Hoe help je jouw kind met studiekeuze?

Ik denk wel dat wij als ouders er bewust van moeten zijn dat wij toch wel bepaalde wensen hebben.

I do think that we as parents need to be aware that we have certain wishes.

Je kunt wel zeggen van je mag kiezen wat je wilt en als je mag gelukkig wordt.

You could say that you can choose what you want and that you will be happy if you can.

Maar je hebt als ouder wel een voorkeur.

But as a parent, you do have a preference.

Wat jij zojuist al zei, als je kind dan zegt van ik denk aan hbo, terwijl je vbo diploma hebt,

What you just said, if your child then says that they're considering higher professional education, while you have a vocational diploma,

dan denk je misschien als eerste instantie als ouder van ja, zonde.

Then you might think at first as a parent, what a waste.

Je luistert naar de Studiekeuze podcast van Studiekeuze 123.

You are listening to the Study Choice podcast of Studiekeuze 123.

In deze podcast hoor je alles over de studiekeuze, of je nou scholier, student of ouder bent.

In this podcast, you will hear everything about choosing a study, whether you are a student, a pupil, or a parent.

Ik ben Myrna, de host van de Studiekeuze podcast.

I am Myrna, the host of the Study Choice podcast.

En in deze aflevering beantwoorden we al je vragen over het onderwerp.

And in this episode, we answer all your questions about the subject.

Hoe help je je kind bij de studiekeuze?

How do you help your child with their study choice?

Eigenlijk een aflevering voor de ouders, maar ook voor de studiekeuze nog steeds erg interessant.

Actually an episode for the parents, but still very interesting for the choice of study.

Luister in ieder geval straks naar onze question pong.

In any case, listen to our question pong later.

Want hopelijk valt het bekertje weer in een genante vraag.

Because hopefully the cup will fall into an embarrassing question again.

Goedendag, ik praat vandaag met studiekeuze voorlichter Daniela Vogels en ouder Aline Jansen.

Good day, I am speaking today with study choice advisor Daniela Vogels and parent Aline Jansen.

Hallo, leuk dat jullie er zijn vandaag.

Hello, nice that you are here today.

Ik ga bij jou beginnen Aline.

I will start with you, Aline.

Jouw kinderen studeren en eentje is zelfs al afgestudeerd.

Your children are studying, and one has even already graduated.

Kun je daar iets over vertellen?

Can you tell me something about that?

Nou, ik heb drie kinderen, een dochter en twee zoons.

Well, I have three children, a daughter and two sons.

En mijn oudste dochter die werkt nu sinds twee jaar.

And my oldest daughter has been working now for two years.

En mijn middelste zoon die is begonnen aan een master het laatste jaar.

And my middle son has started a master's program in his final year.

En mijn jongste zoon zit in het derde van het hbo.

And my youngest son is in the third year of higher professional education.

Oh, oké.

Oh, okay.

En naast ons heb je ook nog Daniela.

And next to us, you also have Daniela.

Daniela, kun je ook iets kort over jezelf vertellen?

Daniela, can you tell us something short about yourself?

Ja, ik ben in dienst van Wageningen Universiteit en ik ben voorlichter van studiekeuzebegeleiders.

Yes, I am employed by Wageningen University and I am an advisor for study choice counselors.

Dat zijn ouders. Ouders zijn hele belangrijke studiekeuzebegeleiders.

Those are parents. Parents are very important study choice guides.

En ook van professionele studiekeuzebegeleiders.

And also from professional study choice advisors.

En ik ben ook oprichter en directeur bestuurslid van het tussenjaarkenniscentrum.

And I am also the founder and director board member of the gap year knowledge center.

En heb je zelf thuis ook nog kinderen zitten die zich aan het bezighouden met de studiekeuze?

And do you have children at home who are also busy with their study choice?

Ja, mijn oudste dochter zit in vijf vwo.

Yes, my oldest daughter is in fifth year of vwo.

Die is nu wel aan het oriënteren.

That one is now exploring.

En mijn jongste dochter zit in vier vwo.

And my youngest daughter is in fourth year of pre-university education.

Maar die is er nog niet zo mee bezig.

But they're not really focused on that yet.

Nou, dus twee mensen vandaag aan tafel die er mooi over kunnen vertellen.

Well, two people at the table today who can tell the story beautifully.

En dan ga ik het ook even over de eerste keer.

And then I'm going to talk about the first time.

Ja, de eerste keer studieadvies geven aan een puber.

Yes, giving study advice to a teenager for the first time.

Hoe gaat zoiets, Aline? Hoe heb je dat ervaren?

How does something like that work, Aline? How did you experience it?

Nou, dat is al heel lang geleden.

Well, that was a long time ago.

Maar volgens mij krijgen ze gewoon op school al informatie.

But I believe they are already getting information at school.

En dan ben ik wel zo'n moeder van, oké, wanneer is die open dag?

And then I'm that kind of mom, like, okay, when is the open house?

Dan gaan we daar samen heen.

Then we'll go there together.

En ja, ik ben wel een beetje op de economische kant gericht, zeg maar.

And yes, I am a bit focused on the economic side, so to speak.

Dus daar gingen we ook heen.

So that’s where we went too.

Daar was Lian ook wel in geïnteresseerd.

Lian was also quite interested in that.

Maar ze had al erg in de hoofd een bepaalde studie.

But she already had a certain study very much in mind.

Maar ik had zoiets van, nee, je moet overal gaan kijken.

But I thought, no, you should look everywhere.

En dat hebben we ook gedaan.

And we have also done that.

Maar zij bleef bij die ene studie.

But she stuck to that one study.

En die vond ik ook superleuk.

And I found that super fun too.

Dat was ook echt, die kende ik niet.

That was real, I didn't know that.

En ik vond ook superleuk wat dat inhield en wat je daarmee kon.

And I also found it really cool what that entailed and what you could do with it.

Dus dat was wel heel leuk.

So that was really nice.

En toen je dan naar die open dag ging, verschilde dat heel erg van toen je ooit zelf aan het studeren bent begonnen?

And when you went to that open day, was it very different from when you first started studying yourself?

Nou, ik heb zelf niet echt gestudeerd.

Well, I haven't really studied myself.

Maar ik ben wel naar open dagen geweest.

But I have gone to open days.

Maar ja, dat is al heel lang geleden.

But yes, that was a long time ago.

Maar dan ging het volgens mij wel heel anders.

But then it went very differently, in my opinion.

Ja, je ging wel naar scholen.

Yes, you did go to schools.

Dat kan ik me wel herinneren.

I can remember that.

Maar ja, of het nou heel precies zo anders was, dat weet ik eigenlijk niet.

Well, whether it was really that different, I don't actually know.

Want daar liepen ook gewoon studenten rond.

Because there were also just students walking around.

En leraren die het een en ander vertelden.

And teachers who told one thing and another.

Maar dat je daar in zo'n collegezaal gaat zitten.

But that you sit there in such a lecture hall.

En dan zo'n spreek...

And then such a speech...

Dat was voor mij al zo'n ding.

That was already such a thing for me.

In een collegezaal, daar was ik ook nog nooit geweest.

In a lecture hall, I had never been there before either.

Dat vond ik al leuk.

I already thought that was nice.

Hele ervaring.

Whole experience.

Ja, ja.

Yes, yes.

En je hebt natuurlijk meerdere kinderen thuis.

And of course, you have multiple children at home.

Zijn jullie altijd meegegaan met de open dagen?

Have you always attended the open days?

Ja, ik ben altijd meegegaan.

Yes, I always went along.

Ja, ja.

Yes, yes.

En waar let je dan als ouder extra op als je meegaat?

And what do you pay extra attention to as a parent when you go along?

Nou, ik ben heel erg van een studie van me.

Well, I am very much into my studies.

Wat kun je er uiteindelijk mee?

What can you ultimately do with it?

Wat kun je er mee?

What can you do with it?

Wat kost het?

What does it cost?

Wat voor boeken heb je allemaal nodig?

What kind of books do you need?

Welke materialen heb je nodig?

What materials do you need?

En dat is...

And that is...

Ja, het kind waar je meegaat, die heeft dat nog niet zo.

Yes, the child you are going with doesn't have that yet.

Die is meer aan het kijken van...

That is more about watching...

Ja, vind ik dit leuk?

Yes, do I like this?

En past het bij mij?

And does it suit me?

Ja.

Yes.

Terwijl ik meer...

While I more...

Ja, of ik weet niet of dat alleen voor mij is.

Yes, or I don't know if that's just for me.

Maar ik denk voor de ouders is het meer van de praktische dingen.

But I think for the parents it is more about the practical things.

Van hoe ver is het reizen?

How far is the travel?

En waar loop je allemaal tegenaan?

And what are you all facing?

En ik denk dat een kind daar nog niet zo aan denkt, denk ik.

And I think a child doesn't think about that yet, I believe.

Tenminste, die ervaring heb ik niet.

At least, I don't have that experience.

Nee?

No?

Ja, dat is wel iets wat ik bij heel veel ouders zie, inderdaad.

Yes, that is something I see in a lot of parents, indeed.

Die vraag van wat kun je er eigenlijk mee?

That question of what can you actually do with it?

En dat ouders daar vooral mee bezig zijn.

And that parents are mainly concerned with that.

En jongeren zelf inderdaad.

And young people themselves, indeed.

Vooral kijken van, lijkt me dit een leuke studie.

Especially watching, it seems to me this is an enjoyable study.

Ja, want heb je dit zelf ook ervaren?

Yes, have you experienced this yourself as well?

Nu?

Now?

Met je eigen kinderen die bezig gaan met de studiekeuze?

With your own children who are making their study choice?

Ja, mijn dochter is zich vooral aan het oriënteren op wat houdt de studie in?

Yes, my daughter is primarily exploring what the study entails.

En wat vind ik inhoudelijk interessant?

And what do I find interesting in terms of content?

En ik denk dat je als ouder daar heel erg bij kunt helpen.

And I think that as a parent, you can help a lot with that.

Met name door vragen te stellen over de studie.

In particular by asking questions about the study.

Want het is heel belangrijk dat jongeren weten wat de studie inhoudt.

Because it is very important that young people know what the study entails.

Maar ook de opzet en de manier van studeren.

But also the setup and the way of studying.

En daar kun je als ouder ook vragen over stellen.

And as a parent, you can also ask questions about that.

Als je kind over een bepaalde studie begint.

If your child starts talking about a certain study.

Of je gaat mee naar een open dag.

Or you are coming to an open day.

Dat je aan je kind vraagt van, goh, wat weet je van de vakken?

That you ask your child, well, what do you know about the subjects?

Of die je daar in het eerste jaar krijgt.

Or that you get there in the first year.

En hoe wordt die studie gegeven?

And how is that study taught?

Hoeveel contacturen heb je?

How many contact hours do you have?

Dat kun je als ouder, kun je je kind denk ik vooral vragen stellen.

As a parent, I think you can primarily ask your child questions.

Want jij zei zojuist van, de eerste keer studie advies geven.

Because you just said that it was the first time giving study advice.

Ik denk dat je als ouder vooral geen advies moet geven.

I think that as a parent you should mainly not give advice.

Maar vooral vragen stellen aan je kind.

But especially asking questions to your child.

Wat maakt dat je dit zo leuk vindt?

What makes you enjoy this so much?

En wat weet je over die studie?

And what do you know about that study?

Dus door vragen te stellen.

So by asking questions.

Ja, zorg je ervoor dat je kind zich goed gaat oriënteren op de studie.

Yes, make sure your child is able to orient themselves well towards their studies.

En Aline, wat zijn bijvoorbeeld vragen die jij hebt gesteld?

And Aline, what are some questions that you have asked, for example?

Nou, inderdaad van, hoeveel uur ben je ermee bezig met zo'n studie?

Well, indeed, how many hours are you spending on such a study?

Wat kost het allemaal? Hoeveel boeken heb je nodig?

What does it all cost? How many books do you need?

Ja, dat soort vragen allemaal.

Yes, all those kinds of questions.

Met mijn zoon ben ik dan naar het noorden geweest.

I went to the north with my son.

Naar een universiteit.

To a university.

Oké.

Okay.

En ja, dat was heel ver van waar wij wonen.

And yes, that was very far from where we live.

Van, hoe zit het met woningen?

Van, what about housing?

Wordt dat gefaciliteerd?

Is that facilitated?

Of hoe werkt dat hier?

Or how does that work here?

Maar daar was een hele campus en zo.

But there was a whole campus and everything.

Dus ja, dat soort dingen.

So yeah, things like that.

En merk je dan ook, als je hier meerdere kinderen hebt,

And do you also notice, when you have multiple children here,

dat je kinderen allemaal naar dezelfde dingen keken op een open dag?

That all your children looked at the same things on an open day?

Of waren ze allemaal met andere dingen bezig?

Or were they all busy with other things?

Ja, de jongste had vooral van, ik wil zo dicht mogelijk studeren.

Yes, the youngest mainly wanted to study as close as possible.

En ik had zoiets van, ga je zo breed mogelijk oriënteren?

And I was thinking, are you going to explore as broadly as possible?

Er is zoveel.

There is so much.

En hij had zoiets van, nee, dicht bij huis.

And he was like, no, close to home.

Want ik wil niet zo ver reizen.

Because I don't want to travel that far.

En dan zijn de mensen ook, voor zijn gevoel, die komen ook uit de buurt.

And then people also feel, in his opinion, that they come from the area.

Voor de contacten was het makkelijker.

It was easier for the contacts.

Dus daar ben ik veel, nou maar naar één school geweest.

So I've been to just one school a lot.

Want daar wou hij naartoe.

Because that's where he wanted to go.

En dat was een hele opgave om daar een studie te vinden die bij hem paste.

And that was quite a task to find a study there that suited him.

Oh, oké.

Oh, okay.

Ja.

Yes.

En met mijn middelste zoon, daar had ik, daar ben ik toch wel meerdere universiteiten.

And with my middle son, I have, well, multiple universities there.

En toen het hbo gaan kijken.

And then going to watch the higher vocational education.

Want hij had er zoiets van, ja, de universiteit die past niet bij mij.

Because he felt like, yes, the university doesn't suit me.

Die mensen niet.

Those people not.

Hij had daar niet het goede gevoel bij.

He didn't have a good feeling about it.

Dus toen moesten we naar het hbo.

So then we had to go to higher vocational education.

En daar hebben we van alles bekeken.

And there we looked at everything.

Dan wil ik eigenlijk overgaan naar het volgende onderwerp.

Then I actually want to move on to the next topic.

En dat is namelijk het gesprek aangaan natuurlijk met je kind.

And that is, of course, starting the conversation with your child.

Want hoe begin je het dan over een studiekeuze maken en het hele traject?

Because how do you start talking about making a study choice and the whole process?

Jij zei dan dat al van, op school brengen ze mee bezig en dan vraag je hoe het gaat.

You said that they are busy with it at school, and then you ask how it’s going.

Maar heb je ook al een keer gehad dat ze dat niet mee naar huis namen?

But have you ever had a time when they didn't take it home?

Dat je het echt zelf moest opgooien?

That you really had to throw it up yourself?

Nou, ik geloof dat ze allemaal, waren ze wel van het vertellen.

Well, I believe they all were, they were indeed telling it.

Ja, ik ben ook gewoon van het vragen van, en hoe was het vandaag op school?

Yes, I'm also just asking, and how was it today at school?

En dan weet ik wat er is gebeurd van.

And then I know what has happened.

En hoe was die studiekeuze en zo?

And how was that study choice and all?

En dan zijn ze naar een bepaalde school geweest, waar allemaal volgens mij scholen waren.

And then they went to a particular school, where there were all kinds of schools, I think.

Dan vraag ik er wel naar van, heb je wat gezien of gehoord wat je bevalt?

Then I'll ask about it, have you seen or heard anything that you like?

Van, hé, daar wil ik wat meer van weten.

Well, hey, I want to know more about that.

Dus ja, ik ben wel een vrager, zeg maar.

So yes, I am a questioner, you could say.

Ja, dat lijkt me ook heel belangrijk.

Yes, I think that's very important too.

Ja.

Yes.

Danielle, hoe kan je als ouder, ja, omgaan met hoe je gaat beginnen over de studiekeuze

Danielle, how can you, as a parent, approach the conversation about choosing a study?

en het hele traject van het maken van die keuze?

And the whole process of making that choice?

Ja, ik merk dat sommige jongeren dat ook wel lastig vinden als ouders er, ja, veel nadruk op leggen.

Yes, I notice that some young people find it difficult when parents place a lot of emphasis on it.

Dat dat juist afrecht kan werken als je als ouder, ja, daar maar over blijft vragen.

That it can actually backfire if you, as a parent, keep asking about it.

Of blijft, ja, aandringen van, hé, ga daar eens mee aan de slag.

Or continues, yes, insistence from, hey, get to work on that.

Wat ik, ik geef ook...

What I, I also give...

Voorlichting op ouderavonden op scholen door het hele land.

Information sessions for parents' evenings at schools across the country.

En daar zijn dan met name ouders.

And there are specifically parents.

En dat gaat over, ja, wat is er allemaal nodig voor een goed gefundeerde studiekeuze?

And that is about, yes, what is needed for a well-founded study choice?

Wat ik ook aan ouders meegeef is, goh, als je straks thuis komt of je, morgen spreek je je kind,

What I also advise parents is, well, when you come home later or tomorrow you talk to your child,

dan kun je ook zeggen van, goh, weet je, ik hoorde op die ouderavond,

then you could also say, well, you know, I heard at that parents' evening,

bijvoorbeeld, hoeveel jongeren er gemiddeld stoppen in het eerste jaar met de studie die ze zelf hebben gekozen.

For example, how many young people on average drop out in the first year of the course they chose themselves.

En gebruik dat dan niet van, goh, ga eens aan de slag, want gemiddeld stopt één op de vier studenten

And don't use that as, oh, just get to work, because on average one in four students drops out.

in het hoger onderwijs met de zelfgekozen studie, maar maak er een soort quizje van.

in higher education with the self-chosen study, but make it a kind of quiz.

Zeg dan van, hé, weet je wat ik gisteravond hoorde?

Then say, hey, do you know what I heard last night?

Heb jij een idee hoeveel jongeren er stoppen in het hoger onderwijs met de studie die ze zelf hebben gekozen?

Do you have any idea how many young people quit higher education with the study they chose themselves?

En kijk dan van, hé, wat zegt je kind daarover?

And then look at, hey, what does your child say about that?

En dan kan je daarbij ook je kind informeren.

And then you can also inform your child about it.

Dus zet je kind aan het denken.

So get your child thinking.

En vertel daarbij van, hé, ja, dat ze zijn gestopt, dat blijkt uit de enquêtes.

And mention that, hey, yes, they have stopped, as indicated by the surveys.

Dat komt vaak omdat ze geen goed beeld hadden van waar ze eigenlijk aan begonnen.

This often happens because they didn't have a clear idea of what they were actually getting into.

Wel, hoe de studie eruit zag.

Well, what the study looked like.

Dus dat geven ze ook aan in enquêtes, studiestoppers,

So they also indicate this in surveys, study dropouts,

dat de studie anders was dan ze verwacht hadden.

that the study was different than they had expected.

Dus daar kun je je kind over vertellen van, goh, dat hoorde ik gisteravond op die ouderavond.

So you can tell your child about that, like, I heard that last night at the parents' evening.

Nou, kijk wat je ermee wilt.

Well, look at what you want to do with it.

Want het is denk ik wel heel belangrijk dat de motivatie om te gaan oriënteren

Because I think it's very important that the motivation to start exploring...

en de motivatie om te gaan studeren uit je kind zelf komt.

and the motivation to study comes from your child themselves.

En dat je daar als ouder niet te veel druk op legt.

And that as a parent you shouldn't put too much pressure on it.

Want ja, druk daarop leggen, dat werkt vaak averechts.

Because yes, putting pressure on it often has the opposite effect.

Dat verhoogt de stress.

That increases the stress.

En dat, ja, komt de kans op studiesucces niet ten goede.

And that, yes, does not benefit the chances of study success.

En zijn er dan ook nog manieren waarbij je er niet te veel druk op kan leggen,

And are there also ways where you can't put too much pressure on it,

maar wel een beetje die motivatie nog kan stimuleren?

but can it still motivate a little?

Dat is natuurlijk belangrijk dat je op tijd begint, bijvoorbeeld, met maken van je studiekeuze.

It is of course important that you start on time, for example, with making your study choice.

Ja, je kunt dus proberen, wat jij ook al zei, je kind te verleiden om naar open dagen te gaan.

Yes, you can try, as you already mentioned, to entice your child to go to open days.

En te zeggen van, zullen we daar een leuk dagje van maken?

And speaking of which, shall we make a nice day out of it?

Gaan we samen de stad ook bekijken waar die studie wordt gegeven?

Shall we also explore the city together where that study is being offered?

Ja, dus dat je kind uitnodigen om mee te gaan naar open dagen, dat kan heel erg helpen.

Yes, inviting your child to go to open days can be very helpful.

En ja, informeren.

And yes, inform.

Vraag je erover stellen.

Ask yourself about it.

En op die manier proberen te motiveren.

And in that way try to motivate.

En wat ik ook wel eens, ook wel aangeven op ouderavonden op scholen is,

And what I sometimes mention during parent evenings at schools is,

ja, maak naar je kind duidelijk van, je gaat studeren voor jezelf.

Yes, make it clear to your child that you are studying for yourself.

Je doet het niet voor mij als ouder.

You’re not doing it for me as a parent.

Dus het is jouw keuze.

So it's your choice.

En ook dat goed gaan oriënteren.

And also that you are going to orient well.

Weet je, er zijn heel veel jongeren die stoppen met de studie in het hoger onderwijs.

You know, there are a lot of young people who stop their studies in higher education.

Dat kan hartstikke vervelend zijn.

That can be really annoying.

Het is jouw verantwoordelijkheid om te zorgen.

It is your responsibility to take care.

Dat je je goed oriënteert als je wilt gaan studeren.

That you orient yourself well when you want to study.

Ja, zijn er bijvoorbeeld ook studiekeuzetesten die je eventueel samen met je kind kan doen?

Yes, are there, for example, study choice tests that you can possibly do together with your child?

Ja, die kun je ook wel vinden op studiekeuze123, de website.

Yes, you can also find that on studiekeuze123, the website.

Daar staan heel veel tests en dingen die je in kunt vullen.

There are a lot of tests and things you can fill out.

Waar je uit kunt zien van, wat past bij mij als mijn persoonlijkheid.

What you can look forward to, what suits me as my personality.

En daar kun je...

And there you can...

Ik denk dat het ook wel belangrijk is dat je daar niet te veel door laat leiden.

I think it's also important that you don't let that influence you too much.

Maar je kunt daar wel vervolgens het gesprek over gaan als ouder.

But you can then have the conversation about it as a parent.

Van, goh, wat is er uitgekomen?

Well, what has come out?

En herken je dat?

And do you recognize that?

Of zie je dingen waarvan je denkt van, nou ja, dat komt daar wel uit.

Or do you see things that make you think, well, that will come out of there.

Maar ik zie mezelf toch een beetje anders.

But I see myself a bit differently.

Of je kunt zeggen van, goh, ik zie dat wel inderdaad bij jou.

Or you can say, well, I do indeed see that in you.

Ja, dat dat past bij jouw karakter.

Yes, that suits your character.

Is dat dan ook een handige optie?

Is that a convenient option as well?

Want wat ik ook vaak om mijn omgeving heb gehoord.

Because what I often hear from my surroundings.

Is dat er soms ook mensen zijn die het gewoon niet weten.

Is it possible that there are some people who just don’t know?

Ja, je bent best wel jong.

Yes, you are quite young.

Je bent volop bezig met de middelbare school.

You are fully engaged with secondary school.

Je zit in een hele ploei van je leven eigenlijk.

You are actually in a very tough spot in your life.

En dan moet je een keuze maken.

And then you have to make a choice.

Hoe ga je er dan om als ouder als je zoon of dochter het gewoon niet weet?

How do you handle it as a parent when your son or daughter simply doesn't know?

Ja, en toch vragen stellen van, hey, nou stel nou dat alles kan, bijvoorbeeld.

Yes, and yet asking questions like, hey, what if everything is possible, for example.

En je bent straks afgestudeerd.

And soon you will have graduated.

Wat zou je graag willen?

What would you like?

Hoe wil je dat je leven eruit ziet?

How do you want your life to look?

Wat wil je overdag aan het doen zijn?

What do you want to be doing during the day?

Wat heel veel jongeren ook...

What many young people also...

Niet in de gaten hebben.

Not noticing.

Zodat je op een universiteit eigenlijk bij de meeste studies wordt opgeleid tot wetenschappelijk onderzoeker.

So that at a university you are actually trained to be a scientific researcher in most studies.

Ja, wat doet zo iemand eigenlijk de hele dag?

Yes, what does such a person actually do all day?

Vraag daar eens naar.

Ask about that.

Ga daar eens over in gesprek samen.

Have a conversation about that together.

Zou dat bij jou passen?

Would that suit you?

En als je denkt dat dat niet bij jou past.

And if you think that doesn't suit you.

Wat zou je dan eventueel anders met die studie willen doen?

What would you possibly want to do differently with that study?

Want je kunt zo'n studie wel inhoudelijk interessant vinden.

Because you may find such a study quite interesting in content.

Maar heb je een beetje een idee van wat je er daarna mee zou willen gaan doen?

But do you have an idea of what you would like to do with it afterwards?

En past dat bij jou?

Does that suit you?

En wat vond je vroeger al leuk om te doen?

And what did you enjoy doing in the past?

Dat kan ook helpen om daarover in gesprek te gaan.

That can also help to have a conversation about it.

Hoe heb jij dat gedaan, Aline?

How did you do that, Aline?

Nou, omdat mijn middelste zoon, die was met VWO bezig.

Well, because my middle son was doing VWO.

En die had NT, dus heel technisch.

And that had NT, so very technical.

Dus we zijn eerst...

So we are first...

Maar ik was ook al begonnen in het VWO al in het vijfde jaar naar open dagen te gaan.

But I had also already started attending open days in the fifth year of high school.

Gewoon ga je oriënteren.

Just go explore.

Dus we zijn naar verschillende universiteiten gegaan.

So we went to different universities.

En dat past hem gewoon niet.

And that just doesn't suit him.

Terwijl je als ouder zegt...

While you, as a parent, say...

Nou ja, ik denk van...

Well, I think that...

Ja, jij hebt dat gekozen.

Yes, you chose that.

En je bent er zo goed in.

And you are so good at it.

Dat is zo jammer als je er niks mee gaat doen.

It's such a shame if you're not going to do anything with it.

Maar ja, als je je er niet in thuis voelt...

But yes, if you don't feel at home with it...

Ja, dan moet je dat ook niet gaan doen.

Yes, then you shouldn't do that either.

Dus toen zijn we inderdaad naar het hbo gegaan.

So then we indeed went to higher professional education.

En ook eerst weer dat technische.

And also that technical part again first.

En dan uiteindelijk is hij helemaal in totaal iets anders terechtgekomen.

And then in the end, he ended up completely somewhere else.

En dat vind ik wel heel bijzonder.

And I find that quite special.

En het ligt hem ook helemaal.

And it suits him perfectly.

En dat vind ik wel heel bijzonder.

And I find that quite special.

En dan mijn jongste zoon.

And then my youngest son.

Ja, die had een vakkenpakket op de haven.

Yes, he had a subject package in logistics.

Zo makkelijk.

So easy.

Zo van, ik wil niet te moeilijk.

Like, I don't want to make it too difficult.

Maar dan kwam hij erachter dat als ik naar het hbo ga...

But then he found out that if I go to higher professional education...

dat het eigenlijk geen handig pakket is.

that it is actually not a convenient package.

Ik kan er zo weinig mee.

I can do so little with it.

Ik mis dit, of ik mis dat, of ik mis zus.

I miss this, or I miss that, or I miss such.

En ook overal wezen kijken.

And also looked everywhere.

We zijn echt alles afgegaan.

We really went through everything.

En die kwam...

And that came...

Uiteindelijk zijn we bij technische bedrijfskunde uitgekomen.

Eventually, we ended up with industrial engineering.

En dat was het probleem.

And that was the problem.

Dat hij dus het verkeerde wiskunde had.

That he had the wrong math.

Dus hij is er zelf wel tegen aangelopen.

So he has encountered it himself.

Dat hij heel hard moest werken.

That he had to work very hard.

Om dat voor mekaar te boksen, zeg maar.

To make that happen, so to speak.

Maar het is hem wel gelukt.

But he has managed to do it.

En dat vind ik heel knap van hem.

And I think that's very impressive of him.

Want hij heeft helemaal moeten schakelen.

Because he really had to adapt.

En ook in hoe makkelijk hij was.

And also in how easy he was.

Het moeilijke aangegaan.

The difficult engaged.

En dat vind ik echt heel knap.

And I really think that's very impressive.

En als er motivatie is.

And if there is motivation.

Dat is wel heel belangrijk.

That is very important.

Mag ik nog even inhaken op wat jij zojuist zei.

May I just interject on what you just said?

Dat jouw zoon met de VWO-diploma.

That your son has the VWO diploma.

Dat jij het zo jammer vond.

That you found it so unfortunate.

Dat je dacht, wat jammer als je daar niks mee gaat doen.

That you thought, what a pity if you don't do anything with that.

Maar als je als VWO'er naar een HBO gaat.

But if you go to a university of applied sciences (HBO) as a VWO student.

Wil dat niet zeggen dat je niks met je diploma doet.

Doesn't mean that you're doing nothing with your diploma.

Want kijk, uit enquêtes onder studiestoppers.

Because look, from surveys among students who dropped out.

Blijkt ook dat de studiestoppers 37% daarvan zegt.

It turns out that 37% of the dropouts say that.

De manier van studeren past er niet bij mij.

The way of studying doesn't suit me.

En dat kan juist de manier van studeren.

And that can just be the way of studying.

Misschien op een...

Maybe on a...

Het verschilt globaal per HBO en per universiteit.

It varies globally per university of applied sciences and per university.

Maar het kan ook tussen verschillende universitaire studies verschillen.

But it can also vary between different university studies.

Die manier van studeren.

That way of studying.

Dat is heel belangrijk om daarnaar te kijken.

That is very important to look at that.

En ik denk dat je...

And I think that you...

Het is niet zo dat je per se kansen weggooit.

It's not that you necessarily throw away opportunities.

Door te kiezen voor HBO.

By choosing for HBO.

Als je een VWO-diploma hebt.

If you have a VWO diploma.

Want als de manier van studeren minder bij je past.

Because if the way of studying suits you less.

Dan is de kans dat je met zo'n studie gaat stoppen.

Then the chances are that you will stop such a study.

Misschien wel veel groter.

Maybe much bigger.

Ja, dat klopt.

Yes, that's correct.

En daarom is het denk ik ook heel belangrijk.

And that is why I think it is very important.

Om op tijd te beginnen.

To start on time.

Om alles af te lopen.

To run everything off.

Van waar voel je je prettig bij.

Where do you feel comfortable?

En dan denk je toch.

And then you think, after all.

Daar wordt eigenlijk op...

That's actually on...

Op de middelbare school ook al wel gestimuleerd.

Already encouraged in high school.

Als jij VWO doet.

If you are doing VWO.

Dan is het logisch.

Then it makes sense.

Dat je de universiteit gaat doen.

That you are going to university.

En omdat hij dat technische had.

And because he had that technical aspect.

Zijn we dat ook echt gaan kijken.

Are we really going to watch that?

Maar het past hem gewoon niet.

But it just doesn't suit him.

En dat is ook prima.

And that's fine too.

Nou, ik denk dat het wel belangrijk is.

Well, I think it is quite important.

Dat middelbare scholen gelukkig wordt.

That secondary schools will be happy.

Daar wel ook al steeds meer aandacht aan besteedt.

There is still increasingly more attention being paid to that as well.

Echt zeggen van.

Really say that.

Kijk naar wat past bij je.

Look at what suits you.

En kijk naar of de manier waarop die studie wordt gegeven.

And look at how the study is being conducted.

Of dat bij je past.

If that suits you.

Ja.

Yes.

En dat het niet...

And that it is not...

Het is niet per se zo.

It is not necessarily so.

Dat het altijd logisch is.

That it is always logical.

Om naar een universiteit te gaan.

To go to a university.

Als je een VWO diploma hebt.

If you have a VWO diploma.

Nee, dat klopt.

No, that's correct.

Nou ja, het is in ieder geval belangrijk.

Well, it's important, in any case.

Dat je daar ook uiteindelijk zit voor jezelf.

That you're ultimately there for yourself.

En dat je naar de kant op gaat.

And that you are going to the side.

Waar je graag op wilt.

Where you would like to.

Ja.

Yes.

Dus in ieder geval.

So in any case.

Ja, het bedankt ook voor het delen.

Yes, thank you for sharing.

Voor jouw ervaring.

For your experience.

Als ouder zijnde.

As a parent.

Ik wil graag naar het volgende onderdeel.

I would like to move on to the next section.

En dat is Question Pong.

And that is Question Pong.

We hebben hier wat bekers voor ontstaan.

We have some cups created here.

En Aline, ik zie aan jou dat jij hier heel goed in gaat zijn.

And Aline, I can see that you are going to be very good at this.

Wat er gaat gebeuren.

What is going to happen.

We hebben een paar bekers voor ontstaan.

We have a few cups for creation.

En Aline gaat zometeen proberen het balletje erin te gooien.

And Aline is about to try to get the ball in.

Hierin zit een vraag.

There is a question in this.

Het kan een hele normale vraag zijn.

It can be a very normal question.

Het kan ook een iets meer gênantere vraag zijn.

It could also be a slightly more embarrassing question.

Over het onderwerp dat we vandaag behandelen.

On the topic that we are discussing today.

Dus ja, ik wil niet te veel verklappen.

So yes, I don't want to give too much away.

Ik ga het balletje even naar jou langzaam rollen.

I'm going to slowly roll the ball to you.

En eens kijken of die erin gaat.

And let's see if it goes in.

Even kijken hoe ik ga gooien, joh.

Let's see how I'm going to throw, man.

Ja.

Yes.

Oh, jeetje.

Oh, dear.

Oh, oh, oh.

Oh, oh, oh.

Ja, die was op de rand.

Yes, that was on the edge.

Die was op de rand.

That was on the edge.

Ik heb een reserve.

I have a reserve.

Oh, kijk eens.

Oh, look.

Hoppa.

Hooray.

Je kan ook stuiteren eerst.

You can also bounce first.

Oh.

Oh.

Oh ja, zo werkt het eigenlijk, hè.

Oh yes, that's how it actually works, right?

Oeh, hij gaat er langs.

Ooh, he's going past it.

Hij gaat er langs.

He is passing by it.

Maakt niet uit.

Doesn't matter.

Ik ben niet de goede generatie.

I am not the right generation.

Oh nee.

Oh no.

Oh jongens.

Oh boys.

Je kan dit.

You can do this.

Ik tel hem.

I count him.

Ja.

Yes.

Ik tel hem.

I count him.

Dan zitten we hier nog wel even.

Then we'll be sitting here for a while.

Mag je kijken welke vraag er in het bekertje zit.

You may take a look at which question is in the cup.

Oh, jeetje.

Oh, gosh.

Ik weet beter wat goed is voor mijn kind dan mijn kind zelf.

I know better what is good for my child than my child themselves.

Nou, dat denk ik niet.

Well, I don't think so.

Nee.

No.

Misschien.

Maybe.

Nee, dat weten ze zelf wel beter.

No, they know better themselves.

Alleen je probeert ze wel ergens in te sturen.

You're just trying to send them in somewhere.

En te helpen.

And to help.

Maar ik weet niet beter wat goed voor ze is, denk ik.

But I don't know better what is good for them, I think.

En waarin probeer je ze dan te sturen?

And what are you trying to guide them towards?

Nou, na te denken.

Well, think about it.

Nou ja, in het vakkenpakket in de haven van wat wil je, wat kies je.

Well, in the subject package in the harbor of what do you want, what do you choose.

Ga nou je best in een vak doen.

Now do your best in a subject.

Dan weet je of je het wel of niet kan als je er eens een keer voor gaat zitten.

Then you'll know if you can do it or not if you sit down for it once.

Dat soort dingen.

That kind of thing.

Ja, dat soort dingen.

Yes, those kinds of things.

Gewoon ze helpen.

Just help them.

En Danielle, de vraag is door Eline gepakt.

And Danielle, the question has been taken by Eline.

Maar die mag jij ook zeker beantwoorden.

But you can definitely answer that too.

Nou ja, ik weet ook zeker niet beter wat goed is voor mijn kind.

Well, I certainly don't know better what is good for my child.

Maar ik denk wel dat wij als ouders er bewust van moeten zijn dat wij toch wel bepaalde wensen hebben.

But I do think that we as parents need to be aware that we have certain wishes.

Je kunt wel zeggen van je mag kiezen wat je wilt en als je maar gelukkig wordt.

You could say that you can choose whatever you want as long as you become happy.

Maar je hebt als ouder wel een voorkeur.

But as a parent, you do have a preference.

Wat jij zojuist al zei.

What you just said.

Als je kind dan zegt van ik denk aan hbo terwijl je vbo diploma hebt.

If your child then says, "I'm thinking about HBO," while you have an VBO diploma.

Dan denk je misschien als eerste instantie als ouder van ja zonde.

Then you might initially think as a parent, what a shame.

En dat bewustzijn van jezelf van ik heb bepaalde voorkeuren.

And that awareness of yourself of I have certain preferences.

En ja, dat is ook belangrijk om daar misschien juist te zeggen van als jij met die studie komt.

And yes, it is also important to perhaps say exactly that when you come with that study.

Reageer ik misschien wat minder enthousiast dan dat je met die een andere studie.

Maybe I react a bit less enthusiastically than I did with that other study.

Dat je aan een andere studie.

That you are studying another subject.

Denkt dat wil niet zeggen dat die studie minder goed bij jou past.

Thinking that doesn't mean that study is less suited to you.

Maar ik heb ook ja persoonlijke voorkeuren als ouder.

But I also have personal preferences as a parent.

Maar dat wil niet zeggen dat ik het beter weet.

But that doesn't mean that I know better.

Maar je merkt misschien wel aan mij dat ik op een andere manier reageer.

But you might notice that I react differently.

En dat kan ook invloed hebben op hoe je kind naar studies kijkt.

And that can also affect how your child views studies.

Want ik vraag heel vaak bij ouderavonden van hoe groot denk je dat de invloed is die jij als ouder hebt.

Because I often ask at parent evenings how significant do you think the influence is that you, as a parent, have.

En heel veel ouders denken van oh mijn invloed is heel klein.

And many parents think, oh my influence is very small.

Want mijn kind mag zelf kiezen en ja ik wil me daar als ouder niet mee bemoeien.

Because my child should be able to choose for themselves, and yes, I don't want to interfere with that as a parent.

Maar het blijkt uit de enquêtes onder studenten dat de ouders de meeste invloed hebben op wat hun kind kiest.

But it appears from the surveys among students that parents have the most influence on what their child chooses.

En ja je daar ook van bewust zijn van hey wat kan mijn invloed zijn op die studiekeuze.

And yes, being aware of what my influence can be on that study choice.

Dat is denk ik wel belangrijk om daar goed naar te kijken als ouder.

I think it's important for parents to pay attention to that.

Je hebt voorkeuren ben je daarvan bewust.

You have preferences, are you aware of that?

En probeer die niet.

And don't try that.

Niet mee te laten spelen.

Not to be allowed to play along.

Maar vooral je kind vragen te stellen over hey wat wil jij.

But especially asking your child questions like, "Hey, what do you want?"

En denk ik ook goed om aan je kind te vragen van hey in hoeverre denk je dat de keuze waar jij nu aan denkt.

And I also think it's good to ask your child, "Hey, to what extent do you think the choice you are now considering?"

Misschien wordt beïnvloed door hoe ik als ouder in elkaar zit.

Maybe it is influenced by how I am as a parent.

Of wat je aan mij ziet.

Or what you see in me.

Kinderen weten heus wel wat hun ouders wel en niet leuk vinden.

Children certainly know what their parents do and do not like.

Dit was de question pong vraag.

This was the question pong question.

Dan wil ik graag overgaan naar het volgende onderwerp.

Then I would like to move on to the next topic.

En dat is namelijk.

And that is namely.

Het maken van een plan van aanpak.

The creation of an action plan.

Van het maken van een studiekeuze.

On making a study choice.

Daniëlle wat zijn jouw tips als het gaat om een plan van aanpak maken met jouw kind.

Daniëlle, what are your tips for creating an action plan with your child?

Als je aan de studiekeuze gaat beginnen.

When you start making your study choice.

Een plan van aanpak.

A plan of action.

Ja dat je voor je eindexamenjaar naar open dagen gaat.

Yes, that you are going to open days for your final exam year.

En daar je kind ook voor uitnodigt.

And there you also invite your child.

En ook op internet goed oriënteert.

And also navigates well on the internet.

Dat kan natuurlijk op studiekeuze 1, 2, 3 heel goed.

That can certainly be done very well in study choice 1, 2, 3.

Wat ik daar ook aanraad is dat ouders zelf daar ook op gaan.

What I also recommend is that parents also get involved with that.

En niet denken van ja het is de keuze van mijn kind.

And don't think, yes it's my child's choice.

Dus daar hoef ik niet zoveel mee bezig te zijn.

So I don't need to worry about that too much.

Ik denk dat het heel belangrijk is dat ouders zelf ook op die website studiekeuze 1, 2, 3.

I think it's very important that parents also study the website study choice 1, 2, 3 themselves.

Naar studies gaan kijken en daar ook studies gaan vergelijken.

Looking at studies and also comparing studies there.

Zodat zij als hun kind vervolgens over een bepaalde studie begint.

So that when their child then starts talking about a certain study.

Daar gericht vragen over kunnen stellen.

There can be targeted questions about that.

En weten van hé wat valt er allemaal te weten over die studie.

And you know what, what is there to know about that study?

En dan kun je je kind daar ja eigenlijk soort van checklist.

And then you can actually sort of check off your child there.

Van hé weet je dit.

Well hey, do you know this?

En weet je dat.

And do you know that?

Dus je jezelf informeren als ouder.

So you inform yourself as a parent.

Dat is ook iets wat heel belangrijk is.

That is also something that is very important.

En dan vervolgens in het eindexamen ja meeloopdagen gaan doen.

And then subsequently participate in the final exam shadowing days.

En dat kun je ook op die website studiekeuze 1, 2, 3 al vinden.

And you can also find that on the study choice website 1, 2, 3.

Van wanneer zijn die meeloopdagen.

From when are those observation days?

En zorgen dat je daarvoor op tijd bent.

And make sure you are on time for that.

Want die zijn snel vol die meeloopdagen.

Because those walk-along days fill up quickly.

Ja dat zeker.

Yes, definitely.

Ja überhaupt het kiezen van een studie kan natuurlijk een super overweldend proces zijn.

Yes, choosing a study can of course be a very overwhelming process.

Ja het fijne aan studiekeuze123.nl is dat ze het maken van een studiekeuze eigenlijk ophakken in drie verschillende fases.

Yes, the nice thing about studiekeuze123.nl is that they break down the process of making a study choice into three different phases.

Je hebt het ontdekken, het vergelijken en het kiezen.

You have the discovering, the comparing, and the choosing.

En bij elke fase horen we verschillende taken en oefeningen die je kan doen.

And with each phase, we have different tasks and exercises that you can do.

En die kun je ook gewoon als ouder kun je daar zo op inzien van hé wat hoort er allemaal bij ontdekken.

And as a parent, you can easily see what it all includes and discover it.

En hoe kunnen we vergelijken en hoe kunnen we uiteindelijk dus de studiekeuze maken.

And how can we compare, and how can we ultimately make the study choice?

Alina heb je hier ook meegekeken op een website toen ze weer eens kwamen met de studiekeuze.

Alina, did you also take a look at a website when they once again came out with the study choice?

Nee ik heb alleen maar gekeken.

No, I was just looking.

Ik ging eigenlijk naar de hogescholen of de universiteit van wat voor opleidingen zijn er.

I was actually going to the universities or colleges to see what kind of programs there are.

En wat houden die opleidingen in.

And what do those courses entail?

Dus daar heb ik me niet mee schouwen moet ik eerlijk zeggen.

So I honestly have to say I haven't dealt with that.

Maar ik heb wel altijd gestimuleerd ga wel naar een meeloopdag.

But I have always encouraged it, so I will go to a shadowing day.

Om te kijken van wat het inhoudt.

To see what it entails.

Maar ook weer in contact te komen met andere studenten of leraren.

But also to get back in touch with other students or teachers.

En andere mensen die daarin geïnteresseerd zijn.

And other people who are interested in that.

Andere studenten dat je ook een beetje kunt zien.

Other students that you can also see a little bit.

Van met wat voor soort mensen.

Of what kind of people.

Kom ik eigenlijk in deze studie.

Do I actually come into this study?

Dat is ook wel belangrijk.

That is also quite important.

Dat ze zich daar ook als ze denken van ja dit zijn niet mijn soort mensen of zo zeg maar.

That they also feel that way even when they think, "Yes, these are not my kind of people" or something like that.

Of het zijn allemaal jongens of alleen maar meiden.

Whether they are all boys or only girls.

Dat kan ook.

That can also be.

Dus dat heb ik wel gestimuleerd.

So I have encouraged that.

Maar ik heb nooit naar dat keuzestudie check 1, 2, 3 gekeken.

But I never looked at that choice study check 1, 2, 3.

Ik weet niet.

I don't know.

Bestond dat toen al?

Did that already exist back then?

Ik weet het niet hoe lang dat al bestaat.

I don't know how long that has existed.

Dat weet ik ook niet.

I don't know that either.

Maar op de website kun je ook vinden hoe het zit met het percentage mannelijk en vrouwelijk.

But on the website, you can also find out about the percentage of male and female.

Ja dat ook wel.

Yes, that too.

Bij die studie.

In that study.

En dat is voor sommige jongeren inderdaad wel heel belangrijk.

And that is indeed very important for some young people.

Ja.

Yes.

Om dat te weten.

To know that.

En hoeveel eerstejaars zijn er?

And how many first-year students are there?

Nou ja dat soort vragen allemaal.

Well, all those kinds of questions.

En hoe wordt de studie door studenten die er al zitten beoordeeld?

And how is the study evaluated by students who are already enrolled?

Hoe zit het met de begeleiding?

What about the guidance?

Hoe ervaren zij de sfeer?

How do they experience the atmosphere?

Dat kun je ook allemaal daar vinden.

You can also find all of that there.

En dat kan ook heel veel tijd schelen.

And that can save a lot of time as well.

Want goed te oriënteren op een studie.

To get a good orientation on a study.

Die keuze kost heel veel tijd.

That choice takes a lot of time.

En door je goed van tevoren online te oriënteren.

And by doing your research online well in advance.

Ja kun je veel tijd winst maken.

Yes, you can gain a lot of time.

Ja zeker.

Yes, certainly.

Je hebt het over online oriënteren.

You are talking about online orientation.

Je hoort het al vaak over.

You hear it often about.

We zijn naar de open dag geweest.

We went to the open day.

Daniela zei het al kort al.

Daniela already mentioned it briefly.

Er zijn ook nog andere dingen.

There are also other things.

Zoals een meeloopdag en proefstuderen.

Like a shadowing day and trial studying.

Hebben jouw kinderen daar ook gebruik van gemaakt?

Did your children also make use of that?

Ja.

Yes.

Want mijn middelste zoon.

Because my middle son.

Die heeft toen een technische.

That one then had a technical.

Op de hbo technische opleiding meegelopen.

Participated in the higher professional education technical program.

Toen had hij echt zoiets van.

Then he really felt something like that.

Nee dit gaat hem niet worden.

No, this is not going to work.

Dit gaat hem echt niet worden.

This is really not going to work out.

Dus dat was wel heel goed.

So that was really very good.

Dat hij dat heeft gedaan.

That he has done that.

Ja en toen kwam hij dus de hele andere kant door.

Yes, and then he came through the whole other side.

Maar ook door op zo'n open dag te lopen.

But also by walking around on such an open day.

Je niet alleen te richten op de studies.

Don't focus solely on your studies.

Die bij jouw profiel passen.

That match your profile.

Maar ook het andere.

But also the other.

Gewoon het gebouw doorlopen.

Just walk through the building.

En kijken van.

And look from.

Hé dit kom ik tegen.

Hey, I'm coming across this.

Dit kom ik tegen.

This is what I encounter.

Ik loop er even naar binnen.

I'll just step inside.

En dat is wat hij nu uiteindelijk is gaan doen.

And that is what he has ultimately gone on to do now.

Het communicatie gebeurt.

The communication is happening.

Dat sprak hem helemaal aan.

That really appealed to him.

Dus ja.

So yes.

Dus eigenlijk.

So actually.

En ik vind altijd zo van.

And I always think like that.

Je kan wel heel mooi op een site kijken van een school.

You can definitely take a nice look at a school's website.

Maar iedereen geeft natuurlijk het perfecte plaatje.

But everyone naturally presents the perfect picture.

Dat het daar allemaal heel leuk en gezellig is.

That it is all very nice and pleasant there.

Maar je moet er echt doorheen lopen.

But you really have to walk through it.

Want de ene heeft bij de ene school.

Because one has at one school.

Een veel beter gevoel dan bij een andere school.

A much better feeling than at another school.

Dus ja.

So yes.

Ik vind dat toch wel het belangrijkste.

I think that is really the most important thing.

Om er echt naartoe te gaan.

To really go there.

Ja het meelopen.

Yes, the walking along.

Ja.

Yes.

Het echte ervaren.

The real experience.

Ja.

Yes.

Ik ga jullie een lastige vraag stellen.

I am going to ask you a difficult question.

Is er zoiets als een slechte keuze maken.

Is there such a thing as making a bad choice?

Als het gaat om je studie.

When it comes to your studies.

Ik kijk eerst Daniela aan.

I first look at Daniela.

Want ik zal alleen aan nadenken.

Because I will only think about it.

Is er iets als een slechte keuze?

Is there such a thing as a bad choice?

Nou ja.

Well then.

Ik denk dat er verkeerde keuzes bestaan niet.

I don't think wrong choices exist.

Je begint ergens aan.

You are starting something.

En je leert haar altijd van.

And you always learn from her.

Maar wat ik wel heel belangrijk vind.

But what I do find very important.

Is dat je.

Is that you?

Echt gemotiveerd kiest.

Truly motivated chooses.

Voor een studie.

For a study.

Ik doe ook veel voorlichting.

I also provide a lot of information.

Of heb heel veel voorlichting gegeven.

Or I have given a lot of information.

Over de mogelijkheid en risico's.

About the possibilities and risks.

Van het tussenjaar.

Of the gap year.

En ik denk dat jongeren pas moeten gaan studeren.

And I think that young people should only start studying then.

Als ze en heel goed georiënteerd hebben.

If they have been very well oriented.

Een studie tegen zijn gekomen.

Come across a study.

Waarvan ze denken.

Of which they think.

Nou die past bij mij.

Well, that suits me.

En daar ben ik echt gemotiveerd voor.

And I am really motivated for that.

En in alle andere gevallen.

And in all other cases.

Denk ik.

I think so.

Ja.

Yes.

Waarom zou je gaan studeren?

Why would you go to study?

Je bent niet meer leerplichtig.

You are no longer subject to compulsory education.

Als jij een HAVO of VWO diploma hebt.

If you have a HAVO or VWO diploma.

En als je niet echt gemotiveerd bent.

And if you are not really motivated.

Ja.

Yes.

Ga er dan ook niet aan starten.

So don't start it either.

Ga dan iets anders doen.

Then go do something else.

Ga dan werken.

Then go to work.

En kijk dan hoe je.

And then see how you.

In een eventueel tussenjaar.

In a possible gap year.

Ja.

Yes.

Jouw motivatie om te studeren.

Your motivation to study.

Misschien kunt oppakken.

Maybe you can pick it up.

En nog beter kunt oriënteren op een studiekeuze.

And you can even better orient yourself on a study choice.

Ik zie wel soms jongeren die denken.

I sometimes see young people who think.

Ja nou ja.

Yeah well.

Het hoort er een eenmaal bij.

It is part of it once you are in.

Gaan studeren.

Going to study.

En ik weet eigenlijk niet precies welke studie.

And I don't really know exactly which study.

Dat vind ik jammer.

I find that disappointing.

Ik denk.

I think.

Het is belangrijk dat je goed georiënteerd.

It is important that you are well-oriented.

En goed gemotiveerd bent.

And well motivated.

En ja.

And yes.

Dat is het allerbelangrijkste denk ik.

I think that's the most important thing.

Heb je hier vanuit jouw perspectief nog aanvulling aan?

Do you have any additions to this from your perspective?

Nou ik denk dat als je op een gegeven moment.

Well, I think that if at some point.

In die leeftijd zit.

In that age.

Dat je dus inderdaad je HAVO diploma hebt.

That you indeed have your HAVO diploma.

Of je VWO.

Or your VWO.

Dat je nog zo in het begin van je leven zit.

That you are still so early in your life.

Dat je nog geen idee hebt.

That you have no idea yet.

Waar jij over twintig jaar wil staan.

Where you want to be in twenty years.

En dat je denkt van.

And that you think of.

Ja maar dat wil ik doen.

Yes, but I want to do that.

Of dat wil ik doen.

Or I want to do that.

Dus dat het een hele zoektocht ook nog is naar jezelf.

So it is also a whole search for yourself.

Van ja.

Yes.

Wat wil ik eigenlijk.

What do I actually want?

En waar ben ik goed in.

And what am I good at?

En waar liggen mijn kwaliteiten.

And where do my qualities lie?

En ik kan me best voorstellen.

And I can certainly imagine.

Dat je dus eigenlijk best wel een verkeerde studie kiest daardoor.

That you actually choose a wrong field of study because of that.

Dat je denkt van.

That you think of.

Oh dit leek me toen wel leuk.

Oh, I thought this seemed nice back then.

Maar hier zie ik me toch over tien jaar niet in zitten.

But I really don't see myself doing this in ten years.

In dit gebied.

In this area.

Ik kan me er best wel iets bij voorstellen.

I can quite imagine that.

Omdat het is gewoon een hele grote ontwikkeling van jezelf.

Because it's just a really big development of yourself.

Ja maar dan hoeft het ook geen verkeerde kwaliteit.

Yes, but then it shouldn't be of poor quality either.

Keuze te zijn.

Choice to be.

Want je kunt heel vaak ook nog tijdens de studie.

Because you can very often do it during your studies as well.

Allerlei kanten op.

In all sorts of directions.

Studies hebben heel veel vrije keuzeruimte.

Studies have a lot of freedom of choice.

En tussen een bachelor en een master.

And between a bachelor and a master.

Kun je ook vaak nog.

You can often still.

Keuzes maken.

Making choices.

Misschien een hele andere kant op.

Maybe a completely different direction.

Dan je daarvoor verwacht had.

Than you expected.

Want inderdaad wat je.

Because indeed what you.

Ja wat bij je past.

Yes, what suits you.

Dat is echt een ontdekkingsproces.

That is really a discovery process.

En dat hoef je heus nog niet precies.

And you really don't have to be exact just yet.

Allemaal te weten.

All of them to know.

Voordat je de keuze maakt.

Before you make the choice.

Heel veel jongeren zijn ook bang.

Many young people are also afraid.

Om de knoop door te hakken.

To cut the knot.

Maar dat hoeft helemaal niet.

But that is not necessary at all.

Ja dat hoeft helemaal niet erg te zijn.

Yes, that doesn't have to be a problem at all.

Als je goed weet waar je aan begint.

If you know well what you're getting into.

En je hebt je goed georiënteerd.

And you have oriented yourself well.

Op wat houdt de studie in.

What does the study involve?

Ben dan niet bang om te kiezen.

Don't be afraid to choose.

Om te gaan studeren.

To go study.

Maar begin er gewoon aan.

But just go ahead and start.

Het is niet een keuze.

It's not a choice.

Voor de rest van je leven.

For the rest of your life.

Je kunt nog allerlei kanten op.

You can still go in all sorts of directions.

Ook nadat je de studiekeuze hebt gemaakt.

Even after you have made your study choice.

Zeker.

Sure.

Als je eenmaal bent afgestudeerd.

Once you have graduated.

Kun je nog alle kanten op daarna.

You can still go in any direction afterwards.

Dus er zijn nog genoeg.

So there are still plenty.

Paden om af te wandelen.

Paths to walk along.

Ik wil jullie in ieder geval hartstikke bedanken.

I want to thank you all very much.

Voor het delen van alle informatie.

For sharing all information.

En ook over jullie ervaringen.

And also about your experiences.

Dan gaan we het even kort wrap up noemen we het.

Then let's just call it a quick wrap-up.

Om alle do's en don'ts even te bespreken.

To discuss all the do's and don'ts.

Van wat als je kind nou een studiekeuze gaat maken.

What if your child is about to make a study choice?

Nou één is.

Well, one is.

Ouders moeten naar zichzelf kijken.

Parents need to look at themselves.

Wat zijn mijn voorkeuren.

What are my preferences?

En ook hoe kan ik mijn kind motiveren.

And how can I motivate my child?

Zorg dat kinderen kiezen vanuit hun motivatie.

Ensure that children choose based on their motivation.

En niet die vanuit jezelf.

And not the one from yourself.

En kinderen niet laten vluchten.

And not letting children flee.

Zonder plan.

Without a plan.

In een tussenjaar.

In a gap year.

Ben ik niets vergeten voor jullie.

Have I forgotten anything for you?

Om aan te vullen.

To supplement.

Nou ik denk dat het vooral belangrijk ook is.

Well, I think that it's especially important too.

Dat ouders vertrouwen uitspreken in hun kind.

That parents express trust in their child.

Van hé.

From hey.

Ik heb er vertrouwen in.

I have faith in it.

Dat als jij goed hebt georiënteerd.

That if you have oriented yourself well.

En je bent gemotiveerd.

And you are motivated.

Dat het dan wel goed komt.

That it will turn out well.

Welke keuze je ook maakt.

Whatever choice you make.

Ja dat lijkt me heel fijn ook.

Yes, that seems very nice to me too.

Voor het kind om te krijgen.

For the child to receive.

Het vertrouwen in het keuze maken.

The trust in making choices.

Ja nogmaals.

Yes, once again.

Bedankt voor het aanschuiven vandaag.

Thank you for joining today.

Dit was hem alweer.

That was it again.

Wil je meer horen over studeren, kiezen en meer?

Do you want to hear more about studying, choosing, and more?

Abonneer dan op deze podcast.

Then subscribe to this podcast.

En ga naar studiekeuze123.nl.

And go to studiekeuze123.nl.

Voor meer afleveringen.

For more episodes.