Odcinek 74: Binka Le Breton "W dżungli zabija się anioły. Opowieść o siostrze Dorothy Stang"

12 lutego 2005 roku w okolicy miejscowości Anapu w dżungli amazońskiej padło sześć strzałów.

On February 12, 2005, in the vicinity of the town of Anapu in the Amazon jungle, six shots were fired.

Strzały w obecności świadków oddało dwóch młodych, niezamaskowanych mężczyzn.

Shots were fired in the presence of witnesses by two young, unmasked men.

Ich ofiarą była 73-letnia kobieta, która jeszcze poprzedniego wieczoru modliła się ze swoimi zabójcami.

Their victim was a 73-year-old woman who had prayed with her murderers the previous evening.

Ta kobieta to Dorothy Steng, amerykańska misjonarka, która w Brazylii spędziła 39 lat swojego życia.

This woman is Dorothy Steng, an American missionary who spent 39 years of her life in Brazil.

Dlaczego ta zakonnica zdecydowała się zamieszkać w niebezpiecznej dżungli, a w dodatku zaangażować się w obronę najbiedniejszych, aż wreszcie dosięgły ją strzały?

Why did this nun decide to live in a dangerous jungle, and on top of that get involved in defending the poorest, until she was finally hit by gunfire?

O tym opowiada wydana niedawno przez Znak książka W dżungli zabija się anioły, opowieść o siostrze Dorothy Steng.

This is the story told in the recently published book by Znak, In the Jungle, Angels Are Killed, a tale about Sister Dorothy Stang.

Siostra Dorothy urodziła się w stanie Ohio w wielodzietnej rodzinie.

Sister Dorothy was born in Ohio in a large family.

Mając 17 lat wstąpiła do zakonu, a już wkrótce potem rozpoczęła pracę z dziećmi meksykańskich imigrantów.

At the age of 17, she joined the convent, and soon after she began working with the children of Mexican immigrants.

Lokalna prasa opisywała jej zaangażowanie słowami, cytat,

Local press described her involvement with the words, quote,

To kula ognia. Ta drobna kobieta o wielkiej duszy porusza się wśród swoich rodzin ubrana w kojący popielaty strój.

It's a fireball. This petite woman with a big soul moves among her family dressed in a soothing gray outfit.

Tu pogawędzi chwilę.

Let's chat for a while.

Tam dopilnuje porządku. Koniec cytatu.

There I will ensure order. End of quote.

Praca misjonarska okazała się być jej powołaniem, więc w 1966 roku w wieku 35 lat wraz z przyjaciółką z zakonu została wysłana do Brazylii.

Missionary work turned out to be her calling, so in 1966, at the age of 35, she was sent to Brazil along with a friend from the convent.

Niedługo wcześniej, na drugim końcu świata, w Rzymie, zakończył się Sobór Watykański II, który przyniósł nowe tchnienie w kościele katolickim.

Not long before, on the other side of the world, in Rome, the Second Vatican Council ended, bringing new life to the Catholic Church.

Siostry odczytały ten znak i jeszcze silniej zaangażowały się w życie ludności,

The sisters read this sign and became even more engaged in the life of the people.

do której zostały posłane.

to which they were sent.

Puszcza amazońska była w tym czasie areną dramatycznych starć, które z czasem przybierały na sile.

The Amazon rainforest was at that time the scene of dramatic clashes that intensified over time.

Tę ziemię niczyją zajmowali biedni osadnicy, ale i wielcy magnaci, błogacący się na rabunkowej wycince drzew.

The no man's land was occupied by poor settlers, but also by great magnates boasting about their plundering of forests.

Rząd brazylijski z opóźnieniem zaczął oficjalnie nadawać ziemię kolonizatorom i robił to w ogromnym bałaganie, często wprowadzanym celowo za sprawą wysokich łapówek.

The Brazilian government gradually began officially granting land to colonizers and did so in a huge mess, often intentionally caused by high bribes.

W dżungli, pałacach.

In the jungle, in palaces.

W dżungli panowało więc prawo dżungli.

In the jungle, the law of the jungle prevailed.

Siostra Dorothy stanęła po stronie słabszych.

Sister Dorothy stood by the weaker ones.

Przeniosła się w głąb puszczy, gdzie autorytet rządu już nie sięgał.

She moved deeper into the forest, where the authority of the government no longer reached.

Zaczęła bronić brutalnie eksmitowanych słabszych osadników, zapewniając im jednocześnie naukę i opiekę duszpasterską.

She began to fiercely defend the brutally evicted weaker settlers, while also providing them with education and pastoral care.

Z biegiem lat opracowała również reformę rolną i projekt zrównoważonego rozwoju terenów Amazonii, który z uporem wprowadzała w życie.

Over the years, she also worked on agrarian reform and a sustainable development project for the Amazon region, which she persistently implemented.

I chociaż jej działania oficjalnie zbieżne były z dyrektywami rządowymi, to nigdy nie uzyskała od władz państwowych pełnego poparcia dla swoich działań.

And although her actions were officially in line with government directives, she never received full support from state authorities for her activities.

Była również postacią najbardziej znienawidzoną przez obszarników nielegalnie zajmujących wielkie połacie ziemi.

She was also the most hated figure by the landowners illegally occupying large tracts of land.

To oni wydali na nią wyrok śmierci, który wykonany został w lutowy poranek przed pięcioma laty.

They issued a death sentence on her, which was carried out on a February morning five years ago.

Jej śmierć nie poszła na marne.

Her death was not in vain.

To prowadziła do mobilizacji tysięcy ludzi, którzy zainteresowali się dramatyczną sytuacją osadników w Amazonii.

This led to the mobilization of thousands of people who became interested in the dramatic situation of settlers in the Amazon.

Nawet brazylijski prezydent zajął oficjalne stanowisko i obiecał pomoc.

Even the Brazilian president took an official stance and promised assistance.

Cieszę się, że nareszcie możemy przeczytać po polsku dość wyczerpującą historię życia Dorothy Steng, która z niezwykłym uporem walczyła o dobrą sprawę.

I am glad that we can finally read a fairly comprehensive story about the life of Dorothy Steng in Polish, who fought with remarkable determination for a good cause.

Gorąco polecam za tę książkę W dżungli zabija się anioły o tej niezwykłej kobiecie.

I highly recommend this book "In the Jungle, Angels Are Killed" about this extraordinary woman.

Książkę wydało krakowskie wydawnictwo Znak w serii Świadkowie.

The book was published by the Krakow publishing house Znak in the Witnesses series.

Paweł Adam Piotrowicz. Do usłyszenia za tydzień.

Paweł Adam Piotrowicz. Talk to you next week.