Ondernemen op de middelbare school met Wail Kherrazi

Hallo, ik ben Loes en leuk dat je luistert naar de zesde podcastaflevering.

Hello, I am Loes and nice that you are listening to the sixth podcast episode.

Deze aflevering zal bestaan uit twee verschillende onderdelen.

This episode will consist of two different parts.

Het eerste onderdeel is een gesprek met Wael.

The first part is a conversation with Wael.

Hij is een scholier die mij benaderd op LinkedIn nadat ik de eerste aflevering online gepost had.

He is a student who contacted me on LinkedIn after I posted the first episode online.

Hij is heel erg enthousiast over wat hij doet, dus ik ben blij dat hij vandaag te gast is.

He is very enthusiastic about what he does, so I am glad he is our guest today.

Het tweede onderdeel is de resultaten van het onderzoek dat ik gedaan heb.

The second part is the results of the research I conducted.

Naast deze podcast heb ik namelijk heel veel ondernemende studenten en studenten ondernemers gesproken

In addition to this podcast, I have spoken to many entrepreneurial students and student entrepreneurs.

om te onderzoeken hoe zij tegen ondernemerschapsonderwijs aankijken.

to investigate how they view entrepreneurship education.

Deze wil ik graag met jullie delen als afronding van deze podcastserie.

I would like to share this with you as a conclusion to this podcast series.

Maar eerst het gesprek met Wael.

But first the conversation with Wael.

Welkom allemaal en leuk dat je luistert naar de zesde podcastaflevering van deze serie.

Welcome everyone and it's great that you are listening to the sixth podcast episode of this series.

Ik zit vandaag op de Vrije Universiteit en tegenover mij zit Wael Karasi. Welkom.

I am at the Vrije Universiteit today and sitting across from me is Wael Karasi. Welcome.

Ja, dankjewel. Ik vind het ook leuk om vandaag met jullie podcast te mogen opmerken.

Yes, thank you. I'm also happy to be able to comment on your podcast today.

Ja, leuk dat je er bent. En jij studeert hier niet.

Yes, nice that you are here. And you are not studying here.

Jij bent namelijk nog scholier aan het Keizer Karel College in Amstelveen.

You are still a student at Keizer Karel College in Amstelveen.

Klopt.

That's right.

Dus dat is heel dichtbij.

So that's very close.

En ik heb jou vandaag uitgenodigd omdat ik het vandaag wil gaan hebben over hoe het is om te ondernemen op hele jonge leeftijd.

And I invited you today because I want to talk about what it's like to start a business at a very young age.

Jij bent namelijk scholier in 4 VWO en je bent 15 jaar.

You are a student in 4 VWO and you are 15 years old.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Best wel heel erg indrukwekkend.

Quite impressive indeed.

Dus ik wil graag beginnen met wat doe je eigenlijk en hoe ben je begonnen met ondernemen?

So I would like to start with what do you actually do and how did you get started with entrepreneurship?

Ik heb gehoord dat het tijdens corona begon.

I heard that it started during corona.

Klopt.

That's correct.

Ja, tijdens corona heb ik een apparaat bedacht.

Yes, during corona I designed a device.

Een anderhalf meter afstand apparaat die mensen en vooral ouderen helpt met anderhalf meter afstand houden.

A one-and-a-half-meter distance device that helps people, especially the elderly, maintain a distance of one and a half meters.

En ik heb dat uiteindelijk door middel van mensen die mij hebben geholpen, heb ik dat apparaat uiteindelijk verder ontwikkeld.

And I ultimately developed that device further through the help of people who assisted me.

En dan heb ik natuurlijk een bedrijf opgericht waar ik dat apparaatje steeds verder heb ontwikkeld.

And then I of course started a company where I further developed that device.

Ja, ik zag zelfs een filmpje van de NOS.

Yes, I even saw a video from NOS.

Dat is ook best wel bekend geworden.

That has also become quite well known.

Hoe begon je ermee?

How did you get started with it?

Je had het idee en wat was toen de volgende stap?

You had the idea and what was the next step then?

Eigenlijk is het belangrijker dat ik misschien even een stapje terugneem.

Actually, it's more important that I may take a step back for a moment.

Omdat ik was eigenlijk voor corona eigenlijk al bezig met programmeren en robotica.

Because I was actually already working on programming and robotics before Corona.

Ik was daar eigenlijk best wel geïnteresseerd in.

I was actually quite interested in that.

En toen corona eigenlijk kwam, toen had ik eigenlijk meer tijd om daarmee aan de slag te gaan.

And when corona actually came, I actually had more time to work on that.

Omdat iedereen zat thuis, was quarantaine.

Because everyone was stuck at home, it was quarantine.

Dus toen ben ik eigenlijk...

So then I actually...

Toen ben ik eigenlijk verder gegaan en toen zag ik dus met het materiaal dat ik thuis had, dat ik dus een anderhalf meter assend apparaat kon maken.

Then I actually moved on and saw that with the materials I had at home, I could make a one and a half meter ash device.

Ik had een elektronica gekregen, dus ik had materiaal gekregen waarmee ik dus dat apparaat kon maken.

I had received electronics, so I had material that allowed me to make that device.

En dat heb ik uiteindelijk gemaakt.

And that is what I eventually made.

En toen heb ik van mijn ouders, maar ook van mijn leraar, die vonden dat allemaal een heel mooi apparaatje.

And then I received from my parents, but also from my teacher, who all thought it was a very nice little device.

En toen heb ik dat uiteindelijk aan hun laten zien dus.

And then I eventually showed that to them.

En zij hadden mij eigenlijk gestimuleerd om dat uiteindelijk nog aan meer mensen te laten zien.

And they had actually encouraged me to eventually show that to more people.

En toen heb ik het bijvoorbeeld aan het jeugdjournaal gestuurd.

And then I sent it to the youth news, for example.

En die hadden daar heel erg leuk op gereageerd.

And they had reacted very positively to that.

En eigenlijk had ik het bij het begin niet verwacht.

And actually, I didn't expect it at the beginning.

Omdat ik had hun bij het begin één keer een berichtje gestuurd, maar toen hadden ze niet echt gereageerd.

Because I had sent them a message at the beginning, but then they didn't really respond.

En later heb ik hun nog een paar keer een bericht gestuurd.

And later I sent them a message a few more times.

En toen pas wisten ze dat het echt was, zeg maar.

And only then did they know that it was real, so to speak.

Of tenminste dat ik...

Or at least that I...

Dat ik het echt graag aan hen wil laten zien.

That I really want to show it to them.

Toen hebben ze uiteindelijk gereageerd.

Then they finally responded.

En toen zijn ze binnen één dag, de volgende dag zeg maar, naar me toe gegaan.

And then the next day, they came to me.

Hebben ze opgenomen.

They have recorded.

En toen stond ik eigenlijk op het jeugdjournaal.

And then I was actually on the youth news.

En daardoor, doordat ik op het jeugdjournaal ben geweest, heb ik heel veel reacties gekregen.

And as a result, because I appeared on the youth news, I received a lot of reactions.

En één iemand die had gereageerd en die wilde mij graag verder helpen.

And one person who had responded wanted to help me further.

Dat was Twan, Twan Voice.

That was Twan, Twan Voice.

En door middel van de hulp die ik van hem heb gekregen, hij heeft me echt geholpen om dat apparaatje uiteindelijk echt verder te ontwikkelen.

And through the help I received from him, he really helped me to further develop that device.

Hij weet hoe je dat apparaatje van prototype, dus hoe het er bij het begin nog uitzag.

He knows how that device looked in its prototype, so how it appeared at the beginning.

Dat waren allemaal losse draadjes, losse onderdelen.

Those were all loose threads, loose parts.

Uiteindelijk heeft hij mij geholpen om dat apparaatje echt bruikbaar te maken.

In the end, he helped me make that little device truly usable.

Zodat het net zo wordt als alle apparaten die we eigenlijk in onze omgeving hebben.

So that it becomes just like all the devices we actually have in our environment.

Dat zijn echt apparaten die genoeg ontwikkeld zijn, goed genoeg zijn om echt te gebruiken.

These are really devices that are well developed enough to be used for real.

En dat heeft goed gewerkt, zeg maar.

And that worked well, let's say.

We zijn nog steeds eigenlijk bezig om dat apparaat te ontwikkelen.

We are still actually working on developing that device.

Maar de volgende stap is om het IoT te maken.

But the next step is to make the IoT.

Het is een moeilijk woord, maar daar bedoelen we mee dat het geconnect is.

It is a difficult word, but what we mean is that it is connected.

Dus dat alle apparaten met elkaar verbonden zijn.

So that all devices are connected to each other.

Zodat je gegevens van de één apparaat kan delen met bijvoorbeeld...

So that you can share data from one device with, for example...

Kan delen met een telefoon, zodat je het kan gebruiken in instellingen, in bejaardentehuizen voor ouderen.

Can be shared with a phone, so you can use it in settings, in nursing homes for the elderly.

Verschillende plekken, zodat je het apparaat op verschillende plekken kan gebruiken.

Different places, so you can use the device in various locations.

Ja, dus eigenlijk begon je met een prototype maken vanuit je eigen interesse in programmeren en robotica.

Yes, so you actually started by creating a prototype out of your own interest in programming and robotics.

En toen hielp je omgeving je verder en vroeg je om hulp.

And then your surroundings helped you further and you asked for help.

Als je zo terugkijkt, dan ben je eigenlijk best wel heel erg het ondernemersreis doorgekomen.

When you look back like that, you've actually come quite a long way on your entrepreneurial journey.

Met kijken waar behoefte aan is.

By looking at what is needed.

En dan iets ontwikkelen.

And then develop something.

Klopt.

That’s correct.

Als je terugkijkt, werd je ook heel erg gesupport vanuit de school en studie en de leraren?

When you look back, were you also very much supported by the school and study and the teachers?

Ja, dat natuurlijk ook.

Yes, of course that too.

Maar ik denk dat ik het meeste natuurlijk ook gewoon gesupport ben door mijn ouders.

But I think that most of all I am naturally supported by my parents.

Maar mijn leraar op dat moment, die had me ook gedeeltelijk gemotiveerd.

But my teacher at that time had also partially motivated me.

Om het uiteindelijk te delen via kanalen.

To ultimately share it through channels.

Grote kanalen, zoals het jeugdjournaal.

Major channels, such as the youth news.

Dus dat heeft zeker geholpen.

So that has definitely helped.

Ja, want eigenlijk heb je een beetje je eigen praktische ondernemersreis doorgegaan.

Yes, because actually you have gone through a bit of your own practical entrepreneurial journey.

En je eigen ondernemersonderwijs ontwikkeld door om hulp te vragen.

And you developed your own entrepreneurship education by asking for help.

Zie je dat ook zo?

Do you see it that way too?

Ja, zeker. Daar ben ik het helemaal mee eens.

Yes, certainly. I completely agree with that.

En heb je wel eens ondernemerschapsonderwijs gehad?

And have you ever had entrepreneurship education?

Of was het echt puur doordat je om hulp vroeg?

Or was it really just because you asked for help?

Nee, ik heb het eigenlijk gewoon geleerd door het proces zelf.

No, I actually just learned it through the process itself.

Ook door mijn omgeving heb ik die hulp gekregen.

I have also received that help from my surroundings.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Echt heel indrukwekkend.

Really very impressive.

En daar stopte het niet.

And that was not where it ended.

Toen ben je je eigen foundation gestart en workshops gaan geven.

Then you started your own foundation and began giving workshops.

Wil je daar iets meer over vertellen?

Would you like to tell me a bit more about that?

Ja, ik was dus het bedrijf gestart.

Yes, I had started the company.

En naast het bedrijf was ik dus eigenlijk in de tussentijd ook gastcollege aan het geven bij scholen.

And in addition to the company, I was actually also giving guest lectures at schools in the meantime.

Of in weekendscholen heb ik workshops gegeven over mijn anderhalf meter afstandsapparaat.

I've given workshops about my one and a half meter distancing device in weekend schools.

En toen zag ik dus dat er heel veel interesse in was.

And then I saw that there was a lot of interest in it.

Dat ze geïnspireerd raakten door wat ik had gedaan en wat ik had gemaakt.

That they were inspired by what I had done and what I had created.

En ik ben er dus mee verder gegaan.

And I have therefore continued with it.

En uiteindelijk ben ik dus ook mijn stichting gestart.

And in the end, I also started my foundation.

Omdat ik zag dat ik eigenlijk ook iets wilde terugdoen.

Because I saw that I actually wanted to give something back as well.

Omdat ik kreeg hulp van mensen in mijn omgeving.

Because I received help from people in my surroundings.

En ik wilde dus uiteindelijk door middel van de stichting iets gewoon terugdoen.

And I ultimately wanted to give something back through the foundation.

Ik zag gewoon dat ik wilde dus ook die informatie.

I just saw that I also wanted that information.

Ja, die dingen die ik had geleerd van de mensen, wilde ik kijken van hoe kan ik dat nou terugdoen.

Yes, the things I had learned from people, I wanted to see how I could give that back.

Dus toen ben ik dus de workshops gaan geven.

So then I started giving the workshops.

Omdat kinderen, zeg maar, dat ligt het meest aan de hand liggen, zeg maar, voor mij.

Because children, let's say, that's what it's mostly about, let's say, for me.

Die kan ik het makkelijkst iets leren, iets bijdragen.

I can easily teach him something, contribute something.

En uiteindelijk ben ik kinderen workshops gaan geven op het gebied van robotica programmeren.

And eventually, I started giving children workshops in the field of robotics programming.

Dus ja.

So yes.

En dan leeftijdsgenootjes of jonger?

And then peers or younger?

Ja, natuurlijk ben ik begonnen met wat jongere kinderen.

Yes, of course I started with some younger children.

Maar ik kan, ik geef nu workshops eigenlijk aan middelbare scholieren en basisscholieren.

But I can, I'm actually giving workshops to high school and elementary school students now.

En kan je ons vertellen hoe zo'n workshop dan gaat?

And can you tell us how such a workshop goes?

Ja, zeker.

Yes, sure.

Het zijn, ik heb verschillende workshops.

I have several workshops.

De eerste workshop die ik eigenlijk aan het geven was, was bijvoorbeeld design thinking.

The first workshop I was actually giving was, for example, design thinking.

Ja, een design thinking workshop.

Yes, a design thinking workshop.

Wat ik eigenlijk deed, ik had de kinderen eigenlijk geïnspireerd door middel van mijn eigen apparaat.

What I actually did was inspire the children through my own device.

De anderhalf meter as het apparaat.

The one and a half meter as the device.

Dus ze hadden, ze werden dus echt geïnspireerd door mijn apparaat.

So they were really inspired by my device.

Dus ik probeerde hen te laten zien, kijk, dit is een apparaat die heeft echt iets bijgedragen aan de maatschappij.

So I tried to show them, look, this is a device that has really contributed something to society.

Tijdens corona was het echt van belang dat mensen gewoon anderhalve meter afstand hielden.

During corona, it was really important for people to maintain a distance of one and a half meters.

Daarna, daarna liet ik hun zien van, dus eigenlijk uitgelegd hoe mijn apparaat werkt.

After that, I showed them how my device works.

Alles uitgelegd over mijn apparaat, de belang van mijn apparaat.

Everything explained about my device, the importance of my device.

Dus de volgende stap was dat ik, dat ik hun zelf,

So the next step was that I, that I myself,

aan de slag liet gaan om zelf tot een idee te komen.

got to work to come up with an idea themselves.

En dat deed ik in stappen.

And I did that in steps.

Dus het is belangrijk dat ze, zeg maar, niet gelijk door de inspiratie gemotiveerd werden, zeg maar, om zelf iets te maken.

So it's important that they were not immediately motivated by inspiration, so to speak, to create something themselves.

Want dat is heel moeilijk, want dat zijn hele grote stappen.

Because that is very difficult, because those are really big steps.

Maar om het te versimpelen voor hun, om eigenlijk, om duidelijk aan te geven van, hoe moet je nou tot een nieuw idee komen.

But to simplify it for them, to actually clearly indicate how you should come up with a new idea.

Wat ik toen heb gedaan is, ik heb gevraagd, welk maatschappelijk probleem,

What I did then is, I asked, which social issue,

wat is het voor een nieuwe oplossing willen?

What kind of new solution do you want?

Dus het kan van alles zijn, bijvoorbeeld in het onderwijs, dus dat is nog heel breed.

So it can be anything, for example in education, so that is still very broad.

Ja.

Yes.

De zorg, ik kan van alles noemen.

The care, I can name all sorts of things.

Dus daar hebben ze eigenlijk een breed, ja een breed beeld van waar ze nou eigenlijk veranderingen willen.

So they actually have a broad, yes a broad view of where they really want changes.

En dan moet ze daar in kijken, oh ja, kan ik daar iets kleins aan bijdragen waardoor het beter wordt?

And then she has to look at that, oh yes, can I contribute something small to make it better?

Dus door middel van, van, ja, dus eigenlijk dat, dan pas, dat is de volgende stap.

So by means of, of, yes, so actually that, only then, that's the next step.

En daar kan je dus gaan kijken.

And there you can go have a look.

En daar kan je dus, gaan we steeds specifieker naar hoe je nou van iets groots iets kleins kan verbeteren.

And there you can, we are getting more specific about how you can improve something large into something small.

Want het is natuurlijk niet echt realistisch om te zeggen, ja, ik kan morgen het hele onderwijs verbeteren.

Because it's not really realistic to say, yes, I can improve the entire education system tomorrow.

Nee.

No.

Nee, dus dat moet je uiteindelijk in stappen.

No, so you have to do that in steps.

Elke stap is, ja, elke stap is belangrijk.

Every step is, yes, every step is important.

Dus je moet gewoon stap voor stap verbeteren.

So you just need to improve step by step.

Dus daarom is het van belang dat ze, ja, dat ze uiteindelijk een specifiek punt hebben die ze verbeteren.

So that's why it's important that they, yes, that they ultimately have a specific point that they improve.

En dan komen ze aan het einde van de workshop met een hele mooie idee.

And then they come to the end of the workshop with a really nice idea.

En dan gaan ze die, gaan ze die uitwerken, kunnen ze die tekenen.

And then they are going to work that out, they can draw that.

En dan kunnen ze die uiteindelijk, ja, als het een idee is dat ze kunnen ontwerpen, kunnen ze dat ook echt ontwerpen.

And then they can ultimately design it, yes, if it is an idea that they can create, they can really design it.

En dan hebben ze een hele nieuwe idee bedacht.

And then they came up with a whole new idea.

Ja.

Yes.

Het is wel mooi dat je het zo behapbaar maakt, dus in stukjes, zodat je echt het gevoel hebt als scholier dat je het kan doen.

It's nice that you make it so manageable, in chunks, so that you really feel as a student that you can do it.

Ja.

Yes.

En dat je inderdaad ook echt begint bij waar wil je een oplossing voor?

And that you indeed start with what solution do you want?

Dus wat, wat, wat wil je oplossen?

So what, what, what do you want to solve?

En wat voor idee, heb je een voorbeeld van een aantal ideeën die eruit zijn gekomen?

And what kind of idea, do you have an example of some ideas that have come out of it?

Ja.

Yes.

Ik heb zoveel ideeën, zoveel goede ideeën, zeg maar.

I have so many ideas, so many good ideas, I must say.

Even kijken als ik, als ik op dit moment even op een idee kan komen.

Let me see if I can come up with an idea at this moment.

Want het waren, ik heb het op heel veel scholen gegeven, zeg maar.

Because it was, I gave it at a lot of schools, you could say.

Dus je had echt ideeën dat mensen kwamen met, het waren kinderen en die komen met hele creatieve ideeën, zeg maar.

So you really had ideas that people came up with, they were children and they came up with really creative ideas, you could say.

Dus ideeën die wij als volwassen misschien niet zo snel mee zouden komen, maar kinderen die komen daar mee.

So ideas that we as adults might not come up with so quickly, but children do.

Ik kan het me nu niet zo snel bedenken, maar het waren echt hele goede ideeën waar, waarmee ze kwamen.

I can't think of it quickly right now, but they really had some great ideas that they came up with.

Gaat het ze ook makkelijk af? Of moet je ze heel erg begeleiden?

Are they able to do it easily? Or do you need to guide them a lot?

Of hebben ze juist veel meer ideeën dan wat ze nodig hebben?

Or do they simply have many more ideas than they need?

Nee, eigenlijk niet.

No, not really.

Eigenlijk hebben ze eigenlijk al heel veel ideeën, alleen is het gewoon soms lastig.

Actually, they already have a lot of ideas, it's just that it's sometimes difficult.

Ja, want kinderen die, die hebben meestal wel de ideeën, alleen moet je hun er gewoon een beetje sturen.

Yes, because children usually have the ideas, you just need to guide them a little.

Zodat ze, zodat ze uiteindelijk wel echt iets bedenken, echt met iets komen wat misschien wel echt gebruikt kan worden.

So that they eventually really come up with something, something that might actually be useful.

Maar ik zag echt, uiteindelijk had ik hen gewoon geholpen en toen kwamen ze echt met ideeën waarvan je zou denken.

But I really saw, in the end, I had just helped them and then they really came up with ideas that you would think.

Dit, dit, dit zou gewoon echt in de maat, dit zou gewoon echt in de maat.

This, this, this would really be in time, this would really be in time.

Dit zou echt gewoon verkocht kunnen worden of dit zou echt kunnen toegepast kunnen worden.

This could really just be sold or this could really be applied.

En vinden ze het leuk om te doen, je workshops?

And do they enjoy doing your workshops?

Ja, heel leuk.

Yes, very nice.

Ja?

Yes?

Ja, heel veel, er kwamen zelfs een keer, kwamen wat kinderen naar me toe die zeiden van, kan je me helpen om dit nou echt, na de workshop,

Yes, a lot, there was even a time when some kids came up to me and said, can you help me with this really, after the workshop,

die kwamen ze zeg maar, kan je me alsjeblieft helpen om dat, ik denk nou echt, ja echt werkelijkheid te maken, ja.

They came, let's say, can you please help me make that, I really think, yes really make it a reality, yes.

Ja.

Yes.

Om dat een echt, om dat een echt idee te, een echt idee te...

To make it a real, to make it a real idea, a real idea to...

Ja, en naast dat het echt een soort, een vorm van ondernemerschapsonderwijs is,

Yes, and besides being really a kind of, a form of entrepreneurship education,

dat je ze eigenlijk geeft.

that you actually give them.

Help je ze ook erg met digitale vaardigheden, toch?

You help them a lot with digital skills, right?

Ja, klopt.

Yes, that's right.

Nou, bij deze workshop is het meer designing, wat ik had, wat ik had gedaan, maar ik geef ook workshops nu met robots.

Well, in this workshop it's more about designing, what I had done, but I am also giving workshops now with robots.

Dus ik heb heel veel robots en dan gaan ze gewoon aan de slag, gaan ze die programmeren, gaan ze het aansturen, van alles.

So I have a lot of robots, and then they just get to work, they program them, they control them, everything.

Ik heb nu ook, ik, op dit moment ben ik bezig met een hele nieuwe manier van, van workshops die ik wil gaan geven.

I also have, I, at this moment I am working on a completely new way of, of workshops that I want to give.

En dat gaat...

And that goes...

Dat is kunst, ja, dat is eigenlijk technologie in de vlak van kunst en cultuur.

That is art, yes, that is actually technology in the realm of art and culture.

Dus dat kinderen, omdat ik heb gezien dat vanuit de rijksoverheid, die hebben gevraagd, die hebben, ja, dus die hebben, die willen graag dat er meer kunst en cultuur komt in het onderwijs.

So that children, because I have seen that the national government has requested, they have, yes, so they have, they would like more art and culture to be incorporated into education.

Dus ik vond dat natuurlijk zelf ook heel erg belangrijk.

So I found that very important myself as well.

Dus toen kwam ik op het idee om eigenlijk technologie met kunst en cultuur te combineren.

So then I came up with the idea to actually combine technology with art and culture.

Ja.

Yes.

Dus ik geef nu workshops bijvoorbeeld bij het Cobra Museum en daar heb ik een robot ontwikkeld, of eigenlijk een hele workshop ontwikkeld, zo zou ik het moeten zeggen, waar kinderen door middel van robots kunst kunnen maken.

So I am now giving workshops, for example at the Cobra Museum, and there I have developed a robot, or rather a whole workshop, I should say, where children can create art using robots.

En die kunnen uiteindelijk kijken of dat nou echt nieuwe kunst is.

And they can ultimately see if this is really new art.

Dus wat het doel is van de workshop, kunnen robots nou echt kunst maken zoals een kunstenaar dat kan maken?

So what the goal of the workshop is, can robots really create art like an artist can?

Dan gaan ze door middel van artificiële intelligentie, dus door middel van afbeeldingen op het internet eigenlijk, dus dat is hoe ik het makkelijk kan zeggen, gaan ze dus nieuwe afbeeldingen maken die ze zelf kunnen afmaken.

Then they will create new images using artificial intelligence, based on images from the internet, so that's how I can put it simply; they will make new images that they can complete themselves.

Dus door middel van robots, maar ook door middel van eigen input.

So through the use of robots, but also through personal input.

Dus eigen...

So own...

Ja, dus ja, uiteindelijk hebben ze eigen input.

Yes, so yes, in the end they have their own input.

Uiteindelijk hebben ze eigen input erin en die kunnen ze dan afmaken en dan kunnen ze kijken, lijkt dit nou eigenlijk echt op een schilderij of een kunstwerk die je kan vergelijken met een kunstwerk van een kunstenaar.

Ultimately, they have their own input in it, and they can finish it, and then they can see if it really resembles a painting or a work of art that can be compared to a piece by an artist.

En er zijn heel veel verschillende workshops die ik geef die zich ook op dat gebied, zeg maar, ja, die ook samenkomen op dat gebied, zeg maar.

And there are many different workshops that I give that also relate to that area, so to speak, yes, that also come together in that area, so to speak.

Dus op kunst.

So on art.

En ik geef nu ook een nieuwe workshop weer met muziek.

And I am now also giving a new workshop with music.

En daar gaan ze met muziek aan de slag, dus dan gaan ze met robots, met elektronica, dus met, ja, het is een moeilijk woord, maar misschien niet moeilijk woord, maar ik weet niet of iedereen het kent, maar op scholen worden microbeads of arduino's gebruikt.

And there they go working with music, so then they work with robots, with electronics, so with, yes, it's a difficult word, but maybe not a difficult word, but I don't know if everyone knows it, but in schools, microbeads or Arduinos are used.

Dan gaan ze daarmee, dus dat zijn microcontrollers, dat zijn kleine computertjes die je kan aansturen.

Then they go with that, so those are microcontrollers, these are small computers that you can control.

En daar kunnen ze dan mee werken.

And there they can work with that.

En daar kunnen ze dan muziek mee maken.

And then they can make music with it.

En daar kunnen ze dus mee spelen.

And they can play with that.

Dus daar ben ik nu mee bezig.

So that's what I'm working on now.

Dus ik probeer door middel van hele normale zaken zoals kunst, cultuur, dingen die iedereen eigenlijk aantrekt of kent, toch technologie bekend te laten maken.

So I try to make technology known through very normal things like art, culture, things that everyone is actually attracted to or knows.

Omdat meestal als je tegen iemand zegt, ja, dit is, dit is, jullie kunnen een workshop volgen over...

Because usually when you tell someone, yes, this is, this is, you can attend a workshop about...

Ja.

Yes.

Volgen over technologie, dan begrijp, ja, niet begrijpen, maar dan is het meestal moeilijk voor kinderen of voor, überhaupt voor iedereen om te begrijpen wat het nou eigenlijk inhoudt, wat je nou eigenlijk gaat doen.

Following about technology, then understand, yes, not understand, but then it is usually difficult for children or for, in general, for everyone to understand what it actually entails, what you are actually going to do.

Maar als je hun uitlegt dat je met technologie dit kan maken en iedereen die herkent zichzelf daarin, dan wordt het ook een stukje duidelijker en dan heb je ook een doel waar je naartoe kan werken, zeg maar.

But if you explain to them that you can create this with technology and everyone who recognizes themselves in it, then it also becomes a bit clearer and you have a goal to work towards, so to speak.

Ja.

Yes.

En dan denk je, oh ja, met deze robot kan ik dit maken of met deze microcontrole of met deze, dus Arduino of microbit, met deze materiaal kan ik dit maken, zeg maar.

And then you think, oh yes, with this robot I can make this or with this microcontroller or with this, so Arduino or Microbit, with this material I can make this, so to speak.

En dan worden ze enthousiaster.

And then they become more enthusiastic.

Ja, precies.

Yes, exactly.

En hoe reageren scholenleraren op je idee?

And how do school teachers respond to your idea?

Weten ze je heel erg te vinden of stuur jij ze een uitnodiging van, oh, deze workshops kan ik geven of hoe gaat dat?

Do they find you very easily or do you send them an invitation saying, oh, I can give these workshops, or how does that work?

Ja, klopt.

Yes, that's right.

Ik zie dat ik, ja, dat ze natuurlijk ook geïnteresseerd zijn.

I see that I, yes, that they are of course also interested.

Ja.

Yes.

Omdat heel veel kinderen die willen graag wel deze vaardigheden leren, zoals robotica programmeren.

Because many children would like to learn these skills, such as robotics programming.

Alleen, ik denk niet dat het voor iedereen even makkelijk is en even toegankelijk om tot deze, ja, tot die kennis te komen, zeg maar.

Only, I don't think it's equally easy and accessible for everyone to acquire this, yes, this knowledge, so to speak.

Ja.

Yes.

Dus ik denk dat, ja, soms ga ik naar scholen toe, maar ik zie ook dat steeds vaker ook scholen en ja, überhaupt personen naar me toe komen die vragen om die workshop te geven.

So I think that, yes, sometimes I go to schools, but I also see that more and more schools and, well, people in general come to me asking for that workshop to be given.

Omdat er steeds meer vraag naar is, omdat dit wordt uiteindelijk de toekomst.

Because there is an increasing demand for it, because this will ultimately be the future.

Ik denk dat er uiteindelijk, ik weet eigenlijk bijna zeker, dat er uiteindelijk gewoon een vak moet komen op het gebied van programmeren, robotica.

I think that in the end, I actually know almost for sure, there should ultimately be a subject in the field of programming, robotics.

Omdat het eigenlijk de...

Because it is actually the...

Zo belangrijk is.

So important is.

Ja.

Yes.

Het is eigenlijk de taal van de toekomst.

It is actually the language of the future.

Ja.

Yes.

En hoe heb jij het jezelf geleerd?

And how did you teach yourself?

Met YouTube?

With YouTube?

Of via elders?

Or elsewhere?

Ja, ja.

Yes, yes.

Ik heb gewoon geleerd via, ik had, bij het begin had ik via boeken, had ik het geleerd.

I just learned through, I had, at the beginning I learned through books.

Ook natuurlijk gewoon via het internet.

Also of course just via the internet.

En via YouTube natuurlijk, ja.

And of course via YouTube, yes.

Zeker.

Certainly.

Wacht, tof.

Wait, cool.

En nu ben je dus heel erg bezig met die workshops, maar je hebt één grote droom, laatst ook op je site, en dat is voor het Sociale Innovatielab.

And now you are very much involved with those workshops, but you have one big dream, as you mentioned on your site, and that is for the Social Innovation Lab.

Ja, ik ben sinds kort ook mijn Sociale Innovatielab opgericht, omdat ik wilde graag de workshop op een laagdrempelige manier aan kinderen geven.

Yes, I recently started my Social Innovation Lab because I wanted to provide the workshop to children in an accessible way.

Dus toen, ik zag ook, ik heb heel veel onderzoek gedaan van, nou, hoe kan je nou die workshops het beste aan kinderen geven?

So then, I also saw that I did a lot of research on how to best present those workshops to children.

En ik heb bijvoorbeeld geleerd...

And I have learned, for example...

Ik heb bijvoorbeeld gelezen bij UNICEF, dat een innovatielab, en ik ga zo meteen uitleggen wat dat precies is, dat dat eigenlijk de beste manier is om een stad bijvoorbeeld kindvriendelijk te maken.

I have read, for example, at UNICEF, that an innovation lab—and I will explain what that is shortly—is actually the best way to make a city child-friendly, for example.

En waarom dat zo is, is een innovatielab is eigenlijk, een Sociale Innovatielab is het, is een lab waar kinderen dus op een laagdrempelige manier dus, waar je dus eigenlijk bijna niks voor hoeft te betalen, of misschien helemaal niks hoeft te betalen.

And the reason for that is that an innovation lab is, in fact, a Social Innovation Lab, which is a lab where children can participate in an accessible way, where you basically don't have to pay much, or maybe don't have to pay anything at all.

Dat je daarvan allemaal dingen kan leren.

That you can learn things from all of that.

Ja.

Yes.

Allemaal dingen kan leren en kan experimenteren met materialen, met apparatuur, met van alles.

You can learn all kinds of things and experiment with materials, equipment, and everything.

Dus je kan daar, je kan daar nieuwe ideeën bedenken.

So you can come up with new ideas there.

Echt van alles kan je daar doen.

You can really do everything there.

Ik zie het dan voor me, op de middelbare school had ik een techniek lokaal en daar kon je ook hout zagen en dingen bouwen.

I can picture it then, in high school I had a technology classroom where you could also saw wood and build things.

Moet ik het dan zo voor me zien?

Should I picture it like this?

Ja, zeker.

Yes, certainly.

En natuurlijk is het meer dan dat, omdat we willen ook workshops gaan geven.

And of course it is more than that, because we also want to give workshops.

Dus dat er ook mensen...

So that there are also people...

Stichtingen, gewoon andere organisaties die kennis hebben, die daar komen en die kinderen daar gaan begeleiden, zodat ze uiteindelijk met die kennis van die grote, van die organisaties uiteindelijk, ja, dat ze daar profijt van gaan hebben en dat ze met die kennis, ja, stappen kunnen maken met hun ideeën, zeg maar.

Foundations, just other organizations that have knowledge, that come there and guide the children so that in the end, with the knowledge from those big organizations, they will benefit from it and can make progress with their ideas, so to speak.

Ja, zodat het echt een levend hub wordt.

Yes, so that it really becomes a living hub.

Ja, precies.

Yes, exactly.

Waar mensen samenkomen.

Where people come together.

En via je website begreep ik dat je er naartoe aan het werken bent, of is het er al?

And from your website, I understood that you are working towards it, or is it already there?

Ja, we hebben sinds kort een locatie in Amstelveen en daar zijn we nu ook, ik denk nu ongeveer twee maanden of zo, zijn we nu bezig met workshops die we daar geven.

Yes, we recently have a location in Amstelveen, and we are there now; I think we've been conducting workshops there for about two months or so.

Ja.

Yes.

Dus we hebben het nog niet omgetoverd tot een echte innovatielab, maar daar zijn we nu druk mee bezig, omdat we proberen nu eerst gewoon losse workshops te geven, maar uiteindelijk als we het voor elkaar hebben gekregen, dan gaan we proberen dat je er eigenlijk gewoon altijd naartoe kan komen.

So we haven't transformed it into a real innovation lab yet, but we are currently busy with that, as we are first trying to offer individual workshops, but ultimately, once we've succeeded, we will try to make it so you can actually just come there anytime.

Naast ons.

Next to us.

Ja.

Yes.

En dat je daar eigenlijk gewoon naar de slag kan.

And that you can actually just jump into it.

Ja.

Yes.

En dit klinkt allemaal echt heel mooi en heel indrukwekkend, maar het klinkt ook alsof het heel veel tijd kost.

And all of this sounds really nice and very impressive, but it also sounds like it takes a lot of time.

Hoe doe je dat naast je middelbare school?

How do you do that alongside your high school?

Ja, natuurlijk is het heel veel, maar ik heb gelukkig ook hulp van mijn ouders en van andere mensen die mij daarin ondersteunen.

Yes, of course it's a lot, but fortunately I also have help from my parents and from other people who support me in that.

Dus gelukkig hoef ik het niet allemaal in mijn eentje te doen, maar krijg ik daar gewoon hulp bij.

So luckily I don't have to do it all by myself, but I simply get help with it.

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more lenient with you for being absent occasionally?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more lenient with you when you are occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more lenient with you for being absent occasionally?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they more lenient with you for being occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more lenient with you when you are occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they more flexible with you, since you're occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more flexible with you being absent every now and then?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they more lenient with you for being absent occasionally?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they then more lenient with you when you are occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they more flexible with you when you are occasionally absent?

Ja.

Yes.

En zijn ze dan soepeler met je, dat je af en toe afwezig bent?

And are they more lenient with you that you're absent from time to time?

Ja.

Yes.

Ja, dat natuurlijk ook, maar ik denk dat het meeste doe ik gewoon allemaal na school.

Yes, of course that too, but I think I mostly just do everything after school.

O ja, maar hoe gaat het dan als je dan een workshop geeft?

Oh yes, but how does it work when you give a workshop?

Ja, die probeer ik dus nu gewoon meestal alleen na school te doen.

Yes, I usually just try to do that alone after school.

Totdat ik het uiteindelijk gewoon misschien ook moet kijken hoe ik dat op andere momenten kan doen.

Until I ultimately just have to see how I can do that at other times.

Maar ik denk dat school natuurlijk first is, als er activiteiten zijn.

But I think school is of course the priority when there are activities.

Maar überhaupt, zeg maar, kinderen die zijn er niet aanwezig tijdens schooltijd.

But in general, let's say, children are not present during school hours.

Maar ja, u heeft gelijk, soms is het misschien handig dat er ook tijdens schooltijd workshops worden gegeven.

But yes, you are right, sometimes it might be useful to have workshops during school hours as well.

Maar dan is het denk ik, ja, op dit moment gewoon dat er andere leraren die workshops moeten gaan geven.

But then I think it's just that at this moment there are other teachers who need to give the workshops.

Maar wat ik dus al zei, daar zijn we dus nog niet, maar daar werken we dus nog naar.

But what I already said is that we're not there yet, but we're working towards it.

Ja, want geef je nu de workshops dan...

Yes, because who is giving the workshops now then...

Na school.

After school.

En dan geven kinderen zich op, net zoals dat ze naar de voetbaltje gingen.

And then children sign up, just like they went to play soccer.

Ja, we hebben een paar kinderen die komen, ik denk nu iets van tien, vijftien kinderen, die komen elke week gewoon workshops volgen.

Yes, we have a few children coming, I think about ten to fifteen children, who come every week to attend workshops.

Echt leuk.

Really fun.

Ja.

Yes.

Net zoals dat je naar de sport gaat eigenlijk, dan ga je technieklet volgen.

Just like when you go to sports, you'll follow a technical class.

Precies.

Exactly.

Ja, en komt dat heel erg vanuit hunzelf, dat ze jou gevonden hebben en dachten van, yes, dit wil ik gaan doen?

Yes, and does it come very much from themselves that they found you and thought, yes, this is what I want to do?

Ja, ja, zeker.

Yes, yes, certainly.

Zijn het dan ook een paar van je klasgenootjes?

Are they also a few of your classmates?

Nee, eigenlijk niet.

No, actually not.

Het waren gewoon kinderen van mijn omgeving die geïnteresseerd waren en die hebben zich uiteindelijk, hebben zich gewoon aangemeld en die doen gewoon mee.

They were just children from my surroundings who were interested, and in the end, they just signed up and are participating.

Ja, en als ik dit zo aanhoorde, dan klinkt het wel alsof het ook heel interessant is voor de gemeente.

Yes, and as I listened to this, it does sound like it is also very interesting for the municipality.

Helpen zij je daarbij?

Do they help you with that?

Nee, eigenlijk niet, want ik heb gemerkt dat het best wel lastig is om hulp te krijgen vanuit de gemeente, maar we doen ons best om uiteindelijk die hulp te krijgen die we nodig hebben.

No, not really, because I've noticed that it's quite difficult to get help from the municipality, but we are doing our best to eventually get the assistance we need.

Ja.

Yes.

En waar ben je...

And where are you...

Je bent natuurlijk heel jong begonnen met ondernemer worden eigenlijk.

You started becoming an entrepreneur at a very young age, actually.

Wat heb je het meest geleerd zelf?

What have you learned the most yourself?

Ja, ik heb heel veel geleerd.

Yes, I have learned a lot.

Om dat kort te kunnen samenvatten, weet ik echt niet hoe ik dat precies zou kunnen zeggen, maar ja.

To summarize that briefly, I really don't know how I would put that exactly, but yes.

En wat vind je dan anders als ik de vraag...

And what do you find different when I ask the question...

Ik zou het niet zo kunnen zeggen, nee.

I couldn't say it like that, no.

Nee, wat vind je dan het leukste aan wat je doet?

No, what do you enjoy the most about what you do?

Ja, ik denk dat ik eigenlijk wat ik leuk vind om te doen, dat ik dat uiteindelijk nu...

Yes, I think that what I actually enjoy doing, I am finally...

Dat ik daar gewoon mee aan de slag kan gaan, zeg maar.

That I can just get started with it, so to speak.

Dus meestal als je een idee hebt, dan wil je daar uiteindelijk gewoon iets groots van maken, toch?

So usually when you have an idea, you just want to turn it into something big, right?

Dat lijkt me wel.

That seems good to me.

Dus daarom is het fijn dat ik door middel van het ondernemen, dat ik dat uiteindelijk groot heb kunnen maken, zeg maar.

So that's why it's nice that through entrepreneurship, I was able to make it big, so to speak.

Ja.

Yes.

En dat het ook zo goed gaat en positief wordt ontvangen.

And that it is going so well and is received positively.

Ja, precies.

Yes, exactly.

Ja, en heb je advies voor...

Yes, and do you have advice for...

Want de doelgroep van deze podcast is...

Because the target audience of this podcast is...

Ondernemerschapsdocenten.

Entrepreneurship teachers.

Heb je advies voor docenten die een leerling in hun klas hebben die ook heel ondernemend is?

Do you have advice for teachers who have a student in their class who is also very entrepreneurial?

Wat moeten ze nou zeggen tegen die leerling?

What should they say to that student now?

Ja, ik denk dat het belangrijk is dat je gewoon de jongeren motiveert.

Yes, I think it's important that you just motivate the youth.

En meestal is het belangrijk ook om te zien in een kind...

And usually it is important to also see in a child...

Oh ja, hij kan bepaalde dingen heel erg goed en daarin stimuleren, zeg maar.

Oh yes, he can really excel at certain things and encourage them, so to speak.

Dus als je ziet bijvoorbeeld dat iemand heel erg goed is in een bepaald gebied.

So if you see, for example, that someone is very good in a certain area.

Dus hij kan...

So he can...

Hij is bijvoorbeeld...

He is for example...

Misschien...

Maybe...

Misschien sommige kinderen, die zijn niet per se goed in school, maar die zijn wel goed in andere dingen.

Maybe some children, who are not necessarily good at school, are good at other things.

En dan moet je gewoon proberen ook hun te stimuleren daarin.

And then you just have to try to encourage them in that as well.

Zodat ze zich ook, zeg maar...

So that they can also, let's say...

Ja, zodat ze zich gemotiveerd voelen om daar ook echt mee verder te gaan.

Yes, so that they feel motivated to really continue with that.

Ja.

Yes.

En dan wat ik ook heel erg mooi vind aan je verhaal is het stukje impact maken.

And what I also find very beautiful about your story is the part about making an impact.

Dus misschien hebben ze ook wel een leerling in de klas die ook een bepaald vlak heeft waar hij echt het verschil op wil maken.

So perhaps they also have a student in the class who has a specific area where they really want to make a difference.

Ja.

Yes.

Hoe zouden ze dat dan kunnen doen?

How could they do that?

Ook inderdaad aan het zelfvertrouwen werken?

Also indeed working on self-confidence?

Ja, precies.

Yes, exactly.

Nou, ik denk precies dat hij het gewoon goed heeft verteld, ja.

Well, I think he just explained it correctly, yes.

Ja.

Yes.

En ik vind als laatste wil ik het nog heel kort hebben over de SDG's.

And finally, I would like to briefly talk about the SDGs.

Want jij was laatst ook op de SDG Action Days in september.

Because you were also at the SDG Action Days in September.

Omdat wat jij doet is natuurlijk echt een sociale onderneming.

Because what you do is of course really a social enterprise.

Je hebt een heel duidelijk doel waar je impact op wil halen.

You have a very clear goal that you want to have an impact on.

Maken.

Make.

Hoe ga je daar nu mee verder met dat netwerk?

How are you going to proceed with that network now?

Ja, ik was bij naar SDG gegaan omdat...

Yes, I had gone to SDG because...

Eén van de dingen die ik graag wil is...

One of the things I would like is...

Dat staat ook bij hun heel erg hoog in de vaandel, zeg maar.

That is also very highly valued by them, so to speak.

Ze willen ze heel graag bereiken.

They really want to reach them.

Is kwalitatief onderwijs.

Is quality education.

En ik denk dat wat ik eigenlijk aan het doen ben, dat past er precies bij.

And I think that what I am actually doing fits perfectly with that.

Want wij willen ook graag kijken van hoe kan je het onderwijs nou verbeteren?

Because we also want to look at how we can improve education.

En ik denk dat op dit moment wat heel erg belangrijk is, en daar moeten we uiteindelijk naartoe werken...

And I think that what is very important at this moment, and that is what we ultimately need to work towards...

Is dat niet alleen die...

Isn't that just that...

Dat eigenlijk het vak wat ik aan het doen ben...

That actually the subject I am doing...

Aangegeven ben, dus robotica programmeren.

Indicated, so programming robotics.

Dat dat eigenlijk ook hoort bij het onderwijs.

That this actually belongs to education as well.

En dat dat eigenlijk op dit moment al een vak zou moeten zijn op school.

And that this should actually already be a subject in school at this moment.

Ik weet toevallig dat in het buitenland dat dat wel al een vak is.

I happen to know that abroad, that is already a subject.

En dat het in Nederland dus wel echt moet worden toegepast.

And it really has to be implemented in the Netherlands.

En dat kinderen daar ook echt mee aan de slag moeten gaan.

And that children really need to get to work on that.

En deze vaardigheden moeten leren.

And these skills need to be learned.

Dus ik denk...

So I think...

Ik vind het daarom ook belangrijk om met SDG aan de slag te gaan.

That is why I find it important to work on the SDGs.

Om te kijken hoe wij samen...

To see how we can work together...

Met hun van technologie ook echt een vak kunnen maken.

With their technology, they can really make it a profession.

Ja, mooi.

Yes, beautiful.

En als je het via de SDG Nederland doet, dan kan je misschien ook wel ondernemers vinden die aan een soortgelijk doel werken.

And if you go through SDG Netherlands, you might also find entrepreneurs who are working towards a similar goal.

Zodat je samen op kunt trekken.

So that you can team up together.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Het is natuurlijk ook een hele mooie plek om met nieuwe mensen in contact te komen, te netwerken.

It is of course a very nice place to meet new people and network.

En mensen die ons misschien kunnen helpen.

And people who might be able to help us.

En misschien kunnen wij mensen helpen.

And maybe we can help people.

Ja, heel erg mooi.

Yes, very beautiful.

Ik wil je bedanken dat je de gast was.

I want to thank you for being the guest.

En het is echt super inspirerend wat je allemaal doet.

And it is really super inspiring what you are all doing.

Dank je wel.

Thank you.

Jullie hebben net het gesprek met Waeliel kunnen horen.

You have just been able to hear the conversation with Waeliel.

Maar naast hem hebben nog vele andere studenten gesproken om te vragen naar hun ervaringen met ondernemerschapsonderwijs.

But besides him, many other students have spoken to ask about their experiences with entrepreneurship education.

En dit deed ik aan de hand van vijf thema's.

And I did this based on five themes.

Zodat er een rode draad in het onderzoek zou zitten.

So that there would be a common thread in the research.

Het eerste thema is motivatie.

The first theme is motivation.

Wat drijft een student om ondernemerschapsonderwijs te volgen?

What motivates a student to pursue entrepreneurship education?

En ten tweede...

And secondly...

...is het thema in aanraking komen met ondernemerschapsonderwijs.

...is the theme coming into contact with entrepreneurship education.

Hoe vindt een student het onderwijs?

How does a student find the education?

Want je kan natuurlijk niet gemotiveerd zijn voor iets waarvan je niet weet dat het bestaat.

Because you obviously can't be motivated for something you don't know exists.

Erg essentieel dus.

Very essential, indeed.

Het derde thema was competenties.

The third theme was competencies.

Zijn studenten zich ervan bewust welke competenties ze opdoen tijdens het volgen van ondernemerschapsonderwijs?

Are students aware of the competencies they acquire while pursuing entrepreneurship education?

En zijn ze ook bewust van de verschillen?

And are they also aware of the differences?

Je hebt bijvoorbeeld smal en breed ondernemerschapsonderwijs.

For example, you have narrow and broad entrepreneurship education.

Dus het verschil tussen een ondernemende student of de student ondernemer.

So the difference between an enterprising student and the student entrepreneur.

Hierbij horen elk verschil in de competenties.

Hereby correspond each difference in the competencies.

En het vierde thema is vormgeving.

And the fourth theme is design.

Ondernemerschapsonderwijs heeft vaak een hele andere insteek en opzet dan het traditioneel onderwijs.

Entrepreneurship education often has a completely different approach and structure than traditional education.

Het verschil zit hem bijvoorbeeld in het level van input.

The difference lies, for example, in the level of input.

Tijdens ondernemerschapsonderwijs wordt er veel meer input van de student zelf gevraagd.

During entrepreneurship education, much more input is required from the student themselves.

En hoe ervaren ze dit?

And how do they experience this?

Ook is het onderwijs veel meer gericht naar buiten, naar de maatschappij.

Education is also much more oriented towards the outside, towards society.

Want als ondernemer wil je ergens waarde creëren.

Because as an entrepreneur, you want to create value somewhere.

Daardoor moet je je ogen...

Therefore, you have to keep your eyes...

open hebben en een voelsprit hebben voor wat er gebeurt en waar andere mensen mee zitten.

to be open and have a feel for what is happening and what concerns other people.

En het laatste thema is impact maken.

And the last theme is making an impact.

Wael is hier natuurlijk heel erg mee bezig, zoals we net hebben kunnen horen.

Wael is of course very much involved with this, as we just heard.

Maar zijn andere studenten dat ook en op wat voor manier dan?

But are his other students that way too, and in what way?

En wat is impact maken ook?

And what is making an impact, anyway?

Dit kan natuurlijk verschillend worden opgevat.

This can of course be interpreted differently.

Dit waren de vijf thema's en ik ga voor elk thema heel kort mijn conclusie benoemen.

These were the five themes, and I will briefly state my conclusion for each theme.

Als eerste ga ik beginnen met het thema motivatie.

First, I will start with the theme of motivation.

Dus wat ik vaak te horen heb gekregen is ik wil geen typische negen tot vijf baan.

So what I often hear is I don't want a typical nine to five job.

Studenten willen vaak eigenaarschap hebben, overleven en zien ondernemerschapsonderwijs en ondernemen als een manier om dat te bereiken.

Students often want to have ownership, survive, and see entrepreneurship education and entrepreneurship as a way to achieve that.

Ze willen leren een ontdeed te ontwikkelen en zelf een idee te bedenken.

They want to learn to develop a concept and come up with an idea themselves.

En hoe je dat dan kan uitvoeren naar een concreter idee of een concreter plan om echt te starten met ondernemen.

And how you can then implement that into a more concrete idea or a more concrete plan to really start a business.

Dat is één variatie in motivatie.

That is one variation in motivation.

En iets anders dat ik vaak heb gehoord is.

And something else that I have often heard is.

Ik heb een idee, ik ben al bezig, maar ik weet niet hoe ik verder moet.

I have an idea, I'm already working on it, but I don’t know how to proceed.

Dus dan gaan studenten vaak naar een incubator waar ze echt concrete handvaten en coaching krijgen om hun start-up echt op te zetten of te laten groeien.

So students often go to an incubator where they really get practical tools and coaching to actually set up or grow their start-up.

Dus dit zijn de twee variaties die ik heel vaak heb gehoord.

So these are the two variations that I have heard very often.

Het tweede thema en aanraking komen uit ondernemerschapsonderwijs.

The second theme and touch come from entrepreneurship education.

Mijn conclusie vanuit wat ik gehoord en gezien heb is dat het te onzichtbaar is.

My conclusion from what I have heard and seen is that it is too invisible.

Dus op dit moment is een heel groot gelukselement in of studenten ermee in aanraking komen.

So at this moment, there is a very large element of luck in whether students come into contact with it.

En dit kan gebeuren door middel van een docent of een medestudent die ze erop wijst.

And this can happen through a teacher or a fellow student pointing it out to them.

Een voorbeeld is Willemijn uit een eerdere podcast aflevering van het ROC van Amsterdam.

An example is Willemijn from an earlier podcast episode of the ROC of Amsterdam.

Zij was klaar met MBO 4, de fotografieopleiding.

She had completed MBO 4, the photography course.

En een docent zei tegen haar, ik weet wat je wil leren en eigenlijk moet je ondernemerschapsonderwijs volgen omdat je heel graag je eigen bedrijf wil opzetten.

And a teacher said to her, I know what you want to learn, and actually you should take entrepreneurship education because you really want to start your own business.

Het is zonde dat niemand dat eerder tegen haar gezegd heeft, dat het bestaat.

It's a shame that no one told her that it exists earlier.

Maar gelukkig is ze uiteindelijk wel bij ondernemerschapsonderwijs uitgekomen.

But fortunately, she has ultimately ended up in entrepreneurship education.

Maar voor heel veel studenten geldt dat niet omdat niemand ze erop wijst dat het bestaat.

But for many students, this does not apply because no one points out to them that it exists.

Wat je ook hoort van bijvoorbeeld Samea uit een podcast aflevering is dat het onderdeel is van een grotere studie.

What you also hear from, for example, Samea in a podcast episode is that it is part of a larger study.

Waar bijvoorbeeld bedrijfskunde, waarbij je verplicht enkele ondernemerschapsvakken volgt.

Where, for example, business administration, where you are required to take some entrepreneurship courses.

En dit is natuurlijk heel goed en dit is ook een manier waarop het bekender wordt.

And this is of course very good, and this is also a way in which it becomes more well-known.

Maar op dit moment zijn de drempels toch te hoog doordat het te onzichtbaar is.

But at this moment the thresholds are too high because it is too invisible.

En als mensen weten dat het bestaat dan voelen ze zich soms onzeker omdat ze denken ik heb nog geen goed idee en dit heb ik nodig om in te stromen in ondernemerschapsonderwijs.

And when people know that it exists, they sometimes feel insecure because they think, I don’t have a good idea yet, and I need this to enter entrepreneurial education.

Dit is zonde en ik zou willen dat dit verandert zodat het toegankelijk wordt voor iedereen.

This is a shame and I wish for this to change so that it becomes accessible to everyone.

Dan, het derde thema, competenties.

Then, the third theme, competencies.

Toen ik zelf aan mijn eigen studiegenootjes op mijn master vroeg van zijn jullie bewust van welke competenties je opdoet.

When I asked my own classmates in my master's program if they were aware of the competencies they were gaining.

Bij deze vakken en het verschil tussen smal en breed ondernemerschapsonderwijs was eigenlijk het antwoord unaniem van iedereen nee ik heb geen idee wat het verschil eigenlijk is.

With regard to these subjects and the difference between narrow and broad entrepreneurship education, the unanimous response from everyone was: no, I have no idea what the difference actually is.

En nadat we de vakken afgerond hadden konden ze wel zeggen wat het verschil was want ze hadden het ervaren.

And after we completed the subjects, they could indeed say what the difference was because they had experienced it.

Maar het is echt een blinde vlek en vanuit mijn gesprekken in de podcast met docenten bleek dat het voor docenten zo helder is waar een student uit kan kiezen en wat er aangeboden wordt.

But it really is a blind spot, and from my conversations in the podcast with teachers, it became clear that for teachers it is so obvious what options a student has and what is offered.

Maar het is gewoon één groot grijs gebied.

But it is just one big gray area.

En dit is zonde omdat ze dan niet bewust kunnen kiezen wat bij ze past.

And this is a shame because they cannot consciously choose what suits them.

Onderwijs voor een ondernemende student of willen ze echt een student ondernemer worden met een eigen start-up.

Education for an entrepreneurial student or do they really want to become a student entrepreneur with their own start-up?

Dit is zonde en dit zou beter gecommuniceerd kunnen worden zodat er echt wat te kiezen valt voor studenten.

This is a shame and this could be communicated better so that there really is something to choose from for students.

Dan, de vormgeving van het onderwijs.

Then, the design of the education.

Het is eigenlijk heel erg leuk en het wordt heel positief ervaren.

It is actually very enjoyable and it is experienced very positively.

En hoe komt dat nou?

And how does that happen?

Als eerste denk ik aan een andere rol van een docent.

First, I think of a different role for a teacher.

Dus het komt echt vanuit de student.

So it really comes from the student.

Er wordt heel veel input gemaakt en de docent geeft wel tools en theorie of hulp natuurlijk.

A lot of input is created, and the teacher provides tools and theory or assistance, of course.

Maar ze hebben meer een coachende rol en minder een vertellende rol.

But they have more of a coaching role and less of a storytelling role.

En dit wordt dus heel erg positief ervaren. Dit maakt het heel erg persoonlijk.

And this is experienced very positively. This makes it very personal.

En dit zorgt voor heel veel motivatie bij studenten.

And this provides a lot of motivation for students.

En het tweede wat te maken heeft met de vormgeving is dat het onderwijs veel meer in connectie staat met de maatschappij.

And the second thing related to the design is that education is much more connected to society.

Dus het is veel duidelijker waar je aan bijdraagt, waar je impact voor maakt en waarvoor je het eigenlijk doet en waar je de moeite in steekt.

So it is much clearer what you are contributing to, what impact you are making, why you are actually doing it, and where you are putting in the effort.

In de podcast werd heel vaak benoemd het bruisende ecosysteem.

In the podcast, the vibrant ecosystem was mentioned very often.

Dit bruisende wordt door studenten echt ervaren.

This vibrancy is truly experienced by students.

En dit is naar één grote meerwaarde.

And this is a great added value.

En gedurende dit proces en de vele gesprekken die ik gevoerd heb, vroeg ik me wel af als studenten dit zo leuk vinden en ik heb het zelf ook ervaren.

And during this process and the many conversations I had, I did wonder if students enjoy this so much, and I have experienced it myself as well.

Waarom is traditioneel onderwijs dan niet meer op deze manier ingericht?

Why is traditional education no longer organized in this way?

Dat het ook als bruisender en kleurrijker voelt, als het alleen maar door de leuke en andere locaties waarop het vaak gegeven wordt.

That it feels more vibrant and colorful, partly due to the nice and different locations where it is often held.

En als allerlaatste het thema impact maken.

And lastly, the theme of making an impact.

Het gaat natuurlijk niet goed met de wereld als je kijkt naar klimaatverandering en de oorlogen die nu gaande zijn.

The world is not doing well, of course, when you look at climate change and the wars that are currently ongoing.

Heel veel studenten maken zich daar druk om en boos om.

Many students are upset and angry about that.

En dit kan natuurlijk een hele goede input zijn voor ondernemerschapsonderwijs.

And this can of course be a very good input for entrepreneurship education.

Ik weet nog de allereerste keer dat ik ondernemerschapsonderwijs volgde tijdens mijn bachelor.

I still remember the very first time I took entrepreneurship education during my bachelor's degree.

Vroeg een docent aan mij, waar maak je je nou echt kwaad om? Waar word je boos van?

A teacher asked me, what really makes you angry? What gets you upset?

En ik vond het zo'n triggerende vraag. Het was voor het eerst in mijn hele studieproces dat een docent zo'n vraag aan mij stelde.

And I found it such a triggering question. It was the first time in my entire study process that a teacher asked me such a question.

En het zette me echt aan het denken.

And it really made me think.

En ik denk dat dit een hele belangrijke vraag was, omdat het zorgt dat je op een manier naar de wereld kijkt van waar wil ik impact in maken.

And I think this was a very important question because it makes you look at the world in a way that asks where do I want to make an impact.

En hoe kan ik dat door ondernemende vaardigheden ook echt doen?

And how can I really do that through entrepreneurial skills?

Het kan een input zijn voor ondernemerschapsonderwijs.

It can be an input for entrepreneurship education.

En het is eigenlijk zonde dat pas zo laat zulke vragen aan de student gesteld worden.

And it's actually a shame that such questions are only asked of the student so late.

Waarom gebeurt dit niet al op de basisschool of bijvoorbeeld de middelbare school?

Why doesn’t this happen already in elementary school or, for example, high school?

Want door zulke vragen te stellen ontwikkelen studenten ook ondernemende vaardigheden.

By asking such questions, students also develop entrepreneurial skills.

Ze leren kijken door een bril van bijvoorbeeld waardecreatie.

They learn to look through a lens of, for example, value creation.

Waar kan ik waarde aan toevoegen en met welk idee doe ik dat?

Where can I add value and with what idea do I do that?

Waar is behoefte aan en hoe voer ik het vervolgens uit?

What is needed and how do I implement it?

Dat is misschien wel de kern van motivatie en ondernemerschap aan zich.

That may be the essence of motivation and entrepreneurship itself.

Dit zou meer moeten worden gepromoot.

This should be promoted more.

En dan een tweede en laatste conclusie is dat het gewoon veel zichtbaarder moet zijn.

And then a second and final conclusion is that it needs to be much more visible.

En laagdrempeliger.

And more accessible.

En misschien als er eerder naar input wordt gevraagd.

And maybe if input is asked for earlier.

Aan studenten doen ze die competenties eerder op en is misschien op latere leeftijd de drempel lager.

Students acquire those competencies earlier, and perhaps at a later age the threshold is lower.

Om aan ondernemerschapsonderwijs te beginnen of daarin te stramen.

To start or strive in entrepreneurship education.

Dit waren mijn conclusies.

These were my conclusions.

En hiermee zijn we ook bij het einde gekomen van deze aflevering en deze hele podcastserie.

And with this, we have also reached the end of this episode and this entire podcast series.

Ik hoop dat het leuk was om te luisteren, maar ook dat je er iets aan gehad hebt en dat het nuttig was.

I hope it was enjoyable to listen to, but also that you gained something from it and that it was useful.

Heel erg bedankt. Doei doei!

Thank you very much. Goodbye!