#8 - Graanboer Pieter Bijlsma

NPO Radio 1 NDR Podcast

NPO Radio 1 NDR Podcast

Als alleenig hier, alleenig hier, op het platteland.

As solitary here, solitary here, in the countryside.

Sinds vijf jaar woon ik op het platteland in een klein dorpje in Friesland.

I have been living in the countryside in a small village in Friesland for five years.

En sindsdien is er een wereld voor me open gegaan.

And since then, a world has opened up for me.

Ik zie nu pas echt waar mijn eet vandaan komt.

I only now really see where my food comes from.

Van boeren en vissers, de mensen die zorgen voor dat wat ik s'avonds in de pot vind.

About farmers and fishermen, the people who provide what I find in the pot in the evening.

In de tiendelige serie Wat de Boer Schaft ga ik in heel Nederland op bezoek,

In the ten-part series What the Farmer Eats, I visit places all over the Netherlands,

bij die boeren.

with those farmers.

En die vissers, op zoek naar hun verhalen.

And those fishermen, searching for their stories.

Vandaag het verhaal van Jacqueline en Pieter Belsma in Nieuw-Vennep.

Today the story of Jacqueline and Pieter Belsma in Nieuw-Vennep.

Ze verbouwen oergraan.

They cultivate ancient grains.

Oergranen met de namen emmer en eenkoorn.

Ancient grains with the names spelt and einkorn.

Oergranen die zo oud zijn als de weg naar Rome.

Ancient grains as old as the road to Rome.

En misschien nog wel ouder.

And perhaps even older.

Ooit begonnen ze met gangbaar boeren.

They once started with conventional farming.

Belsma is een familiebedrijf uit 1880.

Belsma is a family business established in 1880.

En in 2010 stapten ze gedeeltelijk over op biologen.

And in 2010 they partially switched to biologists.

De granen vinden hun weg naar de molenaar, de bakker, de brouwer en de consument

The grains find their way to the miller, the baker, the brewer, and the consumer.

die iets anders wil dan brood of bier van tarwe.

that wants something different from wheat bread or beer.

Oké, ik probeer even het geluid van de vogels op te nemen.

Okay, I'm trying to record the sound of the birds.

Want ik ben hier dus in een hele grote schuur.

Because I am here in a very large barn.

Ik sta hier naast een trekker.

I am standing here next to a tractor.

Die trekker is net zo hoog als ik zelf ben.

That tractor is as tall as I am.

Ik denk zo'n 1 meter.

I think about 1 meter.

Nou, ik ben zelf 1,78 meter.

Well, I am 1.78 meters myself.

Maar ik...

But I...

Goh, dat die trekker toch ook wel 1,70 meter aan wielen heeft en banden.

Wow, that tractor really does have 1.70 meters of wheels and tires.

Want in een schuur heb je altijd vogels.

Because in a barn, there are always birds.

En zeker als je granen hebt of hebt gehad in deze schuur, dan komen ze daar allemaal op af.

And especially if you have or have had grains in this barn, then they all come to it.

Ik ben namelijk onder de rook van Schiphol, zou ik rustig kunnen zeggen, in Hoofddorp.

I am actually located in the vicinity of Schiphol, I could say calmly, in Hoofddorp.

In het buitengebied van Hoofddorp.

In the rural area of Hoofddorp.

En ik ben op bezoek bij de familie Belsma.

And I am visiting the Belsma family.

En de Belsma's doen in oergranen.

And the Belsma's deal in ancient grains.

Ze zien er zelf nog niet heel oer uit.

They don’t look very primal yet.

Maar ze doen in oergranen.

But they do in ancient grains.

En het echtpaar heet Jacqueline en Pieter Belsma.

And the couple's names are Jacqueline and Pieter Belsma.

En ik zit met hun aan de koffie.

And I'm having coffee with them.

Ook heel coronaproof.

Also very corona-proof.

En Jacqueline, je zit hier gewoon met de blote armen in de schuur.

And Jacqueline, you're just sitting here with bare arms in the shed.

Dus jij hebt het eigenlijk nooit koud, begrijp ik dan?

So you actually never get cold, I take it?

Nou, dat is niet helemaal waar.

Well, that's not entirely true.

Maar op dit moment heb ik het niet koud, nee.

But at the moment I am not cold, no.

Hoe lang zit jij al in het bedrijf?

How long have you been with the company?

Want ik heb zomaar het vermoeden dat jouw man hier eerder was.

Because I have a feeling that your husband was here earlier.

Ja, mijn man was hier.

Yes, my husband was here.

Ik ben hier sinds 1996.

I have been here since 1996.

En ik zit sinds 2000 in het bedrijf.

And I have been in the company since 2000.

Heb je daar nog over getwijfeld of je dat wel moest doen?

Did you still doubt whether you should do that?

Daar heb ik zeker over getwijfeld.

I have definitely considered that.

Want ik wilde zelfs nooit met een boer trouwen.

Because I never wanted to marry a farmer.

Dus dat is niet helemaal gelukt.

So that didn't quite work out.

Wat is er misgegaan?

What went wrong?

Ik kwam een hele leuke boer tegen.

I met a really nice farmer.

Dat ging er mis.

That went wrong.

Wat deed jij voordat je met hem meeging?

What were you doing before you went with him?

Ik was altijd directie-psychiatresse in het ziekenhuis.

I was always the chief psychiatrist in the hospital.

En ik deed vooral allemaal klachtenafhandeling.

And I mainly dealt with all the complaints handling.

Dat is een heel andere tak van sport.

That is a completely different branch of sport.

Maar dan kan je ook zeggen, je had heel veel gezeur aan je hoofd.

But then you could also say, you had a lot of hassle on your mind.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Alleen maar.

Only.

Maar toen kwam je hem tegen.

But then you ran into him.

Ik ga nu even heel erg door op die relatie.

I am now going to go really deep into that relationship.

Want dat vind ik ook altijd interessant.

Because I always find that interesting too.

De relatie met een boer.

The relationship with a farmer.

Je kwam hem tegen en het bleek toch een boer te zijn.

You ran into him and it turned out to be a farmer.

En toen?

And then?

Nou ja, toen bleek het toch wel heel erg leuk te zijn.

Well, it turned out to be really fun after all.

Van het een kwam het ander.

One thing led to another.

En eerst zijn we gewoon naar een relatie aangegaan.

And first, we just entered into a relationship.

En toen heb ik mijn eigen werk gehouden.

And then I kept my own work.

En op een gegeven moment hebben we toch de stap genomen om samen verder in het bedrijf te gaan.

And at a certain point, we took the step to continue together in the business.

Ja.

Yes.

En weet je nog dat moment dat je die stap nam om mee te gaan?

And do you remember that moment when you took the step to join?

Want eigenlijk moet dat.

Because that actually needs to happen.

Als je met een boer trouwt, dan kan je bijna niet anders dan meegaan in het bedrijf.

If you marry a farmer, you almost have no choice but to join the business.

Nee, nou, ik moet zeggen dat Pieter wel heel erg open staat.

No, well, I have to say that Pieter is very open-minded.

Want als ik een andere keuze had gemaakt,

Because if I had made a different choice,

dan was het ook goed geweest.

then it would have been fine too.

Maar uiteindelijk was dit gewoon de praktischste oplossing.

But in the end, this was just the most practical solution.

Ja, dat is gewoon zo.

Yes, that’s just how it is.

Omdat je gewoon altijd samen in het bedrijf bent.

Because you are always together in the company.

Gewoon alleen al fysiek.

Just physically alone.

Ja, dat ook.

Yes, that too.

En omdat er gewoon steeds meer administratie bij komt kijken.

And because there is simply more and more administration involved.

Dat neemt alleen maar toe.

That is only increasing.

Dus ja, dat moet toch iemand doen.

So yes, someone must do that.

Dus dan is het net zo praktisch dat ik dat ging doen.

So then it was just as practical for me to do that.

En ben jij nu een beetje een boerenvrouw geworden?

And have you now become somewhat of a farmer's wife?

Nou, dat zou je aan mijn man moeten vragen.

Well, you should ask that to my husband.

Dat ga ik ook doen, gewoon.

I’m going to do that too, just.

Ik ga het gewoon vragen aan Pieter, want die zit ook aan diezelfde tafel.

I'm just going to ask Pieter, because he's at that same table too.

We zitten lekker aan de koffie, zoals dat gaat.

We're enjoying our coffee, just like that.

Ik ben wel wat laat, want eigenlijk hoort de koffie volgens mij in een boerenbedrijf...

I am a bit late, because actually the coffee should be in a farm business, I think...

kom je echt over het algemeen iets eerder, toch Pieter?

You do generally come a bit earlier, right Pieter?

Ja, dit is de derde keer dat ik koffie drink, dus...

Yes, this is the third time I am drinking coffee, so...

Dit is echt een soort stadsmeisje dat om elf uur aankomt zakken.

This is really a kind of city girl who shows up at eleven o'clock.

Maar ik moest een heel eind rijden.

But I had to drive a long way.

Ja, je kwam van ver.

Yes, you came from far.

Ik ga er even bij zitten.

I'm going to sit down for a moment.

Ja, Pieter.

Yes, Pieter.

Toen jij Jacqueline...

When you Jacqueline...

Toen moest je ook wel op een gegeven moment met je papieren tevoorschijn komen...

Then at some point, you really had to come forward with your papers...

en zeggen, ja, ik ben toch eigenlijk niet die knappe tennisleraar die je had gewild.

And say, yes, I’m actually not the handsome tennis teacher you wanted.

Ik ben boer.

I am a farmer.

Ja, nou gelukkig komt ze eigenlijk ook van een boerenbedrijf af.

Yes, well luckily she actually comes from a farming background.

Haar ouders waren ook boer.

Her parents were also farmers.

Zijn daarna wel in een witlof gegaan en daarna in de bloemen.

We went to a chicory later and then to the flowers.

Maar, wij hebben elkaar wel...

But, we do have each other...

Ze weet wel wat het boerenleven inhoudt.

She knows what farm life is all about.

Dus het was niet helemaal een verrassing.

So it wasn't exactly a surprise.

Dat had ze mij dus even niet erbij verteld.

So she didn't tell me that.

Nee, maar daarom wilden ze ook niet met een boer trouwen.

No, that's why they didn't want to marry a farmer either.

Ze zegt, dit wil ik dus niet.

She says, I don't want this.

Want daar had ze dus wel een mening over.

Because she did have an opinion about that.

Maar ja, wij hebben elkaar ontmoet bij de PEG.

But yes, we met each other at the PEG.

En dat is de Plattelandse Jongerengemeenschap.

And that is the Rural Youth Community.

Ja, dan heb je wel heel veel last van boeren uiteindelijk.

Yes, then you will end up having a lot of trouble with farmers.

En uiteindelijk werd ze zelfs voorzitter.

And in the end, she even became president.

En ik zat in het bestuur.

And I was in the board.

Dus ze wist wel uiteindelijk dat ze met een boer uiteindelijk ervandoor ging, zou ik maar zeggen.

So she eventually knew that she would end up running off with a farmer, I would say.

En kan je dan eigenlijk stellen dat iedereen die bij de PEG gaat...

And can you actually say that everyone who goes to the PEG...

dat die eigenlijk ook uit is op verkeringen?

that it is actually also about relationships?

Ik bedoel dat het eigenlijk gewoon een soort datingclub voor boeren is.

I mean that it's actually just a kind of dating club for farmers.

Is dit nu, gaat dit iets te ver?

Is this going too far now?

Nou, dit gaat te ver, want het is meer een gezelligheidsclub.

Well, this goes too far, because it's more of a social club.

En zo is het eigenlijk ook altijd ontstaan.

And that's how it actually always started.

En het is best wel heel, het is nu eigenlijk ook nog, het bestaat nog steeds.

And it is quite a lot, it actually still is now, it still exists.

En er zijn ook heel veel mensen van buitenaf die wel landbouw gerelateerd of in de bouw zitten.

And there are also many people from outside who are involved in agriculture or construction.

Maar wel een feeling hebben met de mensen zoals wij leven.

But still having a connection with the people as we live.

Dat ze daar wel een gevoel bij hebben.

That they do have a feeling about it.

En daar gaat het uiteindelijk om.

And that's what it ultimately comes down to.

Jij zit nu, hoe lang zit jij?

You are sitting now, how long have you been sitting?

Zit jij nu inmiddels een kwart eeuw in dit bedrijf?

Have you been in this company for a quarter of a century now?

Mag ik dat zo zeggen?

May I put it that way?

Ja, dertig jaar denk ik.

Yes, I think thirty years.

Zit ik in het bedrijf.

Am I in the company?

Ja, ik heb het voor mijn vader overgenomen.

Yes, I took it over for my father.

En sindsdien doe ik het alleen eigenlijk.

And since then I've been doing it alone, actually.

Want als je hier aankomt rijden, dan moet je al via een hele gekke brug.

Because when you arrive here, you have to go over a very weird bridge.

En dan krijg je ook al allees die Nelson Mandela heten.

And then you also get all those named Nelson Mandela.

En dit wijst er allemaal op dat er heel veel nieuwe wegenbouw om deze boerderij heen is gekomen.

And this all indicates that a lot of new road construction has come around this farm.

Je ziet ook eigenlijk vijf minuten voordat je hier de afslag neemt.

You can actually see it five minutes before you take the exit here.

Zie je voornamelijk vliegtuigen.

You mainly see airplanes.

Landen, geef mij eens een idee van hoe deze boerderij er pakkenweg bij jouw geboorte uitzag.

Countries, give me an idea of what this farm looked like around the time of your birth.

Want toen was jouw vader hier boer.

Because then your father was a farmer here.

Ja, toen was mijn vader hier boer.

Yes, at that time my father was a farmer here.

En het bedrijf is eigenlijk niet heel erg veranderd.

And the company hasn't really changed much.

De contouren van de Haarlemmermeer is in dit gebied nog te zien.

The outlines of the Haarlemmermeer can still be seen in this area.

Ik ben wel de eerste boerderij vanuit Hoofddorp die nog zo is.

I am the first farm from Hoofddorp that is still like this.

De contouren zijn te zien.

The outlines are visible.

Dat wil dus zeggen dat de contouren van de Haarlemmermeer zijn dat de percelen 200 meter breed zijn.

That means that the contours of the Haarlemmermeer indicate that the plots are 200 meters wide.

En een kilometer lang.

And a kilometer long.

Zo zijn de contouren.

These are the outlines.

Elk perceel is hetzelfde.

Each parcel is the same.

En waarom is dat?

And why is that?

Dat hebben ze zo gemaakt.

They made it that way.

Alle oude wegen liggen ook twee kilometer uit elkaar.

All old roads are also two kilometers apart.

Dus van boerderij tot boerderij is twee kilometer.

So from farm to farm is two kilometers.

Omdat die in het midden gescheiden worden door een sloot.

Because they are separated in the middle by a ditch.

Dat is een kilometer.

That is a kilometer.

De percelen zijn 200 meter breed en een kilometer diep.

The plots are 200 meters wide and one kilometer deep.

De andere wegen, die kruisen, die liggen allemaal drie kilometer uit elkaar.

The other roads that intersect are all three kilometers apart.

Dus dat is de oorspronkelijke indeling van de Haarlemmermeer.

So that is the original layout of the Haarlemmermeer.

En daarna is men gaan bouwen.

And then they started building.

En zitten we hier in een ontwikkeling waarbij de stedelijke ontwikkeling is.

And here we are in a development where urban development is taking place.

Vanuit Amsterdam, Den Haag en Leiden.

From Amsterdam, The Hague, and Leiden.

Alles rukt eigenlijk een beetje op naar dit gebied toe.

Everything is actually moving a bit towards this area.

Ook door Schiphol.

Also through Schiphol.

Omdat hier heel veel werkgelegenheid is.

Because there is a lot of employment here.

En mensen hier willen wonen.

And people want to live here.

Dus we zitten echt in een veranderende omgeving.

So we are really in a changing environment.

Wij leven op het platteland en hebben de geneugte van de stad.

We live in the countryside and enjoy the pleasures of the city.

Maar toen jouw vader hier begon, was hij de eerste bewoner van deze boerderij?

But when your father started here, was he the first resident of this farm?

Of zit daar nog een generatie vooraf?

Or is there still a generation before that?

Nee.

No.

Nog twee generaties vooraf.

Two generations before.

Dus mijn oma en mijn overgrootoma.

So my grandmother and my great-grandmother.

Mijn overgrootoma is hier naartoe gekomen.

My great-grandmother came here.

En mijn oma die heeft hier geboerd.

And my grandmother farmed here.

Mijn opa is heel vroeg overleden.

My grandfather passed away very early.

Waardoor mijn oma een bedrijfsleider nodig had.

Which is why my grandmother needed a business manager.

En dat was uiteindelijk mijn vader.

And that was ultimately my father.

En mijn moeder die werd dus verliefd op mijn vader.

And my mother fell in love with my father.

Nou en die wist, dat is ook een boer.

Well, and that one knew, that's also a farmer.

Zeker weer bij de jongerenvereniging.

Certainly back at the youth association.

Ja.

Yes.

Nee.

No.

Die kwam hier.

That came here.

Die werkte hier als bedrijfsleider.

He worked here as a manager.

Die kwam vanuit Friesland.

That came from Friesland.

Omdat hij daar geen boerderij kon.

Because he couldn't have a farm there.

En omdat daar een oudere broer was die daar een boerderij had.

And because there was an older brother who had a farm there.

En die kwam dus hier als bedrijfsleider werken.

And he came here to work as a business manager.

En uiteindelijk is hij hier boer geworden.

And eventually he became a farmer here.

Maar toen dit bedrijf begon.

But when this company started.

Had men toen ook al het idee dat men in een sterk veranderend gebied woonde.

Did people at that time already have the idea that they lived in a rapidly changing area?

En dat de stad op zou rukken.

And that the city would advance.

En misschien ook nog wel het vliegverkeer en al dat soort dingen.

And maybe also the air traffic and all that kind of stuff.

Ik denk wel dat mensen altijd wel het idee hebben hier.

I do think that people always have the idea here.

Dat je hier wel in een veranderende omgeving zit.

That you are indeed in a changing environment here.

Ik denk dat het, nou ja voor mijn overgrootoma zal het misschien wel heel erg zijn.

I think that, well, for my great-grandmother it might be very difficult.

Maar voor mijn oma en mijn vader.

But for my grandmother and my father.

Mijn vader wist zeker dat hij in een veranderende omgeving was.

My father was sure that he was in a changing environment.

En mijn vader heeft ook in een gemeenteraad gezeten.

And my father has also served on a municipal council.

En die was wel echt op de hoogte van ja.

And he was indeed aware of it, yes.

Je houdt ontwikkelingen niet tegen.

You cannot resist developments.

En dat moet je ook niet willen.

And you shouldn't want that either.

Je zit gewoon in een omgeving waar van alles gebeurt.

You are simply in an environment where everything is happening.

Nou als je alleen maar romantische gevoelens hebt.

Well, if you only have romantic feelings.

Dan zou je nog kunnen denken.

Then you could still think.

Wat is dat jammer dat die stad steeds verder op rukt.

What a shame that the city keeps expanding further.

En dat die wegen eigenlijk alle boerderijen langzaam maar zeker omsluiten.

And that those roads actually slowly but surely enclose all the farms.

Maar jullie leven.

But you are alive.

Leven in deze werkelijkheid.

Living in this reality.

Hoe is dat voor jullie?

How is that for you?

Ja dat is dat als wij in een vlevenpolder zijn.

Yes, that is what happens when we are in a floodplain.

Denken wij nou dit is echt het boeren zoals het behoort te zijn.

We think this is really farming as it should be.

Misschien horen we, weet ik ook niet.

Maybe we'll hear, I don't know either.

Maar wij denken nou dan zitten we toch wat in een dynamische wereld.

But we think that we are indeed in a dynamic world.

Wij vinden dat niet zo heel erg.

We don't find that so bad.

Wij vinden dynamiek.

We find dynamics.

Daar maken wij ook gebruik van door onze gewassen te telen.

We also make use of that by growing our crops.

Dat wij heel kort bij de consument zitten.

That we are very close to the consumer.

En daar maken wij wel gebruik van.

And we do make use of that.

Dus wij zijn wel blij met die dynamische wereld waarin wij zitten.

So we are indeed happy with the dynamic world we are in.

Wat bedoel je dan eigenlijk te zeggen.

What do you actually mean to say?

Het leven daar is toch maar een stuk saaier.

Life there is just a lot duller.

Nou eigenlijk wel ja.

Well, actually yes.

Ik ben wel in Groningen geweest.

I have been to Groningen.

En Groningen vind ik ook heel mooi.

And I also find Groningen very beautiful.

Dat is heel leeg hè.

That is very empty, isn't it?

Ja dat is heel leeg.

Yes, that is very empty.

Maar daar trekt nog meer mijn dan in de Vlevo.

But that attracts even more my than in the Vlevo.

Ja dan moet het ook echt leeg zijn.

Yes, then it really must be empty.

En je ziet dat in de Vlevo polder verandert het ook al.

And you can see that in the Flevoland polder it is already changing as well.

Maar ik denk dat we komen weer graag thuis.

But I think we like coming home again.

En dat is altijd goed.

And that is always good.

Geen moment gedacht.

Not for a moment thought.

We verkassen het hele hebben en houden naar een ander moment.

We are relocating everything we have to a different moment.

Ik denk het wel.

I think so.

En ik heb het idee dat Jacqueline ja knikt.

And I have the feeling that Jacqueline is nodding yes.

Ja dat klopt.

Yes, that's correct.

We hebben echt wel een keer gedacht.

We have really thought about it at least once.

Nou moeten wij niet echt weg.

Well, we don't really have to leave.

Of gaan wij ons aanpassen.

Or are we going to adapt.

Of gaan wij wat met deze omgeving doen.

Or are we going to do something with this environment?

En ik denk dat we hebben bewust voor het laatst gekozen.

And I think we consciously chose for the last time.

Wat legt dat uit?

What does that explain?

Hoe is dat dan?

How is that then?

Iets met die omgeving doen.

Do something with that environment.

Je spreekt al over de korte keten.

You are already talking about the short chain.

Denk ik.

I think so.

Ja we spreken over de korte keten.

Yes, we are talking about the short chain.

We telen oergranen.

We grow ancient grains.

Emmer en eenkorn.

Bucket and einkorn.

En wij hebben een korte keten.

And we have a short chain.

Dat wil dus zeggen dat de keten is wel compleet.

That means that the chain is complete.

Wij leveren het aan de graanhandelaar.

We deliver it to the grain trader.

De graanhandelaar die levert aan de molenaar.

The grain trader who supplies the miller.

En de molenaar die maalt het.

And the miller who grinds it.

En iemand die distribueert dat weer naar de bakkers toe.

And someone who distributes it back to the bakers.

Naar de bierbrouwers.

To the brewers.

Naar de Geneverse stokerij.

To the Genever distillery.

Naar de pastamakers.

To the pasta makers.

En ik ken de hele keten.

And I know the whole chain.

Ik ken de mensen die het gebruiken.

I know the people who use it.

Ik ken de mensen.

I know the people.

We kennen de mensen.

We know the people.

Die het etenbewijs verspreken.

Who spread the food evidence.

Maar wel vaak mensen die het gebruiken.

But often people who use it.

Of die er vraag naar hebben.

Or those who have a need for it.

Die kennen wij eigenlijk allemaal.

We actually all know that.

De keten is wel compleet.

The chain is complete.

Maar wij kennen de hele keten.

But we know the entire chain.

En dat is ook het belangrijkste.

And that is also the most important thing.

Want de gewassen die we telen.

Because of the crops we grow.

Die hebben ook heel veel aandacht nodig.

They also require a lot of attention.

Het is een bepaalde manier van telen.

It is a specific way of cultivation.

En het is een bepaalde manier van verwerken.

And it is a certain way of processing.

En dat vraagt altijd.

And that always asks.

Iedereen moet er energie in steken.

Everyone must put in the effort.

Om de keten rendabel te houden.

To keep the chain profitable.

We gaan vast even kijken straks.

We'll definitely take a look later.

Naar wat dat eenhoorn en emmer is.

To what that unicorn and bucket is.

Ik wil de hele tijd eekhoorn zeggen.

I want to say squirrel all the time.

Eenkoren is het.

It is spelt.

Het is eenkoren.

It is single grain.

Het betekent dat er één korrel in een kafje zit.

It means that there is one grain in a husk.

Een emmer is twee koren.

A bucket is two grains.

Dan zitten er twee korrels in een kafje.

Then there are two grains in a chaff.

Ik heb nu al heel veel opgestoken.

I have already learned a lot.

Ja, maar dat kan je mooi zien zometeen.

Yes, but you will see that nicely shortly.

En dat is nu mooi.

And that's nice now.

Ik denk dat de korrelaanzet al er is.

I think the correlation is already there.

Dus ik denk dat we het heel mooi kunnen zien.

So I think we can see it very beautifully.

Want ik neem aan.

Because I assume so.

Maar dat is een veronderstelling die misschien niet klopt.

But that is an assumption that may not be correct.

Het zijn oergranen.

They are ancient grains.

Maar het is niet zo dat je grootmoeder er ook al mee in de weer was.

But it's not as if your grandmother was already busy with it.

Er heeft dus een transitie plaatsgevonden.

A transition has taken place.

In wat jullie zijn gaan verbouwen.

In what you have started to renovate.

Ja, we kwamen op een gegeven moment op de weg.

Yes, at one point we got onto the road.

Dat er een vraag was vanuit de bakkerswereld.

That there was a question from the baking industry.

Van hoe kunnen bakkers zich onderscheiden.

On how bakers can distinguish themselves.

Ten opzichte van een fabrieksbakker of een groot winkelbedrijf.

Compared to a factory baker or a large retail company.

Na een heel verhaal eigenlijk samen met de NBOV opgestart te hebben.

After actually starting a long story together with the NBOV.

Wat is de NBOV?

What is the NBOV?

Een Nederlandse bakkersorganisatie.

A Dutch bakers' organization.

Of bakkersvereniging in ieder geval.

Or bakers' association in any case.

Vereniging voor de bakkers.

Association for the bakers.

En die zijn er uiteindelijk mee gestopt.

And they eventually stopped doing that.

En wij zijn emmer gaan telen.

And we have started to grow buckets.

Als eerste zijn wij emmer gaan telen.

First, we started cultivating buckets.

En we hadden wel het product.

And we did have the product.

Maar we hadden geen afzet.

But we had no sales.

Want we wisten eigenlijk bij god niet wat we ermee moesten doen.

Because we actually had no idea what to do with it.

En toen ben ik samen met mijn graanhandelaar Jasper Engel.

And then I went with my grain trader Jasper Engel.

Zijn we een zoektocht begonnen.

We have started a quest.

We hebben eerst wat emmer in een broodbak.

We first have some bucket in a bread bin.

In een machine gedaan.

Done in a machine.

En dat hebben we een tijdje laten bakken.

And we let that bake for a while.

En toen is hij naar mij toegekomen.

And then he came to me.

En toen hebben we een stukje afgesneden.

And then we cut off a piece.

En het brood was keihard.

And the bread was rock hard.

Je kon er de ramen mee ingooien.

You could throw the windows in with it.

Maar het was wel lekker.

But it was nice.

Toen zeiden we nou we moeten er toch maar wat mee gaan proberen te doen.

Then we said, well we should try to do something with it after all.

En zo zijn we eigenlijk onze zoektocht begonnen.

And so we actually started our search.

En eigenlijk onze eigen keten opgestart.

And actually started our own chain.

Is dat dan zeg maar vergelijkbaar met de ontwikkeling.

Is that, shall we say, comparable to the development?

Of de herontwikkeling van spelt bijvoorbeeld.

Or the redevelopment of spelt, for example.

Want dat zie je ook in heel veel bakkers.

Because you see that in a lot of bakeries too.

Een entree.

An entrance.

Die hebben gemaakt.

They have made.

Ja dat klopt.

Yes, that's correct.

Spelt is natuurlijk ook.

Spelt is of course also.

Is een van de granen die daar is.

Is one of the grains that is there.

Vergeleken met een kor en een emmer.

Compared to a sieve and a bucket.

Is spelt eigenlijk heel jong.

Spelt is actually very young.

De speldhype.

The pin hype.

Die is daar wel.

That is indeed there.

Nou ik weet niet of die.

Well, I don't know if that's the case.

Daar maken wij niet zo heel veel gebruik van.

We don't really make much use of that.

Mensen denken altijd dat spelt dan.

People always think that's spelt.

Het oudste graan is.

The oldest grain is.

Uiteindelijk zijn dit de oudste granen.

Ultimately, these are the oldest grains.

Maar.

But.

Ja.

Yes.

Maar er is ook wel een verschil.

But there is also a difference.

Want spelt wordt heel veel.

Because spelt is grown a lot.

Ja minimaal gebruikt in bakkerijen.

Yes, minimally used in bakeries.

Dus dan heet iets speltbrood te zijn.

So then something is called spelt bread.

En dan blijkt maar een heel klein percentage.

And then it turns out to be only a very small percentage.

Spel te zijn.

To be a game.

Het is een jonger graan.

It is a younger grain.

Dus hier heb je echt een specifieke.

So here you really have a specific one.

Oude oergranen.

Ancient primal grains.

Waar echt een heel product mee wordt gemaakt.

Where a real product is made with.

Ja.

Yes.

De meeste producten van deze oergranen.

Most products of these ancient grains.

Zijn 100% eenkorn.

They are 100% einkorn.

100% emmer.

100% bucket.

En er wordt eigenlijk niks gemixt.

And actually, nothing is mixed.

Dat willen die bakkers ook niet.

The bakers don't want that either.

Die zeggen van ja.

They say yes.

Wij willen dus van dat speltverhaal af.

So we want to get rid of that spelt story.

Er zitten twee verhalen aan spelt.

There are two stories about spelt.

A.

A.

Er wordt heel weinig spelt soms in een speltbrood verbruikt.

Very little spelt is sometimes used in a spelt bread.

En B.

And B.

Er zit heel veel tarvengluten in spelt.

There is a lot of tarwe gluten in spelt.

Want spelt wordt vaak doorgekruisd met tarven.

Because spelt is often crossed with barley.

Om de opbrengst maar te verhogen.

To increase the yield.

Waardoor het wel een speltprijs heeft.

Which does make it a nominal price.

Maar eigenlijk een tarvengluten bevat.

But actually contains a tar gluten.

Dus het is niet meer het zuivere product.

So it's no longer the pure product.

Ja en daar.

Yes and there.

Er speelt de producten.

The products are playing.

De producent of de verwerkers.

The producer or the processors.

Die spelen daar een beetje mee.

They are playing around with that a bit.

En dit gewas is zuiver.

And this crop is pure.

Dit is zuiver emmer en zuiver eenkorn.

This is pure spelt and pure einkorn.

Niet doorgekruisd met niks niet.

Not crossed out with nothing at all.

En de bakkers willen daardoor ook veel vaak.

And the bakers want to do it a lot more often because of that.

100% eenkorn en 100% emmer graag gebruiken.

100% einkorn and 100% emmer please use.

Weet jij nog het moment.

Do you still remember the moment?

Dat jij ervoor koos.

That you chose for it.

Om deze transitie door te gaan.

To go through this transition.

Wat stond er hier op het land.

What was here on the land?

Voordat jij er iets over zei.

Before you said anything about it.

Wat heb jij gehad.

What have you had?

Nou ja.

Well then.

Er stonden ook granen.

There were also grains.

Gewoon de conventionele granen.

Just the conventional grains.

Bieten, uien, aardappelen.

Beets, onions, potatoes.

En die staan er nog steeds.

And they're still there.

Alleen een groot gedeelte van mijn biologisch bedrijf.

Only a large part of my organic business.

Bevalt nu oergranen.

Now enjoy ancient grains.

Dus je hebt ook nog een deel duurzaam.

So you also have a part sustainable.

Dat zijn die andere gewassen die je nu noemt.

Those are the other crops you are mentioning now.

En een deel biologisch.

And a part organic.

Moet ik het zo zeggen?

Should I say it this way?

Ja ik heb een gangbaar bedrijf.

Yes, I have a conventional business.

En een biologisch bedrijf.

And an organic company.

Omdat wij ook niet de financiële middelen hebben.

Because we also do not have the financial resources.

Om één keer alles over te stappen.

To switch everything at once.

Naar biologisch.

To organic.

Stappen kost best wel veel geld.

Steps can be quite expensive.

En wij wilden gewoon de uitdagingen aan.

And we just wanted to take on the challenges.

Om te kijken of het biologische gedeelte.

To see if the organic part.

Of dat voor ons iets was.

If that was something for us.

En dat is duidelijk iets voor ons.

And that is clearly something for us.

En zeker voor de granen.

And certainly for the grains.

Zullen wij naar het land lopen?

Shall we walk to the countryside?

Dat vind ik altijd het spannendste onderdeel van alles.

I always find that the most exciting part of everything.

Ik vind zo...

I find it so...

Oeh ik val ook al bijna om.

Ooh, I'm almost falling over too.

Zo spannend vind ik het.

I find it so exciting.

Kijk zo'n gesprek vind ik heel leuk.

I really enjoy such a conversation.

Maar ik wil het toch eigenlijk gewoon zien.

But I actually just want to see it.

Wat er gebeurt.

What is happening.

Dit is een enorme schuur.

This is a huge barn.

Jacqueline.

Jacqueline.

Deze schuur.

This barn.

Ja die is lekker groot ja.

Yes, that's nice and big.

Maar eigenlijk is die al te klein hoor.

But actually, that one is already too small, you know.

Ja?

Yes?

Want dit is de opslag.

Because this is the storage.

Ja dit is nou niet echt de opslag.

Yes, this is not really storage.

We hebben nog een schuur aan de andere kant van Hoofddorp.

We have another barn on the other side of Hoofddorp.

En daar slaan we eigenlijk onze aardappelen en onze uien enzo op.

And that's actually where we store our potatoes and our onions and so on.

En hier worden wel de granen opgeslagen hier thuis.

And here the grains are stored at home.

Dan moet je ook gescheiden doen zoiets?

Then you have to do something like that separately?

Nou dat is wel beter ja.

Well, that's better, yes.

Ja.

Yes.

Dat je geen overwaaiende toestand hebt.

That you do not have a prevailing condition.

Stoffen bijvoorbeeld denk ik zo.

I think about materials like this.

Nou dat zou je beter aan Pieter kunnen vragen.

Well, you could ask Pieter that better.

Hij is de boer bedoel je?

He is the farmer, you mean?

Ja hij is de boer.

Yes, he is the farmer.

Pieter heb je overwaaiende stoffen als je spullen bij elkaar in één schuur legt?

Pieter, do you have any blowing fabrics if you put your stuff together in one shed?

Ik bedoel is het bewust dat je hier een aparte schuur hebt voor de granen?

I mean, is it intentional that you have a separate barn for the grains here?

Nee hoor dat is gewoon praktisch gezien overwaaien van producten.

No, that's just practically speaking the passing on of products.

Het zit allemaal in kisten.

It's all in boxes.

En het wordt gewoon separaat opgeslagen.

And it is simply stored separately.

En dat blijft ook separaat.

And that will remain separate as well.

Dus dat heeft geen invloed op elkaar.

So that doesn't affect each other.

Nou zie je er eigenlijk heel netjes uit.

Well, you actually look very neat.

Ja je hebt wel van die bouwschoenen aan.

Yes, you are wearing those work shoes.

Maar ben jij, jij bent ook nog wel een boer die toch echt zelf op het land is he?

But you are, you are still a farmer who is really out in the field, right?

Nou ik kom net uit de bieten vandaan samen met mijn kinderen dus.

Well, I just came from the beet fields with my children.

Ik begrijp dat je de kinderen ook aan het werk hebt gezet?

I understand that you have put the children to work too?

Ja en die moeten af en toe even bieten wie.

Yes, and they need to occasionally show who is boss.

Ja ja ja dus vanochtend zijn ze bezig geweest.

Yes yes yes, so this morning they were busy.

Dus vanochtend nee ik kom net uit het land vandaan en mijn trekker staat alweer klaar om te gaan schoffelen.

So this morning, no I'm just back from the countryside and my tractor is already ready to go hoeing.

Ik heb hem echt bijna, ik heb hem bijna beledigd gewoon.

I almost really had him; I almost insulted him, just like that.

Een boer mag je nooit zeggen dat je er niet uitziet als een boer.

You should never tell a farmer that you don't look like a farmer.

Dat is gewoon een cliché.

That's just a cliché.

Ja dat is een cliché.

Yes, that is a cliché.

Dat willen we gewoon niet.

We just don't want that.

Nou waar staan we?

Well, where do we stand?

We gaan even naar de scheidingen.

We're going to the separations for a moment.

Dat is het makkelijkste want dan kunnen we ze ook makkelijker zien.

That's the easiest because then we can see them more easily too.

Ja.

Yes.

Het is duidelijk dat de een is wat donkerder groen en de ander is wat lichter groen.

It is clear that one is a darker green and the other is a lighter green.

Dat zien we nu.

We see that now.

Dat klopt.

That's correct.

Dit is de eenkorren waar...

This is the one where...

Oh sorry.

Oh sorry.

Deze heeft een microfoon erbij.

This one comes with a microphone.

Dit is de eenkorren waar we in staan.

This is the hive we are in.

Die heeft een hele lichte groene kleur.

It has a very light green color.

Dit is eigenlijk een doorgekruisd gras.

This is actually a crossed grass.

Dit is eigenlijk gras met een aard.

This is actually grass with a potato.

Het heeft ook de kleur van een gras.

It also has the color of grass.

En deze aard is heel klein.

And this earth is very small.

Met hele lange angels.

With very long stings.

De aard steekt ook heel eind boven het vlagblad uit.

The earth also rises quite a bit above the flagstone.

Dit is het vlagblad.

This is the flag sheet.

En er zitten wel 15 tot 20 centimeter tussen.

And there is a gap of 15 to 20 centimeters.

Ja zo'n vlagblad ziet er ook uit als een vlag.

Yes, such a flag sheet looks like a flag too.

Kijk er komt nu even een trekker voorbij.

Look, here comes a tractor.

Buurman, de buurman boer.

Neighbor, the neighbor farmer.

De buurman boer.

The neighbor is a farmer.

En je kan hier ook zien dat de aarden heel klein zijn.

And you can also see here that the balls are very small.

En dat aan beide kanten...

And that on both sides...

Er zijn twee rijtjes met aarden.

There are two rows with earth.

En daar zit maar één...

And there is only one...

In één kafje zit één korrel.

In one grain of husk, there is one kernel.

Vandaar de naam eenkorrel.

Hence the name one grain.

Een korren.

A grain.

Hij moet nog rijpen.

He still needs to mature.

Hij heeft net gebloeid.

He has just bloomed.

Hij is nog in de bloei.

He is still in his prime.

Hier kijk.

Here, look.

Kun je mooi zien.

You can see beautifully.

Wat is het seizoen?

What is the season?

Het seizoen is dat hij wordt...

The season is that he becomes...

In het april wordt hij gezaaid.

In April, it is sown.

En hij wordt in september...

And he will turn... in September.

Of augustus wordt hij geoogst.

He is harvested in August.

Eind augustus, ja.

End of August, yes.

En dat gebeurt met machines neem ik aan?

And that happens with machines, I assume?

Gewoon met de maaidooster wordt dat...

Just with the mower, that will be...

Zoals de gewone granen worden gedorst.

As the ordinary grains are threshed.

En iets anders afgesteld.

And something else adjusted.

En dat kan gewoon met de graandooster worden gedorst.

And that can simply be threshed with the grain thresher.

Want je zei wel net het is een heel kwetsbaar product.

Because you just said it is a very fragile product.

Dus ik neem aan dat in de volgende fase als je het binnen hebt gehaald...

So I assume that in the next phase, once you have brought it in...

Dat het dan wel heel nauw komt toch?

Then it gets really close, doesn't it?

Ja hij moet wel heel goed gedroogd worden.

Yes, it needs to be dried very well.

En het is ook heel belangrijk.

And it is also very important.

Het oogsttijdstip.

The harvest time.

Wat voor weer heb je bij het oogsten?

What kind of weather do you have during the harvest?

Dat zegt ook iets over de kwaliteit van het graan.

That also says something about the quality of the grain.

Want de mensen krijgen...

Because people get...

Die gebruiken het graan volledig.

They use the grain completely.

Dus het product is van dat graan.

So the product is made from that grain.

En als er een afwijking is met het jaar daarvoor.

And if there is a deviation from the previous year.

De kwaliteit is anders.

The quality is different.

Dan moeten ze anders met het product omgaan.

Then they need to handle the product differently.

Om er weer een brood van te krijgen.

To make a bread out of it again.

De consument proeft gewoon.

The consumer simply tastes.

Hé het is een ander jaar.

Hey, it's another year.

Oh het heeft anders gegroeid.

Oh, it has grown differently.

Ja.

Yes.

Het heeft ook de charmes.

It also has the charms.

En sommige mensen kunnen daar niet tegen.

And some people can't stand that.

Bij de McDonald's in de hele wereld eet je altijd dezelfde hamburger.

At McDonald's around the world, you always eat the same hamburger.

Maar dat zie je niet zo.

But you don't see it that way.

Ieder jaar is het anders.

Every year is different.

Het smaakt elke keer anders.

It tastes different each time.

Dat is leuk.

That is nice.

Net als met wijn eigenlijk.

Just like with wine, actually.

Dat je gewoon jaartallen hebt.

That you just have years.

Juist.

Exactly.

Dat is de beste vergelijking.

That is the best comparison.

Maar het bewerkt gewoon anders.

But it just edits differently.

En het brood heeft een andere vorm.

And the bread has a different shape.

Dan zeg je wat is er met het brood aan de hand?

Then you say, what is wrong with the bread?

Ja dit is oogst 2020.

Yes, this is the harvest of 2020.

Die is anders dan 2019.

That is different from 2019.

Ja maar 2020 was als ik me goed herinner.

Yes, but 2020 was if I remember correctly.

Want daar zitten we nou middenin.

Because that's what we're in the middle of now.

Is het voorjaar heel erg droog geweest.

Has the spring been very dry?

En langdurig droog geweest.

And it has been dry for a long time.

En de zomer is best wel nat.

And the summer is quite wet.

Ja dat klopt.

Yes, that's correct.

Dus nu bloeit die.

So now it blooms.

Dus de weersomstandigheden zijn nu goed.

So the weather conditions are now good.

Voor de bloei.

Before blooming.

Maar uiteindelijk zal de oogst bepalen.

ButUltimately, the harvest will determine.

Of wij het op tijd kunnen oogsten.

Whether we can harvest it on time.

En op het juiste moment.

And at the right moment.

Hoe de kwaliteit is.

How the quality is.

Dus de oogst kan ook mislukken zelfs.

So the harvest can also fail, even.

Ja de oogst kan ook mislukken.

Yes, the harvest can also fail.

En dan moeten we naar de bakker toe om te zeggen.

And then we have to go to the baker to say.

We hebben het al een keer gehad.

We've talked about it once before.

Dat wij een product hadden dat niet goed was.

That we had a product that was not good.

Toen zei de bakker.

Then the baker said.

Ja maar dit is niet goed.

Yes, but this is not good.

Oh nou ja binnen een dag wisten we het.

Oh well, we knew it within a day.

Wij geven ook altijd.

We always give as well.

Voordat wij beginnen met de nieuwe oogst.

Before we start with the new harvest.

Dus dat we zeggen van nu komt de nieuwe oogst eraan.

So we say that the new harvest is coming.

Geven we de bakkers al een signaal.

Shall we give the bakers a signal already?

Van joh probeer het even.

Come on, just give it a try.

Hoe werkt het?

How does it work?

Dan weet je dat het eraan komt.

Then you know it's coming.

Dat ze dat niet zo als een kwaliteit.

That they don't see that as a quality.

Dat ze dat niet zo als een cold turkey krijgen.

That they don't experience it as a cold turkey.

En jullie ook niet.

And neither you.

Want dat betekent natuurlijk voor de papieren.

Because that of course means for the papers.

Ik bedoel als een oogst mislukt.

I mean if a harvest fails.

Dat kost natuurlijk toch handenvol geld.

That costs a fortune, of course.

Ja dat is altijd zo.

Yes, that is always the case.

Als een oogst mislukt kost dat handenvol geld.

If a harvest fails, it costs a fortune.

En dan hebben we het over heel grote handenvol.

And then we are talking about very large handfuls.

Ja dat wel.

Yes, that is true.

Maar het meest frustrerende is.

But the most frustrating thing is.

Dat je geen goed product kan leveren.

That you cannot deliver a good product.

Daar kunnen we met zijn allen niks aan doen.

There's nothing we can do about that together.

Maar dat is wel iets.

But that is something.

Dat maakt je wel wat kwetsbaarder natuurlijk.

That does make you a bit more vulnerable, of course.

Maar tot nu toe is het.

But so far it is.

Van 2013 af hebben we één keer gehad dat het minder was.

Since 2013, we have had one instance where it was less.

En tot nu toe weten we wel een beetje hoe we het moeten gaan doen.

And so far we do have a bit of an idea of how we are going to do it.

Ja Jacqueline.

Yes Jacqueline.

Dat heb jij dan gewoon in de boeken verwerkt.

You just processed that in the books.

En toen ben jij gewoon heel veel suikerbieten gaan verkopen toch?

And then you just started selling a lot of sugar beets, right?

Of minder geld uitgeven.

Or spend less money.

Dat is het dan meestal.

That usually is it.

Daar draait het alweer op uit.

That's what it comes down to again.

We zitten hier midden in een coronajaar.

We are in the middle of a coronavirus year.

En sommige mensen hebben daar heel veel last van.

And some people suffer from that a lot.

En andere iets minder.

And others a little less.

Hoe zit dat voor een bedrijf als dat van jullie?

How does that work for a company like yours?

Nou dat zag er in het begin heel ernstig uit.

Well, that looked very serious at first.

Onze aardappels.

Our potatoes.

Dat was echt.

That was real.

Nou die zijn voor één cent kilo weggegaan.

Well, they went for one cent a kilo.

Als veeboer.

As a livestock farmer.

Niet doorgedraaid.

Not gone crazy.

Nee niet doorgedraaid.

No, not gone crazy.

Maar wel.

But yes.

En het volgende product dat er dan voor ons aankomt zijn de pioenrozen.

And the next product that is coming for us are the peonies.

En daar maakten we ons zorgen over.

And we were worried about that.

Maar dat is uiteindelijk heel goed gegaan.

But that eventually went very well.

Dus dat is wel het voordeel van een boerenbedrijf.

So that is definitely an advantage of a farm business.

Er zijn.

There are.

Het is niet één product.

It is not one product.

Dus het risico is ook gespreid.

So the risk is also spread out.

En dat is dan denk ik weer onze kracht.

And that is, I think, again our strength.

En dit product.

And this product.

Want ik hoor van iedereen.

Because I hear from everyone.

Dat mensen nu eigenlijk alleen nog maar meer op gaan letten.

That people are now actually only going to pay more attention.

Wat ze eten.

What they eat.

En wat ze in huis halen.

And what they bring into the house.

Dus dit zou voor de eenkoorn.

So this would be for the unicorn.

En voor de emmeren.

And for the buckets.

Een goed jaar moeten worden.

It must be a good year.

Nou ja dat kan wel inderdaad wel weer gunstig zijn.

Well, that could indeed be favorable again.

En dat mensen ook wat bewuster met eten bezig zijn.

And that people are also becoming more conscious about food.

Omdat ze daar nu ook tijd voor hebben.

Because they now have time for that as well.

En dat ook leuk vinden.

And also enjoy that.

Dus ja dat kan inderdaad weer een positieve uitwerking hebben.

So yes, that can indeed have a positive effect again.

Laten we het hopen.

Let's hope so.

Ja daar gaan we gewoon met zijn allen op zitten hopen.

Yes, we are all just going to hope for that.

Want het is natuurlijk afschuwelijk.

Because it is of course terrible.

Als mensen hun spullen ook niet meer kwijt kunnen.

If people can no longer find a place for their things.

Aan de adressen waar ze aan leveren.

To the addresses where they deliver.

We gaan nu.

We are going now.

We lopen nu naar een totaal.

We are now heading towards a total.

Ja dit is echt een totaal andere kleur groen.

Yes, this is really a completely different shade of green.

Dit is een soort mat groen.

This is a kind of matte green.

Dit is het soort groen.

This is the kind of green.

Dat je tegenwoordig in de woninginrichting heel veel ziet.

That you see a lot of it in interior design nowadays.

Maar het lijkt er niet op.

But it doesn't seem like it.

Het gras groen wat we net hadden.

The grass green that we just had.

Wat heel helder van kleur is.

What is very bright in color.

Dit zijn ook grotere en steviger aren.

These are also larger and sturdier ears.

En dat is niet zonder reden.

And that is not without reason.

Dit is de emmer waar we nu staan.

This is the bucket where we are now.

Hier hebben we de emmer.

Here we have the bucket.

De emmer is niet te vergelijken met één korrel zoals je al zei.

The bucket cannot be compared to a single grain as you already said.

En je kan zien dat aan ook twee rijtjes met aren.

And you can see that from two rows with ears.

Alleen in één aard.

Only in one earth.

Als ik hem er zo uittek.

If I draw him like this.

Ja dat moet zich nog echt ontwikkelen.

Yes, that still needs to really develop.

Maar dat heeft dus twee korrels in een kafje.

But that has two grains in a husk.

Deze kafjes zijn veel groter dan de één korrel die we net zagen.

These grains are much larger than the one grain we just saw.

En je hebt twee korrels in een kafje.

And you have two grains in a husk.

Vandaar de naam twee korrel.

Hence the name two grain.

Het vergangers is inderdaad niet te vergelijken met.

The past is indeed not comparable to.

Je haalt het niet door elkaar heen.

You don't get it mixed up.

Wat één korrel is en wat emmer is.

What one grain is and what a bucket is.

Emmer groeit veel hoger.

Bucket grows much higher.

De afstand tussen het vlagblad.

The distance between the flag sheet.

Het vlagblad is veel groter.

The flag sheet is much larger.

Het heeft een veel doffere kleur.

It has a much duller color.

En de afstand tussen het vlagblad en de aard is hier ook vrij groot.

And the distance between the flag leaf and the ground is also quite large here.

Maar dat wil dus zeggen.

But that means.

Het waait makkelijk schoon.

It blows clean easily.

Het micro klimaat is veel gezonder dan bij gewone tarwe.

The microclimate is much healthier than with regular wheat.

Hij is heel snel droog.

He dries very quickly.

Waardoor de aarden veel gezonder blijven dan bij gewone tarwe.

This keeps the grains much healthier than regular wheat.

Aardvisarium kent dit gewas niet.

The aardvisarium does not know this crop.

Het is gewoon een volledig gezond gewas.

It is just a completely healthy crop.

En in granen is dat heel bijzonder.

And in grains, that is very special.

Waren al deze oergewassen eigenlijk een tijdje lang gebleven?

Did all these ancient crops actually remain for a while?

Want je hebt bij allerlei gewassen dat er een oerversie van is.

Because with various crops there is an ancestor version of them.

Maar sommige oerversies zijn ook gewoon niet meer te vinden.

But some original versions are simply no longer available.

Omdat ze niet bewaard zijn en niet doorgeteeld zijn.

Because they have not been conserved and have not been bred on.

Ja, dat klopt.

Yes, that is correct.

Maar in Wageningen bestaat ook een granenbank.

But there is also a grain bank in Wageningen.

Ze zijn eigenlijk altijd wel te krijgen.

They are actually always available.

Er wordt altijd wel keurig opgeslagen.

It is always neatly stored.

Maar deze granen komen eigenlijk oorspronkelijk uit Duitsland en Oostenrijk.

But these grains actually originally come from Germany and Austria.

Daar zijn mensen de granen niet vergeten.

There, people have not forgotten the grains.

Daar worden ze eigenlijk altijd wel gegeten.

They are actually always eaten there.

Omdat ze daar ook veel meer met bakken bezig zijn, geloof ik.

Because they are also much more involved with baking there, I believe.

Dat klopt wel, ja.

That is correct, yes.

Met lokale producten zijn ze er sowieso meer bezig.

They are definitely more involved with local products.

En biologisch zijn ze een stap of twee verder dan bij ons.

And biologically they are a step or two ahead of us.

Dat zijn gewassen die zich daar wel voor lenen.

Those are crops that are well suited for that.

En de oorsprong van deze emmer is ook uit Duitsland.

And the origin of this bucket is also from Germany.

En over welke jaartallen horen daarbij?

And which years are associated with that?

Is er een oermoment voor de oergaan?

Is there a primal moment for the primal transition?

Ze zeggen dat de eenkorn 12.000 jaar oud is.

They say that the einkorn is 12,000 years old.

En de emmer is tussen de 8.000 en de 10.000 jaar oud.

And the bucket is between 8,000 and 10,000 years old.

Dat is echt een hele lange...

That's really a very long...

De eenkorn is echt het gewas.

The einkorn is truly the crop.

Mensen trokken als nomaden achter hun voedsel aan.

People moved like nomads in search of their food.

En mensen wilden niet meer achter hun voedsel aantrekken.

And people no longer wanted to pull behind their food.

Mensen wilden eigenlijk wat gaan verbouwen.

People actually wanted to do some renovations.

En zo zijn ze grassen gaan kruisen.

And so they started to cross grasses.

Dat is eigenlijk het eerste gras wat een korrel oplevert...

That is actually the first grass that yields a grain...

waar mensen wat van konden eten.

where people could eat something.

Ik zie daar trouwens wel een emmer uitsteken boven de eenkorn.

I do see a bucket sticking out above the einkorn, by the way.

Heb ik mijn zijnmachine niet goed schoongemaakt?

Did I not clean my sewing machine properly?

Eerst heb ik emmer gezaaid en daarna heb ik eenkorn gezaaid.

First, I sowed bucket and then I sowed einkorn.

Daar staat er ook een.

There is one standing there as well.

Als we op deze manier gaan werken, Pieter, dan...

If we are going to work this way, Pieter, then...

GELACH

LAUGHTER

Maar we selecteren iedere keer...

But we select every time...

dan halen we een stukje uit om weer goed zijnzaad te krijgen.

Then we take a piece out to get good seeds again.

Dus dat gebeurt niet.

So that's not going to happen.

Kruisbestuiving vindt praktisch niet plaats.

Cross-pollination hardly occurs.

Want als je eens een kruis wilt bestuiven...

Because if you ever want to pollinate a cross...

moet je echt zo tegen elkaar aanplakken...

Do you really have to stick so close together...

en dan helemaal dichttapen.

and then tape it up completely.

En dan zou er een kruisbestuiving kunnen plaatsvinden.

And then cross-pollination could take place.

Niet interessant voor de markt?

Not interesting for the market?

Nee, wij willen juist zuivere producten houden.

No, we want to keep pure products.

Wij willen geen kruisbestuivingen.

We do not want cross-pollinations.

Dat is eigenlijk ook een biologisch principe...

That is actually a biological principle too...

dat je geen kruisbestuivingen wilt.

that you do not want cross-pollinations.

Dat je het mooi zuiver wilt houden.

That you want to keep it nice and pure.

Zuiver op de graad.

Purely to the degree.

Dat wat er met speld gebeurt, of is gebeurd...

What happens to a needle, or has happened...

dat willen jullie niet.

You don't want that.

Precies. Dat willen wij niet.

Exactly. We don't want that.

Duidelijk.

Clear.

En daar zie ik ook een enorm landbouwvoertuig staan.

And there I see a huge agricultural vehicle standing.

Ik weet niet hoe zo'n apparaat heet. Een trekker, ja.

I don't know what such a device is called. A tractor, yes.

Maar wat zit er voor?

But what is in front?

Er zit een schoffelbalk voor.

There is a hoe bar in front.

En dit is ander land. Dat zijn die bieten?

And this is another country. Are those the beets?

Nee, waar die trekker staat, zijn bonen.

No, where that tractor is, there are beans.

Daarachter komen de uien.

Behind that are the onions.

En daarachter komen de bieten.

And behind them come the beets.

En dan ga ik toch even naar Jacqueline.

And then I'm going to see Jacqueline for a moment.

Moet jij ook in de uien de bieten enzovoort?

Do you also have to do the onions, beets, and so on?

In principe doe ik dat niet.

In principle, I don't do that.

Heb je dat in je huwelijksconferant vastgelaten?

Did you leave that in your marriage certificate?

Ja, ja, ja. Dat staat zwart op wit.

Yes, yes, yes. That is clearly written down.

Nee, maar als de nood aan de man is, dan help ik wel mee.

No, but if the need arises, I will help out.

En zelfs vorig jaar was de nood zo hoog...

And even last year the need was so high...

dat ik voor het eerst van mijn leven ook op de trekker ben gezet.

that I was put on the tractor for the first time in my life.

Echt waar?

Really?

Daar ben ik niet zo'n fan van, maar...

I'm not such a fan of that, but...

Eng, hè? Een beetje eng, hè?

Scary, isn't it? A little scary, huh?

Die machines zijn allemaal zo groot, maar als het moet, dan doe ik het.

Those machines are all so big, but if it has to be done, then I'll do it.

En de kinderen ook, want jullie hebben drie kinderen samen.

And the children too, because you have three children together.

En die worden eigenlijk allemaal uitgebuit, zou je kunnen zeggen.

And they can actually all be considered exploited, you could say.

Nee, die worden allemaal wel af en toe aan het werk gezet.

No, they all get put to work from time to time.

Gaat dat zonder morren?

Does that go without a murmur?

Nou, vanochtend ging het zonder morren.

Well, this morning it went without a hitch.

Nee, ze vonden het eigenlijk best wel leuk.

No, they actually thought it was quite fun.

Mijn oudste zoon wil echt boer worden.

My oldest son really wants to become a farmer.

Die werkt nu bij de loonwerker.

He is now working for the contractor.

En die is nu 19?

And he is now 19?

Die is nu 19.

She is now 19.

Ze heeft een hoger agrarische school in Den Bosch.

She attended a higher agricultural school in Den Bosch.

En die heeft wel de ambitie om het over te nemen.

And he has the ambition to take it over.

Mijn andere kinderen hebben daar nog niet de ambitie voor.

My other children do not have the ambition for that yet.

Hoewel mijn jorden zei vandaag...

Although my jorden said today...

Nou weet ik waarom ik boer wil worden.

Now I know why I want to become a farmer.

Wist jij dit al, Jacqueline?

Did you already know this, Jacqueline?

Nee, dat wist ik nog niet.

No, I didn't know that yet.

Nou, dat zie ik hem nog niet doen.

Well, I don't see him doing that yet.

Dus wat dat betreft komt het goed uit.

So in that respect, it works out well.

Ze zullen er geen strijd om hebben.

They will not have a battle over it.

Nee, want dat is natuurlijk altijd het bekende onderwerp.

No, because that is of course always the well-known subject.

En hoe nu verder?

And how to proceed now?

Dat kinderen strijd krijgen over een boerderij.

That children are fighting over a farm.

Maar meestal heb ik nu wel gemerkt...

But most of the time, I’ve noticed now...

In deze serie plooit het zich toch wel vanzelf.

In this series, it does fold itself quite naturally.

En dan zijn er altijd één of twee die wel een andere richting kiezen.

And then there are always one or two who do choose a different direction.

Dat is bij jullie ook zo.

That is the same with you.

Dat is bij ons ook zeker het geval, ja.

That is definitely the case with us as well, yes.

Maar is er nog enige druk uitgeoefend alvast...

But has any pressure been exerted yet...

om die oudste zoon Jorn hier toe te bewegen?

to persuade that eldest son Jorn to do this?

Of zat dat er al helemaal in?

Or was that already completely included?

Nee, Rik is de oudste.

No, Rik is the oldest.

Jorn is de tweede, dat geeft niet.

Jorn is the second, that's okay.

Maar nee, wij willen juist...

But no, we actually want...

Ze moeten ergens doen wat ze gelukkig in vorm worden.

They have to do something somewhere that makes them happy in shape.

En niet geen boer worden als je er geen zin in hebt.

And don't become a farmer if you don't feel like it.

Want dan duurt het leven ook erg lang.

Because then life takes a very long time.

En we willen juist dat ze eerst algemene opleidingen doen.

And we want them to first complete general education courses.

De MAVO, de HAVO.

The MAVO, the HAVO.

En om te kijken wat ze dan echt willen.

And to see what they really want.

Nou, bij Rik konden we er niet van af krijgen.

Well, we couldn't get rid of it at Rik's.

Maar bij wijze van.

But by way of.

Maar ze moeten hetzelfde keus maken.

But they have to make the same choice.

Want als je iets kiest wat je vader doet en het is niet leuk...

Because if you choose something your father does and it's not fun...

Nou, dan is het echt niet leuk.

Well, that's really not fun.

MUZIEK

MUSIC

Wat heeft het voor jullie bedrijf betekend...

What has it meant for your company...

dat jullie nu toch deze kant op zijn gegaan?

that you have now come this way?

Want daarmee zet je ook een trend voor je eigen bedrijf natuurlijk.

Because that also sets a trend for your own company, of course.

Nou, het geeft ons heel veel energie.

Well, it gives us a lot of energy.

Wij zijn heel blij dat we het gedaan hebben.

We are very happy that we did it.

Twee weken geleden hebben we hier een pop-up-restaurant gehad...

Two weeks ago we had a pop-up restaurant here...

met het verwerken van allemaal oergranen.

with the processing of all ancient grains.

Je komt heel veel initiatieven tegen.

You come across a lot of initiatives.

Bij bakkers, bij genee-verstokers, bij mensen die bier maken.

At bakers, at healers, at people who make beer.

Het geeft je energie.

It gives you energy.

Omdat je ziet dat mensen er ook wat mee willen doen...

Because you see that people want to do something with it too...

en ook hun neek willen uitsteken om het product verder te brengen.

and also want to stick their neck out to promote the product further.

Ja, dat geeft alleen maar positiviteit.

Yes, that only brings positivity.

Zo mag ik het wel zeggen.

I can say it like that.

Ja, je hebt ook directe contact met de mensen.

Yes, you also have direct contact with the people.

Dat is ook zo leuk.

That's also so nice.

Normaal gesproken teelden we aardappels.

Normally, we used to grow potatoes.

Die gingen naar de frietfabriek, bij wijze van spreken.

They went to the fries factory, so to speak.

En nou ja, dan kreeg je de afrekening.

And well, then you got the bill.

En die viel mee of tegen, maar dat was het dan.

And that was either surprisingly good or disappointing, but that was it.

En nu heb je echt gewoon een veel directer contact...

And now you really have a much more direct contact...

met de consument of met de verwerker.

with the consumer or with the processor.

En dat is gewoon heel erg leuk.

And that is just very nice.

Dit was een podcast van de NTR in samenwerking met NPO Radio 1.

This was a podcast from the NTR in collaboration with NPO Radio 1.

Luister ook naar de volgende aflevering van Wat de Boer Schaft.

Also listen to the next episode of What the Farmer Eats.

Tot dan.

Until then.

Hé, ik ben Robin de Wever, journalist.

Hey, I am Robin de Wever, journalist.

En even een dienstmededeling.

And just a notice.

Luister naar God's President.

Listen to God's President.

Ik ben afgereisd naar Mississippi, omdat ik wilde weten...

I traveled to Mississippi because I wanted to know...

waarom vliegen ze elkaar nou zo in de haren in Amerika?

Why are they flying at each other's throats in America?

En waarom valt Donald Trump voor zoveel Amerikanen nou maar niet door de mand?

And why doesn’t Donald Trump seem to be exposed for so many Americans?

En waarom blijft juist een grote groep vrome bijbelfans Trump toejuichen?

And why does a large group of devout Bible fans continue to cheer for Trump?

Weet je het nog, hoe die heet?

Do you remember what it's called?

Heel goed. God's President.

Very good. God's President.