Terugblik op de verkiezingen: All politics is local | Campagne Daily | 10 juni

De campagne-daily Hello Europe wordt mede mogelijk gemaakt door Google.

The campaign daily Hello Europe is made possible by Google.

Europe, we have a result.

Europe, we have a result.

Ja, alle EU-lidstaten hebben gestemd.

Yes, all EU member states have voted.

Het is maandag 10 juni.

It is Monday, June 10th.

Mijn naam is Pelle.

My name is Pelle.

En mijn naam is Isbelle.

And my name is Isbelle.

En leuk dat je weer luistert naar de campagne-daily.

And it's nice that you're listening to the campaign daily again.

Het is ook tekenend voor de hele Europese verkiezing volgens mij.

It is also indicative of the entire European election, in my opinion.

Als je naar andere landen kijkt, is dat het gewoon eigenlijk een afrekening is met landelijk beleid.

When you look at other countries, it is actually just a reckoning with national policy.

We beginnen deze laatste aflevering van de campagne-daily met vier BKB'ers aan tafel.

We begin this final episode of the campaign daily with four BKB'ers at the table.

Dat vinden we leuk.

We like that.

We gaan nabeschouwen vandaag.

We are going to reflect today.

De campagnes gaan we nabeschouwen van de Europese parlementsverkiezingen.

We will review the campaigns of the European Parliament elections.

En dat doen we vandaag natuurlijk met Pelle.

And we are of course doing that today with Pelle.

Die hoorden jullie al.

You already heard them.

Maar ook met Bianca Pander.

But also with Bianca Pander.

Parlement BKB, leuk dat je weer terug bent.

Parliament BKB, nice to have you back.

Ja, leuk om weer terug te zijn voor de laatste al je zending.

Yes, nice to be back for your last shipment.

En Wouter Sloekers, die deze reeks achter de schermen...

And Wouter Sloekers, who is behind the scenes of this series...

de campagne-daily wederom actief was als redactielid.

the campaign daily was once again active as an editorial member.

En onze ster, één van onze sterren in onze TikTok-reels.

And our star, one of our stars in our TikTok reels.

Leuk dat je er bent.

Nice that you are here.

Leuk dat ik nog mocht aanschuiven.

Nice that I was still allowed to join.

En ja, er valt volgens mij genoeg te bespreken.

And yes, I believe there is enough to discuss.

De uitslagen verspreid over het hele Europese parlement zijn natuurlijk duidelijk geworden na gisteren.

The results spread across the entire European Parliament have certainly become clear after yesterday.

Gisteren was de laatste dag dat Europa kon stemmen.

Yesterday was the last day that Europe could vote.

En we zijn benieuwd, is er sprake van wel of geen nieuwe machtsverhouding in Brussel?

And we are curious, is there a new power dynamic in Brussels or not?

En hoe kijken we terug op deze hele campagne?

And how do we reflect on this entire campaign?

Want we zijn natuurlijk campagne-nerds.

Because we are of course campaign nerds.

Dus die blik, die brengt.

So that gaze, it brings.

Bril zetten wij op vandaag.

We are putting on glasses today.

Ja, en met die bril op, laten we dan eerst even dicht bij huis beginnen.

Yes, and with those glasses on, let's first start close to home.

Afgelopen vrijdag hadden we al de Nederlandse exit poll binnen.

Last Friday, we had already received the Dutch exit poll.

En gisteravond, na het sluiten van het laatste Italiaanse stembureau...

And last night, after the closing of the last Italian polling station...

kregen we ook een definitieve uitslag.

Did we also get a definitive result?

Het ging lekker snel.

It went nice and fast.

Alle stemmen waren al geteld.

All votes had already been counted.

Ten opzichte van die eerste exit poll veranderde toch nog wat.

Compared to that first exit poll, some things still changed.

De PVV verloor ten opzichte van vrijdag één zetel.

The PVV lost one seat compared to Friday.

En komt er maar uiteindelijk uit op zes.

And in the end it comes down to six.

En Volt kreeg er eentje bij.

And Volt got one as well.

Dus die zijn op twee zetels uitgekomen.

So they ended up with two seats.

En ja, dat geeft ons nu een compleet beeld van de hele Nederlandse...

And yes, that now gives us a complete picture of the whole Dutch...

verhouding in het Europees Parlement.

ratio in the European Parliament.

Die hebben we hier ook voor ons liggen.

We also have those here in front of us.

Alle cijfertjes erbij.

All the little numbers included.

Bianca Wouter, kijk eerst even naar jou, Bianca.

Bianca Wouter, first take a look at you, Bianca.

Wat valt je op aan deze definitieve uitslag uiteindelijk?

What stands out to you about this final result in the end?

Ja, de tweeslijt heeft gewerkt.

Yes, the two-way slit has worked.

Dus er waren twee partijen die probeerden er een tweeslijt van te maken.

So there were two parties trying to make it a deadlock.

Met name PVN-GroenLinks natuurlijk.

In particular PVN-GroenLinks, of course.

Die zeiden, laat het niet gebeuren dat de PVV weer de grootste wordt.

They said, don't let it happen that the PVV becomes the largest again.

Ja, dat heeft denk ik gewerkt.

Yes, I think that worked.

Zowel in de opkomst als in de uitslag.

Both in the rise and in the outcome.

Ja, en verder was het voor denk ik heel veel partijen...

Yes, and I think it was for a lot of parties...

heel moeilijk om een boodschap over te komen.

very difficult to get a message across.

En een paar partijen die er dan uitspringen...

And a few parties that stand out then...

dus wat mij betreft bijvoorbeeld Volt...

so for me, for example, Volt...

die als enige echt een totaal pro-Europa-boodschap hebben.

who truly have a completely pro-Europe message.

En je ziet dat dat dus aantrekkelijk is voor mensen.

And you see that this is therefore attractive to people.

Dus ja, en CDA heeft het eigenlijk verrassend goed gedaan.

So yes, and CDA has actually done surprisingly well.

Ja, zeker.

Yes, certainly.

Die komen uit op drie en winnen eentje ten opzichte van vijf jaar geleden.

They come out at three and win one compared to five years ago.

Kijkend even, die opkomst is inderdaad hoger.

Looking closely, that increase is indeed higher.

46,8 procent.

46.8 percent.

Daar is iedereen denk ik ontzettend blij mee.

I think everyone is incredibly happy with that.

Als we even kijken naar die verhoudingen dan, Wouter...

If we take a look at those relationships then, Wouter...

die tweestrijd, en we hebben het ook vrijdag in de aflevering over gehad...

that conflict, and we also talked about it in the episode on Friday...

dat je best wel toch twee richtingen op ziet.

that you can actually see it in two directions.

Waar mensen op hebben gestemd.

What people have voted for.

Hoe kijk je naar die verhouding tussen pro-Europese partijen...

How do you view the relationship between pro-European parties...

en iets eurosceptische partijen?

and somewhat eurosceptic parties?

Ja, die tweestrijd gaat natuurlijk niet alleen tussen GroenLinks, PvdA en de PVV.

Yes, that dual struggle is of course not only between GroenLinks, PvdA, and the PVV.

En ik denk dat het, als je hem uitzoomt, inderdaad...

And I think that, when you zoom out, indeed...

tussen pro-Europa en eurosceptische partijen gaat.

between pro-Europe and Eurosceptic parties.

Nou ja, goed, en daar zie je dan dus uiteindelijk...

Well, good, and there you see then ultimately...

dat er van de 31 Nederlandse zetels in het Europese parlement...

that of the 31 Dutch seats in the European Parliament...

nog twintig voor pro-Europese partijen zijn.

still twenty for pro-European parties.

Dus in principe is die overwinning nog steeds voor de pro-Europese partijen.

So in principle, that victory is still for the pro-European parties.

Ja, dus ook voorbij die tweestrijd zie je dat terug.

Yes, so you can see that reflected even beyond that conflict.

Andere dingen die jou opvallen, Wouter?

Other things that stand out to you, Wouter?

Nou ja, Volt werd al even benoemd.

Well, Volt was mentioned for a moment.

Ik denk dat die sowieso heel blij zijn dat ze nog een extra zeteltje hebben gehaald.

I think they are definitely very happy that they got an extra seat.

Want die werkte natuurlijk met het co-lijsttrekkerschap.

Because that worked with the co-leadership.

En ja, ik denk dat er toch een kleine, misschien toch een kleine interne crisis...

And yes, I think there is still a small, perhaps a little internal crisis...

misschien wel was ontstaan als die even Anna Strollenberg...

maybe it had arisen if that was even Anna Strollenberg...

toch hadden moeten bellen van...

should have called from...

joh, het is helaas net niet gelukt omdat jij op nummer twee staat.

Well, unfortunately it just didn't work out because you're in second place.

Ja goed, en we gaan het er nog over hebben.

Yes, good, and we will talk about it some more.

Maar zij was ook heel goed in het...

But she was also very good at the...

goed in het laatste debat.

good in the last debate.

Dus ik denk dat zij daar heel blij mee zijn.

So I think they will be very happy with that.

En de SGP natuurlijk ook.

And the SGP, of course, too.

Die hebben echt wel een hele succesvolle campagne gehad, blijkt.

They really had a very successful campaign, it turns out.

Want die hebben een historisch aantal stemmen gehaald.

Because they have received a historic number of votes.

En komen dus ook met één zetel nu in het Europese parlement.

And therefore also come in with one seat in the European Parliament.

En even voor de luisteraar.

And just for the listener.

Wat betekent dat, een historisch aantal stemmen?

What does it mean, a historic number of votes?

Meer dan...

More than...

Ja, meer dan ze normaal ooit hebben gehaald.

Yes, more than they have ever achieved normally.

Dat is ook bij een Tweede Kamerverkiezing of elke andere verkiezing.

That is also the case with a parliamentary election or any other election.

En misschien wel de partij met de meest anti-Europa, eurosceptische verkiezing.

And perhaps the party with the most anti-Europe, eurosceptic election.

Ze waren ontzettend eurosceptisch.

They were extremely Eurosceptic.

Deze hele verkiezingscampagne.

This whole election campaign.

En hebben zich daarom denk ik ook slim gepositioneerd.

And I think they have positioned themselves smartly for this reason as well.

Meer dan de PVV?

More than the PVV?

Ja, dat denk ik wel.

Yes, I think so.

Ja, maar de PVV heeft dat hele nexit en eurosceptische geluid laten vallen.

Yes, but the PVV has dropped the whole Nexit and Eurosceptic rhetoric.

Omdat ze hier in de onderhandelingen bezig waren.

Because they were busy with the negotiations here.

Dus dat is gewoon het opportunisme van de PVV.

So that's just the opportunism of the PVV.

Die dachten ja, we zijn nu bezig met die onderhandeling.

They thought, yes, we are now involved in that negotiation.

We laten al die punten vallen.

We drop all those points.

We gaan er überhaupt niet echt op campagne voeren.

We are not really going to campaign at all.

Is dat inderdaad puur opportunisme?

Is that indeed sheer opportunism?

Of denken we toch te zien dat er ook een soort eerbied voor Europa was?

Or do we think we see that there was also a kind of respect for Europe?

Dat er een gevoel was, nou, Europa staat er.

That there was a feeling, well, Europe stands for it.

Daar moeten we het ook mee doen.

We have to make do with that as well.

Nou, ik denk wel dat het meest pro-Europese verkiezingen zijn.

Well, I do think it's the most pro-European election.

Ook in de rest van Europa.

Also in the rest of Europe.

Dat merk je.

You can tell.

Maar dat komt natuurlijk ook aan de randen van Europa.

But that naturally also applies at the edges of Europe.

Er wordt gevochten.

There is fighting.

Onze veiligheid staat onder druk.

Our safety is under pressure.

Heel veel problemen die zijn niet op te lossen in de landen.

Many problems cannot be solved in the countries.

Dus immigratie vinden mensen in Europa een probleem.

So people in Europe see immigration as a problem.

Klimaat is een issue.

Climate is an issue.

Dat kan je alleen oplossen in Europa.

You can only solve that in Europe.

En ik heb wel het idee dat mensen ook geschrokken zijn van wat er in de Groot-Brittannië is gebeurd.

And I do have the impression that people are also shocked by what has happened in Great Britain.

Dat land ligt een beetje in puin.

That country is a bit in ruins.

Je ziet ook de afstraffing.

You can also see the punishment.

Van de Tories die nog maar op 78 zetels staan in de peilingen.

Of the Tories who are only at 78 seats in the polls.

Dus ja, ik denk dat heel veel partijen weg zijn gebleven bij dat anti-Europa geluid.

So yes, I think that a lot of parties have stayed away from that anti-Europe rhetoric.

En gewoon gedacht hebben, nee, Europa is nu niet ter discussie.

And just thought, no, Europe is not up for discussion right now.

Of niet aan de voorgrond in ieder geval.

Or not in the foreground in any case.

Zeker.

Certainly.

En de SGP heeft daar denk ik net de juiste toon in gevonden.

And I think the SGP has just found the right tone in that.

Bianca, ik hoor je verhaal en ik zie dat ook terug.

Bianca, I hear your story and I see that reflected as well.

En kijkend dan even naar die Nederlands uitslag tot slot.

And then looking briefly at the Dutch results finally.

Zie je dat dan ook terug in het feit dat Forum voor Democratie.

Do you also see that reflected in the fact that Forum for Democracy?

Echt bij puur zang de meest eurosceptische partij die Nederland afgelopen jaar heeft gehad.

Truly, the most Eurosceptic party that the Netherlands has had over the past year.

Van vier naar nul zetels is gezakt.

Dropped from four to zero seats.

Ja, kijk hun achterban.

Yes, look at their support base.

Dan is het misschien een deel van die achterban.

Then it might be part of that support base.

Ze zonden geloof ik wel in de buurt nog van een zeteltje.

I believe they are still sending in the vicinity of a seat.

Nou ja, niet echt.

Well, not really.

Maar dat is echt puur en alleen hun achterban.

But that is really purely and solely their supporters.

Je ziet sowieso, kijk ze waren ooit in grote opkomst.

You can see anyway, look they were once on the rise.

Dus wat was het, vijf jaar geleden nog maar.

So what was it, just five years ago?

Waren ze de grote overwinnaar.

Were they the grand winners?

En direct na die overwinning zijn ze al door de mand gevallen.

And right after that victory, they have already been exposed.

In de landelijke verkiezingen.

In the national elections.

En ja, dat zie je nu ook in Europa doorgetrokken.

And yes, you can now see that extended in Europe as well.

Ze zijn niet meer een serieuze partij, denk ik.

I don't think they are a serious party anymore.

En dan nog misschien als laatste vraag hier.

And then maybe as a last question here.

Voordat we misschien uitzoomen naar heel Europa.

Before we might zoom out to all of Europe.

We hebben het inderdaad gehad over die tweestraat.

We indeed talked about that two-street.

PVV, GroenLinks, PvdA.

PVV, Green Left, Labor Party.

Leider, de grootste die de formatie drijft.

Unfortunately, the biggest one driving the formation.

Aandrijft, zeg maar, Wilders.

Drive it home, let's say, Wilders.

En aan de andere kant de grootste oppositiepartij.

And on the other side, the largest opposition party.

Hoe voelen zij zich?

How do they feel?

Hoe gaan zij kijken naar deze verkiezingen intern?

How will they look at these elections internally?

Ja, het viel maar op dat uiteraard.

Yes, it stood out, of course.

En het werd vrijdag ook al besproken.

And it was already discussed on Friday.

Beide partijen kunnen het framen als een winst.

Both parties can frame it as a win.

En in zekere zin is dat natuurlijk ook zo.

And in a certain sense, that is of course true as well.

De PVV heeft gewoon vijf zetels winst geboekt.

The PVV has simply gained five seats.

Ten opzichte van vijf jaar geleden.

Compared to five years ago.

En GroenLinks, PvdA is de winnaar.

And GroenLinks, PvdA is the winner.

Want die hebben de meeste zetels.

Because they have the most seats.

Maar hebben wel één zetel verloren.

But they have lost one seat.

En zeker ook met het oog op het feit dat we meer zetels te verdelen hebben als Nederland.

And certainly with regard to the fact that we have more seats to allocate as the Netherlands.

Komt een verlies in zetels misschien net iets harder aan nog?

Does a loss of seats hit a bit harder, perhaps?

Ja, kijk.

Yes, look.

Ik snap van PvdA, GroenLinks is het natuurlijk.

I understand from PvdA, it's naturally GroenLinks.

Je moet alle winst claimen die je nu kunt claimen.

You must claim all the profits you can claim now.

En dat doen ze ook goed.

And they do that well too.

Ze zijn de grootste geworden van Nederland.

They have become the biggest in the Netherlands.

Dat is niet niks.

That's no small matter.

Europese verkiezingen kan je ook niet helemaal vergelijken met landelijke verkiezingen.

European elections cannot be completely compared to national elections.

Aan de ene kant.

On the one hand.

Want een heel groot deel van de mensen is ook thuisgebleven natuurlijk.

Because a very large part of the people also stayed home, of course.

De opkomst is hoger dan ooit.

The turnout is higher than ever.

Maar nog steeds blijft de stake op 46%.

But the stake still remains at 46%.

Terwijl landelijk ligt het rond de 80%.

Meanwhile, it is around 80% nationally.

Dus daar zit nog steeds een verschil.

So there is still a difference.

En je ziet, daar kan je alles op aanmerken dat GroenLinks PvdA het doet.

And you see, you can point everything out that GroenLinks PvdA is doing.

Want de mensen van de PVV zijn vooral thuisgebleven.

Because the people from the PVV mostly stayed at home.

Maar het maakt niet uit.

But it doesn't matter.

Het is gewoon voor je moraal, voor je partij is dit gewoon heel lekker.

It's just good for your morale, it's just very nice for your party.

Je gaat nu lekker die oppositie straks in met.

You are now going to enjoy that opposition later on.

Oké, we kunnen weer gaan bouwen aan iets.

Okay, we can start building something again.

En dat is dus het is vooral iets voor de campagneteam.

And so that is mainly something for the campaign team.

Teams en partijen zelf om aan te grijpen.

Teams and parties themselves to seize.

Ja, dus zelfs na deze campagne wordt nog weer nieuwe campagne gevoerd.

Yes, so even after this campaign, a new campaign will still be conducted.

Hoorde ik je zo zeggen, Bianca.

Did I just hear you say that, Bianca?

Het is gewoon permanente campagne.

It's just a permanent campaign.

Ik bedoel, dit is gewoon sinds de verkiezingen in november zijn we nog steeds campagne aan het voeren.

I mean, this has just been since the elections in November we are still campaigning.

En het is natuurlijk heel erg vermoeiend om dat te doen.

And it is of course very tiring to do that.

Maar ja, ze moeten ook weer vechten.

But yes, they also have to fight again.

Want we hebben geen idee hoe lang dit volgende kabinet gaat zitten.

Because we have no idea how long this next cabinet will be in office.

Dus je moet nu niet gaan verslappen.

So you shouldn’t slack off now.

Je moet niet gaan verslappen.

You shouldn't start slacking off.

Laten we even met die woorden de Nederlandse uitslag laten voor wat die is.

Let's leave the Dutch result as it is for now, with those words.

En onze blik over de grens richten.

And direct our gaze across the border.

Want overal uit Europa.

Because everywhere in Europe.

Uit Europa druppelde de verkiezingsuitslagen gisternacht.

The election results trickled in from Europe last night.

Deze ochtend soms nog binnen.

This morning sometimes still indoors.

Laten we een paar landen doorlopen.

Let's go through a few countries.

En misschien allereerst Frankrijk.

And perhaps first of all France.

Dat was denk ik wel qua uitslag gezien misschien niet meer een verrassing te noemen.

I think that, in terms of the outcome, can no longer be called a surprise.

Want de partij van Marine Le Pen, radicaalrechtse partij, stond al lange tijd op winst.

Because Marine Le Pen's party, a far-right party, had been winning for a long time.

Maar de grootte van die uitslag, 51,5 procent.

But the magnitude of that result, 51.5 percent.

Dertig zetels voor de Fransen.

Thirty seats for the French.

Dat is echt een groot blok wordt dat in het Europees parlement.

That will really be a major block in the European Parliament.

En Macron, de huidige president.

And Macron, the current president.

Die verloor best wel zijn partij.

He did lose his match quite a bit.

Die reageerde al vrij snel, hè Wouter?

He responded quite quickly, didn't he, Wouter?

Ja, die reageerde heel snel.

Yes, he/she responded very quickly.

En dan zagen we eigenlijk ook direct wat voor gevolgen dus wel zo'n Europese verkiezing ook heeft.

And then we actually saw immediately what consequences such a European election has.

Want hij besloot meteen dat er in juli een parlementsverkiezing komt in Frankrijk.

Because he immediately decided that there will be a parliamentary election in France in July.

Laten we heel even luisteren naar hoe Macron deed.

Let's take a moment to listen to how Macron did.

Ik heb besloten dat ik jullie de keuze van ons parlementaire afgegeven heb door het vot.

I have decided that I have given you the choice of our parliamentary representatives by the vote.

Dus ik verdedig vanavond de Nationale Assemblée.

So I will defend the National Assembly tonight.

Ja.

Yes.

Maar Macron vertelt hier dat hij het huidige parlement ontbindt en nieuwe verkiezingen aankondigt in de zomer.

But Macron is saying here that he is dissolving the current parliament and announcing new elections in the summer.

Is dit slim?

Is this smart?

Is het naïef?

Is it naïve?

Is het gedurfd?

Is it bold?

Wat gaat hij doen?

What is he going to do?

Is het paniekvoetbal?

Is it panic football?

Ja.

Yes.

Nou, ik denk niet dat het per se paniekvoetbal is.

Well, I don't think it's necessarily panic football.

Maar het is wel een grote gok.

But it is a big gamble.

En het is natuurlijk...

And it is of course...

Hij denkt gewoon nu op dit moment is zijn draagvlak een beetje weg.

He just thinks that at this moment his support is a bit lacking.

En hij gaat dus eigenlijk ook weinig meer voor elkaar krijgen met het parlement.

And he is therefore not going to accomplish much more with parliament either.

Want die zullen ook die winst enorm omarmen en zeggen...

Because they will also embrace that profit enormously and say...

Als oppositie inzetten.

As opposition deploy.

Dus ik denk dat hij gewoon nu zijn kansen ziet als deze verkiezingen aanduiden als het grote schrik-effect.

So I think he is just seeing his chances now as these elections indicate the big scare effect.

Deze kant moet Frankrijk niet op.

This side should not go to France.

Dus stem tegen hun.

So vote against them.

Stem tegen Marie Le Pen.

Vote against Marine Le Pen.

En stem op welke andere oppositie dan ook maar.

And vote for any other opposition you want.

Maar niet op hen.

But not on them.

En in Frankrijk heb je natuurlijk het systeem waar je in een soort getrapte verkiezingen.

And in France, you have of course the system where you have a kind of tiered elections.

Dus je hebt eerst een ronde waar iedereen mee mag doen.

So, you have a round where everyone can participate.

En dan de twee grootste partijen.

And then the two largest parties.

En daar gokt hij op dat dan toch de mensen massaal op gaan komen om op hem...

And he is counting on people coming out in droves to vote for him...

Op zijn partij te gaan stemmen.

To go vote for his party.

Om Le Pen maar uit de macht te houden.

To keep Le Pen out of power.

Maar het is een grote gok.

But it's a big gamble.

Want je ziet in Frankrijk ook dat er best wel veel boosheid is over het beleid wat Macron voert.

Because you can see in France that there is quite a lot of anger about the policies that Macron is implementing.

Dus het is een grote gok.

So it's a big gamble.

En het is denk ik ook best een gevaarlijke gok.

And I think it's quite a dangerous gamble as well.

Want laten we wel zeggen die partij van Le Pen staat bijvoorbeeld ook best wel voor een anti-Europa geluid.

Because let's say that Le Pen's party also stands for quite an anti-Europe sentiment.

Ze willen eigenlijk de steun tegen de Oekraïne afnemen.

They actually want to reduce support for Ukraine.

Dat zijn allemaal dingen die voor ons ook betekenis hebben.

These are all things that also have meaning for us.

Dus het is heel spannend wat daar gaat gebeuren.

So it is very exciting what is going to happen there.

Zeker.

Certainly.

Ik vind het campagne-wise ook wel heel interessant.

I also find it very interesting in terms of campaigning.

Want we hebben deze campagne ook al een paar keer benoemd.

Because we have mentioned this campaign a few times already.

Dat we zien dat er in Nederland nu ook heel vaak campagne gevoerd wordt door je af te zetten tegen de tegenstander.

That we see that in the Netherlands campaigns are now often conducted by positioning oneself against the opponent.

Nou ja, hoe groot is de kans dat Macron dat nu ook gaat doen?

Well, how likely is it that Macron will do that now?

En we weten eigenlijk nog niet.

And we actually do not know yet.

Ja, werkt het nou wel?

Yes, is it working now?

Werkt het niet?

Does it not work?

Dus ik ben heel benieuwd of dat wat voor resultaat dat oplevert.

So I'm very curious about what kind of result that will yield.

In het verleden heeft het natuurlijk voor Macron wel gewerkt.

In the past, it has certainly worked for Macron.

Ook volgende de logica die Bianca net schetst.

Also following the logic that Bianca just outlined.

Dat je dan de hele oppositie achter jou zult dat zij niet winnen.

That you will have the whole opposition behind you so that they do not win.

Maar het blijft een enorme gok.

But it's still a huge gamble.

En je ziet gelijk wel dat die Europese verhoudingen, in ieder geval hier in Frankrijk, ook direct weer nationale weerklank vindt.

And you can immediately see that those European relations, at least here in France, also find an immediate national resonance.

Nou ja, en ook bijvoorbeeld de euro ging gelijk een klein beetje onderuit.

Well, and for example, the euro also dropped a little bit right away.

Dus dit betekent echt wel iets voor Europa.

So this really means something for Europe.

Frankrijk is samen met Duitsland het belangrijke motorblok van Europa.

France, together with Germany, is the important engine of Europe.

Dus het is niet niks dat dit gaat gebeuren.

So it's not nothing that this is going to happen.

En het is ook tekenend voor de hele Europese verkiezingen volgens mij.

And I think it is also indicative of the entire European elections.

Als je naar andere landen kijkt, is dat het gewoon eigenlijk een afrekening is met landelijk beleid.

When you look at other countries, it is basically a reckoning with national policy.

Dus dat heb jij, nou dan kan jij zo misschien beter vertellen over de noordelijke.

So you have that, well then you might be able to tell better about the northern one.

Maar je ziet het ook in Hongarije bijvoorbeeld, waar eigenlijk Orbán gewoon afgerekend is deels.

But you also see it in Hungary, for example, where Orbán has actually been partly held accountable.

Dus het heeft niet zoveel met Europa soms te maken.

So it doesn't always have much to do with Europe.

Het zijn gewoon afrekeningen met landelijk beleid.

It's just settling scores with national policy.

En dat is in Frankrijk ook gebeurd.

And that has happened in France as well.

Dus waren dit dan Europese verkiezingen of nationale verkiezingen?

So were these European elections or national elections?

Ja, ik zou bijna zeggen, ik ben altijd voorstander van de uitspraak all politics is local.

Yes, I would almost say that I am always in favor of the saying "all politics is local."

En dat is in dit geval ook zo.

And that is also the case here.

Dus local dan op landelijk, zeg maar landelijk gebied en niet op gemeentelijke gebied.

So local rather than regional, let's say rural area and not at the municipal level.

Maar het gaat dus eigenlijk om de issues.

But it's actually about the issues.

Die in jouw land op de agenda staan, daar word je in Europa op afgerekend.

What is on the agenda in your country is what you will be judged on in Europe.

Ja, als we dan even kijken naar dat andere grote land, wat je noemde.

Yes, let's take a look at that other large country you mentioned.

In Europa kijk ik wel snel naar die grote landen.

In Europe, I quickly look at those big countries.

Frankrijk kwam af en langs.

France came down and along.

Duitsland, zag je dat AFD, de radicaal-rechtse partij, ondanks verschillende schandalen,

Germany, did you see that AFD, the far-right party, despite various scandals,

echt hun grootste, hun beste verkiezingsuitstak ooit boekte.

truly their biggest, their best electoral performance ever recorded.

De zittende coalitie van de sociaaldemocraten, groenen en de liberalen worden flink afgestraft.

The sitting coalition of the social democrats, greens, and liberals is being heavily punished.

Zie jij hier ook weer, all politics are local, zie je dat ook terug in Duitsland?

Do you see here again, all politics are local, do you see that reflected in Germany as well?

Ja, dat kun je wel zeggen.

Yes, you could say that.

Want ja, we hadden het er net ook aan de lunchtafel even over.

Well yes, we were just talking about it at the lunch table.

Kijk, ik ga iets minder lang mee al, dus voor mij was het nog iets nieuwer dan voor jullie, denk ik.

Look, I've been around for a little less time, so for me it was still somewhat newer than for you, I think.

Maar je ziet in Duitsland dus gewoon echt de scheiding tussen Oost en West nog heel goed.

But you can still really see the division between East and West in Germany.

En ik zag dat misschien wel voor, nou ja, misschien niet voor het eerst, maar echt voor een van de eerste keren terug.

And I saw that perhaps for the first time, well, maybe not for the very first time, but really for one of the first times again.

En ik dacht wel van zo, dat is wel heel bijzonder dat je dat nog zo, de grens is zo hard.

And I thought, wow, that's quite special that you still see it that way, the border is so hard.

Er is geen streek die nog net wel met de ander stemt.

There is no region that still agrees with the other.

Het is echt heel bijzonder.

It is really very special.

Je ziet hier ook, en dat is ook, die kaartjes, ik ben er ook dol op, dat je zo ziet dus dat heel Oost-Duitsland zwart getekend is,

You can also see here, and that's also true, those cards, I love them too, so you can see that all of East Germany is marked in black.

want AFD met uitzondering van Berlijn en nog een andere grote stad.

because AFD with the exception of Berlin and another large city.

En aan de andere kant zie je dat de Christen, de Christendemocraten fors gewonnen hebben in West-Duitsland dan.

And on the other hand, you can see that the Christians, the Christian Democrats, have gained significantly in West Germany then.

Maar het grote probleem met dit soort kaarten, en dat zie je ook in Frankrijk,

But the big problem with this kind of maps, and you can see it in France as well,

is natuurlijk dat het Franse platteland zo goed als onbevolkt is.

It is of course that the French countryside is almost uninhabited.

En in Duitsland, in Oost-Duitsland wonen ook relatief minder mensen in die plattelandsgemeente.

And in Germany, in East Germany, relatively fewer people also live in that rural municipality.

Dus dat vertekent ook wel een beetje, neemt niet weg dat ze, volgens mij,

So that does distort things a bit, but that doesn't change the fact that they, in my opinion,

wat is het, 14% van de stem hebben gehaald en Duitsland in de tweede partij zijn geworden met de alternatieven voor Duitsland.

What is it, having received 14% of the vote and becoming the second party in Germany with the Alternatives for Germany?

Ja, dat is natuurlijk wel schrikbarend.

Yes, that is certainly alarming.

En dat gaat ook de machtsverhoudingen in Duitsland heel erg veranderen.

And that will also change the power dynamics in Germany very significantly.

Dus de huidige, hoe noemen ze het geloof ik, de stoplichtcoalitie.

So the current, how do they call it, the traffic light coalition.

Ja, de Ampelcoalition.

Yes, the traffic light coalition.

Ja, die wordt hier ook gewoon afgerekend.

Yes, that is simply settled here as well.

En dat gaat echt wel wat betekenen voor wat ze intern nog voor elkaar gaan krijgen, denk ik, in Duitsland.

And I think that will really mean something for what they will still manage to accomplish internally in Germany.

Misschien krijgt de AFD ook wel wat voor elkaar straks.

Maybe the AFD will accomplish something later on.

Want wij horen net binnenkomen dat de lijsttrekker opzij is geschoven en ruimte moet maken voor een nieuw lijsttrekker.

Because we just heard that the party leader has been sidelined and must make way for a new party leader.

Dat betekent misschien dat ze toch weer terug mogen in de familie.

That might mean that they are allowed back into the family after all.

Ja, waar ook de PVV bij zou komen.

Yes, where the PVV would also be involved.

Even ter context, die lijsttrekker van de AFD had in alle periodees verkiezingen controversiële dingen gezegd over dat niet alle SS'ers fout zouden zijn.

Just for context, the AFD's lead candidate had said controversial things during all election periods about how not all SS members would be wrong.

Nou, daar was in Europa ook gelijk grote heibel over.

Well, there was also quite a commotion about that in Europe.

Kan je wel met zo'n man samenwerken?

Can you really work with such a man?

Hiermee hoopt de AFD toch weer een deurtje open te zetten richting die mogelijke Europese samenwerking.

With this, the AFD hopes to open a door again towards possible European cooperation.

Ja, laten we het daar misschien tot slot even over hebben.

Yes, let's perhaps discuss that briefly at the end.

Als we kijken naar die verdeling, dan zie je eigenlijk over de hele linie dat de EVP, de Christendemocraten het grootst blijven.

If we look at that distribution, you can actually see across the board that the EPP, the Christian Democrats, remain the largest.

Gevolgd door de Sociaaldemocraten en de Liberalen die flink verliezen.

Followed by the Social Democrats and the Liberals who lose significantly.

Samen kunnen die nog steeds wel een coalitie vormen.

Together they can still form a coalition.

Maar zeker aan die flanken zie je dat die rechtsradicale partijen flink hebben gewonnen.

But certainly on those flanks, you can see that those far-right parties have gained significantly.

Als we even uitzoomen, wat betekent deze uitslag dan Europa breed?

If we zoom out a bit, what does this result mean across Europe?

We hebben het steeds over gehad over die grote op handen schijnde verschuivingen.

We have consistently talked about those seemingly significant shifts on the horizon.

Wat ook machtspolitiek en ook inhoudelijk veel zou kunnen betekenen de komende vijf jaar in Europa.

What could also mean a lot in terms of power politics and substance in Europe over the next five years.

Als we die cijfers nu zien, wat zijn jullie eerste gedachten daarover?

If we look at those numbers now, what are your first thoughts about them?

Ja, veel hangt af van de sollicitatiegesprekken die vandaag al plaats gaan vinden.

Yes, much depends on the job interviews that are taking place today.

Of nou sollicitatiegesprekken.

Or job interviews.

Maar de nieuwere partijen moeten nog zoeken wat hun nieuwe Europese familie gaat worden.

But the newer parties still have to find out what their new European family will be.

Sommige andere bestaande partijen, zoals de AFD, zijn eigenlijk uit de fractie gegooid.

Some other existing parties, such as the AFD, have actually been expelled from the faction.

Moeten die ook weer opnieuw solliciteren en een beetje kennis maken.

Do they also have to reapply and get to know each other a bit?

En dat is de vraag wat daaruit komt.

And that is the question that arises from that.

Welk blok, grote blok, komt er misschien wel van de rechtsradicale partijen?

Which block, big block, may possibly come from the far-right parties?

Want dat kan nog best een fors blok worden.

Because that can still become quite a significant block.

Wat gaat Meloni doen in Italië?

What is Meloni going to do in Italy?

Want dat is ook nog wel van belang.

Because that is also quite important.

Die flirt al best lang met de ChristenDemocraten.

They have been flirting quite a while with the Christian Democrats.

Ja, flink gewonnen ook gisteren.

Yes, quite a big win yesterday as well.

Flink gewonnen.

Won handsomely.

Die wordt belangrijk ook om bepaalde mensen in positie te brengen.

This will also be important to position certain people.

Zoals de leider van de commissie.

Like the leader of the commission.

Dus ja, het wordt interessant hoe die gesprekken...

So yes, it will be interesting how those conversations...

Ja, wat de uitslag eigenlijk van die gesprekken gaat worden deze week.

Yes, what the outcome of those conversations will be this week.

Nou ja, en dat is inderdaad, Wouter, daar ben ik wel benieuwd naar.

Well, and that is indeed, Wouter, I am quite curious about that.

Waar moeten wij dan op letten de komende tijd?

What should we pay attention to in the coming time?

Want er is al niet heel veel aandacht geweest voor de verkiezingen, de politici zelf.

Because there hasn't been much attention given to the elections, the politicians themselves.

De campagnes waren een beetje tam, vooral in Nederland, omdat we op die formatie gericht waren.

The campaigns were a bit tame, especially in the Netherlands, because we were focused on that formation.

Wat moeten we in de gaten houden de komende tijd?

What should we keep an eye on in the upcoming period?

Wat gaat effect hebben voor ons?

What will have an effect on us?

Het is denk ik heel belangrijk om, en we hebben hem al eerder genoemd,

I think it is very important to, and we have mentioned it before,

check politico gewoon zo vaak als je kunt, denk ik.

Check Politico as often as you can, I think.

Want je wil gewoon weten wat er met je stem gebeurt.

Because you just want to know what happens to your voice.

Dus waar gaat de partij waar jij op gestemd hebt, maar ook Europa breed.

So where is the party you voted for heading, but also Europe-wide?

Wat gaan partijen doen?

What are the parties going to do?

Bij welke familie, bij welke fractie gaan ze zich aansluiten?

Which family, which group will they join?

Dat heeft gewoon heel veel effect op wat straks Europa gaat stemmen.

That has a great effect on what Europe will vote for later.

Ja, zeker hou dat zeker in de gaten, want dat politieke spel is op de wagen.

Yes, definitely keep an eye on that, because that political game is in play.

De komende dagen het Europees Parlement.

The European Parliament in the coming days.

Wie gaat met wie?

Who goes with whom?

En daarna moeten we ook zien hoe die nieuwe vouwding het Europees Parlement zich vertalen

And then we also need to see how that new folding thing will translate into the European Parliament.

in de informele gesprekken die altijd in de zijkant en de zijlijn in Brussel worden gevoerd.

in the informal conversations that are always held on the sidelines and at the edges in Brussels.

Wie uiteindelijk naar voren wordt geschoven in de Europese Commissie.

Who will ultimately be put forward in the European Commission.

Dat zal denk ik...

I think that will...

In juli ongeveer met je vorm gekregen, Bianca.

Got in touch with your shape around July, Bianca.

Ja, en volgens mij wel.

Yes, and I believe so.

En dat hangt dus ook af.

And that also depends.

Wordt Ursula van der Leyen weer onze nieuwe leider daar?

Will Ursula von der Leyen be our new leader there again?

En ik denk dat daar de verkiezingen die dan in Frankrijk al een beetje bezig zijn,

And I think that the elections that are already underway in France a bit,

want die gaan eind juni al de eerste ronde doen, ook nog wel weer zijn invloed op kan hebben.

because they are going to do the first round at the end of June, which could also have an influence.

Dus er kan nog best veel gebeuren.

So quite a lot can still happen.

En ik denk wat we met z'n allen supergoed in de gaten moeten houden,

And I think what we all need to keep a very close eye on,

is wat wordt er allemaal bekokstoofd om Ursula van der Leyen weer in het zadel te helpen?

What is being concocted to help Ursula von der Leyen back in the saddle?

Want ze heeft al in aanloop van de verkiezingen in de campagne heel erg afstand genomen,

Because she has distanced herself a lot during the campaign in the run-up to the elections,

bijvoorbeeld van de Green Deal en ook heel veel concessies gedaan naar de boeren.

for example, the Green Deal and also many concessions made to the farmers.

Ja, dat gaat waarschijnlijk iets meer worden, want er zijn in meer landen dat dat constructieve geluid

Yes, that will probably be slightly more, because there are more countries with that constructive sound.

en met name ook in Frankrijk dat de boeren weer in positie moeten worden gebracht.

and in particular in France, that the farmers need to be put back in position.

Dat gaat toch een rol spelen.

That will play a role.

Dus ik ben heel erg benieuwd wat het betekent voor de Green Deal,

So I am very curious what it means for the Green Deal,

wat het betekent voor welke beloftes er gedaan worden.

what it means for what promises are made.

Dus ik denk dat we daar heel scherp moeten zijn met z'n allen.

So I think we all need to be very sharp on that.

En dan willen we het even over de campagne hebben.

And then we want to talk about the campaign for a moment.

Die zat er natuurlijk net al een beetje over.

That was of course already a bit over the line.

Maar wij kijken met die campagnebril naar de verkiezingen.

But we are looking at the elections through that campaign lens.

Dus laten we dat ook even doen.

So let's do that as well.

En dan ben ik wel benieuwd.

And then I am curious.

Nou, we hebben, er zijn ongeveer, voor ons gevoel, drie weken campagne gevoerd.

Well, we have been campaigning for about, in our opinion, three weeks.

Dat is wel wat langer.

That is quite a bit longer.

Alleen de ogen zijn er pas een paar weken op gericht.

Only the eyes have been focused on it for a few weeks.

Wat viel jullie op? Pik er eens een paar dingen uit.

What stood out to you? Pick out a few things.

Dan hebben we het specifiek over de Nederlandse campagne.

Then we are specifically talking about the Dutch campaign.

Ja, pardon. Dan heb ik het even over Nederland.

Yes, pardon. Then I will briefly talk about the Netherlands.

Ik vond het vooral heel opvallend dat, en daar was de PVV misschien wel het beste voorbeeld van,

I found it particularly striking that, and the PVV might have been the best example of this,

dat het dus zo'n nationale campagne was.

that it was such a national campaign.

We zagen heel erg dat Steuteler, de lijsttrekker van de PVV,

We really saw that Steuteler, the leader of the PVV,

eigenlijk echt pas twee dagen voordat we mochten gaan stemmen,

actually just two days before we were allowed to vote,

überhaupt in beeld kwam bij Op1.

came into view at Op1.

Toen pas hebben we kennis met hem gemaakt eigenlijk.

Only then did we actually meet him.

Ja, eigenlijk wel. We hebben hem eigenlijk helemaal niet gezien.

Yes, actually we have not seen him at all.

Op de poster stond ook Geert Wilders.

Geert Wilders was also on the poster.

Dus ja, wat dat betreft, dat laat heel erg zien hoe nationaal deze campagne was, denk ik.

So yes, in that regard, I think it shows very clearly how national this campaign was.

En hoe laat hij ook op gang kwam.

And how he got started as well.

Doordat er een aantal belangrijke partijen natuurlijk gewoon aan het onderhandelen waren.

Because a number of important parties were, of course, just negotiating.

En nogmaals.

And once again.

En nogmaals, waar we het ook al eerder in deze podcast over hebben gehad.

And once again, what we have talked about earlier in this podcast.

Welk belang de partijen echt te hechten aan Europa?

What importance do the parties really attach to Europe?

Er zijn een aantal partijen die hebben heel pro-Europees geluid laten horen.

There are a number of parties that have expressed a very pro-European stance.

Die zijn daar ook voor beloond.

They were also rewarded for that.

Maar heel veel partijen hadden ook niet zoveel belang voor om heel erg op de campagnekar te stappen voor Europa.

But many parties also did not have much interest in stepping up the campaign wagon for Europe.

Omdat ze hier in het land gewoon nog bezig waren met een best ingewikkelde onderhandeling.

Because they were still involved in quite a complicated negotiation here in the country.

Eigenlijk voelde het soms een beetje alsof ze gewoon nog een evaluatieformulier,

Actually, it sometimes felt a bit like they were just filling out another evaluation form,

of de stemmers een evaluatieformulier mochten gaan invullen na aanleiding van de Tweede Kamerverkiezingen.

whether the voters could fill out an evaluation form following the parliamentary elections.

Ja.

Yes.

Dat is die evaluatie die wij meestal gewend zijn na evenementen.

That is the evaluation that we are usually accustomed to after events.

Jazeker.

Certainly.

En ik denk dat de PVV daar natuurlijk een uitstekend voorbeeld van was.

And I think that the PVV was certainly an excellent example of that.

Die wilde ook dat het ging over nationale vraagstukken.

She also wanted it to be about national issues.

Die verkiezingspost hebben we het over gehad waar Wilders zo prominent op stond.

We talked about that election poster where Wilders was so prominently featured.

Het was natuurlijk echt strategie, strategie van die formerende partijen.

It was of course really strategy, the strategy of those forming parties.

Om steeds te kiezen wanneer ze wel iets van zich lieten horen.

To always choose when to make their voices heard.

Wanneer ze de formatie juist als schild gebruikten.

When they used the formation as a shield.

Misschien kort tekenend voor de PVV-campagne.

Perhaps briefly outlining for the PVV campaign.

Steuter in de aanloop naar het NOS-debat die geen enkele vraag van de aanwezige journalisten wil behandelen.

Steuter in the run-up to the NOS debate who does not want to address any questions from the present journalists.

Maar meneer Steuter, heel even, een paar vragen.

But Mr. Steuter, just a moment, a few questions.

Want we hebben u zo weinig gezien.

Because we have seen so little of you.

Nee, maar we hebben u zo...

No, but we have you so...

Ik ga geen paar vragen. Ik heb zometeen debat.

I'm not going to ask a couple of questions. I have a debate soon.

Nee, maar we hebben u zo weinig gezien in de campagne.

No, but we have seen so little of you during the campaign.

Waar was u?

Where were you?

Ik ben hier.

I am here.

Ik ben hier debat aan het voeren zometeen.

I am about to have a debate here.

Ja, de PVV.

Yes, the PVV.

Dit is natuurlijk de hele strategie van de PVV in welke campagne dan ook.

This is of course the entire strategy of the PVV in any campaign.

Maar er is één man, er is ook maar één lid van die hele partij.

But there is one man, there is also only one member of that whole party.

Dat is Geert Wilders.

That is Geert Wilders.

Hij stond ook onderaan de kieslijst bij de Europese verkiezing.

He was also at the bottom of the candidate list for the European elections.

Ik ben ook benieuwd.

I am also curious.

Want hoeveel stemmen had hij wel niet gekregen.

Because how many votes did he actually receive?

Bij het stemmentellen waar ik in Friesland zat, waren de meeste stemmen voor de PVV voor Geert Wilders onderaan de lijst.

During the vote counting where I was in Friesland, most of the votes for the PVV for Geert Wilders were at the bottom of the list.

Dus ik ben benieuwd hoe dat zich landelijk vertaalt.

So I'm curious how that translates nationally.

Maar ja, dit is typisch de strategie van de PVV.

But yes, this is typical of the PVV's strategy.

We houden zoveel mogelijk mensen uit de wind.

We keep as many people out of the wind as possible.

Want als er een keer iemand uit hun partij wel naar voren gaat, dan is dat vaak niet op een positieve manier.

Because when someone from their party steps forward, it is often not in a positive way.

Er zijn al veel fouten gemaakt.

Many mistakes have already been made.

En Geert Wilders maakt gewoon geen fouten.

And Geert Wilders simply makes no mistakes.

Dus die voert gewoon het woord namens de partij.

So they simply represent the party.

Ja, en tegelijkertijd kan je zeggen in de momenten die Steuter er had,

Yes, and at the same time you could say in the moments that Steuter had,

deed hij denk ik vanuit PVV-kiezersperspectief goed.

I think he acted well from the perspective of PVV voters.

Hield hij de nul.

Did he keep a clean sheet?

Zei hij geen gekke, radicale dingen die helemaal uit de bocht vlogen.

He didn't say anything crazy or radical that was completely out of line.

Vertelde een realistisch verhaal over Europa, zou je dat als PVV-kiezer zeggen.

Told a realistic story about Europe, you would say that as a PVV voter.

Onderaan de streep zie je dat het best wel een opkomstverkiezing was.

In the end, you can see that it was quite an election turnout.

En als je kijkt naar de opkomst onder PVV-kiezers, dan zie je toch dat heel veel mensen die in november nog naar de stemmen gingen en voor de PVV kozen, thuisbleven.

And if you look at the turnout among PVV voters, you can see that many people who went to vote in November and chose the PVV stayed home.

Echt ruim 50 procent.

Really over 50 percent.

Wouter, je kan zeggen, oké, slim.

Wouter, you can say, okay, smart.

Want geen fout.

Because of no mistake.

En je ziet, ze boeken de grootste winst van alle Nederlandse partijen.

And you see, they are making the largest profit of all Dutch parties.

Tegelijkertijd hebben ze ook niet heel veel mensen herinnerd van, hé, we gaan naar de stembus en dan komt PVV stemmen.

At the same time, they also didn't remind a lot of people that, hey, we're going to the polls and then PVV will vote.

Dan had die winst misschien nog wel nog groter kunnen zijn.

Then that profit could have been even greater.

Nou, dat is inderdaad waar ik denk dat de PVV misschien deze campagne wel had moeten gebruiken om een get out of vote campagne te voeren.

Well, that is indeed true. I think the PVV might have used this campaign to run a get out the vote campaign.

Want op het moment dat, en ik denk dat dat verhaal eigenlijk pan klaar lag voor de PVV.

Because at the moment that, and I think that story was actually ready for the PVV.

Ze gewoon hadden gezegd, jongens, wij willen op migratie dit en dit en dit doen.

They could have just said, guys, we want to do this and this and this regarding migration.

Maar Europa houdt ons tegen.

But Europe is stopping us.

Ze hebben het ook continu over die opt-out.

They are also constantly talking about that opt-out.

Om een uitzonderingspositie te krijgen in Europa.

To obtain an exceptional position in Europe.

Nou goed, dat is heel lastig.

Well, that's very difficult.

Maar als ze hadden gezegd, jongens, als wij straks heel groot worden in Europa.

But if they had said, guys, if we become very big in Europe later.

Dan kunnen we dat misschien wel gaan regelen daar van binnenuit.

Then maybe we can arrange that from the inside.

En dat hebben ze niet gedaan.

And they did not do that.

Dus ik denk dat ze daar wel een paar steekjes hebben laten liggen.

So I think they have missed a few points there.

Ja, maar ook dat is denk ik deelstrategie.

Yes, but I think that is also part of the strategy.

En ook gewoon de spagaat waar de PVV zich heel erg in bevindt.

And also just the predicament that the PVV finds itself in.

Ze hebben natuurlijk een deal gesloten waarbij de PVV een aantal dingen in een koelkast moest zetten.

They of course made a deal where the PVV had to put a few things on hold.

Of in een kast in ieder geval.

Or in a cabinet at least.

Waar ik nu helemaal vol op dat orgel was gegaan.

Where I would have gone all out on that organ.

Met die belofte om in Europa ook dingen voor elkaar te krijgen.

With that promise to accomplish things in Europe as well.

Wat niet kan.

What cannot be.

Ja, dan waren ze daar later ook weer op afgerekend.

Yes, then they would have been held accountable for that later as well.

Dus ik denk, je zag gewoon heel erg die spagaat.

So I think, you really saw that split.

We kunnen niet helemaal all-out en mensen motiveren op waar ze willen stemmen.

We can't go all out and motivate people about where they want to vote.

Plus de PVV-stemmers die met de Tweede Kamerverkiezing zijn gaan stemmen.

More PVV voters have started voting in the House of Representatives elections.

Zijn heel eurosceptisch.

They are very eurosceptic.

Dat verhaal kon Wilders ook niet meer houden.

That story was no longer tenable for Wilders either.

Want dat had hij afgesproken.

Because that's what he had agreed upon.

Dus ja, hij zat ook wel een beetje in een lastig pakket qua boodschap.

So yes, he was also in a bit of a difficult position regarding the message.

En de strategie was gewoon nul lijn.

And the strategy was simply zero line.

En dan gewoon alsnog de grootste winst houden.

And then just still keep the biggest profit.

Want hij heeft echt veel stemmen gehaald alsnog.

Because he really did receive a lot of votes after all.

Dat is wel waar.

That is true.

Zij waren natuurlijk ook druk bezig met die formatie.

They were of course also busy with that formation.

Dat wordt ook veel gezegd.

That is also said a lot.

Maar goed, de BBB nam juist een dagje vrij.

But okay, the BBB just took a day off.

Die zetten de formatie even op pauze.

They put the formation on hold for a moment.

Om af te reizen naar Brussel.

To travel to Brussels.

Caroline van Plas ging daar praten.

Caroline van Plas went there to talk.

En kwam misschien dan wel met een iets andere boodschap terug dan verwacht.

And perhaps returned with a slightly different message than expected.

Wat heeft u gehoord waarvan u zegt, daar kan ik nu mee verder.

What have you heard that you say, I can work with that now?

Daar kan ik mee aan de slag.

I can work with that.

Nou, vooral dat je ook heel veel moet investeren in relaties.

Well, especially that you also have to invest a lot in relationships.

Kijk, heel veel mensen hebben het idee.

Look, a lot of people have the idea.

Dat wij hier naartoe gingen van vuist op tafel.

That we went here with a fist on the table.

Geef onze derogatie terug nu.

Give our derogation back now.

Ik snap natuurlijk ook wel dat dat allemaal niet zo werkt.

I understand, of course, that it doesn't work that way.

Het blijft echt grappig.

It remains really funny.

Sorry.

Sorry.

Ja, en toch interessant dat de BBB dus daarvoor kiest.

Yes, and yet it's interesting that the BBB chooses to do so.

Om wel die reis te maken naar Brussel.

To indeed make that trip to Brussels.

Waar de PVV dat eigenlijk uit al het zicht bleef.

Where the PVV actually remained out of sight.

Ja, niet alleen die reis.

Yes, not just that trip.

Ze hebben echt flink campagne gevoerd.

They really campaigned hard.

Heel lokaal.

Very local.

Met lokale lijsttrekkers.

With local candidates.

Alexander Hendricks van de BBB zat eerder in de podcast.

Alexander Hendricks from the BBB was previously on the podcast.

En vertelde daarover.

And talked about it.

En als je kijkt naar de verkiezingen.

And if you look at the elections.

De verkiezingenuitslag.

The election results.

Twee zetels.

Two seats.

En toch ook vanaf die Kamerverkiezing tot nu toe.

And yet also from that parliamentary election until now.

Best een goede stabiele uitslag gedraaid.

Definitely achieved a good stable result.

Dus ja, die zichtbaarheid heeft hun wel geholpen zou je zeggen.

So yes, that visibility has helped them, you would say.

Nou, dat denk ik ook.

Well, I think so too.

Overigens is daar ook een beetje de strategie.

By the way, that's also a bit of the strategy.

Alle ballen op Caroline.

All the balls on Caroline.

Want bij geen enkel debat.

Because in no debate.

Waar dan ook in Nederland zijn BBB'ers van lager op de lijst opkomen dagen.

Anywhere in the Netherlands, lower-ranked members of the BBB have shown up.

Of bijna niet.

Or almost not.

Dus ook daar zie je wel dat heel erg gekozen wordt.

So you can also see that a lot is being chosen there.

Voor landelijke politici naar voren schuiven.

Bring forward for rural politicians.

En die boodschap ook van.

And that message as well.

Ja, eigenlijk pro-boer heel erg.

Yes, actually very pro-farmer.

En daar zit natuurlijk wel een groot deel van de stemmers nog steeds.

And there is of course still a large portion of the voters.

Dus ja, ze hebben het eigenlijk heel goed gedaan.

So yes, they did very well actually.

Maar ook daar wel weinig lokale, laat ik zeggen, Europese politici gezien.

But even there, I have seen few local, let me say, European politicians.

Ik denk wel, het is eerder ook al gezegd.

I think so, it has already been said before.

Ik geloof dat Alex Klusman het in een eerdere aflevering zei.

I believe Alex Klusman said it in an earlier episode.

Maar de BBB is wel heel goed in campagne voeren.

But the BBB is very good at campaigning.

En zeker lokaal.

And certainly local.

Die zichtbaarheid, dat hebben ze echt wel heel goed gedaan.

They have really done very well with that visibility.

En ze weten precies met welke middelen ze hun doelgoed moeten bereiken.

And they know exactly which means they need to use to achieve their goal.

Dus wat dat betreft zijn die twee zetels denk ik wel loon naar werken.

So in that respect, I think those two seats are a fair reward for the work done.

Zeker.

Certainly.

En super goede onderwerpen gekozen.

And super good topics chosen.

Die ook heel concreet zijn.

That are also very concrete.

En die ook op de Europese agenda staan.

And which are also on the European agenda.

Zoals visserij.

Like fishing.

Zoals die boer.

Like that farmer.

En heel beeldende filmpjes hebben ze vooral gemaakt.

And they mainly made very vivid videos.

Dus ja, ze hebben een goede campagne gedraaid.

So yes, they ran a good campaign.

Strak weer.

Tight again.

Ik zag ook hun als meeste in de landelijke gebieden.

I mostly saw them in the rural areas.

Als ik naar Friesland reed of naar Zeeland laatst.

When I drove to Friesland or to Zeeland recently.

Dan waren eigenlijk zij alleen in het land aanwezig met grote posters in de boerenlanden.

Then they were actually the only ones present in the country with large posters in the farming areas.

Dan misschien nog één campagne move die ons opviel.

Then perhaps one more campaign move that caught our attention.

Als laatste.

Lastly.

Namelijk in de laatste uurtjes dat we gingen stemmen.

Namely in the last hours when we went to vote.

Deed Volt misschien wel een enorme slimme zet.

Volt may have made a very smart move.

Om de co-lijsttrekker Anna Stronenberg, de nummer twee.

To the co-list leader Anna Stronenberg, the number two.

Naar het slotdebat te sturen.

To send to the final debate.

Waar eigenlijk alleen maar mannen zouden komen.

Where only men would actually come.

Laten we daar even naar kijken.

Let's take a look at that.

Meneer Smit, u shopt.

Mr. Smit, you are shopping.

U bent staat bekend om nogal te shoppen uit wetenschappelijk bewijs.

You are known for shopping quite a bit from scientific evidence.

Over voedselzekerheid.

About food security.

Eigenlijk van alles.

Actually, everything.

Daar kan het ook nog over hebben.

We can also talk about that.

Maar het is een concrete vraag.

But it is a concrete question.

Wat wij zien.

What we see.

Is dat we gewoon heel anders moeten gaan kijken.

That we just have to look at it very differently.

Naar hoe we landbouw bedrijven.

To how we conduct agriculture.

En dat betekent inderdaad dat we misschien minder vee gaan houden.

And that indeed means that we may keep less livestock.

Heeft Volt een goede campagne gevoerd?

Did Volt run a good campaign?

Jazeker.

Certainly.

En ze hebben denk ik hun identiteit gewoon heel erg goed ingezet.

And I think they have just very effectively utilized their identity.

Als enige echte uit is pro-Europese partij.

As the only true pro-European party.

Nu ook Anna Stronenberg als enige vrouw bij dit laatste slotdebat.

Now also Anna Stronenberg as the only woman in this final closing debate.

Dat zijn gewoon hele handige moves.

Those are just really handy moves.

En daarmee denk ik echt wel dat ze nog flink wat stemmen extra binnen hebben gehaald.

And with that, I really do think they have gained quite a few extra votes.

En ze waren ook vroeg bij.

And they were also early.

Volt was ook de partij die allereerst hun campagne aftrapte.

Volt was also the party that kicked off their campaign first.

Weet u het nog?

Do you remember it?

Voor de Euromast en de boodschap die ze daar verkondigde.

For the Euromast and the message it conveyed there.

Slim gebruik gemaakt en consistent ook geweest in deze campagne.

Used wisely and been consistent in this campaign as well.

Vooral die consistentie.

Especially that consistency.

Daar zit het ermee in.

That's what it's all about.

En dat is Volt denk ik bij alle verkiezingen tot nu toe.

And that is Volt, I think, in all elections so far.

Die zien gewoon Europa als de oplossing van heel veel grote problemen.

They simply see Europe as the solution to many big problems.

En ik denk dat ook best.

And I think that's quite right too.

Ik ben benieuwd naar hoeveel jonge mensen bijvoorbeeld op hun gestemd hebben.

I am curious about how many young people, for example, voted in their election.

Want ik kan me voorstellen dat heel veel jonge mensen dat ook zien.

Because I can imagine that many young people see that too.

Dat in Europa zijn de oplossingen van de dingen die zij belangrijk vinden.

That in Europe are the solutions to the things they consider important.

Zoals klimaat.

Like climate.

Dus ik denk dat is gewoon heel slim.

So I think that is just very clever.

Hebben uitgespeeld.

Have finished playing.

En al jarenlang consistent op dit onderwerp aan het bouwen zijn.

And have been consistently working on this topic for years.

Niet alleen in Nederland, maar in heel Europa.

Not only in the Netherlands, but in all of Europe.

Dus dat doen ze echt bijzonder knap.

So they really do that particularly well.

Ja, zeker waar.

Yes, certainly true.

En tot slot misschien twee eervolle vermeldingen.

And finally, perhaps two honorable mentions.

CDA en D66.

CDA and D66.

Die hadden allebei uitstekend.

They both did excellently.

Van twee naar drie zetels.

From two to three seats.

Dat hebben we door deze voormalige coalitiepartij.

We have that from this former coalition party.

Ze zijn het nog eventjes.

They are it for a little while longer.

Misschien ook wel even nodig in deze politieke tijden.

Maybe also necessary in these political times.

Ja, en vooral het CDA is heel knap.

Yes, and especially the CDA is very clever.

Ik moet de precieze cijfers nablijven.

I need to stay for the exact figures.

Maar ze zijn van 350.000 stemmen.

But they are from 350,000 votes.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen naar 580.000 stemmen nu.

In the Tweede Kamer elections, now 580,000 votes.

Dus ze hebben met een veel lagere opkomst.

So they have a much lower turnout.

Echt wel een stuk meer zetels gehaald.

Really got a lot more seats.

En dat is wel echt knap.

And that is really impressive.

En zeker met BBB en NSC als kapers op de kust.

And especially with BBB and NSC as pirates on the coast.

Is dat wel chapeau voor CDA.

Is that really a hat tip for the CDA?

Ja, ik denk ook dat Henry Bontebal hier een belangrijke rol heeft gespeeld.

Yes, I also think that Henry Bontebal has played an important role here.

Die heeft het ook gewoon goed gedaan.

He just did well too.

Die is een soort redelijk antwoord op deze rechtscoalitie in Nederland.

This is a sort of reasonable response to this right-wing coalition in the Netherlands.

Iemand die de verbinding kan zoeken.

Someone who can seek the connection.

Dus ik denk ook voor heel veel mensen.

So I think for a lot of people as well.

Die misschien eerder landelijke verkiezingen op BBB en NSC hebben gesteld.

That may have led to earlier national elections for BBB and NSC.

Daar super teleurgesteld zijn.

To be super disappointed there.

Omdat ze met de PVV samenwerken.

Because they are collaborating with the PVV.

Toch een heil weer zoeken.

Still searching for a refuge.

Bij het CDA waar ze misschien ooit van origine wel vandaan kwamen.

At the CDA where they might have originally come from.

Dus zij doen dat gewoon heel goed.

So they just do that very well.

Zij moeten gewoon doorbouwen op deze manier.

They simply have to continue building this way.

En dan komt het alweer goed met het CDA, denk ik.

And then it will be alright with the CDA again, I think.

Dank jullie wel.

Thank you very much.

Ja, en dan zijn we gewoon weer aan het eind gekomen.

Yes, and then we have simply reached the end again.

Van deze nabeschouwing van deze verkiezingen.

From this post-election review of these elections.

Die Europese verkiezingen heten.

The European elections are called.

Maar misschien wel veel nationaler waren.

But perhaps they were much more national.

Niet alleen in Nederland, maar in heel Europa.

Not only in the Netherlands, but across all of Europe.

Bianca, ontzettend veel dank.

Bianca, thank you so much.

Dat je weer wilde aanschuiven.

That you wanted to join again.

Wouter, te gek dat je er was.

Wouter, so cool that you were there.

Deze keer voor de schermen.

This time in front of the screens.

Dit is de laatste campagne-daily in deze reeks.

This is the last campaign daily in this series.

Over de Europese verkiezingen.

About the European elections.

We hebben er ontzettend van genoten.

We enjoyed it tremendously.

Om ons de afgelopen weken totaal te mogen onderdompelen.

To fully immerse ourselves in the past few weeks.

In die Europese vraagstukken.

In those European issues.

En de Nederlandse campagnes natuurlijk.

And the Dutch campaigns, of course.

De formatie is altijd bij ons gebleven.

The formation has always remained with us.

In al die twee weken.

In all those two weeks.

Dus dank daarvoor.

So thank you for that.

Ja, het was een grote voorrecht.

Yes, it was a great privilege.

En leuk is het wel om dat ook met jou weer te mogen doen.

And it's nice to be able to do that with you again.

Maar we hadden ook deze tweede reeks niet kunnen maken.

But we wouldn't have been able to make this second series either.

Zonder een groot aantal mensen.

Without a large number of people.

Achter de schermen en trouwens ook voor de schermen.

Behind the scenes and, by the way, also in front of the scenes.

Alle gasten natuurlijk die bij ons aanschoven.

All the guests, of course, who joined us.

Maar achter de schermen zijn de echte strijders vaak te vinden.

But behind the scenes, the real warriors are often found.

Dat is Team FC Afkikken.

That is Team FC Afkikken.

De mensen die de productie hebben gedraaid hiervan.

The people who have produced this.

Met Frank de Bruin, Nicky Bartens, Tom de Vries, Karel Sufferts en Bart Olbink.

With Frank de Bruin, Nicky Bartens, Tom de Vries, Karel Sufferts, and Bart Olbink.

Groot dank weer aan jullie vanaf deze plek.

Many thanks again to you from this place.

Voor het zo snel editen en online krijgen van alles.

For quickly editing and getting everything online.

Wat wij hier achter de microfoon verkondigden.

What we proclaimed here behind the microphone.

En uiteraard ook bij ons eigen BKB.

And of course also at our own BKB.

Heel veel strijders achter de schermen.

Many warriors behind the scenes.

Maarten, onze hoofdredacteur op Afkikken.

Maarten, our editor-in-chief at Afkikken.

En de afstand die groot gemist is.

And the distance that has been greatly missed.

Rutger, Lauren, Maxens, Mieke, Joost, Willeke, Noël en Wouter.

Rutger, Lauren, Maxens, Mieke, Joost, Willeke, Noël, and Wouter.

Hebben allemaal op hun eigen manier bijgedragen.

All have contributed in their own way.

Net als Frauke met het maken van de scripts.

Just like Frauke with making the scripts.

Het maken van de reels achteraf.

Making the reels afterward.

Ontzettend groot dank aan jullie.

Incredibly big thanks to you all.

En tot slot aan jou als luisteraar.

And finally to you as the listener.

We hebben dit met heel veel plezier gemaakt.

We made this with a lot of pleasure.

Ik hoop dat jullie ook weer met heel veel plezier hebben geluisterd.

I hope you all enjoyed listening again with great pleasure.

Ontzettend leuk dat we zoveel trouwe luisteraars hebben weten op te bouwen.

It's incredibly nice that we have managed to build such a loyal audience.

We hopen jullie in de toekomst niet teleur te hoeven stellen.

We hope not to disappoint you in the future.

Wanneer komen we terug?

When are we coming back?

Dat is de vraag.

That is the question.

Er komen verkiezingen in Amerika aan.

Elections are coming up in America.

Ik hoop dat je dan weer van ons hoort.

I hope to hear from you again.

Dat zouden wij in ieder geval heel erg leuk vinden.

We would definitely find that very nice.

Maar voor nu bedankt vanaf deze plek.

But for now, thank you from this place.

Jij bedankt, Pelle.

Thank you, Pelle.

Tot de volgende.

Until next time.