De bange scholier

NPO Radio 1, VPRO, podcast.

NPO Radio 1, VPRO, podcast.

De middelbare school.

The high school.

De plek waar levenslange vriendschappen ontstaan, waar de pubertijd begint...

The place where lifelong friendships are born, where puberty begins...

en waarover sommigen terugkijkend zeggen dat het de gelukkigste tijd van hun leven was.

and about which some, looking back, say it was the happiest time of their lives.

Maar het is ook de plek waar anderen voor het eerst gevoelens van somberheid ervaren.

But it is also the place where others experience feelings of melancholy for the first time.

Of paniek.

Of panic.

Zo ook Daan.

So also Daan.

Op de basisschool was ik wel eens bang geweest...

In primary school, I had been scared sometimes...

maar op de middelbare vormde angst een bestanddeel van het dagelijks leven, hoe zwaar dat ook klinkt.

But in secondary school, fear was a component of daily life, however heavy that may sound.

Jij rende soms in paniek de klas uit, vertelde je in aflevering 2 van deze podcast.

You sometimes ran out of the class in a panic, you said in episode 2 of this podcast.

Ja, en dat gebeurde dan vooral rondom overhoringen.

Yes, and that mostly happened around reviews.

Klasgenoten begrepen er niks van en ik zelf trouwens ook niet.

Classmates didn’t understand anything about it, and neither did I.

Niet gek dus dat jou, Daan, al die nieuwsberichten en artikelen...

Not surprising then that you, Daan, all those news reports and articles...

over angstige en somberheid...

about anxiety and gloom...

van sombere jongeren opvallen.

notice gloomy youth.

En mij ook trouwens.

And me too, by the way.

Tussen de lockdowns door waren er al tallozen.

There were already countless during the lockdowns.

Maar sindsdien lijkt het er meer te worden.

But since then it seems to be increasing.

Is de boosdoener COVID-19?

Is COVID-19 the culprit?

Of is er meer loos?

Or is there more wrong?

Welkom bij deze extra aflevering van...

Welcome to this extra episode of...

De Angstpodcast.

The Fear Podcast.

De bange scholier.

The scared student.

Als je even terugdenkt aan toen we elkaar voor het eerst ontmoeten...

If you think back to when we first met...

toen jij de overstap maakte van de basisschool naar de middelbare school.

when you transitioned from primary school to secondary school.

Weet jij nog waar op deze kaart jij ongeveer stond?

Do you remember where you were approximately on this map?

Even kijken, wat staat er allemaal op?

Let's see, what all is written on it?

Heel veel zin in je gebieden.

Really looking forward to your areas.

Duur leven.

Long life.

Stromen van verbinding.

Streams of connection.

Stromen van verbinding, ja.

Streams of connection, yes.

Een kaart.

A card.

Dan geef ik deze aan jou.

Then I will give this to you.

Je hebt deze kaart nog nooit gezien, toch?

You've never seen this card before, have you?

Nee.

No.

Een beetje staan er nogal veel woorden op.

There are quite a few words on it.

Ja.

Yes.

En er is geen goed en geen fout, hè?

And there is no right and no wrong, right?

We zitten in het kantoortje van Fraukje Mulder.

We are in the small office of Fraukje Mulder.

Achter de aula van de middelbare school Grijdanus in Harderberg.

Behind the auditorium of the Grijdanus secondary school in Harderberg.

Fraukje werkt als gedragstestkundige op de school.

Fraukje works as a behavior test specialist at the school.

En sinds vorig schooljaar houdt ze elke maandag spreekuur.

And since last school year, she holds office hours every Monday.

Of spreekdag eigenlijk.

Or actually a speaking day.

Speciaal voor leerlingen die vaak angstig of somber zijn.

Especially for students who are often anxious or gloomy.

Op bezoek bij Fraukje is Tess.

Tess is visiting Fraukje.

Ze zit in de derde klas van het VMBO.

She is in the third grade of VMBO.

Op tafel ligt een grote kaart van een fictief landschap.

On the table lies a large map of a fictional landscape.

Erop staan glooiend groene heuvels...

There are rolling green hills...

rivieren, grotten, wegen, een kustlijn en de zee.

rivers, caves, roads, a coastline and the sea.

Erbij staan benamingen die verschillende gevoelens weergeven.

There are names that express different feelings.

Ja.

Yes.

De heimweeweg.

The nostalgia road.

Ja.

Yes.

Wat is dat?

What is that?

De heimweeweg?

The nostalgic path?

Ja.

Yes.

Kun je er iets over vertellen?

Can you tell me something about it?

Nou, dat ik liever denk ik thuis zat dan op school, zeg maar.

Well, I’d rather think that I was at home than at school, let's say.

Zo meer.

So more.

Ja.

Yes.

Dat is wel een periode waarin we elkaar wat vaker hebben gesproken, hè?

That is indeed a period during which we have spoken to each other a bit more often, right?

Ja.

Yes.

Dan zochten ze even een berichtje sturen.

Then they looked for a moment to send a message.

Lukt het?

Are you managing?

Om op de fiets te stappen.

To get on the bike.

Ja, het lukt.

Yes, it's working.

Dat deed jij dan?

Did you do that then?

Ja.

Yes.

Dan stuurden we een berichtje.

Then we sent a message.

En je mentor ook, hè?

And your mentor too, right?

Was dat nodig, denk je, die berichtjes?

Do you think those messages were necessary?

Jawel.

Yes indeed.

Ja, was je anders niet op de fiets gestapt?

Yes, wouldn't you have gotten on the bike otherwise?

Ik denk dat het wel geholpen heeft om wat makkelijker op de fiets te stappen, zeg maar.

I think it has helped to make it easier to get on the bike, so to speak.

Had je dat dan elke ochtend of soms?

Did you have that every morning or sometimes?

De ene week meer dan de andere week, zeg maar.

Some weeks more than others, so to speak.

Meestal op maandag, meestal na een vakantie.

Usually on Mondays, usually after a holiday.

Dan was het het ergste, hè?

Then it was the worst, wasn’t it?

Ja.

Yes.

Nou, weer opnieuw starten.

Well, starting over again.

Ja.

Yes.

Als je er even uit bent.

If you've stepped out for a while.

Ja.

Yes.

Ja, dat had ik vroeger ook altijd.

Yes, I used to have that all the time as well.

Overgang van een relatief veilige tijd.

Transition from a relatively safe time.

Als het dan een weekend is op vakantie.

If it is then a weekend on vacation.

En dan weer terug die arena in.

And then back into that arena again.

Dat is in september ook altijd.

That is always the case in September too.

Had je niet veel aan me.

You didn't have much use for me.

Nee.

No.

Ken je wel, hè?

You know, right?

Ja.

Yes.

Ja, ja.

Yes, yes.

Wel grappig dat je het veilig noemt.

Funny that you call it safe.

Nou, wat maakt dan dat school onveilig is?

Well, what makes that school unsafe?

Want dan een weekend en vakantie is dus veilig?

So a weekend and a vacation are therefore safe?

Nou, dan kun je in ieder geval als je stress ervaart, dat ervaren in je veilige omgeving.

Well, then at least you can experience it in your safe environment when you feel stressed.

In je eigen kamer, in je eigen huis.

In your own room, in your own house.

Je kan altijd vrienden bellen.

You can always call friends.

Je kan altijd op je ouders in je buurt.

You can always count on your parents nearby.

Dus veilige basis om eventuele stress.

So a safe basis to alleviate any stress.

Op te vangen.

To catch.

Dat had ik niet voor mijn gevoel op school.

I didn't feel that way at school.

En de meeste mensen hadden daar helemaal geen last van.

And most people were not affected by it at all.

Die dachten, waar maak jij je nou druk om?

They thought, what are you worrying about?

En dat kon ik nooit uitleggen.

And I could never explain that.

Want er was ook niet echt iets om me druk over te maken.

Because there wasn't really anything to worry about.

Maar toch had ik altijd het idee dat ik het niet aankon.

But still, I always had the feeling that I couldn't handle it.

En dat zorgde bij mij, denk ik, voor angst.

And that caused me, I think, to feel fear.

Maar ja, ik vond school sowieso, dat was niet mijn gloriteit.

But yes, I found school in any case, that was not my glory.

Ik weet niet.

I don't know.

Ik weet niet wanneer ik precies is aangebroken, maar niet op school.

I don't know when I exactly broke in, but not at school.

Test denk ik, wat fijn, herkenning.

Test I think, how nice, recognition.

Ja, nee, zegt dat iets wat jij herkent?

Yes, no, does that mean anything to you?

Jawel, eigenlijk bij alles wel.

Yes, actually with everything.

Oh.

Oh.

Ik had altijd al sowieso dat ik gewoon liever thuis.

I have always preferred to just stay at home anyway.

In mijn basisschool vond ik alles wel dikke prima, zeg maar.

In my elementary school, I thought everything was just fine, so to speak.

Je had altijd gewoon dezelfde leraren.

You always just had the same teachers.

En je had dezelfde klas al jarenlang, zeg maar.

And you had the same class for many years, say.

En nu kwam ik op een veel grotere school.

And now I went to a much larger school.

Met allemaal nieuwe kinderen in je klas, andere leraren en zo.

With all new kids in your class, different teachers, and so on.

Ik denk dat dat gewoon lastiger was.

I think that was simply harder.

Chaos.

Chaos.

Ja.

Yes.

En je had inderdaad heel veel meer huiswerk en je had toetsen.

And you indeed had a lot more homework and you had tests.

Maar je hebt jezelf, denk ik, ook wel heel lang gezegd van huppakee, niet klagen, niet zeuren, gewoon doen.

But I think you've also told yourself for a long time to just go for it, don't complain, don't whine, just do it.

Een beetje ook over je eigen grenzen heen.

A little beyond your own limits as well.

Ja.

Yes.

Totdat de rek er een beetje uit was.

Until the tension was a bit released.

Ja.

Yes.

Ik herinner me bijvoorbeeld wel dat je dan echt zo misselijk was dat je moest overgeven.

I remember, for example, that you were really so nauseous that you had to throw up.

Dus dat je er echt gewoon echt ziek van werd.

So that you really just became really sick of it.

Ja.

Yes.

En dat je dan toch zei, ik kom tien minuten later, maar ik kom wel.

And then you still said, I'll come ten minutes later, but I will come.

Ja.

Yes.

Dat je dat dan overvond en dan zat je hier ook wel een beetje te trillen.

That you overcame that and then you were here a bit trembling as well.

Ja.

Yes.

Maar wat gebeurde er dan met jou?

But what happened to you?

Weet je dat?

Do you know that?

Wat gebeurde er in je hoofd en in je lijf dan ook nog, blijkbaar?

What happened in your head and in your body then as well, apparently?

Nou, ik had altijd dan, zoals voorbeeld, dat je dan gewoon zo'n blokkenbak had, zeg maar.

Well, I always had, for example, that you just had a box of blocks, so to speak.

En dat die bij, zeg maar, bij andere mensen stapelde die blokken op en die stapelde dan ook weer gewoon af.

And that those, let's say, stacked those blocks on other people and then just stacked them down again.

Maar bij mij stapelde ze alleen maar op en de vriendin zei uiteindelijk gewoon om.

But for me, they just piled up, and in the end, the friend simply gave in.

En ze stapelde zichzelf niet af.

And she didn't stack herself down.

Dat meer, eigenlijk.

That more, actually.

Dus stress werd meer en meer en meer totdat je, totdat het in elkaar stortte.

So stress increased more and more until it, until it collapsed.

Ja.

Yes.

Eigenlijk.

Actually.

En uit de reactie begon ik vaak ook gewoon te huilen.

And from the reaction, I often just started to cry.

En dan, ja, de leraren wisten wel vaak dat vanaf, dus mocht ik even de les uit en dan even op de gang zitten, zeg maar.

And then, yes, the teachers often knew that from, so I was allowed to step out of the class for a bit and sit in the hallway, so to speak.

Even weer rustig horen.

Just hear it calmly again.

En als ik dan er klaar van was, mocht ik weer terug de les in.

And when I was done, I could go back to class.

Fraukje, haar agenda is elke maandag vol.

Fraukje, her agenda is full every Monday.

Elke week spreekt ze tussen de zes en acht leerlingen.

Every week she speaks with between six and eight students.

Sommigen ziet ze een enkele keer, andere weken, maanden of nog langer.

Some see her once, others weeks, months, or even longer.

Dit is de omgeving waarin heel veel leerlingen toch wel angst ervaren.

This is the environment in which many students still experience fear.

Door zo'n aula lopen, vragen stellen of bij een groepje willen horen en dan misschien er niet helemaal in passen.

Walking through such an auditorium, asking questions, or wanting to belong to a group and then perhaps not quite fitting in.

Of allerlei soort specifieke angsten.

Of various kinds of specific fears.

Het is de leeftijdsfase waarin je kwetbaarheden naar voren komen.

It is the age phase in which vulnerabilities come to the forefront.

Er wordt steeds meer gevraagd van je vermogen om je eigen leven wat in te richten.

There is an increasing demand for your ability to shape your own life.

Praktisch, maar ook emotioneel en sociaal.

Practical, but also emotional and social.

Ja, dat.

Yes, that.

Dat moet je dan maar zien te klaren.

You'll just have to see to that.

En dat gaat voor de een denk ik een beetje makkelijker dan voor de ander.

And I think that will be a bit easier for one person than for another.

Ja.

Yes.

Niels is de volgende die het spreekuur van Fraukje binnenwandelt.

Niels is the next one to walk into Fraukje's consultation hour.

Hij startte in een VWO-brugklas en zit nu voor de tweede keer in 4HAVO.

He started in a VWO bridging class and is now in 4HAVO for the second time.

Toen Niels startte op het Rijdanus, liep alles nog op rolletjes.

When Niels started at Rijdanus, everything was running smoothly.

In klas 1 ging het wel goed.

In grade 1, it went well.

Ja, het ging toch al goed met huiswerk en met naar school gaan.

Yes, it was already going well with homework and going to school.

En in klas 2, volgens mij rond de herfstvakantie, ging het...

And in year 2, if I remember correctly around the autumn break, it went...

...minder en gewoon de cijfers, het leren en het huiswerk maken, ging minder.

...less and just the numbers, learning, and doing homework became less.

Tot aan corona, toen zaten de tijden thuis.

Until corona, the times were at home.

Dus toen kon ik ook niet naar school.

So then I couldn't go to school either.

En toen klas, nou ja, vorig jaar, dus ook klas 4, ging het eigenlijk naar school gaan helemaal niet meer.

And then class, well, last year, so also class 4, it actually stopped going to school completely.

Heb je enig idee wat er dan gebeurde tussen klas 1 en 2?

Do you have any idea what happened between grade 1 and 2?

Want je zegt het ging minder.

Because you say it went worse.

Maar vanzelf? Of gebeurde er iets in jou?

But by itself? Or did something happen in you?

Ja, dat weet ik eigenlijk niet.

Yes, I actually don't know that.

Gewoon, ik voelde me ook slechter, zeg maar, qua mentaal.

Just, I felt worse too, let's say, mentally.

Ging het niet goed, eigenlijk.

It wasn't going well, actually.

Kan je dat omschrijven?

Can you describe that?

Ja, ik was wat moe en zo.

Yes, I was a bit tired and so on.

En ik voelde me gewoon, nou ja, wat deprie eigenlijk, somber.

And I just felt, well, kind of depressed, gloomy.

Ja.

Yes.

En wat doe je dan als je je depriet?

And what do you do when you're feeling down?

Als je je moe bent, ga je liggen misschien?

If you are tired, maybe you should lie down?

Ja, dan wil ik eigenlijk gewoon thuis blijven.

Yes, I actually just want to stay home.

Je hebt het hier toen omschreven.

You described it here at that time.

Toen zat je hier vlak voor de zomervakantie.

Then you were here just before the summer vacation.

Toen zei je, ik voel me als een soort van robot die van buitenaf aangestuurd wordt.

Then you said, I feel like a kind of robot that is being controlled from the outside.

Dat is wat je letterlijk zei.

That is what you literally said.

Dus ik loop, ik praat, ik beweeg, ik eet.

So I walk, I talk, I move, I eat.

Het voelde alsof ik zelf op automatisch piloot zat, zeg maar.

It felt like I was on autopilot myself, so to speak.

Of nou ja, eigenlijk nog steeds zit.

Or well, actually is still sitting.

Dus ik zie alles wel.

So I see everything.

Maar het komt niet echt in me door of zo.

But it doesn't really get through to me or something like that.

Ja, het voelt gewoon heel vreemd eigenlijk.

Yes, it just feels very strange actually.

En het is heel moeilijk te omschrijven.

And it is very difficult to describe.

En toen ik jou ontmoette, toen dacht ik wel.

And when I met you, I did think.

Het is mooi dat je hier op school, dat je wat gesprekken kunt voeren.

It's nice that you can have conversations here at school.

En dat we een beetje met je mee kunnen denken.

And that we can think along with you a bit.

Maar hier is wel een beetje meer nodig.

But a little more is needed here.

Dus toen heb ik eigenlijk ook samen met jou en je moeder, hebben we ook nagedacht over.

So then I actually thought about it together with you and your mother as well.

Nou, hoe we jou zo snel mogelijk ook konden aanmelden bij een gespecialiseerde praktijk.

Well, how we could sign you up with a specialized practice as soon as possible.

En hoe vaak zien jullie elkaar dan nu?

And how often do you see each other now?

Nu wat minder, maar het was wel één keer per week, zeg maar.

Now a bit less, but it was once a week, let's say.

Gewoon elke week.

Just every week.

De gesprekken, hoe kan ik mezelf weer een beetje terugvinden?

The conversations, how can I find myself a little again?

Dat doe je bij de praktijk.

You do that at the practice.

Wij hebben afspraken gemaakt over schoolgang.

We have made agreements about attending school.

En als het dan niet lukt om naar school te komen, dan stuurt Niels een berichtje.

And if it doesn't work out to come to school, Niels will send a message.

Naar jou.

To you.

Ja, en dan gaan we even bellen, een beetje puzzelen.

Yes, and then we'll make a call and do some puzzling.

En dan soms lukt het wel om naar school te komen.

And sometimes it works out to get to school.

Maar op andere momenten lukt dat dan weer niet.

But at other times, that just doesn't work.

En we hebben vorig jaar, denk ik wel, op een bepaald moment hebben we besloten dat school even teveel werd.

And I think last year, at a certain point, we decided that school was just a bit too much for a while.

En dat een overgang naar het volgende leerjaar eigenlijk niet in zat.

And that a transition to the next school year was actually not in the cards.

Dus toen is wel besloten dat je hang voor vier over zou doen.

So it was decided that you would do the hang for four over.

Maar Niels heeft wel altijd gezegd, ik vind school wel een fijne omgeving om te zijn.

But Niels has always said, I find school a nice environment to be in.

Sociaal gezien voel je je hier wel op je gemak.

Socially, you do feel at ease here.

De school was voor hem wel een omgeving die ook wel structuur aan de dag gaf.

The school did provide him with an environment that offered some structure to the day.

Die maakte dat je in je bed uitkwam.

That made you get out of bed.

En toen hebben we gedacht, hoe kunnen we de school op die manier dan inzetten.

And then we thought, how can we use the school in that way.

En toen heb je eigenlijk de hele tijd in de kantine meegeholpen.

And then you actually helped out in the cafeteria the whole time.

Oh, hoe was dat?

Oh, how was that?

Dat was leuk, ja.

That was fun, yes.

Gewoon broodjes maken daar bij je school maken en helpen.

Just make sandwiches there at your school and help out.

En daardoor ging ik wel naar school op twee dagen in de week.

And that's why I went to school two days a week.

En dan had ik een ritme die twee dagen.

And then I had a rhythm for two days.

Ja, dat was wel fijn.

Yes, that was nice.

Dus je kent iedereen hier ook?

So you know everyone here too?

Iedereen kent mij.

Everyone knows me.

Ja, je bent echt een enorm voorbeeld geweest voor heel veel leerlingen.

Yes, you have truly been a huge example for many students.

Zo van, oké, het gaat even niet.

Like, okay, it's just not working for now.

Maar hij is er wel en hij wordt gewoon gezien.

But he is there and he is simply seen.

En je kon gewoon tosti's bij Niels bestellen.

And you could just order toasties from Niels.

Dus ja, dat is eigenlijk wel heel mooi.

So yes, that is actually very beautiful.

Tosti's zijn sowieso mooi, Niels.

Grilled cheese sandwiches are great anyway, Niels.

Ja, en paninis.

Yes, and paninis.

Terwijl we zo zitten te praten, zien we in onze ooghoeken iemand in de gang...

As we sit here talking, we see someone in the hallway out of the corner of our eye...

voor de deur van het kamertje heen en weer lopen.

Walking back and forth in front of the door of the little room.

En voorzichtig naar binnen gluren.

And cautiously peek inside.

Zal ik even naar hem toe lopen?

Shall I go over to him for a moment?

Ja, is goed.

Yes, that's fine.

Hoi.

Hi.

Ik wil jullie podcast niet onderbreken.

I don't want to interrupt your podcast.

Nou, maar ik ga knippen en plakken, dus er is niks aan de hand.

Well, I'm going to cut and paste, so there's nothing wrong.

Hoi, ik ben Chris van der Meulen.

Hi, I am Chris van der Meulen.

Hallo, eet smakelijk.

Hello, enjoy your meal.

Dankjewel. Ja, dat moet allemaal tussendoor bij mij.

Thank you. Yes, I have to fit all of that in between.

Chris van der Meulen is de directeur van Grijdanus Hardenberg.

Chris van der Meulen is the director of Grijdanus Hardenberg.

Maar je kan een hele korte rondleiding, dat je toch een beetje beeld van de school hebt.

But you can have a very short tour so you have some idea of the school.

Dus je bent er nu toch?

So you are here now, right?

Ja, dat ben ik wel. Ik ben er nou toch.

Yes, I am. I'm here now anyway.

Wat is de oude school?

What is the old school?

Ik vroeg me dus af. Ik denk, het ziet er allemaal heel nieuw uit.

So I was wondering. I think it all looks very new.

Hangend over de balustrade op de eerste verdieping, direct boven de aula...

Hanging over the balustrade on the first floor, directly above the hall...

wijst Chris naar de gang waar we net vandaan kwamen.

Chris points to the hallway we just came from.

Waar de kamer van vrouwtje is.

Where the lady's room is.

Dat was de hoofdinvang. Kun je nog wel een beetje zien?

That was the main capture. Can you still see a bit?

Dit?

This?

Ja.

Yes.

Waar de A staat. Waar we net waren.

Where the A is. Where we just were.

Dat is de oude gereformeerde MAVO.

That is the old Reformed MAVO.

In 1910, nou moet ik het goed zeggen...

In 1910, now I need to say it right...

Ik geloof 1957.

I believe 1957.

O, dus toch oud.

Oh, so it's old after all.

60 jaar.

60 years.

En hoeveel leerlingen zitten hier dan?

And how many students are there?

Exact 900 dit jaar.

Exact 900 this year.

En dit is ook een mooi plekje, ochtends. Of daar.

And this is also a nice spot in the morning. Or there.

Hier op de straat.

Here on the street.

Ja, want dan zie je heel mooi dat binnen 1 minuut, en daar verbaas ik me over met pubers, zeg maar...

Yes, because then you can see very clearly that within 1 minute, and I am amazed by that with teenagers, let's say...

dat ze binnen een minuut allemaal van de hele gekakel naar...

that within a minute they all go from the whole clamor to...

weer rust in de school komt.

peace returns to the school.

Ja.

Yes.

En nu loopt de dag een beetje. Sommigen zijn klaar van tussenuur, dus dan heb je dat wat minder.

And now the day is a bit slower. Some are done with their break, so that makes it a bit less.

Maar bij het eerste uur is het binnen 30 seconden...

But in the first hour, it is within 30 seconds...

gaat het zo de gangen in.

It goes like this through the halls.

Een soort tsunami van tieners.

A kind of tsunami of teenagers.

Ja.

Yes.

En dan...

And then...

En dan stilte na de storm.

And then silence after the storm.

Ja, ja. En dan...

Yes, yes. And then...

Alsof er niks gebeurd is, zeg maar.

As if nothing happened, so to speak.

Dat is heel leuk om te zien.

That's very nice to see.

Voordat Chris schooldirecteur werd...

Before Chris became a school principal...

gaf hij zelf les.

he taught himself.

Eerst op een middelbare school in Zwolle.

First at a secondary school in Zwolle.

En daarna werkte hij in het speciaal onderwijs.

And then he worked in special education.

Bij de toenmalige jeugdzorginstelling de Hoenderloo Groep.

At the former youth care institution the Hoenderloo Group.

In de bossen op de Veluwe.

In the forests of the Veluwe.

En daar zaten ook heel veel leerlingen met angst.

And there were also many students with anxiety.

Wat een onderliggende factor was voor hun gedrag.

What an underlying factor was for their behavior.

Dus jeugdzorg en het hulpbehoevende kind heeft mij altijd aangesproken.

So youth care and the child in need have always appealed to me.

Extra aangesproken.

Extra addressed.

En als je dan in een samenwerkingsverband met andere scholen bij elkaar komt...

And when you then come together in a partnership with other schools...

en je merkt dat er een toename is van het aantal leerlingen...

and you notice that there is an increase in the number of students...

die daarmee te maken heeft.

that is related to it.

Dat merkten jullie?

Did you notice that?

Ja, dat konden we zien.

Yes, we could see that.

Je kunt het zien natuurlijk in vroegtijdig schoolverlaten.

You can see it, of course, in early school dropouts.

Je kunt het zien in afwezigheid.

You can see it in absence.

Maar we merkten het ook in woorden.

But we also noticed it in words.

Niet eens zozeer in nummerieke getallen.

Not so much in numerical figures.

Maar gewoon in woorden van de leerlingbegeleiders.

But simply in the words of the student counselors.

Ik merk dat er steeds meer angstproblematiek komt.

I notice that there is an increasing amount of anxiety issues.

Je ziet het in de faalangstreductietrainingen van ons op scholen.

You see it in our failure anxiety reduction training in schools.

Dat die toenemen.

That they increase.

Dat daar veel meer aandacht voor is.

That there is much more attention for that.

Dus op een gegeven moment begon dat wel een thema.

So at a certain point that became a theme.

En hoe gaan we daarop inzetten?

And how are we going to focus on that?

Met hoeveel scholen zaten jullie bij elkaar?

How many schools were you together with?

Als je alleen de VO-scholen zit...

If you're just attending the secondary schools...

dan hebben we eigenlijk alles in huis.

Then we actually have everything we need.

Van een praktijkschool, een speciaal onderwijsschool...

From a practical school, a special education school...

een openbare school, een christelijke school...

a public school, a Christian school...

en wij dan als geregimeerde school.

and we then as a regulated school.

Dus vijf scholen eigenlijk.

So five schools actually.

Dus dat zijn behoorlijk wat tieners heb je dan.

So that’s quite a few teenagers you have then.

Ja, we praten over meer dan 4000 tieners.

Yes, we are talking about more than 4000 teenagers.

Hier in de regio.

Here in the region.

Dus dit thema kwam omhoog en daar wouden we wat mee.

So this theme came up and we wanted to do something with it.

Toen hebben we een keer de expertise van Bert Wiene...

Then we had the expertise of Bert Wiene...

die op dat snijvlak van onderwijs en jeugdzorg zit.

that sits at the intersection of education and youth care.

En uiteindelijk heeft de directeur van het samenwerkingsverband...

And eventually, the director of the collaboration...

hem toen ingehuurd om een presentatie te geven.

I then hired him to give a presentation.

Van hoe kijk je daar nou in de landen?

How do you see that in the countries?

Zien we hier in Harderberg een andere praktijk...

Do we see a different practice here in Harderberg...

dan op andere plekken in het land?

than in other places in the country?

Nou, dat bleek niet het geval te zijn.

Well, that turned out not to be the case.

En binnen zijn onderzoek werd toch wel heel erg duidelijk...

And within his research, it became very clear...

dat wat wij aanvoelden...

that what we sensed...

dat hij dat ook met zijn gegevens hard kon maken.

that he could also substantiate that with his data.

Blokkades tussen jeugdzorg en onderwijs.

Barriers between youth care and education.

Stijgende problematiek met depressie.

Rising issues with depression.

En met angststoornissen bij onderleerlingen.

And with anxiety disorders among students.

Enzovoort, enzovoort, wat je ook wel in de krant leest.

And so on, and so on, what you also read in the newspaper.

Ja, en die blokkade tussen jeugdzorg en onderwijs...

Yes, and that blockade between youth care and education...

dan bedoel je dat het moeilijk is om...

then you mean that it is difficult to...

als je een leerling hebt die echt specialistisch geholpen moet worden...

if you have a student who really needs specialist help...

om die dan ook ergens aan hulp te krijgen.

to get some help with that somewhere.

Zeker.

Certainly.

Vanwege wachtlijsten.

Due to waiting lists.

Waar moet je heen?

Where do you need to go?

Ja, en ook de expertise soms van jeugdzorg...

Yes, and also the expertise sometimes of youth care...

of van een bepaalde jeugdzorgaanbieder...

or from a specific youth care provider...

die wat werkt, maar dan niet werkt op de school.

that works, but then does not work at school.

Of wij weten niet hoe we daarmee omgaan.

Or we don't know how to deal with that.

Ja, en zo'n jeugdhulpinstelling zit natuurlijk toch...

Yes, and such a youth care institution is of course...

Ja, niet in de school.

Yes, not in the school.

En daarmee op afstand.

And thus at a distance.

En uiteindelijk hebben wij natuurlijk de wens om te normaliseren.

And ultimately, we of course have the desire to normalize.

Dus ook gewoon veel meer op preventie te zitten...

So also just focus much more on prevention...

dan in curatieve jeugdzorg.

than in curative youth care.

En echt altijd in de jeugdzorg te belanden.

And really always end up in youth care.

En pas veel te laat dat er aan de bel wordt getrokken...

And only much too late is the alarm raised...

waarin het probleem veel groter is geworden.

where the problem has become much larger.

Dus we hadden ook wel wat doelen met elkaar.

So we also had some goals together.

Om in het belang van die leerling eerder inzichtelijk te hebben...

In the interest of that student, it is better to have insight...

en kunnen we dat nou eerder tackelen...

And can we tackle that earlier now...?

zodat het probleem niet groter wordt.

so that the problem does not become bigger.

Nou, ik ben Bert Wiener.

Well, I am Bert Wiener.

Ik werk op de Hogeschool Windersheim...

I work at Windesheim University of Applied Sciences...

als Associate Lector Jeugd.

as Associate Lecturer in Youth.

En daarin doen we eigenlijk verschillende dingen.

And in that, we actually do different things.

We doen allerlei onderzoeken.

We conduct all sorts of research.

Vooral eigenlijk allemaal rondom het vraagstuk...

Especially actually all around the issue...

hoe het kan dat er in deze tijd zoveel kinderen zijn...

how is it possible that there are so many children at this time...

die vormen van jeugdhulp nodig hebben of krijgen...

who need or receive forms of youth assistance...

en dat dat maar toe blijft nemen.

and that it may continue to increase.

Hoe kan dat dan? Hoe zit dat dan?

How can that be? How does that work?

En wat heeft dat eigenlijk voor gevolgen...

And what are the consequences of that, really...

voor kinderen en jongeren zelf...

for children and young people themselves...

maar ook voor het onderwijs?

but also for education?

Dat is eigenlijk de kern waar we hier ons onderzoek op doen.

That is actually the core of our research here.

Bert Wiener.

Bert Wiener.

Dat was dus de man wiens hulp werd ingeroepen...

That was the man whose help was called upon...

door de directeuren van de middelbare scholen in Hardenberg.

by the directors of the secondary schools in Hardenberg.

Waaronder het Grijdanus.

Including the Grijdanus.

Het aantal kinderen wat jeugdhulp nodig heeft...

The number of children that need youth assistance...

blijft maar toenemen.

keeps on increasing.

Zo'n 20 jaar geleden was het ongeveer 1 op de 27.

About 20 years ago it was approximately 1 in 27.

En nu is het gemiddeld 1 op de 7.

And now it is an average of 1 in 7.

Er zijn steden waar het al 1 op de 6...

There are cities where it is already 1 in 6...

richting 1 op de 5 gaat.

direction 1 out of 5 goes.

En een tijdje geleden deden we eens een keer...

And a while ago we did once...

een soort van vooronderzoek...

a kind of preliminary research...

om te kijken van...

to look from...

stopt het al een beetje?

Is it starting to stop a bit?

En we zien eigenlijk dat het alleen maar toeneemt.

And we actually see that it is only increasing.

En dat is nationaal?

And that is national?

Dat is over het hele land gemeten?

Is that measured across the whole country?

Ja, ja.

Yes, yes.

Dus die cijfers zijn natuurlijk een beetje ingewikkeld...

So those figures are of course a bit complicated...

want het is een samengesteld potje...

because it is a mixed jar...

van wat valt er allemaal onder jeugdhulp.

What is included in youth care?

Ja, dat kan van alles zijn.

Yes, that could be anything.

Voorbeelden van jeugdhulp...

Examples of youth assistance...

je kan een jeugdpsycholoog, valt daaronder.

You can see a youth psychologist; that falls under that.

Maar ook als je in een jeugdhulpinstelling zit...

But even if you are in a youth care institution...

valt het eronder.

it falls under it.

Ja, je hebt gewoon pleegzorg, residentiële zorg...

Yes, you just have foster care, residential care...

zorg in instellingen, dat valt er allemaal onder.

care in institutions, that all falls under that.

Maar ook allerlei ambulante zorg...

But also various forms of outpatient care...

aanbod rondom ADHD...

offer around ADHD...

autisme...

autism...

lichtere vormen...

lighter forms...

die kant valt er helemaal onder.

that side falls completely under it.

Kinderen op zorgboerderijen bijvoorbeeld...

Children on care farms, for example...

ook die zitten in die cijfers.

they are also included in those numbers.

Maar als je een beetje zo door de oogharen...

But if you take a little glance...

naar die cijfers kijkt...

looking at those figures...

dat die stijging heel erg aan die voorkant...

that the increase is very much at the front...

zit van de jeugdhulp. Dus alles wat met ambulante...

is from youth assistance. So everything related to outpatient...

vormen van zorg te maken heeft.

to deal with forms of care.

Ja, dus niet in de instellingen.

Yes, so not in the settings.

Oké, dat is de voorkant.

Okay, that is the front.

Ja, ambulant is alles wat...

Yes, ambulatory is everything that...

niet te maken heeft met een opname.

does not relate to a recording.

En welke rol speelt...

And what role does...

angst of...

fear of...

ziektebeelden die samenhangen met angst...

disease patterns associated with anxiety...

in die toename?

in that increase?

Het eerste is een beetje...

The first one is a bit...

wat telt als angst?

What counts as fear?

Onder dit alles is dat een best ingewikkeld ding.

Under all of this, it's quite a complicated thing.

Maar je ziet wel dat angst...

But you can see that fear...

en reactiviteit, ook voor de corona...

and reactivity, also for the corona...

periode al...

period already...

titels zijn waarop...

titles are on which...

meer klachten worden gerapporteerd.

more complaints are being reported.

En we zien dat dus ook wat toename...

And we also see some increase...

nemen in de cijfers, zeg maar.

take in the figures, so to speak.

Dus daar zit een substantieel...

So there is a substantial...

deel van die toename zit in deze groep.

part of that increase is in this group.

Dat zou natuurlijk twee dingen grofweg...

That would roughly mean two things...

kunnen betekenen. Dat het meer...

can mean. That it is more...

ervaren wordt door de kinderen, maar ook dat...

is experienced by the children, but also that...

het sneller als zodanig...

it faster as such...

wordt gearchiveerd door de mensen die de klachten...

is archived by the people who handle the complaints...

ontvangen. Dus dat mensen er...

received. So that people are...

dat zorgverleners er...

that care providers are...

op zijn en het daarom...

on it and therefore...

eerder zo noemen. Toch?

Earlier to call it that way. Right?

Ja, je kan heel veel...

Yes, you can do a lot...

kanten mee helpen. Het kan te maken hebben...

helping sides. It may have to do with...

met het feit dat er gewoon meer klachten zijn.

with the fact that there are simply more complaints.

En dat die klachten, en dat we met elkaar...

And that those complaints, and that we together...

hebben gezegd, oké, die klachten...

have said, okay, those complaints...

vinden we het waard om professionele hulp...

we find it worthwhile to seek professional help...

op in te schakelen.

to activate.

Dus krijg je daar een toename van.

So you'll get an increase there.

Dat zou een verklaring kunnen zijn.

That could be an explanation.

Het zou ook zo kunnen zijn...

It could also be...

dat er iets in onze samenleving zit...

that there is something in our society...

waardoor het steeds...

causing it to increasingly...

angstiger wordt om op te groeien.

becomes more anxious about growing up.

Dat dat steeds ingewikkelder ligt.

That it is becoming increasingly complicated.

Je hoort wel verklaringen als...

You often hear explanations like...

je hebt het gevoel dat je daar steeds meer...

you have the feeling that you are increasingly there...

moet voldoen, bijvoorbeeld. Dat je daardoor...

must comply, for example. That you therefore...

Prestatiemaatschappij. Ja, bijvoorbeeld.

Performance company. Yes, for example.

Prestatiemaatschappij. Dat dat...

Performance company. That that...

elementen zijn. Of dat...

elements are. Or that...

ouders zelf steeds angstiger...

parents themselves increasingly anxious...

worden in het opvoeden. Van, doe ik het wel goed?

become in parenting. Am I doing it right?

Kan ik wel aan die normen voldoen? Komt het later...

Can I meet those standards? Will it come later...

met mijn kind wel goed? Dus daar zou een toename...

Is it okay with my child? So there would be an increase...

kunnen zitten. Nog weer een andere...

can sit. Yet another one...

toename zou kunnen zitten in het feit dat...

the increase could lie in the fact that...

angsten...

fears...

ook bepaalde somberheidsklachten steeds moeilijker...

also certain symptoms of depression increasingly difficult...

verdragen. Dat we zoiets hebben van...

dealing. That we have something like...

ja, maar het kan toch niet zijn dat je in deze tijd...

Yes, but it can't be that in this day and age...

een angst hebt die niet opgelost...

a fear that is not resolved...

kan worden? Dus dat we...

can be? So that we...

daardoor ook nog weer sneller richting...

therefore also even faster towards...

de zorg gaan. Met dingen die we voorheen...

go to healthcare. With things that we previously...

op andere manieren oplossen. Dus dat zou...

solve in other ways. So that would...

ook nog zo kunnen zijn.

it could also be like that.

Daarnaast is het angst... Dat het als...

Additionally, there is fear... That it is like...

problematisch wordt gezien en daar moet wat aan...

is seen as problematic and something needs to be done about it...

gedaan worden. In plaats van dat het...

being done. Instead of it being...

er soms is. Of dat je zelf zegt...

there sometimes is. Or that you say yourself...

er is geen leven mogelijk zonder angst.

There is no life possible without fear.

Hé, je hebt eigenlijk...

Hey, you actually have...

angst altijd nodig omdat het een hele...

fear always needed because it is a whole...

normale reactie is die jou helpt...

a normal reaction is one that helps you...

om...

to...

zorgvuldige keuzes te maken.

to make careful choices.

Als je geen angst had, liep je elke straat zo over...

If you had no fear, you would walk across every street just like that...

zeg maar. Dus het is wel goed dat je...

go ahead. So it’s good that you...

wat angst in je leven ervaart. Maar...

what fear you experience in your life. But...

de normbreedte...

the standard width...

daarvan, daar gaat natuurlijk het gesprek...

Of that, of course, the conversation goes...

over. Wat is acceptabel en wat niet. Ja.

Over. What is acceptable and what is not. Yes.

Wat vinden we nog acceptabel? Die vraag...

What do we still find acceptable? That question...

begon in Bert zijn hoofd rond te zingen...

began to hum around in Bert's head...

toen hij zelf in de jeugdhulp werkte.

when he worked in youth care himself.

Als psycholoog.

As a psychologist.

En toen hadden we de overtuiging...

And then we had the conviction...

dat als je als jeugdhulp en...

that when you as youth care and...

onderwijs goed gaat samenwerken...

education works well together...

dat er dan uiteindelijk straks minder kinderen...

that there will ultimately be fewer children...

zijn die vormen van jeugdhulp...

are those forms of youth assistance...

nodig hebben. Het zou dan preventief zijn.

to need. It would then be preventive.

Ehm...

Um...

Het idee is er nog steeds, toch? Of niet?

The idea is still there, right? Or not?

Ja, klopt.

Yes, that's correct.

Je zegt het een beetje zuchtend. Alsof het...

You say it a bit sighed. As if it...

inmiddels is opgegeven, het idee.

In the meantime, the idea has been given up.

Ja, ik begin daar steeds meer...

Yes, I am starting to feel more and more...

aan te twijfelen. Ik vraag me dat steeds meer af.

to doubt. I keep wondering about that more and more.

En dat was voor mij toen ook wel...

And that was indeed for me back then...

ik kreeg steeds meer kinderen ook...

I kept getting more children too...

want ik dacht, ja, zijn die kinderen nou echt ziek?

because I thought, yes, are those children really sick?

Of reageren ze eigenlijk heel normaal...

Or do they actually react very normally...

op een omgeving die...

in an environment that...

of veel te veel of veel te weinig van zich verlangt...

either too much or far too little is demanded of them...

of die heel onduidelijk is...

or that is very unclear...

voor kinderen. Dus helpt het dan wel...

for children. So does it help then...

om met een psychologenbril...

to look at it through a psychologist's lens...

daar naar te kijken?

to look at that?

Is dat wel voldoende? En doen we kinderen daar ten diepste...

Is that really enough? And do we children deeply...?

wel recht mee? Nog even los...

Well right with you? Just a little loose...

van de vraag...

of the question...

want daar ging uit mijn ploegschrift over...

because that was about what came out of my team notebook...

Ehm...

Ehm...

Wat gebeurt er eigenlijk in het onderwijs...

What is actually happening in education...

als we met... psychologische...

when we met... psychological...

bril op...

glasses on...

en een diagnostische bril op...

and a diagnostic lens on...

naar kinderen gaan kijken?

to go watch children?

Want we weten bijvoorbeeld...

Because we know, for example...

dat als een leraar weet dat een kind...

that if a teacher knows that a child...

een diagnose heeft, dat zijn verwachtingen aan zo'n leerling...

a diagnosis has, that his expectations of such a student...

kelderen. Gaan alleen maar omlaag.

Cellars. They only go down.

Ja, is dat wel goed voor leerlingen?

Yes, is that really good for students?

En moet je dat dan wel doen? Dus...

And do you really have to do that? So...

dat was voor mij toen de reden...

that was the reason for me then...

om eigenlijk twee dingen te doen. De stap naar het onderwijs...

to actually do two things. The step into education...

te maken. En...

to make. And...

dat ploegschrift af te schrijven.

to write off that team letter.

Ehm...

Ehm...

En toen op een gegeven moment werd ik vanuit Harderberg benaderd...

And then at one point, I was approached from Harderberg...

bij scholen van joh, wij lopen hier eigenlijk...

at schools of joh, we are actually walking here...

Vanuit de gemeente? Ehm...

From the municipality? Uh...

Nou, dat waren eerst de scholen zelf.

Well, that was initially the schools themselves.

En uiteindelijk werd daar de gemeente al vrij snel bij betrokken.

And eventually, the municipality got involved there quite quickly.

Omdat die scholen zeiden van ja, wij lopen er tegenaan...

Because those schools said yes, we are encountering it...

dat we steeds meer kinderen hebben...

that we are having more and more children...

die jeugdhulp nodig hebben. Dus we hebben jeugdhulp nodig...

who need youth care. So we need youth care...

in de school.

in the school.

En we spraken toen met elkaar van ja...

And we were then talking to each other about yes...

Is jeugdhulp wel een oplossing?

Is youth assistance really a solution?

Of wordt het probleem dan steeds groter?

Or is the problem getting bigger all the time?

Ik zeg ook wel vaak, ik zet mij als psycholoog...

I often say, I place myself as a psychologist...

in de school neer. En ik vind binnen no time...

in the school down. And I find in no time...

tien kinderen die mijn hulp optimaal kunnen gebruiken.

ten children who could make optimal use of my help.

Ik ga met ze om tafel...

I'm going to talk with them...

en na tien keer knappen ze allemaal zienderogen op.

and after ten times they all visibly improve.

Want ieder kind knapt op...

Because every child has their own strengths...

van tien keer praten met een...

from talking ten times with a...

goed luisterende volwassene.

good listening adult.

En vervolgens zeg ik nou, ze hadden mijn hulp hard nodig.

And then I say, well, they really needed my help.

Zie je wel, de jeugdhulp was wel nodig dat ik er was.

You see, the youth assistance was indeed necessary for me to be there.

Want ze zijn opgeknapt. Maar de vraag is...

Because they have been renovated. But the question is...

is dat goed? Is dat verstandig dan?

Is that good? Is that wise then?

Zou dat dan niet verstandig zijn?

Wouldn't that be wise?

Want je zegt...

Because you say...

weet je, een luisterend oor kan iedereen wel gebruiken.

You know, everyone can use a listening ear.

Ja, dus is de vraag...

Yes, so the question is...

is dat jeugdhulp? Ja, precies.

Is that youth assistance? Yes, exactly.

En is de vraag, moeten we dan dus kinderen...

And the question is, should we then have children...

laten geloven dat ze jeugdhulp hebben?

make them believe that they have youth care?

Of iemand die gewoon naar ze luistert?

Or someone who just listens to them?

En daar zit direct ook achter...

And right behind that is...

dat je dan een professional moet zijn om dat te kunnen doen.

that you have to be a professional to be able to do that.

Plus dat het ook nog eens...

Plus that it is also...

heel duur is.

very expensive is.

Dus er gaat allemaal gemeenschapsgeld naar dit soort...

So all this community money goes to this kind of...

trajecten. En dat is volgens mij...

trajects. And that is, in my opinion...

om twee redenen zorgelijk.

concerning for two reasons.

De ene reden...

One reason...

dat deze jongeren denken dat ze ziek zijn.

that these young people think they are sick.

Jij bent angstig, ze zitten in jouw hoofd, daar moet jij iets aan doen.

You are anxious, they are in your head, you need to do something about that.

Maar ik maak me nog veel meer zorgen...

But I'm even more worried...

houden we wel jeugdhulp...

do we still provide youth assistance...

en jeugdzorg beschikbaar...

and youth care available...

voor kinderen met hele zware problematiek?

for children with very serious issues?

Of moeten we al ons geld en al onze efforts inzetten...

Or should we invest all our money and all our efforts...

op dit soort problematiek?

on this kind of issues?

Dus daar zit voor mij zelf een grote drive...

So for me, there is a strong drive...

om hier veel kritischer mee om te gaan.

to deal with this much more critically.

Oké, pauze.

Okay, break.

Er zijn dus steeds meer jongeren...

There are therefore more and more young people...

die professionele hulp krijgen bij klachten...

to receive professional help for complaints...

zoals angst en somberheid.

such as anxiety and gloom.

Maar Bert is kritisch als het gaat...

But Bert is critical when it comes to...

om de inzet van jeugdhulp.

about the deployment of youth assistance.

Van bijvoorbeeld een kinderpsycholoog,

For example, from a child psychologist,

psychiater of coach.

psychiatrist or coach.

Niet te verwarren met afwijzend.

Not to be confused with rejecting.

Jeugdhulp is gewoon duur en er zijn wachtlijsten.

Youth care is simply expensive and there are waiting lists.

Dus niet iedereen kan meteen terecht voor een consult.

So not everyone can immediately go for a consultation.

Daarbij moet je...

In addition, you must...

ziek zijn om professionele hulp te krijgen.

to be sick to get professional help.

En is iedereen die die nu ontvangt...

And is everyone who is receiving it now...

ziek?

sick?

Schooldirecteur Chris benoemde bovendien...

School director Chris also appointed...

de afstand als een nadeel.

the distance as a disadvantage.

Als er iets binnen de school...

If there is something within the school...

een trigger is, waardoor scholieren...

a trigger is, which causes students...

angstiger of somber worden...

become more anxious or gloomy...

dan ziet een behandelaar buiten de school dat niet.

Then a practitioner does not see that outside the school.

En die kan daar misschien ook weinig aan doen.

And that person may not be able to do much about it either.

Die opereert letterlijk...

That operates literally...

in een klinische setting...

in a clinical setting...

van in het natuurlijke habitat...

from in the natural habitat...

van een leerling.

from a student.

Maar er zijn misschien ook andere opties.

But there may also be other options.

Zoals het spreekuur van Fraukje.

Like the consultation hours of Fraukje.

Dat startte als een pilotproject...

That started as a pilot project...

maar is inmiddels een gegeven.

but is now a given.

Zo kwam ik in Harderberg terecht.

That's how I ended up in Harderberg.

Ik weet nog goed dat we toen met een aantal jongeren spraken...

I still remember that we were talking with a number of young people back then...

en die jongeren zeiden tegen ons van...

And those young people said to us that...

joh, jullie noemen dat angst en depressiviteit...

dude, you call that fear and depression...

maar wat wij eigenlijk nodig hebben is gewoon contact.

But what we actually need is just contact.

We hebben gewoon behoefte aan contact.

We just need contact.

Dat zeiden ze zelf?

Did they say that themselves?

Ja, uiteindelijk kwamen we daar gewoon op uit.

Yes, in the end we just came to that conclusion.

Dat was nog voor corona.

That was before corona.

En toen hebben we eigenlijk...

And then we actually...

dit traject ingezet.

this trajectory initiated.

En wanneer we...

And when we...

in de praktijk zijn gaan kijken van...

to look in practice at...

stel nou dat we mensen die goed contact kunnen maken...

Let's say we have people who can make good connections...

op deze scholen...

at these schools...

en binnen deze scholen ruimte zouden geven.

and within these schools would provide space.

Mensen die goed kunnen luisteren...

People who can listen well...

goed kunnen optrekken met zo'n jongere...

to get along well with such a younger person...

en ook de tijd hebben om dat misschien wat vaker te doen.

and also have the time to do that perhaps a bit more often.

Niet twee keer, maar...

Not twice, but...

ik meen dat degenen die...

I mean that those who...

het meeste contactmomenten...

the most contact moments...

dat het wel veertig of zo zijn geweest.

that it must have been about forty or so.

Dat kan in de zorgstructuur in de scholen nu niet.

That is not possible in the care structure in the schools now.

Maar als je dat dus een beetje uitbreidt...

But if you expand on that a bit...

dan lukt dat wel.

Then that will work.

Ik denk niet dat het nodig is om dat jeugdhulp te noemen.

I don't think it's necessary to mention that youth assistance.

Het is in ieder geval veel goedkoper dan jeugdhulp.

It's definitely much cheaper than youth care.

Met iemand als Sanne daarbij...

With someone like Sanne involved...

zodat we ook geen dingen over het hoofd zien.

so that we also do not overlook things.

De GGD-arts.

The GGD doctor.

Ja, de GGD-arts.

Yes, the municipal health doctor.

Je bent altijd bang dat je dingen over het hoofd ziet.

You are always afraid that you might overlook things.

Want als iemand gewoon een zware depressie heeft...

Because if someone is just suffering from severe depression...

moet die gewoon hulp hebben.

just needs help.

Dan moet je dat niet afdoen met kleine inzet.

Then you shouldn't dismiss that with a small investment.

Maar als die dat niet heeft...

But if it doesn't have that...

of dat ze beelden niet laat zien...

or that she doesn't show images...

dan kun je ook andere oplossingen verzinnen.

then you can come up with other solutions as well.

Een jongere...

A young person...

die gewoon even niet de toets...

who just doesn't have the test...

in een hele groep hoeft te maken...

in a whole group has to make...

maar gewoon even op de kamer bij iemand die daar toch is.

but just for a moment in the room with someone who is already there.

Of een...

Or a...

Omdat dat spannend is.

Because that's exciting.

Ja, die vindt het spannend en dan krijgt hij een rare ademhaling...

Yes, he finds it exciting and then he gets a strange breathing...

en dan wil het niet en dan slaat hij dicht.

and then it doesn't work and then it shuts down.

Kom maar dan gewoon bij mij zitten om die toets te maken...

Just come sit with me to take that test...

en dan help ik je.

And then I'll help you.

Dus dat kan dan heel makkelijk binnen die school.

So that can be done very easily within that school.

Of een mentor...

Or a mentor...

die gewoon zegt...

that just says...

ik zit gewoon niet met deze klas.

I just don't fit in with this class.

Kun je me eens even helpen om mee te kijken?

Can you help me take a look?

Want ik zie wat van dit soort klachten ontstaan.

Because I see some of these types of complaints arising.

Wat kan ik doen als mentor?

What can I do as a mentor?

Zo focus je je helemaal niet meer op die leerling.

This way you are no longer focused on that student at all.

Of...

Of...

een van de teamleiders binnen die school die zei...

one of the team leaders within that school who said...

moeten we ook niet iets met ons roosten?

Do we also need to do something with our roasting?

Als er steeds meer kinderen angstig zijn...

If more and more children are anxious...

kunnen we dan niet daar ook eens naar kijken...

Can't we take a look at that as well?

hoe we bijvoorbeeld iets langer tijd hebben...

how we for example have a bit more time...

om pauze te houden zodat mensen wat kunnen ontladen.

to take a break so that people can relieve some tension.

Dus helemaal niet...

So not at all...

naar die individuen kijken, maar vooral naar die context.

looking at those individuals, but especially at that context.

En grappig is wel dat het spreekuur...

And what’s funny is that the consultation hour...

van een vrouwtje, de orthopedagoog...

from a lady, the orthopedagogue...

heet angst en depressie.

it is called fear and depression.

Het is mijn fout.

It's my fault.

Het is de grootste fout die ik heb gemaakt.

It is the biggest mistake I have ever made.

Ik heb deze pilot angst en depressiviteit genoemd...

I have called this pilot fear and depression...

en ik zal het nooit meer doen.

and I will never do it again.

Waarom?

Why?

Daar zit...

There sits...

Haal toch maar een beetje je eigen gedachten om zeep.

Just go ahead and ruin your own thoughts a little.

Ja, dus dat is ook wat we hebben geleerd...

Yes, so that is also what we have learned...

in de afgelopen jaren, dat dat dus zo is.

in recent years, that that is the case.

Dat als je iets angstig of depressief noemt...

That when you call something anxious or depressed...

dat direct al alarmbellen aangaan.

that immediately raises alarm bells.

En dat het al heel moeilijk is om dat...

And that it is already very difficult to...

ja, of te normaliseren...

yes, or to normalize...

is ook zo'n raar woord, maar...

is also such a strange word, but...

om dan nog met een leerling gewoon te gaan zitten en zeggen van...

to then just sit down with a student and say...

joh, wat is er aan de hand? Hoe gaat het met je?

Hey, what's going on? How are you?

Misschien is het wel iets anders. Misschien hoef je het niet zo te noemen.

Maybe it's something different. Maybe you don't have to call it that.

Misschien is het normaal.

Maybe it's normal.

Misschien is het een fase.

Maybe it's a phase.

Of misschien groei je er weer overheen.

Or maybe you'll grow out of it again.

Misschien heeft het ook wel een functie...

Maybe it serves a purpose too...

nu even, dat je ergens op getriggerd wordt...

Just a moment, that you are triggered by something...

dat je dat even moet ontdekken hoe dat dan zit.

that you need to figure out how that works.

Ja, dat lukt eigenlijk niet meer...

Yes, that's actually no longer possible...

als je dit soort termen gebruikt.

if you use these kinds of terms.

Je hebt het nu al...

You already have it now...

een paar keer over de behoefte aan contact...

a few times about the need for contact...

en dat ze...

and that they...

leerlingen dat willen en leraar...

students who want and teacher...

eigenlijk ook. Denk je dat...

actually so. Do you think that...

angst, wat we dan...

fear, what we then...

maar angst noemen, dan...

but to call it fear, then...

eigenlijk vaak neerkomt op een...

actually often comes down to a...

vorm van onverbondenheid?

form of disconnection?

Ja, dus...

Yes, so...

onverbondenheid...

disconnection...

ik denk dat dat een mooi woord is inderdaad...

I think that's indeed a beautiful word...

wat in dit kader eigenlijk speelt...

what actually plays a role in this context...

waardoor er niet meer geoefend wordt...

resulting in no more practice being done...

met angst. En het gevoel...

with fear. And the feeling...

ontstaat bij leerlingen, dat zien we nu heel sterk...

It arises in students, we see that very strongly now...

terug, dat als je...

back, that if you...

angst ervaart, dat je twee opties hebt.

experiences fear, that you have two options.

Of je lost het zelf op...

Or you solve it yourself...

dus dat is je eigen opdracht, je eigen...

so that is your own assignment, your own...

verantwoordelijkheid, je moet je eigen wel en we...

responsibility, you have to take care of yourself and we...

in de gaten houden. Of...

keep an eye on it. Or...

je zoekt professionele hulp. En dan ben je dus...

you are seeking professional help. And so you are...

ziek. En dan ben je dus...

sick. And then you are...

voorwaarde om professionele hulp te krijgen ben je ziek.

A condition to receive professional help is that you are sick.

Dan moet je eerst ziek zijn. En inderdaad...

Then you must first be sick. And indeed...

die onverbondenheid...

that disconnection...

dat zit heel erg sterk in dat gebied daartussen.

That is very strong in that area in between.

Kunnen we daar nog...

Can we still...

meer doen? Ja.

Do more? Yes.

Ja.

Yes.

En wat we nu terug horen van mentoren is...

And what we are now hearing back from mentors is...

en dat vind ik wel zorgelijk...

and I find that quite concerning...

dat ze zeggen van ja, ik durf...

that they say yes, I dare...

niet altijd meer te vragen...

not always able to ask anymore...

hoe het met een jongere is. Want stel...

how a young person is doing. Because imagine...

je voor dat die mij iets vertelt waar ik iets mee moet.

I hope that you will tell me something I can work with.

En dat ik dat dan niet kan.

And that I cannot do that.

Dat ik moet opschalen of dat ik...

That I have to scale up or that I...

dat die vertelt dat die...

that it tells that it...

depressief is. Want jongeren...

is depressed. Because young people…

spreken heel snel in die taal, van ik voel me...

speak very quickly in that language, of I feel...

depressief of sad of stress, weet ik allemaal wat.

depressed or sad or stressed, I know all about that.

Ja, wat moet ik dan? Daar ben ik helemaal niet voor...

Yes, what should I do then? I'm not at all for that...

opgeleid als leraar. En...

trained as a teacher. And...

dat je dan met leraren doorneemt, nee dat...

that you then go through it with teachers, no that...

is ook helemaal niet nodig dat je daarin opgeleid bent.

It is also not necessary for you to be trained in that.

Maar als we die hypothese...

But if we take that hypothesis...

van depressiviteit, stress...

from depression, stress...

zouden omruilen voor die hypothese van...

would exchange for that hypothesis of...

onverbondenheid of gebrek aan contact...

disconnection or lack of contact...

of behoefte aan meer contact...

or need for more contact...

dan kun je wel wat doen. Dan ben je zelfs...

then you can do something. Then you are even...

ongelooflijk belangrijk.

incredibly important.

Misschien wel belangrijker dan welke behandelaar...

Perhaps more important than any practitioner...

dan ook.

then also.

Heb jij als tiener professionele hulp gehad...

Did you receive professional help as a teenager...

Daan? Iets wat je zou kunnen scharen...

Daan? Something you could categorize...

onder jeugdhulp?

under youth care?

Volgens mij ben ik in elk...

In my opinion, I am in every...

kamertje wel geweest. De schoolpsycholoog...

the little room has been. The school psychologist...

de faalangstcoach, de huiswerkbegeleider...

the anxiety coach, the homework supervisor...

de schooldirecteur.

the school principal.

Maar voor mij werkte dat allemaal niet.

But that didn't work for me at all.

Niemand zag dat de kern van het...

No one saw that the core of the...

probleem angst was. Angst om tekort te...

the problem was fear. Fear of lacking...

schieten, angst om overweldigd te raken.

shooting, fear of being overwhelmed.

Dat ik paniekerig werd van toetsen...

That I became panicky from exams...

was een symptoom van een dieper...

was a symptom of a deeper...

gevoel van angstige onverbondenheid.

feeling of anxious disconnection.

Van onveiligheid.

Of insecurity.

Hé, en als we dan naar nu kijken...

Hey, and if we look at now...

Waar op deze kaart zou je zeggen...

Where on this map would you say...

dat is waar ik nu sta?

is that where I stand now?

Ik denk hier.

I think here.

Of zo.

Oh, I see.

Dat je gewoon weer fijn voelt...

That you just feel good again...

op school en dat soort dingen allemaal.

at school and all that sort of thing.

Het staat eronder. Een veilige haven.

It's written below. A safe haven.

Wauw.

Wow.

Dat is een mooie plek.

That is a beautiful place.

Met uitzicht op het eiland...

With a view of the island...

van inspiratie.

of inspiration.

Terug naar de landkaart...

Back to the map...

van gevoelens en emoties.

of feelings and emotions.

Waar Fraukje en Tess overheen gebogen zitten.

Where Fraukje and Tess are leaning over.

Ik zie je ogen een beetje...

I see your eyes a little...

naar die kant van de kaart gaan.

Go to that side of the map.

Naar het strand.

To the beach.

Ik denk wel meer...

I think more...

met dromen, zeg maar.

with dreams, so to speak.

Ik heb wel wat dingen...

I have a few things...

dat ik later echt graag wil doen.

that I really want to do later.

Oké, dan is nu de logische vraag...

Okay, then the logical question now is...

weet je dan al wat je wilt worden als je later groot bent?

Do you already know what you want to be when you grow up?

Of wat voor iets...

Or what kind of thing...

je graag zou willen doen?

you would like to do?

Iets met fotografie. Dat vind ik ook wel leuk om te doen.

Something with photography. I also think that's fun to do.

Maar doe je dat nu dan ook al?

But are you doing that already?

Mag ik wat zien? Heb je dat bij je?

May I see something? Do you have it with you?

Jawel.

Yes indeed.

Deze zijn al van...

These are already from...

Bos.

Forest.

Ja, Bos van de herfst, zeg maar.

Yes, Forest of Autumn, so to speak.

Nog wel wat van mijn vriendinnen.

Still some of my girlfriends.

En heb je hun daarover verteld?

And did you tell them about it?

Ja, dat wel.

Yes, indeed.

We weten het ook wel vanaf, zeg maar.

We also know it from, let's say.

Ik heb vorige keer ook een presentatie overgehouden in de klas.

I also had a presentation left over in class last time.

En ik praat er ook wel gewoon over...

And I do talk about it as well...

als het nodig is.

if necessary.

En wat voor presentatie was dat?

And what kind of presentation was that?

Waar ging het precies over?

What was it exactly about?

Ja, over paniek en stress gewoon.

Yes, just about panic and stress.

Gewoon? Ja, hoe dat...

Just? Yes, how that...

Wel dapper.

Well brave.

Dat je dat deed.

That you did that.

Ja, het is toch superpersoonlijk.

Yes, it is really super personal.

Wisten die andere...

Did those others know...

leerlingen dat het zo persoonlijk was?

students that it was so personal?

Ja, nou...

Yes, well...

ik had wel eens af en toe paniekaanvallen in de klas.

I would occasionally have panic attacks in class.

Ze wisten er eigenlijk al een beetje...

They already kind of knew...

vanaf. Dus ik denk...

from. So I think...

ongeveer wel.

About yes.

Hebben meer vrienden en kennissen...

Have more friends and acquaintances...

van jou dit? Heb je het idee dat dit...

Is this from you? Do you feel that this...

veel voorkomend is?

is common?

Ik zou...

I would...

Volgens mij niet iemand die...

In my opinion, not someone who...

voorkomend is, maar niet iemand die ik echt...

is common, but not someone I really...

persoonlijk ken of zo.

personally know or so.

Zoek je...

Are you looking for...

andere leerlingen of kinderen die dit hebben...

other students or children who have this...

op online...

on online...

of in groepen of...

or in groups or...

Kijk, als ik dan...

Look, if I then...

soms op TikTok zie je natuurlijk heel veel...

Sometimes on TikTok, you obviously see a lot...

en dan wordt er wel eens iemand...

and then someone sometimes...

die daar last van heeft, maar niet weet wat er mee aan moet...

who suffers from it, but doesn’t know what to do about it...

dan stuur ik soms wel eens een berichtje, zeg maar...

then I sometimes send a message, you could say...

en dan... dat doe ik wel eens, maar niet...

and then... I do that sometimes, but not...

dat ik het opzoek, alleen als ik het echt tegenkom.

that I look for it, only when I really come across it.

En dan ben jij degene...

And then you are the one...

die een berichtje stuurt? Ja, van...

who sends a message? Yes, from...

dat ik wel begrijp hoe ze voelt en zo.

that I do understand how she feels and so on.

En dat is het gevoel dat je heel erg opgesloten zit...

And that's the feeling that you are very much trapped...

in die...

in that...

paniek? Ja, denk ik wel, ja.

Panic? Yes, I think so, yes.

En...

And...

wat zijn dan die tips die je...

what are those tips that you...

geeft? Als je zo'n...

gives? If you have such a...

TikTok berichtje stuurt?

Sending a TikTok message?

Nou, meestal zeg ik gewoon van...

Well, usually I just say...

Nou, dan willen de meesten niet, zeg maar...

Well, then most people don't want to, let's say...

ga gewoon naar je mentor heen. En ik begrijp...

just go to your mentor. And I understand...

wel dat ze dat lastig vinden.

Well, that they find it difficult.

Maar als je er ook niet over begint te praten...

But if you don't start talking about it either...

en als je het alleen maar opkropt, dan maak je het...

and if you just bottle it up, then you make it...

voor jezelf alleen maar erger.

only makes it worse for yourself.

GELUID VAN DEURBEL.

SOUND OF DOORBELL.

MUZIEK.

MUSIC.

Je luisterde naar een extra aflevering van...

You listened to an extra episode of...

De Angst Podcast.

The Fear Podcast.

Gemaakt door Daan Heerma van Vos...

Made by Daan Heerma van Vos...

en Remy van den Brand.

and Remy van den Brand.

Techniek Alfred Koster.

Technique Alfred Koster.

Productie Dini Bangma.

Production Dini Bangma.

Met speciale dank aan Tess en Niels.

With special thanks to Tess and Niels.

MUZIEK.

MUSIC.

Radio 1. NTR. Podcast.

Radio 1. NTR. Podcast.

Luister ook naar de podcast

Also listen to the podcast.

Dox, met iedere week een andere

Dox, with a different one every week.

documentaire. Je hebt toch altijd

documentary. You always have anyway

in je vriendengroep zo'n idioot die niet

in your group of friends such an idiot who doesn't

oplet en dan iemand bezwangerd.

watch out and then someone gets pregnant.

En dan denk je, jezus, dan ben ik dat.

And then you think, Jesus, then I am that.

Iedere week een ander geluid.

Every week a different sound.

Ontzettend lawaai maken die schildpadden.

Those turtles make an incredible amount of noise.

Hou je niet voor mogelijk.

Don't hold your breath.

Aargh! Aargh!

Aargh! Aargh!

Aargh! Iedere week een nieuwe blik

Aargh! A new can every week!

op de wereld. Er stonden grote letters

on the world. There were large letters

op het bord dat een vrouw

on the board that a woman

niet bedoeld is om een leidinggevende functie

not meant to be a managerial position

te krijgen ooit, weet je nog? Dox bij

to get someday, remember? Dox with

NPO Radio 1 en in

NPO Radio 1 and in

je favoriete podcast app.

your favorite podcast app.

Dox.

Dox.