#4.1 Frank van Delft Oekraine

TV Gelderland 2021

TV Gelderland 2021

ZANG EN MUZIEK

SINGING AND MUSIC

In het European Roma Rights Center in Boedapest voert zelfs de regering van dat land een racistisch beleid ten opzichte van de Roma.

Even the government of that country implements a racist policy towards the Roma at the European Roma Rights Center in Budapest.

In beide landen ondervinden de Roma veel sociale uitsluiting.

In both countries, the Roma experience a lot of social exclusion.

Tilly Nieuwstraten en ik, Anneke Stijman, hebben vandaag een gesprek met Frank van Delft.

Tilly Nieuwstraten and I, Anneke Stijman, have a meeting today with Frank van Delft.

Hallo Frank, welkom.

Hello Frank, welcome.

Dankjewel.

Thank you.

Hoi.

Hi.

Jij hebt in het verleden in Oekraïne gewoond, samen met je vrouw, en gaat er nog regelmatig naartoe.

You lived in Ukraine in the past, together with your wife, and you still go there regularly.

Waarom is dat?

Why is that?

Goeie vraag.

Good question.

Ik ben de eerste keer dat ik naar Oekraïne kwam als vrijwilliger daarheen gegaan.

I went to Ukraine as a volunteer for the first time.

Als leiding van vakantiekampen voor kinderen uit arme gezinnen, weeshuizen.

As a leader of holiday camps for children from poor families and orphanages.

Die organiseerden wij met de jeugd bij ons uit het dorp, met de jeugd uit de kerk uit het dorp daar.

We organized that with the youth from our village, with the youth from the church in that village.

Ja, een mooie tijd, tien dagen lang, om kinderen iets van het evangelie te vertellen.

Yes, a wonderful time, ten days long, to tell children something about the gospel.

Maar ook lekker te ravotten, sport en spel.

But also have fun playing, sports, and games.

Kom maar op.

Come on.

Ja, mooi.

Yes, nice.

Dat is de reden waarom ik voor het eerst in Oekraïne ben geweest.

That is the reason why I have been to Ukraine for the first time.

Avontuur, misschien wel in aanvang het eerste, maar gaandeweg de jaren.

Adventure, perhaps the first at the beginning, but as the years went by.

Ik heb dat een jaar of zes gedaan.

I did that for about six years.

Ja, liefde voor de mensen, liefde voor het land.

Yes, love for the people, love for the country.

Je gaat de taal een beetje onder de knie krijgen.

You are going to get the hang of the language a bit.

Ja, en zodoende word je één met het land.

Yes, and thus you become one with the land.

Lokale gemeenschappen ook.

Local communities too.

Precies, precies.

Exactly, exactly.

Je bouwt relaties op.

You build relationships.

Hoe kwam je in aanraking met de Roma?

How did you come into contact with the Roma?

Tijdens de weekenden.

During the weekends.

Hadden we eventjes vrij.

We had a little time off.

Die kampen waren gewoon door de weeks.

Those camps were just during the week.

En dan in het weekend bezochten we enkele projecten.

And then on the weekend we visited some projects.

En tijdens een van de laatste reizen bezochten we het kinderziekenhuis.

And during one of the last trips, we visited the children's hospital.

Of een kinderziekenhuis.

Or a children's hospital.

En mijn vrouw was daar ook bij aanwezig.

And my wife was also present there.

En toen werden we letterlijk aangeraakt door een babytje van, ik denk een jaar of zoiets.

And then we were literally touched by a baby, I think about a year old or so.

Misschien nog niet eens.

Maybe not even yet.

Die mijn vrouw vasthat en haar armpje zo op de mouw vastpakt.

That holds my wife and grabs her little arm like that on the sleeve.

Daar heb ik nog een foto van.

I have a photo of that.

En nadien zijn we naar huis gegaan.

And then we went home.

Dat was denk ik de eerste aanraking met dat meisje op de arm was.

I think that was the first time I touched that girl on the arm.

Of jongetje, ik weet het niet eens meer.

Oh boy, I don't even know anymore.

Geen Roma, maar daar lagen wel Roma kinderen.

No Roma, but there were indeed Roma children lying there.

Dat was de eerste ontmoeting.

That was the first meeting.

Met zieke kinderen, kinderen die in een ziekenhuis lagen?

With sick children, children who were in a hospital?

Ja, je verwacht dat kinderen die in een ziekenhuis liggen, dat die ziek zijn.

Yes, you expect that children who are in a hospital are sick.

In Oekraïne is dat niet altijd het geval.

In Ukraine, that is not always the case.

Het zijn vaak ook kinderen die uit huis zijn geplaatst.

They are often children who have been taken into care.

Of te vondeling zijn gelegd.

Or have been abandoned.

Dat is een heel belangrijk punt.

That is a very important point.

Zeker in die tijd.

Certainly at that time.

Dus niet per se ziek toen ze kwamen.

So not necessarily sick when they arrived.

Soms wel ziek of door nalatigheid en gebrekkige zorg.

Sometimes ill due to negligence and inadequate care.

Dat ze wel mankementen begonnen te krijgen.

That they started to develop defects.

Als een kindje maar lang genoeg huilt, dan stopt het vanzelf met huilen.

If a child cries long enough, it will eventually stop crying on its own.

Maar dan is het niet getroost.

But then it is not comforted.

Met alle gevolgen van dien.

With all the consequences that entails.

Maar vanuit dat ziekenhuis kregen jullie het verlangen om meer contact te krijgen met Roma kinderen, Roma gezinnen?

But from that hospital, you felt the desire to have more contact with Roma children, Roma families?

Speciaal Roma gezinnen of Roma kinderen.

Special Roma families or Roma children.

Wel met het lot van de kinderen in het ziekenhuis zelf.

Well with the fate of the children in the hospital itself.

Mijn vrouw en ik en ook twee vrienden van ons hadden wel het verlangen om daar langer heen te gaan.

My wife and I, along with two friends of ours, had the desire to go there for a longer time.

Daar hebben we over nagedacht.

We have thought about that.

Daar hebben we voor gebeden.

We prayed for that.

En daar zijn we in bevestigd.

And there we have been confirmed.

En toen hebben we een plan gemaakt om naar Oekraïne te gaan voor wat langere tijd.

And then we made a plan to go to Ukraine for a longer period of time.

Een jaar in de aanvang.

A year in the beginning.

Uiteindelijk is dat twee jaar geworden.

Ultimately, that turned out to be two years.

Dus we hebben een plan gemaakt.

So we made a plan.

We hebben onze baan opgezegd.

We quit our jobs.

We hebben onze spulletjes op marktplaat gezet.

We have put our things on the marketplace.

Vervolgens met de oorlog.

Then with the war.

We zijn met de pet rondgegaan.

We passed the hat around.

Bij vrienden, familie, in kerken.

With friends, family, in churches.

En ja, zodoende zijn we gegaan.

And yes, that's how we went.

En je zegt, we zijn er voor langere tijd gaan wonen.

And you say, we moved there to live for a longer period of time.

Dus dan kom je waarschijnlijk ook in aanraking met andere gezinnen.

So you will probably also come into contact with other families.

Je komt daar thuis.

You arrive home there.

Hoe kan je omschrijven wat jouw eerste indruk was?

How can you describe what your first impression was?

Of de indrukken van bij mensen thuiskomen?

Or the impressions of coming home to people?

Ja, als je thuiskomt bij een Roma gezin.

Yes, when you come home to a Roma family.

Je ziet de aanblik van buiten, zeg maar.

You see the view from outside, so to speak.

Dan vallen eigenlijk twee dingen op.

Then actually two things stand out.

Dat is dat het echt armoedroef is.

That it is really poverty sad.

Er is bij wijze van niks.

There is nothing by way of.

Tegelijkertijd is het toch een soort van gezellig.

At the same time, it is still a kind of cozy.

Dat is ook iets wat volgens mij de Roma met zich meebrengen.

That is also something that, in my opinion, the Roma bring with them.

Dat het thuis ook een soort van gezellig is.

That it is also a kind of cozy at home.

Zeker, zeker.

Sure, sure.

Zeg maar, niet in elke situatie, maar ergens ook wel.

Just say, not in every situation, but somewhat in some.

Toch ook veel vrolijkheid feitelijk.

Yet also a lot of cheerfulness, in fact.

Zeker, zeker.

Sure, sure.

Wat je tegenkomt.

What you encounter.

Ze zijn altijd gezellig en vrolijk onderling.

They are always fun and cheerful with each other.

Ik vind de Roma in algemene zin energiek.

I find the Roma generally to be energetic.

En ook vrolijk, in het bijzonder kinderen.

And also cheerful, especially children.

Maar ook volwassenen zijn in bepaalde...

But adults are also in certain...

In basis echt van goede wil.

Basically really good intentions.

Alleen ja, ze hebben het niet meegekregen.

Only yes, they did not receive it.

In Nederland zeggen we weleens van...

In the Netherlands, we sometimes say...

Het is maar net waar je wiegje hebt gestaan.

It's just a matter of where you were born.

De meeste Roma, die hebben niet eens een wieg gehad.

Most Roma did not even have a cradle.

Mij treft het meest dat je kinderen in armoede ziet.

What affects me the most is seeing children in poverty.

Wij waren een maand geleden in Oekraïne.

We were in Ukraine a month ago.

Een goede vriend van mij en twee collega's.

A good friend of mine and two colleagues.

Ja, daar waren we bij een gezin.

Yes, we were at a family.

Oud huisje, een typisch Roma huisje.

Old house, a typical Roma house.

Met asbestplaten en zeil en noem maar op.

With asbestos sheets and linoleum, and so on.

Een gemiddeld hondenhok in Nederland is beter.

An average doghouse in the Netherlands is better.

Ja, een gezinnetje, een vrouw met zes of zeven kinderen.

Yes, a little family, a woman with six or seven children.

Een fles water op de grond, zo troebel als wat.

A bottle of water on the ground, as murky as can be.

Kinderen naakt.

Children naked.

De jonge kinderen dan, ook van het praktische oogpunt.

The young children then, also from a practical point of view.

Dat ze niet zindelijk zijn.

That they are not house-trained.

Dus is het ook wel praktisch dat ze niet elke keer de kleren vies zijn.

So it is also practical that they don't get the clothes dirty every time.

Maar de aanblik is natuurlijk wel enorm triest.

But the sight is of course very sad.

Dat zie je, maar dat een moeder dan zegt van...

You can see that, but then a mother says...

Kun je mijn kind meenemen?

Can you take my child with you?

Ja, ja, ja.

Yes, yes, yes.

Dat is pure wanhoop, hè?

That is pure despair, isn't it?

Ja, ik zie dat het je erg raakt.

Yes, I see that it affects you deeply.

En ik begrijp dat, want wij zijn ook op die zelfkinderafdeling geweest.

And I understand that, because we have also been to that children's department.

En dan heb je een hele etage met achtergelaten kinderen.

And then you have an entire floor with abandoned children.

En dan het eerste wat dan genoemd wordt als je in Nederland bent...

And then the first thing that is mentioned when you are in the Netherlands...

Hoe kan het nou, achtergelaten?

How can it be, left behind?

Ja, als je wanhopig bent en je kan het kind geen eten geven...

Yes, if you are desperate and you can't feed the child...

Dan weet je dat het in het ziekenhuis gevoed wordt, ten eerste.

Then you know that it is provided in the hospital, first of all.

Dus daar zit ook geen oordeel van mij in naar zo'n moeder bijvoorbeeld, hoor.

So there is no judgment from me towards such a mother, you know.

Maar het is pure wanhoop.

But it is pure despair.

In de tijd dat wij daar woonden, toen bezocht ik het ziekenhuis in een grensstad.

At the time we lived there, I visited the hospital in a border town.

En we waren daar om te kijken of we de kozijnen konden vervangen...

And we were there to see if we could replace the frames...

Met een groep ondernemers bij ons uit het dorp.

With a group of entrepreneurs from our village.

En toen liet, ik denk bewust, een verpleegkundige even een kamertje zien...

And then, I think intentionally, a nurse showed a room for a moment...

Waar een jongetje lag met een waterhoofd.

Where a little boy lay with a water head.

En een meisje met een hazelipje.

And a girl with a harelip.

Even schrikken natuurlijk.

Of course, just a little shock.

En ik nog een praatje met die verpleegkundige.

And I still had a chat with that nurse.

En vervolgens daar weggegaan.

And then left from there.

En dat pan met die kozijnen, dat is allemaal gelukt.

And that pan with those frames, it all worked out.

Maar goed, een paar dagen later zat ik in mijn hoofd met die twee kinderen.

But anyway, a few days later I was occupied in my mind with those two children.

Dus ik ben teruggegaan naar het ziekenhuis.

So I went back to the hospital.

En nog medicijnen gekocht voor dat jongetje met dat waterhoofd.

And also bought medicine for that little boy with that hydrocephalus.

Die heeft het niet gehaald.

He didn't make it.

Maar dat meisje met dat hazelipje, die lag groot.

But that girl with the harelip, she was big.

En toen ben ik met die verpleegkundige en de lokale projectleider van jullie...

And then I went with that nurse and the local project leader of yours...

Ben ik naar haar moeder gegaan.

I went to her mother.

Die zegt, ik wil die moeder spreken.

That says, I want to speak to that mother.

Dus toen zijn we met z'n drieën het Roma-kamp opgereden.

So then the three of us drove up to the Roma camp.

Want het verhaal was dat het kindje niet geopereerd mocht worden.

Because the story was that the child could not be operated on.

Omdat het dan meer op zou leveren met bedelen.

Because it would yield more by begging.

Over wanhoop, zeg maar, gesproken.

Speaking of despair, so to say.

Toen zijn we naar haar toegegaan.

Then we went to her.

En ik weet nog dat die moeder kwam aanlopen.

And I still remember that mother came walking up.

En ik zei tegen haar, u bent een hele mooie vrouw.

And I said to her, you are a very beautiful woman.

Maar uw dochtertje is ook echt een heel mooi meisje.

But your daughter is really a very beautiful girl.

Ik zeg, maar er moet wel iets gebeuren.

I'm saying, but something needs to happen.

Dan zou ze geopereerd moeten worden.

Then she would need to have surgery.

Toen ben ik een paar weken later met haar meisje zelf en met haar moeder...

Then a few weeks later, I went with her girl herself and her mother...

naar de stad Lviv gegaan.

went to the city of Lviv.

Een vervelend bekende stad.

An annoying familiar city.

Waar de zorg ook wat beter is.

Where the care is also a bit better.

Ook qua ziekenhuizen.

Also in terms of hospitals.

Dat ik ook in Nederlands contact zit.

That I am also in contact in Dutch.

En dat meisje is daar geopereerd.

And that girl was operated on there.

En dat is mooi dichtgemaakt.

And that is beautifully finished.

Nou ja, ik heb haar nog een aantal keren bezocht.

Well, I visited her a few more times.

In de jaren daarna.

In the years that followed.

Ook nadat we niet meer in Oekraïne woonden.

Even after we no longer lived in Ukraine.

Soms was ze er dan niet.

Sometimes she wasn't there.

Soms hoorde ik dat ze ergens aan het bedelen was.

Sometimes I heard that she was begging somewhere.

Met haar moeder en broertje.

With her mother and little brother.

Bij de benzinepomp.

At the gas station.

En daar heb ik haar moeder nog een keertje gezien.

And there I saw her mother one more time.

En vorig jaar.

And last year.

April was ik ook daar.

I was there in April too.

En toen heb ik het meisje ontmoet.

And then I met the girl.

Die is inmiddels veertien of vijftien.

She is now fourteen or fifteen.

Het was mooi dicht.

It was beautifully closed.

Dus dat was gewoon goed gelukt.

So that just turned out well.

Tegelijk, ik zag haar met een kindje op de arm.

At the same time, I saw her with a child in her arms.

Ik hoop niet dat het van haar is.

I hope it's not hers.

Maar dat kan je ook niet uitsluiten.

But you can't rule that out either.

Maar medisch gezien is dat in ieder geval heel goed gegaan.

But medically speaking, that has gone very well.

En voor de rest hoop je maar dat het haar goed gaat.

And for the rest, you just hope that she is doing well.

En dat was op een kampje waar we eigenlijk weinig tot geen hulpverleningen...

And that was at a camp where we actually had little to no interventions...

verder is.

further is.

Ja, ontzettend waardevol.

Yes, extremely valuable.

Want zo'n kindje is de rest van het leven verminkt als er niks gebeurt.

Because such a child will be mutilated for the rest of their life if nothing happens.

En met relatief weinig hulp kan je een compleet leven zo veranderen.

And with relatively little help, you can completely change a life.

Ja, het is een ritje geweest naar die stad.

Yes, it has been a trip to that city.

Dat was misschien wel een uur of vier rijden.

That was maybe about a four-hour drive.

En dan lag je overnachten.

And then you stayed overnight.

En iets betaald in het ziekenhuis.

And something paid in the hospital.

Maar laat het nou eens 150 euro gekost hebben.

But let's say it cost 150 euros.

Dat is natuurlijk eigenlijk helemaal niks.

That is actually really nothing.

Klopt.

That's right.

Dat is ook hoe wij toen wij in Oekraïne waren.

That is also how we were when we were in Ukraine.

Daar woonden.

There lived.

En later zijn we ook met die naam verder gegaan.

And later we also continued with that name.

Wij werkten daar onder de naam Hands & Feet.

We worked there under the name Hands & Feet.

Over iets praktisch maken.

About making something practical.

Maar ook over iets weer spiegelen van de handen en voeten van Jezus.

But also about reflecting something of the hands and feet of Jesus.

Ja, dat is natuurlijk iets waar we een verantwoording hebben als christenen.

Yes, that is of course something we have a responsibility for as Christians.

En dat geldt overal.

And that applies everywhere.

Ook hier in Nederland.

Also here in the Netherlands.

Maar zeker ook in een land als Oekraïne waar de contrasten zo groot zijn.

But certainly also in a country like Ukraine where the contrasts are so great.

En de armoede ook van een echt ander pijl is als over het algemeen hier in Nederland.

And the poverty is also of a truly different level compared to what is generally here in the Netherlands.

Ja, die verschillen.

Yes, they differ.

Daar zijn ook heel groot.

They are also very big there.

Want ik denk dat je daar dat heel goed ziet.

Because I think you can see that very well there.

Het verschil tussen de Roma-bevolking en de overige Oekraïnse bevolking.

The difference between the Roma population and the other Ukrainian population.

Ja.

Yes.

Want je bent naar Oekraïne gegaan omdat ook daar de mensen relatief arm zijn, denk ik.

Because you went to Ukraine because the people there are also relatively poor, I think.

En dat je vanuit Nederland veel kan betekenen.

And that you can mean a lot from the Netherlands.

Maar je ziet wel daar toch verschil in situatie.

But you do see a difference in situation there, don’t you?

Ja, absoluut.

Yes, absolutely.

Tussen bevolkingsgroepen.

Between population groups.

Zoals bijvoorbeeld de Roma en de gewone Oekraïner.

For example, the Roma and the ordinary Ukrainian.

Maar ook tussen de stad.

But also between the city.

Bijvoorbeeld Lviv al.

For example, Lviv already.

Maar zeker ook een stad als Kiev.

But certainly a city like Kiev.

Ja, en de regio's, zeg maar.

Yes, and the regions, so to speak.

En de Karpaten bijvoorbeeld, waar wij woonden.

And the Carpathians, for example, where we lived.

Ja, dat is natuurlijk echt een regio vanuit de hoofdstad gezien.

Yes, that is of course really a region when viewed from the capital.

Karpaten in het zuidwesten van Oekraïne.

Carpathians in the southwest of Ukraine.

Correct.

Correct.

Is dat een armere regio of een meer welvarende regio?

Is that a poorer region or a more prosperous region?

Nee, dat is, voor zover mijn blikveld strekt, zeg maar, is dat een regio ver weg.

No, that is, as far as my field of vision extends, so to speak, a region far away.

Het regio heet de Zakarpaten.

The region is called the Zakarpats.

Za betekent achter.

Za means behind.

Dus vanuit Kiev gezien.

So from the perspective of Kiev.

Achter de Karpaten.

Behind the Carpathians.

Achter de bergen, zeg maar.

Behind the mountains, so to speak.

Dus redelijk weggestopt.

So fairly tucked away.

Oekraïne betekent grensland.

Ukraine means borderland.

Het gebied, de Zakarpaten, dat is ook echt een grensland.

The region, the Zakarpats, is truly a borderland.

Ik sprak eens een man, die was vier keer van nationaliteit veranderd.

I once spoke to a man who had changed his nationality four times.

Zonder dat hij ooit verhuisd was.

Without ever having moved.

Bijzonder, ja.

Special, yes.

Toch bijzonder.

Still special.

Omdat dat gebied steeds weer door andere zij is veroverd.

Because that area has been conquered time and again by different sides.

Ja, Pols, Hongaars.

Yes, Polish, Hungarian.

Je bent dus twee jaar, heb je daar gewoond.

So you've lived there for two years.

Je hebt dus veel projecten gezien.

So you've seen a lot of projects.

Je eigen hulpverlening.

Your own assistance.

Maar kan je nou ook al verbeteren?

But can you improve it already?

Kun je verbeteringen zien, in al die jaren, als je nu teruggaat?

Can you see improvements, after all these years, when you look back now?

Ik meen verbetering te zien op de plekken waar een projectleider,

I believe to see improvement in the areas where a project leader,

en dat is vaak een pastor of een dominee, actief is.

and that is often a pastor or a minister, is active.

In het bijzonder bij Sarnie, een naam die wel vaker voorgekomen is.

In particular with Sarnie, a name that has occurred more often.

Ik besef me dat ik dan over het algemeen ook op kampen kom

I realize that I generally also end up at camps.

waar Christian Romensupport ook actief is.

where Christian Romensupport is also active.

Dus in die zin is dat ook niet echt een compleet beeld.

So in that sense, it's not really a complete picture either.

Want er zijn natuurlijk onnoemelijk veel Roma-kampen.

Because there are, of course, countless Roma camps.

Ik noemde het kampje waar dat meisje vandaan kwam met dat hazenlipje.

I called the little camp where that girl with the harelip came from.

Ja, daar is verder geen hulp op dit moment.

Yes, there is no further help at this moment.

En toen ook niet.

And then not even that.

Ik zie wel dat het daar slechter is.

I do see that it is worse there.

De huizen zijn slechter, er ligt veel meer afval.

The houses are worse, there is much more waste.

Dat is dan ook maar wat je ziet, hè.

That's just what you see, isn't it?

Maar als dat een graadmeter is van de ellende achter de deur.

But if that is a measure of the misery behind the door.

Ja, dan zie ik daar wel verschil in.

Yes, I can see the difference there.

Ten positieve op de kampen waar hulpverlening is.

Positively regarding the camps where aid is provided.

Ja, waar hulpverlening en waar hoop wordt geboden.

Yes, where assistance is provided and where hope is offered.

Ja, waar echt een project actief is.

Yes, where a project is truly active.

En een kerk ook, hè.

And a church too, right?

Dat zie je ook veel.

You see that a lot too.

Dat als er een Roma-kerk is, dat daar echt veel verandert.

That if there is a Roma church, a lot will really change there.

Maar ook als er onderwijs gegeven wordt.

But also when education is being provided.

Dat is toch ook een heel essentieel punt.

That is indeed a very essential point.

En dat is op allerlei gebieden onderwijs.

And that is in various areas of education.

Dat is leren lezen en schrijven.

That is learning to read and write.

Maar dat is ook wat je noemt afval opruimen.

But that is also what you call cleaning up trash.

En hygiëne natuurlijk.

And hygiene, of course.

Zoals leren tanden poetsen.

Like learning to brush teeth.

Dat hebben ze ook op dat kamp bijvoorbeeld gelezen.

They also read that at the camp, for example.

En je ziet heel veel jonge Rome mensen met slechte gebieden.

And you see a lot of young Roma people in poor areas.

Die helemaal geen benul hebben.

They have no idea at all.

Je kan je gebied onderhouden door tanden poetsen.

You can maintain your area by brushing your teeth.

Dus dat soort dingen zijn ontzettend belangrijk.

So those kinds of things are extremely important.

Wat is er vooral nodig, denk je nu?

What is especially needed, do you think, now?

Ja, dat is denk ik een simpele vraag.

Yes, I think that's a simple question.

Maar het antwoord is complex.

But the answer is complex.

Aan de ene kant vis.

On one side fish.

Zeg maar eten.

Just say eat.

Om de eerste nood te ledigen op plekken waar het echt schrijnend is.

To meet the immediate needs in places where it is truly desperate.

Ik las ergens in een van jullie publicaties.

I read somewhere in one of your publications.

Dat er zelfs kinderen op sommige plekken overlijden door gebrek aan voedsel.

That even children in some places are dying due to a lack of food.

Dus aan de ene kant vis.

So on the one hand, fish.

En tegelijkertijd die hengel om ook te kunnen vissen.

And at the same time the fishing rod to be able to fish.

Eigen ondernemerschap kan denk ik helpen.

I believe that self-employment can help.

Om in ieder geval hen daarin te stimuleren.

To stimulate them in any case.

Heb je daar ervaring in trouwens?

Do you have experience in that, by the way?

Nou, ik wil zeggen op een manier die bij hun past.

Well, I want to say it in a way that suits them.

Ik las in een boek dat landbouw en Roma niet altijd even gelukkig zijn.

I read in a book that agriculture and Roma are not always very happy together.

Een vriend van mij had een keer een ijzeren hond gesponsord.

A friend of mine once sponsored an iron dog.

Zo'n landbouwvoertuig.

Such an agricultural vehicle.

Die was binnen de kortste keren doorverkocht.

That was resold in no time.

En toen ik afgelopen april in Oekraïne was.

And when I was in Ukraine last April.

Toen sprak ik ook een Roma man.

Then I spoke to a Roma man as well.

Die had ook wat pogingen gewaagd om aardappels te poten.

He had also made some attempts to plant potatoes.

En te laten groeien.

And to let it grow.

Maar ja, daar was hij toch wel mee gestopt.

But yes, he had indeed stopped with that.

Want toen ze een beetje groot waren.

Because when they were a little big.

Toen had iemand anders ze weggegrapt.

Then someone else made a joke about them.

Oh ja, ook dat.

Oh yes, that too.

Toen zei hij, waarom zijn ze zo groot?

Then he said, why are they so big?

En toen zei hij, waarom zijn ze zo groot?

And then he said, why are they so big?

Toen zei hij, waarom zou ik ze water geven?

Then he said, why should I give them water?

En er zoveel energie in steken?

And put so much energy into it?

En een ander die eet ze op.

And another one who eats them up.

Maar toch, eigen ondernemerschap past volgens mij goed bij de Roma.

But still, self-employment fits the Roma well, in my opinion.

Ze zijn bijvoorbeeld ook heel goed in takgoten maken.

For example, they are also very good at making guttering.

Zeg maar loodgieterswerk.

Just call it plumbing work.

Inderdaad.

Indeed.

En wij hebben binnen Christian Romensport ook best wel in de loop der jaren.

And we have also quite a bit within Christian Romensport over the years.

Mensen gesponsord die iets wilden opstarten.

People sponsored who wanted to start something.

Maar ik vroeg me inderdaad ook af, heb jij die ervaring ook?

But I was indeed wondering, do you have that experience too?

Heb je ook mensen gezien die als eigen ondernemer starten?

Have you also seen people starting as their own entrepreneurs?

Of?

Or?

Ja, er zijn volgens mij genoeg voorbeelden van Roma's die een handeltje opstarten in tweedehandskleding.

Yes, I believe there are enough examples of Roma starting a small business in second-hand clothing.

Of zeker in de grensstreken ook met grenshandel aan de gang zijn.

Or certainly in the border areas also engaging in border trade.

Dat gebeurt er heel veel.

That happens a lot.

En naast het stimuleren van ondernemerschap, is onderwijs ook een sleutel.

And besides promoting entrepreneurship, education is also a key.

Hoe complex dat ook is, dat het niet vanzelfsprekend is dat een kind zomaar naar school gaat.

No matter how complex it is, it is not a given that a child simply goes to school.

Maar ja, kinderen hebben de toekomst.

But yes, children have the future.

En investeren in kinderen.

And investing in children.

Ja, dat is echt een sleutel.

Yes, that is really a key.

Ten diepste, wat is er nodig?

At the deepest level, what is needed?

En dat is natuurlijk waar de pastors op al die verschillende kampen ook mee bezig zijn.

And that is of course what the pastors at all those different camps are also working on.

Dat is het evangelie brengen.

That is bringing the gospel.

God kijkt naar de Roma zoals hij naar ieder mens kijkt.

God looks at the Roma as He looks at every human being.

Vol ontferming.

Complete compassion.

Vol liefde.

Full of love.

Daarom stuurt hij uiteindelijk zijn zoon.

That is why he ultimately sends his son.

Ja, dat vind ik wel een heel mooi aspect van het werk.

Yes, I do think that's a very nice aspect of the work.

Dat naast de praktische hulp die geboden wordt,

That in addition to the practical assistance provided,

dat er ook iets hogers wordt aangegeven.

that something higher is also indicated.

Inderdaad, dat is de essentie van het werk.

Indeed, that is the essence of the work.

We zijn in eerste instantie christenen.

We are initially Christians.

Dus we willen het evangelie van Jezus Christus brengen.

So we want to bring the gospel of Jesus Christ.

En daarnaast willen we de Roma ondersteunen.

And in addition, we want to support the Roma.

Ja, dat is de goede voorwoorde.

Yes, that is the correct foreword.

Ja, wat kunnen we nu vanuit Nederland betekenen?

Yes, what can we do from the Netherlands now?

Ik denk heel veel.

I think a lot.

Allereerst natuurlijk door ruim schootig geld over te maken naar Christian Roma Support.

First of all, of course, by transferring ample funds to Christian Roma Support.

Scheutig.

Skeptical.

Scheutig, dat is nog een beter woord.

Scheutig, that is an even better word.

Persoonlijk heb ik me dat ook afgevraagd.

Personally, I have wondered about that too.

Wat zou ik kunnen betekenen?

What could I mean?

Wat zou ik kunnen betekenen voor de Roma?

What could I mean for the Roma?

Nu mocht ik laatst bij ons in de gemeente voorgaan in een prijsdienst.

Recently, I was allowed to lead a praise service in our community.

En toen heb ik het daar gehad over de werken van Barmhartigheid uit Matthäus 25.

And then I talked about the works of Mercy from Matthew 25.

En toen besefte ik me dat het lijkt alsof dat tekstgedeelte voor de Roma is geschreven.

And then I realized that it seems like that text section is written for the Roma.

Ik had honger en gij hebt mij te eten gegeven.

I was hungry and you gave me food to eat.

Ik had dorst en gij gaf me te drinken.

I was thirsty and you gave me something to drink.

Ik was een vreemdeling en u hebt mij opgenomen.

I was a stranger and you took me in.

Ik was naakt en u hebt mij gekleed.

I was naked and you clothed me.

Ik was ziek en u hebt mij bezocht.

I was sick and you visited me.

Ik zat in de gevangenis en u kwam op bezoek.

I was in prison, and you came to visit.

Het lijkt wel of al die dingen.

It seems as if all those things.

Ze zijn vaak hongerig.

They are often hungry.

Ze zijn vaak ook ziek.

They are often sick too.

Want ze hebben natuurlijk gebrek aan alles.

Because they are, of course, lacking in everything.

Maar ook dat ze vreemdeling zijn.

But also that they are a stranger.

Vreemdeling in eigen land.

Stranger in one's own country.

Nergens echt thuis.

Nowhere really at home.

Dat past heel goed bij de Roma.

That fits very well with the Roma.

Maar ze zijn ook gevangen in een bepaald systeem van een vicieuze cirkel van armoede.

But they are also trapped in a certain system of a vicious cycle of poverty.

Waarin ze echt heel erg moeilijk uitkomen.

In which they really find it very difficult.

En ik zat daar mee.

And I was dealing with that.

En voelde zelf ook de behoefte.

And also felt the need.

Daar heb ik met Anneke over gesproken.

I talked about that with Anneke.

Hoe mooi zou het zijn om daar ook wat meer over te vertellen.

How beautiful it would be to talk a bit more about that as well.

Bijvoorbeeld op een diakonale avond van een kerk.

For example, at a diaconal evening of a church.

Of een zendingsavond.

Or a mission evening.

Of een kerkdienst.

Or a church service.

Niet alleen over dat tekstgedeelte.

Not only about that text segment.

Maar ook over het lot van de Roma.

But also about the fate of the Roma.

Maar ook andersom.

But also the other way around.

Ik geloof dat we door de Roma.

I believe we are through the Roma.

Dat we door hen iets van Jezus mogen zien.

That we may see something of Jesus through them.

En daar kom ik graag over vertellen.

And I would love to talk about that.

Dat heb ik mezelf bedacht om te gaan doen.

I thought of doing that myself.

Ik heb in dat laatste nieuwsbrief gestaan.

I was mentioned in that last newsletter.

Het zou heel mooi zijn als daar een vraag naar is.

It would be very nice if there was a demand for that.

Dat moet maar blijken.

We'll just have to see about that.

Ja, inderdaad. Heel mooi.

Yes, indeed. Very beautiful.

Dus voor de luisteraar willen we dat ook nog even benadrukken.

So we want to emphasize that for the listener as well.

Heb je gelegenheid?

Do you have the opportunity?

Of wil je Frank uitnodigen?

Or do you want to invite Frank?

Voor je kring, je kerk, je kerkdienst.

For your circle, your church, your church service.

Neem contact met ons op.

Contact us.

Want hij komt graag meer vertellen.

Because he enjoys sharing more information.

En meer laten zien.

And show more.

Dankjewel Frank.

Thank you, Frank.

Graag gedaan.

You're welcome.

Fijn dat je geluisterd hebt naar onze podcast.

Glad you listened to our podcast.

Dankjewel.

Thank you.

Als je meer wil beluisteren.

If you want to listen more.

Kun je ons volgen via Spotify, Apple Podcasts of YouTube.

Can you follow us on Spotify, Apple Podcasts, or YouTube?

Misschien wil je de link van deze podcast naar iemand doorsturen.

Maybe you want to forward the link of this podcast to someone.

Zodat meer mensen van ons gaan horen.

So that more people will hear about us.

Verdere info kun je vinden op onze website.

Further information can be found on our website.

www.christianromasupport.nl

www.christianromasupport.nl

Graag tot een volgende keer.

Looking forward to the next time.