🎶 Oh, Waterlooplein 🎶 (met Rob de Spa, marktkooplieden en bezoekers)

Welkom in de Joodse stad.

Welcome to the Jewish city.

Een podcast met verhalen over de Amsterdamse buurten Vlooienburg en Uilenburg,

A podcast with stories about the Amsterdam neighborhoods of Vlooienburg and Uilenburg.

die rond het jaar 1600 begonnen als nieuwbouwwijken.

those that began as new residential areas around the year 1600.

Hier vestigden zich vooral Joden en andere nieuwkomers.

Here, especially Jews and other newcomers settled.

Uilenburg kun je op de kaart nog altijd als eiland zien liggen.

You can still see Uilenburg on the map as an island.

En rond Vlooienburg zijn de grachten inmiddels gedemd om plaats te maken voor het waterloopplein.

And around Vlooienburg, the canals have since been dammed to make way for the water management square.

Nog altijd zijn het veelgelaagde buurten.

They are still multi-layered neighborhoods.

Achter elk gebouw en om elke hoek zitten verhalen verscholen.

Behind every building and around every corner, stories are hidden.

In deze podcastserie delen we Joodse verhalen uit deze buurten.

In this podcast series, we share Jewish stories from these neighborhoods.

Van 1600 tot nu.

From 1600 to now.

Een lied. Heeft u een lied voor ons?

A song. Do you have a song for us?

Een liedje?

A song?

Ja.

Yes.

Oh, wat een loopplein.

Oh, what a running square.

Nee, Amster...

No, Amster...

Amsterdam haalt.

Amsterdam scores.

Nee, wacht even.

No, wait a moment.

Waar het eens heeft gelachen, juist.

Where it once laughed, indeed.

Ja, dat bedoel ik.

Yes, that's what I mean.

Geef mij maar Amsterdam.

Just give me Amsterdam.

Dat is mooier dan bij huis.

That is nicer than at home.

Geef mij maar Amsterdam.

Just give me Amsterdam.

Mijn Mokumsparadijs.

My Mokum paradise.

Twee stuks.

Two pieces.

Geef mij maar Amsterdam.

Just give me Amsterdam.

Dit is alweer de laatste aflevering van het eerste seizoen...

This is already the last episode of the first season...

van de Joodse stad.

from the Jewish city.

Over de wijken Vlooienburg en Uilenburg.

About the neighborhoods Vlooienburg and Uilenburg.

En je hoort het al.

And you can already hear it.

Deze aflevering gaat over het waterloopplein.

This episode is about the Waterloopplein.

Het kleurrijke hart van Amsterdam.

The colorful heart of Amsterdam.

Deze markt is er echter niet zonder slag of stoot gekomen.

However, this market did not come about without a struggle.

Daarover spreek ik met historicus Rob de Spa.

I will discuss that with historian Rob de Spa.

Die je eerder al hoorde in de aflevering...

That you heard earlier in the episode...

Arm en Rijk in de Joodse wijken.

Poor and rich in the Jewish neighborhoods.

Want hoe oud is het waterloopplein eigenlijk?

Because how old is the Waterloopplein actually?

En wat was het effect van de Tweede Wereldoorlog...

And what was the effect of the Second World War...

op het bruisende Joodse marktleven in de buurt?

about the vibrant Jewish market life in the neighborhood?

In de jaren 60 werd besloten dat de verpauperde wijk...

In the 1960s, it was decided that the deteriorated neighborhood...

rond het waterloopplein maar helemaal tegen de vlakte moest.

around the Waterloopplein but had to be completely flattened.

In 1982 gebeurde dit definitief met de bouw van de Stopera.

In 1982, this was definitively realized with the construction of the Stopera.

Een gebouw dat precies op de plek van het oude Vlooienburg staat.

A building that stands exactly on the site of the old Vlooienburg.

Maar stadsvernieuwing kent geen einde.

But urban renewal knows no end.

En in 2022 werd er weer een nieuw marktplein opgeleverd.

And in 2022 a new marketplace was completed.

Met een gehalveerd aantal standplaatsen.

With a halved number of pitches.

Hoe ervaren de huidige marktplein...

How do people experience the current marketplace...

en de marktkooplieden deze wisselwerking...

and the market vendors this interaction...

tussen beleidsmakers en venters...

between policymakers and vendors...

die al zo oud is als de stad Amsterdam?

that is as old as the city of Amsterdam?

Hiervoor moest ik op de markt zijn.

I had to be at the market for this.

Een van de marktmensen hoorde je zojuist al zo mooi zingen.

One of the market people just heard you sing so beautifully.

Johan.

Johan.

Hij staat inmiddels al 40 jaar op de markt.

He has already been on the market for 40 years.

Is Joods.

Is Jewish.

En vertelt hoe hij met zijn kraam onder de naam Mazzeltof...

And he tells how he with his stall under the name Mazzeltof...

nog altijd het hoofd boven water houdt.

still keeps its head above water.

Wat ze hier gedaan hebben, ze hebben een leuk beleid gemaakt.

What they have done here is create a nice policy.

Maar...

But...

Het werkt niet.

It doesn't work.

Maar dat wisten we al van tevoren.

But we already knew that in advance.

Maar wat werkt er niet?

But what isn't working?

De opstelling alleen al.

The lineup alone.

Nu heb je een knappe dag en heb je nog een beetje bezetting.

Now you have a nice day and you still have a bit of occupancy.

Maar als je gisteren keek, liep er geen hond hier.

But if you looked yesterday, there wasn't a single dog here.

Er stonden er twee mensen.

There were two people standing.

En waarom hebben ze die markt nou niet wat compacter gemaakt...

And why didn't they make that market a bit more compact...

en met die boks en alles en die bomen.

and with that box and everything and those trees.

Er is niet over nagedacht.

It hasn't been thought through.

Dat kan je concluderen.

You can conclude that.

Maar was er inspraak mogelijk van de marktmensen zelf?

But was there input possible from the market people themselves?

Inspraak was er mogelijk.

Participation was possible.

Maar daar wordt alleen niks mee gedaan.

But nothing is done about it.

Je komt altijd op hetzelfde liedje uit.

You always end up on the same tune.

Je kan zeggen wat je wil.

You can say what you want.

De beste bedoeling hebben die marktmensen ook hier allemaal.

The market people all have the best intentions here as well.

Maar er gebeurt niks.

But nothing happens.

We zullen het meenemen.

We will take it with us.

Dat heet het zo mooi.

That's what it's called so beautifully.

Maar er wordt helemaal niks mee genomen.

But nothing is taken at all.

Er wordt niks mee gedaan ook.

Nothing is being done about it either.

En hoelang staat u al op de markt?

And how long have you been on the market?

40 jaar.

40 years.

40 jaar?

40 years?

Hier op het Waterlaarplein?

Here at the Waterlaarplein?

Hier op het Waterlaarplein.

Here at the Waterlaar square.

Dus ik heb wel het een en ander gezien.

So I have seen one thing and another.

En meegemaakt.

And experienced.

Vroeger was het veel amicaler, veel menselijker.

It used to be much friendlier, much more human.

En nu is het gewoon allemaal ieder voor zich goed voor ons allen.

And now it's just every man for himself, good for us all.

En meer regels zegt u?

And more rules, you say?

Regels ja.

Rules yes.

En regels zijn er om nageleefd te worden.

And rules are meant to be followed.

We lossen dat vandaag niet op.

We won't solve that today.

En ik probeer altijd een positieve bijdrage te leveren aan alles.

And I always try to make a positive contribution to everything.

Aan het milieu, noem maar op.

To the environment, you name it.

En ja, of dat lukt, dat gaat de grote baas achteraf beoordelen.

And yes, whether that works out, the big boss will assess afterwards.

En weet u ook iets van de geschiedenis van de markt?

And do you know anything about the history of the market?

Want wij kijken ook naar de Joodse geschiedenis van deze buurt en van de markt.

For we also look at the Jewish history of this neighborhood and of the market.

Dit is oorspronkelijk uit de Joodse bevolking hebben we dit allemaal gemaakt.

This is originally from the Jewish population; we all created this.

Die moeten wij dankbaar zijn.

We must be grateful for that.

Maar dat is niet altijd waar hoor.

But that's not always true, you know.

Want 99% is anti op deze markt helaas.

Because 99% is unfortunately anti in this market.

Maar u bent dus nog een Joodse marktkoopman.

But you are still a Jewish market trader.

Ja, we dachten er zijn er bijna geen meer.

Yes, we thought there are hardly any left.

Ze zijn bijna uitgestorven.

They are nearly extinct.

Als je nog 20 jaar wacht ben ik weg.

If you wait another 20 years, I will be gone.

En dan is het klaar.

And then it's done.

Zoon of dochter?

Son or daughter?

Die zien dat niet meer zitten.

They can’t see that anymore.

Die durven daar niet meer aan.

They don't dare to do that anymore.

Nee, maar het is moeilijk, moeilijk, moeilijk.

No, but it is difficult, difficult, difficult.

Geloof me maar.

Just believe me.

Maar ervaart u ook antisemitisme, dan zegt u dat?

But if you also experience antisemitism, do you say that?

Heel veel.

A lot.

Ja?

Yes?

Heel veel.

A whole lot.

Op wat voor manier?

In what way?

Ja, weet je, je moet ook uitkijken wat je zegt hè.

Yes, you know, you also have to be careful what you say, right?

Tegenwoordig.

Nowadays.

Want de muren hebben oren.

For the walls have ears.

En voor je het weet wordt je auto weer bekrashed en noem maar op.

And before you know it, your car gets scratched again, and so on.

Ja, er zijn veel dingen gebeurd.

Yes, many things have happened.

Maar ja, ik werk er handen af met wel hoor.

But yes, I work very hard on it, you know.

Daar gaat het niet om.

That's not what it's about.

Ik ben niet bang.

I am not afraid.

Maar komt u ook uit een familie van Marco Bleu?

But do you also come from a family of Marco Bleu?

Nee.

No.

Nee?

No?

Nee, nee, nee, nee.

No, no, no, no.

Mijn familie staat in de Diamant.

My family stands in the Diamond.

Oké.

Okay.

Ja.

Yes.

En wonen zij hier in de buurt?

And do they live nearby?

Nee, mijn familie zijn allemaal overleden.

No, my family have all passed away.

Ja, maar woonden zij vroeger hier?

Yes, but did they live here before?

Ja, ja, ja, tuurlijk.

Yes, yes, yes, of course.

Dit was de Joodse wijk hè.

This was the Jewish quarter, right?

Ja, daarom?

Yes, why?

Ja.

Yes.

Dus hier woonden ze al?

So they lived here already?

Ja.

Yes.

En wat is uw naam?

And what is your name?

Johan.

Johan.

Mazel tov.

Congratulations.

Salaam.

Peace.

Alsjeblieft.

Please.

2017.

2017.

De gemeente wil het Waterlooplein volgend jaar veranderen in een stadsplein.

The municipality wants to transform the Waterlooplein into a city square next year.

Met meer bankjes en groen.

With more benches and greenery.

Dit heeft gevolgen voor de markt.

This has consequences for the market.

Het aantal standplaatsen wordt gehalveerd om ruimte te maken voor de herinrichting.

The number of parking spaces will be halved to make room for the redesign.

Van de 283 plekken blijven er 125 over.

Of the 283 spots, 125 remain.

Daarvan mogen alleen de huidige 95 vaste kraamhouders blijven staan.

Only the current 95 permanent market vendors are allowed to remain.

En 30 loteringen, marktkooplieden zonder vaste plek.

And 30 lotteries, market vendors without a fixed spot.

1970.

1970.

Feest en verdriet op Waterlooplein.

Celebration and sorrow at Waterlooplein.

Niet iedereen deelde woensdagmorgen in Amsterdam de vreugde in de feestmarkt tot in standhouding van het Waterlooplein.

Not everyone shared in the joy at the festive market in Amsterdam on Wednesday morning regarding the preservation of the Waterlooplein.

Kort nadat wethouder Kuipers van Marktwezen de feestmarkt had geopend, trok een stoet opkopers,

Shortly after Alderman Kuipers of Market Affairs opened the festive market, a procession of buyers appeared,

van wie enkele in lijkaanbidderskost toen,

of whom some in attendance cost at that time,

met een pop op een bar over het terrein waar de festiviteiten werden gehouden.

with a doll on a bar over the area where the festivities were held.

Tussen voor- en tegenstanders van de feestmarkt ontwikkelden zich heftige discussies over het gemeentebeleid in zaken het Waterlooplein.

Intense discussions about the municipal policy regarding the Waterlooplein developed between proponents and opponents of the festive market.

Het publiek vermaakte zich met de verloting van geschenken.

The audience enjoyed the raffle of gifts.

Dank Rob dat we weer bij je langs mochten komen.

Thank you, Rob, for letting us come by again.

Nou ja, welkom.

Well, welcome.

Ja, en vandaag willen we het met jou graag hebben over de markt, waar je toch ook op uitkijkt.

Yes, and today we would like to talk to you about the market, which you are also keeping an eye on.

Kunnen we eigenlijk de markt net niet zien vanuit jouw raam?

Can we actually not see the market from your window?

Nou, vandaag niet, maar soms is het wel zo, de brug hier, het bruggetje wat je hier wel kunt zien,

Well, not today, but sometimes it is like that, the bridge here, the little bridge that you can see here,

wat vroeger leidde, als je rechtdoor liep, liep je de Zwanenburgerstraat in en nu loop je dan het stadhuis binnen.

What used to lead straight ahead, if you walked straight, you would enter Zwanenburgerstraat, and now you walk into the town hall.

Ja.

Yes.

Maar er staat op het hoekje meestal wel wat kraampjes, als het beter weer is. Het is nu wat nat.

But there are usually some stalls on the corner when the weather is better. It's a bit wet now.

Kijk, als je opgroeit in Amsterdam vandaag de dag, dan kun je denken dat het Waterlooplein hier altijd zo heeft gelegen.

Look, if you grow up in Amsterdam today, you might think that the Waterlooplein has always been like this.

Ja.

Yes.

Maar dat is niet zo, toch?

But that's not the case, is it?

Nee, zeker niet zo. Het is eigenlijk nog geen 150 jaar oud. Ik zal ietsje verder terug gaan in de tijd om dat te verklaren.

No, certainly not like that. It's actually less than 150 years old. I will go back a little further in time to explain that.

Kijk, deze wijk was in de zeventiende eeuw.

Look, this neighborhood was in the seventeenth century.

In de zeventiende eeuw een buitenwijk. Markten waren er wel, er waren best veel markten, maar wat hier vooral was, was straathandel.

In the seventeenth century, a suburb. There were markets, quite a few markets, but what was mostly here was street trading.

De Joden die mochten immers, er was een keur, 1632, ze mochten geen beroepen doen die die stedelingen wel mochten doen.

The Jews were allowed, after all, there was a selection in 1632; they were not allowed to hold occupations that the townspeople could hold.

Dus dat bleek dat daardoor werden ze eigenlijk veroordeeld tot een aantal banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt zou je kunnen zeggen.

So it turned out that this actually condemned them to a number of jobs at the bottom of the labor market, you could say.

En het meest voorkomende daarvan is de straathandel.

And the most common of these is street trading.

En die had je in allerlei vormen en maten, dus je kon met een plukje kleding kon je ergens gaan zitten, of je kon met vis rondlopen, met een gehuurde kar.

And you had that in all sorts of shapes and sizes, so you could sit somewhere with a handful of clothes, or you could walk around with fish, with a rented cart.

Er waren karrenverhuurde bedrijven.

There were cart rental companies.

Dus je probeerde de waard die je dan s'morgens inkocht, en bij Joden ging het dan meestal om vis en om groente en fruit met name, maar ook wel andere dingen hoor.

So you tried the produce that you bought in the morning, and with Jews, it usually involved fish and vegetables and fruits in particular, but also other things, of course.

Ja, dat probeerde je dan voordat de avond viel te slijten, want dan moest de kar weer terug.

Yes, you tried to finish that before night fell, because then the cart had to go back.

En jij woonde heel erg klein.

And you lived very small.

Want al die Joden, ja, ik bedoel, die hadden meestal maar één kamerwoning of twee kamerwoningen.

Because all those Jews, yes, I mean, they usually had only one-room or two-room apartments.

Dus geen ruimte om ook nog eens een keer de handel op te slaan of goed te houden of wat dan ook.

So there is no room to also store the trade or keep it good or anything like that.

Dus het was een bedrijf dat eigenlijk al meteen in de zeventiende eeuw zo fors, met name ook door Joden, werd uitgeoefend.

So it was a business that was actually already practiced so extensively in the seventeenth century, especially by Jews.

En een van de belangrijkste straat waar dat gebeurde was hier, was in de Jodenbreestraat.

And one of the main streets where that happened was here, in the Jodenbreestraat.

Maar in de tijd van Rembrandt, om het zo maar eens te zeggen, dus begin zeventiende eeuw en wat later, toen was dat een heel smal straatje.

But in the time of Rembrandt, so to speak, in the early seventeenth century and a bit later, it was a very narrow alley.

En een druk straatje ook.

And a busy little street too.

Want dat straatje, dat was een soort verbindingsweg, zou je kunnen zeggen, vanuit het oosten, de oostkant van de stad, naar het centrum.

Because that little street was a kind of connecting road, you could say, from the east, the eastern side of the city, to the center.

Dus je kwam hier vanuit het oosten, via de Weespkant, kwam je hier de Jodenbrea in, dan liep je de Antoniebreestraat door, en dan de Nieuwmarkt, en dan liep je eigenlijk door richting het centrum.

So you came here from the east, via Weespkant, entered the Jodenbrea, then walked through Antoniebreestraat, then the Nieuwmarkt, and then you actually walked towards the center.

Dat was het.

That was it.

Dat was, ja, voor marktkooplaar, althans voor handelaar, is dat ideaal. Veel mensen, veel klanten.

That was, yes, for a market vendor, at least for a trader, that's ideal. Lots of people, many customers.

Het ging eigenlijk prima tot in de tweede helft van de negentiende eeuw, want dan sluit Amsterdam, zou je kunnen zeggen, aan bij de moderniteit.

It actually went fine until the second half of the nineteenth century, because then Amsterdam, you could say, aligned itself with modernity.

Amsterdam was wat traag. Andere steden, Parijs, Wenen en zo, waren echte steden natuurlijk, wereldstenen.

Amsterdam was a bit slow. Other cities, Paris, Vienna, and so on, were real cities of course, world stones.

Die waren daar veel sneller mee, maar in Amsterdam begon dat een beetje zo rond 1870 te komen.

They were much quicker with that, but in Amsterdam it started to emerge around 1870.

En moderniteit, ja, wat is dat dan?

And modernity, yes, what is that then?

Nou, in het straatbeeld uitzicht dat door bijvoorbeeld een paardentram.

Well, in the streetscape view that is provided by, for example, a horse-drawn tram.

Dus je hebt een paard en wagen, je hebt een handkar, dus die, zeg maar, de straathandelaren hier, die liepen met handkarren.

So you have a horse and cart, you have a hand cart, so those, let's say, the street vendors here, they walked with hand carts.

Maar een paardentram, dat is gewoon een wagen op wielen met een paard ervoor, die moest zich door dat gewul heen zien te bewegen.

But a horse-drawn tram is just a cart on wheels with a horse in front of it, which had to try to move through that mess.

Maar zo rond 1870 begonnen de echte eerste trams.

But around 1870, the real first trams started.

Weliswaar nog door een paard getrokken, op rails te komen.

Indeed still pulled by a horse, to come onto the rails.

Dus er werden rails aangelegd in de weg.

So tracks were laid in the road.

Dat ging natuurlijk veel beter en veel sneller.

That went much better and much faster, of course.

Je hebt maar één paard nodig om hoge snelheden te kunnen bereiken.

You only need one horse to be able to reach high speeds.

Dus dat was super, super modern.

So that was super, super modern.

Alleen die rails in de Jodebree, dat ging niet samen met die straathandel.

Only those rails in Jodebree, that didn't go well with that street trade.

Uiteindelijk is dat een opstootje geworden.

In the end, that turned into a scuffle.

Waar eigenlijk niet zo heel veel over geschreven is, toen wel, in de pers, heeft de brede pers gehaald.

What hasn't actually been written about that much, has gained wide media coverage at the time.

Opstand in de Jodenbuurt.

Uprising in the Jewish Quarter.

En dat was in mei, op de vrijdag.

And that was in May, on Friday.

Een vrijdag, nou dat is natuurlijk voor de handel de belangrijkste dag van de week.

A Friday, well that's of course the most important day of the week for business.

Voor de Joodse handel.

For Jewish trade.

Want ja, voordat de Shabbos begint, dan hoor je natuurlijk je spullen in huis te hebben.

Well yes, before Shabbos begins, you should of course have your things in order at home.

Dus dat was altijd heel belangrijk.

So that was always very important.

En juist op een vrijdag besloten de politie in te grijpen.

And it was precisely on a Friday that the police decided to intervene.

En alles wat daar stond, weg te meppen.

And everything that was there, to smack away.

Het ging niet zachtzinnig.

It was not gentle.

Maar wat die Joden, die waren zo'n beetje volgens de provinciale pers het meest gezagsgetrouwe volkje van Amsterdam.

But those Jews, according to the provincial press, were by far the most law-abiding people in Amsterdam.

Nou, dit keer niet.

Well, not this time.

Want men heeft zich verzet met alles wat ze zo'n beetje in de handen konden krijgen.

Because they resisted with everything they could get their hands on.

En dat waren sinaasappelen.

And those were oranges.

En dat was afgekeurde schelvis.

And that was rejected schooled fish.

En er werden van bovenaf de potten van de Latines neergegooid.

And the pots of the Latines were thrown down from above.

Neergegooid op de hermandat.

Thrown onto the hermandat.

Dat gooiden ze op de politie?

Did they throw that at the police?

Ja.

Yes.

En die hebben op een gegeven moment de blanke sabel hebben getrokken.

And at one point, they drew the white saber.

En dat was echt wel een ding.

And that was really something.

Er werd gevochten in de buurt.

There was fighting in the area.

Er werd echt gevochten.

There was indeed fighting.

Er werden ook mensen gevangen genomen.

People were also taken captive.

Maar de kern was dat zij weigerden die nieuwe tram in de Breestraat.

But the core was that they refused that new tram in the Breestraat.

Kijk, hier het Waterloopplein was er niet.

Look, here the Waterloopplein wasn't there.

Wat nu het Waterloopplein was, dat waren twee grachten.

What is now Waterloopplein used to be two canals.

En die grachten, daarvan zei de gemeente toen, als ze nou die grachten zouden dempen, dan krijgen we een pleintje.

And the canals, the municipality said at the time, if they were to fill in those canals, then we would have a little square.

En als we dat pleintje hebben, dan kunnen jullie daar gaan staan met een marktkraampje.

And when we have that square, then you can set up a market stall there.

Maar die Joodse handelaren, die kenden dat niet.

But those Jewish traders did not know that.

En die hadden ook niet het gevoel dat daar dan de loop in zou komen.

And they also didn't feel that there would be progress made there.

Want waarom zou iemand een omweg nemen als die naar het centrum loopt?

Because why would anyone take a detour when walking to the center?

Via zo'n raar winderig pleintje.

Through such a strange windy little square.

Dus zij zagen dat niet zitten.

So they didn't see that happening.

Desalniettemin besloot de gemeente nog voor dat alternatief er was te gaan handhaven.

Nevertheless, the municipality decided to enforce even before that alternative was available.

En dat ging niet zachtzinnig.

And that was not done gently.

Daar zijn processen over gevoerd.

There have been processes about that.

En de advocaat van de Joden toen, dat was ook een Joodse advocaat.

And the lawyer for the Jews back then was also a Jewish lawyer.

En die ging vol in tegen de politie.

And that one went full on against the police.

Dus die begon te memoreren dat ze antisemitische talen hadden uitgesproken.

So they started to memorize that they had made antisemitic remarks.

Het was ongedierte.

It was vermin.

Had een van de agenten gesproken.

Had spoken to one of the agents.

Het is alleen maar ongedierte wat je hier tegenkomt.

It's just pests that you encounter here.

En toen was meteen de aanklager.

And then there was the prosecutor immediately.

Die zei van nou, dat dat heel erg was dat die advocaat dat zei.

He said that it was very bad that the lawyer said that.

Want het was een man met een uitstekende reputatie.

For he was a man with an excellent reputation.

En het was absoluut niet de bedoeling om dit te vermelden.

And it was absolutely not intended to mention this.

En al helemaal niet om het nog een keer te gaan herhalen.

And especially not to go and repeat it again.

Dus hij kreeg meteen een standje, die advocaat.

So he immediately got a reprimand, that lawyer.

En dus de straathandel als zodanig.

And so the street trade as such.

Veranderde van karakter.

Changed in character.

Het was echt eeuwenlang was het echt de straat op.

It really has been centuries since it was truly taken to the streets.

Overal in Amsterdam kwam je die straten tegen.

You came across those streets everywhere in Amsterdam.

Er waren duizenden handkarren.

There were thousands of hand carts.

Duizenden.

Thousands.

En niet alleen van Joden uiteraard.

And not only from Jews, of course.

Maar je zou kunnen zeggen dat grosso modo 30% van die straathandel van Joden was.

But you could say that roughly 30% of that street trade was by Jews.

Grosso modo vanaf 1800 was 10% van de Amsterdammers was Jood.

Roughly speaking, from 1800, 10% of the Amsterdammers were Jewish.

Dus als 30% weet je, dan zie je dus een verhouding van 1 tot 3.

So if 30% you know, then you see a ratio of 1 to 3.

Dus het had eigenlijk 10% moeten zijn van die straathandel.

So it should have actually been 10% of that street trade.

Dan was het normaal geweest.

Then it would have been normal.

Maar het was 30%.

But it was 30%.

Dus je ziet die oververtegenwoordiging van Joden.

So you see that overrepresentation of Jews.

En daarbij komt ook, Selma Leijdersdorf weet er nog eens op gewezen.

And on top of that, Selma Leijdersdorf has pointed it out again.

Het was een beroep wat je de ene dag kon doen.

It was a profession you could do one day.

Maar de andere dag deed je misschien weer wat anders.

But the other day you might have done something different again.

Als er ergens anders een klusje was te doen, deed je dat.

If there was a job to be done somewhere else, you did it.

En als je ergens anders ietsje meer kon verdienen die ene dag, deed je dat.

And if you could earn a little more somewhere else that one day, you did that.

Het was natuurlijk niet iets, het was niet een roeping.

It was of course not something, it was not a calling.

Wat je deed van ik ben straathandelaar.

What you did from I am a street vendor.

Het was iets wat je ook deed.

It was something you did too.

En sommigen die deden het helemaal.

And some of them did it completely.

Dat was echt wat ze deden.

That was really what they did.

Maar anderen, dat waren dan de gelegenheidsventers.

But others were just opportunistic sellers.

Die deden dat omdat het even moest.

They did that because it had to be done for a while.

Pakten ze een kar en dan gingen ze sinaasappelen verkopen.

They grabbed a cart and then went to sell oranges.

Hoe kwamen ze dan aan hun waren? Gingen ze naar zo'n feining?

How did they get their goods then? Did they go to such a market?

Je had allerlei plekken in de stad waar je dan je spullen kon halen.

You had all sorts of places in the city where you could pick up your things.

Je had hier, wat nu het Waterlooplein was, was de vis.

What is now the Waterlooplein was the fish.

Die vis werd aangevoerd vanaf de Zuiderzee.

The fish was brought in from the Zuiderzee.

En dan werd de vis opgehaald in sloepjes, roeibootjes.

And then the fish was picked up in small boats, rowing boats.

Dat waren gecompartimenteerde boten.

Those were compartmentalized boats.

Dus er kon water in.

So water could get in.

Want die vis moest vers blijven.

Because that fish had to stay fresh.

Je kon niet, ik bedoel, niet zoals nu.

You couldn't, I mean, not like now.

Dus verse vis was essentieel.

So fresh fish was essential.

Op het moment dat de vis doodgaat, dan gaat die heel snel achteruit.

At the moment the fish dies, it deteriorates very quickly.

En na een dag kun je hem al niet meer eten.

And after a day, you can't eat it anymore.

Dus versheid was van levensbelang.

So freshness was of vital importance.

Dus die vis werd uit de ruimen van die schepen,

So that fish was taken out of the holds of those ships,

die ook deels onder water stonden,

that were also partly underwater,

werd die overgebracht naar de sloepen.

was transferred to the lifeboats.

Hier naartoe geroeid.

Rowed here.

Dan had je hier zo op het Waterlooplein,

Then you would have been here at the Waterlooplein.

wat een beetje halverwege het Waterlooplein nu,

what a bit halfway through the Waterlooplein now,

had je de plek waar dat dan werd uitgelaten.

Did you have the place where that was let out?

En waar de marktvrouwen,

And where the market women,

meestal waren het vrouwen die de vis deden,

most of the time it was women who did the fishing,

achter stalletjes, stonden te wachten.

behind the stalls, were waiting.

En dan werden de prijzen gemaakt.

And then the prices were set.

En dan uiteindelijk, wat dan niet werd verkocht,

And then finally, what was not sold,

dan kwamen de venters in beeld.

then the vendors came into view.

Want die kochten, die gingen natuurlijk altijd voor de laagste prijs.

Because those who bought always went for the lowest price, of course.

Dus dat was een kwestie van, nou ja,

So that was a matter of, well,

even afwachten bij groot aanbod van het één.

just wait and see with a large supply of one.

Dan werd het één gekocht en bij het ander het andere.

Then one was bought and the other was the other.

Dus wat dat betreft heeft,

So in that respect,

hebben die venters ook altijd een heel belangrijk nut gehad.

those vendors have always had a very important purpose.

Je zou kunnen zeggen een economisch smeermiddel.

You could say an economic lubricant.

Ze hebben niet die verdiensten gehad, die erbij hoorden.

They did not have the merits that were associated with it.

Want zij zijn eigenlijk een soort schakelpunt.

Because they are actually a kind of switching point.

En dat wat mee beweegt,

And that which moves along,

met vraag en aanbod.

with supply and demand.

Als ze er niet waren, zou je ze moeten uitvinden,

If they didn't exist, you would have to invent them.

bij wijze van spreken.

figuratively speaking.

Dus je had geen overschotten.

So you didn't have any leftovers.

Je had niet, zeg maar, dat iets werd weggegeven

You didn't say, so to speak, that something was given away.

of weggegooid, tenminste zo min mogelijk.

or thrown away, at least as little as possible.

Dus dat was het mechaniek.

So that was the mechanism.

Maar doordat het vrij was,

But because it was free,

het was een vrij beroep, altijd al geweest.

it was a free profession, always has been.

Iedereen kon het doen.

Anyone could do it.

Joden en niet-joden.

Jews and non-Jews.

Je hoefde geen vergunning te hebben.

You didn't need to have a permit.

Nou, dat was dus eigenlijk de oplossing

Well, that was actually the solution.

die die gemeente uiteindelijk...

that the municipality eventually...

Je had wel een paar dingen.

You had a few things.

Je had een paar vergunningen hoor.

You had a few permits, you know.

Stel, als je bij Artis wilde staan,

Suppose you wanted to stand at Artis,

bij de uitgang van Artis,

at the exit of Artis,

in 1900 moest je echt een vergunning hebben

In 1900, you really needed a permit.

voor die plek.

for that place.

Ja.

Yes.

Maar dat waren misschien een paar honderd op duizenden.

But that might have been a few hundred out of thousands.

Dus het was eigenlijk verginningsvrij.

So it was actually forgiveness-free.

Toch even nog terugkomen op die markt,

Just to come back to that market for a moment,

dat Waterloopplein.

that Waterloop Square.

Want toen het er helemaal wel was...

Because when it was really there...

Want die grachten zijn gedempt.

Because those canals have been filled in.

Die zijn gedempt.

They are muffled.

Het was 1882, 1883 werden die grachten gedempt.

It was 1882, in 1883 those canals were filled in.

Dus de Houtgracht en de Lippozengracht.

So the Houtgracht and the Lippozengracht.

Toen had je dat plein.

Then you had that square.

Ze hebben nog een stukje overdekt,

They have covered a little piece.

maar dat is ook van plan geweest.

but that has also been planned.

Is later ook weer afgebroken,

Is also broken off later.

want dat was te duur en dat was onderhouds onvriendelijk.

because that was too expensive and that was maintenance unfriendly.

Maar goed, toen had je dus dat plein.

But well, then you had that square.

Nou, niemand kwam daar

Well, no one came there.

en niemand ging daardoor ook staan.

and no one stood up because of that.

Ik bedoel, dat was gewoon...

I mean, that was just...

Als je de eerste foto's die je ziet,

If you see the first photos that you see,

zie je gewoon een leeg plein.

you just see an empty square.

Misschien een verdwaalde.

Maybe a stray.

Dus het was een mooi idee van het wordt een marktplein.

So it was a nice idea that it will become a marketplace.

Nou ja, dat is ook wel weer de maakbaarheid van de samenleving,

Well, that's also the manipulability of society.

die soms vanuit besturen wordt ingevuld.

that is sometimes filled in by boards.

Ja.

Yes.

Want als je het zo doet, dan gaat dat ook werken.

Because if you do it like this, it will work too.

Maar kijk, deze mensen die volgen hun zakelijke instinct.

But look, these people follow their business instinct.

De venters verdomden het.

The vendors damned it.

De venters die verdomden het.

The vendors cursed it.

Dus waar ze naartoe gingen,

So where they were going,

was met name ook de omgeving van,

was especially also the environment of,

zeg maar net daarachter,

just say right behind there,

want het was dus verboden die Jodenbree staat.

because it was therefore forbidden that Jew's Brees stands.

Dus ze gingen net daarachter staan,

So they just stood behind there,

met name die Jodenhouttuinen.

in particular those Jewish wood gardens.

En dat was afgeladen vol in de weekenden.

And it was jam-packed on the weekends.

Daar kon je letterlijk over de hoofden lopen.

There you could literally walk over the heads.

Daar reden speciale treinen vanuit de spoorwegen,

Special trains operated from the railways.

om de mensen naar de zondagsmarkt.

to bring the people to the Sunday market.

Voor die markten.

For those markets.

Ja, de zondagsmarkt in Amsterdam was wereldberoemd,

Yes, the Sunday market in Amsterdam was world famous,

althans hier in Nederland erg beroemd en populair.

at least here in the Netherlands very famous and popular.

En hier kon je gewoon alles kopen.

And here you could just buy everything.

Je had hier de standwerkers,

You had the street vendors here,

met mensen met een fantastische voordracht,

with people with a fantastic presentation,

die zongen, die humoristisch de spullen aan de man en vrouw brachten.

they sang, humorously selling the goods to the man and woman.

Het was een uitje voor het hele gezin.

It was an outing for the whole family.

Dus ze probeerden wel van alles,

So they tried everything,

om dat venten te verbieden en zo.

to prohibit that kind of behavior and so on.

Maar het lukte alsmaar niet.

But it just wouldn't work.

Nou, eind jaren twintig.

Well, the late twenties.

Onderzoek gedaan naar de venters.

Research conducted on the vendors.

Toen hebben ze dus ook geteld.

So they counted then as well.

Het was ja, het is een ongrijpbaar iets.

It was yes, it is an elusive thing.

Dus ze hebben politie laten tellen.

So they had the police count.

Daarna zijn ze via de arme instellingen nog een keer gaan tellen.

After that, they counted again through the welfare institutions.

Nou, dan kom je op een x-aantal duizend.

Well, then you're talking about a certain number of thousands.

Dat is uit mijn hoofd gezet.

That is off my mind.

Officieel, het politiecijfer was denk ik 3300.

Officially, the police figure was I think 3300.

Maar volgens de arme besturen en zo, die hadden ook venters.

But according to the poor administrations and such, they also had salespeople.

Ondersteund.

Supported.

En die kwamen op vijf, zesduizend, weet je.

And they came to five, six thousand, you know.

Dus het is lastig om dat in te schatten.

So it's difficult to estimate that.

Even nog los van die gelegenheidsventers.

Even aside from those opportunistic sellers.

Die helemaal, ja, dan weer wel, dan weer niet.

That completely, yes, sometimes yes, sometimes no.

Dus het was heel groot.

So it was very big.

Nou, op een gegeven moment hebben ze gezegd.

Well, at a certain point they said.

We gaan een systeem maken waarbij je vergunningen uitreikt.

We are going to create a system for issuing permits.

Dus iedereen die begin 1933 het deed.

So everyone who did it in early 1933.

Als venter.

As a window.

Die konden 1934 een vergunning aanvragen.

They could apply for a permit in 1934.

En ze hebben gezegd van we gaan dat ook meteen daarna stopzetten.

And they said that they will immediately stop that afterwards as well.

Totdat het aantal venters is teruggebracht naar 3000.

Until the number of vendors has been reduced to 3000.

Dat is voor ons, dat is een aantal waarmee wij zouden kunnen leven.

That is for us, that is a number we could live with.

En meer komen er niet in.

And no more will come in.

En nou, er waren er veel meer dan 3000.

And now, there were many more than 3000.

Maar dat was toch binnen twee jaar was dat helemaal teruggebracht.

But that was completely reduced within two years.

En dan zie je wel dat, ja toch, het voor heel veel mensen moeilijk was om die vergunning.

And then you do see that, yes indeed, it was difficult for a lot of people to obtain that permit.

Het was maar...

It was just...

Als ik me uit mijn hoofd dacht 50 cent per week.

If I remember correctly, 50 cents per week.

Maar dat was toch voor die mensen toen veel geld.

But that was a lot of money for those people back then.

Dus mensen die stopten, die leverden hun vergunning weer in.

So people who stopped handed in their permits again.

En andere mensen die gingen dan, zeg maar een soort...

And other people who were going, let's say a kind of...

Nou ja, probeerden dan toch te blijven venten.

Well, we still tried to keep selling.

Maar dan zeiden ze bijvoorbeeld.

But then they said, for example.

Nee, ik vent niet.

No, I’m not selling.

Ik heb een vaste klantenkring.

I have a regular clientele.

Dus ik ga alleen maar bezorgen.

So I'm only going to deliver.

Ik ben een soort bezorgdienst, weet je wel.

I am a sort of delivery service, you know.

Dat soort trucjes.

That kind of tricks.

Dus dat, ja.

So that, yes.

Dat werd eigenlijk het systeem.

That actually became the system.

En in de oorlog was er geen markt meer?

And during the war, there was no market anymore?

Of werd het toen verboden?

Or was it then banned?

Nou, in het begin wel.

Well, at the beginning yes.

In het begin wel.

At the beginning, yes.

En op een gegeven moment...

And at a certain point...

Kijk, straathandel werd al vrij snel verboden.

Look, street trading was quickly banned.

En in de oorlog werden er op een gegeven moment drie Joodse markten aangewezen.

And during the war, at one point, three Jewish markets were designated.

En dat was het Waterlooplein?

And that was the Waterlooplein?

Een daarvan was hier op het Waterlooplein.

One of them was here at the Waterlooplein.

En de andere, ja, even uit mijn hoofd.

And the other, yes, just off the top of my head.

Ik denk Joubertstraat.

I think Joubert Street.

Nieuwe Uidenburgestraat misschien?

Perhaps Nieuwe Uidenburgestraat?

Nee, nee, nee.

No, no, no.

Het was echt in Oost.

It was really in the East.

Het was echt in Oost, ja.

It was really in the east, yes.

Maar dat waren de andere drie.

But those were the other three.

En die werden in de loop van 1943 ook gesloten.

And those were also closed in the course of 1943.

Maar goed, toen begonnen ook de deportaties.

But well, then the deportations also began.

Ja.

Yes.

En hoe is dat na de oorlog opgepakt?

And how was that picked up after the war?

Is het opgepakt?

Has it been picked up?

Ja, dat is denk ik de betere vraag.

Yes, I think that is the better question.

Kijk, in principe is natuurlijk...

Look, in principle, of course...

Het grootste deel van de Amsterdamse Joden is vermoord.

The majority of the Amsterdam Jews were murdered.

Het armste deel van die bevolking is buitenproportioneel getroffen.

The poorest part of the population has been disproportionately affected.

Dus er zijn maar heel, heel weinig van de echt arme Joden die zijn teruggekomen.

So there are very, very few of the truly poor Jews who have returned.

Er zijn er wel een paar die het weer hebben opgepakt, begreep ik.

I understood that there are a few who have picked it up again.

Ja, en nu, er zijn hier, as we speak, er zijn nog één of twee mensen met...

Yes, and now, there are here, as we speak, there are one or two people with...

Echt Joodse Amsterdammers.

Really Jewish Amsterdammers.

Of deels Joods die hier nog staan met een kraan.

Or partly Jewish who are still here with a crane.

Maar dat moet je net weten.

But you need to know that.

En...

And...

Dus verder, ja, is dat eigenlijk...

So further, yes, that is actually...

Is het er niet meer.

It is no longer there.

Nee.

No.

Ja, dat is de realiteit van vandaag de dag.

Yes, that is the reality of today.

Dank je wel, Rob, voor dit mooie gesprek met veel inzichten.

Thank you, Rob, for this lovely conversation with many insights.

Graag gedaan.

You're welcome.

1965.

1965.

Met breekijzers en mokers valt een hoekhuis op het Waterlooplein in Amsterdam onder slopershanden.

With crowbars and hammers, a corner house on Waterlooplein in Amsterdam is being demolished.

Langzaam maar zeker verdwijnt het huis.

Slowly but surely, the house is disappearing.

Na een jaar verdwijnt een vele dierbaar straatbeeld.

After a year, a beloved street view disappears.

Er resten nog maar weinig leegstaande woningen, die ook tot verdwijnen gedoemd zijn.

There are very few vacant homes left, which are also doomed to disappear.

Een plaats te maken voor een met de toekomstige IJ-tunnel corresponderende verkeersweg.

To make room for a road corresponding to the future IJ tunnel.

En het ooit aan het Waterlooplein te bouwen stadhuis.

And the town hall that was once to be built at Waterlooplein.

1969.

1969.

Het Waterlooplein zal binnen twee jaar voor de duur van minstens vijf jaar moeten verdwijnen.

The Waterlooplein will have to disappear within two years for a duration of at least five years.

In verband met de bouw van het nieuwe stadhuis en de aanleg van een metrotunnel.

In connection with the construction of the new town hall and the installation of a metro tunnel.

Er bestaat echter een kans dat de markt na verloop van deze tijd weer op haar oude plaats zal kunnen terugkeren.

However, there is a chance that the market may be able to return to its old position after some time.

De marktkooplui verzette zich heftig tegen de bestaande plannen om de opkopers en de lompe handelaren in twee groepen te scheiden.

The market vendors vehemently opposed the existing plans to separate the buyers and the rough traders into two groups.

De lompe handelaren zouden een plaats toegewezen krijgen in de Pontanestraat, bij het bodemcentrum.

The clumsy traders would be assigned a place on Pontanestraat, near the bottom center.

De opkopers zouden hun markt kunnen continueren op de Noordermarkt.

The buyers could continue their market at the Noordermarkt.

Wij blijven met z'n allen op het Waterlooplein.

We will all stay at the Waterlooplein.

Als standpunt van het merendeel daar aanwezig.

As the position of the majority present.

En hoe lang staat u al op de markt?

And how long have you been on the market?

In juni 42 jaar.

In June, 42 years old.

42 jaar?

42 years?

Ik sta hier 45 jaar.

I have been standing here for 45 years.

Ik heb meer dan de helft van mijn leven hier doorgebracht.

I have spent more than half of my life here.

Ik sta nu ongeveer 15 jaar op de markt.

I have been in the market for about 15 years now.

Jij staat volgens mij ook al heel lang hier op het Waterlooplein.

I think you've been here at the Waterlooplein for a long time as well.

Ik sta bijna 20 jaar op de markt.

I have been in the market for almost 20 years.

Bijna 20 jaar?

Almost 20 years?

Ja.

Yes.

32 jaar.

32 years.

32 jaar?

32 years?

En staat u al hoeveel jaar op de markt?

And how many years have you been on the market?

20.

20.

20 jaar?

20 years?

2003.

2003.

8 jaar denk ik.

I think 8 years.

8 jaar?

8 years?

Ja, ongeveer 8 jaar.

Yes, about 8 years.

Oké, dus de plaatsen wisselen ook wel? Dat u soms hier zit?

Okay, so the seats also change then? That you sometimes sit here?

Nou, deze jongen die hier normaal staat, die heeft een vaste plek.

Well, this boy who normally stands here has a permanent spot.

Maar die is een tijdje naar Afrika op vakantie.

But he is on holiday in Africa for a while.

En wij zijn lotelingen.

And we are lottery players.

Ik heb het overgedragen aan een van die kinderen.

I handed it over to one of those children.

En die heeft een nieuw nummer.

And it has a new number.

En dat is per se 8 jaar oud.

And that is necessarily 8 years old.

En dan moet je ochtends om 9 uur loten.

And then you have to draw lots at 9 o'clock in the morning.

En sommigen hebben vaste plekken.

And some have fixed spots.

Sommigen hebben vaste plekken.

Some have fixed places.

Die kunnen gewoon om 8 uur al uitpakken, zeg maar.

They can just start unpacking at 8 o'clock, let's say.

En kun je dan ook uitgeloot worden dat er helemaal geen plek is?

And can you also be randomly selected that there is no place available at all?

Nou, dat was vroeger wel eens gebeurd.

Well, that had happened before.

Maar tegenwoordig is er genoeg plek.

But nowadays there is plenty of space.

Oké.

Okay.

2 euro, alsjeblieft.

2 euros, please.

Niet zo zielig kijken.

Don't look so pitiful.

Doe maar 1 euro, alsjeblieft.

Just 1 euro, please.

Zo gaat het, hè?

That's how it goes, isn't it?

Goeie onderhandeling was dit.

This was a good negotiation.

Die weten precies hoe ze moeten kijken naar me.

They know exactly how to look at me.

En dan is het weer gelukt.

And then it worked again.

U bent niet keihard naar de mensen terug?

Aren't you being really hard on the people?

Nee, nee, nee.

No, no, no.

Als ik keihard was geweest, was ik rijk geweest.

If I had been tough, I would have been rich.

Maar ik ben wel gelukkig.

But I am happy.

Ja?

Yes?

Elke dag van alle mensen die langskomen.

Every day of all the people who come by.

Maar u bent een buurtbewoner en u komt vaak op de markt?

But you are a local resident and you often visit the market?

Ja, ik kom iedere dag even kijken.

Yes, I check in every day.

Om Walter een beetje op te beuren als het niet goed gaat.

To cheer Walter up a bit when things aren't going well.

Als je bij hem komt zitten...

If you come sit next to him...

Wat een saamhorigheid hier.

What a sense of togetherness here.

...trek je toch weer die dag door.

...you'll pull through that day again.

Jawel, jawel.

Yes, yes.

Het is ook altijd heel gezellig.

It is always very cozy.

Ja.

Yes.

Het is echt een sociale bedoeling hier.

It is really a social purpose here.

Nee, ook lachen af en toe een beetje.

No, it’s also good to laugh a little sometimes.

We hadden heel veel mensen langs.

We had a lot of people over.

Vaste mensen.

Permanent people.

Die ook allemaal hun eigen act hebben.

They all have their own act as well.

Ik zat een keer in een café.

I was once sitting in a café.

Een jaar of 20, 25 geleden.

About 20, 25 years ago.

En een gezelschap zat naast me.

And a group was sitting next to me.

En die bleken toneel te spelen.

And they turned out to be acting.

Ja.

Yes.

Dus op een gegeven moment, wat doe jij tegen mij?

So at a certain moment, what are you doing to me?

Ik zei, nou, je doet volkstoneel.

I said, well, you do folk theater.

Oh, leuk.

Oh, nice.

En treed je weleens op?

And do you ever perform?

Ik zeg, ja, vijf keer in de week.

I say, yes, five times a week.

Soms zes keer.

Sometimes six times.

Zo?

Oh?

Maar waar treed je op dan?

But where are you performing then?

Ik zei, nou, Waterlooplein.

I said, well, Waterlooplein.

Ik gooi mijn spullen neer.

I throw my things down.

En dan is het...

And then it's...

Dat is mijn toneel.

That is my stage.

Weet je wel?

Do you know?

En dat is het ook eigenlijk.

And that is actually it.

Ja toch?

Yes, right?

Ja.

Yes.

Zeker.

Sure.

En toen kwamen ze weer onder die dekens.

And then they came under those blankets again.

En vandaag...

And today...

Het is nu wel heel mooi.

It is very beautiful now.

...was ik te dik aangekleed.

...I was dressed too warmly.

Ja, de lente komt eraan natuurlijk.

Yes, spring is coming, of course.

Ja.

Yes.

En u bent een marktbezoeker?

And are you a market visitor?

Ja, een marktbezoeker.

Yes, a market visitor.

Ja.

Yes.

Een verslaafde.

An addict.

Een verslaafde van het Waterlooplein?

An addict from the Waterlooplein?

Ja, ik kwam hier al in 1975.

Yes, I came here in 1975.

Ik ben in 1973 voor het eerst al op het Waterlooplein geweest.

I first visited the Waterlooplein in 1973.

Maar wat trekt u naar de markt?

But what attracts you to the market?

Vroeger was het gewoon dat je van alles en nog wat aan prachtige spullen van een habberkast

In the past, it was common to have all sorts of beautiful items from a hodgepodge.

kon vinden.

could find.

Dat was wel tof.

That was cool.

Ja.

Yes.

Toch?

Right?

Ik heb...

I have...

Ik heb prachtige kleding voor bijna niks gekocht hier en een Paul Smith pakje, herenpakje

I bought beautiful clothes for almost nothing here and a Paul Smith suit, men's suit.

voor 20 euro of gulden was het zelf.

for 20 euros or guilders it was self.

En daar lag nog de rekening van de winkel in Londen, 625 pond.

And there was still the bill from the shop in London, 625 pounds.

En dat soort...

And that kind of...

En een vriendin van mij...

And a friend of mine...

Ja.

Yes.

En een vriendin van mij pakt zo'n klein brosje met pasteel.

And a friend of mine takes such a small brooch with pastel.

Ik vind dat er bijna geen 1 en 2 eendjes zijn.

I think there are hardly any 1 and 2 ducks.

Erg mooi.

Very beautiful.

Laat hem jaren later taxeren.

Let him assess it years later.

En dan zit er een diamanten brosje uit de 18e eeuw.

And then there is an 18th-century diamond brooch.

7.000 euro waard.

Worth 7,000 euros.

En zij heeft een tientje of zo voor betalen.

And she has a tenner or so to pay.

Hoewel...

Although...

Dat soort gekke dingen.

That kind of crazy stuff.

Dat heeft iedereen.

Everyone has that.

Maar ook de sfeer daarvan van die mensen.

But also the atmosphere of those people.

Dat dat...

That that...

Ik weet niet als ik naar de wijnenkof ga of naar allerlei winkels dan ehm...

I don't know if I'm going to the wine shop or to various stores, then uh...

Dan denk je van, oh god wil ik het, wil ik nou rooie hebben of wil ik nou groene hebben?

Then you think, oh god, do I want it, do I want red ones or do I want green ones?

Nee, die hele keuzestress.

No, all that choice stress.

Ja.

Yes.

Iemand met tweedehands kleding, hangt een mooi jas aan een boom.

Someone with second-hand clothing is hanging a beautiful coat on a tree.

Wat is dat? En dan past die ook nog.

What is that? And then it fits as well.

En dan neem je voor vijf euro mee.

And then you take it with you for five euros.

Je bent wel een geluksvogel, geloof ik.

I believe you are quite a lucky person.

Als je een beetje wat snuffelt en een idee daarvoor hebt, dan vind je dat.

If you sniff around a bit and have an idea for it, then you'll find it.

Dan loop je er vanzelf tegenaan.

Then you'll naturally come across it.

Ook mensen die zomaar even komen.

Also people who just come by.

Maar het is aan het veranderen.

But it is changing.

Het is meer kleding.

It is more clothing.

Wat hij net zegt, ik denk dat de gemeente diep in zijn hart dat niet meer wil.

What he just said, I think that the municipality deep down no longer wants that.

Die kameraderie van de mensen.

The camaraderie of the people.

Waarom zou de gemeente dat niet willen?

Why wouldn't the municipality want that?

Ik denk dat ze het liefst hier een groot parkeerplaats zouden willen hebben.

I think they would prefer to have a large parking lot here.

Of een parkeerplaats voor auto's.

Or a parking space for cars.

Of, en dat heb ik ook gehoord, een soort...

Or, and I've heard that too, a kind of...

Je hebt vroeger de Nieuwmarkt met al de uitgangsgelegenheden.

You used to have the Nieuwmarkt with all the nightlife options.

Je hebt het Rembrandtsplein uitgangsgelegenheden.

You have the nightlife options at Rembrandt Square.

En zoiets willen ze hier ook hebben.

And they want to have something like that here too.

Dat er één doorloop een stuk is.

That there is one passage that is a bit.

Ja.

Yes.

Ik weet een vriend van mij die stond met spullen boven daar, bij de hoek.

I know a friend of mine who was standing with stuff up there, at the corner.

En er werd van boven gezegd, dat ziet er zo rommelig uit.

And it was said from above, that looks so messy.

Al die troep daar beneden.

All that junk down there.

Dat ziet niet uit, dat moet weg.

That looks messy, it needs to go.

Dus hij moest daar dan weg.

So he had to leave there then.

En dan gaan ze nu die lege stallen daar neerzetten.

And now they are going to set up those empty barns there.

Alsof dat mooier is.

As if that is more beautiful.

Het moet allemaal geordend zijn, aangehaard.

It all needs to be organized, stirred up.

Ik vind ze een beetje erg anti.

I find them a bit too anti.

Oké.

Okay.

Ik heb een vaste plek.

I have a fixed place.

Dus ik heb een box.

So I have a box.

Je hoort niet hier bij deze boekenstand.

You don't belong here at this book stand.

Dat is eigenlijk mijn winkel.

That is actually my shop.

De gemeente is zo schappelijk geweest om, die hadden hier eigenlijk geen markt in getekend.

The municipality has been so reasonable as to not have actually marked a market here.

Nee.

No.

En toen hebben wij gezegd, ja dit is een heel open stuk.

And then we said, yes this is a very open piece.

Dit willen wij graag gebruiken.

We would like to use this.

En daarin zijn ze ons, ja, tegemoet gekomen.

And in that, they have indeed come towards us.

Oké.

Okay.

Ja.

Yes.

Maar goed, verder hou ik verschrikkelijk van de markt.

But well, I absolutely love the market.

Ja?

Yes?

Ja.

Yes.

Waarom?

Why?

Ja, door alle verschillende type mensen die er komen.

Yes, because of all the different types of people that come.

Iedere dag maar weer.

Every day again.

Ja schat.

Yes, dear.

Ik zie je zo, ik geef ze naar de loods.

I'll see you soon, I'll take them to the shed.

Ja?

Yes?

Ja.

Yes.

Hoi.

Hi.

Nou ik denk, oh.

Well, I think, oh.

Dat is ook iets dat denk ik de gemeente toch ook over het hoofd ziet.

That is also something that I think the municipality overlooks.

Eh, want kijk de gemeente heeft het altijd over de participatiemaatschappijen.

Eh, because look, the municipality always talks about the participation societies.

Iedereen moet mee kunnen doen, hè.

Everyone should be able to participate, right?

Nou als je dat ergens vindt, is het hier wel.

Well, if you find that anywhere, it's here.

Want hier komen natuurlijk alle lagen van de bevolking samen.

Because here, of course, all layers of the population come together.

Mensen die op straat wonen, mensen die hele goede banen hebben, ambtenaren, schrijvers,

People who live on the street, people who have very good jobs, civil servants, writers,

gekke mensen.

crazy people.

Weet je, iedereen komt hier.

You know, everyone comes here.

Ja.

Yes.

En vertel je me maar een plek in de stad waar dat ook zo is.

And just tell me a place in the city where that is also the case.

Ik weet het eigenlijk niet.

I actually don't know.

In een kroeg.

In a pub.

In het Waterdorpplein dus.

So in the Waterdorpplein.

Het is zo laagdrempelig en zo openbaar en dat, ja dat vind ik, dat is geweldig.

It is so accessible and so public and that, yes, I think that is wonderful.

Maar misschien wil jij ook wel wat zeggen, want jij staat volgens mij ook al heel lang

But maybe you want to say something too, because it seems to me that you've been standing for a long time as well.

hier op het Waterdorpplein.

here at Waterdorpplein.

Ja, ik sta bijna twintig jaar op de markt.

Yes, I have been in the market for almost twenty years.

Bijna twintig jaar?

Almost twenty years?

Ja.

Yes.

En nog steeds ben ik tevreden van de markt, ja.

And still I am satisfied with the market, yes.

Ja?

Yes?

Ja, ik zie mezelf nergens anders, ja.

Yes, I see myself nowhere else, yes.

Echt dat.

Really that.

Ja?

Yes?

Ja.

Yes.

En dus, ja, wat is het mooie van het Waterdorpplein voor jou?

And so, yes, what is the beauty of Waterdorpplein for you?

Mensen.

People.

Mensen?

People?

Elke dag gewoon, gewoon zie je andere mensen, praat je gewoon, ja, dat is gewoon eigenlijk,

Every day, you just see other people, you just talk, yes, that's just how it is actually.

ja, dat is een sociaal leven gewoon, ja.

Yes, that's just a social life, yes.

Ja.

Yes.

Echt.

Really.

Ik voel mijzelf hier op de markt.

I feel at home here in the market.

Ik heb gewoon zoveel vrienden om me heen.

I just have so many friends around me.

Ja?

Yes?

Ja, ik ken gewoon, ik zou wel zeggen gewoon mensen die kennen mij gewoon van de markt.

Yes, I just know, I would say just people who just know me from the market.

Ik heb een heel groot netwerk.

I have a very large network.

Ik sta hier 32 jaar.

I have been here for 32 years.

32 jaar?

32 years?

Ja.

Yes.

Maar je ziet er zo jong uit.

But you look so young.

Ik ben 53.

I am 53.

Oké.

Okay.

Maar, en, en, u staat met vooral LP's hier?

But, and, and, you are mainly standing here with LPs?

Nu sta ik met LP's, maar ik heb van alles gedaan.

Now I have vinyl records, but I have done all sorts of things.

Ja?

Yes?

Dus, weet je, antieke Curiosa, ik heb een snackbar gehad, twee souvenirstallen.

So, you know, antique curiosities, I had a snack bar, two souvenir stalls.

Oh.

Oh.

Toen stonden hier nog veste karren, dat mag nu niet meer.

Then there were still fort carts here, which is no longer allowed now.

En wat verkocht u dan, kroketten, frietjes?

And what did you sell then, croquettes, fries?

Alles, broodjes, softijs, snacks.

Everything, sandwiches, soft ice cream, snacks.

Ja?

Yes?

Ja, zelfgemaakte patat.

Yes, homemade fries.

Zelfgemaakte patat?

Homemade fries?

Toen al.

Back then.

20 jaar geleden, ja.

20 years ago, yes.

Oh?

Oh?

Was dat lekker?

Was that tasty?

Ja.

Yes.

Waar is het heen dan?

Where is it going then?

Waarom kunnen we nu niet...

Why can't we do it now...

Nou ja, je mag nou, er mogen nu geen verse snackbarren meer.

Well, you can now, there can no longer be any fresh snack bars.

Maar dat is het.

But that's it.

Het is wel jammer, want het was wel een stukje gezelligheid, met grote terrassen erbij, en

It's a shame, because it did bring some coziness, with large terraces as well, and

waar mensen echt even konden zitten.

where people could really just sit for a moment.

Ja.

Yes.

Het is eigenlijk, nu is dat eigenlijk weg.

It's actually, now that's actually gone.

Ja.

Yes.

Maar de Kalverstraat is ook niet meer zo leuk als vroeger, he.

But the Kalverstraat isn't as fun as it used to be, right?

Nee.

No.

Er zitten ook alleen maar snoepwinkels, en kaaswinkels, en stroopwafelwinkels, en weet

There are only candy shops, and cheese shops, and stroopwafel shops, and you know

ik veel wat allemaal.

I know a lot about everything.

Het gebeurt eigenlijk overal in Amsterdam.

It actually happens everywhere in Amsterdam.

Dus ik denk dat het, dat het gewoon door de hele stad zo is.

So I think that it's just like that all over the city.

Ja.

Yes.

Jait is waar de hele stad zo is.

Jait is where the whole city is like this.

Ja.

Yes.

Nou, dit is jouw winkel.

Well, this is your store.

Ja.

Yes.

Zeker.

Certainly.

En.

And.

Het is ook best groot.

It is also quite big.

Groot oppervlak.

Large surface.

Het is best groot.

It is quite big.

Dit zijn eigenlijk drie plekken.

These are actually three places.

Ja, dat klopt.

Yes, that's correct.

Ha!

Ha!

Ik heb eigenlijk maar één plek, officieel.

I actually only have one place, officially.

Maar als er mensen niet naast mij staan, zoals Frank normaal, dan kan ik meer plekken

But when there are no people standing next to me, like Frank usually does, then I can take up more space.

nemen.

to take.

Het is niet dat je dan dus ook een veel hogere huur hebt, omdat je.

It's not that you then also have a much higher rent, because you.

Ja.

Yes.

Ja, veel hoger.

Yes, much higher.

Ja.

Yes.

Maar goed.

But okay.

Ik verkoop wel dan ook meer.

I sell more then as well.

Dus dat is okay.

So that's okay.

bij een aantal mannen die daar stonden, dat de huren ook zo omhoog zijn gegaan.

among a number of men who were standing there, that the rents have also gone up like that.

Omhoog gegaan met het vernieuwen van de markt, dat klopt, ja.

Gone up with the renewal of the market, that's correct, yes.

Ja, en voor sommigen gewoon iets te veel.

Yes, and for some just a bit too much.

En anderen die redden het wel net.

And others just manage to get by.

Het is een beetje, ja, voor sommigen is het wat moeilijker geworden.

It's a bit, yes, for some it has become a little more difficult.

Er zijn ook veel mensen gestopt afgelopen tijd.

Many people have also quit recently.

Of sinds het opleveren van de nieuwe markt eigenlijk.

Or since the completion of the new market, actually.

Dus ja, helaas.

So yes, unfortunately.

Want het is veel rustiger dan het vroeger was.

Because it is much quieter than it used to be.

Ja, heel jammer.

Yes, very unfortunate.

En voor de rest zijn er vooral mannen.

And for the rest, there are mainly men.

Er is een enkele vrouw wel daar aan de hoek.

There is a single woman over there at the corner.

Nou, die heeft wel een man, dus die doen het wel samen.

Well, she has a husband, so they do it together.

De markt dan, ja.

The market then, yes.

Ja, precies.

Yes, exactly.

Dus zij zijn hier met z'n tweeën.

So they are here together.

Maar goed, hier naast mij staat een vrouw, ik hier.

But well, here next to me stands a woman, I here.

En er staan er nou nog, nee, niet zo heel veel anderen.

And there are still some there now, no, not that many others.

Nee, dat klopt.

No, that's correct.

Wij maken een podcastserie over Joost Amsterdam met name.

We are making a podcast series about Joost Amsterdam in particular.

Maar ook de buurtsgeschiedenis.

But also the history of the neighborhood.

Dus echt vlooie burgers.

So really flea burgers.

In Uilenburg, de oude Joodse wijk.

In Uilenburg, the old Jewish quarter.

En deze aflevering gaat over de markt, over het Waterloopplein.

And this episode is about the market, about the Waterloopplein.

Waar wij dus wat historische context ook geven.

Where we also provide some historical context.

Van de marktgeschiedenis en wie er vroeger op de markt stond.

From the market history and who used to be at the market.

En nu.

And now.

Nou, is het het Joodse van de markt, ja, is dat er nog?

Well, is the Jewish part of the market still there?

Of is dat helemaal verdwenen volgens jou?

Or has that completely disappeared in your opinion?

Moet je goed zoeken.

You have to search well.

Nou, er staan wel marktkoopmannen die een Joodse achtergrond, of vrouwen.

Well, there are market vendors with a Jewish background, or women.

Met een Joodse achtergrond, of een Joodse familie.

With a Jewish background, or a Jewish family.

Of die dat zelf nog zijn.

Or those who still are.

Al zijn het er misschien niet zo veel meer.

Even if there may not be that many anymore.

Jij bent ook Joods, of deels Joods.

You are also Jewish, or partly Jewish.

Nee, maar mijn familie was dat wel.

No, but my family was.

Ik zelf niet, want mijn moeder is dat niet.

Not me, because my mother is not.

En mijn oma, haar moeder, ook niet.

And my grandma, her mother, neither.

Maar mijn opa wel.

But my grandpa does.

Mijn vader ook niet, want zijn moeder was het ook niet.

My father didn't either, because his mother wasn't either.

Maar zijn vader wel.

But his father does.

En mijn overgroot opa stond ook op het Waterloopplein.

And my great-grandfather also stood at the Waterloopplein.

Maar dat wist ik niet, voordat ik hier terecht kwam.

But I didn't know that before I ended up here.

Dat wist ik pas eigenlijk toen ik zelf ook op het Waterloopplein stag.

I actually only realized that when I also interned at Waterloopplein.

Ja, of het ging zo.

Yes, or it went like this.

Of het, ja, het moet ergens zo lopen, want...

Or yes, it must go like this somewhere, because...

Weet je hoe hij heette?

Do you know what his name was?

Ja, hij staat ook op het namenmonument Hartog Witsenhausen.

Yes, he is also on the name monument Hartog Witsenhausen.

Dat is eigenlijk mijn achternaam.

That is actually my last name.

Ik heet nu van de water, maar Witsenhausen, zo ben ik geboren.

I am now called Van de Water, but Witsenhausen is where I was born.

Dat is de naam van mijn Joodse familie.

That is the name of my Jewish family.

En de meesten zijn er niet meer.

And most of them are no longer there.

Maar hij stond hier, of hij had een schuit in het water hier, in de Zwanenburgwoon.

But he stood here, or he had a boat in the water here, in the Zwanenburg residence.

Hij kocht en verkocht, ja, schroot.

He bought and sold, yes, scrap.

Oud ijzer, zeg maar.

Old iron, so to speak.

Hij had een nummer voor het Waterloopplein, dus hij stond hier.

He had a number for the Waterloopplein, so he was standing here.

Hij had een nummer, maar hij had een schuit.

He had a number, but he had a boat.

En daarmee was dat zijn stand, zal ik maar zeggen.

And that was his position, I might say.

Dus dan kwamen mensen vanaf de kade...

So then people came from the quay...

Ja, of hij had een plek eraan vast, dat weet ik niet.

Yes, or he had a place attached to it, I don't know.

Want ik heb geprobeerd foto's te zoeken in het Stadsarchief.

Because I tried to search for photos in the City Archives.

Ik heb ze niet kunnen vinden.

I couldn't find them.

Met schuiten, zeg maar.

With barges, so to speak.

Er zijn weinig foto's van, of geen...

There are few photos of it, or none at all...

Ik vind het een bijzonder verhaal, want dat hoor je ook inderdaad niet.

I find it a remarkable story, because you indeed don't hear that.

Je weet natuurlijk de markt hier, maar niet de markt op het water.

You know the market here, but not the market on the water.

Hij had een plek met een schuit.

He had a spot with a small boat.

Dat is het enige dat ik weet.

That's the only thing I know.

Hoe dat eruit heeft gezien, of hoe dat heeft...

What that has looked like, or how that has...

Dat weet ik dus niet.

I don't know that.

Nee, dus dat weet ik zelf ook wel.

No, so I know that myself as well.

Dus je kwam hier op de markt staan, maar hoe kwam je er dan uiteindelijk achter dat...

So you came here to the market, but how did you eventually find out that...

Hij ging onderzoek doen.

He went to conduct research.

Ja, die was op dat moment in het Stadsarchief aan het zoeken naar...

Yes, at that moment he was searching in the City Archive for...

Wat kunnen we nog vinden van die familie en wat hebben ze allemaal.

What else can we find about that family and what do they all have?

Nou ja, goed, dan kom je dus markt passen en zo.

Well, okay, so you'll come and try on the market and so on.

Dat wordt dan bewaard in de gemeente natuurlijk.

That will then be stored in the municipality, of course.

Dat kom je dan tegen en adressen en zo.

Then you run into that and addresses and such.

Verandert dat nog je blik om hier zelf dan op de markt te staan?

Does that change your perspective on being here on the market yourself?

Ja, toen ik daarachter kwam toen dacht ik nou, dat is ook maf dat ik dan hier ook terecht ben gekomen.

Yes, when I found that out, I thought, well, that's strange that I ended up here too.

Want het was niet iets waar ik van droomde, marktvrouw worden of zo, nee.

Because it wasn't something I dreamed of, becoming a market woman or something like that, no.

Wat was dan je droom?

What was your dream then?

Ik wilde, ik was bezig met een studie middeleeuwse geschiedenis aan de UvA.

I wish I was studying medieval history at the University of Amsterdam.

En aan de UU in Utrecht.

And at the UU in Utrecht.

Ja.

Yes.

Ik wilde onderzoeker worden, ik wilde of hoogleraar of weet ik wat.

I wanted to become a researcher, I wanted to be either a professor or something like that.

Dat is dan wat je denkt dat je gaat worden.

That is what you think you are going to become.

Maar ik kwam hier terecht, gewoon toevallig.

But I ended up here just by coincidence.

Zijn er veel mensen op de markt die eigenlijk hoogleraar wilden worden?

Are there many people in the market who actually wanted to become professors?

Nou, ik weet niet of er veel mensen die hoogleraar, precies dat.

Well, I don't know if there are many people who are professors, exactly that.

Maar wel mensen die gestudeerd hebben en die vast iets anders in gedachten hadden.

But certainly people who studied and must have had something else in mind.

Maar bij toeval hier terecht zijn gekomen en nooit meer weg zijn gegaan.

But by chance ended up here and never left.

Gewoon omdat het leuk is en afwisselend en buiten.

Just because it's fun and varied and outdoors.

En ja.

And yes.

Voor heel veel werk geldt dat natuurlijk.

This is of course true for a lot of work.

Maar vooral ook als je onderzoek wil doen als academicus, dan ben je binnen.

But especially if you want to conduct research as an academic, then you’re in.

En je zit achter de computer.

And you are sitting behind the computer.

Meestal wel.

Most of the time, yes.

Meestal wel, ja.

Usually yes.

En dat voorzag ik zelf ook wel een beetje.

And I anticipated that myself to some extent as well.

En ja, dat vond ik toch een beetje een moeilijk toekomstperspectief.

And yes, I found that a bit of a difficult future perspective.

En ik ken er wel meer die dat niet zo goed kunnen.

And I know more people who can't do that very well.

En die komen dan hier terecht eigenlijk.

And they actually end up here.

Dus je vindt het ook leuk, echt het werk?

So you also enjoy it, really the work?

Heel leuk.

Very nice.

Ja, fantastisch.

Yes, fantastic.

En je komt zoveel mensen tegen.

And you meet so many people.

Elke dag.

Every day.

Als je een winkel hebt, dan krijg je een doelgroep binnen.

If you have a store, then you attract a target audience.

Of mensen die jouw winkel aantrekkelijk vinden.

Or people who find your store appealing.

En hier komt iedereen.

And here comes everyone.

Maar echt iedereen.

But really everyone.

Dus ook mensen die je nooit zou verwachten te spreken, die spreek je wel.

So even people you would never expect to talk to, you do talk to.

En alles eigenlijk.

And everything actually.

Dus dat is hartstikke leuk.

So that's really nice.

Dus dat maakt de markt.

So that makes the market.

Dat maakt echt de markt.

That really makes the market.

Niet per se de spullen alleen.

Not necessarily the belongings alone.

Nee, het zijn de mensen die er komen.

No, it is the people who come there.

En de collega's natuurlijk ook.

And the colleagues of course too.

Ja.

Yes.

En wat betekent het Waterloopplein voor de buurt en groter de stad?

And what does Waterloopplein mean for the neighborhood and the city at large?

Is het echt een belangrijke plek, denk jij?

Do you think it is really an important place?

Dat denk ik wel.

I think so.

Ja.

Yes.

Ja, er komen hier natuurlijk heel veel mensen die hier werken in de buurt.

Yes, there are of course a lot of people who work nearby coming here.

Die hebben hier hun lunchtijd of zo.

They have their lunch break or something here.

Die komen hier gewoon tijd doorbrengen.

They are just spending time here.

Er zijn hier mensen die komen hier dagelijks.

There are people here who come here daily.

Niet alleen om iets te kopen, maar ook omdat ze aanspraak hebben.

Not only to buy something, but also because they have a claim.

En sommigen hebben dat niet per se nodig.

And some do not necessarily need that.

En sommigen hebben dat wel echt nodig.

And some really need that.

Mensen die alleen zijn, of mensen die eenzaam zijn, die komen hier vaak.

People who are alone, or people who are lonely, often come here.

En die hebben hier een plek waar ze kunnen zijn, die ze willen zijn.

And they have a place here where they can be, who they want to be.

Aanspraak van mensen die ze hier elke dag...

Claims of people who are here every day...

Oh, koffie drinken, prima.

Oh, having coffee, fine.

Het gaat eigenlijk helemaal niet om de spullen die hier dan liggen, maar om het sociale.

It's not actually about the items that are here, but about the social aspect.

En ik denk dat dat voor de buurt, maar voor heel Amsterdam heel belangrijk is.

And I think that is very important for the neighborhood, but for all of Amsterdam.

Dat geldt voor alle markten waarschijnlijk.

That probably applies to all markets.

Maar dit is echt zo'n markt waar mensen met elkaar in gesprek raken.

But this is really one of those markets where people start talking to each other.

En ja, uitkijken of zorgen voor elkaar op een manier van...

And yes, looking out for or taking care of each other in a way that...

Nou ja, in ieder geval ervoor zorgen dat ze weten dat het goed met je gaat.

Well, in any case, make sure they know that you're doing well.

Of als ze een tijdje niet zien, dan gaan ze naar je op zoek.

Or if they haven't seen you for a while, then they go looking for you.

Dus het heeft echt een sociale functie.

So it really has a social function.

Ja, dat merk je ook.

Yes, you can tell that too.

En ook onderling dus.

And also amongst each other, then.

Dat er een goede verhouding is over het algemeen tussen de verkopers.

That there is a good relationship overall between the sellers.

Heel goed.

Very good.

Ja.

Yes.

Ik heb ook andere markten gestaan, maar ik was het liefst hier en dat komt daardoor.

I have also been at other markets, but I preferred being here and that is why.

Ja?

Yes?

Ja, dat komt echt daardoor.

Yes, that really comes from that.

Dus dat is wel uniek in die zin.

So that is unique in that sense.

Ja, zeker uniek.

Yes, certainly unique.

Ja, er is hier natuurlijk ook best wel wat ruimte.

Yes, there is quite a bit of space here, of course.

Dus daar ligt het ook aan.

So that's where it comes from.

Je hebt ook markten waar de ruimte echt wel wat minder groot is, waar je moet staan.

You also have markets where the space is really quite a bit smaller, where you have to stand.

En dan heb je natuurlijk het probleem van hoeveel verkoopruimte heb jij, hoeveel verkoopruimte heb ik.

And then you have the problem of how much sales space you have, how much sales space I have.

En kan ik wel genoeg uitpakken en zo.

And can I unpack enough and so.

Dus dan krijg je eerder strijd.

So then you will get conflict sooner.

Dat heb je hier niet zo.

You don't have that here.

Dus dat maakt het makkelijker.

So that makes it easier.

Maar de collega's zijn ook gewoon heel aangenaam over het algemeen.

But the colleagues are also just very pleasant overall.

Ja.

Yes.

Ja, het is een heerlijke plek.

Yes, it is a lovely place.

Dankjewel Robin voor dit gesprek.

Thank you, Robin, for this conversation.

Nou, geen dank.

Well, no thanks.

Heel erg leuk.

Very nice.

1937.

1937.

Wegens heling van rijwielplaatsjes is donderdag 15 januari te Amsterdam op de zitting van

Due to the recovery of bicycle parking spaces, a hearing will take place in Amsterdam on Thursday, January 15.

de Amsterdamse rechtbank een gevangenisstraf van anderhalf jaar geëist tegen een recidivist.

The Amsterdam court has demanded a prison sentence of one and a half years against a repeat offender.

De officier van justitie, meester de Bleekhoer, noemde deze verdachte ironisch de koning van het Waterloopplein.

The public prosecutor, Mr. de Bleekhoer, ironically referred to this suspect as the king of Waterloopplein.

1977.

1977.

Een foto van een man met een handkar.

A photo of a man with a handcart.

Geen verhaal over het vooroorlogse Amsterdam zonder het Waterloopplein.

No story about pre-war Amsterdam without the Waterloopplein.

Met zijn zootje ongeregeld.

With his mess of disorder.

Waar iedereen wel iets vond wat hij meende nodig te hebben.

Where everyone found something they thought they needed.

Maar helaas.

But unfortunately.

Op 28 april duwde de laatste koopman zijn laatste handel van het plein af.

On April 28, the last merchant pushed his final goods off the square.

Oh, Waterloopplein.

Oh, Waterloop Square.

Hiernamaals.

Hereafter.

Als ik, nadat ik dood ben, nog ergens rond mag dolen.

If I may still roam somewhere after I am dead.

Laat het dan op de markt zijn.

Then let it be on the market.

In geur en kleur.

In scent and color.

En mag die markt dan open zijn.

And may that market be open then.

Onder de blote hemel.

Under the open sky.

En mag ik dan, als vroeger, met mijn moeder zo'n puntzak gloeiend hete friet,

And may I, like before, have a cone of piping hot fries with my mother,

met veel zout, uit zo'n gebutste strooibus,

with a lot of salt, from such a battered shaker,

met haar delen.

share it with her.

Muziek

Music

Met dank aan Rob de Spa en alle toegankelijke en authentieke marktkooplieden en bezoekers van het Waterloopplein

Thanks to Rob de Spa and all the accessible and authentic market vendors and visitors of Waterloopplein.

die hun verhaal wilden doen in deze podcast.

who wanted to share their story in this podcast.

Ik las aan het einde van deze aflevering het gedicht Hiernamaals van Judith Hertzberg voor.

I read the poem Hereafter by Judith Hertzberg at the end of this episode.

Dit was voorlopig de laatste aflevering van de Joodse Stad.

This was the last episode of the Jewish City for now.

Een project van het Joods Cultureel Quartier, de faculteit Geesteswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam

A project of the Jewish Cultural Quarter, the Faculty of Humanities at the University of Amsterdam.

en de Gemeente Amsterdam.

and the Municipality of Amsterdam.

Deze serie werd geproduceerd door Caspar Stalenhoef en door mij, Julia van der Krieken.

This series was produced by Caspar Stalenhoef and by me, Julia van der Krieken.

De muziek is gemaakt door Akim Moizenkoff.

The music is made by Akim Moizenkoff.

De volgende serie gaat over een andere Amsterdamse stadswijk.

The next series is about another neighborhood in Amsterdam.

Rapenburg en de Plantage.

Rapenburg and the Plantage.

Hopelijk luister je dan weer.

Hopefully you will listen again.

Rapenburg

Rapenburg

Stalenhoef

Steel hoof

Rapenburg

Rapenburg

Waterloop

Watercourse

Jodepree

Jodepree

Waterloop

Waterway