#20 - En ze leefden nog lang en gezond?

Dit is een podcast van Human voor NPO Luister.

This is a podcast from Human for NPO Luister.

Na twintig weken maken we de balans op.

After twenty weeks, we assess the balance.

Hoe maakbaar is onze gezondheid?

How controllable is our health?

Op je gezondheid. Feiten en fabels over een gezond leven.

To your health. Facts and fables about a healthy life.

Met Nadia Zerouali en Elsie Vermeer.

With Nadia Zerouali and Elsie Vermeer.

We zijn aanbeland bij de allerlaatste aflevering van Op je gezondheid.

We have reached the very last episode of Op je gezondheid.

En we merkten dat een paar thema's de afgelopen maanden steeds weer terugkwamen.

And we noticed that a few themes kept recurring over the past few months.

De invloed van de omgeving op onze gezondheid bijvoorbeeld.

The influence of the environment on our health, for example.

Maar ook hoe ga je om met desinformatie online.

But also how do you deal with misinformation online.

En hoe kan het toch dat mensen zo gretig op zoek gaan naar middeltjes...

And how is it possible that people are so eagerly searching for remedies...

om hun gezondheid te veranderen.

to change their health.

Om hun gezondheid te verbeteren, terwijl die niet bewezen effectief zijn.

To improve their health, even though they have not been proven effective.

En daarover gaan Elsie en ik het in deze laatste aflevering hebben.

And that is what Elsie and I will be discussing in this final episode.

Ja, heel leuk dat ik erbij zit vandaag in deze laatste aflevering van het seizoen.

Yes, it's very nice that I'm here today in this final episode of the season.

En naast ons zit Shakib Sana.

And next to us sits Shakib Sana.

Hij is al dertien jaar huisarts.

He has been a general practitioner for thirteen years.

En hij is huisartsonderzoeker in Rotterdam en Leerdam.

And he is a general practice researcher in Rotterdam and Leerdam.

Hij is lid van de Raad van Toezicht van expertisecentrum VAROS.

He is a member of the Supervisory Board of the VAROS expertise center.

En hij doet mee aan het initiatief Dokters Vandaag op TikTok.

And he is participating in the initiative Doctors Today on TikTok.

Een kanaal waarop artsen betrouwbare gezondheidsinformatie geven.

A channel where doctors provide reliable health information.

Welkom Shakib.

Welcome Shakib.

Ja, bedankt.

Yes, thank you.

Wat was er met jou?

What happened to you?

Wat was jouw drijfveer om huisarts te worden?

What was your motivation to become a general practitioner?

Ik wilde gewoon dokter worden.

I just wanted to become a doctor.

Ik vind dokters zijn heel erg leuk.

I really enjoy being a doctor.

Ik weet nog dat ik de eerste of tweede dag van de college in de collegebanken...

I still remember that on the first or second day of the lectures in the lecture halls...

was tijdens de geneeskundeopleiding.

was during the medical education.

En toen kreeg ik van professor Thomas, dat is een hoofd van de huisartsopleiding...

And then I received from Professor Thomas, who is the head of the general practice training...

want de huisarts kon als beste vertellen hoe je eigenlijk de anamnesis het beste kunt afnemen.

Because the general practitioner could best explain how to take the anamnesis effectively.

En hoe kun jij ook eigenlijk met weinig middelen het goed diagnose kunnen stellen.

And how can you actually make a good diagnosis with limited resources?

En de manier hoe die dokter dat deed was ook een rollenspel.

And the way that doctor did it was also a role play.

Ik heb daar toen aan meegedaan.

I participated in that at the time.

En dat was echt een dokter.

And that was really a doctor.

En dat heeft mij zo geïnspireerd.

And that has inspired me so much.

En toen heb ik gezegd, ik wil eerst huisarts worden.

And then I said, I want to become a general practitioner first.

En daarna zie ik wat ik ga doen.

And then I will see what I will do.

En dat is uiteindelijk gewoon als dokter, als huisarts gebleven.

And that has ultimately just remained as a doctor, as a general practitioner.

Elsie heeft een compilatie gemaakt waarin we een aantal gezondheidsfabels horen...

Elsie has created a compilation in which we hear a number of health myths...

die de afgelopen weken voorbij zijn gekomen.

that have passed in the past few weeks.

Laten we heel even gaan luisteren.

Let's listen for a moment.

Slik jij de pil?

Are you taking the pill?

Nee, nee.

No, no.

Ik slik niet de pil.

I am not taking the pill.

Omdat ik dus geen hormonen binnen wilde krijgen eigenlijk.

Because I didn't want to take hormones actually.

Dus ja, er wordt toch wel wat meer gezegd over...

So yes, a bit more is being said about...

dat als je zou stoppen met de pil, dat je dan een leukere versie van jezelf hoort.

that if you stopped taking the pill, you would hear a nicer version of yourself.

En hoe wordt er in jouw vriendengroep over gepraat?

And how do people in your group of friends talk about it?

Of wat is het algemene idee wat mensen hebben ervan?

Or what is the general idea that people have about it?

Ja, steeds meer mensen die nergens aanzitten eigenlijk.

Yes, more and more people who don't really engage in anything.

Ik heb idee dat dat steeds normaler wordt.

I have the idea that that is becoming more and more normal.

Ik heb ook al een paar vrienden die zo tracken, weet je wel.

I also already have a few friends who track like that, you know.

Dat ze alles bijhouden in zo'n app en dan temperatuur gaan meten.

That they keep track of everything in such an app and then start measuring temperature.

Daar hoor ik ook wisselende verhalen over.

I've also heard varying stories about that.

Maar ik merk wel dat het minder vanzelfsprekend is...

But I do notice that it is less obvious...

dan bijvoorbeeld toen ik 18 was.

then for example when I was 18.

Ja, want over die skincare en het gebruik van zonnebrand...

Yes, because about that skincare and the use of sunscreen...

dat is echt helemaal een hot topic op social media.

That is really a hot topic on social media.

We staan hier in de Albertuin bij de zonnebrandcremes.

We are here in the Albert Garden by the sunscreen lotions.

En er zijn hedendaag met dit prachtige weer...

And nowadays with this beautiful weather...

vele mensen die zonnebrandcremes smeren...

many people who apply sunscreen...

om zich niet te laten verbranden door de zon.

to avoid getting burned by the sun.

Voor die mensen wil ik jullie even waarschuwen...

I want to warn you for those people...

dat de zonnebrandcreme voor vele nadelen...

that the sunscreen has many disadvantages...

en slecht gezondheidseffecten kan hebben.

and can have negative health effects.

Die bevatten namelijk UV-filters...

They contain UV filters...

zoals de benzijnvarianten, zoals oxybenzone...

such as the benzene variants, such as oxybenzone...

afobenzone, octicorolen en homosalata.

afobenzone, octocrylene, and homosalate.

Die op lange termijn kankwekkend kunnen zijn.

That could be cancerous in the long term.

Vond jij online adviezen over hoe je beter kan slapen?

Did you find online advice on how to sleep better?

Ja, ik heb...

Yes, I have...

Kijk, er is natuurlijk allerlei informatie...

Look, there is of course all sorts of information...

van thuisarts en dat soort dingen.

from general practitioners and that kind of thing.

Maar er zijn ook TikTok's...

But there are also TikToks...

en ook supplementen die je kunt bestellen.

and also supplements that you can order.

Dus het ligt er ook een beetje aan waar je naar kijkt.

So it also depends a bit on what you are looking at.

Wil je een TikTok zien?

Do you want to see a TikTok?

Oké, deze vond ik wel grappig.

Okay, I found this quite funny.

Bananen als slaapmiddel.

Bananas as a sleeping aid.

Bananen bevatten melatonine en serotonine.

Bananas contain melatonin and serotonin.

Neem een avond een banaan...

Take a banana one evening...

voordat je naar bed gaat...

before you go to bed...

en je slaapt als een roos.

and you sleep like a rose.

Dus we hebben het over heel verschillende...

So we are talking about very different...

soorten van producten.

types of products.

En we moeten het eigenlijk over voedsel hebben...

And we actually need to talk about food...

en niet over stofjes die erin zitten.

and not about the little particles that are in it.

Het wordt allemaal teruggebracht tot iets...

It all comes back to something...

zo simpel dat het maar over één stofje gaat.

so simple that it is only about one substance.

En daar kun je eindeloos...

And there you can endlessly...

dus hype's over formuleren.

So hype's over to formulate.

Mensen eten geen...

People do not eat...

Cholesterol.

Cholesterol.

Of calorieën of zoiets eigenlijk.

Or calories or something like that, actually.

Ze eten voedsel en ze drinken dingen.

They eat food and they drink things.

En waar mensen door misleid worden...

And where people are misled...

is dat de industrie dat dan gebruikt...

Is that the industry that uses that then...

die hype's, om hun producten...

those hype's, to promote their products...

hun ongezonde producten aan de man te brengen.

to sell their unhealthy products.

Zullen we eens naar de...

Shall we go to the...

meeneemsnacks voor onderweg lopen?

snacks to take along for the road?

Ja, dit is een schap die zich heel gezond voordoet.

Yes, this is a shelf that appears very healthy.

Dit is een beetje het bewuste voedingsschap.

This is a bit of the conscious nutrition shelf.

Zo wordt het wel eens bij supermarkten genoemd.

That's how it's sometimes referred to in supermarkets.

Ja, je ziet hier wel...

Yes, you can see here...

producten die zich heel mooi voor willen doen.

products that want to present themselves very nicely.

Dus proteinchips met een groene A.

So protein chips with a green A.

Nou ja, het is chips.

Well, it's chips.

Dus alsnog bevat het veel zout.

So it still contains a lot of salt.

En het is nou niet dat...

And it's not like...

dit heel gezond is dat iedereen elke dag...

this is very healthy that everyone every day...

eiwitschips zou moeten eten.

should eat protein chips.

Dus dit is zo'n voorbeeld van producten die zich heel mooi voor willen doen.

So this is an example of products that want to present themselves very nicely.

Je ziet nu steeds vaker ook...

You are now increasingly seeing...

celebrities of bekende Nederlanders...

celebrities or well-known Dutch people...

die dan eventjes drie maanden...

which then would just be three months...

heel hard gaan trainen met een personal trainer.

train very hard with a personal trainer.

En dan op de mens held staan.

And then stand out for the person.

En die zeggen dan, het kan wel.

And they say then, it is possible.

Maar die geven volgens mij ook allemaal wel aan...

But I think they all indicate as well...

dat ze in die drie maanden...

that in those three months...

of in die zes maanden die ze ervoor hebben genomen...

or in the six months they took before that...

echt wel heel hun leven hebben aangepast.

really have adapted their lives a lot.

En het ook echt wel mentaal heel zwaar vonden.

And found it really quite mentally heavy.

Dus dat betekent dat die misschien wel...

So that means that maybe that...

dertig uur in de week met dat lichaam bezig zijn.

Thirty hours a week working on that body.

En niet alleen aan het trainen zijn.

And not just training.

Maar ook video's aan het maken zijn.

But also making videos.

Heel actief zijn in hun dagelijks leven.

Being very active in their daily life.

En eigenlijk daar alles op zetten.

And actually put everything on that.

Dus dat is echt geen realistisch doel...

So that's really not a realistic goal...

voor veel mensen.

for many people.

Voor het microdozen...

For the micro boxes...

is vooral anekdotisch bewijs.

is mainly anecdotal evidence.

En als je echt placebo-gecontroleerd onderzoek doet...

And if you really do placebo-controlled research...

waarbij mensen niet...

where people do not...

weten of ze een microdosis...

knowing whether they have a microdose...

van een psychedelicum krijgen of een placebo...

to get from a psychedelic or a placebo...

dan zie je dat vooral de mensen die dachten...

then you see that especially the people who thought...

dat ze het psychedelicum kregen...

that they received the psychedelic...

dat die veel positieve effecten...

that it has many positive effects...

hadden gemerkt.

had noticed.

Dus het is nog moeilijk om een goed onderscheid te maken...

So it's still difficult to make a clear distinction...

tussen het placebo-effect en het effect van het microdozen.

between the placebo effect and the effect of microdosing.

Dat was het hele seizoen op je gezondheid...

That was the whole season on your health...

in een notendop.

in a nutshell.

Ja, indrukwekkend.

Yes, impressive.

Shakib, er kwamen allerlei gezondheidsclaims ook al voorbij.

Shakib, various health claims also came up.

We hoorden een aantal van die valse claims ook in de compilatie.

We heard a number of those false claims in the compilation as well.

Hoe luister je daarna als huisarts?

How do you listen afterwards as a general practitioner?

Ja, toch met...

Yes, still with...

Ja, deel is ook bijna gewoon lachwekkend, zeg maar.

Yes, part of it is almost just laughable, so to speak.

Zo'n banaan voor het slapen gaan.

A banana before going to sleep.

Dat ik het vroeger dacht.

That I thought it before.

Het is natuurlijk een Apple a day keeps doctors away.

An apple a day keeps the doctor away.

Het is ook een oude wijsheid die we kennen.

It is also an old wisdom that we know.

Het gaat om gezonde voeding, maar ik eet heel veel bananen.

It's about healthy food, but I eat a lot of bananas.

Maar het is ook echt een nacht dat ik niet goed kan slapen.

But it is really a night that I can't sleep well.

Dus dat zijn maar voor de rest.

So that's just for the rest.

Ik ben toch aantal zorgwekkend.

I am still somewhat concerned.

De dingen waar het allereerste wat ik hoorde was...

The things where the very first thing I heard was...

dat over temperatuurmethoden...

that about temperature methods...

voor de...

for the...

als een alternatief voor de pil.

as an alternative to the pill.

In plaats van een antiseptiepil.

Instead of an antiseptic pill.

Ja, en ik heb dat in de praktijk.

Yes, and I have that in practice.

Ik moest ook echt aan een patiënt denken die een vijf maanden oude baby heeft...

I really had to think of a patient who has a five-month-old baby...

en net zwanger is geraakt.

and just got pregnant.

Omdat die dacht van oké, de hormonen zijn toch allemaal heel erg voor je lijf.

Because she thought, okay, the hormones are really good for your body.

En toen zei ze die patiënt ook...

And then she said that patient too...

toen zei ze ik ben zwanger.

Then she said, "I am pregnant."

Ik zei oh, was het gewenst dat ik nu zwanger ben?

I said oh, was it desired that I am pregnant now?

Zei ze nee.

She said no.

En ik schaam me dat ik toch...

And I am ashamed that I still...

weer ingetrapt ben.

I'm back to being trapped again.

Dat ik toch naar iemand heb geluisterd die geen dokter was.

That I listened to someone who was not a doctor after all.

En ik dacht al die hormonen, dit, dat.

And I thought all those hormones, this, that.

Je zou daarvan...

You would...

onvruchtbaar kunnen worden.

can become infertile.

Ik zei maar je hebt toch bewezen dat jij een kind had.

I said, but you have proven that you had a child.

Je hebt altijd hormonen gebruikt.

You have always used hormones.

Zei ze ja, maar dat is precies...

She said yes, but that's exactly...

ik weet niet hoe ik er ingetrapt ben.

I don't know how I fell for it.

En dat is wanneer mensen zich eigenlijk echt...

And that is when people actually really...

beter genomen voelen en om tuin in het geleid voelen.

Feel better taken and feel led in the garden.

En er zijn ook niet mensen vaak vanuit een lager opleidingsniveau...

And there are also not people often from a lower educational level...

als we denken.

as we think.

Maar ze noemen het als een hoger opgeleide vrouw.

But they refer to it as a highly educated woman.

En dat is ook vaak dat die...

And that is also often that those...

misinformatie, disinformatie best wel geraffineerd is.

misinformation, disinformation is quite sophisticated.

Dat is een banaan.

That is a banana.

Zij moet eten voor slapen gaan, nou tot daaraan toe.

She has to eat before going to sleep, well that's that.

Maar als het verder gaat over diegene die het zei, ook over zonnebrandcreme.

But when it comes to the one who said it, also about sunscreen.

Dan moet je echt liters over je lichaam heen smeren.

Then you really need to slather liters all over your body.

Wil je daar kanker van krijgen?

Do you want to get cancer from that?

Terwijl je echt, als je een keer goed verbrand bent...

While you really, if you've been badly burned once...

dan kun je echt kanker van krijgen.

then you can really get cancer from it.

De kans is vrij groot.

The chance is quite large.

En merk jij dat dat veel meer jouw spreekkamer binnenkomt?

And do you notice that it comes into your office much more?

Die invloed van die influencers?

The influence of those influencers?

Zijn er meer mensen die zich...

Are there more people who...

ja zeg maar opgelicht voelen?

Yes, feeling scammed?

Dat ze zo ver komen?

That they get this far?

Ja, de laatste jaren veel meer inderdaad.

Yes, indeed a lot more in recent years.

Aanvankelijk was het meer over kindervaccinatie.

Initially, it was more about childhood vaccination.

Toen kwamen de HPV-vaccinaties.

Then came the HPV vaccinations.

Dat was voor de coronaperiode.

That was before the corona period.

Dat was dat je autisme zou kunnen geven.

That was that you could give autism.

Dat HPV-vaccinatie kinderen, met name de meisjes...

That HPV vaccination for children, especially girls...

onvruchtbaar zou kunnen maken.

could make infertile.

Hoeveel consult heb ik daarover niet gehad?

How many consultations have I not had about that?

En of de patiënten of zelfs vanuit hun eigen omgeving mensen belden.

Whether the patients or even people from their own environment called.

Zou jij voor je eigen kinderen...

Would you for your own children...

of zou jij voor je eigen dochters...

or would you for your own daughters...

of aan anderen willen adviseren...

or want to advise others...

dat zij die HPV-vaccinatie nemen?

that they take that HPV vaccination?

Want dat maakt toch mensen onvruchtbaar.

Because that makes people infertile.

En het verpante was, het waren niet alleen maar mensen...

And the surprising thing was, it was not just people...

van wie ze verwachten, zij hebben geen toegang tot internet.

from whom they expect, they have no access to the internet.

Er waren mensen die juist heel veel toegang tot internet...

There were people who had a lot of access to the internet...

hadden, die juist alles heel goed konden...

had, who could do everything very well...

onderscheid maken tussen...

make a distinction between...

wat informatie goed of slecht is.

what information is good or bad.

Maar toch, wanneer het om je kinderen gaat, om je gezondheid gaat...

But still, when it comes to your children, when it comes to your health...

waar het woord kanker in komt, dan raakt mensen.

where the word cancer comes up, it touches people.

En dan emotie gaat een belangrijke rol spelen.

And then emotion will play an important role.

En dat is precies ook het hele verdienmodel...

And that is exactly the whole business model...

ook vanuit de zoekmachines.

also from the search engines.

Als je het woord hebt dan over gezondheid...

If you have the word then about health...

gaat niet zoveel naar boven komen.

will not come up that much.

Heb je het over kanker ergens, dan gaat in één keer iets naar boven komen.

If you talk about cancer anywhere, something will suddenly come up.

En dan worden mensen daar bang van.

And then people become afraid of that.

Dus als je het over de HPV-vaccinatie hebt...

So when you're talking about the HPV vaccination...

want daar begon ook die misinformatie...

because that's where the misinformation also began...

het beschermt tegen kanker en de toekomst.

it protects against cancer and the future.

Dat is ver van de bedshow.

That is远 from the bed show.

Maar het wordt onvruchtbaar.

But it becomes barren.

En voor een meisje, nou ja, dan is het heel erg voor mensen.

And for a girl, well, then it is very much for people.

En dat zie je ook tijdens de coronaperiode...

And you can see that during the corona period...

waarin mensen geen vaccinatie wilden nemen.

in which people did not want to get vaccinated.

En nu veel meer ook over de pil.

And now much more about the pill.

Zelfs antibiotica wordt mensen gewoon laten en niet nemen.

Even antibiotics are simply not taken by people.

Wij als huisarts en dokters in Nederland...

We as general practitioners and doctors in the Netherlands...

zijn berucht dat wij weinig antibiotica's voorschrijven.

They are notorious for prescribing few antibiotics.

Daar ben ik overigens trots op.

I am proud of that, by the way.

Want wij een hele goede antibiotica-beleid hebben hier in Nederland.

Because we have a very good antibiotic policy here in the Netherlands.

Maar zelfs dat laten mensen...

But even that people let...

want ze schrijven alleen voor met het nodige.

because they only write for the necessary.

Ze zeggen net zo'n gif, ik ga het niet nemen bij een bewezen infectie.

They say it's just as poisonous, I'm not going to take it with a proven infection.

En dan krijg je...

And then you get...

en dan wordt de infectie alleen maar erger.

and then the infection only gets worse.

Het lijkt me heel frustrerend eigenlijk als huisarts.

I think it must be very frustrating actually as a general practitioner.

Hoe is je werk daardoor veranderd?

How has your work changed because of that?

Ja, niet...

Yes, not...

niet frustrerend als huisarts.

not frustrating as a general practitioner.

Ik zie gewoon veranderingen.

I just see changes.

Ik bedoel, ik had heel veel ziektes die je vroeger had.

I mean, I had a lot of diseases that you used to get.

Twintig jaar geleden, die heb je nu niet.

Twenty years ago, you don't have that now.

Dus ik zie dat gewoon bij een werkfilter wordt veranderd.

So I just see that it's simply changed in a work filter.

En in die verandering moet je dus ook echt meegaan.

And in that change, you really have to go along with it.

Wat zeg jij dan tegen je patiënten?

What do you say to your patients then?

Zeg maar, als ze aankomen met...

Just say, when they arrive with...

Ze hebben effectief bewezen...

They have effectively proven...

een infectie waar een...

an infection where a...

biotica-accu je tegen helpt.

biotica battery helps you against it.

En als je het niet neemt, wordt het erger.

And if you don't take it, it will get worse.

Wat zeg jij tegen hen?

What do you say to them?

Het begint eigenlijk vanaf...

It actually starts from...

wanneer je een recept gaat voorschrijven...

when you are going to prescribe a recipe...

om even goed te peilen of de patiënt eerst dat wil.

to gauge whether the patient wants that first.

En als hij het niet wil, waarom hij het niet wil.

And if he doesn't want it, why he doesn't want it.

En daarnaast kun je ook kijken om een controleaanspraak af te spreken.

And you can also consider scheduling a follow-up appointment.

Maar wanneer iemand komt die van de biotica ook niet echt ingenomen...

But when someone comes who is not really taken by the biotics...

het beleid die je hebt voorgeschreven...

the policy that you have prescribed...

dan ga je het gesprek aan.

Then you engage in the conversation.

En gewoon open gesprek echt vragen...

And just have an open conversation and really ask questions...

van waarom heb je dat niet gedaan?

Why didn't you do that?

Wat mag ik de reden er weten?

What may I know the reason for?

En dat moet je echt op een hele zorgvuldige manier doen...

And you really have to do that in a very careful way...

zonder vooroordeel.

without prejudice.

Want de patiënt, wat ik net zei...

Because the patient, what I just said...

die schamen zich eigenlijk al.

They are actually already ashamed.

Wanneer ze bij jou komen omdat je iets had voorgeschreven...

When they come to you because you had prescribed something...

of je had iets gezegd...

or you had said something...

is het gewoon verergerd en dan komen ze terug.

It has just gotten worse, and then they come back.

Want een patiënt die...

Because a patient who...

en daar is ook die heiligheid...

and there is also that holiness...

van vertrouwen in de spreekkamer...

of trust in the consultation room...

is heel belangrijk.

is very important.

Dus daarom mag een patiënt alles in de spreekkamer zeggen.

So that's why a patient can say anything in the consultation room.

En er is ook die beroepsschuim daarop gebaseerd...

And there is also that professional foam based on it...

dat die patiënt moet zich veilig voelen.

that the patient must feel safe.

Want die schaamt zich eigenlijk al.

Because she is actually already ashamed.

En die is bang dat de dokter gaat...

And he is afraid that the doctor is going to...

op mijn kop geven. Waarom heb je het gedaan?

give it to me on my head. Why did you do it?

Nee, gewoon luisteren. En dan zeg je...

No, just listen. And then you say...

van wie heb je informatie geluisterd?

Whose information did you listen to?

Van die en die? Is die persoon een dokter?

From that one and that one? Is that person a doctor?

Nee. Ik zei nou, dan wanneer je ziek bent...

No. I said, then when you are sick...

kom je bij mij. Misschien kun je de volgende keer...

Are you coming to me? Maybe you can next time...

naar deze en deze website gaan kijken.

to look at this and this website.

En je hoorde erbij ergens ook iemand die zei...

And you also heard someone say somewhere...

kijk naar thuisarts.nl en van die website...

look at thuisarts.nl and from that website...

nee, dat is een hele betrouwbare website.

No, that is a very reliable website.

Dus nee, dat kan je niet kleineren.

So no, you can't belittle that.

Dat is een hele betrouwbare website...

That is a very reliable website...

waar je... of moet ik naar de dokter?

where you... or should I go to the doctor?

Of vanuit de patiëntenvereniging...

Or from the patient association...

die de websites hebben. Die zijn ook...

those who have the websites. They are also...

allemaal goede websites.

all good websites.

En ben jij als huisarts...

And are you as a general practitioner...

opgewassen tegen al die valse...

up to the challenge of all that false...

gezondheidsclaims online?

health claims online?

Of is het eigenlijk een beetje dweilen met de kraan open?

Or is it actually a bit like mopping with the tap open?

Er zijn nu zoveel...

There are now so many...

onderwerpen waar al die...

subjects where all that...

feiten en fabels over zijn.

facts and fables about being.

Ik denk dat de nieuwe generatie huisarts...

I think that the new generation of general practitioners...

of de nieuwe generatie geneeskundestudenten...

of the new generation of medical students...

die worden ook... hopelijk worden ook...

those will also... hopefully will also...

veel opgeleid met dat soort dingen. Je ziet er wel natuurlijk...

well educated with that sort of thing. You can see it of course...

heel veel geneeskundestudenten of heel veel artsen zijn...

a lot of medical students or a lot of doctors are...

die ook die eigen TikTok-kanalen hebben of sociale media gaan ze...

those who also have their own TikTok channels or social media are going to...

actief ook informatie geven.

actively also provide information.

En daar zijn we gewoon ook heel blij mee. Gewoon dat die groep ontstaat...

And we are just very happy about that. Just that group is forming...

die zich eigenlijk veel meer ook durft eruit...

that actually dares to stand out much more...

informatie ook buiten te geven wanneer we als arts zijn.

to provide information outside when we are acting as doctors.

En vanuit die hoedanigheid...

And in that capacity...

informatie geven. Maar ik denk aan de andere kant...

to provide information. But I think on the other hand...

het is wel zo. Je hebt een...

It is indeed so. You have a...

Kijk, wanneer de patiënten ziek worden...

Look, when the patients get sick...

dan komen ze bij ons. Dan zijn ze eigenlijk al te laat.

Then they come to us. Then they are actually already too late.

En dat stukje terugtrekken...

And that bit of retreating...

dus eigenlijk een stukje...

so actually a piece...

preventieve fase, daar is het echt een taak...

preventive phase, there it is truly a task...

voor ons allen. En met name ook voor de overheid.

for us all. And particularly for the government.

Het moet voor de patiënten...

It must be for the patients...

duidelijk zijn. Er is een vrijheid van mening...

to be clear. There is a freedom of opinion...

dat mensen mogen zeggen wat ze willen.

that people may say what they want.

Het belangrijke is dat...

The important thing is that...

het verschil moet je maken. Zegt die persoon...

You have to make the difference. That person says...

informatie over bijvoorbeeld pil?

information about, for example, the pill?

Gaat het iemand die een persoonlijke...

Is it going to someone who has a personal...

ervaring aan het vertellen is? Of is die persoon...

Is experience telling it? Or is that person...

een medicus?

a doctor?

Is die persoonlijke ervaring? Dat moet voor de publiek...

Is that personal experience? That must be for the audience...

duidelijk zijn. Dat moet eigenlijk in zijn wanneer je...

be clear. That should actually be the case when you...

over gezondheidsproducten aan het praten bent.

talking about health products.

Dan, wij hebben ook eerder een gesprek...

Then, we have also had a conversation earlier...

gehad met staatssecretaris van OOJE...

met the Secretary of State for OOJE...

in aanleiding van Dokters Vandaag.

in response to Doctors Today.

En daar hebben we ook gezegd van, het moet voor de publiek duidelijk zijn.

And there we also said that it must be clear to the public.

Dus je zegt van, oké, dit is een...

So you say, okay, this is a...

persoonlijke ervaring. En de persoon betreft geen medicus.

personal experience. And the person is not a medical professional.

En dat die verschil moet duidelijk zijn.

And that difference must be clear.

Je gaf het al aan. Je werkte mee aan een initiatief...

You already mentioned it. You were involved in an initiative...

Dokters Vandaag op TikTok.

Doctors Today on TikTok.

En daarin geven artsen betrouwbare antwoorden...

And in that, doctors provide trustworthy answers...

op veelgestelde vragen. Ben je daar dan ook...

to frequently asked questions. Are you also there...

juist ook met die preventie, wat je zo belangrijk...

just with that prevention, what you find so important...

vindt, bezig? Ja, ik ben daar zeker...

finds, busy? Yes, I am certainly there...

dus gewoon preventie. En natuurlijk ook een extra...

So just prevention. And of course an extra...

taak, of een leuke taak...

task, or a fun task...

daarbij gaat krijgen. En dan alle...

is going to get. And then all...

extract van wat wij dingen die wij zien, wat in de...

extract of what we see, what in the...

speekkamer misgaan. Maar ook een strak van...

"living room go wrong. But also a tight of..."

gesprekken die we afgelopen drie, vier jaar hebben gevoerd.

conversations we have had over the past three, four years.

Ook met mensen, naar aanleiding van de corona.

Also with people, in response to the corona.

En dat voor veel mensen...

And that for a lot of people...

informatie eigenlijk, en goede informatie...

information actually, and good information...

echt heel schaars is. Dus hoe kan je...

really very scarce is. So how can you...

ervoor zorgen dat mensen...

to ensure that people...

op een hele begrijpelijke manier...

in a very understandable way...

zoals je als een dokter of een huisarts kan uitleggen...

as you can explain as a doctor or a general practitioner...

dat die informatie kunnen begrijpen, maar dan voor een grotere publiek.

that they can understand that information, but then for a larger audience.

En komt het een beetje aan?

And does it resonate a little?

Merk je dat aan reacties en wat voor...

Do you notice that in reactions and what kind...

video's doen het dan echt heel goed op TikTok?

Videos perform really well on TikTok then?

Dit is op dit moment het begin.

This is the beginning at this moment.

We zijn ook echt aan het analyseren. We zijn echt...

We are really analyzing. We are really...

heel blij met het initiatief van Prappers Media.

very happy with the initiative from Prappers Media.

Van Leonie en Joey.

From Leonie and Joey.

En ze hebben het echt heel erg mooi...

And they have made it really very beautiful...

in elkaar gezet. Maar we zijn nu aan het kijken...

put together. But we are now looking...

van oké, welke video's doen eigenlijk het beste?

Okay, which videos actually perform the best?

En welke onderwerpen zijn een beetje...

And which topics are a bit...

toch voor de patiënten die wat prikkelt?

yet for the patients that stimulates a bit?

En welke onderwerpen zijn wat minder?

And which topics are less favorable?

En voor mij is het belangrijk dat mensen ook begrijpen...

And for me, it is important that people also understand...

vanuit het idee...

from the idea...

van gezondheidskloof.

of health gap.

Gezondheidskloof betekent eigenlijk simpel dat...

Health gap simply means that...

arme mensen zeven tot acht jaar...

poor people seven to eight years...

eerder doodgaan.

die sooner.

En ze leven vijf tot vijfentig jaar...

And they live five to fifty years...

in slechte gezondheid. Dus hoe kunnen wij...

in poor health. So how can we...

ervoor zorgen de komende jaren...

to ensure in the coming years...

dat de gezondheidskloof niet groter wordt?

that the health gap does not widen?

En dat is voor mij de motivatie om hieraan ook mee te doen.

And that is my motivation to participate in this as well.

Ik kreeg van mijn moeder toen de eerste video...

I got the first video from my mother...

wanneer het was, wist ik niet. Maar ik kreeg van mijn moeder...

I didn't know when it was. But I got from my mother...

kreeg ik een appje.

I received a text message.

Een collega van mij heeft dit gestuurd.

A colleague of mine sent this.

Dus die video's komen blijkbaar...

So those videos apparently come...

Die komen aan.

They are arriving.

En wat we de afgelopen weken heel veel hebben gehoord...

And what we have heard a lot in the past few weeks...

is je genen zijn heel belangrijk voor je gezondheid.

Your genes are very important for your health.

Maar ook je levensstijl.

But also your lifestyle.

Maar die levensstijl is niet altijd zo makkelijk aan te passen...

But that lifestyle is not always so easy to adjust...

voor mensen. Dus we gaan op zoek naar een quick fix.

for people. So we're looking for a quick fix.

We zijn wat voedingssupplementen die we kunnen...

We are some dietary supplements that we can...

nemen en ons daar beter door voelen.

take and feel better for it.

Herken je...

Do you recognize...

herken je dat...

do you recognize that...

dat dat veel speelt?

that that plays a big role?

Ja. Helemaal in het begin zei je iets over...

Yes. At the very beginning, you said something about...

de maakbaarheid.

the feasibility

Ik denk dat dat, dat denken wij...

I think that, that is what we think...

dat met quick fix heel veel dingen snel kan regelen.

that with quick fix a lot of things can be arranged quickly.

En dat kan echt niet.

And that really can't be.

Wat ook in het rapportage zei iemand van oké, die mensen die dan...

What also was said in the report was someone saying, okay, those people who then...

op een gegeven moment na drie maanden bij zo'n mens...

At a given moment after three months with such a person...

staan met een hele mooie lijf.

standing with a very beautiful body.

Maar dus hebben ze ook echt bijna heel vaak...

But so they really do almost all the time...

dertig uur per week zijn ze bezig met een lijf.

They spend thirty hours a week on a body.

Eigenlijk is dat dan...

Actually, that is then...

betekent, je kan dat niet...

means you can't do that...

altijd volhouden. Natuurlijk als ik wil zeggen...

always persevere. Of course, when I want to say...

zou kun jij even tien kilo afvallen in drie weken tijd...

Could you lose ten kilos in three weeks?

kan ik het echt doen. Dat is geen enkel probleem.

Can I really do it? That's no problem at all.

Maar kan ik het volhouden daarna? Nee.

But can I hold on afterwards? No.

Is het goed voor mij? Nee. Want het lichaam gaat...

Is it good for me? No. Because the body goes...

daarna stress raken. Want als je na drie...

then getting stressed. Because if you after three...

na die twee, drie maanden weer de...

after those two or three months again the...

oud levenspatroon gaat oppakken. Het lichaam raakt...

old life pattern is being picked up. The body is...

een stress. Je denkt van oké, die persoon gaat weer zoiets doen.

a stress. You think okay, that person is going to do something like that again.

En dan wordt alles wat je binnenkrijgt...

And then everything you intake...

wordt weer opgeslagen als...

is being saved again as...

opgeslagen in je lichaam. Dus we moeten heel erg goed...

stored in your body. So we have to be very careful...

voor zorgen dat quick fix bestaat niet.

ensure that quick fix does not exist.

Voor ons als artsen, als je vijf tot...

For us as doctors, if you five to...

tien procent van je gewicht al kwijtraakt...

lost ten percent of your weight already...

en in zes maanden of een jaar...

and in six months or a year...

tijd, als je dat lukt, zijn we al heel blij mee.

Time, if you manage that, we are already very happy about it.

Dan heb je al gezondheidswinsten.

Then you already have health benefits.

Want je moet vergeten...

Because you have to forget...

dat iemand van 140 kilo, die zal...

that someone weighing 140 kilos will...

ineens voor altijd blijvend...

suddenly permanently happy...

70 kilo zou kunnen worden. Want het lichaam...

70 kilos could become. Because the body...

is veranderd. Het lichaam, de setpoint...

has changed. The body, the setpoint...

van het lichaam is veranderd. Dus als je dan ook al...

of the body has changed. So if you then already...

20, 30 kilo al kwijtraakt...

20, 30 kilos already lost...

dat is al een hele grote opgave.

That is already a very big task.

Daar zijn we al heel blij mee. En wat het probleem is...

We are already very happy with that. And what the problem is...

met die maakbare samenleving...

with that manageable society...

dat wij een beeld hebben gecreëerd. Als je...

that we have created an image. If you...

140 kilo bent, moet je ook dan 70 kilo gaan worden...

If you're 140 kilos, should you then aim to become 70 kilos...?

op een gegeven moment. Nee, dat kan niet.

At a given moment. No, that can't be.

Voor de gezondheidswinst is het eigenlijk belangrijk...

For health benefits, it is actually important...

als je met vijf tot tien kilogram al...

if you're already with five to ten kilograms...

start.

start.

En hoe kunnen wij de mensen...

And how can we help the people...

bereiken die het al moeilijk hebben?

reach those who are already struggling?

Bijvoorbeeld door schulden.

For example, through debts.

Met die boodschap over die leefstijl.

With that message about that lifestyle.

Dat die 20 kilo afvallen, dat dat al...

That losing those 20 kilos, that already...

gezondheidswinst oplevert.

results in health benefits.

Dat ze niet 70 kilo hoeven te worden.

That they don't have to weigh 70 kilograms.

Hoe probeer jij die mensen te bereiken?

How do you try to reach those people?

Open gesprek.

Open conversation.

Maar wel begrijpen...

But do understand...

dat ik als je vanuit mijn raam...

that when you look from my window...

mijn auto ziet staan. We gaan twee, drie keer per jaar...

my car is parked. We go two or three times a year...

op vakantie. En dat ik...

on vacation. And that I...

met de helft van mijn inkomen ook een goed leven kan hebben.

that I can have a good life with half of my income.

En ik moet tegen iemand die in schulden zit...

And I have to talk to someone who is in debt...

moet ik zeggen...

I must say...

wat je moet doen over wat gezonde voeding is.

what you need to do about what healthy eating is.

Want je moet een leefstijl gaan veranderen.

Because you need to change your lifestyle.

Verandering van leefstijl, gezonde voeding...

Change of lifestyle, healthy eating...

is gewoon duur. Mijn patiënt zei...

is just expensive. My patient said...

tegen mij, wanneer hij wat armer was...

to me, when he was a bit poorer...

had zij suikerziekte.

Did she have diabetes?

En wanneer het...

And when it...

ze had een opleiding gevolgd met de moeite die ze had.

She had completed a training with the effort she put in.

En op een gegeven moment zijn ze welvarend...

And at some point they are prosperous...

betere inkomen. En dan zag je haar suikerziekte...

better income. And then you saw her diabetes...

al verbeteren. Dat ze daar een medicatie in...

even improving. That they have a medication in there...

voor hen aan het afbouwen was. En ik zei...

was winding down for them. And I said...

wat gebeurde er? Hij zei, we hadden honger.

What happened? He said, we were hungry.

Als je arm bent, heb je hongergevoel.

If you are poor, you feel hungry.

En dan ga je de calorieënrijke voeding kopen...

And then you go buy the calorie-rich food...

suiker kopen, brood kopen...

buy sugar, buy bread...

zodat je maag vol gevoel geeft.

so that you feel full in your stomach.

En dat gevoel is heel erg dokter.

And that feeling is very much doctor.

En toen op het moment dat ik...

And then at the moment that I...

wel veel kon betalen...

well, could pay a lot...

even die speekwoordelijke cliché term broccoli...

...even that proverbial cliché term broccoli...

ze kon vaak broccoli kopen en ook andere groenten...

she could often buy broccoli and also other vegetables...

en variëren. Dan zag je ineens niet alleen mijn gezondheid...

and vary. Then you suddenly saw not only my health...

verbeteren. Mijn suikerziekte werd verbeterd.

improve. My diabetes was improved.

Mijn gewicht werd minder.

My weight decreased.

Maar ook van mijn familie. Maar ik kan hem ook blijven betalen.

But also from my family. But I can also continue to pay him.

En ik denk, daarin ook ligt een grote taak...

And I think, in that also lies a great task...

voor de overheid.

for the government.

Hoe komt het dat wij...

How is it that we...

jaar en jaar uit die rapporten zijn verschenen...

year in and year out those reports have been published...

dat we zeggen, dat armoede is eigenlijk dodelijk...

that we say, that poverty is actually deadly...

op termijn. Dat we daar ook niet...

in the long run. That we don't...

op die manier aandacht aan geven.

giving attention in that way.

Dat de inkomen van mij...

That my income...

of van heel veel mensen, echt...

or from a lot of people, really...

veel minder is dan inkomen van mensen...

much less is than people's income...

die ziek worden met wie wij te maken hebben.

those who get sick that we deal with.

Dat.

That.

Ja, want...

Yes, because...

waar houdt de verantwoordelijkheid...

where does responsibility lie...

van jou als huisarts op?

From you as a general practitioner?

En waar begint die verantwoordelijkheid...

And where does that responsibility begin...

van de samenleving? Dus...

from society? So...

van ons allen?

from all of us?

Ja, het is een gedeelde verantwoordelijkheid.

Yes, it is a shared responsibility.

Mijn verantwoordelijkheid is om dat wij er gaan zitten...

My responsibility is to make sure we sit down...

wanneer de patiënten naar ons toekomen.

when the patients come to us.

Dan heb ik niet alleen als huisarts, maar over artsen in het algemeen.

Then I don't just have as a general practitioner, but about doctors in general.

Wij zien wat de schade is.

We see what the damage is.

Maar wij zien ook wat de determinanten zijn.

But we also see what the determinants are.

Dus welke risicofactoren hebben voor gezorgd...

So which risk factors have contributed...

dat je ziek bent geworden.

that you have become ill.

Dat kunnen wij, als wij bij een grote groep dat zien...

We can do that if we see it in a large group...

dat heet een deel van ons...

that's called a part of us...

opleiding is het, analyseren, observeren...

training is it, analyzing, observing...

en die grote lijnen aan de politiek doorgeven.

and convey those main points to the politics.

En dat is een heel belangrijke...

And that is a very important...

agenderen, blijven agenderen...

agendering, keep agendering...

dat wij om dit soort dingen, want dat kunnen wij als dokters niet oplossen.

that we cannot solve these kinds of things as doctors.

Wat wij moeten doen daarna is ook...

What we need to do afterwards is also...

hoe kunnen wij met patiënten het gesprek gaan...

how can we start the conversation with patients...

dat als iemand vandaag, bijvoorbeeld dat ik iemand met suikerziekte...

that if someone today, for example, that I someone with diabetes...

net suikerziekte is begonnen...

just diabetes has started...

dus wij gaan waarschijnlijk de diagnose binnenkort...

so we are probably going to get the diagnosis soon...

bij die persoon stellen, maar er is nog ruimte...

to pose to that person, but there is still room...

dat die persoon, als hij gewoon vijf of tien kilo...

that that person, if he just lost five or ten kilos...

gaat afvallen de komende tijd...

will be losing weight in the coming time...

dat hij waarschijnlijk geen medicijn nodig is...

that he probably does not need medicine...

of medicatie later nodig is.

or medication is needed later.

En dat gesprek is een heel cruciaal gesprek.

And that conversation is a very crucial conversation.

Ga je het gesprek meteen leiden naar de medicijnen...

Are you going to lead the conversation straight to the medication...

of ga je het gesprek leiden naar de schuld...

or are you going to steer the conversation towards blame...

van oké, u heeft lang tijd overgeweegd gehad...

Okay, you have had a long time to deliberate...

dus u heeft suikerziekte...

so you have diabetes...

of je kan ook zeggen, wij kunnen wat doen aan de suikerziekte...

or you can also say, we can do something about diabetes...

als wij zouden kunnen helpen...

if we could help...

om uw leefstijl te veranderen...

to change your lifestyle...

door om te starten...

to get started...

als u drie kolontjes suiker in de koffie gebruikt...

if you use three sugar cubes in your coffee...

laten we dat doen als we het meer naar twee brengen...

Let's do that when we get it closer to two...

en kijken hoe het werkt.

and see how it works.

En het kost tijd, ja, maar je hebt wel te maken met het...

And it takes time, yes, but you are dealing with the...

verloren levensjaren van mensen anders.

lost years of people's lives differently.

Het is mooi dat je al begint over het gesprek...

It's nice that you're already starting about the conversation...

in de spreekkamer.

in the consultation room.

Want we hebben het ook over alternatieve therapieën gehad...

Because we also talked about alternative therapies...

en mensen die eerder naar alternatieve therapieën grijpen...

and people who turn to alternative therapies...

voelen zich misschien in de reguliere zorg niet gehoord.

may feel overlooked in regular healthcare.

Hoe zorg je er als huisarts ervoor...

How do you as a general practitioner ensure...

dat patiënten zich gehoord voelen in de spreekkamer?

that patients feel heard in the consultation room?

Ja, dat hoor ik inderdaad heel vaak...

Yes, I indeed hear that very often...

van patiënten die op een gegeven moment...

of patients who at some point...

bij de alternatieve geneeswijze gaan...

going to alternative medicine...

en dan komen ze weer terug.

and then they come back again.

En dan zeggen ze, ik heb niet geholpen...

And then they say, I didn't help...

of ik heb toch een andere gedachte over het gehad...

or I had a different thought about it...

en of dokter, ik wil het daarbij nog vertellen...

And yes, doctor, I would like to add to that...

of ik nog dat en dat daarbij doe.

whether I should still do this and that.

Maar je wil altijd vragen wat de reden is.

But you always want to ask what the reason is.

En ik denk dat heel vaak mensen zeggen...

And I think that very often people say...

ik voel me niet gehoord.

I don't feel heard.

Kijk, ik voel me niet gehoord...

Look, I don't feel heard...

is natuurlijk iets anders dan ik krijg niet meer zin.

is of course something different than I don't feel like it anymore.

En dat zijn natuurlijk twee verschillende dingen.

And those are of course two different things.

En ik denk dat daarin...

And I think that in that...

er is een discrepantie.

There is a discrepancy.

Want de Raad van Volkszorg en de Samenleving...

For the Council of Public Welfare and Society...

heeft al een aantal keren...

has already a number of times...

het zal een enquête zijn uitgedaan...

It will be a survey that has been conducted...

de Nederlandse bevolking, de vertrouwende...

the Dutch population, the trusting...

en de artsen zijn algemeen 90% bij de bevolking...

and the doctors are generally 90% among the population...

en van de huisartsen 95%.

and of the general practitioners 95%.

Dat klinkt echt heel goed.

That sounds really good.

Maar ga uit van die 90%, maar dan heb je toch een discrepantie.

But assume that 90%, then you still have a discrepancy.

Dus je hebt iemand, een instituut...

So you have someone, an institution...

die eigenlijk heel veel vertrouwen geniet.

who actually enjoys a lot of trust.

Want als mensen ziek worden, gaan ze toch altijd naar de dokter.

Because when people get sick, they always go to the doctor.

Wat ze ook zijn, waar ze ook zijn.

Whatever they are, wherever they are.

Van wie ze informatie ook gekregen hebben.

From whom they also received information.

Maar dan zeggen ze, we voelen ons niet gehoord.

But then they say, we don't feel heard.

Dus dat heel goed begrijpen, wat is dat?

So to understand that very well, what is that?

En zijn wij in het gesprek met de patiënten...

And are we in the conversation with the patients...

vaak te vaak misschien toch ook gefocust op de ziekte?

Often too often perhaps also focused on the disease?

Of kunnen we ook kijken naar...

Or can we also look at...

wat zijn de overtuigingen...

what are the beliefs...

of de beleving van de patiënt over de ziekte?

or the patient's experience of the illness?

Of hoe die patiënt gezond zou willen worden?

Or how that patient would like to get healthy?

Dus dat moet je het gesprek wel goed aangaan.

So you really have to approach the conversation well.

Waarom wil iemand medicijn wel of niet gebruiken?

Why would someone want to use medicine or not?

Wat past binnen de belevingswereld van de patiënt?

What fits within the patient's experience?

Heeft die eerder een andere ervaring gehad...

Has he had a different experience before...

met medicatie die hij misschien bijwerking heeft gegeven?

with medication that it may have given side effects?

Waarom was dat zo?

Why was that so?

Dus het open gesprek aangaan...

So engaging in an open conversation...

continu met de patiënt is een hele belangrijke.

Continuing with the patient is very important.

En wanneer weet jij dat een patiënt jou begrepen heeft?

And when do you know that a patient has understood you?

Dat is...

That is...

Dus in die non-verbale communicatie begrijp je het soms.

So in that non-verbal communication, you sometimes understand it.

Daarvoor ben je als dokter altijd getraind.

That is what you are always trained for as a doctor.

En tweede is altijd...

And second is always...

even aan het einde van het gesprek vragen...

just asking at the end of the conversation...

is alles duidelijk voor u?

Is everything clear to you?

Een heel simpele vraag.

A very simple question.

Heel niet heel moeilijk.

Not very difficult at all.

Heb ik alles goed begrepen?

Did I understand everything correctly?

Zijn nu alle vragen waarop beantwoord...

Are all questions now answered...

waarvoor deze afspraak werd gemaakt...

for what this appointment was made...

is het wel duidelijk voor u?

Is it clear to you?

Natuurlijk moet je niet vragen...

Of course, you mustn't ask...

als iemand enkel gebroken is...

if someone is only broken...

en die gewoon moeilijk kan lopen...

and who just has difficulty walking...

dan weet de persoon wel gewoon behandeling hebben.

then the person will just know to have treatment.

Dus bij een andere gesprek...

So in another conversation...

kun je gewoon vaak dit wel zeker vragen aan patiënten.

You can certainly ask this often to patients.

Of kunt u even aan mij samenvatten...

Or can you summarize it for me...

wat ik gezegd heb?

What I said?

Helemaal niet beledend bedoeld...

Not meant to be offensive at all...

maar we weten...

but we know...

dat heel veel onderzoeken patiënten onthouden...

that many studies omit patients...

maar op zijn best 50% van datgene wat de dokter zegt.

but at best 50% of what the doctor says.

Daarom zegt ze soms toch ook...

That's why she sometimes says...

neem iemand mee.

take someone with you.

Ja, neem iemand mee.

Yes, bring someone along.

Want dan onthoud je wat beter...

Because then you remember a bit better...

wat de dokter gezegd heeft.

what the doctor said.

Zeker, onthoud je beter wat de dokter zegt.

Sure, you'll remember better what the doctor says.

En dat is ook heel belangrijk.

And that is also very important.

Maar het begint bij...

But it starts with...

wanneer een patiënt in de spreekkamer bij je komt...

when a patient comes into the consultation room with you...

na uitwisseling van beleefdheden...

after exchanging pleasantries...

luisteren.

listen.

We weten al dat dokters kunnen binnen 25 tot 20 seconden...

We already know that doctors can [do something] within 25 to 20 seconds...

al een diagnose stellen...

already making a diagnosis...

en een hoofd hebben wanneer een patiënt begint te praten.

and to have a head when a patient starts talking.

Een valkuil is om dan eigenlijk...

A pitfall is actually to...

meteen al daarna de vragen te gaan stellen...

immediately afterwards to start asking the questions...

om jouw diagnose te bevestigen wat je in je hoofd hebt.

to confirm your diagnosis of what you have in your head.

Nee, want dat kan ook.

No, because that can also happen.

Je hebt het geleerd in je academische opleiding...

You learned it in your academic training...

om jouw diagnose die je hebt gesteld in je hoofdnet...

about the diagnosis you have made in your mind...

om die eigenlijk te onderwerpen...

to actually subject that...

aan vragen continu om te zeggen...

to continuously ask to say...

blijft die nog staan of niet?

Is that still standing or not?

En dat heet een differentiaal diagnoses denken.

And that is called thinking in differential diagnoses.

Je moet de patiënt laten praten.

You have to let the patient talk.

Laat ze maar praten.

Let them talk.

En dan na een minuut of twee heb je echt een perfect beeld...

And then after a minute or two, you really have a perfect image...

van wat er aan de hand is.

of what is going on.

En dan kun je ook vragen, er komt een belangrijke vraag.

And then you can also ask, a重要 question is coming.

Wat is de reden dat u nu hier komt?

What is the reason that you are coming here now?

Of wat kan ik voor u doen?

Or what can I do for you?

Maar hier roept heel vaak allergie op, toch?

But this often triggers allergies, doesn't it?

Die vraag.

That question.

Dat de dokter aan de patiënt vraagt...

That the doctor asks the patient...

wat kan ik voor u doen?

What can I do for you?

Ja, daarom noem ik het ook heel even hier...

Yes, that's why I mention it here for a moment...

of heel expres noem ik het ook...

or I specifically call it...

omdat wij die vraag heel vaak stellen.

because we ask that question very often.

Wij worden daarop in de zes jaar van de geneeskundeopleiding...

We are then in the six years of the medical training...

en daar in de patiëntencontact...

and there in the patient contact...

en daarna drie jaar van de huisartsopleiding...

and then three years of general practice training...

worden wij daar ook al getraind op die vraag.

Are we also being trained on that question there?

Want op het moment dat jij komt om van mij A te krijgen...

Because at the moment you come to get A from me...

en ik geef jou daarna C en je gaat weg...

and then I give you C and you leave...

alsnog denk je, ja, maar mijn vraag is niet beantwoord.

Still, you think, yes, but my question has not been answered.

Iemand vormt voor een klacht.

Someone is preparing a complaint.

De ene persoon wil medicijn hebben.

One person wants to have medicine.

De andere persoon wil hebben van...

The other person wants to have from...

oké, waar komt het vandaan?

Okay, where does it come from?

De andere persoon komt van...

The other person comes from...

oké, wat kan ik er zelf aan doen?

Okay, what can I do about it myself?

Dus het gaat niet om van...

So it's not about...

hoe kan ik mijn informatie die ik heb...

how can I manage my information that I have...

of mijn kennis aan de patiënt kan vertellen?

or tell my knowledge to the patient?

Maar kan...

But can...

ik aan de verwachtingen van de patiënt voldoen...

I meet the expectations of the patient...

met de vraag waarvoor hij of zij een afspraak heeft gemaakt?

with the question of why he or she made an appointment?

En dat is die hele vraag.

And that is the whole question.

Dat bedoelen wij daarmee.

That's what we mean by that.

Waarom kom je nu...

Why are you coming now...

als je al drie maanden rugpijn hebt...

if you have had back pain for three months...

maar je komt nu...

but you're coming now...

wat is er nou veranderd?

What has changed now?

Maar daarin kan ook komen...

But that can also result in...

sommige mensen zeggen...

some people say...

ja, ik hoorde net op de TikTok bij iemand die zeggen...

Yes, I just heard someone say on TikTok...

als je rugpijn hebt...

if you have back pain...

met name bij de mannen...

particularly among men...

dat je ook prostaatkanker kan hebben.

that you can also have prostate cancer.

Ik zei, hé, kijk, nou, dat is de reden.

I said, hey, look, well, that's the reason.

Dus dan ga ik nu de vraag ook directer stellen.

So now I will ask the question more directly.

Dan ga ik ook kijken om die angst bij je weg te nemen.

Then I will also look to take that fear away from you.

Maar als ik die persoon naar de fysiotherapie ga sturen...

But if I'm going to send that person to physical therapy...

voor de rugklachten...

for the back problems...

maar die angst voor de prostaatkanker blijft...

but that fear of prostate cancer remains...

die komt weer terug.

that one is coming back again.

En Shakib, we hebben het in de serie ook gehad...

And Shakib, we also talked about it in the series...

over vrouwenspecifieke aandoeningen...

about female-specific conditions...

of hormonen waar weinig onderzoek naar gedaan is.

of hormones that have been little researched.

Tegelijkertijd zagen we ook...

At the same time, we also saw...

dat vrouwen vaker gebruik maken...

that women more often make use of...

van alternatieve geneeswijzen.

of alternative medicine.

Dat blijkt ook uit onderzoek.

That is also evident from research.

We vroegen ons daarom af...

We therefore wondered...

is daar een link tussen te leggen...

is there a connection to be made...

dat klachten van vrouwen...

that complaints from women...

vaak minder herkend worden in de reguliere zorg...

often be less recognized in regular healthcare...

en ze daardoor hun heil ergens anders zoeken?

and they therefore seek their salvation elsewhere?

De vraag is...

The question is...

de klachten van de vrouwen...

the complaints of the women...

die worden inderdaad niet goed herkend.

they are indeed not recognized correctly.

Vrouwen zijn geen mannen.

Women are not men.

En dat is natuurlijk heel belangrijk...

And that is of course very important...

om daarin dat verschil te maken.

to make a difference in that.

We hebben echt een ander lichaam.

We really have a different body.

We zijn misschien voor 80-90% hetzelfde...

We might be 80-90% the same...

maar qua hormonaal.

but in terms of hormones.

En die hormoonbalans...

And that hormone balance...

is anders wat ons anders maakt...

is what makes us different...

dan een man of een vrouw.

than a man or a woman.

Zeker ook als je het hebt over...

Certainly, especially when talking about...

het heel simpel...

it's very simple...

hartaanval bij een vrouw...

heart attack in a woman...

kan zich echt op een hele andere manier uiten...

can express itself in a completely different way...

dan bij de mannen.

than with the men.

En daarnaast hebben vrouwen natuurlijk ook...

And besides, women also have...

menstruaties.

menstruations.

Elke maand hebben ze gewoon...

Every month they just have...

daar last van.

suffer from it.

Zo'n buikpijn wat ze hebben.

Such a stomach ache they have.

Wat je ook ziet...

Whatever you see...

dat zij heel vaak onbegrepen worden.

that they are often misunderstood.

Maar ook op werk worden ze ook vaak onbegrepen.

But they are often misunderstood at work as well.

Ook niet aanstellen.

Don't make a fuss either.

Of oké, zie je wel...

Oh okay, see...

je bent nu weer chagrijnig.

You're grumpy again now.

Je zit ja in jouw menstruatiefase.

You are indeed in your menstrual phase.

En dat zijn allemaal ook niet...

And those are all not...

ook niet heel erg uitnodigende...

also not very inviting...

maatschappijen om ook daarover te hebben.

companies to discuss that as well.

En ik denk dat het er wel te maken heeft...

And I think it has something to do with it...

dat wij natuurlijk geneeskunde...

that we of course study medicine...

heel lange tijd ook...

a very long time too...

de mannen waren in de mederheid.

the men were in the majority.

Ook heel veel onderzoek zijn gedaan...

A lot of research has also been done...

op de mannen.

on the men.

De laatste jaren zie je...

In recent years, you see...

best grote veranderingen gaan.

Best big changes are coming.

En we weten ook steeds meer...

And we are also increasingly aware...

dat de vrouwen zich anders gedragen...

that the women behave differently...

als ze een klacht hebben.

if they have a complaint.

En dat moet je zeker serieus nemen.

And you should definitely take that seriously.

En vrouwen komen ook...

And women come too...

over het algemeen.

in general.

Niet alleen bij alternatieve geneeswijzes...

Not only with alternative therapies...

wat ik van jou hoor.

What I hear from you.

Maar ook bij de artsen...

But also with the doctors...

komen ze vaker.

Do they come more often?

Een deel vanwege mantelzochtaken...

Partly due to mantle search tasks...

wat ze nog steeds hebben...

what they still have...

ook als ondermaatschappij.

also as a subsidiary.

En het tweede is ook echt...

And the second one is really...

voor hun eigen klachten.

for their own complaints.

Dat klopt.

That’s correct.

Er zijn gewoon...

There are just...

een delay helaas ontstaat wel...

Unfortunately, a delay is occurring...

als je die klachten niet goed begrijpt.

if you do not understand those complaints well.

En daarom is het ook belangrijk...

And that is why it is also important...

dat wij daarover ook veel meer over hebben.

that we also have much more about that.

Over de vrouwenspecifieke klachten.

About women-specific complaints.

Maar probeer jij soms...

But do you sometimes try...

mensen daarbij weg te houden?

to keep people away from that?

Dat ze op zoek gaan...

That they are going to search...

naar die alternatieve geneeswijzes?

to those alternative medicines?

Of denk jij van...

Or do you think about...

nee, zoek het maar uit.

No, you figure it out.

Misschien kan ik daar weer wat van leren.

Maybe I can learn something from that again.

Nou, het is ook zo van...

Well, it's also like...

kijk, bij alle alternatieve geneeswijzen...

look, with all alternative therapies...

kunnen we niet zeggen...

we cannot say...

dat het baat niet, het schaadt niet.

That it doesn't help, it doesn't harm.

Dat is een hele belangrijke.

That is a very important one.

Want op het moment...

Because at the moment...

we hebben mensen ook die...

we also have people who...

zoveel vitamines gaan gebruiken...

to use so many vitamins...

dat zij gewoon daardoor...

that they simply because of that...

gewoon toxische hoeveelheid...

just a toxic amount...

in het bloed gaan krijgen.

to get it in the blood.

Of mensen gewoon die...

Or people just who...

bijvoorbeeld een hele hoge waarde hebben...

for example, have a very high value...

van een keer een vitamine B12...

of a time a vitamin B12...

of een vitamine D in hun lichaam.

or a vitamin D in their body.

Of andere vitamines.

Or other vitamins.

En dat zijn allemaal dingen...

And those are all things...

waar je echt ook moet voor opletten.

where you really have to pay attention to.

Dus het is ook niet zo...

So it's not like...

dat alle supplementen...

that all supplements...

gewoon echt geen gevaar hebben.

just really have no danger.

Wij weten...

We know...

heel veel mensen vertellen niet...

a lot of people don’t tell...

dat zij ook naar alternatieve geneeswijzen gaan.

that they also seek alternative therapies.

En dat...

And that...

kijk, wij willen...

look, we want...

ik ben altijd openlijk...

I am always open...

vragen aan patiënten...

questions to patients...

wat zoek jij ook ergens anders?

What are you looking for somewhere else?

Zeg maar hulp op dit moment.

Just say help at this moment.

Nou, wat is het dan?

Well, what is it then?

Dus ik denk dat die vraag...

So I think that question...

is een hele belangrijke.

is a very important one.

En dan vraag je ook...

And then you also ask...

waarom is het zo?

Why is it like that?

Ja, ik ben al zo vaak...

Yes, I have already been so many times...

naar de dokter geweest...

went to the doctor...

voor die krijgt zoveel hormonen...

for that one gets so many hormones...

ook van dermatologen...

also from dermatologists...

maar het helpt niet.

but it doesn't help.

Bijvoorbeeld als je het...

For example, if you...

over een eczeem of zo hebt.

about an eczema or something.

Nou, dan het helpt niet...

Well, that doesn't help...

en het komt terug.

and it comes back.

Maar dan leg je het...

But then you put it...

probeer het uit te leggen...

try to explain it...

want een eczeem...

because of eczema...

kun je nooit genezen.

you can never be cured.

Het gaat weg...

It's going away...

en het kan weer terugkomen.

and it can come back again.

Dus als je goed begrijpt...

So if you understand correctly...

wanneer het terugkomt...

when it comes back...

en hoe je het kan behandelen...

and how you can treat it...

dan kan het beter gaan.

then it can go better.

Bijvoorbeeld over het woord hormonen...

For example about the word hormones...

is ook...

is also...

bijvoorbeeld neem ik een eczeem...

for example, I have eczema...

mensen zijn zo bang...

people are so afraid...

voor het woord hormoon...

for the word hormone...

dat zij de creme tegen eczeem...

that they have the cream for eczema...

die wij aan ze geven...

that we give to them...

ze gebruiken het zo dun...

they use it so thin...

dat ze het net zo goed...

that they do it just as well...

niet kunnen gebruiken.

not able to use.

Of ze gebruiken het zo dun...

Or they use it so thin...

maar twee dagen stoppen ze daarmee.

but they will stop that in two days.

Terwijl eigenlijk is dat...

While actually that is...

je moet gewoon...

you just have to...

één of twee weken goed gebruiken...

make good use of one or two weeks...

en daarna in één of twee weken...

and then in one or two weeks...

bijvoorbeeld ga je afbouwen...

for example, you are going to taper off...

van de sterkte.

of the strength.

En dan gaat die weg, eczeem.

And then it goes away, eczema.

Doe je dit niet...

If you don't do this...

dan blijft die langere tijd aanwezig...

then it will remain present for a longer time...

en dan zegt hij...

and then he says...

het helpt niet van die dingen van de dokter.

It doesn't help those things from the doctor.

Als de dokter het niet goed door gaat vragen...

If the doctor doesn't ask the right questions...

van gebruik je de medicatie wel goed...

Are you using the medication correctly?

en hoe heb je het gebruikt?

And how did you use it?

Ben je bang voor het woord hormonen?

Are you afraid of the word hormones?

Nou, als ze die gesprekken...

Well, if they have those conversations...

geloof me, heel vaak...

believe me, very often...

komen die soort dingen naar buiten.

Things like that come out.

Ja, eigenlijk dokter...

Yes, actually doctor...

gebruik hem niet zo goed.

don't use it so well.

En dan proberen ze...

And then they try...

andere dingen te gebruiken.

to use other things.

Dus het komt eigenlijk weer neer op...

So it actually comes down to...

communiceren, communiceren, communiceren.

communicate, communicate, communicate.

Luisteren, communiceren, luisteren.

Listening, communicating, listening.

Dat is heel belangrijk...

That is very important...

want op het moment dat de therapie niet werkt...

because at the moment when the therapy doesn't work...

als ze met de derde pil...

if they take the third pill...

of de derde creme ook niet gewerkt heeft...

or if the third cream didn't work either...

dan is de vraag...

then the question is...

hé, wacht even...

Hey, wait a minute...

wat gebeurt er hier?

What is happening here?

Wordt mijn creme wel gebruikt...

Is my cream being used...?

überhaupt of niet?

at all or not?

En ik kan me voorstellen...

And I can imagine...

als je luistert naar deze podcastserie...

if you listen to this podcast series...

dat je geïnteresseerd bent in gezondheid...

that you are interested in health...

hoe blijf ik zo gezond mogelijk?

How do I stay as healthy as possible?

Wat zou jij eigenlijk...

What would you actually...

aan de luisteraar mee willen?

want to share with the listener?

Of wat denk je als huisarts...

Or what do you think as a general practitioner...

let daar vooral op...

make sure to focus on that...

en ook waar je informatie vandaan haalt?

and also where you get your information from?

Nou, ik denk om te beginnen...

Well, I think to start...

met het laatste waar informatie vandaan haalt...

with the last where information comes from...

als je klachten hebt...

if you have complaints...

thuisarts.nl

general practitioner.nl

En dat is eigenlijk alsof je...

And that's basically like you...

bij de huisarts zit...

at the general practitioner sits...

die informatie wordt in patiëntentaal...

that information is presented in patient-friendly language...

wetenschappelijke informatie...

scientific information...

in patiëntentaal vertaald...

translated into patient language...

en dan kun je daarna kijken.

and then you can look at it afterwards.

Er zijn ook heel veel video's tegenwoordig...

There are also a lot of videos these days...

ook de ziekteziensten...

also the disease services...

die vaak in ziekenhuizen worden behandeld...

who are often treated in hospitals...

tegenwoordig zijn daar ook informatie over.

Nowadays, there is also information about that.

En de informatie is ook echt...

And the information is really...

in een hele makkelijke taal.

in very simple language.

En je kan hem ook tegenwoordig...

And you can also find him nowadays...

heel makkelijk vertalen.

very easy to translate.

Daar zijn ook bepaalde tools voor.

There are also certain tools for that.

En je kan de informatie...

And you can get the information...

ook doorsturen naar de patiënt.

also forward to the patient.

Dus wij vragen altijd aan de patiënt...

So we always ask the patient...

van heb jij eerder voor informatie...

from whom did you previously ask for information...

gelezen hierover over de klacht?

Read about the complaint?

Dan weet ik ook welke...

Then I also know which...

ja, wat de informatiepositie...

Yes, what the information position...

van de patiënt is.

of the patient is.

Dat is een hele belangrijke.

That is a very important one.

Maar daarnaast bestaat ook...

But there is also...

bij die website...

at that website...

links naar andere betrouwbare websites.

links to other reliable websites.

Voor bedwaren kun je het ook zoeken.

You can also look for it for bedding.

Dat is één.

That is one.

En het tweede is...

And the second is...

als je met je gezondheid bezig bent...

if you are concerned about your health...

niet alleen wanneer je ziek bent...

not only when you are sick...

maar ook in de preventieve.

but also in the preventive.

Dus stel voor je hebt overgewicht...

So suppose you are overweight...

en je wil wat daar aan doen...

and you want to do something about it...

voordat je bij de dokter komt...

before you see the doctor...

daar staat ook informatie over.

There is also information about that.

Ik denk als je daarmee begint...

I think if you start with that...

dan kom je al heel ver.

then you will get quite far.

En natuurlijk mag je op heel veel dingen...

And of course you are allowed to do a lot of things...

gaan googlen.

to go googling.

Maar vaak zie je ook...

But often you also see...

als je Google heel goed kijkt...

if you look closely at Google...

staat er ook een heel klein ADV-advertentie.

There is also a very small ADV advertisement.

Of het is een gesponsord iets.

Or it is a sponsored thing.

En daar kun je al even goed kijken van...

And there you can also take a good look from...

oké, waarschijnlijk word ik hier...

Okay, I'll probably become...

naar een website geleid...

led to a website...

waar het inderdaad over gezondheid gaat.

where it is indeed about health.

Maar het kan schaden.

But it can be harmful.

En misschien heb je tijdens ook...

And maybe you also have during...

iets heel goed gehoord.

heard something very well.

Die meneer jongen die zei...

That man boy who said...

die meneer...

that gentleman...

die zei over de spullen...

who said about the stuff...

die zitten in de zonnebrandcreme.

They are in the sunscreen.

Die zouden kanker kunnen veroorzaken.

They could cause cancer.

Dat zittende woord kunnen.

That sitting word can.

Ja, die bewijst hem niet.

Yes, that does not prove him.

Je kunt hem nooit ergens pakken van...

You can never catch him anywhere from...

hé, ze geven verkeerd informatie.

Hey, they are giving incorrect information.

Je zegt, ja, maar ik heb wel...

You say, yes, but I do have...

mijn kunnen gezegd.

my ability said.

Maar heel veel mensen horen dat niet.

But many people do not hear that.

En heel veel websites...

And very many websites...

waar de informatie niet betrouwbaar is...

where the information is not reliable...

staat ook...

it also states...

je zou kanker kunnen krijgen...

you could get cancer...

maar mensen lezen geen kunnen.

but people don’t read can.

Mensen horen ineens kanker...

People suddenly hear cancer...

en dan worden ze bang.

and then they become scared.

En dan gaan ze doorklikken...

And then they will click through…

en dan blijven ze op die websites.

and then they stay on those websites.

Dat is het belangrijke.

That is the important thing.

Tweede.

Second.

Het gaat over...

It's about...

verandering van leefstijl...

lifestyle change...

en ik heb twee soorten mensen.

And I have two kinds of people.

Mensen die het wel kunnen betalen...

People who can afford it...

en mensen die het niet kunnen betalen.

and people who cannot afford it.

Mensen die het wel kunnen betalen...

People who can afford it...

kunnen naar sportschool gaan...

can go to the gym...

hoeven niet hun levens reguleus te veranderen.

do not have to change their lives radically.

Begin met de kleine veranderingen.

Start with the small changes.

Mensen die het niet kunnen betalen...

People who cannot afford it...

daar is het echt een taak voor de overheid.

There it is really a task for the government.

Aan die mensen zeggen wij ook...

To those people, we say...

over stoppen met roken.

about quitting smoking.

Niet met vepen starten.

Do not start with vaping.

Maar daarnaast is er ook...

But besides that, there is also...

toch een hele belangrijke taak...

still a very important task...

voor de overheid.

for the government.

Hoe kun je ervoor zorgen...

How can you ensure...

dat de inkomenskloof...

that the income gap...

het armoede is echt dodelijk...

poverty is truly deadly...

dat dat niet vergroot wordt...

that it is not enlarged...

voor alle maatregelen...

for all measures...

denk aan die opmerking van Jaap Seydel...

think of that remark by Jaap Seydel...

dat hij vond dat scholen...

that he felt that schools...

eigenlijk verantwoordelijk zouden moeten zijn...

should actually be responsible...

voor het aanbieden van lunches.

for providing lunches.

Ik ben daar helemaal mee eens met hem.

I completely agree with him.

En ik denk, geloof me...

And I think, believe me...

er is gewoon veel meer...

there is simply so much more...

zelfs draagvlak voor...

even support for...

ook bij oud-bewindslieden hiervoor.

also with former officials for this.

Want ze hebben gerekend...

Because they have calculated...

als je in Nederland...

if you are in the Netherlands...

een keer gehoord bedrag...

an amount heard once...

van misschien een miljard...

from maybe a billion...

of een half miljard zou kunnen kosten...

or could cost half a billion...

dat gaat je op termijn...

that will cost you in the long run...

heel veel gezondheidswinst opleveren.

yield a lot of health benefits.

Dan heb je heel veel minder zieke mensen.

Then you have many fewer sick people.

Want als je samen...

Because when you're together...

met elkaar kookt...

cooks together...

samen met elkaar eet...

together we eat...

dan één is het gezond...

then one is healthy...

en tweede...

and second...

dan kun je ook...

then you can also...

heel die saamhorigheid met elkaar zien.

seeing all that solidarity with each other.

Ik ben helemaal voor...

I am totally for it...

maar dat is misschien niet zo...

but that might not be the case...

verwonderlijk.

wonderful.

Dus ik ben op...

So I am on...

na alle kinderen...

after all the children...

en jonge studenten...

and young students...

leerlingen...

students...

allemaal gezamenlijk laten koken...

let everyone cook together...

en eten.

and eat.

Dank je wel, Shakib.

Thank you, Shakib.

Ja, dank je wel voor je komst.

Yes, thank you for coming.

Ja, je ook.

Yes, you too.

Dank je.

Thank you.

Zo...

So...

het zit er weer op.

It's over again.

Twintig afleveringen van Op Je Gezondheid.

Twenty episodes of To Your Health.

Ja, het was een hele leuke reis...

Yes, it was a very nice trip...

langs het hele mensenleven...

throughout the whole human life...

en allerlei gezondheidsonderwerpen.

and various health topics.

Hoe vond jij het, Nadia?

How did you find it, Nadia?

Ja, ik vond het vooral heel leerzaam...

Yes, I found it especially very educational...

en het was echt wel heftig...

and it was really intense...

voor mijn nieuwsgierigheid.

for my curiosity.

Ik wil alleen maar nog meer weten.

I just want to know even more.

Ik heb het idee van...

I have the idea of...

we hebben nog maar het topje van de ijsberg...

we have only seen the tip of the iceberg...

en ik zou nog meer willen weten.

and I would like to know even more.

Maar heb je een aflevering...

But do you have an episode...

die het meeste indruk op jou heeft?

which impressed you the most?

Dat zijn een paar afleveringen...

Those are a few episodes...

waarna ik mijn leven eigenlijk heb aangepast.

after which I actually adjusted my life.

Dus na de huidaflevering...

So after the skin delivery...

die heeft eigenlijk best wel wat indruk gemaakt.

That has actually made quite an impression.

Ik smeer nu elke dag zonnebrandcrème.

I now apply sunscreen every day.

En ik smeer mijn zoon in met zonnebrandcrème.

And I apply sunscreen on my son.

Ja, ook als het regent...

Yes, even when it rains...

en als het bewolkt is.

and if it is cloudy.

En daar ben ik me veel meer bewust van.

And I am much more aware of that.

Eigenlijk dat risico van huidkanker.

Actually, that risk of skin cancer.

En ik ben gaan sporten.

And I started exercising.

Nog meer.

Even more.

In dezelfde gym als waar ik ben geweest...

In the same gym that I have been to...

voor de reportage.

for the report.

Dat vind ik erg leuk om te doen.

I really enjoy doing that.

Dus daar blijf ik lekker mee bezig.

So I'll happily keep busy with that.

En ik vond de voedingaflevering...

And I found the food delivery...

ook wel echt heel erg interessant.

also really very interesting.

Omdat daar niet alleen maar ging over...

Because it wasn't just about...

wat je als individu kan doen...

what you can do as an individual...

maar ook heel erg hoe de omgeving...

but also very much how the environment...

invloed heeft op de keuzes die je kan maken.

influence has on the choices you can make.

Dat vond ik mooi dat Shakib...

I thought it was nice that Shakib...

dat ook goed uitlegde.

that also explained well.

Er is nogal een verschil tussen...

There is quite a difference between...

of je dingen kan betalen of niet kan betalen.

whether you can pay for things or cannot pay for things.

En wat voor mogelijkheden...

And what possibilities...

dan voor jou...

then for you...

te doen zijn.

to be done.

Ja, absoluut.

Yes, absolutely.

Wat heeft bij jou indruk gemaakt, Nadia?

What impressed you, Nadia?

Nou, ik denk toch echt de aflevering...

Well, I really think the episode...

over Psychedelica met Jolien Verhaert.

about psychedelics with Jolien Verhaert.

En jouw reportage met Harry.

And your report with Harry.

Die vond ik echt heel...

I really found that very...

indrukwekkend.

impressive.

En ik wist er zo weinig van.

And I knew so little about it.

En ik vond het zo mooi om te zien...

And I found it so beautiful to see...

hoe we met de kennis van nu...

how we met with the knowledge of now...

eigenlijk eeuwenoude...

actually centuries old...

oplossingen...

solutions...

maar ook eeuwenoude problemen...

but also age-old problems...

als depressies en zo...

like depressions and so...

aan kunnen pakken.

can tackle.

Op manieren waarop...

In ways that...

als je je hoofd een beetje openzet...

if you open your mind a little bit...

en niet direct in de weerstand gaat...

and does not go into resistance directly...

dat er nog heel veel nieuwe manieren zijn...

that there are still many new ways...

van dingen oplossen...

of solving things...

wat betreft onze gezondheid.

as for our health.

En het verwoorden van Harry...

And the expression of Harry...

over zijn depressie...

about his depression...

vond ik echt heel indrukwekkend.

I found it really impressive.

Dus die vond ik zelf...

So I found that myself...

dat was echt mijn...

that was really my...

meest indrukwekkende aflevering...

most impressive episode...

denk ik.

I think.

Die het meeste indruk heeft achtergelaten.

That has left the biggest impression.

Zo moet ik het zeggen.

This is how I have to say it.

En verder...

And furthermore...

ik ben heel benieuwd naar mijn eigen B12-reis.

I am very curious about my own B12 journey.

Ik ben benieuwd...

I'm curious...

of ik de luisteraars daarin nog mee kan nemen.

if I can still take the listeners along with me in that.

Maar...

But...

ons redactieteam...

our editorial team...

die ga ik daar zeker van op de hoogste stellen.

I will definitely keep her informed about that.

Ik zou zeggen, hou de site in de gaten.

I would say, keep an eye on the site.

Ga naar human.nl

Go to human.nl

slash opjegezondheid...

slash to your health...

om te kijken of je uiteindelijk...

to see if you eventually...

weer B12 gaat spuiten.

Again getting B12 injections.

Of je een tekort hebt of niet.

Whether you have a deficiency or not.

Want je gaat het opnieuw laten testen.

Because you are going to have it tested again.

Dus daar ben ik echt wel heel benieuwd naar.

So I am really quite curious about that.

En verder...

And furthermore...

wil ik eigenlijk heel graag...

I actually really want to...

het hele redactieteam bedanken.

thank the entire editorial team.

Het komt er al bijna niet uit.

It's barely coming out.

We gaan emotioneel worden.

We're going to get emotional.

Maar dat mag volgens mij als vrouw in de overgang.

But I think it's allowed as a woman going through menopause.

Maar nee, ik wil echt het superteam bedanken.

But no, I really want to thank the super team.

We hebben zo'n mooi team hierachter.

We have such a great team behind us.

Jij noemt het straks heel netjes bij naam...

You will call it very neatly by name later...

allemaal in de show notes.

all in the show notes.

Zodat we niemand vergeten.

So that we forget no one.

Maar dit was echt niet alleen maar...

But this really was not just...

een programma van Elsie en Nadia...

a program by Elsie and Nadia...

met wat gasten.

with some guests.

Er zit echt een fantastisch team achter...

There is really a fantastic team behind it...

wat allemaal de onderzoek heeft gedaan...

what all the research has done...

waardoor we deze onderwerpen ook echt...

which means we can really...

zo integer en eerlijk mogelijk kunnen brengen.

to present it as honestly and fairly as possible.

Dus daar ben ik wel ook heel erg dankbaar voor.

So I am very grateful for that as well.

En als je dan toch mensen gaat bedanken...

And if you're going to thank people anyway...

dan ben ik ook al onze gasten heel erg dankbaar...

then I am also very grateful to all our guests...

dat al die wetenschappers met ons kwamen praten...

that all those scientists came to talk to us...

over hun inzichten.

about their insights.

En ons op die manier...

And us in that way...

enigszins verlicht hebben.

somewhat enlightened.

Ja, absoluut.

Yes, absolutely.

Dus wie weet tot een volgende keer...

So who knows until next time...

op een andere plek.

in another place.

Dank jullie wel.

Thank you very much.

TV Gelderland 2021

TV Gelderland 2021