Helder Verlicht - Geluk & goed leven

Dit programma wordt u aangeboden door het Humanistisch Verbond.

This program is brought to you by the Humanist Association.

Welkom bij een nieuwe Helder Verlicht.

Welcome to a new Helder Verlicht.

Gelukkig zijn, daarvoor wil ik alles geven.

To be happy, I would give everything for that.

U kent het wellicht, het liedje van Raymond van het Groene Woud.

You might know it, the song by Raymond van het Groene Woud.

Maar wat is gelukkig zijn? Wat is geluk? En kunnen we het ook meten?

But what is being happy? What is happiness? And can we measure it?

We vragen het aan psychiaters Dirk De Wachter en Damian Denys.

We ask psychiatrists Dirk De Wachter and Damian Denys.

Welkom heren.

Welcome gentlemen.

Ik ga meteen met de deur in huis vallen, meneer De Wachter.

I'm going to get straight to the point, Mr. De Wachter.

Ik zei het er juist ook, geluk, wat is dat nu? Wat is dat volgens jou?

I just mentioned it, happiness, what is that really? What do you think it is?

Volgens mij heeft dat te maken...

In my opinion, that has to do with...

...met het gevoel van goed in het leven te staan.

...with the feeling of being good in life.

Het gevoel van het leven heeft zin. Ik denk dat dat belangrijk is.

The feeling of life makes sense. I think that is important.

Het gevoel, je kunt ergens betekenis hebben voor de anderen.

The feeling that you can have significance for others.

Voor mij heeft het ook altijd te maken met samenleven.

For me, it has always been about living together.

Met anderen het goed kunnen stellen en het gevoel te hebben dat het leven eigenlijk goed zit.

Being able to get along well with others and feeling that life is actually going well.

Een soort contentement. Het idee dat je tevreden kunt zijn met hoe het loopt.

A kind of contentment. The idea that you can be satisfied with how things are going.

Ja.

Yes.

Er mogen wat tegenslagen zijn, wat ambetantigheden zijn.

There may be some setbacks, some annoyances.

Maar die kunnen opgevangen worden omdat het globaal wel gaat.

But they can be mitigated because things are generally going well.

Is dan tevredenheid hetzelfde als gelukkig zijn?

Is satisfaction the same as being happy?

Ik vind tevredenheid een betere omschrijving.

I consider satisfaction a better description.

Dan gelukkig zijn?

Then to be happy?

Dat vind ik fundamenteeler zo. Vrede met het bestaan, zo mag het zijn.

I find that more fundamental like this. Peace with existence, so be it.

Ja.

Yes.

Zoiets. Omdat geluk is dikwijls iets dat fantastisch is. Leukigheid, zeg ik dan. Plazantigheid.

Something like that. Because happiness is often something fantastic. Fun, I would say. Pleasantness.

En dat mag, dat is niks op tegen. Maar ik denk dat het ware geluk...

And that's okay, there's nothing wrong with that. But I think true happiness...

Is het dan ook gegrepen of zo?

Is it then also caught or something?

Om constant gelukkig te zijn?

To be constantly happy?

Hoe oud en hoog gegrepen, het heeft iets oppervlakkigs dan zo.

How old and lofty, it has something superficial about it then.

Plazantigheid mag, maar de fond van de zaak is eigenlijk tevredenheid met hoe het gaat.

Pleasantry is fine, but the essence of the matter is actually contentment with how things are going.

Verbonden zijn, betekenisvol zijn, al dat soort van ingewikkelde dingen, denk ik.

Being connected, being meaningful, all those kinds of complicated things, I think.

Ziet u dat ook zo?

Do you see it that way as well?

Ja, min of meer wel. Misschien niet letterlijk, maar ik kan er wel in grote lijn absoluut mee eens zijn.

Yes, more or less. Perhaps not literally, but I can definitely agree with it in broad terms.

Ik denk, nog een woordje dat ik zou willen...

I think, one more word that I would like...

Ik zou willen aanvullen, is harmonie. Een soort van harmonie tussen uzelf en wie je wil zijn.

I would like to add, is harmony. A kind of harmony between yourself and who you want to be.

Tussen de wereld waarvan je denkt dat die is en die in werkelijkheid is.

Between the world you think exists and the one that actually does.

Dus een soort van samenvallen van dingen. Op zijn plek vallen.

So a kind of convergence of things. Falling into place.

En ik ben me eens dat tevredenheid eigenlijk, of het gevoel van met iets vrede nemen, ook accepteren, aanvaarden,

And I agree that satisfaction actually, or the feeling of being at peace with something, also involves accepting, embracing,

een veel reëler manier is om geluk te beschrijven dan geluk zoals die dikwijls in de lot blijft.

A much more realistic way to describe happiness than happiness as it often remains in the lottery.

Dat je dat bij de lotto ziet, dus op zo'n schip varen, met een cocktail op de Caraïbe.

That you see that in the lottery, sailing on such a ship, with a cocktail in the Caribbean.

Dat is wat heel dikwijls wordt gezien als een soort van...

That is often seen as a kind of...

Maar vooral een consumptieachtig geluk, dat te koop zou zijn, dat betaalbaar zou zijn,

But above all a consumption-like happiness, which could be bought, which would be affordable,

met fantastische reizen en evenementen en ik weet niet wat.

with fantastic travels and events and I don't know what.

Dat mag allemaal, laat dat duidelijk zijn. Maar het ware geluk zit daar niet.

That is all allowed, let that be clear. But true happiness is not there.

Het ware geluk zit in rustig in de zetel zitten met je lief en zeggen,

True happiness is sitting calmly on the couch with your loved one and saying,

het is goed, het is niks op tv, maar we zijn hier goed samen.

It's fine, there's nothing on TV, but we're good together here.

De maatschappij die die spiegel een beetje voorhoudt, van dit is gelukkig zijn,

The society that holds up that mirror a little, of this is happiness,

dit moet je hebben of zijn om gelukkig te zijn, vinden jullie?

Do you think this is what you need to have or be to be happy?

Ik denk dat onze consumptiemaatschappij, dat die soms een beetje een gevrongen gevoel van geluk voorspiegelt.

I think that our consumer society sometimes reflects a somewhat distorted sense of happiness.

Waardoor, want anders zouden ze zeggen, het kan geen kwaad, maar waardoor veel mensen wat ongelukkig zijn.

Because otherwise they would say it doesn't matter, but which makes many people a bit unhappy.

Omdat ze denken, ik kan niet drie keer per jaar op reis, dus ik voel me niet goed.

Because they think, I can't travel three times a year, so I don't feel good.

Dat lijkt mij toch aan de kont.

That seems like a pain in the ass to me.

We vergelijken te veel?

Are we comparing too much?

We vergelijken met, wat bedoelt u daarmee?

We compare with, what do you mean by that?

Want ik kan niet drie keer op reis gaan, die anderen kunnen op reis gaan.

Because I can't travel three times, the others can go on trips.

De maatschappij toont ons van op reis gaan, is gelukkig zijn.

Society shows us that going on a trip is being happy.

Vergelijken we te veel met anderen?

Are we comparing ourselves too much with others?

Ja, ik denk deels.

Yes, I think so in part.

Want kijk, mensen, er wordt natuurlijk, als je geboren wordt, er is geen handleiding bij het leven.

Because look, people, when you are born, there is of course no manual for life.

En er wordt een soort van opdracht dat mensen gelukkig moeten worden.

And there is a kind of mandate that people must become happy.

Dat is heel algemeen, bestaat al duizenden jaren.

That is very general, has existed for thousands of years.

Maar wat is dat gelukkig?

But what is that happily?

Gelukkig worden en blijven, dat is blijkbaar voor iedereen een centrale gedachte.

Being and staying happy is apparently a central thought for everyone.

Het is dus makkelijk inderdaad in een consumptiemaatschappij om mensen voor te schotelen dat de aanschaf van producten dat geluk zal geven.

It is indeed easy in a consumer society to present people with the idea that purchasing products will bring happiness.

Dus het is een grote motivator voor gedrag en voor het aankopen van allerlei middelen waar men dan zal wel beloven dat het geluk zal brengen.

So it is a great motivator for behavior and for purchasing all kinds of resources that one will then promise will bring happiness.

Een mooie ring of een mooie reis, een dure auto, een fantastisch huis, een extra zwembad en noem maar op.

A beautiful ring or a beautiful trip, an expensive car, a fantastic house, an extra swimming pool, and so on.

Dus via consumptie.

So through consumption.

Die eigen ons geluk toe.

That belongs to our happiness.

Maar het interessante is dat dat nooit heel lang duurt.

But the interesting thing is that it never lasts very long.

Dus het heeft er eigenlijk ook niet zo heel veel mee te maken.

So it doesn't really have much to do with it either.

Er is een minimum nodig.

A minimum is needed.

De basisbehoefte.

The basic need.

Er is een minimum aan materiële welstand nodig om te kunnen leven.

A minimum of material well-being is needed to live.

Ja, maar dat minimum is veel lager dan wat u noemt.

Yes, but that minimum is much lower than what you mentioned.

Vindt u het echt nodig?

Do you really think it is necessary?

Want als we kijken naar vroeger, zeer, zeer vroeger, misschien zelfs de oermensen of zo.

Because if we look at the past, a long, long time ago, maybe even the early humans or something like that.

Ja, daar hebben we weinig metingen van natuurlijk.

Yes, we have little data on that, of course.

Ja, als we het zo dan zien.

Yes, if we see it like this.

Maar stel dat je basisbehoefte niet vervult.

But suppose you do not meet your basic needs.

En ik zeg maar eens, je moet op zoek gaan naar het eten.

And I say, you need to go look for the food.

En van het moment dat je dat eten dan hebt, ben je...

And from the moment you have that food, you are...

Dat is wat ik bedoel.

That is what I mean.

Ik denk dat het een al te romantisch idee is om te zeggen van de arme mensen of de mensen die zijn even gelukkig.

I think it's a too romantic idea to say that poor people or people are equally happy.

Ik denk het niet.

I don't think so.

Er is een minimum aan materiële omgeving nodig om te kunnen genieten van het leven.

A minimum of material environment is needed to enjoy life.

Dat denk ik wel.

I think so.

Maar ook een maximum.

But also a maximum.

Maar absoluut ook een maximum.

But absolutely also a maximum.

Volgens mij, daar zijn ook studies naar gedaan.

In my opinion, studies have also been conducted on that.

Als je kijkt naar het optimale inkomen van mensen.

If you look at the optimal income of people.

Dat heeft men in Amerika...

They have that in America...

Dat is niet zo hoog.

That is not so high.

Dat is volgens mij iets van 40.000, 50.000 dollar per jaar.

I think that is something like 40,000 to 50,000 dollars a year.

En dat heeft te maken met het aantal keuzes die mensen hebben.

And that has to do with the number of choices people have.

Dus je hebt een minimum geld nodig om een beetje te kunnen kiezen in het leven.

So you need a minimum amount of money to have some choices in life.

Dat je niet elke dag frieten moet eten, maar dat je ook andere dingen kan eten.

That you don't have to eat fries every day, but that you can also eat other things.

Maar als je te veel keuzes hebt, dan worden mensen daar ongelukkig van.

But if you have too many choices, people become unhappy about it.

Het is te ingewikkeld om keuzes te maken.

It's too complicated to make choices.

Maar daar is het belangrijk.

But there it is important.

Wat u zegt, vergelijken we te veel.

What you're saying, we compare too much.

Ja, dat is het belangrijkste.

Yes, that is the most important thing.

Dat is het belangrijkste.

That is the most important thing.

De landen waar de geluksmeting het hoogst is, de Scandinavische landen,

The countries where happiness measurement is the highest, the Scandinavian countries,

daar blijken het verschil tussen de laagste en de hoogste inkomens het minst groot te zijn.

there seems to be the smallest difference between the lowest and highest incomes.

En dat is minder verschil, minder afgunstigheid enzovoort.

And that means less difference, less envy, and so on.

Dat helpt om op bevolkingsniveau een groter geluksgehalte te creëren.

That helps to create a greater level of happiness at the population level.

Is dat ook zoiets, jaloezie?

Is that also something like jealousy?

Kan dat er ook voor zorgen dat je minder gelukkig bent?

Can that also cause you to be less happy?

En anderzijds, Finland.

And on the other hand, Finland.

Dat is het land dat het hoogst scoort op de World Happiness Index.

That is the country that scores highest on the World Happiness Index.

Het hoogste aantal suicides zelfmoord.

The highest number of suicides.

Ja, ja.

Yes, yes.

Dat heeft dan weer naar het schijn te maken met het licht dat daar weinig schijnt.

That seems to have something to do with the fact that there is little light shining there.

Ah, oké.

Ah, okay.

Dus dat hebben we eigenlijk ook nodig.

So we actually need that too.

Ja, maar het klopt ook een beetje.

Yes, but it is also somewhat true.

Want in de winter, de donkere dagen, hoor ik vaak soms van mensen zeggen, als het maar voorbij is.

Because in winter, the dark days, I often hear people say, "as long as it's over."

Dus heeft dat daar ook mee te maken?

So does that have something to do with it?

Het licht...

The light...

Misschien ook met hun lange communistische tijd.

Maybe also with their long communist period.

Ik weet niet wat allemaal.

I don't know what all.

Ze hebben een heel goed onderwijssysteem en sociale gelijkheid is ook een belangrijke...

They have a very good educational system and social equality is also an important...

Ze hebben een goede psychiatrische voorziening ook, eigenlijk.

They actually have a good psychiatric facility as well.

Maar inderdaad, veel depressie.

But indeed, a lot of depression.

Misschien meten ze het ook heel goed.

Maybe they measure it very well too.

In Senegal wordt het minder nauwkeurig gemeten, om het zo te zeggen.

In Senegal, it is measured less accurately, so to speak.

Ja, dat maakt natuurlijk ook nog vanaf.

Yes, that also depends on that, of course.

Waar staan wij eigenlijk bij de ranking van de gelukkigste landen?

Where do we actually stand in the ranking of the happiest countries?

Hoe weet je tussenin zo?

How do you know in between like that?

Nederland staat vijfde en België twaalfde, denk ik.

The Netherlands is in fifth place and Belgium is in twelfth, I think.

Ja, ja, ja.

Yes, yes, yes.

De Nederlanders doen het weer beter.

The Dutch are doing better again.

Nederland vijfde en wij twaalfde.

Netherlands fifth and we twelfth.

Wij doen het gemiddeld zo.

We generally do it this way.

Zo matig, zo echt typisch Belgisch.

So mediocre, so typically Belgian.

Dus we zitten niet bij de beste, maar ook niet bij de slechtste, zo wat tussenin zo.

So we're not among the best, but also not among the worst, just somewhat in between.

Maar dat is goed, hè?

But that's good, right?

We houden zo'n comfortabele positie, eigenlijk.

We actually maintain such a comfortable position.

Tevreden zijn, zoals u daar net zegt.

Being satisfied, as you just said.

We zitten in het peloton, zo'n beetje.

We're in the peloton, sort of.

Het gemiddelde, ja.

The average, yes.

Of vinden jullie dat we meer moeten streven naar die eerste plek?

Or do you think we should strive more for that first place?

Wel, ik denk dat streven naar de eerste plek alvast niet gelukkig maakt.

Well, I think striving for first place doesn’t make you happy.

Dat een mens moet zich laten gedijen in het bestaan, zo.

That a person must let themselves thrive in existence, so.

En daar content mee zijn.

And be content with that.

En dat het streven naar nog meer geluk en nog straffer en nog beter

And that the pursuit of even more happiness and even more strength and even better

op zijn eigen al niet zo'n goed idee is.

is already not such a good idea on its own.

We mogen de lat niet te hoog leggen, hè?

We shouldn't set the bar too high, right?

Want, we hebben het nog niet over gehad,

Because we haven't talked about it yet,

maar dus van de mensen die dan zo gelukkig zijn,

but of the people who are so happy,

dus ik zeg het in Nederland, 95% van de Nederlanders zeggen zelf

So I say it in Dutch, 95% of the Dutch say themselves.

we zijn gelukkig, maar dan blijkt dat jaarlijks daar 26% van

we are happy, but then it turns out that annually 26% of that

ook eigenlijk voldoet aan een psychische aandoening.

also actually meets a psychological disorder.

Met andere woorden, er zijn een heleboel mensen in België en Nederland

In other words, there are a whole lot of people in Belgium and the Netherlands.

die zowel gelukkig zijn als gestoord.

those who are both happy and disturbed.

Of misschien is er toch ook een probleem met de definitie van gestoord zijn.

Or perhaps there is also a problem with the definition of being disturbed.

Dat kan ook, dat de criteria te laag zijn.

That could also be the case, that the criteria are too low.

Dat moeten wij dan...

Then we must...

Als psychiaters bekijken, hè?

When psychiatrists look, right?

Maar moeten we ons dat ook niet afstellen?

But shouldn't we adjust that as well?

Afvragen als 95% zegt ik ben gelukkig en 26%...

Wondering if 95% say I am happy and 26%...

In Nederland, hè?

In the Netherlands, right?

Ja, voor alle duidelijkheid, in Nederland.

Yes, for the avoidance of doubt, in the Netherlands.

Maar ik veronderstel dat het hier in België misschien ook zo is.

But I suppose it might be the same here in Belgium.

Ik ken de cijfers niet.

I don't know the numbers.

Misschien zich anders voordoen.

Maybe present oneself differently.

Ja, zoiets, ja.

Yes, something like that, yes.

De grote meerderheid.

The vast majority.

De grote meerderheid van de mensen is content met hoe dat het gaat.

The vast majority of people are satisfied with how things are going.

Ja, zeggen ze.

Yes, they say.

Ja, zeker. Ja, uiteraard.

Yes, certainly. Yes, of course.

Zullen ze ons misschien anders voordoen?

Will they perhaps present themselves to us differently?

Omdat we dat willen tonen van we zijn wel gelukkig?

Because we want to show that we are indeed happy?

Maar dat is eigenlijk niet dat mensen in onze maatschappij niet ongelukkig kunnen zijn?

But isn't it actually that people in our society cannot be unhappy?

Of we mogen dat niet tonen?

Or are we not allowed to show that?

Dat is ook lastig.

That is also difficult.

Want misschien dat Dirk daar een andere mening over heeft.

Because perhaps Dirk has a different opinion about that.

Ik vind dat heel ambivalent.

I find that very ambivalent.

Aan de ene kant zijn er een groep van mensen die het niet acceptabel vinden

On the one hand, there is a group of people who find it unacceptable.

dat je niet succesvol bent en niet fantastisch en niet goed.

that you are not successful and not fantastic and not good.

Maar aan de andere kant hebben we ook de neiging als iets niet goed gaat

But on the other hand, we also tend to react when something goes wrong.

om dat heel snel ook openbaar te maken.

to make that public very quickly as well.

Om daar iets over te vertellen aan een ander en professioneel hulp te geven.

To tell something about it to another and to provide professional help.

Dus het is een beetje van beide kanten, is mijn gevoel.

So it's a bit from both sides, that's my feeling.

Vind je dat mensen, als het niet goed gaat, dat wij dat heel snel zeggen tegen iemand anders?

Do you think that people, when things are not going well, quickly say that to someone else?

Als ik dan kijk naar België, is het dan niet eerder?

When I look at Belgium, isn’t it rather earlier?

Dat vind ik veel meer in Nederland dan in België.

I find that much more in the Netherlands than in Belgium.

Dat vind ik een verschil, voor zover dat we dat zo homogeen kunnen zeggen.

I find that a difference, as far as we can put it that homogeneously.

De Nederlanders gaan veel meer zeggen, nou, het is niet leuk.

The Dutch are going to say a lot more, well, it's not fun.

Terwijl de Vlaming slikt het in, kijkt naar de grond en doet voort.

While the Fleming swallows it down, he looks at the ground and carries on.

Hoe gaat het met jou vandaag?

How are you today?

Goed.

Good.

Sava, goed. Terwijl dat het eigenlijk inderdaad misschien niet is.

Sava, good. While it might indeed not be.

Is het misschien beter dat we het toch zeggen?

Is it perhaps better that we say it after all?

Ja, dus als men aan mij vraagt...

Yes, so when someone asks me...

Nu, ik ben zelf, dat kan ik wel een beetje vertellen, zelf medisch, ik heb een heel slechte toestand.

Well, I can tell a bit about myself, I have a very poor medical condition.

Dus als men vraagt aan mij hoe gaat het, dan antwoord ik altijd met een quote van Gerard Reve uit de avonden.

So when someone asks me how I'm doing, I always respond with a quote from Gerard Reve from "The Evenings."

Dan zeg ik, het gaat slecht, maar verder gaat het goed.

Then I say, it's going badly, but otherwise it's going well.

En dat is eigenlijk de juiste samenvatting van mijn toestand.

And that is actually the correct summary of my situation.

Maar dat is raar. Mensen vinden dat raar.

But that is strange. People find that strange.

Dan reageren ze een beetje van, oei, wat is er aan de hand en zo.

Then they react a bit like, oh dear, what's going on and so on.

Dus men verwacht van te zeggen, het gaat goed, punt.

So one expects to say, it's going well, period.

En dan gaan we naar een ander onderwerp zo.

And then we are going to another topic like that.

Het is niet zo makkelijk om te spreken over de lastigheden van het leven.

It's not so easy to talk about the burdens of life.

Tenzij, het is een van mijn stellingen, hypothesen, in een professionele context.

Unless, it is one of my statements, hypotheses, in a professional context.

Ik zie vaak mensen bij mij die een verhaal doen en die zeggen, o, nu heb ik met u goed kunnen spreken.

I often see people with me who tell a story and say, oh, now I have been able to speak well with you.

Ik heb dat nog nooit aan iemand kunnen vertellen.

I have never been able to tell that to anyone.

Dan denk ik van, ja, waarom heb je dat niet met een goede vriend, met uw broer, met uw lief?

Then I think, yes, why didn't you do that with a good friend, with your brother, with your partner?

Ik denk dat als mensen in reguliere dagelijkse omstandigheden vragen, hoe gaat het?

I think that when people in regular daily circumstances ask, how are you?

Dan zijn ze niet echt geïnteresseerd om te weten hoe het met u gaat.

Then they are not really interested in knowing how you are doing.

Nee, dat is ook juist.

No, that's right too.

Het is een openingszin.

It's an opening line.

Het is een formaliteit.

It is a formality.

Het is een formaliteit, maar er is niemand die zegt, wel, ik zal u eens een keer vertellen hoe het met mij gaat.

It's a formality, but there's no one who says, well, I'll tell you how I'm doing.

En een heel verhaal doen, dan gaan mensen natuurlijk verrast tegen.

And making a whole story out of it, then people will obviously be taken by surprise.

En wat zou men beter wat meer doen?

And what could one do a bit more?

Ja, misschien zou men dat beter wat meer doen.

Yes, maybe one should do that a bit more often.

Dan hebben wij wat minder werk.

Then we have a little less work.

Dat is misschien, als jullie...

That is perhaps, if you all...

We hebben te veel werk, hè.

We have too much work, don't we?

Voilà, als jullie te veel werk hebben, is dat natuurlijk goed.

Here you go, if you have too much work, that's of course fine.

Er zijn overal wachtlijsten.

There are waiting lists everywhere.

Dat is het probleem, natuurlijk, dat er overal wachtlijsten zijn.

That is the problem, of course, that there are waiting lists everywhere.

En het gevaar, dat denk ik dat u ook vindt,

And the danger, I think you would also agree,

mensen die het heel erg nodig hebben,

people who really need it,

mensen met heel ernstige psychiatrische problemen,

people with very serious psychiatric problems,

dat die dan achteraan de wachtlijst komen.

that they will be placed at the end of the waiting list.

En dat er daarvoor mensen met gewone problemen,

And that there are people with ordinary problems for that.

die ik ook wel graag te woord sta, hoor, ik wil die niet afwijzen,

whom I would also like to speak to, you know, I don't want to reject that.

maar dat er een onevenwicht komt in de hulpverlening.

but there will be an imbalance in the provision of assistance.

Dat is een maatschappelijk probleem.

That is a societal problem.

Het budget is beperkt.

The budget is limited.

Kunnen wij mensen, andere mensen, daar ook mee helpen?

Can we help other people with that as well?

Want jullie als psychiater, dat is een beroep voor gestudeerd en zo.

Because you as a psychiatrist, that's a profession for educated people and such.

Lukt het dan?

Are you managing it?

Nee.

No.

Met de zwaardere problemen, maar dat wij mensen elkaar dan helpen?

With the heavier problems, but that we people then help each other?

Ik hoop van wel, natuurlijk.

I hope so, of course.

Ik hoop dat als we een beetje zorgzaam met elkaar omgaan,

I hope that if we treat each other with a little care,

en aandachtsvol met elkaar omgaan,

and to treat each other with care,

dat het voor vele mensen beter zou zijn.

that it would be better for many people.

Ook voor de mensen met ernstige problemen, overigens.

Also for people with serious problems, by the way.

Het is niet omdat je psychiatrische zorg nodig hebt,

It's not because you need psychiatric care,

dat je in de maatschappij geen goede bejegening kunt gebruiken.

that you cannot receive proper treatment in society.

Het is waar ik mee bezig ben.

It's what I'm working on.

Ik ben een systeemtherapeut.

I am a system therapist.

Dat wil zeggen dat ik altijd,

That means that I always,

de problemen van mensen zie, in een bredere context.

I see people's problems in a broader context.

En dat ik in mijn hulpverlening,

And that in my assistance,

bijvoorbeeld bij mensen met psychosegevoeligheid,

for example in people with psychosis sensitivity,

probeer in de stad of in het dorp een structuur te creëren

try to create a structure in the city or in the village

waar die mensen dan een plek hebben, waar zij terecht kunnen,

where those people have a place to go.

waar ze tussen andere mensen ook verbonden zijn.

where they are connected with other people as well.

Dat vind ik wezenlijk voor mijn werk.

I find that essential for my work.

Dus het is voor iedereen goed,

So it's good for everyone,

als we een beetje meer aandacht voor elkaar zouden hebben,

if we paid a little more attention to each other,

klinkt het een beetje...

does it sound a bit...

Maar voor ons gelukkig zijn.

But to be happy for us.

Als we terugkijken naar geluk, ons eigen geluk,

When we look back at happiness, our own happiness,

hangt dat ook af van anderen?

Does that also depend on others?

Of is het ons geluk dat we zelf moeten maken?

Or is it our luck that we have to create ourselves?

Ik denk dat het geluk voor honderd procent van anderen afhangt.

I think that happiness depends one hundred percent on others.

Er is geen enkel mens die in een geïsoleerd bestaan gelukkig kan zijn.

There is no human being who can be happy in an isolated existence.

En dat komt omdat een groot stuk van het geluk zit in de mogelijkheid

And that is because a large part of happiness lies in the possibility.

om je eigen geluk met anderen te delen.

to share your own happiness with others.

Als je naar een museum gaat of een reis of vakantie,

If you go to a museum or a trip or vacation,

dan zit een deel van het plezier van zeggen

then part of the pleasure of speaking is gone

goh, ik ben lekker gaan eten, ik heb een mooi kunstwerk gezien.

Well, I went out for a nice meal, I saw a beautiful piece of art.

Dus het delen van het geluk is een groot onderdeel van het geluk.

So sharing happiness is a big part of happiness.

En dat is ook iets wat zo raar is in onze samenleving,

And that is also something that is so strange in our society,

die heel individualistisch is.

that is very individualistic.

Dan wordt het beschouwd als iets van mezelf.

Then it is considered something of my own.

Maar het is eigenlijk iets wat deelachtig is aan iedereen.

But it is actually something that is common to everyone.

Heb je mensen nodig om gelukkig te zijn, dus?

Do you need people to be happy, then?

Ja, wij zijn sociale wezens.

Yes, we are social beings.

Dat is eigen aan de mens.

That is inherent to mankind.

Dat is wezenlijk aan de mens.

That is essential to humanity.

Wij zijn omdat we met anderen zijn.

We are because we are with others.

En omdat we inderdaad plezier hebben.

And because we are indeed having fun.

De plezante dingen, maar ook, als ik dat mag aanvullen,

The enjoyable things, but also, if I may add,

de minder prettige dingen.

the less pleasant things.

Het is een heel rare paradox, maar als je iets lastig hebt,

It is a very strange paradox, but if you have something difficult,

een medisch probleem of een verdriet of zo,

a medical issue or sadness or something like that,

dat kunnen delen met iemand,

that can share with someone,

dat geeft daarom geen gevoel van geluk in de plezante zin van het woord,

that therefore does not give a feeling of happiness in the pleasant sense of the word,

maar wel een gevoel van verbinding,

but definitely a sense of connection,

van liefdevolheid, van zorgzaamheid,

of lovingness, of caring,

en is eigenlijk mooi.

and is actually beautiful.

Dus ook de lastigheden van het leven kunnen daarin opgenomen worden.

So the burdens of life can also be included in that.

Als ze gedeeld worden,

If they are shared,

gedeelde smart is alvesmart, zegt men zo,

shared sorrow is always sorrow, as they say,

maar ik denk dat het zelfs nog veel minder dan de helft is, eigenlijk.

but I think it's actually much less than half.

Het delen van lastigheden

Sharing burdens

is eigenlijk de definitie van vriendschap en van liefdevolheid.

is actually the definition of friendship and lovingness.

Ja, niet alleen van het lastige, maar misschien ook het mooie,

Yes, not only of the difficult, but perhaps also the beautiful,

maar dus vooral het delen met elkaar en de verbinding.

but especially the sharing with each other and the connection.

Dat brengt mij dan op het, als u zegt van verbinding,

That brings me to the topic of connection, as you mentioned.

kunnen we dan stellen dat koppels gelukkiger zijn dan singles?

Can we then say that couples are happier than singles?

Dat is niet zo, helaas.

That is not the case, unfortunately.

Nee.

No.

Dat heeft men aangetoond.

That has been demonstrated.

Ja, het is ingewikkeld.

Yes, it is complicated.

Singles zijn gelukkiger.

Singles are happier.

Vrouwen zijn meestal ongelukkiger.

Women are usually unhappier.

En hoe komt dat?

And how come that?

Bij een relatie zijn mannen gelukkiger.

In a relationship, men are happier.

Dus vrouwen doen er beter aan om alleen te blijven

So women are better off staying single.

of voor zichzelf te zorgen.

or to take care of themselves.

En hoe komt dat? Liggen wij de lat te hoog dan of zo?

And how is that? Are we setting the bar too high or something?

Er is een verschil in gender

There is a difference in gender.

als het gaat om de geluksbeleving binnen een relatie.

when it comes to the experience of happiness within a relationship.

Het is anders bij mannen dan bij vrouwen.

It is different for men than for women.

Ja.

Yes.

Dat mannen profiteren van vrouwen, zou je kunnen zeggen,

You could say that men take advantage of women.

en de vrouwen eigenlijk hebben last van de mannen.

and the women actually have issues with the men.

Ja.

Yes.

En dat is in scholen ook.

And that is also the case in schools.

Als je meisjes en jongens bij elkaar zet,

If you put girls and boys together,

dan gaat grosso modo iedereen het slechter doen.

then, broadly speaking, everyone will do worse.

En hoe komt dat?

And how comes that?

Moeten we dat bij elkaar niet begrijpen als man en vrouw?

Shouldn't we understand that as man and woman together?

Ik denk dat traditionele rollen zijn lastig in een woke cultuur

I think that traditional roles are difficult in a woke culture.

om daar uitgesproken over te zijn.

to be outspoken about it.

Maar dat moeten we soms misschien wel doen.

But we might have to do that sometimes.

Vrouwen zijn wat zorgzamer, denk ik.

I think women are a bit more caring.

Steunender.

Supporting.

Mannen misschien iets zelfzuchtiger als het gaat om een carrière uitbouwen.

Men may be a bit more selfish when it comes to building a career.

En ja.

And yes.

Dat betekent dat die man vaak een vrouw nodig heeft om een goed leven te leiden.

That means that man often needs a woman to lead a good life.

Dat is natuurlijk de heel klassieke patroon.

That is of course the very classic pattern.

Dat kantelt wel wat.

That tilts quite a bit.

Laten we voorzichtig zijn.

Let's be careful.

Daarom ben ik voorzichtig.

That's why I am cautious.

Ik vind het eigenlijk wel heel frappant als je zegt

I actually find it quite surprising when you say

een vrouw kan eigenlijk beter gelukkiger alleen

A woman can actually be happier alone.

en een man is gelukkiger als hij met een vrouw is.

and a man is happier when he is with a woman.

Ik denk dat er heel gelukkige mensen singles zijn

I think there are very happy single people.

en heel ongelukkige enzovoort.

and very unhappy, etc.

Ja, dan kunnen we het niet zwart-wit zien.

Yes, then we can't see it in black and white.

Ook de homoseksuele relaties.

Also the homosexual relationships.

Hoe krijgen die dan plaats?

How do they take place then?

Dat soort dingen afhankelijk van seksuele voorkeur.

Things like that depend on sexual preference.

Daar gaat het niet om.

That's not what it's about.

Ja, maar dat zijn twee mannen, bedoel ik.

Yes, but those are two men, I mean.

Of twee vrouwen.

Of two women.

Dat is waar.

That is true.

Ik denk dat...

I think that...

Kijk, een single man, iemand die alleen leeft,

Look, a single man, someone who lives alone,

kan heel verbonden zijn en een vriendenkring hebben,

can be very connected and have a circle of friends,

een netwerk waar hij goed terecht kan.

a network where he can land well.

Dat is de definitie van het geluk, zoals ze gezegd hebben.

That is the definition of happiness, as they have said.

En iemand in een gezin of in een relatie

And someone in a family or in a relationship.

kan zich heel eenzaam en verlaten voelen,

can feel very lonely and abandoned,

niet begrepen voelen, enzovoort.

not feeling understood, etc.

Het heeft niet te maken met de socialiteit.

It has nothing to do with sociality.

Het heeft te maken met de sociale situatie aan zich,

It has to do with the social situation in itself,

maar wel met het psychologische gevoel van verbinding.

but with the psychological feeling of connection.

Kinderen maken ook ongelukkig.

Children also make unhappy.

Volgens de studies nogmaals.

According to the studies once again.

Kinderen maken ongelukkig omdat het uitdagingen vergt

Children make you unhappy because it demands challenges.

en waarschijnlijk compromissen sluiten.

and probably make compromises.

Je kunt daar miserie mee hebben.

You can have trouble with that.

Het is een last, het is ook een verantwoordelijkheid.

It is a burden, it is also a responsibility.

Op de kortere nacht.

On the shorter night.

Omdat er ook veel misverstanden bestaan van

Because there are also many misunderstandings about

straks kinderen en een gelukkig leven.

Soon children and a happy life.

Maar het lijkt, als je de studies bekijkt, dat het lastiger is.

But it seems, when you look at the studies, that it is more difficult.

En hoe zou je dat dan kunnen aanpakken?

And how would you approach that?

Omdat er dus veel verantwoordelijkheid mee gepaard gaat.

Because it comes with a lot of responsibility.

Dus de rest van je leven zult je moeten voor iemand zorgen.

So for the rest of your life, you will have to take care of someone.

Je hebt er natuurlijk het genot ook van.

Of course, you also enjoy it.

En de lastigheden van het leven worden uitgebreid.

And the burdens of life are expanding.

Niet alleen je eigen gezondheid of lastigheden,

Not just your own health or troubles,

maar ook die van je kinderen, waar je je verantwoordelijk in voelt.

but also that of your children, for whom you feel responsible.

Goed, van de andere kant een liefdevolle band met je kinderen.

Well, on the other hand a loving bond with your children.

Dat geeft dan toch weer nabijheid.

That does bring closeness again.

Ja, ik zou voorzichtig zijn om...

Yes, I would be careful to...

Hebben wij misschien soms...

Do we perhaps sometimes...

Het is niet wat ik zeg, het is echt wat studies laten zien.

It's not what I say, it's really what studies show.

We hebben soms misschien het verkeerde beeld.

We may sometimes have the wrong impression.

Want iedereen wil huisje, tuintje, boomtje...

Because everyone wants a little house, a garden, and a tree...

Er zijn veel misverstanden over geluk in dat opzicht.

There are many misunderstandings about happiness in that regard.

Traditioneel, te veel geld brengt geen geluk.

Traditionally, too much money does not bring happiness.

Relatie is niet per definitie gelukkig.

A relationship is not necessarily happy.

Kinderen niet per definitie, dat bedoel ik.

Not necessarily children, that’s what I mean.

Als je het op een uitje zet, dan hebben wij een raar beeld van geluk.

If you put it on an outing, then we have a strange image of happiness.

Maar misschien zijn we daardoor dan ook soms ongelukkig.

But perhaps that is why we are sometimes unhappy.

Omdat we dat willen nastreven.

Because we want to pursue that.

En dat ze zeggen, dat is gelukkig zijn.

And they say, that is being happy.

Veel ongeluk heeft te maken.

A lot of misfortune is related.

Met een verkeerd beeld van het geluk.

With a wrong image of happiness.

Ja.

Yes.

Dus het ongeluk is het gevolg van een illuswaar beeld van geluk.

So the accident is the result of a distorted image of happiness.

Als we zouden snel, maar dat is wat jij ook continu zegt, tevreden zijn, accepteren.

If we were to be quickly satisfied, but that is what you keep saying, accept.

Dan zou het veel makkelijker zijn om gelukkig te zijn.

Then it would be much easier to be happy.

Dus eigenlijk moeten we niet te veel op zoek gaan naar dat geluk.

So actually we shouldn't search too much for that happiness.

Dat is mijn stelling ook, ja.

That is my point as well, yes.

Het obsessioneel zoeken naar geluk maakt zeer ongelukkig.

The obsessive search for happiness makes one very unhappy.

Ja, dan wou ik net vragen, wat zijn daar de gevolgen van?

Yes, then I just wanted to ask, what are the consequences of that?

Als je constant op zoek...

If you are constantly searching...

Maar dat is niet haalbaar.

But that is not feasible.

Je kunt niet altijd fantastisch zijn.

You can't always be fantastic.

Elke dag multiple orgasmen is heel vermoeiend, denk ik.

Having multiple orgasms every day is very exhausting, I think.

Dus ik denk dat het ware geluk, nastreven geen goed idee is, in de zin van leukigheid.

So I think that pursuing true happiness is not a good idea, in the sense of fun.

Maar dat het wel een goed idee is om verbonden, zorgzaam, samenhorig, dat na te streven.

But it is a good idea to strive for being connected, caring, and togetherness.

En dan komt het geluk wel vanzelf over.

And then happiness will come on its own.

Wel vanzelf ook.

Well, of course.

Dat komt daarbij.

That comes with it.

Dat volgt daaruit.

That follows from that.

Maar het momomaan kijken naar geluk, als nu moet ik elke dag mij heel goed voelen, dat maakt ongelukkig.

But the momentum of looking at happiness, like now I have to feel very good every day, that makes me unhappy.

Zo denk ik.

That's how I think.

Ja, inderdaad.

Yes, indeed.

Uiteindelijk zeggen ze ook, van het moment dat je ziek bent, dan zeggen vaak mensen van,

Eventually, they also say, from the moment you are sick, people often say,

nu pas beseffen we eigenlijk hoe gelukkig we daarvoor waren.

Only now do we actually realize how happy we were back then.

Dat is heel raar zo, ja.

That is very strange like that, yes.

Ja, dat kan Dirk natuurlijk beapen.

Yes, of course, Dirk can monkey around with that.

Dat is bij mij niet het geval.

That is not the case with me.

Ik bedoel, ik ben erg ziek.

I mean, I am very sick.

Ik ben erg ziek geweest en mijn prognose is gereserveerd, zegt men dan.

I have been very ill and my prognosis is reserved, they say.

Maar ik ben daar, dat is een beetje pretentieus misschien, maar ik ben niet veranderd in mijn opvattingen daarover.

But I am there, that may be a bit pretentious, but I have not changed in my views on that.

Ik vond tevoren ook al dat liefdevolle verbindingen heel belangrijk waren.

I always thought that loving connections were very important.

Misschien beseffen we het niet genoeg als mens.

Perhaps we don't realize it enough as humans.

Heel vaak zie je mensen die zijn dan ziek en dan ineens hebben ze beseft hoe belangrijk de vrije tijd is en dat het werk niet belangrijk is.

Very often you see people who are sick and then suddenly realize how important their free time is and that work is not important.

Voor mij blijft mijn werk nog altijd belangrijk.

For me, my work remains important.

Omdat mijn werk natuurlijk ook te maken heeft met zorgzaam omgaan met de medemens.

Because my work naturally also involves caring for others.

In die zin hebben wij een fantastisch beroep, vind ik.

In that sense, I think we have a fantastic profession.

Is dat niet spijtig dat we dat dan, want bij u is het niet het geval, maar bij veel mensen zeggen ze toch,

Isn't it a pity that we do that, because for you it's not the case, but with many people they still say so,

ze hebben een hartinfarct gekregen ofzo, we krijgen een tweede leven, een tweede kans in het leven.

They had a heart attack or something, we are getting a second life, a second chance in life.

En dat ze dan pas beseffen van, nu moet ik gaan genieten.

And only then do they realize, now I need to start enjoying.

Maar Dirk, ik denk dat daar een onderscheid moet gemaakt worden tussen geluk en betekenisvolheid.

But Dirk, I think there should be a distinction made between happiness and meaningfulness.

Uiteraard heeft lange termijn geluk veel te maken met geluk.

Of course, long-term happiness has a lot to do with luck.

Geluk veel te maken met een betekenisvol leven leiden.

Happiness has a lot to do with leading a meaningful life.

Je ziet dat mensen die ziek geweest zijn of iets meegemaakt hebben, dat die dan nadien een betekenisvoller leven leiden.

You see that people who have been ill or have experienced something tend to lead a more meaningful life afterwards.

Omdat in het aanzicht van de dood, van de eindigheid, plotseling de waarde van dat korte leven als veel hoger wordt geapprecieerd.

Because in the face of death, of finitude, the value of that short life is suddenly appreciated much more.

En dat staat dan voor mensen equivalent aan geluk.

And that represents happiness for people.

Haal er meer uit, wees blij als er zon op je gezicht schijnt.

Get more out of it, be happy when the sun shines on your face.

Want ik had er even hoeniek kunnen zijn.

Because I could have been there for a moment.

Het is beter later nooit zeker dat ze dat dan beseffen.

It is better later than never that they realize that.

Ja, dus het is een hernieuwde...

Yes, so it's a renewed...

Dat is ook niet slecht.

That's not bad either.

Een betekenisvolle relatie tot die dingen.

A meaningful relationship to those things.

Als we dan kijken naar vroeger, stond de mens toch ook veel dichter bij de natuur.

If we look back at the past, humans were much closer to nature.

Oké, ik weet dat je het niet kan meten dan.

Okay, I know you can't measure it then.

Heeft dat ook een beetje te maken door dat we verder...

Does that also have something to do with the fact that we are further...

Ik ben geen reactionair denker.

I am not a reactionary thinker.

Ik denk niet, vroeger was het beter.

I don't think so, it was better in the past.

Het lijkt mij niet zo.

It doesn't seem that way to me.

Maar we weten dat de mens heel dicht bij de natuur stond.

But we know that humans were very close to nature.

We gaan daar maar verder en verder van.

We're just getting further and further away from that.

Als we in corona, veel mensen gingen daar wandelen.

During the pandemic, many people went there for walks.

Heel veel mensen zeggen vaak ook van, als ik in de natuur ga, daar energie op doen.

Many people often say, when I go into nature, I recharge my energy there.

En dergelijke.

And such.

Is het omdat wij misschien te ver van die natuur zijn, dat wij daar het geluk ook niet meer vinden?

Is it because we are perhaps too far from that nature that we can no longer find happiness there?

De natuur is een van die dingen waar inderdaad de verbinding met het leven, met de omgeving,

Nature is one of those things where indeed the connection with life, with the environment,

is een van die dingen die geluksbrengend kan zijn.

is one of those things that can bring happiness.

Maar bij de coronatijd, ik heb dat een beetje gevolgd, is het geluksniveau gelukkig tijdelijk ook wat gezakt.

But during the corona time, I followed that a bit, the happiness level has fortunately temporarily dropped as well.

Waarom?

Why?

Omdat de verbinding tussen mensen in de weg stond.

Because the connection between people was in the way.

En zeker bij jonge mensen.

And especially among young people.

Je hebt er ook over geschreven.

You have written about it as well.

Dat dat zelfs ambetant werd.

That it even became annoying.

Dat mensen geïsoleerd thuis zaten met alleen maar een Facebook account of zoiets.

That people were isolated at home with just a Facebook account or something.

Dus het is de verbinding tussen mensen toch die heel essentieel is.

So it is the connection between people that is very essential.

Maar het is wel juist dat verbonden zijn met de natuur en met de gewone dingen van het leven,

But it is true that being connected to nature and to the ordinary things in life,

dat dat een belangrijke foe geeft om tevreden te kunnen bestaan.

that it provides an important reason to be able to exist contentedly.

Dat is wel waar.

That is true.

Maar goed, onze vorige generaties, ik kom zelf uit een streek.

But anyway, our previous generations, I come from a region.

Ik kom uit de Ruppelstreek, de steenbakkerijstreek.

I come from the Ruppel region, the brick factory region.

Ik denk dat de mensen 100 jaar geleden daar niet gelukkig waren.

I think that people weren't happy there 100 years ago.

Dat was heel veel armoede, schrijnende armoede, kinderarbeid, zeer veel alcoholisme enzovoort.

That was a lot of poverty, desperate poverty, child labor, a lot of alcoholism, and so on.

Dus laat ons niet naar vroeger teruggaan om goed te leven.

So let us not go back to the past to live well.

Het is een beetje een kip-en-ei-verhaal ook denk ik.

I think it's a bit of a chicken-and-egg story as well.

Want inderdaad, de verbondenheid met de natuur kan meer geluk brengen.

Because indeed, the connection with nature can bring more happiness.

Maar om de natuur als een bron van geluk te zien, moet je eigenlijk vooraf al een beetje gelukkig zijn.

But to see nature as a source of happiness, you actually need to be a little happy beforehand.

Je kunt het er niet gaan halen.

You can't go get it there.

Ja.

Yes.

En mensen die gelukkig zijn, die zijn blij als ze de zee en de golven zien en de wind en de zon.

And people who are happy are joyful when they see the sea and the waves and the wind and the sun.

Omdat ze dat kunnen waarderen.

Because they can appreciate that.

En mensen die ongelukkig zijn, zien dat niet meer.

And people who are unhappy no longer see that.

Dus in dat opzicht is het niet causaal de een of andere richting.

So in that respect it is not causally in one direction or the other.

Het gaat eigenlijk in elkaar over als een cirkel.

It actually comes together like a circle.

Om het te kunnen zien, moet je gelukkig zijn.

To be able to see it, you must be happy.

En als je het ziet, dan word je gelukkig.

And when you see it, you become happy.

We hebben het er straks ook over gehad, over die keuzes.

We talked about it earlier, about those choices.

Nu, deze tijd, ontzettend veel keuzes.

Now, this time, an incredibly many choices.

Ook onze basisbehoeften, wat je wel nodig hebt.

Also our basic needs, what you do need.

Zijn heel snel in te vullen.

Can be filled in very quickly.

Het eten, het warm dak, het dergelijke.

The food, the warm roof, and such.

U kent misschien het programma Robinson.

You may know the program Robinson.

Dat er op een eiland moeten ze overleven.

That they must survive on an island.

En daar wordt eigenlijk gewoon niet stilgestaan van ben ik gelukkig of niet.

And there is actually just no reflection on whether I am happy or not.

Eigenlijk meer bezig met die basisbehoeften.

Actually more focused on those basic needs.

Is het daardoor dat het ja, vandaag de dag hoeven we dat niet zo meer te doen.

Is it because of that that we don't really have to do that anymore today?

Dat we meer gaan nadenken van zijn we nu wel gelukkig of niet.

That we are going to think more about whether we are happy or not.

Dat we meer tijd hebben om daarover na te denken.

That we have more time to think about it.

Of denk ik nu ook te ver?

Or am I thinking too far now?

Kijk, ik heb daar wat ingewikkelde gedachten over.

Look, I have some complicated thoughts about that.

Ik denk dat we in onze maatschappij toch ook wel vooruitgang maken.

I think that we are making progress in our society after all.

Globaal.

Global.

Ik ben geen pessimistisch, ik ben geen ondergangsdenker.

I am not a pessimist, I am not a doomsayer.

Maar dat we bevrijd van de overlevingsstrategieën.

But that we are freed from survival strategies.

Bevrijd van grote armoede en oorlog en grote miserie.

Liberated from great poverty and war and great misery.

Dat we dan op een ander plan komen.

That we then come up with another plan.

Waarbij het samenleven, de menselijke interacties belangrijker worden.

Where living together and human interactions become more important.

En ook dus wel wat gevoeliger en moeilijker worden.

And it will also become somewhat more sensitive and difficult.

Dus dat het betere leven dat wij hier hebben ook aanleiding geeft tot andere en nieuwe problemen.

So the better life that we have here also gives rise to other and new problems.

Dat de vele problemen, de 26%, ook wel ergens een bewijs is van een beter leven.

That the many problems, the 26%, are also somewhat evidence of a better life.

Het is heel paradoxaal.

It is very paradoxical.

Onze grootouders moesten goed opletten om eten te kunnen kopen.

Our grandparents had to pay close attention in order to buy food.

Of onze overgroothouders voor hun kinderen enzo.

Or our great-grandparents for their children and so on.

Die waren daar niet mee bezig.

They were not concerned with that.

Nu hebben we de luxe om daarmee bezig te zijn.

Now we have the luxury to be working on that.

En we moeten als psychiaters ook wel een beetje zien hoe kan dat een beetje deftig verlopen.

And we need to see as psychiatrists how we can make that go a bit more properly.

Maar het is tegelijkertijd toch ook wel een vooruitgang van de mensheid.

But at the same time, it is also a progress for humanity.

Dat we kunnen ons zorgen maken over de diepte van ons zwembad.

That we can worry about the depth of our swimming pool.

En niet over...

And not about...

Kan ik morgen eten kopen voor mijn kinderen?

Can I buy food for my children tomorrow?

Ja, dat daar die angsten wel weg zijn.

Yes, those fears are indeed gone.

Is het misschien ook bewust met iets omgaan?

Is it perhaps about consciously dealing with something?

Maakt ons dat gelukkiger?

Does that make us happier?

Als we misschien kijken nu met die energiecrisis die aan de gang is.

If we perhaps look now at the energy crisis that is underway.

Mensen staan daar meer bij stil denk ik nu ook.

I think people are reflecting on that more now too.

Misschien thuis een kopje koffie nemen.

Maybe have a cup of coffee at home.

Daarvan drinken. Dat dat meer deugd wordt.

Drinking from that. That it becomes more virtuous.

Omdat je denkt, oh het verwarmt mij.

Because you think, oh it warms me.

En dat je er anders niet bij stil staat.

And that you don't think about it otherwise.

Je bent thuis, kopje koffie en ga maar door.

You're home, cup of coffee, and just keep going.

Dat is ook een facet van het geluk denk ik.

I think that is also a facet of happiness.

Je had het in de inleiding over geluk meten.

You mentioned measuring happiness in the introduction.

Geluk wordt gemeten voor wat het waard is.

Happiness is measured by what it is worth.

En Harvard heeft zo'n geluksindex.

And Harvard has such a happiness index.

En we kennen de gelukkigste mens ter wereld.

And we know the happiest person in the world.

Dat is Mathieu Ricard.

That is Mathieu Ricard.

Dat is een boeddhistische monnik.

That is a Buddhist monk.

Dat was vroeger een scheikundige.

That used to be a chemist.

Hij heeft zich bekeerd tot het boeddhisme.

He has converted to Buddhism.

En die man heeft een soort van meditatieve vrijheid ontwikkeld.

And that man has developed a kind of meditative freedom.

Hoe heeft men dat dan gemeten?

How was that measured then?

Door hem in de scanner te leggen.

By placing him in the scanner.

En naar zijn hersenactiviteiten te kijken.

And to look at his brain activity.

Damian is de man van de scanner.

Damian is the man of the scanner.

Men pretendeert dat hij aan de hersenactiviteit kan zien of mensen gelukkig zijn.

One claims that he can see from brain activity whether people are happy.

Voor wat het waard is.

For what it's worth.

En zo is die man benoemd tot de gelukkigste man ter wereld.

And so that man was appointed as the happiest man in the world.

Omdat dat hersenactiviteit...

Because that brain activity...

Hij kon dat verdragen zo.

He could endure that like this.

De titel lijkt me zwaar.

The title seems heavy to me.

Boeddhisme, dat is dan wel een beetje...

Buddhism, that is a bit...

Hij daalde ineens in zijn geluk misschien.

He suddenly descended into his happiness maybe.

Dat is een beetje contradictorisch dan.

That's a bit contradictory then.

Want juist zijn we van verbinding nodig met mensen.

Because we need connection with people.

En ik veronderstel boeddhismen, die zijn ook vaak afge...

And I suppose Buddhisms, they are often also de...

Ik wil erin aangaan.

I want to get involved.

Er was bewustwording, maar ook onthechting.

There was awareness, but also detachment.

Dus het niet nodig hebben van dingen.

So not needing things.

Meditatie heeft ook iets te maken...

Meditation has something to do with...

Van materiële dingen.

Of material things.

Niet liefde, maar materiële dingen.

Not love, but material things.

Als je dat kan relativeren.

If you can put that into perspective.

En inderdaad heel bewust kan omgaan met bepaalde dingen.

And indeed be very conscious in dealing with certain things.

Dat schept een andere relatie tot de wereld.

That creates a different relationship with the world.

Maar dat ontziet je niet van de behoefte van anderen.

But that does not spare you from the needs of others.

Daar gaat het niet om.

That's not the point.

Nee.

No.

Dat is de realiteit waar wij ons mee omringen.

That is the reality we surround ourselves with.

De diepte van het zwembad.

The depth of the swimming pool.

En de prijs van onze wagen.

And the price of our car.

Dus als je daar onthecht van bent...

So if you are detached from that...

Maakt dat je vrijer.

Makes you feel freer.

Dan dat je het verlangen hebt om dat te gebruiken.

Than that you have the desire to use that.

Absoluut.

Absolutely.

Hebben jullie nog tips om gelukkiger...

Do you have any tips to be happier...

Tips & tricks, dat vragen ze altijd.

Tips & tricks, they always ask for that.

Ja, om te worden...

Yes, to become...

Ik heb al gehoord natuurlijk.

I have already heard, of course.

Tevreden zijn.

To be satisfied.

Gewoon niet de lat hoger te leggen.

Just don't raise the bar higher.

Zijn er misschien nog concrete...

Are there perhaps any concrete...

Bewuster zijn.

Being more aware.

Of zeggen jullie van...

Or do you say...

Aansluiten.

Connect.

Ik heb geen tips.

I have no tips.

Ik vind het eigenlijk moeilijk om geluk met tips te bereiken.

I actually find it difficult to achieve happiness with tips.

Maar...

But...

Het is ook afhankelijk van de ene persoon.

It also depends on the individual person.

Aandachtig zijn.

Being attentive.

Waarschijnlijk.

Probably.

Voor de evidente kleine dingen van het leven.

For the obvious little things in life.

En daar...

And there...

Ja, wat minder slordig leven.

Yes, living a little less carelessly.

We leven eigenlijk heel slordig.

We actually live very carelessly.

We gaan voorbij aan alles.

We are passing everything by.

En we kunnen wat aandacht hebben voor de schoonheid van de natuur.

And we can pay some attention to the beauty of nature.

Bijvoorbeeld.

For example.

Maar een kopje koffie.

But a cup of coffee.

U noemt heel doodgewone dingen.

You mention very ordinary things.

En daar...

And there...

Meer bewust ermee omgaan.

Be more conscious of it.

Bewust, ja.

Consciously, yes.

Ja.

Yes.

Daarvan genieten.

Enjoy that.

Bewust is ook zo cognitief.

Conscious is also so cognitive.

Maar gewoon genieten van ergens te zitten en te zeggen...

But just enjoy being somewhere and saying...

Voilà.

There you go.

De zon gaat onder.

The sun is setting.

En morgen komt ze terug op.

And tomorrow she will be back up.

En voilà.

And there you go.

Meer moet dat niet zijn.

It shouldn't be more than that.

Of zoiets.

Or something like that.

En als de druk ook niet opleggen van...

And if the pressure doesn't come from...

Ik moet gelukkig zijn.

I must be happy.

Ik moet die druk misschien ook niet...

I might not need that pressure either...

Dat is de onthechting.

That is the detachment.

Ja.

Yes.

En vanuit...

And from...

Ik vind...

I find...

Persoonlijk zou wel interessant zijn vanuit een zekere dankbaarheid leven.

Personally, it would be interesting to live from a certain sense of gratitude.

Die dankbaarheid is het feit dat ik mag leven.

That gratitude is the fact that I am allowed to live.

Dat dat een geschenk is.

That it is a gift.

Dus elke dag mag je dat openmaken.

So every day you get to open that.

Ja.

Yes.

Helemaal akkoord.

Completely agreed.

En dan ga je zien dat de betekenis toeneemt.

And then you will see that the meaning increases.

Als je meer vanuit het perspectief van dankbaarheid denkt...

If you think more from the perspective of gratitude...

In plaats van...

Instead of...

Ik heb daar recht op.

I have a right to that.

Ja.

Yes.

Een laatste vraag.

One last question.

Zijn jullie gelukkig?

Are you happy?

Toch wel, ja.

Sure, yes.

Toch wel?

Really?

Ja.

Yes.

Dat mag ik wel zeggen.

I can certainly say that.

Absoluut.

Absolutely.

Fijn om te horen.

Glad to hear that.

En misschien een...

And maybe a...

Ja.

Yes.

Die verbinding.

That connection.

Ik kan het u zeggen.

I can tell you.

Zo praten over geluk.

That's how we talk about happiness.

Dat helpt ook al.

That helps too.

Dank je wel voor dit gesprek.

Thank you for this conversation.

Graag gedaan.

You're welcome.

En u thuis heel erg bedankt voor het kijken ook.

And thank you very much for watching at home as well.

En ik wens u alleszins ook alle geluk toe.

And I wish you all the best as well.

Heel graag.

Very gladly.

Tot een volgende keer.

Until next time.