto dan gaan rijden daar naartoe.

And then they have to drive there with that car.

Ja, zo plat is het natuurlijk wel als er tijdsdruk is.

Yes, it's that straightforward when there is time pressure.

En bij extreme situaties als overstromingen speelt tijdsdruk een hele dominante rol.

And in extreme situations like floods, time pressure plays a very dominant role.

Ja, maar goed.

Yes, but alright.

We hebben natuurlijk draaiboeken voor extreme situaties.

Of course we have action plans for extreme situations.

Tenminste, dat neem ik aan.

At least, that's what I assume.

Alleen daar wordt geen rekening gehouden met dieren.

Only there is no account taken of animals.

Klopt, ja, onvoldoende.

Correct, yes, insufficient.

Ja.

Yes.

En dat is jullie punt.

And that is your point.

Er moet gewoon veel beter inderdaad een draaiboek komen.

There simply needs to be a much better script.

Waarin ook wordt gekeken wat moet er gebeuren met de koeien die daar en daar buiten staan.

Which also examines what should be done with the cows that are standing here and there outside.

Ja, want mijn punt is haast je als je tijd hebt, dan heb je tijd als je haast hebt.

Yes, because my point is to hurry when you have time, then you have time when you're in a hurry.

Dat is waar het hier over gaat.

That is what this is all about.

Ja, dat moet ik even nog een keertje horen.

Yes, I need to hear that one more time.

Wat zei je?

What did you say?

Ik zei haast je als je tijd hebt, want heb je tijd als je haast hebt.

I said hurry up if you have time, because do you have time when you're in a hurry.

Lisanne, jij had het net ook over dat er door klimaatverandering meer ziektes komen.

Lisanne, you just mentioned that climate change is causing more diseases.

Bijvoorbeeld voor dieren.

For example, for animals.

Ja.

Yes.

Klopt.

That's right.

We zien dat er bepaalde ziektes dat de kans daarop toeneemt.

We see that there are certain diseases for which the likelihood increases.

Bijvoorbeeld het blauwtongvirus.

For example, the blue tongue virus.

Dat kwam eerst niet voor in Nederland.

That did not occur in the Netherlands at first.

Dat is een ziekte bij beherkauwers.

That is a disease in ruminants.

Met name schapen hebben daar last van.

In particular, sheep suffer from that.

Maar de mug die dat overbrengt, die komt hier nu ook voor.

But the mosquito that transmits that is also present here now.

En zo kunnen er meer ziektes zijn die eigenlijk als gevolg van klimaatverandering meer gaan

And so there could be more diseases that actually increase as a result of climate change.

voorkomen bij de dieren die we in Nederland hebben.

occurs among the animals we have in the Netherlands.

Ja.

Yes.

En het is natuurlijk belangrijk om dat te monitoren.

And it is of course important to monitor that.

Dus de verspreiding van die ziektes en ook de risicofactoren.

So the spread of those diseases and also the risk factors.

Zoals bijvoorbeeld dat soort factoren zoals die muggen of die voorkomen.

Such as those kinds of factors like those mosquitoes or those occurrences.

Zodat je ook op tijd maatregelen kunt nemen om daar de dieren tegen te beschermen.

So that you can also take measures in time to protect the animals from that.

Dus het is lang niet altijd zo dat een maatregel lang moet duren of duur is.

So it's not always the case that a measure has to last long or be expensive.

Het gaat erover dat we ons realiseren en dat die kennis aanwezig is van het kan een probleem

It's about us realizing that this knowledge exists that it can be a problem.

geven voor de dieren.

give for the animals.

En er zijn maatregelen.

And there are measures.

En er zijn ook maatregelen om dat op te lossen.

And there are also measures to address that.

Want is het zo dat bijvoorbeeld veehouders contact hebben met boeren in het buitenland?

Why is it that, for example, livestock farmers have contact with farmers abroad?

Landen waar al veel vaker warme periodes zijn.

Countries where there have already been many more warm periods.

Ik noem maar wat Spanje.

I'm just naming something like Spain.

Dat is wel meer dan vroeger.

That is definitely more than before.

Maar het is niet zo dat veehouders, althans de meeste zullen niet in het buitenland een

But it is not the case that livestock farmers, at least most of them, will not have a

licht gaan opsteken.

to start lighting up.

Hoe gaat het daar?

How are things over there?

Maar er zijn natuurlijk allerlei adviseurs en onderzoekers die daar wel komen.

But there are, of course, all sorts of advisors and researchers who do go there.

Die internationale netwerken hebben.

Those international networks have.

En het is wel onze gedachte, laten we hier met z'n allen bewust mee omgaan, dat we die

And it is our thought, let's all be mindful of this together, that we...

kennis die daar bijvoorbeeld in Spanje, daar komt 40 graden veel vaker voor dan hier.

Knowledge that, for example, in Spain, 40 degrees occurs much more frequently than here.

Hoe hebben ze dat daar gedaan?

How did they do that there?

Of in de midwest van de Verenigde Staten, waar men al tientallen jaren dit soort temperaturen

Or in the Midwest of the United States, where people have been experiencing these kinds of temperatures for decades.

in de zomer heeft.

in the summer has.

De gedachte is wel, nu wij dit steeds dichterbij krijgen, laten we ervoor zorgen dat die kennis

The thought is, now that we are getting closer to this, let’s make sure that knowledge

die daar is, de maatregelen die genomen worden.

those there are, the measures that are being taken.

Het zijn vaak ook hele technische, niet eens ingewikkelde maatregelen, maar koeler van ingaande lucht.

They are often very technical measures, not even complicated, but coolers for incoming air.

Ik noem er maar eentje.

I'll just mention one.

Laten we zorgen dat die kennis naar Nederland versneld overgedragen wordt, zodat we die kunnen benutten.

Let's ensure that this knowledge is transferred to the Netherlands quickly, so we can make use of it.

Ja, eigenlijk een hele simpele tips.

Yes, actually a very simple tip.

Ja.

Yes.

En in sommige gevallen gaat het inderdaad om bewustwording, maar in sommige gevallen gaat

And in some cases it is indeed about awareness, but in some cases it goes

het ook wel over maatregelen die ook wel een direct effect kunnen hebben op het inkomen

it also concerns measures that can also have a direct effect on income

van die veehouder.

from that farmer.

Als je bijvoorbeeld zegt.

For example, if you say.

Zet een.

Put one.

Een ronde in de ronde van de zomer wat minder kippen of wat minder varkens op, zodat je

A round in the summer tour with a few less chickens or a few less pigs, so that you...

bezetting wat lager is, zodat de dieren meer ruimte hebben, wat minder warmteproductie

occupancy that is lower, so the animals have more space, resulting in less heat production

in de stal, meer ruimte om van elkaar af te gaan liggen als het warm is.

in the barn, more space to lie away from each other when it’s warm.

En dat heeft natuurlijk gewoon een direct effect op het aantal dieren wat iemand kan

And that obviously has a direct effect on the number of animals someone can.

afleveren uiteindelijk.

deliver ultimately.

En dan is het ook belangrijk dat een afnemer van van die dieren en van de producten daar

And then it is also important that a buyer of those animals and of the products there

ook voor betaalt, want anders kan een veehouder soms die maatregelen ook niet nemen, ook

also for payment, because otherwise a livestock farmer sometimes cannot take those measures either, also

als houden ze wel willen.

as if they really want to.

Dat is het economische aspect hier.

That is the economic aspect here.

Ja, sommige maatregelen zijn inderdaad denk ik no regret maatregelen, zoals het koelen

Yes, some measures are indeed, I think, no regret measures, such as cooling.

van die ingaande lucht.

of that incoming air.

Dat kun je waarschijnlijk ook terugverdienen, omdat die dieren zich dan beter voelen en

You can probably earn that back as well because the animals will feel better and

goed blijven eten, et cetera.

keep eating well, etc.

Maar sommige maatregelen, ja, die hebben gewoon wel een effect op de kostprijs ook.

But some measures do have an effect on the cost price as well.

En daarnaast is het ook zo dat het zijn verschillende partijen die maatregelen kunnen en moeten

And besides, it is also the case that there are different parties that can and must take measures.

nemen.

to take.

Veehouders, maar ook bijvoorbeeld overheden.

Livestock farmers, but also, for example, governments.

Dus in die zin zijn verschillende partijen.

So in that sense, there are different parties.

We staan aan de lat om maatregelen te nemen, de veehouder natuurlijk in eerste instantie,

We are responsible for taking measures, the livestock farmer in the first place,

maar ook alle partijen om die veehouder heen, stallenbouwers, maar ook overheden om te zorgen

but also all the parties surrounding that livestock farmer, barn builders, but also governments to ensure

dat als een veehouder maatregelen wil nemen, dat die dan ook genomen kunnen worden.

that if a livestock farmer wants to take measures, they can be taken.

Met name die vergunningverlening, ja, die is wel heel cruciaal, omdat bij een vergunningverlening

In particular, that permit issuance is indeed very crucial, because with a permit issuance...

dan bouw je een stal voor tien, vijftien jaar en ja, in die tussenliggende jaren kun je dat

Then you build a stable for ten, fifteen years and yes, in those intervening years you can do that.

niet veranderen.

not change.

Dus dan heb je een langdurig effect.

So then you have a lasting effect.

En daarom zijn ook dat soort maatregelen wel heel belangrijk.

And that is why those kinds of measures are very important.

Dus het is een totale complex in en rondom de veehouderij die hier maatregelen kunnen

So it is a total complex in and around livestock farming where measures can be taken.

en moeten nemen.

and must take.

Nou heeft de RDA natuurlijk de zes principes opgesteld die horen bij een dierwaardige veehouderij.

Well, the RDA has of course established the six principles that are associated with animal-friendly farming.

En jullie zeggen toekomstige maatregelen als het gaat om klimaatverandering, om dat dus

And you are talking about future measures regarding climate change, to do that therefore.

te voorkomen.

to prevent.

Die moeten eigenlijk getoetst worden aan die zes principes, want die moeten daartoe

They should actually be assessed against those six principles, because they need to do so.

bijdragen.

contributions.

Dat is de ideale wereld, hè, G?

That's the ideal world, isn't it, G?

Ja, maar het is ook een logische wereld in mijn ogen.

Yes, but it is also a logical world in my eyes.

Wat ik persoonlijk heel goed vind aan die zes principes, is dat we een stap verder gaan

What I personally find very good about those six principles is that we are taking a step further.

dan wat vroeger de zogenaamde vijf vrijheden van Brembo waren, waar we dertig, veertig

than what used to be the so-called five freedoms of Brembo, where we thirty, forty

jaren in de hoop hadden.

years in hope had.

En daarvan hebben we gezegd, daar toetsen we dierenwelzijn op.

And we have said that we will assess animal welfare on that.

Maar met deze nieuwe zienswijze, dierwaardige veehouderij, hebben we ook gezegd, we kijken

But with this new perspective, respectful livestock farming, we have also said, we look

ook naar zaken als een positieve emotionele toestand.

also to matters such as a positive emotional state.

Dus je kijkt niet alleen naar de dingen die het dierenwelzijn kunnen inperken, maar we

So you are not only looking at the things that can restrict animal welfare, but we

kijken daarnaast nu ook naar dingen die een positief dierenwelzijn betekenen.

We are also looking at things that signify positive animal welfare.

En dan ga je dus breder kijken.

And then you're going to look more broadly.

Ja, natuurlijk gedrag bijvoorbeeld.

Yes, of course behavior for example.

Natuurlijk gedrag, de mogelijkheid om sociaal gedrag uit te oefenen, et cetera.

Natural behavior, the ability to engage in social behavior, etc.

En ja, dat is een verrijking op hoe kunnen we naar dierenwelzijn kijken en hoe kunnen

And yes, that is an enrichment of how we can view animal welfare and how we can...

we zaken toetsen van wat betekent dat voor het dierenwelzijn.

We are testing what that means for animal welfare.

Dan ga je dus niet meer alleen zeggen van, we strepen af dat er geen negatieve effecten

So you won't just say that we cross out that there are no negative effects anymore.

zijn.

to be.

We kijken ook van, ja, kan het dier positieve ervaringen hebben in zijn of haar lijfomgeving.

We also look at whether the animal can have positive experiences in its physical environment.

We hebben het over een transitie en een transitie betekent dat alle partijen, bedrijfsleven,

We are talking about a transition, and a transition means that all parties, businesses,

maar ook veehouders.

but also livestock farmers.

Ja, onderzoeksinstellingen, overheden, al die vier hoeken in dat maatschappelijke veld,

Yes, research institutions, governments, all those four corners in that societal field,

zal ik maar zeggen, die moeten alle vier meedoen, anders krijg je geen geslaagde transitie.

I should say, all four of them need to participate; otherwise, you won't achieve a successful transition.

Ja, dat is ook belangrijk inderdaad, omdat om uiteindelijk tot die integrale aanpak te

Yes, that is indeed important, because in order to ultimately arrive at that integral approach to

komen.

to come.

We noemden net al die emissiearme vloeren die dan tot klauwproblemen kunnen leiden of

We just mentioned all those low-emission floors that can lead to claw problems or

die dichte stallen, waardoor die dieren niet naar buiten kunnen.

those dense barns, which prevent the animals from going outside.

Dat zijn dan voorbeelden van niet integrale oplossingen eigenlijk om wel broeikasgassen

These are examples of non-integral solutions actually to still greenhouse gases.

te reduceren.

to reduce.

Maar daar verbeter je niet het dierenwelzijn mee, maar je hebt ook wel win-win oplossingen

But that doesn't improve animal welfare, but there are also win-win solutions.

waarbij je zowel eigenlijk die broeikasgassen kunt terugdringen als het dierenwelzijn kunt

whereby you can actually reduce those greenhouse gases as well as improve animal welfare

verbeteren.

improve.

Dus het is heel belangrijk dat daar vaker voor gekozen wordt en dan heb je dus die toetsing

So it is very important that this is chosen more often, and then you have that assessment.

nodig.

necessary.

En wat is dan zo'n win-win situatie?

And what is such a win-win situation?

Een mooi voorbeeld daarvan vind ik de vrij levenstal, dat is een stal waarbij de koeien

A good example of that, I think, is the free stall, which is a barn where the cows

eigenlijk op een hele dikke laag zand staan, waar de urine doorheen loopt en de mest wordt

actually standing on a very thick layer of sand, where the urine flows through and the manure is formed

eruit gefilterd.

filtered out.

Mest en urine komen niet bij elkaar, dus je hebt geen kelder met drijfmest waar methaan,

Manure and urine do not come together, so you don't have a pit with slurry where methane,

dus een broeikasgas, in kan ontstaan.

so a greenhouse gas can arise.

En die koeien hebben heel veel ruimte en comfort om hun natuurlijk gedrag te vertonen.

And those cows have plenty of space and comfort to exhibit their natural behavior.

En waarom gebeurt dat dan niet overal?

And why doesn't that happen everywhere?

Nou dat is, dat voorbeeld wat ik noem is een hele nieuwe ontwikkeling nog, die nog uitgebreid

Well, that is, that example I'm mentioning is a completely new development still, that is still being elaborated.

getest wordt en doorontwikkeld.

is being tested and further developed.

En het is ook, nou ja, wat we net al zeiden.

And it is also, well, what we just said.

Het is lastig.

It's difficult.

Als je het echt integraal wil aanpakken en je wil al die onderwerpen meenemen, inclusief

If you really want to approach it comprehensively and include all those topics, including

dierenwelzijn, het maakt het weer ingewikkelder naast ammoniakgeur, waterkwaliteit, broeikasgas

animal welfare, it makes things more complicated alongside ammonia smell, water quality, greenhouse gas

emissiereductie, ook nog het doel dierenwelzijn meenemen, dus het maakt de puzzel weer net

emission reduction, also taking the goal of animal welfare into account, so it makes the puzzle complete again

wat complexer, maar uiteindelijk is het wel heel belangrijk om dat nu te doen, omdat je

a bit more complex, but ultimately it is very important to do that now, because you

anders ook nu maatregelen gaat nemen die straks niet binnen een dierwaardig veehouderij gaan

otherwise also now measures will be taken that will not fit within an animal-friendly livestock farming system.

passen.

to fit.

Dan heb je inderdaad die stal staan die vijftien jaar mee moet, dus dan doe je ook eigenlijk

Then you indeed have that stable that has to last for fifteen years, so you’re actually doing it as well.

desinvesteringen om wel een bepaald milieudoel bijvoorbeeld te halen, maar ja, dan moet je

divestments in order to achieve a certain environmental goal, for example, but yes, then you have to

als boer weer nieuwe investeringen gaan doen om je stal dierwaardig te maken.

if a farmer is going to make new investments to make his barn animal-friendly.

En is het een dure investering voor een boer om op die manier zijn stal in te richten?

Is it an expensive investment for a farmer to set up his stable that way?

Het hangt van de maatregel af.

It depends on the measure.

Sommige zijn zeker duur en daarom is het belangrijk dat er nu een duidelijke stip ook op de horizon

Some are certainly expensive, and therefore it is important that there is now a clear goal on the horizon.

gezet wordt waar naartoe gewerkt kan worden.

set where work can be directed.

Dat op het moment dat een boer toe is aan het vervangen of het grondig verbouwen van

That at the moment a farmer is ready to replace or thoroughly renovate

zijn stal, dat die ook weet welke keuzes die daarin moet maken en dat je ook in één keer

his stable, that he also knows what choices he needs to make in it and that you can also do it in one go

zoveel mogelijk van die uitdagingen daarin kunt meenemen.

you can take as many of those challenges with you as possible.

En in de tussentijd zijn er kleinere maatregelen die je mogelijk voor de korte termijn wel

And in the meantime, there are smaller measures that you might be able to implement in the short term.

kunt nemen die wat betaalbaarder zijn.

you can take those that are a bit more affordable.

Een veehouder heeft behoefte bij dit soort dingen aan duidelijkheid, dat die weet van

A livestock farmer needs clarity in these kinds of matters, so that he knows about

dat hij, ik ben daar aan toe en dan kan hij voor zichzelf de afweging maken.

that he, I am ready for it and then he can weigh the options for himself.

Gaat me dat lukken?

Will I be able to do that?

Krijg ik dat rondgezet?

Can I get that sorted?

Kan ik dat gefinancierd krijgen?

Can I get that financed?

Krijg ik daar een vergunning voor?

Will I get a permit for that?

Maar wat finesse is, is nog niet duidelijk hebben van welke maatregelen er genomen moeten

But what finesse is, is still not clear about which measures need to be taken.

worden of over drie jaar weer andere maatregelen.

There will be other measures in three years.

Want daar kan men niet tegenop boeren, want die stal moet vijftien jaar mee, om het maar

Because you can't compete with farmers on that, because that stable has to last fifteen years, just to put it that way.

plat te zeggen.

to put it bluntly.

Als we een conclusie trekken na dit gesprek, wat is die dan voor jullie?

If we draw a conclusion after this conversation, what is that for you?

Dat we zowel in het beleid...

That we both in policy...

Ja.

Yes.

Over het aanpassen van veehouderijsystemen om zich beter geschikt te maken voor de veranderende

About adapting livestock farming systems to become better suited for the changing.

weersomstandigheden, als in het beleid om de broeikasgasemissies uit de veehouderij te

weather conditions, as in the policy to reduce greenhouse gas emissions from livestock farming to

reduceren, meer aandacht moeten hebben voor het dierenwelzijn.

reduce, need to pay more attention to animal welfare.

Ja, zo simpel is het, hè?

Yes, it's that simple, right?

Zo klinkt het heel simpel, ja.

It sounds very simple, yes.

Maar zo simpel is het niet, hè, Geen?

But it’s not that simple, is it, Geen?

Nee, maar tegelijkertijd, het hooggangend fruit is niet eenvoudig, maar er is ook laaggangend

No, but at the same time, high-hanging fruit is not easy, but there is also low-hanging fruit.

fruit.

fruit.

En laten we daar alvast mee beginnen.

And let's get started with that.

En ondertussen werk je aan het hooggangend fruit, om dat ook op de termijn beschikbaar

And in the meantime, you are working on the low-hanging fruit to have that available in the long term.

te hebben.

to have.

En dat laaggangend fruit is dan?

And what is that low-hanging fruit then?

Nou, laaggangend fruit, dat kan bijvoorbeeld zijn concrete, strakke protocollen, draaiboeken

Well, low-hanging fruit, that could be concrete, tight protocols, and action plans, for example.

bij overstromingen.

in case of flooding.

Het kan ook zijn het koelen van inkomende lucht in stallen, er is als het ware een heel

It could also be the cooling of incoming air in barns; it is as if there is a whole

palet van dit soort maatregelen.

palette of this kind of measures.

Ja.

Yes.

Maatregelen wat laaggangend fruit is.

Measures that are low-hanging fruit.

Heel veel dank voor jullie bijdrage aan deze podcast.

Thank you very much for your contribution to this podcast.

Ik sprak met Ge Bakkers, directeur van Connecting Agri & Food, lid ook van de RDA, en Lisanne

I spoke with Ge Bakkers, director of Connecting Agri & Food, who is also a member of the RDA, and Lisanne.

Stadig, lid van Jong RDA en beleidsmedewerker van de Dierenbescherming.

Stadig, member of Young RDA and policy officer of the Animal Protection Society.

Dank.

Thank you.

Graag gedaan.

You're welcome.

Dank je wel.

Thank you.

Tot zover deze aflevering van de Dierenraad podcast.

So far this episode of the Animal Council podcast.

Heel graag tot een volgende keer.

Very much looking forward to the next time.