‘Moet jij niet weer eens een vrouw mee naar huis nemen?'

Ja, ik weet dat ik een vrouw uiteindelijk weer naar huis mee had genomen en de dag daarna dat ik ook dacht van ja, maar ik wil dit helemaal niet.

Yes, I know that I eventually took a woman home with me and the next day I thought, yeah, but I really don't want this at all.

Dit vind ik helemaal niet leuk. Maar het is wel, onder de mannen heerst er ook zo'n cultuur van, weet je, met pandapunten, zoals je er nog tegen staat.

I don't like this at all. But there is indeed a culture among the men, you know, with points for pandering, as you still stand against it.

Ja, onder de studenten.

Yes, among the students.

Ja, onder de studenten, hoe lang sta je al droog.

Yes, among the students, how long have you been sober?

Mannen lopen vast op hun werk of lopen vast in hun relatie en dan ook wel zien van ja, weet je, ik weet het allemaal niet meer, dus ik ga mijn hulp zoeken.

Men get stuck in their work or get stuck in their relationship and then also think, yes, you know, I don't know anymore, so I'm going to seek help.

Ah, fucking hell.

Ah, fucking hell.

Ik heb nog nooit zoveel gezweten in mijn leven volgens mij. Maar dit is zwaar zeg. Holy shit, dit is zwaar.

I have never sweat so much in my life, I think. But this is tough, wow. Holy shit, this is hard.

Hoi, ik ben Evi Hendricks.

Hi, I am Evi Hendricks.

En ik ben Eva de Schipper.

And I am Eva de Schipper.

Wij denken dat het helemaal niet zo makkelijk is om een man te zijn.

We think that it is not easy at all to be a man.

Daarom banen wij ons in deze podcast een weg door het hoofd van de man.

That is why we carve our way through the mind of a man in this podcast.

Dit is Op de Man Af.

This is On the Man Close.

We gaan het hebben over iets waar iedereen mee bezig lijkt te zijn, inclusief wij zelf, namelijk zelfontwikkeling.

We are going to talk about something that everyone seems to be concerned with, including ourselves, namely self-development.

Ja, ik denk dat we allemaal wel mensen kennen die van die ijskoude douches nemen of elke ochtend heel vroeg opstaan om te gaan mediteren.

Yes, I think we all know people who take ice-cold showers or wake up very early every morning to meditate.

En als ik dan naar mezelf kijk, ik doe aan yoga, ik doe af en toe ademhalingsoefeningen.

And when I look at myself, I do yoga, I occasionally do breathing exercises.

En ik weet ook wel dat het gewoon lekker is als ik zeker drie tot vier keer in de week ga sporten.

And I also know that it simply feels good when I exercise at least three to four times a week.

Ik zie de laatste jaren heel erg.

I see a lot in recent years.

Ik weet ook dat er ook bij mannen echt een opkomst is gekomen.

I also know that there has really been a rise among men.

Zo ken ik van de jongens die zelf veel boeken lezen, die veel aan het sporten zijn, die van die leiderschapscursussen volgen.

I know some boys who read a lot of books, who do a lot of sports, who follow those leadership courses.

En aan dat hele zelfontwikkeling, daar is geen goed of fout in.

And in that whole self-development, there is no right or wrong.

Maar het valt me wel op dat iedereen ermee bezig is.

But I do notice that everyone is busy with it.

Wij zijn natuurlijk even gaan googlen.

Of course, we did a little Googling.

Want ja, wat kun je nou als man in Brabant doen als je met jezelf aan de slag wilt?

Well, what can you do as a man in Brabant if you want to work on yourself?

Nou, dat is nogal wat.

Well, that's quite something.

Ja, zo kun je bijvoorbeeld lekker gaan zweten in de zweethut.

Yes, for example, you can go sweat in the sweat lodge.

Je kan meedoen aan een mannencirkel.

You can join a men's circle.

Je kan een dagje gaan boogschieten met de...

You can go archery for a day with the...

Je kan een dagje gaan houthakken met de mannen.

You can go chopping wood for a day with the guys.

Noem het maar op.

Name it.

Je kan beter vragen, wat niet?

You might as well ask, what isn't?

Nu zijn er ook heel veel organisaties die echt focussen op het terug de natuur in en je oerman terugvinden.

Now there are many organizations that really focus on returning to nature and rediscovering your primal self.

En aan de andere kant zijn er organisaties waarbij het gaat over de alfaman in jezelf naar boven halen.

And on the other hand, there are organizations that focus on bringing out the alpha male within yourself.

Eigenlijk moeten we gewoon eens even met iemand gaan praten die al een keer zoiets heeft geprobeerd.

Actually, we just need to talk to someone who has already tried something like this.

Hé, goeiemorgen.

Hey, good morning.

Hé, hallo.

Hey, hello.

Nou, welkom in Utrecht.

Well, welcome to Utrecht.

Ja, dankjewel.

Yes, thank you.

Sla rechtsaf om op de draaiweg te blijven en sla rechtsaf naar de Merelstraat.

Turn right to stay on the roundabout and turn right onto Merelstraat.

We zijn hier vanwege Jeroen, vanwege Jeroen Stafleu.

We are here because of Jeroen, because of Jeroen Stafleu.

Die woont in Hartje Utrecht, komt uit Breda, net verhuisd.

She lives in the heart of Utrecht, comes from Breda, and has just moved.

En die schijnt dus mannencirkels te houden, vertelde jij?

And that apparently holds men's circles, you told me?

Ja, klopt inderdaad. Ik had er ook nog nooit van gehoord.

Yes, that's correct. I had never heard of it either.

Het is eigenlijk als het ware dat mannen in een cirkel zitten.

It is as if men are sitting in a circle.

En dan praten ze over emoties en dingen die in het dwars zitten.

And then they talk about emotions and things that are bothering them.

Ja, want Jeroen heeft zelf ook met wat dingetjes gezeten, wat problemen in zijn tienerjaren.

Yes, because Jeroen has also dealt with some issues during his teenage years.

En daar is hij uiteindelijk mee aan de slag gegaan.

And he finally got started on it.

Dus ik ben heel benieuwd.

So I am very curious.

Over 200 meter, je bestemming bevindt zich aan de rechterkant.

In over 200 meters, your destination will be on the right.

Hoi, hallo.

Hi, hello.

Hé, goedemorgen.

Hey, good morning.

Jeroen, jij woont hier supermooi aan de gracht in Utrecht.

Jeroen, you live super nice by the canal in Utrecht.

Yes.

Yes.

Maar je bent een Brabander, komt uit Breda.

But you're a Brabander, from Breda.

Zeker.

Sure.

Maar je noemt jezelf ook een jongen van het dorp.

But you also call yourself a boy from the village.

Ja, ik woon nu een halfjaartje in Utrecht.

Yes, I have been living in Utrecht for about half a year.

Ik ben inderdaad een halfjaartje geleefd vanuit Breda naar het mooie Utrechtse heist.

I have indeed lived for half a year moving from Breda to the beautiful Utrecht area.

Ja.

Yes.

Opgegroeid in een dorpje nabij Breda, Kaam.

Raised in a village near Breda, Kaam.

Dus ik heb het dorpsleven wel lekker mee mogen maken.

So I've really had a great experience with village life.

Ik heb het stadsleven in Breda meegemaakt en nu de iets grotere stad Utrecht.

I have experienced city life in Breda and now in the slightly larger city of Utrecht.

Maar ik kom oorspronkelijk dus uit een dorpske.

But I originally come from a village.

Ik had het er net even over met Evi in de auto.

I just talked about it with Evi in the car.

Zij vond jou online, want jij organiseert mannencirkels.

She found you online because you organize men's circles.

Daar hebben wij natuurlijk heel veel vragen over.

Of course, we have a lot of questions about that.

Maar wij merken in onze eigen omgeving ook, Evi, dat er best wel wat mannen zijn die worstelen met hun emoties.

But we also notice in our own environment, Evi, that there are quite a few men who struggle with their emotions.

Die ook zeggen dat ze vastlopen.

They also say that they are stuck.

En dan zeggen, ja, ik zou eigenlijk met iemand moeten praten, maar.

And then say, yes, I should actually talk to someone, but.

Ja.

Yes.

Herkenbaar?

Recognizable?

Nou ja, dat is een lastige, maar ik heb best vaak in de mannencirkels, die ik ook gaf het voortraject,

Well, that's a tough one, but I have been in the men's circles quite often, which I also facilitated in the preliminary phase.

dat ik dus, nou, mannen die dan een mailtje sturen van, hey, ik heb interesse dat ik met ze bel.

That I, well, men who then send an email saying, hey, I'm interested, that I call them.

En van, ja, is toch wel gaaf.

And yes, it is pretty cool.

En ja, ik ga erover nadenken en dan hoor ik niks meer van ze terug.

And yes, I will think about it and then I won't hear anything back from them.

Hoe vaak gebeurt dat dan?

How often does that happen?

Ja, veel.

Yes, a lot.

Echt de stap maken om in je kwetsbaarheid te stappen.

Really taking the step to embrace your vulnerability.

En dus te delen.

And thus to share.

Ja.

Yes.

Waar je mee zit.

What you are troubled by.

Maar het is ook van, op het moment dat je dus dat traject aangaat, je moet wel bereid zijn om jezelf ook aan te kijken.

But it's also about the moment you embark on that journey, you have to be willing to look at yourself as well.

En dus het kan heel confronterend zijn, want je gaat tegen dingen aanlopen.

And so it can be very confronting, because you will run into things.

En omdat je dan juist bij je pijnlijke punten komt.

And because you then precisely reach your painful points.

En dat is het moment dat je dus ook je dingen kan gaan helen.

And that is the moment when you can start healing your things.

Maar ja, heel veel mannen die vinden het echt lastig om die keuze te maken, omdat ze het niet gewend zijn.

But yes, a lot of men really find it difficult to make that choice because they are not used to it.

En ook heel veel vriendinnen zeggen ook van, oh, als ze dan horen van je geeft mannencirkels.

And a lot of girlfriends also say, oh, when they hear that you hold men's circles.

Oh, het zou zo goed zijn voor m'n vriend, als ik hem naar jou zou sturen.

Oh, it would be so good for my friend if I sent him to you.

Maar ja, die vrienden die komen nooit, want dan zegt zo'n vriendin dat dan tegen de vriend.

But yes, those friends never come, because then a friend says that to the boyfriend.

Ja, maar ik ga toch niet in een groepje, in zo'n kringetje zitten met een kopje thee erbij en over m'n gevoel praten.

Yes, but I'm still not going to sit in a little group, in a circle with a cup of tea, and talk about my feelings.

Ja, maar waarom zou je het niet doen?

Yes, but why wouldn't you do it?

Ja.

Yes.

En het is niet alleen maar, we gaan in een kringetje zitten met een kopje thee en over je gevoel praten.

And it's not just sitting in a circle with a cup of tea and talking about your feelings.

Maar ja, het is gewoon steun.

But yes, it's just support.

Maar puur het feit alleen al dat mannen dus zo kijken naar over je.

But purely the fact that men look at you like this.

Ja.

Yes.

Over je gevoel praten.

Talking about your feelings.

Over je gevoel praten zijn hele enge woorden voor de meeste mannen.

Talking about your feelings are very scary words for most men.

Hoe ben jij in dat wereldje terecht gekomen van zelfontwikkeling?

How did you get into the world of self-development?

Ik ben dus uiteindelijk naar Breda verhuisd en daar heb ik ook wel het eerste jaar dat ik in Breda woonde ook echt heel veel leuke mensen ontmoet.

So I eventually moved to Breda, and during the first year I lived there, I actually met a lot of nice people.

Maar ik merkte alleen op het gebied van vrouwen dat ik toch nog best wel onzeker was en ik ben voor mezelf best wel een gevoelige man.

But I noticed in the area of women that I was still quite insecure, and I am quite a sensitive man for myself.

Alleen op dat gebied dat ik dus vaak vanuit vrouwen ook te horen kreeg van ik vind je een beetje zacht of ik wil een wat hardere man.

Only in that area did I often hear from women that they found me a bit soft or that they wanted a tougher man.

En toen ben ik dus ook wel in een periode terecht gekomen dat ik dus heel veel ging fitnessen.

And then I also found myself in a period where I started working out a lot.

Ik ging mezelf ook anders kleden, van die verschrikkelijke bodywarmers ging ik dragen.

I also started dressing differently, I was going to wear those terrible bodywarmers.

Ik had een tijdje dat ik ook van die rozenkansen ging dragen.

For a while, I also started wearing those rose-colored glasses.

Ja, je hebt een mooi plaatje voor je denk ik.

Yes, I think you have a nice picture in mind.

Toen kwam ik uiteindelijk wel dus in een periode dat ik mezelf aankeek in de spiegel en dacht van ja, waar ben ik nou eigenlijk mee bezig?

Then I eventually came to a point where I looked at myself in the mirror and thought, yeah, what am I actually doing?

Toen kwam ik dus in een periode van feest, feest, feesten, maar dat was niet wie ik in de kern ben.

So I entered a period of partying, partying, partying, but that wasn't who I truly am at my core.

Maar dat feesten, is dat dan ook jouw manier geweest van vluchten?

But that partying, was that also your way of escaping?

Ja, zeker. Veel alcohol drinken, toch wel in de stad dus vrouwen mee naar huis nemen en dan eenmalig daar de nacht mee doorbrengen.

Yes, certainly. Drinking a lot of alcohol, then going out in the city to take women home and spending the night with them just once.

Maar ja, ik wilde een vaste partner, ik wilde met iemand iets gaan bouwen waar je je verhalen tegen kan vertellen, iemand die je goed kent.

But yes, I wanted a steady partner, I wanted to build something with someone to whom you can share your stories, someone you know well.

Alleen dat lukte dus niet om dat te vinden.

Only that didn't work to find it.

Toen dus mezelf anders in de markt gaan zetten, om het maar even zo te noemen.

So, I started to position myself differently in the market, so to speak.

Tegen mezelf aangelopen van ja, maar dit is ook niet wie ik ben, wat wil ik dan?

I ran into myself saying yes, but this is also not who I am, what do I want then?

Hoe kwam dat besef dan? Van dit is hem ook niet?

How did that realization come about? Is this not him either?

Ja, ik weet dat ik een vrouw uiteindelijk weer naar huis mee had genomen en de dag daarna dat ik ook dacht van ja, maar ik wil dit helemaal niet.

Yes, I know that I eventually took a woman home with me, and the next day I also thought, yes, but I don't want this at all.

Dit vind ik helemaal niet leuk en dit, maar het is wel onder de mannen eerst er ook zo'n cultuur van, weet je, met pandapunten zoals je dat nog steeds bestaat.

I don't like this at all, and this, but there is also a culture among men like this, you know, with points of shame that still exist.

Maar ja, onder de studenten, hoe lang sta je al droog en oh, moet je niet weer eens een keer een vrouw mee naar huis nemen?

But yes, among the students, how long have you been dry and oh, shouldn't you take a woman home again sometime?

Maar ja, dat is nog steeds wel veel om me heen van van oké, die scharrelt weer met die, die scharrelt weer met die, iedereen doet het met iedereen.

But yes, there's still a lot going on around me like, okay, that one is messing around with this one, that one is messing around with that one, everyone is doing it with everyone.

Ik kwam dus in een relatie terecht.

So I ended up in a relationship.

Eigenlijk vanaf begin af aan of waren er dingen in de relatie die mij best wel triggerde?

Actually from the very beginning, or were there things in the relationship that triggered me quite a lot?

Ik dacht eigenlijk voor mezelf altijd dat ik niet echt dingen fout deed in een relatie of dat ik mijn vriendin ineens wat meer afblafte tijdens een discussie of begon te schreeuwen...

I always thought to myself that I wasn't really doing anything wrong in a relationship or that I suddenly started snapping at my girlfriend a bit more during a discussion or began to shout...

en dat ze eigenlijk daarmee terugkomen van ja, ik vind follow me Nazis eigenlijk totaal niet chill wat je doet.

and that they're actually coming back with, yeah, I find follow me Nazis not cool at all what you're doing.

Dus eigenlijk in mijn relatie begon ik meer naar mezelf te kijken en bepaalde dingen waar ik dus tegenaan liep dat ik dacht van ja, ik ben toch niet zo perfect.

So actually in my relationship, I started to look more at myself and certain things that I was struggling with, and I thought, well, I'm not so perfect after all.

Dat ik dacht van ja shit. Ik ben toch niet zo perfect als dat ik dacht van... Dat ik dacht van, ik ben toch niet zo perfect als dat ik dacht.

That I thought, yeah shit. I'm not as perfect as I thought... That I thought, I'm just not as perfect as I thought.

Jan Betgens, een relatie- en gestaltherapeut uit een bos...

Jan Betgens, a relationship and Gestalt therapist from a forest...

ziet in de praktijk dat veel meer mannen die neiging hebben.

sees in practice that many more men have that tendency.

Je ziet wel dat meer mannen wat beginnen vast te lopen.

You can see that more men are starting to get stuck.

Mannen lopen vast op hun werk of lopen vast in hun relatie.

Men get stuck at work or are stuck in their relationship.

En dan ook wel zien van, ik weet het allemaal niet meer...

And then also seeing that, I don't know anything anymore...

dus ik ga mijn hulp zoeken.

so I'm going to seek my help.

Partners die een beroep doen.

Partners who make a request.

Zeker van, jij maakt zo weinig contact met jouw gevoel.

Sure of it, you make so little contact with your feelings.

Ik kan met jou geen gesprek aangaan over jouw gevoelsleven.

I cannot engage in a conversation with you about your emotional life.

Ik ervaar geen verbinding meer met jou.

I no longer feel a connection with you.

De grootste trigger voor mij was geweest, waar mijn reis echt begonnen is...

The biggest trigger for me had been where my journey truly began...

is dat mijn partner op een gegeven moment zei dat ze een open relatie wilde.

At one point, my partner said that she wanted an open relationship.

Ik was 22, denk ik toen.

I think I was 22 then.

Ik wist bij God niet wat mijn grenzen waren...

I didn't know what my limits were, for God's sake...

en wat ik wilde in het leven, in de relatie.

and what I wanted in life, in the relationship.

Ik had vroeger niet zo heel veel succes bij de vrouwen...

I didn't have much success with women before...

dus ik was überhaupt blij dat ik een relatie had.

So I was actually happy that I was in a relationship.

Voor mij was het dus ook van, alles eraan doen om je partner te behouden...

For me, it was therefore about doing everything to keep your partner...

je partner te pleasen.

to please your partner.

Daar is eigenlijk bij mij...

There is actually with me...

Ik heb dus een tijdje een open relatie gehad op mijn 22e...

So I had an open relationship for a while when I was 22...

dat we allebei ook buiten onze relatie met andere mensen afspraken.

that we both also make arrangements with other people outside of our relationship.

Maar ik wilde dat eigenlijk.

But I actually wanted that.

Van binnen voelde ik in alles, dit wil ik niet, dit wil ik niet, dit wil ik niet.

Inside I felt in everything, I don't want this, I don't want this, I don't want this.

Wat ik toen een beetje zo sneaky ging doen was...

What I then started to do a little sneakily was...

eigenlijk dus met iemand afspreken...

actually meeting up with someone...

terwijl ik dat dus eigenlijk niet wilde.

while I actually didn't want that.

Dan met een andere vrouw naar bed geweest...

Then went to bed with another woman...

en dat dan tegen mijn vriendin vertellen...

and then tell that to my girlfriend...

in de hoop dat ze dan zou zeggen van...

in the hope that she would then say...

ah shit, dit wil ik eigenlijk ook helemaal niet.

ah shit, I actually don't want this at all.

Dat ze jaloers zou worden misschien.

That she might become jealous.

Ja, dat ze jaloers zou worden.

Yes, that she would become jealous.

En daardoor besefte ik bij mezelf van...

And thus I realized in myself that...

oké, ik zit misschien toch niet zo lekker in mijn veld...

Okay, I might not be so comfortable in my field after all...

dat ik dit allemaal aan het doen ben.

that I am doing all of this.

En uiteindelijk hebben we de open relatie.

And in the end, we have the open relationship.

Mijn plannetje werkte wel, ze werd jaloers...

My plan worked, she got jealous...

en de relatie ging uiteindelijk weer naar een gesloten relatie.

and the relationship eventually went back to being a closed relationship.

Je hoort Jeroen dus eigenlijk een nieuwe kant van zichzelf ontdekken.

So you actually hear Jeroen discovering a new side of himself.

Hoe zou dat zitten met die vaders en broers van ons...

How would that be with those fathers and brothers of ours...

zouden die nog een beetje aan zelfontwikkeling doen?

Would they still engage in some self-development?

Ik ga in gesprek met mijn broer Julian van 22 jaar...

I am having a conversation with my brother Julian, who is 22 years old...

en met mijn vader Henry van 57 jaar.

and with my father Henry, who is 57 years old.

En ik ga praten met mijn broertje Stijn, hij is 29...

And I'm going to talk to my little brother Stijn, he is 29...

en met mijn vader Paul, die is 71 jaar.

and with my father Paul, who is 71 years old.

Werk jij wel eens aan jezelf?

Do you ever work on yourself?

Natuurlijk.

Of course.

Hoe dan?

How then?

Fitnessen.

Working out.

Ja, gewoon je eigen continu blijven verbeteren.

Yes, just keep improving yourself continuously.

Ja, ik probeer toch met enige gretigheid...

Yes, I am still trying with some eagerness...

nog kennis te vergaren over allerlei dingen...

still knowledge to gather about all sorts of things...

laat ik het zo maar zeggen.

Let me put it this way.

Ik ben niet van de praatgroepjes en weet ik wat voor sessies...

I am not into the talk groups and whatever sessions...

ik ben gewoon, ik krijg die dingen...

I’m just, I get those things...

en dan probeer ik daar voor mezelf een plaatje te geven...

and then I try to create a picture for myself there...

en dan ga ik er zelf over nadenken en probeer ik mezelf te verbeteren.

And then I will think about it myself and try to improve myself.

Ik heb een grote tuin waar ik in kan sjouwen, waar ik in kan zweten.

I have a big garden where I can work, where I can sweat.

Dus ook ik werk aan mezelf, maar ik ben niet het type...

So I am also working on myself, but I am not the type...

in een van de praatgroepjes of kringgesprek of therapie...

in one of the discussion groups or circle conversations or therapy...

of weet ik wat nodig heeft.

or I know what is needed.

Ik zeil wedstrijden nog af en toe...

I still occasionally race sailboats...

en ja, zo probeer ik mezelf in te verbeteren.

And yes, that's how I try to improve myself.

Ik ben niet de type...

I'm not the type...

Ik ben de laatste tijd een beetje meer aan het lezen.

I have been reading a bit more lately.

Dus met lezen zeggen ze dat je slimmer wordt.

So with reading, they say you become smarter.

Ik ga elke dag van maart tot november zwemmen...

I go swimming every day from March to November...

in een polderplas hier in de buurt, elke dag.

in a polder lake nearby, every day.

Oh ja, sporten wel.

Oh yes, sports definitely.

En ik lees ook, de laatste tijd heb ik al wat boeken gelezen.

And I also read, I have read a few books lately.

Als je meer gaat sporten en je voelt jezelf qua uiterlijk beter...

If you start exercising more and you feel better about your appearance...

dan voel je je innerlijk ook vanzelf beter.

then you will naturally feel better inside as well.

Tenminste, dat is gewoon een reactie op elkaar.

At least, that's just a reaction to each other.

Plus dat je ook mentaal bezig blijft met...

Plus, you also stay mentally engaged with...

in mijn geval als journalist en schrijver van boeken af en toe...

in my case as a journalist and occasional book writer...

dat ik mijn schrijfspier train.

that I am training my writing muscle.

Ik ben ook net dan na mijn schoolactie dat er zijn begonnen met werken.

I only just started working after my school project.

En ja, gewoon het vak leren en telkens nieuwe dingen leren...

And yes, just learning the profession and constantly learning new things...

en jezelf op die manier blijven ontwikkelen.

and continue to develop yourself in that way.

Als jij veel sporten, dan word je vanzelf in je hoofd ook wat leeg...

If you do a lot of sports, then your mind will naturally become a bit empty too...

en dan voel je je ook gewoon fitter.

and then you just feel fitter.

Zelfontwikkeling, dus ouder worden, ervaring opdoen...

Self-development, so getting older, gaining experience...

en op die ervaring verder bouwen.

and build on that experience.

Ik vind op werk werk je mooi in een team.

I think working in a team at work is great.

En persoonlijk, daar zou je zelf mee aan de slag moeten gaan...

And personally, that is something you should tackle yourself...

en verder heb ik daar niemand voor nodig.

and furthermore, I don't need anyone for that.

Iedereen werkt toch een beetje aan zichzelf.

Everyone is working a bit on themselves, after all.

Zelfontwikkeling is jezelf doelen stellen...

Self-development is setting goals for yourself...

maar ook de rust bewaren om die doelen niet ten koste van alles te bereiken.

but also to maintain the calm to achieve those goals without sacrificing everything.

Persoonlijk vlak werken aan jezelf, nee.

Personally, working on yourself, no.

Ik doe lekker mijn eigen ding en dat gaat goed, denk ik.

I'm happily doing my own thing and I think it's going well.

Je hebt in je hoofd het grijschap meegekregen om dingen op te lossen...

You have kept the gray matter in your head to solve things...

en als dat grijschap niet afdoende is...

and if that gray area is not sufficient...

dan heb je een timmerman nodig die jou daarbij helpt...

then you need a carpenter to help you with that...

en met een ouderwets woord te zeggen een zielenknijper die dat oplost.

and to put it in an old-fashioned way, a soul pincher that resolves that.

En ja, dan met goede gesprekken.

And yes, then with good conversations.

Toen ben ik uiteindelijk gaan googlen naar de term gezonde zelfliefde...

Then I finally started googling the term healthy self-love...

dat ik ergens een keertje gehoord op een podcast of zo.

that I heard somewhere on a podcast or something.

Wauw.

Wow.

Ja, en...

Yes, and...

Mondvol.

Mouthful.

Ja, mondvol.

Yes, mouthful.

En toen ben ik bij de school voor science-oriëntatie terechtgekomen.

And then I ended up at the school for science orientation.

Dat is...

That is...

Dat is een spiritueel pad met zijn roots in het Tibetaanse boetisme en de psychotherapie.

That is a spiritual path with its roots in Tibetan Buddhism and psychotherapy.

En die hebben dus eigenlijk door heel Nederland trainers zitten, leraren...

And they actually have trainers, teachers all over the Netherlands.

waar je dus één op één coaching bij kan doen of bepaalde meditatiecursussen...

where you can do one-on-one coaching or specific meditation courses...

of dus een cursus gezonde zelfliefde bieden ze ook aan.

So they also offer a course on healthy self-love.

Toevallig, dus aanhalingstekens, was er drie dagen daarna...

Coincidentally, so to speak, three days later...

de introductie van die cursus, de introductieavond.

the introduction of that course, the introductory evening.

Dus ik had gelijk zoiets van, ja, hier wil ik naartoe.

So I immediately thought, yes, this is where I want to go.

Nou, superspannend, want je gaat naar een groep.

Well, super exciting, because you are going to a group.

Is het allemaal met een bepaald gevoel dat je niet lekker in je vel zit?

Is it all with a certain feeling that you don't feel well?

Ik voelde aan het begin enorm veel weerstand om daar te zitten.

At the beginning, I felt a lot of resistance to sitting there.

Van, oh, wat doe ik hier?

From, oh, what am I doing here?

En er werd dus ook aan mensen gevraagd om dus wat te delen.

And so people were also asked to share something.

En er zaten mensen van een jaartje of veertig, een jaartje vijftig.

And there were people around forty years old, around fifty years old.

Ik zat terecht en dat ik dacht van, ja, wat gezeik van die mensen hier.

I was correctly seated and I thought, well, what nonsense from those people here.

Wat doe ik hier? Al die problemen, het is toch niet zo moeilijk.

What am I doing here? All these problems, it's really not that hard.

Jij doet dit, jij doet dat.

You do this, you do that.

Dat ben ik erachter gekomen dat het één van mijn patronen is...

I have discovered that it is one of my patterns...

dat als ik iets heel erg spannend vind, dat ik mezelf boven bepaalde mensen plaats...

that when I find something very exciting, I place myself above certain people...

om me zo dus niet eigenlijk kloten te hoeven voelen.

to not actually have to feel like crap.

Om jezelf beter te voelen.

To feel better about yourself.

Dus aan het einde van die introductieavond...

So at the end of that introductory evening...

Ronald, dat is dus al heel wat jaren mijn één-op-één-coach.

Ronald has been my one-on-one coach for quite a few years now.

Ik sprak naar hem uit van, hey, ik voel dat ik hier wel interesse in heb.

I expressed to him, hey, I feel that I am interested in this.

Maar ik voel zo veel weerstand om hier te zijn.

But I feel so much resistance to being here.

En toen gaf hij me dus ook terug van...

And then he also gave me back from...

want ik vertelde van, ja, en al die mensen met die problemen.

because I was talking about, yes, and all those people with those problems.

En toen zei hij ook van, ja, ik zie dat je jezelf een beetje boven hen plaatst.

And then he also said, yes, I see that you put yourself a bit above them.

Ja, nou, dat valt er wel mee.

Yes, well, that's not too bad.

Nee, Jeroen, ik zie wel echt dat je...

No, Jeroen, I can really see that you...

Confronterend.

Confronting.

Ja, het is heel confronterend van, nee, Jeroen, ik zie dat je dit doet.

Yes, it's very confronting that, no, Jeroen, I see you doing this.

Ik weet toch wel...

I do know...

Ik heb me uitnodigd om dit te gaan volgen.

I have invited myself to attend this.

Want ik denk juist, als je dit aandurft te kijken...

Because I think that if you dare to watch this...

dat je heel veel waardevolle informatie over jezelf kan vinden.

that you can find a lot of valuable information about yourself.

En ik heb daar zoveel aan gehad.

And I have benefited so much from that.

En dat gecombineerd met dus in een relatie zijn...

And that combined with being in a relationship...

is voor mij dus heel erg waardevol geweest samen...

has been very valuable for me to be together...

om dus heel veel over mezelf te ontdekken.

to discover a lot about myself.

Hoe kwam je dan op het idee om mannencirkels te gaan organiseren?

How did you come up with the idea to start organizing men's circles?

Ja, dat was...

Yes, that was...

Denk ik dat ik zo'n anderhalf jaar, twee jaar een beetje in mijn proces zat.

I think I was in my process for about a year and a half, two years.

En toen kwam ik op Facebook een mannencirkel van Ralf Nelissen tegen.

And then I came across a men's circle by Ralf Nelissen on Facebook.

Nou, dat was een online mannencirkel.

Well, that was an online men's circle.

Dat was volgens mij echt begin coronatijd.

That was really at the beginning of the coronavirus period, in my opinion.

Dus we konden ook niet afspreken.

So we couldn't meet either.

Maar dat was dat ik dacht van...

But that was what I thought of...

Oh, wow, oké, een mannencirkel, dat is gaaf.

Oh, wow, okay, a men's circle, that’s cool.

Dus er zijn meer mannen die over hun gevoel willen praten.

So there are more men who want to talk about their feelings.

Dus die mannencirkel toen gevolgd.

So that men's circle then followed.

En ja, daar ging daar echt een deur voor mij open.

And yes, a door really opened for me there.

Dat was een groep, denk ik, van vijftien mannen zoiets.

That was a group, I think, of about fifteen men.

Die dus allemaal hun verhalen deelden.

They all shared their stories.

Ja, hun miserie een beetje met elkaar deelden.

Yes, they shared their misery a bit with each other.

Maar ook echt gelachen samen.

But we also really laughed together.

En gedeeld hoe klote dingen soms zijn.

And shared how shitty things can sometimes be.

Maar ook hoe fijn dingen.

But also how nice things.

Ook ze konden zijn als een man bijvoorbeeld van...

They could also be like a man, for example, from...

Volgens mij een jaar of vijfenvijftig.

I think about fifty-five years.

Die had ongeluk een vrouw van vijfentwintig zwanger gemaakt.

He had accidentally gotten a twenty-five-year-old woman pregnant.

Dus ja, maar dat zijn echt heftige dingen in het leven.

So yes, but those are really intense things in life.

Hoe ga je dat dan mee om?

How are you going to deal with that?

En waar mannen dus heel erg gewend zijn om dat in hun eentje te dragen.

And where men are very used to carrying that on their own.

Van oké, nou, ik heb dit gedaan, nu moet ik het mee in mijn eentje dragen.

Okay, well, I've done this, now I have to carry it on my own.

Het is heel bijzonder om dat te delen met andere mannen.

It is very special to share that with other men.

En dus je hoeft dan niet per se een oplossing te krijgen.

And so you don't necessarily need to get a solution.

Maar gewoon de steun van andere mannen ervaren.

But just experiencing the support of other men.

Ja, shit man, het is gewoon zwaar waar je dan in gaat.

Yeah, shit man, it's just tough what you get into.

Ja, dat is heel bijzonder.

Yes, that is very special.

Soms is luisteren dus al genoeg, hoor ik.

Sometimes just listening is enough, I hear.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Je hoort ook vaak dat mensen echt zo één persoon of één moment hebben...

You often hear that people really have just one person or one moment...

die een beetje voor hen de doorslag gaf.

that gave them a bit of an advantage.

En jij hebt het heel erg over die verbinding met mannen zoeken.

And you often talk about seeking that connection with men.

Kan jij je moment herinneren?

Can you remember your moment?

Dat je echt voor het eerst zo'n verbinding met een man had?

That you really had such a connection with a man for the first time?

Ik ben toen ik mijn ex-partner, toen wij samen kwamen...

I was when I met my ex-partner, when we got together...

toen waren we een halfjaartje of een paar maanden samen.

At that time, we had been together for about six months or a few months.

En toen gingen we naar het Eigen Tijdse Jongeren Zomerfestival.

And then we went to the Own Timely Youth Summer Festival.

Dat is een festival voor eigenlijk zelfontwikkeling.

That is a festival for personal development, actually.

Ik kwam daar op het festival.

I arrived there at the festival.

En dat was een beetje aan het begin van mijn persoonlijk ontwikkelingsproces.

And that was a bit at the beginning of my personal development process.

Ik ging een rondje lopen over het terrein.

I went for a walk around the grounds.

Uiteindelijk dus wat mensen in aanraking gekomen en wat aan het praten.

Ultimately, it was people coming into contact and having a conversation.

En Bjorn, dat was een EH Bjoren die daar aanwezig was.

And Bjorn, that was an EH Bjoren who was present there.

Een iets oudere man van veertig jaar.

A slightly older man of forty years.

Hij zag aan mij dat ik heel gespannen was.

He noticed that I was very tense.

Dus hij zei ook, ben je een beetje gespannen, jongen?

So he also said, are you a bit nervous, boy?

Ik zeg, ja, ik voel me hier nog niet helemaal thuis.

I say, yes, I don’t quite feel at home here yet.

Hoe komt dat?

How is that?

Dus we hebben in gesprek gegaan.

So we started a conversation.

Ik zei, ja, ik vind het gewoon een beetje ongemakkelijk.

I said, yes, I just find it a bit awkward.

En al die mensen die hier aan het knuffelen zijn...

And all those people who are hugging here...

al die mannen die hier aan het knuffelen zijn...

all those men who are hugging here...

zei hij van, ja, Jeroen, mag ik jou gewoon eens een knuffel geven?

He said, yes, Jeroen, can I just give you a hug?

Ik zei, eh, ja, is goed.

I said, uh, yes, that's fine.

Dus toen gaf hij me een knuffel.

So then he gave me a hug.

En wat ik deed was het bekende afklopje.

And what I did was the well-known knock-off.

Dus dat je elkaar een knuffel geeft en dan zo afklopt.

So that you give each other a hug and then pat it off.

Van, ja, is goed zo.

Well, yes, that's fine like that.

En toen zei hij, ja, les één van knuffelen, Jeroen.

And then he said, yes, lesson one of cuddling, Jeroen.

Niet afkloppen.

Don't jinx it.

Dat gaan we nog een keertje doen.

We're going to do that one more time.

Dus toen gaven we elkaar nog een keer een knuffel.

So then we hugged each other one more time.

En toen klopte ik dus niet af.

And then I didn't knock on wood.

En toen hielden we elkaar zo vast.

And then we held each other so tightly.

En toen zei hij, oké, het klinkt heel vaag nu als ik het zo zeg.

And then he said, okay, it sounds very vague now when I put it that way.

Maar het was echt fijn.

But it was really nice.

En toen zei hij ook van, ja, oké, Jeroen, ontspan nu eens even.

And then he also said, yes, okay, Jeroen, just relax for a moment.

Haal eens even een keer goed adem.

Take a good breath for once.

Dus ik, oké.

So I, okay.

En dat was mijn eerste knuffel.

And that was my first hug.

Echt een verbonden knuffel met een man.

Really a connected hug with a man.

En ik voelde me daarna ook zo relaxed.

And I felt so relaxed afterwards.

En ik keek hem zo aan.

And I looked at him like that.

Ik zei, ah, dat is eigenlijk best wel fijn.

I said, ah, that's actually quite nice.

Hij zei, ja, maar dat is ook zo belangrijk.

He said, yes, but that is also so important.

Gewoon broeders onder elkaar.

Just brothers among themselves.

Afgelopen twee jaar ben ik daar ook voor mezelf wat meer...

The past two years I have also been a bit more... for myself there.

Ik had heel veel vrouwelijke vriendinnen om me heen.

I had a lot of female friends around me.

Ik ben daarin ook wat meer de kracht van broederschap aan het zien.

I am also starting to see the strength of brotherhood in that.

Want het is zo krachtig om mannen om je heen te hebben.

Because it is so powerful to have men around you.

En de vrouwen zijn heel fijn.

And the women are very nice.

Hebben een hele fijne, zachte energie.

Have a very nice, gentle energy.

Maar mannen onder elkaar is toch wat meer daadkrachtig.

But men among themselves are a bit more decisive.

En wat meer knopen doorhakken.

And making more decisions.

En Bjorn is voor mij dus ook wel een begin geweest...

And Bjorn has also been a beginning for me...

weer in wat meer de mannelijke kracht in mijn leven omarmen.

embrace a bit more of the masculine strength in my life.

En wat meer mannen om me heen zoeken...

And looking for more men around me...

die hetzelfde in het leven staan zoals ik sta.

those who stand in life the same way I do.

De mannen die luisteren, hè?

The men who listen, right?

En de partners van de mannen die luisteren.

And the partners of the men who listen.

En de ouders van de mannen die luisteren.

And the parents of the men who listen.

Wat zou jij hem mee willen geven?

What would you like to give him?

Hulpzoeken wordt nog heel erg als een taboe gezien.

Seeking help is still very much seen as a taboo.

Waarom zou je geen hulp vragen als je ergens tegenaan loopt?

Why would you not ask for help if you run into something?

Ik vind juist om hulp vragen toont kracht.

I believe that asking for help shows strength.

Het toont dat je dus ook bereid bent je kwetsbaarheid te tonen.

It shows that you are also willing to show your vulnerability.

En dat je dus ook erkent dat je het ook niet allemaal alleen kan.

And that you also acknowledge that you can't do it all by yourself.

En je hoeft het ook allemaal niet alleen te kunnen.

And you don't have to be able to do it all by yourself either.

Dus als mensen tegen dingen aanlopen...

So when people run into things...

als mannenluisteraars tegen dingen aanlopen...

when male listeners run into things...

ja, ik zou zeggen, ga een keer op zoek naar een coach of naar een therapeut.

Yes, I would say, go look for a coach or a therapist.

En ook vrouwen of partners van mannen...

And also women or partners of men...

als je man ergens tegenaan loopt...

if your man runs into something...

ook ga met je man zitten.

Also sit down with your husband.

Vraag naar bepaalde dingen.

Ask about certain things.

Vraag, wat speelt er? Wat is er aan de hand?

Question, what is going on? What is happening?

Kan ik je supporten? En luister.

Can I support you? And listen.

En geef niet alleen maar een oplossing.

And don't just provide a solution.

Of wat ik zeg, probeer niet de problemen van je partner op te lossen.

Or what I say, try not to solve your partner's problems.

En binnen de school voor zijnsorientatie zeggen we ook...

And within the school for career orientation, we also say...

helpen is haten.

Helping is hating.

Dat had ik aan het begin ook gezegd.

I said that at the beginning too.

Maar soms kan je als je iemand helpt, dat is toch helemaal niet erg?

But sometimes when you help someone, that's not a bad thing at all, is it?

Eigenlijk help jij altijd iemand ten behoeven van jezelf.

Actually, you always help someone for your own benefit.

Stel, je partner zit niet lekker in de vel.

Suppose your partner isn't feeling well.

Of de baan is niet fijn.

The road is not nice.

Dan zeg je, ja, maar dan neem toch ontslag.

Then you say, yes, but then just quit.

Ga toch op zoek naar een nieuwe baan.

Go look for a new job.

En dan kom je met oplossingen.

And then you come up with solutions.

Wat je dan eigenlijk als partner wil...

What you actually want as a partner...

is dat jouw partner niet meer verdrietig is.

that your partner is no longer sad.

Of dat jouw partner zich niet meer kloten voelt.

Or that your partner doesn't feel like crap anymore.

Zodat jij weer een volledige waardige partner naast je hebt staan...

So that you have a fully worthy partner standing next to you again...

waar je gewoon leuke dingen mee kan doen.

where you can just do fun things with.

Dus vaak als iemand verdrietig is, probeer je te helpen...

So often when someone is sad, you try to help...

om die persoon weer zich niet verdrietig te laten voelen.

to prevent that person from feeling sad again.

Want dan krijg je zelf ook weer een boost van...

Because then you'll get a boost yourself from...

ik heb iemand geholpen, wat leuk, wat fijn.

I helped someone, how nice, how great.

Wat ik daarmee wil zeggen is, probeer iemand niet ook te helpen...

What I mean by that is, don't try to help someone else...

maar luister gewoon naar iemand als iemand ergens mee zit.

but just listen to someone if someone is troubled by something.

Want luisteren kan zo helend zijn...

Because listening can be so healing...

en je hoeft niet altijd een oplossing te vinden ergens voor.

and you don't always have to find a solution for something.

Wat nou als je met iemand zit, met bijvoorbeeld een partner...

What if you are with someone, for example a partner...

of een goede vriend, waarvan je weet...

of a good friend, of whom you know...

die heeft het lastig, die heeft het moeilijk.

he has it tough, he has it hard.

Alleen hij wil het niet echt vertellen, wat er aan de hand is.

He just doesn't really want to tell what is going on.

Hij zegt elke keer, ik wil het hier niet over hebben.

He says every time, I don’t want to talk about it here.

Of het is allemaal niet zo erg, dat hij het wegwijft.

Or it's not so bad that he dismisses it.

Wat dan?

What then?

Het beste wat je kan doen als vriend is naar iemand luisteren...

The best thing you can do as a friend is to listen to someone...

en dus aangeven van, ik heb toch echt het idee dat je ergens mee zit.

And so indicating that I really have the impression that something is bothering you.

Ik ben er voor je, als je je uit wil spreken.

I'm here for you if you want to speak out.

Je kan me altijd bellen of ik kan altijd naar je luisteren.

You can always call me or I can always listen to you.

Maar als iemand echt niet wil delen waar hij of zij mee zit...

But if someone really doesn't want to share what they're struggling with...

het kan best wel goed zijn dat die persoon eerst in een hele diepe depressie moet komen...

It might very well be that that person has to go into a very deep depression first...

om zelf hulp te gaan zoeken en zelf uit te gaan rijken...

to seek help on your own and to reach out on your own...

en zelf te gaan voelen van, oh ja, shit, ik moet toch wel aan de bak.

and to start feeling like, oh yeah, shit, I really have to get to work.

René, wij hoorden jouw vorige aflevering natuurlijk al vanuit de bossen...

René, we already heard your previous episode from the woods…

bij Hilvaar en Beek, bij Ad Hamers, op retreten.

at Hilvaar and Beek, with Ad Hamers, on retreats.

Maar dit keer horen we deel twee.

But this time we hear part two.

Jij gaat met een hele groep mannen naakt een zweethut in.

You are going into a sweat lodge naked with a whole group of men.

Ja, dat klinkt heel gechoicheerd, maar daar komt het inderdaad wel op neer.

Yes, that sounds very choosy, but that is indeed what it comes down to.

Hoe je je moet voorstellen als je deelneemt aan zo'n retret...

How you should introduce yourself when participating in such a retreat...

is dat je bouwt uiteindelijk zo'n hele dag ernaartoe op.

Is that what you build up to for an entire day?

Dus we zijn in de ochtend beginnen vol met houthakken.

So we started the morning full of chopping wood.

Dat hout wordt dan gebruikt voor een vuur.

That wood is then used for a fire.

Dat vuur wordt aangezet, de stenen worden erop gelegd.

The fire is lit, the stones are placed on it.

Dat is die stenenceremonie, dat kun je terug horen in de vorige aflevering hoe dat dan ging.

That is the stone ceremony, you can hear how that went in the previous episode.

En nu gaan we inderdaad iets anders doen.

And now we are indeed going to do something different.

Dat zijn die stenen die worden gebruikt voor de zweethut.

Those are the stones used for the sweat lodge.

Ik kreeg wel eens een drempel over.

I sometimes overcame a threshold.

Maar het was wel een extra pure ervaring, om het zo te zeggen.

But it was indeed a more pure experience, so to speak.

Ik ben Rens de Vries, ik ben 36 jaar.

I am Rens de Vries, I am 36 years old.

Ik kom uit Kaatsheuvel.

I come from Kaatsheuvel.

Ik ben een groot deel van mijn leven militair geweest.

I have been in the military for a large part of my life.

Daar ben ik onlangs mee gestopt.

I recently stopped doing that.

Omdat een aantal jaar geleden die ziel heel erg goed naar mij ging.

Because a few years ago that soul was very good to me.

En toen ben ik eigenlijk via de weg van de psycholoog...

And then I actually went through the path of the psychologist...

op mijn eigen pad terechtgekomen, op een ontwikkelingspad.

ended up on my own path, on a development path.

En dat heeft ertoe geleid dat ik uiteindelijk dit werk ben gaan doen.

And that has led me to ultimately do this work.

Naast mijn baan. Ik ben ook werkzaam bij de gemeente Lorbesand.

In addition to my job, I also work at the municipality of Lorbesand.

Dit is echt vanuit ons drieën ontstaan.

This really originated from the three of us.

Dus ook Ad had al wel de droom of het idee om met groepen mannen te gaan werken.

So Ad had already had the dream or the idea of working with groups of men.

En eigenlijk op het moment dat ik dat bericht deelde met hun tweeën...

And actually, at the moment when I shared that message with the two of them...

is dat echt gaan leven.

Is that really coming to life?

En zijn we daarna de koppen bij elkaar gaan steken.

And then we gathered our heads together.

En zo is het weekend ontstaan zoals het nu is.

And so the weekend came to be as it is today.

Waarom dan? Waarom per se mannen groepen?

Why then? Why specifically men's groups?

Er heerst gewoon een taboe op.

There is simply a taboo on it.

Als een man met problemen rondloopt, dan zal hij daar minder snel over praten.

If a man is dealing with problems, he will be less likely to talk about them.

Dan vindt hij het moeilijker om hulp te gaan zoeken.

Then he finds it harder to seek help.

Zeker als het al richting spiritualiteit gaat.

Certainly when it leans towards spirituality.

Dan denken de meeste mannen van...

Then most men think of...

oh, daar wil ik niks van weten.

Oh, I don't want to know anything about that.

Terwijl als je dat label eraf kunt trekken...

While if you can pull off that label...

en je kunt gewoon puur de methodes die we gebruiken pakken...

and you can simply use the methods we employ...

dan zeg ik altijd, daar is helemaal niks spiritueels aan.

Then I always say, there's nothing spiritual about that at all.

Wat er vervolgens met je kan gebeuren, kan heel spiritueel zijn.

What can happen to you next can be very spiritual.

En dat verzacht gewoon.

And that just softens.

We zijn ons nu met de groep aan het klaarmaken om zo de zwetentint te gaan.

We are getting ready with the group to go to the sweat tent.

En dat ziet er eigenlijk uit als een igloo met hele dikke wolle dekens eroverheen.

And it actually looks like an igloo covered with very thick wool blankets.

En de stenen die we straks met de stenenceremonie in het vuur hebben gelegd...

And the stones that we will soon have placed in the fire during the stone ceremony...

die worden zo bij ons in de tent geplaatst, waardoor het binnen heel warm wordt.

they are placed in our tent like this, which makes it very warm inside.

Heel warm zelfs, is mij net verteld.

Very warm indeed, I was just told.

En het beste is dan ook om naakt deel te nemen.

And the best is also to participate naked.

Dus ik ga me zo uitkleden.

So I'm going to undress now.

En binnen is het aardig donker.

And inside it's quite dark.

Dus ik zie zo wat.

So I see what.

En dan doe je direct helemaal niks meer.

And then you don't do anything at all anymore.

En dan heb je alleen nog maar je zintuigen die dan gefocust worden op voelen en horen.

And then you only have your senses that are focused on feeling and hearing.

Als we de hut ingaan, dan zijn we gewoon nederig.

When we enter the hut, we are simply humble.

Dus we gaan echt geknield.

So we're really going to kneel.

Liefst kruipend.

Preferably crawling.

Maar als mensen last hebben van de knieën ofzo, dan maakt het ook een beetje geurig.

But if people have trouble with their knees or something, then it also gets a bit smelly.

Maar we blijven laag. Ook in de hut blijven we laag.

But we stay low. We also stay low in the hut.

Ook in de hut gaan we ook met de klok mee naar een plekje waar we het fijn vinden.

We also go clockwise in the hut to a spot where we feel comfortable.

Dan zeggen ze zoiets van, nou daar wil ik wel zitten.

Then they say something like, well, I would like to sit there.

Je bent er ook vrij in.

You are also free to do so.

Niemand hoeft elkaar in de weg te zitten, want er is voldoende plek.

No one needs to get in each other's way, because there is plenty of space.

Dan wens ik iedereen een hele fijne ceremonie.

Then I wish everyone a very nice ceremony.

Aho!

Aho!

Iedereen z'n plekje goed zo.

Everyone's spot is just right.

Aho, close the door!

Aho, close the door!

MUZIEK

MUSIC

René?

René?

Ja?

Yes?

Zing maar.

Just sing.

MUZIEK

MUSIC

Hameshiyo weiyo weiyaheyo

Hameshiyo weiyo weiyaheyo

Weiya weiyayo weiyaheyo weiyo weiyaheyo

Weiya weiyayo weiyaheyo weiyo weiyaheyo

Weiya weiyayo weiyaheyo weiyaheyo

Weiya weiyayo weiyaheyo weiyaheyo

Goed zo, laten energie stromen.

Good job, let the energy flow.

Open je hart, open je hart.

Open your heart, open your heart.

Huuuuh.

Huuuuh.

Ah, fucking hell.

Ah, fucking hell.

Als we loslaten, dan laten we het los.

If we let go, then we let it go.

We hoeven niet te weten wat, maar we laten los.

We don't need to know what, but we let go.

Stel je voor.

Imagine.

Gratis update.

Free update.

Ik ben buiten gaan zitten.

I went outside to sit.

Ik zit onder de modder.

I am under the mud.

Gewoon op de grond liggen, omdat het gewoon zo warm was en niet vol te houden was.

Just lie on the ground, because it was just so warm and unbearable.

Ik heb nog nooit zoveel gezweten in mijn leven volgens mij.

I don't think I've ever sweated this much in my life.

Maar dit is zwaar zeg.

But this is tough, I must say.

Holy shit, dit is zwaar.

Holy shit, this is heavy.

Het was weer heel intens.

It was very intense again.

We zitten in een natte aarde en dat verkoelt nog enigszins onder, maar het wordt zo warm en geuren en het doet van alles.

We are sitting in wet soil and it cools down somewhat underneath, but it is getting so warm and fragrant and it does all sorts of things.

En je gaat op een gegeven moment helemaal in je hoofd zitten.

And at a certain point, you get completely stuck in your head.

Op een gegeven moment trok ik het niet meer en toen ben ik gestopt met de tweede ronde.

At a certain point, I couldn't take it anymore, so I stopped after the second round.

Nou, in die zweethut gebeurde echt heel veel.

Well, a lot really happened in that sweat lodge.

Ja.

Yes.

Maar René, jij ging ook echt helemaal kapot in die bloedhut, of niet?

But René, you really broke down completely in that blood hut, didn't you?

Ja, ja, ja.

Yes, yes, yes.

Fysiek was het echt een van de zwaarste dingen die ik ooit heb gedaan.

Physically, it was truly one of the hardest things I have ever done.

Je zit in een donkere ruimte.

You are in a dark room.

Er gebeurt van alles met de mensen om je heen ook.

A lot is happening with the people around you too.

Ja, dat hebben we gehoord inderdaad.

Yes, we have indeed heard that.

Het beste kun je dit vergelijken met dat het een soort reset is van jezelf.

The best way to compare this is that it's like a kind of reset of yourself.

En tijdens zo'n sessie kan dat best wel confronterend zijn.

And during such a session, that can be quite confronting.

En de groep mannen waarmee ik was, die nemen deel aan zo'n Retreat Weekend omdat ze een persoonlijke reden hebben om daar te zijn.

And the group of men I was with participates in such a Retreat Weekend because they have a personal reason to be there.

Bijvoorbeeld omdat ze iets te verwerken hebben of dat ze met bepaalde mentale problemen willen leren omgaan.

For example, because they have something to process or because they want to learn how to cope with certain mental issues.

En ik merkte ook dat sommigen echt in zichzelf aan het keren waren.

And I also noticed that some were really turning in on themselves.

En vervolgens in de hut kwam dat, al die emoties die kwamen toen los.

And then in the cabin, all those emotions were unleashed.

Ik zat erbij als journalist en ik was juist heel erg bezig met alle indrukken in me op te nemen, wat er allemaal gebeurde.

I was there as a journalist and I was really focused on absorbing all the impressions, everything that was happening.

En ik hoorde mannen en ik dacht...

And I heard men and I thought...

En ik hoorde mannen echt emotioneel breken.

And I heard men really break down emotionally.

En doordat ze gingen huilen of door heel hard te gaan schreeuwen.

And because they started crying or by shouting very loudly.

Als je dan ook nog eens in zo'n warme, donkere ruimte zit en je ziet al niks.

If you're also sitting in such a warm, dark room and you can't see anything.

Ja, dan komt dat allemaal nog intenser binnen.

Yes, then it all hits even more intensely.

Ja, en één momentopname waar mij heel erg bij is gebleven is dan...

Yes, and one snapshot that has really stayed with me is then...

We kwamen die tent uit en ik zat zelf ook helemaal onder een modder, want daarbinnen zit je op aarde.

We came out of that tent and I was completely covered in mud myself because inside you sit on the ground.

En ik ging zo met mijn blote voeten daarna door de modder heen lopen, daar in het bos.

And I walked with my bare feet through the mud there in the forest.

En links van me had ik dan intussen dat kampvuur.

And to my left, I had that campfire in the meantime.

En ik dacht, ik moet hier aan staan.

And I thought, I have to stand up to this.

En ik weet nog wel dat ik toen wel echt even zo'n heel erg oergevoel had.

And I still remember that I really had such a primal feeling at that moment.

En ja, dat vond ik toch wel heel lekker.

And yes, I found that really tasty.

Zijn we aangekomen bij toch misschien wel de belangrijkste vraag?

Have we arrived at perhaps the most important question?

Want dit was de laatste keer dat jij op pad bent gegaan voor de podcast.

Because this was the last time you went out for the podcast.

Ja, ja, ja.

Yes, yes, yes.

Wat is je nou het meest bijgebleven van dit hele proces?

What has stuck with you the most from this whole process?

Wat mij heel erg bij is gebleven, wat heel vaak terugkwam in van de conclusies die ik voor mezelf een beetje had.

What has stayed with me a lot, which often recurred in the conclusions that I had for myself a bit.

Is dat me opvalt dat er bij mannen heel erg aan het voorwerk zit.

What stands out to me is that men are very focused on foreplay.

Het kwetsbaar durven zijn, dat dat de grootste barrière is.

Being vulnerable is the biggest barrier.

De problemen, dus dat we het hebben over de kern van het probleem.

The problems, so we are talking about the core of the issue.

Maar meer het hele stuk wat daarvoor is.

But more the whole part that is before that.

En dit is nog steeds wel een onderwerp waar echt nog wel veel in te winnen valt.

And this is still a topic where there is definitely a lot to gain.

De grappige voorbeelden die ik heb, is als ik het op een verjaardag over onze podcast had.

The funny examples I have are when I talked about our podcast at a birthday party.

We waren hier mee bezig.

We were working on this.

Ik was aan het oriënteren.

I was exploring.

En dan is het natuurlijk ook gewoon interessant om gewoon zoveel mogelijk in je netwerk met mannen hierover te praten.

And then it is of course also just interesting to talk about this as much as possible with the men in your network.

Zeker.

Sure.

En ook als ik dat deed, hadden we het echt gewoon over hele inhoudelijk kloppende goede dingen.

And even if I did that, we were really just talking about completely substantively accurate good things.

Maar er was wel even nodig dat ik zei dat ik een podcast aan het opnemen was.

But it was necessary for me to mention that I was recording a podcast.

En ik dacht van, hé, dat is best tof.

And I thought, hey, that's pretty cool.

Oh, heb jij dat ook?

Oh, do you have that too?

Ja, dat heb ik.

Yes, I have that.

Nee, ik heb ook wel eens gepraat met iemand.

No, I have also talked to someone before.

Oh ja, nee, zo reageer ik ook wel eens op mijn vriendin.

Oh yes, no, I sometimes react like that to my girlfriend too.

En dan was iedereen heel erg mooi voor zichzelf op een bepaalde manier aan het praten.

And then everyone was talking about themselves in a very beautiful way.

Maar je had wel een aanleiding voor zo'n gesprek.

But you did have a reason for such a conversation.

Ik had een aanleiding.

I had a reason.

En dat is dan het voorbeeld wat ik net weer noemde.

And that is the example I just mentioned again.

Er moet toch wel even iets gebeuren dat eventjes dat voorwerk weg is, zeg maar, bij mannen.

Something has to happen to take away that prelude, so to speak, with men.

Ze moeten even over die drempel geholpen worden, als het ware.

They need a little help over that threshold, as it were.

Ja, precies.

Yes, exactly.

Nou Evi, dat was hem dan.

Well Evi, that was it then.

Ja, wat een gek moment.

Yes, what a crazy moment.

Ik kan wel zeggen dat ik wel mannen anders ben gaan bekijken. En jij?

I can say that I have started to look at men differently. And you?

Ik ook.

Me too.

Zeker.

Certainly.

Ik heb echt wel een paar wijze lessen geleerd over mannen.

I have really learned a few wise lessons about men.

Mannen willen heel veel zelf oplossen.

Men want to solve a lot on their own.

En eerst proberen om het zelf van binnen op een rijtje te krijgen voordat ze het delen met anderen.

And first try to get it organized in their own mind before sharing it with others.

En ik heb toch wel gehoord dat je daardoor tegen dingen aan kan lopen.

And I have heard that you can stumble upon things because of that.

Tuurlijk kan je soms echt wel zelf iets oplossen.

Of course you can sometimes really solve something by yourself.

Maar ja, door te delen met anderen, dan raak je ook heel veel kwijt en dan kan je ook heel veel oplossen.

But yes, by sharing with others, you also lose a lot and can solve a lot as well.

Stiekem hebben mannen dus bijna net zoveel bevestiging nodig als wij vrouwen.

Secretly, men need almost as much validation as we women do.

Ja, dat vond ik ook heel grappig inderdaad.

Yes, I also found that very funny indeed.

Ik denk altijd, het is echt een vrouwen dingetje om heel veel bevestiging te krijgen.

I always think, it's really a women's thing to need a lot of validation.

En mannen zeggen het misschien niet altijd, maar ze willen die bevestiging eigenlijk ook krijgen.

And men may not always say it, but they actually want that affirmation too.

Wat me ook heel erg is bijgebleven is het stukje emotie.

What has really stuck with me is the piece of emotion.

Bij mannen is vaak het eerste wat je ziet de emotie.

In men, often the first thing you see is the emotion.

Maar zoals je dan Jan Betgens ook hoorde zeggen, dat is eigenlijk nog maar het topje van de ijsberg.

But as you then heard Jan Betgens say, that's actually just the tip of the iceberg.

Want wat je niet ziet, is het gevoel wat onder die emotie schuil gaat.

Because what you don't see is the feeling that lies beneath that emotion.

En als je daarbij stil gaat staan, elk moment dat je een akkefietje hebt met je partner,

And if you take a moment to think about it, every time you have a spat with your partner,

met je broertje of met je vader, dan krijg je echt een heel ander perspectief.

with your little brother or with your father, then you really get a completely different perspective.

Ik denk dat ik de mannen in mijn leven nu ook wel heel anders ga benaderen.

I think I will now approach the men in my life very differently.

Wij zeiden natuurlijk aan het begin van deze podcast, wij denken dat man zijn niet makkelijk is.

Of course, we said at the beginning of this podcast, we think that being a man is not easy.

Nou, dat is gebleken.

Well, that has been proven.

Kun je wel stellen ja.

You can certainly say that.

Ik denk wel dat wij kunnen zeggen dat dat klopt.

I do think we can say that is correct.

Zonder te zeggen dat geen één man over gevoel praat, er zijn er wel een hele hoop die daar moeite mee hebben.

Without saying that no man talks about feelings, there are certainly quite a few who struggle with it.

En wat je dan toch allemaal voor jezelf moet houden en wat je met jezelf op moet lossen, dat is echt een hele hoop.

And what you still have to keep to yourself and what you have to resolve within yourself is really a whole lot.

Dit was de allerlaatste aflevering van Op de Mannen Af.

This was the very last episode of Op de Mannen Af.

En ik denk dat ik wel voor ons beiden kan spreken dat wij heel erg dankbaar zijn voor de mannen in ons eigen leven.

And I think I can speak for both of us that we are very grateful for the men in our own lives.

Zeker.

Sure.

Onze vaders.

Our fathers.

Ja, Julian mijn broer, Henri mijn vader.

Yes, Julian my brother, Henri my father.

In mijn geval Paul, zo noem ik hem nooit, papa.

In my case Paul, I never call him that, dad.

En Stijn mijn broertje, die in eerste instantie echt totaal niet wilde.

And Stijn my little brother, who at first really didn’t want to at all.

Maar uiteindelijk echt heel veel rol heeft gehad tijdens de opnames.

But ultimately, it really played a big role during the filming.

En heel stoer van ze.

And very cool of them.

Ja.

Yes.

Los van onze vaders en broertjes.

Apart from our fathers and brothers.

Ja.

Yes.

Hebben wij heel veel mannen gesproken.

We have spoken to a lot of men.

Waarvoor ontzettend veel dank.

For which many thanks.

Bedankt voor jullie openheid en jullie kwetsbaarheid.

Thank you for your openness and your vulnerability.

Het waren hele mooie en vooral ook hele pure eerlijke gesprekken.

They were very beautiful and especially very pure honest conversations.

Heel erg bedankt voor het luisteren.

Thank you very much for listening.

Dit was Op de Mannen Af.

This was On the Men.

Je luisterde naar Op de Mannen Af.

You were listening to Op de Mannen Af.

Een podcast van Omroep Rabant.

A podcast from Omroep Brabant.

Deze podcast is gemaakt door Evi Hendrix en Eva de Schipper.

This podcast is made by Evi Hendrix and Eva de Schipper.

René Snipper deed verslag.

René Snipper reported.

Eindredactie was in handen van Janneke Bos.

The final editing was in the hands of Janneke Bos.

En de vormgeving is gedaan door Michiel Kom.

And the design was done by Michiel Kom.

Wij willen alle mannen die in de podcast hoorden bedanken voor hun openheid en vertrouwen.

We want to thank all the men who participated in the podcast for their openness and trust.

Daarnaast willen we alle experts natuurlijk bedanken.

In addition, we would like to thank all the experts, of course.

Wil je meer podcasts van Omroep Rabant luisteren?

Do you want to listen to more podcasts from Omroep Rabant?

Ga dan naar www.omroeprabant.nl slash podcast.

Then go to www.omroeprabant.nl slash podcast.