Waterbom Boris: de modder, de miserie en de vraag naar de oorzaak

Stem Vlaanderen weer geel, van stad tot platteland.

Vote Flanders yellow again, from city to countryside.

En wat met Gent's moreel, blijft dat een groeneiland.

And what about Ghent's morale, will it remain a green island?

Sneuvelt ergens Gordon, en voor de Russo en Krivits weer zo'n stemmenkanon.

Somewhere Gordon falls, and for the Russo and Krivits, yet another voting cannon.

Niet kiezen is verliezen, je stem is te veel waard.

Not choosing is losing, your vote is too valuable.

Geef je toekomst vorm en kies met de Standaard.

Shape your future and choose with de Standaard.

Sterk je stem met inzicht en krijg een heldere blik op de verkiezingen.

Strengthen your voice with insight and gain a clear view of the elections.

Lees de Standaard een heel jaar lang voor de helft van de prijs via standaard.be slash actie.

Read De Standaard for a whole year at half price via standaard.be slash action.

Het is 25 september.

It is September 25th.

Dit is vandaag de dagelijkse podcast van de Standaard.

This is today's daily podcast from De Standaard.

Ik ben Alexander Lippeveld.

I am Alexander Lippeveld.

Wat is je land?

What is your country?

België.

Belgium.

België?

Belgium?

Ja.

Yes.

Je hoort onze collega Samira Atay.

You hear our colleague Samira Atay.

Ze trok vorige week naar Polen, waar...

She headed to Poland last week, where...

...Boris Erghardt heeft toegeslagen.

...Boris Erghardt has struck.

Een hele brandweerwagen gesukkeld in modder.

A whole fire truck struggled in the mud.

Hele dorpen in het zuiden van Polen zitten na die storm onder de modder.

Entire villages in southern Poland are under mud after that storm.

Wegen en huizen zijn vernield.

Roads and houses have been destroyed.

En hier, is dit waar de garage was?

And here, is this where the garage was?

Ja.

Yes.

Of de huis?

Of the house?

Ja.

Yes.

De garage is hier.

The garage is here.

Hier.

Here.

De garage.

The garage.

En hier.

And here.

De gebouwen.

The buildings.

Het is allemaal vergaan.

It has all perished.

Ja.

Yes.

Er is een auto.

There is a car.

En wat was dit?

And what was this?

Apotheek.

Pharmacy.

Ja.

Yes.

Tragedie.

Tragedy.

Het is een tragedie.

It is a tragedy.

Veel mensen zagen hun eigen levenswerk verdwijnen.

Many people saw their life's work disappear.

Eén van hen is Mathieu.

One of them is Mathieu.

Kun ik je naam ook vragen?

Can I ask your name as well?

Mathieu.

Mathieu.

Mathieu?

Mathieu?

Mathieu Wengsel.

Mathieu Wengsel.

Wat is je laatste naam?

What is your last name?

Mathieu Wengsel.

Mathieu Wengsel.

Wacht, ik moet...

Wait, I need to...

Kun je...

Can you...

Ik moet dit goed noemen.

I need to call this right.

Hij baat een vegan ijssalon uit in Stronje-Sloonske.

He runs a vegan ice cream shop in Stronje-Sloonske.

Dit was mijn ijscremefactory.

This was my ice cream factory.

Dit was je ijscremefactory?

Was this your ice cream factory?

Dit was mijn ijscremefactory en hier was mijn shop.

This was my ice cream factory and here was my shop.

Ik ben erg verantwoordelijk.

I am very responsible.

Ja.

Yes.

Vandaag in de ochtend had ik hier één meter water.

This morning I had one meter of water here.

Wat deed je vandaag?

What did you do today?

Vandaag?

Today?

Ja.

Yes.

Ik was een beetje opgekleed.

I was a bit dressed up.

Ik heb een beetje...

I have a little...

Ik heb gevonden...

I have found...

Ik heb gevonden in een heel oude wasmachine.

I found it in a very old washing machine.

In de atik?

In the attic?

In de atik.

In the article.

Wasmachine.

Washing machine.

En toen begon ik alles te planen.

And then I started to plan everything.

Toen hij de golven zag komen, vluchtte hij samen met zijn vader naar de zolder.

When he saw the waves coming, he fled to the attic with his father.

En daar vonden ze een Poolse vlag.

And there they found a Polish flag.

Het is alsof hij een Poolse vlag heeft gevonden in het vuur.

It's as if he found a Polish flag in the fire.

Hij heeft het opgekleed en geplaatst.

He has dressed it up and placed it.

Waar is het?

Where is it?

Op de zaal?

In the hall?

Ja.

Yes.

Op de zaal.

On the court.

Ja.

Yes.

En nu, in de zuurwet, met een strijd van reveal en seniën, proberen ze de sfeer toch goed te houden.

And now, in the sour mood, with a struggle between reveal and seniors, they are still trying to keep the atmosphere pleasant.

Mest vlaggen.

Most flags.

Gleich.

Equal.

You don't leave me.

You don't leave me.

Wat was de joke?

What was the joke?

Bring a bottle.

Bring a bottle.

Hoe is het zuiden van Polen er aan toe na de overstromingen?

How is the south of Poland doing after the floods?

En hoe is Storm Boris kunnen ontstaan?

And how was Storm Boris able to arise?

Samira Atay van onze buitenlandredactie.

Samira Atay from our foreign editorial team.

Jij trok vorige week naar Polen. Wat heb je daar allemaal gezien?

You went to Poland last week. What did you see there?

Ik ben samen met mijn vertaler naar het rampgebied in Polen getrokken.

I have gone to the disaster area in Poland together with my translator.

Een van de hardst getroffen landen van de extreme regenval in Centraal-Europa.

One of the hardest-hit countries by the extreme rainfall in Central Europe.

We hebben daar een tocht stroomafwaarts afgelegd van zo'n 250 kilometer in het zuiden van het land.

We made a journey downstream of about 250 kilometers in the south of the country.

Dicht bij de Poolse Tsjechische grens.

Near the Polish-Czech border.

We zijn begonnen in Kłodzko. Dat is een stad in het zuidwesten van Polen waar ongeveer 25.000 inwoners wonen.

We started in Kłodzko. That is a town in the southwest of Poland with about 25,000 residents.

Dat was eigenlijk een van de hardst getroffen regio's.

That was actually one of the hardest hit regions.

Kłodzko zelf is eigenlijk best een idyllische plek.

Kłodzko itself is actually quite an idyllic place.

Met veel kuuroorden en een weelderige natuur.

With many spa resorts and lush nature.

Vol konijnen en hertjes onderweg.

Lots of rabbits and deer on the road.

Maar nu bestond het straatbeeld voornamelijk uit kapot gescheurde wegen, beschadigde maisvelden en graanvelden vol waterplassen.

But now the street scene mainly consisted of shattered roads, damaged cornfields, and grain fields full of puddles.

Wanneer we het centrum van Kłodzko binnen reden, lagen de straten vol modder.

When we drove into the center of Kłodzko, the streets were full of mud.

En had elk huis niet alleen een brievenbus buiten staan, maar ook een hoop troep.

And every house not only had a mailbox outside, but also a lot of junk.

Van kapotte kasten en microgolfovens tot bemodderde toiletten.

From broken cabinets and microwaves to muddy toilets.

We waren daar op dinsdag gearriveerd.

We had arrived there on Tuesday.

En dat was twee dagen nadat door de extreme regenval hier de rivier buiten haar oevers was getreden en het water tot acht meter was gestegen.

And that was two days after the extreme rainfall had caused the river here to overflow its banks and the water had risen to eight meters.

Na Kłodzko zijn we verder getrokken zuidwaarts, nog dichter bij de Poolse Tsjechische grens, naar het stadje Stronje-Sloanskie.

After Kłodzko, we continued southwards, even closer to the Polish-Czech border, to the town of Stronie-Słowiańskie.

Een stadje van 6.000 inwoners waar zondagmiddag een stuk van de dam doorbrak en een immense golf van ontembaar rivierwater door deze straat begon te kolken.

A town of 6,000 inhabitants where a section of the dam broke on Sunday afternoon and an immense wave of uncontrollable river water began to swirl through this street.

En onderweg daarnaartoe hoorden wel heel wat buurtbewoners ook in Kłodzko zeggen dat de situatie hier echt apokalyptisch is.

And on the way there, quite a few local residents in Kłodzko also said that the situation here is truly apocalyptic.

En we begrepen het ook toen we daar toekwamen, want wie het centrum wil bereiken, kan dat eigenlijk niet.

And we understood it when we arrived there, because anyone who wants to reach the center actually cannot.

We konden het eigenlijk alleen maar te voet doen vanwege de ineengestorte brug daar.

We could only do it on foot due to the collapsed bridge there.

We zagen daar een jonge officier ernaast die een drone aan het besturen was.

We saw a young officer next to him who was operating a drone.

En we mochten even meekijken op zijn scherm om te zien welke ravage eigenlijk de storm hier heeft aangericht.

And we were allowed to take a look at his screen to see what damage the storm has actually caused here.

En we zagen van bovenaf hoe echt de stad echt vol vastgelopen voertuigen en vernielde huizen was.

And we saw from above how truly the city was filled with stranded vehicles and destroyed houses.

En dat werd eigenlijk duidelijk ook toen we het stadcentrum zelf hadden bereikt.

And that became clear when we had actually reached the city center.

Want in tegenstelling tot Kłodzko, waar de huizen nog recht stonden en de beschadiging voornamelijk zich binnenin afspeelde,

Because unlike Kłodzko, where the houses were still standing straight and the damage mainly occurred inside,

kon je hier ook echt gewoon buitenvisueel zien hoeveel vernieling er is aangericht geweest.

You can really just see how much destruction has been caused here without any visuals.

In het stadcentrum van dit stadje, van Stronje, waren er volledige huizen, garages, winkels, een politiekantoor ook, met de grond gelijk gemaakt.

In the city center of this town, Stronje, entire houses, garages, shops, and a police station were also completely leveled to the ground.

En daar spraken inwoners zoals Mathieu, iemand die we waren tegengekomen, van dat alles in tien minuten daar verdwenen was.

And there residents like Mathieu, someone we had encountered, spoke of how everything had disappeared in ten minutes.

We zagen voortdurend helikopters heen en weer vliegen, sirenes van politie, wagens en ambulances die vormden echt wel de soundtrack van het Poolse zuiden.

We constantly saw helicopters flying back and forth, the sirens of police, cars, and ambulances truly formed the soundtrack of southern Poland.

Iedereen was druk in de weer, er waren overal brandweermannen tot diep.

Everyone was busy, there were firefighters everywhere deep down.

En hoe was de sfeer dan in die dorpen een paar dagen na die verwoestende overstromingen?

And how was the atmosphere in those villages a few days after the devastating floods?

Om eerlijk te zijn was er daar zelfs een gezellige sfeer.

To be honest, there was even a pleasant atmosphere there.

Ze waren na een hele dag opruimen en met waterflessen torsen, voedsel naar boven brengen en afval naar beneden brengen,

They had spent the whole day cleaning up, carrying water bottles, bringing food upstairs, and taking waste downstairs.

waar ze samen een fles vodka en een fles lokale limonade aan het delen.

where they are sharing a bottle of vodka and a bottle of local lemonade.

En dus op vlak van hun gemoed waren ze wel best vrolijk.

And so in terms of their mood, they were quite cheerful.

Maar er waren ook wel veel zorgen, want er waren al heel wat diefstallen die duidelijk aan het welig tieren waren in het rampgebied.

But there were also many concerns, as there had already been quite a few thefts that were clearly rampant in the disaster area.

Zowel in Kwatsko zagen we het, het benzinestation was daar al drie keer leeggeplunderd geweest.

We saw it both in Kwatsko, the gas station had already been plundered three times there.

En ook hier is iedereen daar enorm bezig met die diefstallen.

And here too, everyone is very busy with those thefts.

We waren leden tegengekomen van zo'n lokale jachtclub.

We had encountered members of a local hunting club.

Die allemaal, het was al laat in de avond.

All of them, it was already late in the evening.

Die al met een koplamp en een fluwe hesje en een kaart van de stad in de hand aan het rondlopen waren.

They were already wandering around with a flashlight, a reflective vest, and a map of the city in hand.

En op eigen huisje aan het patrouilleren waren.

And patrolling in their own little house.

En vertelden van, zijn jullie van hier of niet?

And they asked, are you from here or not?

Want we zijn op zoek naar dieven, hebben jullie iets verdacht gezien?

Because we are looking for thieves, have you seen anything suspicious?

Dus dat leefde echt al enorm.

So that was really alive already a lot.

Ja, er was dus veel solidariteit.

Yes, there was indeed a lot of solidarity.

Eigenlijk zag je dat overal, zoals wel vaker bij crisissen gebeurt.

Actually, you saw that everywhere, as often happens during crises.

Dat aanvankelijk iedereen echt samenkomt en heel solidair is.

That initially everyone really comes together and is very supportive.

Je zag dat ook bij de aardbevingen in Zuid-Turkije en Noord-Syrië.

You saw that also with the earthquakes in South Turkey and North Syria.

Toen ik door het rampgebied daar trok in Turkije.

When I passed through the disaster area there in Turkey.

Hoe zeer dat iedereen samenkomt, voor elkaar kookt, elkaar helpt.

How much everyone comes together, cooks for each other, helps each other.

En dat er hulp uit alle hoeken van het land, dat die gewoon komt.

And that help comes from all corners of the country, that it just arrives.

En dat dat heel vanzelfsprekend is, die openheid om elkaar te helpen.

And that it is very natural, this openness to help each other.

Dat zag je hier ook echt overal.

You could really see that everywhere here.

En wat we ook in Berzeg bijvoorbeeld zagen.

And what we also saw in Berzeg, for example.

Interpreterend het idee van, we gaan niet alleen onze eigen stad beschermen.

Interpreting the idea of, we are not only going to protect our own city.

Maar we gaan er ook voor zorgen dat de andere steden beschermd blijven.

But we will also ensure that the other cities remain protected.

En dat andere mensen hun thuisstad ook beschermd blijft.

And that other people also keep their hometown protected.

Dat was toch wel een teneur die overal overheerste.

That was indeed a tone that prevailed everywhere.

Waar er ook enorm veel schrik voor was, was voor Wrocław.

There was also a lot of fear about Wrocław.

Een stad die nog iets noordelijker ligt.

A city that is located a bit further north.

Ja, dat komt omdat daar ooit...

Yes, that is because there once...

Uit al heel ernstige overstromingen waren.

From very serious floods.

Is dat een trauma dat nog steeds doorleeft?

Is that a trauma that still lives on?

In 1997, tijdens die zogenaamde millenniumvloed.

In 1997, during the so-called millennium flood.

Zijn er in totaal 56 doden gevallen.

In total, there have been 56 fatalities.

Er zijn 680.000 appartementen vernield.

There are 680,000 apartments destroyed.

En de schade was geschat op 12 miljard slotti.

And the damage was estimated at 12 billion slotti.

En Wrocław was toen een van de hardst getroffen steden.

And Wrocław was then one of the hardest hit cities.

Tijdens die ongeziene ramp voor Polen.

During that unprecedented disaster for Poland.

En we spraken met de burgemeester van Wrocław.

And we spoke with the mayor of Wrocław.

We spraken met Bogdan Zdrojewski.

We spoke with Bogdan Zdrojewski.

Die toen burgemeester was van Wrocław.

Who was then the mayor of Wrocław.

Hij vertelde dat na de vorige overstromingen het twee jaar heeft geduurd.

He said that after the previous floods it took two years.

Om de stad opnieuw overeind te zetten.

To get the city back on its feet.

Maar dat die wederopbouw van de kleinere steden, zoals Wrocław toen.

But that the reconstruction of the smaller cities, like Wrocław back then.

Dat dat 10 keer...

That that 10 times...

Dat dat 10 keer zo lang heeft geduurd.

That it took 10 times longer.

En hij zei van we kunnen het ons niet veroorloven om weer zo lang te wachten.

And he said that we can't afford to wait so long again.

Hij is zich heel goed bewust van de vele frustraties.

He is very well aware of the many frustrations.

De coördinatie loopt niet soepel op lokaal en regionaal vlak.

The coordination is not running smoothly at the local and regional levels.

Er zijn heel wat frustraties naar de regering toe.

There are quite a few frustrations towards the government.

En zelfs Zdrojewski werd de voorbije dagen overladen met telefoontjes van inwoners uit de hele regio.

And even Zdrojewski was inundated with phone calls from residents from all over the region in recent days.

Alsof hij opnieuw de pet van crisismanager op had.

As if he was once again wearing the hat of crisis manager.

Dus ondanks het feit dat Wrocław, dankzij al die maatregelen die werden genomen,

So despite the fact that Wrocław, thanks to all the measures that were taken,

heeft stand gehouden tot nu toe, toch is er nog heel wat werk voor Polen.

has held up so far, yet there is still a lot of work for Poland.

Ja, want zijn de mensen vandaag boos op de regering van premier Tusk?

Yes, are people angry with Prime Minister Tusk's government today?

Wat zeiden ze daarover in Kotsko?

What did they say about it in Kotsko?

We ontmoeten daar Pavel, een 50-jarige pelotonscommandant,

We meet Pavel there, a 50-year-old platoon commander,

die hier nog niet zo lang geleden in zijn thuisstad een huis had gekocht.

who had bought a house in his hometown not so long ago.

Een oude bierbrouwerij die eigenlijk pal naast de rivier Nisakotkwa ligt.

An old brewery that is actually right next to the Nisakotkwa River.

Omdat hij graag een nieuwe weg wilde inslaan, nadat hij jarenlang had gediend in het leger.

Because he wanted to take a new path after serving in the army for many years.

Ook vanuit Afghanistan.

Also from Afghanistan.

Maar zondag kon hij dus zien hoe het water doorheen de uren van de dag en nacht in golven steeg en daalde

But on Sunday he could see how the water rose and fell in waves through the hours of the day and night.

tot het brouwbeleid.

to the brewing policy.

Het brouwbruine rivierwater opnieuw weg hebde en tot zeker de eerste verdieping bij Pavel

The brewing brown river water had receded and reached at least the first floor at Pavel's place.

voor vernieling heeft gezorgd in zijn huis.

has caused destruction in his house.

En Pavel was ook heel kwaad, want hij vertelde dat een paar uur voor we daar toekwamen

And Pavel was very angry too, because he told that a few hours before we arrived there

de Poolse premier Donald Tusk het stadje kwam bezoeken.

the Polish prime minister Donald Tusk came to visit the town.

En Pavel is enorm boos geworden op hem, omdat hij niet begreep waarom

And Pavel became extremely angry with him because he did not understand why.

de regering hem niet voldoende heeft gewaarschuwd.

the government did not warn him enough.

Er was sprake van storm en regenval, maar niemand heeft hem eigenlijk voldoende gewaarschuwd

There was talk of storm and rainfall, but nobody really warned him sufficiently.

vond hij voor overstromingen.

he found for floods.

Dus je zag toch wel echt een enorme wantrouwen bij Pavel.

So you really saw a huge distrust in Pavel.

En ook wel heel wat woede, maar ik denk dat tijdens ons bezoek aan Kwotsko

And also quite a bit of anger, but I think that during our visit to Kwotsko

wat het meeste daar overheerste van gevoel op dat moment.

what feeling dominated the most at that moment.

Het was heel veel ongeloof. Het was twee dagen voor hen na de overstromingen.

It was a lot of disbelief. It was two days for them after the floods.

En ja, de catastrofen die riepen bij jong en oud herinneringen op aan de millenniumvloed van 1997

And yes, the disasters evoked memories of the millennium flood of 1997 for young and old alike.

die in het culturele geheugen gegrift staat eigenlijk van elke pool.

that is etched in the cultural memory of every pole.

En de overstromingen toen hebben het leven van 56 inwoners gekost.

And the floods then claimed the lives of 56 residents.

Maar de mensen die wij spraken in Kwotsko, die zeiden dat de overstromingen nu niet te vergelijken zijn

But the people we spoke to in Kwotsko said that the floods are not comparable now.

met de ramp.

with the disaster.

Maar hoe is er nu zo'n zware storm kunnen ontstaan?

But how could such a severe storm arise now?

Onze collega Bart Tobbelaren praatte daarover met Tom Isebaert van onze wetenschapsredactie.

Our colleague Bart Tobbelaren spoke about it with Tom Isebaert from our science editorial team.

Tom Isebaert van onze wetenschapsredactie, welkom.

Tom Isebaert from our science editorial team, welcome.

Jij schreef over Boris in onze krant, dit moest bijna gebeuren.

You wrote about Boris in our newspaper, this had to happen.

Vertel eens, want jij weet hoe Boris eigenlijk is ontstaan.

Tell me, because you know how Boris actually came into being.

Boris was een depressie, dus een lage drukgebied.

Boris was a depression, so a low-pressure area.

Dat ontstaan is boven de Middellandse Zee.

That origin is above the Mediterranean Sea.

En die is dan in een omtrekkende beweging richting Oost- en Midden-Europa gegaan

And that has then moved in a circular motion towards Eastern and Central Europe.

en is daar dan in dat rampgebied blijven hangen.

and then got stuck in that disaster area.

Zo'n depressie ontstaat dan in een Middellandse Zee die ontzettend warm is.

Such a depression then occurs in a Mediterranean Sea that is extremely warm.

Warmer dan anders, drie tot vijf graden warmer.

Warmer than usual, three to five degrees warmer.

Dat betekent dat er enorm veel zeewater verdampt.

That means that an enormous amount of seawater is evaporating.

Dat komt allemaal in de lucht terecht, maar die lucht is ook warmer.

That all ends up in the air, but that air is also warmer.

En die kan dus meer water bevatten.

And that can therefore hold more water.

En het duurt dan langer voordat die er weer uitvalt.

And it takes longer before it falls out again.

En als die eruit valt, dan zal dat ook veel meer neerslag zijn dan in andere omstandigheden.

And if that drops out, then it will also be much more precipitation than under other circumstances.

Er was hier nog een bijkomende factor, want ook de Zwarte Zee,

There was also an additional factor here, because the Black Sea,

dus nog iets meer naar het oosten, die was ook ontzettend warm de laatste weken, maanden.

So a little more to the east, it has also been incredibly warm there the last few weeks, months.

Dus ook meer waterdamp.

So also more water vapor.

Ook daar is er enorme verdamping geweest en een stroming vanuit het oosten naar het Midden-Europa toe

There has also been enormous evaporation there and a flow from the east towards Central Europe.

heeft die vochtige lucht eigenlijk bij die storm Boris die al aan het ontwikkelen was toegevoegd.

Did that humid air actually contribute to the storm Boris that was already developing?

En het was een beetje dubbelop, ze hebben daar dus bij wijze van spreken twee keer prijs gehad.

And it was somewhat redundant, so they basically hit the jackpot twice there.

En die is dan blijven hangen op een of andere manier?

And that one got stuck in some way?

Ja, het is een depressie, dus die volgde een bepaalde richting, maar die ging normaal in westelijke richtingen.

Yes, it is a depression, so it followed a certain direction, but it normally went in western directions.

Dus komt uit het zuiden, maakt dan een bocht over het oosten van Europa en zou normaal naar het westen doorstormen.

So it comes from the south, then makes a turn over the eastern part of Europe and would normally continue to rush westward.

Maar daar lag een krachtig hoogdrukgebied, wij hier in West-Europa hadden die dagen vrij mooi weer, zonnig, droog.

But there was a powerful high-pressure area, we here in Western Europe had quite nice weather those days, sunny, dry.

Dus dat hoogdrukgebied heeft die depressie gewoon tegengehouden, ter plaatse gehouden, die is daar blijven hangen.

So that high-pressure area simply held back that depression, keeping it in place; it just lingered there.

En al dat vocht dat daar in zat is weliswaar op een grote oppervlakte, maar wel ongeveer altijd op dezelfde plek eruit gevallen in zeg maar een dag of vier.

And all that moisture that was in there has indeed emerged over a large surface, but it has approximately always fallen out in the same place over, say, four days.

Dus die mensen hebben daardoor wel ontzettend pech gehad.

So those people have really had incredibly bad luck because of that.

Bijna twee waterbommen over zich heen gegeven.

Almost two water bombs thrown over him.

Ja, zo kun je het wel noemen, het is daar ook nog nooit gezien.

Yes, you could call it that, it has never been seen there before.

Je hebt natuurlijk ook de Alpen liggen daar, Alpen dat is de hoogte, lucht die stijgt, koelt af, meer condensatie.

Of course, you also have the Alps there; the Alps are the height, the air rises, cools down, and more condensation occurs.

En wie zegt meer condensatie? Ja, Waterdam wordt water, valt naar beneden.

And who says more condensation? Yes, Waterdam becomes water, falls down.

Dus dat kwam er dan ook nog eens bij.

So that was also added to it.

Ja.

Yes.

Wat daar kon gebeuren, is daar gebeurd.

What could happen there, happened there.

Ik heb contact gezocht met meteorologen in Oostenrijk, en die zeiden dan ook van ja, dit is zo uitzonderlijk.

I contacted meteorologists in Austria, and they also said that yes, this is so exceptional.

Voor de regiovenen zou dat één keer om de 200 jaar voorkomen, volgens de bestaande gemiddelden.

For the regional venes, that would occur once every 200 years, according to existing averages.

In de Alpen regende het vaak wel vaker en heviger, maar ook daar zou dit maar één keer om de zeg maar 75 jaar voorkomen.

In the Alps, it often rained more frequently and heavily, but even there this would only happen about once every 75 years, so to speak.

Dus het is best wel uitzonderlijk.

So it is quite exceptional.

Ja.

Yes.

We hebben dat hier ook meegemaakt, een paar jaar geleden.

We experienced that here too, a few years ago.

We herinneren ons nog de zware regenval die dan vooral de Vezder heeft.

We still remember the heavy rainfall that especially affects the Vezder.

Dat is getroffen in de zomer van 2021.

That was struck in the summer of 2021.

Zijn die hoeveelheden regen vergelijkbaar met wat nu gevallen is in Polen, Wenen?

Are those amounts of rain similar to what has fallen now in Poland, Vienna?

Wat toen bij ons gevallen is, het record dat geregistreerd was in Jalais, de Waalse gemeente.

What fell at our place then, the record that was registered in Jalais, the Walloon municipality.

Daar is in, ik dacht in 48 uur, moet ik er wel even bij nemen, in Jalais is toen 271 mm gevallen.

There is, I thought in 48 hours, I should also mention, 271 mm of rain fell in Jalais at that time.

Dus op twee dagen tijd zeg maar, wat ontzettend veel was.

So in two days' time, you could say, which was incredibly a lot.

Maar nu in Oostenrijk, in Zangpolten.

But now in Austria, in St. Pölten.

Dat is de hoofdstad van de deelstaat neder-Oostenrijk die het zwaarst getroffen is.

That is the capital of the federal state of Lower Austria that has been hardest hit.

Daar is, even kijken, 24 uur 225 mm gevallen.

There has been 225 mm of rain in 24 hours.

Ja.

Yes.

Dat hebben ze daar ook nog nooit gezien.

They have never seen that there either.

Dat was daar de natste maand uit de Oostenrijkse tabellen geworden.

That had become the wettest month there in the Austrian records.

Eigenlijk de natste dag.

Actually the wettest day.

Zelfs de natste dag waarschijnlijk.

Probably even the wettest day.

Dit is echt ongeziene dingen.

This is truly unprecedented things.

Om maar aan te geven hoe uitzonderlijk en hoe omvangrijk ook hun waterbom was.

Just to indicate how exceptional and how extensive their water bomb was.

Want die zei, het heeft daar vier dagen geregend.

Because they said it rained there for four days.

En op die vier dagen...

And on those four days...

En op die vier dagen is er natuurlijk nog meer uitgevallen dan...

And on those four days, of course, even more has happened than...

Ja, het is tot 400 mm gegaan.

Yes, it has gone up to 400 mm.

Dat is eigenlijk ongezien.

That is actually unprecedented.

Dat zijn cijfers die ook voor ons doen duizelen.

Those are figures that also make us dizzy.

Want dat hebben we gelukkig nog niet meegemaakt.

Because fortunately, we have not experienced that yet.

Dan is natuurlijk de vraag die je voelt komen.

Then, of course, there is the question you can sense coming.

Je sprak al over de Middellandse Zee warmer dan anders.

You already talked about the Mediterranean being warmer than usual.

De Zwarte Zee.

The Black Sea.

Is dit nu de klimaatopwarming of is het gewoon dikke pech voor de mensen die getroffen zijn?

Is this now climate warming or is it just bad luck for the people affected?

Ja, het is altijd moeilijk om individuele weersfenomenen één op één aan klimaatverandering te linken.

Yes, it is always difficult to link individual weather phenomena directly to climate change.

Wetenschappers zijn daar doorgaans heel voorzichtig in.

Scientists are usually very cautious about that.

Er is wel een team wetenschappers dat er zich gaat overbuigen.

There is indeed a team of scientists that is going to take a closer look at it.

Die gaan later deze week met een conclusie komen.

They will come to a conclusion later this week.

Maar vorige week gaven ze toch al te kennen van dit kan eigenlijk niet zonder.

But last week they already indicated that this actually can't be done without.

Want het is door de opwarming dat je ook die warme zeeën hebt.

Because it is due to the warming that you also have those warm seas.

En de Middellandse Zee en de Zwarte Zee.

And the Mediterranean Sea and the Black Sea.

Zoveel warmer dan gewoonlijk.

So much warmer than usual.

En meer water dan produceren.

And produce more water.

Ze zeggen ook van dat kan bijna niet anders dan in het oude klimaat zeg maar.

They also say that it can hardly be any different than in the old climate, so to speak.

Dat je daar hetzelfde zou gekregen hebben.

That you would have received the same there.

Want dat is een wetmatigheid.

Because that is a law of nature.

Die warme lucht kan veel water opnemen.

That warm air can hold a lot of water.

En dat betekent dat het ook langer droog blijft.

And that means it will also stay dry for longer.

In zekere zin.

In a certain sense.

Maar als het dan regent valt er ook veel meer uit.

But when it rains, much more also falls out.

Ook veel op korte tijd.

Also a lot in a short time.

Dus ja, voor de meeste waarnemers zien we hier de klimaatverandering aan het werk.

So yes, for most observers we see climate change at work here.

En dan heb ik nog één vraag.

And then I have one more question.

Tom, gaan wij dit nu ook vaker meemaken?

Tom, are we going to experience this more often now?

Ja, dat is natuurlijk een moeilijk.

Yes, that is of course a difficult one.

Wij zitten aan de andere kant van Europa.

We are on the other side of Europe.

Middellandse Zee.

Mediterranean Sea.

Alles wat er daar gebeurt in Zuid- en Oost-Europa.

Everything that is happening there in Southern and Eastern Europe.

Maar, heb ik ook bij mensen van KMI even nagevraagd.

But, I also checked with people from KMI.

We hebben wel al eens een mediterranse waterbom of kleine waterbom meegemaakt.

We have experienced a Mediterranean water bomb or a small water bomb before.

En dat was in augustus 96.

And that was in August '96.

Dus dat ligt al iets verder achter ons.

So that is already a bit further behind us.

Maar dat was een droge maand.

But that was a dry month.

Maar op twee dagen, 28 tot 30 augustus, is er toen ook zoveel water gevallen.

But on two days, from August 28 to 30, so much water fell then.

Er zijn overstromingen geweest.

There have been floods.

Ja, ik herinner me nog.

Yes, I still remember.

Mijn kelder stond onder water.

My basement was flooded.

Ook in Vlaanderen trouwens toen.

Also in Flanders back then.

En zeker niet alleen in Wallonië.

And certainly not only in Wallonia.

Heel het land.

The whole country.

Ook cijfers om van te duizelen.

Also numbers that make you dizzy.

Allee, op 20 meetpunten.

Come on, at 20 measurement points.

Meer dan 120 millimeter.

More than 120 millimeters.

Dus je ziet wel nog van een andere orde.

So you still see something of a different order.

Maar toch al genoeg om overstromingen te veroorzaken.

But still enough to cause flooding.

En in één klap werd dat de natste maand van de 20ste eeuw.

And in one fell swoop, that became the wettest month of the 20th century.

Om maar te zeggen.

Just to say.

Dat kwam ook vanuit de Middellandse Zee onze richting uit.

That also came from the Mediterranean Sea our way.

Het heeft een ander traject afgelegd.

It has followed a different course.

Dus niet langs de Alpen of niet via Oost-Europa.

So not through the Alps or not via Eastern Europe.

Dus het is een beetje atypisch.

So it's a bit atypical.

Niet hetzelfde van wat ze nu in Oostenrijk en Polen en Tygië hebben meegemaakt.

Not the same as what they have experienced now in Austria, Poland, and Tygië.

Ja.

Yes.

Het is ook tot bij ons geraakt.

It has also reached us.

Maar we moeten eigenlijk niet zo ver terug gaan in het verleden.

But we shouldn't really look back so far into the past.

Want de waterbom van de Vessevallei kwam uit het oosten.

Because the water bomb from the Vessevallei came from the east.

Dus dat is niet vergelijkbaar.

So that is not comparable.

Maar bijvoorbeeld, het is nog niet zo lang geleden.

But for example, it wasn't that long ago.

De wateroverlast in de Westhoek.

The flooding in the Westhoek.

De Westhoek stond blank.

The Westhoek was flooded.

Hoe kwam dat?

How did that happen?

Alweer niet de Middellandse Zee, maar ook een warme zee.

Not the Mediterranean again, but still a warm sea.

In dit geval de Noordzee en het kanaal tussen Frankrijk en Engeland.

In this case, the North Sea and the channel between France and England.

Warmer dan anders, dat water.

Warmer than usual, that water.

Het creëert veel meer water.

It creates a lot more water.

Het stuurt dat over land en valt er bij ons uit.

It sends that over land and drops out here with us.

Noord-Frankrijk, de Westhoek.

Northern France, the Westhoek.

Dus het is echt niet zo dat wij er...

So it's really not the case that we...

Immuun zijn we niet.

We are not immune.

We zijn er allesbehalve immuun voor, voor dat soort lelijke depressies.

We are anything but immune to that kind of ugly depression.

Dus we kunnen toch maar beter voorbereid zijn?

So we might as well be better prepared?

Ja, beter wel.

Yes, better.

Het kan hier dus inderdaad ook gebeuren.

It can indeed happen here as well.

Er zijn wel plannen.

There are indeed plans.

De Vlaamse overheid is met van alles bezig.

The Flemish government is busy with all sorts of things.

En waar gaat dat dan over?

And what is that about?

Ja, meer ruimte geven aan de rivier heet dat dan.

Yes, giving more space to the river is what it's called.

Dus oude overstromingsgebieden terug vrijgeven.

So, old floodplains are being released again.

En als het nodig is, kan een rivier daarin overstromen...

And if necessary, a river can flood in it...

zonder te veel bewoond gebied schade te berokken.

without causing too much damage to inhabited areas.

Maar zoals we ook weten, onze ruimtelijke ordening...

But as we also know, our spatial planning...

is wanordelijk en er is van oudsher veel gebouwd...

is disorderly and there has traditionally been a lot of construction...

in valleigebieden, in overstromingsgebieden.

in valley areas, in floodplain areas.

Dat gebeurt blijkbaar nog altijd.

That apparently still happens.

Alle waarschuwingen ten spijt.

All warnings notwithstanding.

Dus we leren ook wel traag.

So we do learn slowly as well.

Er is een studie geweest die heeft nagegaan van...

There has been a study that looked into...

stel dat de Waalse waterbom bij Vezervallei in Vlaanderen zou gebeuren.

Let's assume that the Walloon water bomb would happen at Vezervallei in Flanders.

Wat zouden we dan krijgen?

What would we then get?

En er waren cijfers om van nacht erover te gaan.

And there were numbers to go over at night.

Dus dan zou ik iets van een 8 miljard schade aanrichten...

So then I would cause about 8 billion in damage...

aan bewoning, aan infrastructuur, openbare voorzieningen.

to housing, to infrastructure, public facilities.

En zeker Oost-Vlaanderen.

And certainly East Flanders.

In Gent alleen al zou het al 3 miljard kosten.

In Ghent alone, it would already cost 3 billion.

De Dendervallei, de Demervallei, noem maar op.

The Dender Valley, the Demer Valley, you name it.

Het zou overal lelijk en hard aankomen.

It would come across ugly and harsh everywhere.

Dus als we zeggen dat het kan gebeuren...

So when we say that it can happen...

bereiden we ons maar beter voor zeker weten.

Let's prepare ourselves better for sure.

Even ter geruststelling, het gaat morgen regenen...

Just to reassure you, it will rain tomorrow...

maar niet die hoeveelheden.

but not those amounts.

Niet zoveel.

Not much.

Een paraplu zal voorlopig even volstaan.

An umbrella will suffice for now.

Tom Iessenwaard, hartelijk dank.

Tom Iessenwaard, thank you very much.

Zonder dank.

You're welcome.

Dit was vandaag de dagelijkse podcast van De Standaard.

This was today's daily podcast from De Standaard.

Bedankt voor het luisteren.

Thank you for listening.

Volg ons op je favoriete podcastplatform...

Follow us on your favorite podcast platform...

of download onze app DS Podcast.

or download our app DS Podcast.

Daar beluister je ook al onze podcastreeksen...

There you can also listen to all our podcast series...

en werk van andere makers.

and work from other creators.

Alle credits van deze aflevering vind je op standaard.be.

All credits for this episode can be found at standaard.be.

Reageren kan via podcast.standaard.be.

You can respond via podcast.standaard.be.

TV GELDERLAND 2021.

TV GELDERLAND 2021.