Aflevering 6: Een verrassende wending

In onze zoektocht naar Albert Romkes is de afgelopen tijd steeds meer informatie op tafel komen te liggen.

In our search for Albert Romkes, more and more information has come to light in recent times.

Maar het lijkt wel alsof elk antwoord ook nieuwe vragen oproept.

But it seems like every answer also raises new questions.

In deze aflevering lopen we die vragen na, in de hoop dat ze ons verder brengen richting het ultieme antwoord.

In this episode, we will go through those questions, hoping that they will lead us closer to the ultimate answer.

Maar ik bereid je alvast voor.

But I’ll prepare you in advance.

In eerste instantie belanden we volledig op een zijpad.

Initially, we end up completely on a side path.

Maar wel een zijpad dat ons brengt bij een heel bijzonder en indrukwekkend verhaal.

But it is indeed a detour that takes us to a very special and impressive story.

Daarna bewandelen we weer onze hoofdroute.

Then we will follow our main route again.

En net op het moment dat we besluiten om een zacht, gevoelig einde aan de aflevering te breien,

And just at the moment we decide to wrap the episode up with a soft, sensitive ending,

gebeurt er iets waardoor alles ineens weer op zijn kop komt te staan.

Is there something that suddenly turns everything upside down again?

In de laatste eeuw raakten meer dan dertig Urkermannen vermist op het water.

In the last century, more than thirty men from Urk went missing at sea.

Het waren vissers. Ze verdwenen op de Noordzee.

They were fishermen. They vanished in the North Sea.

Maar er was één man die mijlenver van zee was toen hij overboord sloeg.

But there was one man who was miles away from the sea when he fell overboard.

Zijn naam is Albert Romkes.

His name is Albert Romkes.

Ik ben Jelle Bakker en in deze podcast ga ik samen met mijn collega's van het Urkenland op zoek naar zijn verhaal.

I am Jelle Bakker and in this podcast, I will be looking for his story together with my colleagues from Urkenland.

Dit is De Verdwenen Stuurman, aflevering 6.

This is The Missing Helmsman, episode 6.

Een verrassende wending.

A surprising turn.

Het donkerde mij, het argste vreemd.

It darkened to me, the most strange.

Wat is of niet is of kan wezen?

What is or is not or can be?

Die hoop is soms als donkere wolken raden.

That hope is sometimes like guessing dark clouds.

Ik vouw dan weer m'n koude bangen aden.

I then fold my cold, fearful breaths again.

Gerda, de verloofde van Albert Romkes, vertelde dat Albert vlak voor zijn vermissing gezegd zou hebben

Gerda, the fiancée of Albert Romkes, stated that Albert reportedly said just before his disappearance.

dat al zijn vrienden verdronken waren.

that all his friends had drowned.

Welke vrienden hij daarmee bedoelde, dat wist Gerda niet.

Gerda did not know which friends he meant by that.

In aflevering 1 hebben we echter al gezien dat in de periode dat Albert vermist raakte

In episode 1, we have already seen that in the period when Albert went missing

al twee andere Urkers op zee vermist waren.

two other Urkers had gone missing at sea.

Twee broers, Willem en Fokke Hoekstra, 30 en 27 jaar oud.

Two brothers, Willem and Fokke Hoekstra, 30 and 27 years old.

Hun kotter, de UK33, werd overvaren.

Their cutter, the UK33, was run over.

De weduwe van Fokke leeft nog. Ze heet Mina en we gaan bij haar langs.

The widow of Fokke is still alive. Her name is Mina, and we are going to visit her.

Voor zover Mina weet, was haar man Fokke geen vriend van Albert Romkes.

As far as Mina knows, her husband Fokke was not a friend of Albert Romkes.

Andere bronnen bevestigen dat ze niet tot dezelfde vriendengroep behoorde.

Other sources confirm that she did not belong to the same friend group.

Dus ik kende ze wel, want daar kwam ik langs dat huis, in de Torenstraat vanzelf.

So I knew them well, because I used to pass by that house in Torenstraat naturally.

En daar kende ik Gerrie wel. Ja, zijn broer.

And I knew Gerrie well. Yes, his brother.

Ja, die was boekouder, maar die was net zo oud als mij.

Yes, he was a book elder, but he was just as old as me.

Maar niet die broer van jij nou overal. Die was iets ouder dus.

But not your brother everywhere now. He was a bit older though.

Albert was iets ouder. Die is ouder geweest, ja.

Albert was a bit older. He has been older, yes.

Maar ik wist wel dat hij verdronken was.

But I did know that he had drowned.

Mina was nog maar kort getrouwd met Fokke Hoekstra.

Mina had only been married to Fokke Hoekstra for a short time.

Toen die in december 1960 een kleine twee maanden voor de vervangst

When it was in December 1960, a little less than two months before the replacement.

en vermissing van Albert op de Noordzee vermist raakte.

and the disappearance of Albert who went missing in the North Sea.

Ze leest een ontroerende brief voor die ze destijds schreef.

She reads an emotional letter that she wrote at the time.

Ze begint op de zondagavond voordat Fokke weer naar zee gaat.

She begins on the Sunday evening before Fokke goes back to sea.

Fokke is zojuist bij de repetitie geweest van het koor waarvan hij lid was.

Fokke has just been at the rehearsal of the choir of which he was a member.

Ik was jarig die dag, dat hij wegging.

It was my birthday that day, the day he left.

Er gaat op 5 december aan. Dan ben ik jarig.

It is on December 5th. Then it's my birthday.

Ik word dan 21 jaar en het valt op maandag.

I will turn 21 years old, and it falls on a Monday.

Ik zal me vast wat lekkers in huis halen en het witte tafelkleed op de tafel doen met een bloemetje.

I will definitely get some treats at home and put the white tablecloth on the table with a flower.

Al houden wij het pas volgende week voor de familie en de vrienden en vriendinnen.

We will keep it for family and friends next week.

Het was leuk. Christa begint al bij de box op te staan.

It was fun. Christa is already starting to stand up in the box.

En haar arbeidsfeiten doen als Fokke op haar aankomt.

And her work facts act like Fokke when she arrives.

Daar is hij trots op. Ook als zij wat nieuws aan heeft, dan zegt hij wat staat haar dat leuk.

He is proud of that. Even when she wears something new, he says how nice it looks on her.

Ze krijgt al wat kruuzige gegevens.

She is getting some cross-referenced data.

Ze zegt haar, als Fokke de zang komt, ben ik nog aan het afwassen.

She tells her, when Fokke comes for the singing, I will still be doing the dishes.

Hij pakt de droogdoek en zegt, we hadden nu zo'n mooi lied, ik zal het even voor je zingen.

He picks up the drying cloth and says, we had such a nice song, I'll sing it for you.

Heer, wees mijn gids op heel mijn levenspad. Ga gij mij voeren.

Lord, be my guide on the entire path of my life. Lead me.

De keuken was even tempelplein. Ik gaf hem een zoen en zei dat dit een mooi verjaardagskadoe was.

The kitchen was like a temple square. I gave him a kiss and said that this was a nice birthday gift.

Hij feliciteerde me en zei, ander week doen we het nog eens dunnetjes over.

He congratulated me and said, next week we'll do it all over again.

Maar dat is nog een verrassing.

But that's still a surprise.

S'morgens wilde het busje niet starten, omdat het vroor.

In the morning, the van wouldn't start because it was freezing.

Hij kwam weer binnen en zei, ik laat het even opwarmen en neem jou nog even in mijn armen.

He came back in and said, I'll warm it up a bit and hold you in my arms for a moment.

Daarna ging hij naar boven. Ging boven het ledekantje staan en zei tegen haar, help te rusten.

Then he went upstairs. He stood above the little bed and said to her, help to rest.

We gingen naar beneden en ik deed even mijn jas aan om ze uit te zwaaien.

We went downstairs and I put on my jacket for a moment to wave them goodbye.

Dit was het laatste wat ik me herinnerde.

This was the last thing I remembered.

Later in de week kreeg ik nog een andere kaart met mijn trouwtekst erop.

Later in the week, I received another card with my wedding text on it.

Die had hij nog op de beurs in Breskes gedaan toen zij daar losten.

He had done that at the fair in Breskes when they released there.

Maar toen de kaart aankwam was hij inmiddels verdronken.

But by the time the card arrived, he had already drowned.

Fokke is er niet meer en ik weet niet waar ik hem moet gedenken.

Fokke is no longer here, and I don't know where to remember him.

Ergens diep in de zee. Ik hoop dat hij en zijn broer bij hem gevonden worden,

Somewhere deep in the sea. I hope that he and his brother will be found with him.

zodat we ze hier kunnen begraven. De feestdagen staan voor de deur.

so that we can bury them here. The holidays are around the corner.

En de lakens voor de ramen. Het lijkt allemaal zo triest.

And the sheets for the windows. It all seems so sad.

Op Urk was het, zeker in die tijd, de gewoonte om witte lakens voor de ramen van de woning te hangen,

In Urk, especially at that time, it was customary to hang white sheets in the windows of the house.

als een geliefde was overleden.

if a loved one had passed away.

Gelukkig dat Christ aanwezig is, want als er visite is, houdt zij, hoe klein ook, de zaak bezig.

Fortunately, Christ is present, because when there are visitors, she, no matter how small, keeps things active.

Allemaal zijn ze bij dat ene kind betrokken.

They are all involved with that one child.

Inmiddels weet ik dat ik drie maanden in verwachting ben van de tweede.

In the meantime, I know that I am three months pregnant with the second.

Maar niet te veel aanwezig. Ik weet dat ik drie maanden in verwachting ben van de tweede.

But not too present. I know that I am three months pregnant with the second.

Ja, dat kan ik wel aan denken. Dat duurt nog een half jaar.

Yes, I can think of that. That will take another six months.

Nou, wacht even nog.

Well, just wait a moment.

Even, ja...

Even, yes...

Nou, dan wordt de kerst.

Well, then it will be Christmas.

En dan zegt mijn vriendin, hoe zullen we die feestdagen vieren?

And then my girlfriend says, how shall we celebrate the holidays?

Ik zeg, gewoon lekker eten en s'avonds ook wat lekkers.

I say, just enjoy good food and something nice in the evening too.

Dat had ik anders ook met fokken gedaan.

I would have done that differently with breeding too.

Een kerstplaat op de achtergrond en een kerstevangelie op de kerktelefoon.

A Christmas record in the background and a Christmas gospel on the church phone.

Zo houden wij de feestdagen.

This is how we celebrate the holidays.

De kinderen in ons midden.

The children among us.

Smiddags een slaapje, dan houden wij het langs de volk.

In the afternoon a nap, then we'll manage along the people.

En maar goed ook, want het heeft nog tot zeven maart geduurd voordat fokken gevonden werden.

And that’s a good thing too, because it took until March seventh for the breeding to be found.

Hij is op zijn verjaardag begraven.

He was buried on his birthday.

Dus dat was het.

So that was it.

En zijn broer Willem is tien dagen later gevonden.

And his brother Willem was found ten days later.

Christa werd een jaar.

Christa turned one year old.

Ik kreeg al een lekker buikje, dus blijf ik maar thuis.

I already have a nice little belly, so I'll just stay home.

Want je hebt toch het idee dat de mensen naar je kijken.

Because you do have the feeling that people are looking at you.

Wij gaan iedere week even naar de kerkhof.

We go to the cemetery every week.

Niet dat het helpt, want nu je het zeker weet, word je er alleen maar droeviger van.

Not that it helps, because now that you are sure of it, you only become sadder.

Christa heupelt alle graven voorbij en maakt er een spel van.

Christa skips past all the graves and turns it into a game.

Het is 8 juni en Wilma is geboren.

It is June 8th and Wilma has been born.

Weer dagen waar u doorheen moet.

Days you have to get through again.

Aan de ene kant blijdschap en aan de andere kant moeite en verdriet.

On one hand joy and on the other hand effort and sorrow.

We hebben alles in Gods handen gelegd.

We have placed everything in God's hands.

Een oudere broer van Mina was arts.

An older brother of Mina was a doctor.

Hij had al tegen zijn zusje gezegd dat ze er rekening mee moest houden dat haar tweede kind doof geboren zou worden.

He had already told his sister to take into account that her second child would be born deaf.

Omdat het schokkende bericht van de vermissing van fokken in de periode was gekomen...

Because the shocking news of the disappearance of fowl had come during that period...

dat onder andere het gehoor...

that among other things the hearing...

bij een ongeboren kind wordt gevormd.

is formed in an unborn child.

Het kwam precies zo uit.

It turned out just that way.

Dochter Wilma werd doof geboren.

Daughter Wilma was born deaf.

En hij is in veren aangespot.

And he has appeared in feathers.

In veren?

In feathers?

Hij is niet eens op die kotter gevonden.

He wasn't even found on that cutter.

Nee, zijn broer is op de kotter gevonden.

No, his brother was found on the fishing boat.

Zijn broer stond in de keuken.

His brother was standing in the kitchen.

Maar hij is in het net verdaagd.

But he has been caught in the net.

Oh.

Oh.

En dat net hebben ze losgesneden.

And they just cut that loose.

Ja.

Yes.

Maar daar zat hij in.

But there he was in it.

En toen is hij gaan.

And then he left.

En toen is hij in de...

And then he is in the...

in veren aan de dam aangespoeld.

washed ashore in feathers at the dam.

Want ik kreeg een kaart van een man.

Because I received a card from a man.

En die deed zondagmorgens een rondje.

And it made a round on Sunday mornings.

En die zag hem aan de dam liggen.

And she saw him lying by the dam.

Ja, niet te weten dat dat fokken was.

Yes, not knowing that it was fucking.

Want als je vier maanden tegen een kotter aangeskondeld hebt met het net...

Because if you've been bumping against a fishing boat with the net for four months...

dan is er weinig van over.

then there is little left.

Dus hij zegt, geef het monsterboekje maar mee.

So he says, just hand over the monster book.

En zo'n foto en alles.

And such a photo and everything.

En ik ga er heen met een getuigde.

And I'm going there with a witness.

En wij gaan kijken of hij het is, want dan moet je hem zelf identificeren.

And we are going to see if it is him, because then you need to identify him yourself.

En een dokter moest mee, want anders...

And a doctor had to come along, otherwise...

Ik kreeg ook die vier maanden dat hij daar niet gevonden is.

I also got those four months during which he was not found there.

Geen uitkering of zo.

No benefits or anything like that.

Nee.

No.

Nee, weet je, je bent een levende geweduwvrouw eigenlijk.

No, you know, you're actually a living betting woman.

En ja, niet bewijzen.

And yes, not proving.

Ik heb geen man.

I don't have a husband.

Dus...

So...

Ik heb al zo'n boek gelezen.

I have already read such a book.

En later, na een paar jaar, dan kun je nog dat hij terugkomt.

And later, after a few years, you can still have him come back.

Want je mag de eerste zeven jaar ook niet trouwen.

Because you are not allowed to marry for the first seven years either.

Hoe?

How?

En dat is alleen omdat hij dan nog terug gaat komen.

And that's only because he will come back then.

Het lichaam van fokken moet geïdentificeerd worden.

The body of breeding must be identified.

Omdat Mina op dat moment hoogzwanger is...

Because Mina is very pregnant at that moment...

wordt besloten dat de vader van Mina deze taak op zich zal nemen.

It is decided that Mina's father will take on this task.

Toen zegt mijn vader, voordat hij wegging, heb je ook nog wensen.

Then my father says, before he leaves, do you have any wishes?

Want die zou hij mij dan doorgeven.

Because he would then pass it on to me.

Toen zei ik, ja, want ik heb zelf zijn trui gebruikt.

Then I said, yes, because I used his sweater myself.

En dat werkje heb ik, want dat stond op papier.

And I have that job, because it was written down.

En toen zei ik, als je dat werkje nou meeneemt en dat klopt, weet ik dat het fok is.

And then I said, if you take that little task with you and it's right, I know it's bullshit.

Ja, want dat was uniek, dat werkje.

Yes, because that was unique, that little piece of work.

Ja, want die had ik zelf gebruikt.

Yes, because I had used it myself.

Dus nam hij dat mee.

So he took it with him.

En toen zei ik, en liever had ik er nog een stukje van.

And then I said, and I would have preferred to have another piece of it.

Dat ik het zelf ook kon bekijken natuurlijk.

That I could also look at it myself, of course.

Maar ja, ik weet niet hoe je na vier maanden bent natuurlijk.

But yes, I don't know how you are after four months, of course.

En toen zegt hij, nou, ik zal het in ieder geval geven.

And then he says, well, I will give it anyway.

Dat dat je laatste wens is.

That that is your last wish.

Nou, toen was Wilma al geboren dus.

Well, then Wilma had already been born.

Het andere kind was al geboren, dus het duurde een paar maanden.

The other child had already been born, so it took a few months.

En toen lag er zo'n klein envelopje in de gang.

And then there was such a small envelope in the hallway.

En toen denk ik, oh, er is een kind geboren, want die had dan altijd van die kleine envelopjes.

And then I think, oh, a child has been born, because she always had those little envelopes.

En ik pak dat envelopje op.

And I pick up that little envelope.

En ik denk, wat is dit, een aardig envelopje.

And I think, what is this, a nice little envelope.

Dus ik doe het open.

So I open it.

En toen kwam er in plastic het werkje uit.

And then the little work came out in plastic.

Dat hadden ze toch uitgeknipt.

They must have cut that out.

En toen had ik het in zijn bureau gezet.

And then I put it in his desk.

Maar elke keer als ik bij de bureau kwam.

But every time I came to the desk.

Nou, ik had het niet meer.

Well, I didn't have it anymore.

En toen huilde ik.

And then I cried.

Ik kon er gewoon niet bij.

I just couldn't wrap my head around it.

En ik had veel te veel verdriet.

And I had way too much sadness.

Christa kreeg een driewielertje op haar verjaardag.

Christa received a tricycle for her birthday.

Die werd één jaar.

He turned one year old.

En die kreeg zo'n mooi driewielertje.

And she got such a beautiful little tricycle.

Maar ik had geen straat.

But I had no street.

De vader van haar schoonzus legt tegels in de achtertuin van de woning.

The father of her sister-in-law is laying tiles in the backyard of the house.

Zodat Christa dan met haar driewieler kan rijden.

So that Christa can ride with her tricycle.

Dus die deed dat.

So that did that.

Maar toen met eten.

But then with food.

Want die aalt bij zijn dochter.

Because that eel is at his daughter.

Toen zegt hij, nou moet ik nou eerst om de kost.

Then he says, well, I have to first go earn a living.

Hij zegt, ik kom vanmiddag weer.

He says, I will come back this afternoon.

Hij was half één bezig.

He was busy at half past twelve.

Toen heb ik een skepje gepakt van strand.

Then I took a little shovel from the beach.

Toen heb ik het helemaal uitgeskept.

Then I completely scooped it out.

Waar hij gebleven was.

Where he had been.

Dat mijn armen er helemaal in komen.

That my arms fully fit in there.

En toen denk ik.

And then I think.

En nu pak ik dat stukje.

And now I take that piece.

Dat stukje.

That piece.

Van die trui.

Of that sweater.

En dat heb ik helemaal onderin.

And I have that all the way at the bottom.

Eentje in een mooi doosje hoor.

One in a nice little box, you know.

Dus we graven.

So we dig.

En nou ook weer helemaal toegedekt.

And now completely covered again.

En ik denk, hij gaat zo verder met die tegels.

And I think, he's going to continue with those tiles like that.

Maar ik heb nooit op die tegel gestaan.

But I have never stood on that tile.

Nooit.

Never.

Dat zapte ik altijd overheen.

I always zapped over that.

Dat wist een ander niet.

That was not known to another.

Nee, niemand wist dat?

No, nobody knew that?

Nee, die liepen er gewoon overheen.

No, they just walked over it.

Die wisten niet waar.

They didn't know where.

Dan gingen ze het opgraven natuurlijk.

Then they went to excavate it, of course.

Dat wilde je ook niet?

You didn't want that either?

Nee, dat wist ik alleen.

No, I only knew that.

Maar zo beladen was dat dus?

But was it that loaded?

Zo beladen is dat geweest, ja.

It has been so loaded, yes.

Maar toen had ik wel rust.

But then I had peace.

Het ongeval met de kotter waarop Fokke en zijn broer het leven lieten.

The accident with the cutter on which Fokke and his brother lost their lives.

Werd veroorzaakt door een Zweedse tanker.

Was caused by a Swedish tanker.

De Nederlandse loods was dronken.

The Dutch pilot was drunk.

En liet het schip dwars door een gebied varen waar kotters lagen te vissen.

And let the ship sail through an area where trawlers were fishing.

Met dus rampzalige gevolgen.

With disastrous consequences.

De loods werd veroordeeld tot een celstraf van twee jaar.

The foreman was sentenced to two years in prison.

En raakte in de gevangenis aan de praat met de gevangenispredikant, dominee Holmburg.

And struck up a conversation in prison with the prison chaplain, Pastor Holmburg.

Die was eerder predikant geweest op Urk en kende de familie van Mina nog goed.

He had previously been a pastor in Urk and still knew Mina's family well.

Toen de loods aangaf veel berouw te hebben en graag contact te willen met de weduwen, regelde de predikant een ontmoeting.

When the foreman indicated that he felt a lot of remorse and wanted to get in touch with the widows, the pastor arranged a meeting.

De loodsen stonden Urk en vrouwen al op te wachten voor het raam van zijn woning in Vlissingen.

The warehouses were already waiting for Urk and women at the window of his house in Vlissingen.

En toen kwamen wij zo dat paardje op.

And then we came up to that little horse.

En toen ging hij naar achter, dat was hij later, zo'n vrouw.

And then he went to the back, that was him later, such a woman.

Daarom weet ik dat.

That's why I know that.

Toen zegt hij, oh, oh zegt hij, dat zijn twee kinderen.

Then he says, oh, oh he says, those are two children.

Want toen leken wij zo klaar, ik was 21 jaar en zij 23.

Because back then we seemed so ready, I was 21 years old and she was 23.

En zegt, dat zijn twee kinderen, dat zijn, dat geen wedervrouw.

And says, that those are two children, that they are, that is not a widow.

Ja, die hebben alle twee, twee kinderen.

Yes, both of them have two children.

Hij zegt, oh, ik moet er niet aan denken, zegt hij.

He says, oh, I must not think about it, he says.

Nou, en die ging naar de keuken en die heeft zijn handen op de keukentafel gelegd en die heeft alleen maar gehuild.

Well, he went to the kitchen and put his hands on the kitchen table and just cried.

Alleen maar gehuild, wat hij aangericht had.

Only cried about what he had caused.

En wij kwamen binnen, de vrouw liet ons binnen en zegt, ik geef jullie vast een kopje thee, want mijn man ligt in de keukenboven op de tafel.

And we came in, the woman let us in and said, I'll make you a cup of tea, because my husband is lying on the table in the kitchen.

En hij zegt, die heeft het zo te pakken.

And he says, he's got it just like that.

Ze zal hem zo wel roepen.

She will call him soon.

Nou, en wij kregen een kopje thee.

Well, and we had a cup of tea.

En toen riep ze haar man.

And then she called her husband.

Nou, die gaf mij, want ik zat de dichtste bij, mij een hand.

Well, since I was the closest, he gave me a handshake.

En toen stak hij zijn hand naar mijn schoonzusje uit.

And then he reached out his hand to my sister-in-law.

En toen kon ze niet anders.

And then she had no choice.

Ja, ik bedoel, ik zei, ja, dat wordt van me gevraagd.

Yes, I mean, I said, yes, that's what is being asked of me.

Goed, dan geef ik hem ook maar een hand.

Okay, then I'll just shake his hand too.

Ja.

Yes.

In mijn hele leven heb ik leiding gehad.

I have had leadership throughout my whole life.

Want ik kon het ook niet alleen, ik was 21 jaar.

Because I couldn't do it alone either, I was 21 years old.

Wat ben je dan?

What are you then?

Dan zit je dan met twee kinderen.

Then you're stuck with two children.

En een man die weg is.

And a man who is gone.

Ja, wat ben je dan?

Yes, what are you then?

Maar ik voelde gewoon dat ik niet alleen was.

But I just felt that I was not alone.

Ik bad iedere avond voor één dag.

I prayed every evening for one day.

Nooit langer.

Never longer.

Dan dacht ik vanmorgen maar weer doorheen.

Then I thought it over again this morning.

Nou, dat ging ook goed.

Well, that went well too.

Ja, ja.

Yes, yes.

Leven bij de dag.

Living for the day.

Leven bij de dag, ja.

Living for the day, yes.

En dan bedacht ik s'avonds, nou, het is weer goed gegaan.

And then I thought in the evening, well, it went well again.

Dus kunnen we weer verder.

So we can carry on.

Ja, ja.

Yes, yes.

Terug naar het onderzoek naar Albert Romkes.

Back to the investigation into Albert Romkes.

Er staan nog diverse vragen open.

There are still several questions open.

In de eerste plaats de vraag wat er verder nog te vinden is in archieven van Duitse kranten en overheden.

Firstly, the question of what else can be found in the archives of German newspapers and governments.

Bij de Duitse en Nederlandse waterpolitie hebben we navraag gedaan of daar nog processen verbaal uit 1961 bewaard zijn gebleven.

We inquired with the German and Dutch water police whether there are still reports from 1961 that have been preserved.

Dat blijkt helaas niet het geval.

Unfortunately, that does not seem to be the case.

En dan hebben we nog navraag gedaan naar het stoffelijk overschot dat bij Zandvoort werd gevonden.

And then we also inquired about the body that was found near Zandvoort.

Vooralsnog zonder resultaat.

So far without result.

De verte komt een Duitse tanker voorbij.

In the distance, a German tanker passes by.

En zojuist was die gewoon druk.

And just now it was simply busy.

We zagen vier schepen tegelijk.

We saw four ships at once.

Er dobberen wat ganzen in de verte.

There are some geese floating in the distance.

Er vliegen ganzen over.

Geese are flying over.

En ja, we staan hier op een soort strand.

And yes, we are here on a kind of beach.

Het ziet er hier totaal anders uit dan in Grauwe-Rijndorf.

It looks completely different here than in Grauwe-Rijndorf.

Maar het is dezelfde rivier.

But it's the same river.

En, ja.

And, yes.

Ook hier valt mij op.

I also notice this here.

Ik ben geen kender.

I am not an expert.

Maar ook hier zie je die stroming.

But you can also see that movement here.

En zie je dat het een onrustige combinatie is van wervelingen en stukken die gewoon doorstromen.

And you see that it is a restless combination of whirlings and pieces that just flow through.

Ja, het is een rivier die onvoorspelbaar lijkt.

Yes, it is a river that seems unpredictable.

En dat is misschien ook wel waar we nu staan in ons verhaal.

And that might also be where we currently stand in our story.

Het is een onberekenbare rivier.

It is an unpredictable river.

En ook in onze zoektocht.

And also in our search.

Deze rivier heeft een geheim.

This river has a secret.

En dat geheim heeft hij tot nog toe niet prijs gegeven.

And he has not revealed that secret so far.

Het is ook de vraag of de Rijn dat geheim ooit prijs zal geven.

It is also the question of whether the Rhine will ever reveal that secret.

Dat wisten we aan het begin toen we zoveel maanden geleden met deze zoektocht begonnen.

We knew that at the beginning when we started this search several months ago.

En natuurlijk hoop je op iets van duidelijkheid.

And of course you hope for some clarity.

Maar zoals het nu lijkt, blijft het geheim het geheim van de Rijn.

But as it stands now, the secret remains the secret of the Rhine.

Oké, je verwacht nu misschien de eindtune.

Okay, you might be expecting the final tune now.

En eerlijk gezegd, dat was ook maandenlang de bedoeling.

And honestly, that was also the intention for months.

Want hoe anders moet je een zoektocht afronden...

Because how else should you conclude a search...

waarin de belangrijkste vraag nog steeds open staat.

in which the main question is still open.

Maar er is een ontwikkeling.

But there is a development.

En uiteraard is ook collega Rumen Romkes daardoor volledig verrast.

And of course, colleague Rumen Romkes is completely surprised by this as well.

Jelle, wat heb je voor bericht gekregen?

Jelle, what message did you receive?

Nou, we hebben een bericht gekregen van iemand...

Well, we received a message from someone...

die bij het Cold Case Team van de Politie Oost-Nederland werkt.

who works at the Cold Case Team of the Police East Netherlands.

En die daar met name gespecialiseerd is in het zoeken naar vermiste personen.

And that specializes in searching for missing persons.

En het zoeken van een identiteit bij anoniem begraven personen.

And the search for an identity among anonymously buried individuals.

En die heeft de eerste serie afleveringen al geluisterd.

And they have already listened to the first series of episodes.

Hij werd daarvoor getipt door iemand die wij kennen uit Urk.

He was tipped off by someone we know from Urk.

En zo liep dat contact.

And so that contact went.

Hij luisterde dat en hij was redelijk verbaasd.

He listened to that and he was quite surprised.

Waarom?

Why?

Nou, omdat hij met dit onderwerp bezig is.

Well, because he is dealing with this topic.

En eigenlijk dit hele geval niet kan.

And actually this whole case cannot happen.

Dit hele geval niet kende.

Did not know this whole case.

Hij heeft een lijst...

He has a list...

Het verhaal niet.

The story does not.

Ja, hij wist niet dat Albert Romkes gezocht wordt.

Yes, he did not know that Albert Romkes is wanted.

En hij vertelde mij ook, want ik heb hem kort gesproken.

And he also told me, because I spoke to him briefly.

Hij vertelde ook dat heel veel nabestaanden het idee hebben van...

He also mentioned that many bereaved have the idea of...

ja, mijn broer, vader, oom, zoon, neef, dochter is vermist.

Yes, my brother, father, uncle, son, nephew, daughter is missing.

En de politie weet daarvan.

And the police know about it.

Maar hij zegt, ja, zeker als het langer geleden is...

But he says, yes, certainly if it was longer ago...

dan is dat vaak niet meer scherp.

then it often isn't sharp anymore.

Maar het feit dat hij het niet weet betekent dus...

But the fact that he doesn't know means...

dat het vrij overzichtelijk is, het aantal vermissen op de Rijn?

that it is quite clear, the number of missing persons on the Rhine?

Ja, hij heeft gewoon een lijst.

Yes, he just has a list.

Je hebt een lijst van deze mensen zijn vermist.

You have a list of these people who are missing.

Maar hij beseft ook wel, dat wist hij ook al wel...

But he also realizes that he already knew that...

dat er mensen zijn ontbreken op die lijst.

that there are people missing from that list.

Van onder is Albert.

From below is Albert.

Maar is dat het enige dat hij verrast was?

But is that the only thing that surprised him?

Nee, want hij is natuurlijk meteen gaan kijken...

No, because of course he immediately went to take a look...

want ze hebben zowel vermissingszaken als anonieme doden.

because they have both missing persons cases and anonymous deaths.

En hij zegt, ja, er zijn twee gevallen die in aanmerking komen.

And he says, yes, there are two cases that qualify.

Waarvoor?

What for?

Wat misschien Albert is.

What might be Albert.

Zo.

There.

Dus wat wij de hele tijd naar gezocht hebben, dat is er gewoon.

So what we have been looking for all this time, it is just there.

Het gaat over twee vondsten in 1966.

It's about two discoveries in 1966.

Dat is vijf jaar na de vermissing van Albert.

That is five years after Albert's disappearance.

In Nederland gevonden.

Found in the Netherlands.

En normaal gesproken zou je zeggen, dat is te laat...

And normally you would say, that's too late...

maar hij zegt, dat waren botresten.

but he says, those were bone remnants.

Een stoffelijk overschot na vijf jaar, dat zou hem niet kunnen zijn.

A corpse after five years, that couldn't be him.

Maar botresten wel.

But bone remains do.

Dus wat hij nu wil gaan doen...

So what he wants to do now...

en dat is echt heel groot nieuws voor ons...

and that is really very big news for us...

is DNA-onderzoek van familieleden van Albert...

is DNA research of relatives of Albert...

matchen met die botresten.

matching with those bone remains.

En dan komt er gewoon onomstotelijk uit van...

And then it simply emerges unequivocally from...

is één van die twee vondsten...

is one of those two discoveries...

is dat Albert?

Is that Albert?

Zo.

So.

Zo, ja.

Yes, indeed.

En we zitten nu...

And we are now sitting...

Het nieuws overvalt ons.

The news overwhelms us.

We zitten echt in de afronding van onze zesde aflevering.

We are really in the final stages of our sixth episode.

Net voor de zomer.

Just before summer.

En we hebben gezegd, we doen zes afleveringen.

And we said, we'll do six episodes.

Sowieso.

Anyway.

Eventueel een zevende bonus.

Possibly a seventh bonus.

Of een achtste, weet ik het.

Or an eighth, I know it.

Dus die gaat nog even overheen.

So that's going to take a little longer.

Dus ja, wij worden ook overvallen door dit nieuws.

So yes, we are also taken by surprise by this news.

En we gaan deze medewerker van de politie ook nog wel interviewen.

And we will also interview this police officer.

Maar ook dat werd te krap om dat goed te doen voor deze aflevering.

But that also became too tight to do it well for this episode.

Maar wel dit nieuws.

But this news.

Ja, want we zitten eigenlijk een week voor de laatste aflevering.

Yes, because we're actually a week before the last episode.

En het is vrij groot nieuws voor ons om dit uitgebreid uit te werken.

And it is quite big news for us to elaborate on this extensively.

Maar als ik het goed begrijp wil die beste meneer dus voor ons gaan matchen.

But if I understand correctly, that gentleman wants to match us.

Ja.

Yes.

Hoe komt hij aan de DNA gegevens van de familie van Albert?

How did he obtain the DNA data of Albert's family?

Ja, bij ons weten is er ooit DNA afgenomen bij familieleden van Albert.

Yes, to our knowledge, DNA was once taken from relatives of Albert.

Een langere tijd geleden.

A long time ago.

Dus wat ze nu gaan doen is die boven water halen.

So what they are going to do now is bring them to the surface.

En die gaan matchen.

And they will match.

Mocht dat er niet zijn of niet meer zijn.

If that should not exist or no longer exist.

Dan gaan ze opnieuw op zoek naar een geschikt familielid.

Then they will look for a suitable family member again.

Ja, dat zijn processen.

Yes, those are processes.

Daar gaat altijd wat tijd overheen.

There is always some time that passes.

Ja.

Yes.

Maar het is zijn baan als ik het goed begrijp.

But it is his job if I understand correctly.

Ja.

Yes.

Wat is zijn precieze functie?

What is his exact position?

Ja, hij werkt bij het Cold Case Team van de Politie Oost-Nederland.

Yes, he works at the Cold Case Team of the East Netherlands Police.

Dus die richten zich op zaken van moord tot aan vermissing.

So they focus on matters ranging from murder to missing persons.

Ja.

Yes.

Als ik het goed begrijp.

If I understand correctly.

Ja.

Yes.

En het tweede wat hij zei en dat is misschien nog wel belangrijker.

And the second thing he said, which might be even more important.

Hij zegt op het moment dat wij een DNA profiel hebben van een familielid van Albert.

He says that we currently have a DNA profile of a relative of Albert.

En die Nederlandse fondsen blijken daar niet bij te passen.

And those Dutch funds turn out not to fit into that.

Dan kunnen wij met dat DNA profiel naar onze Duitse collega's.

Then we can take that DNA profile to our German colleagues.

En daar gaan vragen van kunnen wij dit één op één gaan vergelijken met fondsen die het mogelijk kunnen zijn.

And there will be questions about whether we can compare this one-on-one with funds that could possibly be.

Dus wat al daar in de database zit, kunnen wij dat gaan proberen te matchen.

So what is in the database, can we try to match that?

Heel gericht.

Very focused.

En dat is ook heel hoopvol.

And that is also very hopeful.

Want, en dit is echt wel indrukwekkend.

Because, and this is really impressive.

Dit team.

This team.

Want hij doet dit natuurlijk niet alleen.

Because he doesn't do this alone, of course.

Dit team heeft recent een resultaat geboekt in Duitsland.

This team has recently achieved a result in Germany.

En dat is het verhaal van Maria van der Zanden.

And that is the story of Maria van der Zanden.

Een jonge vrouw van 22 jaar die in augustus 1994 verdween.

A young woman of 22 years who disappeared in August 1994.

Werd het voor het laatst gezien in Putten.

Last seen in Putten.

30 jaar geleden dus.

30 years ago then.

Ja.

Yes.

En het bizarre is, haar lichaam is diezelfde maand gevonden in een stuwmeer in Duitsland.

And the bizarre thing is, her body was found that same month in a reservoir in Germany.

In Soest.

In Soest.

Nou, dat is een twee uur over de grens zo'n beetje.

Well, that's about a two-hour drive across the border.

Best wel een stukje over de grens, maar ook niet aan de andere kant van de wereld.

Quite a bit over the border, but also not on the other side of the world.

Dezelfde maand.

The same month.

Je zou denken, oh de politie heeft het allemaal scherp.

You would think, oh the police have it all figured out.

Iemand die in het ene land vermist raakt en in het andere gevonden wordt.

Someone who goes missing in one country and is found in another.

Dat komt goed.

That will be fine.

Nou, dat kwam dus niet goed.

Well, that didn't turn out well.

Er wordt een jonge vrouw gevonden.

A young woman is found.

Onbekend.

Unknown.

De tijd dat er nog geen DNA was.

The time when there was no DNA.

Nou, wordt uit het water gehaald.

Well, it is being taken out of the water.

Anoniem begraven.

Buried anonymously.

Een lokale krant uit de buurt van het stuwmeer heeft er gewoon nog een stukje over geschreven.

A local newspaper from the area near the reservoir has just written an article about it.

Een onbekende vrouw gevonden.

An unknown woman found.

Er zit een afstand tussen die op wereldniveau niks is.

There is a distance between that is nothing on a global level.

En in een tijd waarvan je zegt, ja dat is de moderne tijd.

And in a time that you say, yes, that is the modern time.

En het is niet opgemerkt.

And it has not been noticed.

Maar toen was daar het Cold Case Team.

But then the Cold Case Team was there.

Ja.

Yes.

En dat is dus pas heel recent is die match toch nog gelegd.

And that match has only just been made very recently.

En dat is in samenwerking gegaan met de Duitse politie.

And that has been done in collaboration with the German police.

Ja.

Yes.

Omdat er echt gericht vanuit Nederland een vraaggestel werd in Duitsland.

Because a targeted question was really raised from the Netherlands in Germany.

Maar er zijn dus banden.

But there are ties.

Ja, gelukkig.

Yes, fortunately.

En daar wil dit team nu ook, als dat nodig is in het geval van Albert, van proberen te profiteren.

And this team now also wants to try to benefit from that, if necessary in Albert's case.

Dit was voorlopig de laatste aflevering.

This was for now the last episode.

In het najaar willen we terugkomen.

We want to return in the autumn.

In de tussentijd blijven we verder zoeken.

In the meantime, we continue to search.

Daarbij willen we ook een oproep doen aan onze luisteraars.

We also want to make a call to our listeners.

Weet je iets wat van belang kan zijn voor onze zoektocht?

Do you know anything that might be important for our search?

Ken je iemand die ons mogelijk verder kan helpen?

Do you know someone who might be able to help us further?

Of wil je gewoon je eigen ideeën met ons delen?

Or do you just want to share your own ideas with us?

Mail ons via redactie apenstaarturkenland.nl.

Email us at [email protected].

Voor nu, hartelijk bedankt voor het luisteren.

For now, thank you very much for listening.

Tot de volgende keer.

Until next time.

TV Gelderland 2021

TV Gelderland 2021