Odyseja Skowrońskiego - dd Wildsteina do Prof. Nowaka. Co Cię ominęło?

Jesteśmy na szczycie góry. Góra może niezbyt wysoka, 590 metrów nad poziomem morza,

We are at the top of the mountain. The mountain may not be very high, 590 meters above sea level,

ale widok jest praktycznie 360 stopni dookoła tego miejsca.

but the view is practically 360 degrees all around this place.

W pełni zielony, więc jak okiem sięgnąć lasy, przepiękne lasy jodłowobukowe,

Fully green, as far as the eye can see, beautiful fir-beech forests.

wyjątkowo czyste powietrze. Niedaleko tutaj, 5 kilometrów od nas,

exceptionally clean air. Not far from here, 5 kilometers from us,

bardzo fajne pasmo wzgórz Połoniny Karłomowskiej, które przypominają nieco Połoniny Bieszczadzkie,

a very nice range of hills of the Karłomowska Plateau, which somewhat resemble the Bieszczady Highlands,

ale nie są ani tak wysokie, ani nie mają tej formy.

but they are neither that high nor do they have that shape.

Natomiast jest to już blisko granicy z Ukrainą, tej naturalnej granicy fizycznej z Ukrainą,

However, it is already close to the border with Ukraine, this natural physical border with Ukraine.

z pięknymi widokami za Połoninkami Jarłomowskimi, nieco dalej była wieś Paportno,

with beautiful views beyond the Jarłomowskie Bieszczady, a little further was the village of Paportno,

w której jeszcze można znaleźć pozostałości po cmentarzu, za Paportnem kolejne Połoninki,

where remnants of the cemetery can still be found, after Paportne the next Połoninki,

Połoninki tym razem kalwaryjskie i za tymi Połoninkami kalwaryjskimi Kalwaria Pasławska,

The Połoninki this time are Kalwaryjskie, and behind those Kalwaryjskie Połoninki is Kalwaria Pasławska.

jedno z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w Polsce, jeżeli możemy mówić o klasyfikacji,

one of the most famous Marian sanctuaries in Poland, if we can speak of classification,

drugie po Kalwarii Zebrzydowskiej. Teren wyjątkowo cichy, spokojny.

second to Kalwaria Zebrzydowska. The area is exceptionally quiet and peaceful.

Powiedział Ryszard Kosterkiewicz.

Ryszard Kosterkiewicz said.

Ryszard Kosterkiewicz, który go poznaliśmy w Warłamowie, bo w Warłamowie rozpoczęła się ta nasza odyseja wyborcza

Ryszard Kosterkiewicz, whom we met in Warłamów, because our electoral odyssey began there in Warłamów.

wspólnie z Ksenią Parmańczuk, która jest w studio.

together with Ksenia Parmańczuk, who is in the studio.

Przejechaliśmy ponad 5 tysięcy kilometrów z Warłamowa do Krakowa, Wrocławia, Łodzi, Lublina, Białegostoku, Bydgoszczy i Szczecina.

We traveled over 5,000 kilometers from Warłamów to Kraków, Wrocław, Łódź, Lublin, Białystok, Bydgoszcz, and Szczecin.

I teraz będziemy chcieli Państwa oprowadzić po tej drodze i posłuchać, co po drodze mówili nasi rozmówcy.

And now we would like to guide you along this path and hear what our interlocutors said along the way.

Było ich wielu. Oczywiście to są tylko bardzo krótkie fotografie.

There were many of them. Of course, these are just very short photographs.

Fragmenty tych rozmów, całych rozmów mogą Państwo posłuchać zarówno na stronie wnet.fm, jak i na platformach podcastowych,

You can listen to fragments of these conversations, entire conversations, both on the website wnet.fm and on podcast platforms.

a szczególnie na platformie podcastowej na YouTubie, podcasty wnet.

and especially on the podcast platform on YouTube, Wnet podcasts.

Znajdą tam Państwo całą odyseję wyborczą, a teraz zaczynamy wędrować z tego szczytu, takiego szczyciku,

You will find there the entire electoral odyssey, and now we begin to wander from this peak, this little peak.

590 metrów nad poziomem morza zjechaliśmy do Łańcuta, Mielca i Dębicy.

We descended from 590 meters above sea level to Łańcut, Mielec, and Dębica.

A w Dębicy, niedaleko Krakowa.

And in Dębica, not far from Kraków.

W kawiarni, właściwie przy kawiarni, robotnicy pili kawę i przeprowadziliśmy taką rozmowę.

At the café, actually by the café, the workers were drinking coffee and we had such a conversation.

No co się w tej Polsce dzieje? No patrzy Pan na nią, na oko ma Pan więcej niż 18 lat.

What's happening in Poland? Well, you look at her, she appears to be over 18.

Troszkę więcej.

A little more.

Troszkę więcej. A co się dzieje?

A little more. What’s going on?

Tak pilnie.

So urgently.

Jeśli dojdą Ci z Berlina do władzy, to nie będzie kto bija.

If they come to power from Berlin, there will be no one to beat.

Nie będzie dobrze.

It will not be good.

Tyle Niemcy wykradli Polsce w czasie wojny wszystkiego.

So much was stolen from Poland by the Germans during the war.

Ile ludzi stracili, dzieci.

How many people did they lose, children?

Wszystkiego nakradli i teraz nie ma kto tego oddać.

They stole everything and now there's no one to return it.

Tylko jeszcze chcą rządzić w Polsce oni.

They just still want to rule in Poland.

Takim naszym pachołkiem jak Tusk.

Such a pawn of ours as Tusk.

Czyli co, nie damy.

So what, we won't give it.

No, jakbyśmy dali, to źle robimy, nie?

Well, if we gave it, we would be doing it wrong, wouldn't we?

Jak nie będziemy dać o swój kraj, tylko o czyjąś kieszeń, a nie swoją, no to i tak jest właśnie.

If we don't care for our country, but only for someone else's pocket, and not our own, then that's how it is.

Taki przedstawiciel Polski, on ma o kieszeń Niemca, a nie Polaka.

Such a representative of Poland, he has the pockets of a German, not a Pole.

No to jest, to jest, to jest prawda, ale czy ci co rządzą dobrze rządzą, czy tak sobie?

Well, it is, it is, it is true, but do those who govern govern well, or so-so?

Ci co rządzą, to, wie Pan, każdemu można coś zarzucić, nie?

Those who are in power, you know, anyone can be accused of something, right?

Najlepiej jest jak jest właśnie dwie partie, czy ile jeden drugiego pilnuje.

It's best when there are exactly two parties, as they keep an eye on each other.

Wtedy wiadomo, że troszkę jeden drugiego pilnuje się, jeden drugiego boi.

Then it is known that each one looks out for the other a little, each one is afraid of the other.

A tak jak jeden rządzi, no to robi co mu pasuje, nie?

And just like one rules, they do what suits them, right?

No tak.

Well, yes.

No, to jest tak.

No, it is like this.

Z grubsza tak, tak wygląda.

Roughly, yes, that's how it looks.

Tak to wygląda.

That's how it looks.

Tylko, że mnie, mnie się nie podoba osobiście cała ta partia, właśnie lewica, zieloni.

It's just that I personally don't like the whole party, especially the left and the Greens.

Oni u siebie w Niemczech nie znają, wszystko mają w porządku.

They don't know over there in Germany; everything is fine for them.

Tak i we Francji były takie rozróby.

Yes, there were such riots in France as well.

Tyle ludzi.

So many people.

Tak, pobili i było dobrze, nikt nie interweniował.

Yes, they fought and it was fine, no one intervened.

Nie, nie było, bo to jest zgodne, zgodne z wartościami ludopejskimi.

No, it wasn't, because it is in accordance, in accordance with the values of the human-eating people.

Tak jest, a u nas za przeproszeniem wyjdzie tako na samochód i dżesie, wyzywał każdego i jest wszystko można.

Yes, and for our sake, it will turn out to be a car and Jessie, he insulted everyone and everything is possible.

Ojej, Staszek chodził, dzielisz tu Panu.

Oh dear, Staszek was walking, you share here, Sir.

Staszek, do, do wywiadu, o Polsce rozmawiamy.

Staszek, we are talking about Poland in the interview.

O Polsce rozmawiamy.

We are talking about Poland.

Dzień dobry Panu.

Good morning, Sir.

No i co Pan o tej Polsce myśli?

So what do you think about this Poland?

No, obawiam się tych zmian częstych w Polsce, to takie naprawdę.

Well, I'm afraid of those frequent changes in Poland, they are really so.

No, ale na zmian na co?

No, but for a change to what?

Na gorsze, żeby nie było.

For worse, let it not be.

No.

No.

A teraz jak jest?

And now how is it?

No teraz jest tak no, w normie jeszcze, poprawiło się trochę ostatnio.

Well, now it's okay, still within the norm, it has improved a bit lately.

A jeżeli są Państwo ciekawi, co powiedział Staszek dalej o Polsce i jak dalsza przebiegała rozmowa, była bardzo ciekawa.

And if you are curious about what Staszek said next about Poland and how the conversation continued, it was very interesting.

Można znaleźć tą rozmowę na stronach w net.fm.

You can find this conversation on the pages in net.fm.

Mieszkaliśmy, to był, to była Dębica, ale jak byliśmy na Podkarpaciu, to mieszkaliśmy w łańcucie w Wilni Szwadron u Pawła Fangora.

We lived, it was, it was Dębica, but when we were in Podkarpacie, we lived in Łańcut in Wilni Szwadron with Paweł Fangor.

Jak Kseniu, jakie wrażenie na tobie i Paweł, właściciel i willa zrobiła?

What impression did Ksenia, you, and Paweł, the owner, and the villa make on you?

Dzień dobry. Jak tylko weszliśmy do tej willi, to pomyślałam, że jesteśmy w jakimś muzeum, albo w domie, w którym wcześniej mieszkał Piłsudski, nawet to powiedziałam na głos.

Good morning. As soon as we entered this villa, I thought we were in some museum or in a house where Piłsudski had lived before; I even said that out loud.

No i była taka tajemnicza atmosfera, były mapy, mapy Polski stare, różne obrazy, zdjęcia, no naprawdę niesamowite.

And there was such a mysterious atmosphere, there were maps, old maps of Poland, various paintings, photographs, really incredible.

I właściciel tej willi?

And the owner of this villa?

Właściciel tej willi, Paweł Fangor, też należy do zbioru ludzi niesamowitych. Bardzo serdecznie mu dziękujemy za gościnę, ale niedaleko, niedaleko łańcucha jest Przeworsk, a w Przeworsku rozmawiałem z Karolem Bębenkiem-Kowalem i właścicielem masarni.

The owner of this villa, Paweł Fangor, also belongs to a collection of incredible people. We sincerely thank him for his hospitality, but not far away, not far from the chain is Przeworsk, and in Przeworsk, I spoke with Karol Bębenek-Kowal and the owner of the butcher shop.

Jak się wiedzie?

How's it going?

W tej chwili jest, co bądź, małe zakłady rzemieślnicze padają.

At the moment, whatever it is, small craft businesses are failing.

Koncerny typu Biedronki, Wielkopolska.

Companies like Biedronka, Greater Poland.

Wielkopowierzchniowe sklepy połykają, niszczą polskie rzemiosło, piękne polskie rzemiosło, którą było, Polska była za komuny.

Large surface stores devour, destroy Polish craftsmanship, beautiful Polish craftsmanship, which used to exist when Poland was under communism.

Jedną rzeczą, rzecz, co nie zniszczyli w Polsce, to prywatne rolnictwo i prywatne rzemiosło.

One thing that they did not destroy in Poland is private agriculture and private craftsmanship.

W Przeworsku było 700 zakładów rzemieślniczych.

In Przeworsk, there were 700 craft businesses.

Ja prowadzę zakład, trzecie pokolenie, zakład Kowalski.

I run a business, third generation, Kowalski company.

Trzecie pokolenie.

Third generation.

Radek był kowalem i prowadził kołodziejstwo i kowalstwo.

Radek was a blacksmith and ran a wheelwright and blacksmith business.

Ojciec był kowalem i ja po nim przejąłem funkcję.

My father was a blacksmith, and I took over his role.

Kuźnia moja ma 140 lat.

My forge is 140 years old.

W tej chwili kwalifikuję się.

I am qualifying at the moment.

To był fragment rozmowy z Karolem Bębenkiem.

That was a fragment of a conversation with Karol Bębenek.

Trochę się zasłuchałem.

I got a little lost in listening.

W Wili Szwadron w Łańcucie spędziliśmy kilka dni,

We spent a few days in the Wili Squadron in Łańcut,

ale dlatego, że oczekiwaliśmy na beatyfikację.

but because we were waiting for the beatification.

Ale dlatego, że oczekiwaliśmy na beatyfikację.

But that's because we were waiting for the beatification.

Rodziny Ulmów.

The Ulm family.

Markowa to mniej więcej 10 km od Łańcuta.

Markowa is approximately 10 km from Łańcut.

Uczestniczyliśmy razem z Ksenią.

We participated together with Ksenia.

Tam w Markowej byliśmy w ogóle bardzo dobrze przyjęci.

There in Markowa, we were received very well overall.

Dużo rozmów przeprowadzonych ze świadkami.

Many conversations held with witnesses.

Z rodziną rodziny Ulmów.

With the family of the Ulma family.

Ze świadkami całej historii.

With the witnesses of the entire story.

Z tymi, którzy uczestniczyli w procesie pomagania Żydom w czasie II wojny światowej.

With those who participated in the process of helping Jews during World War II.

To też odwołuje się na naszej stronie internetowej.

It also refers to this on our website.

Do odsłuchania te wszystkie rozmowy.

To listen to all these conversations.

Ale msza święta.

But the holy mass.

Kilkadziesiąt tysięcy ludzi.

Tens of thousands of people.

Posłuchajmy tego momentu uroczystego,

Let's listen to this moment of ceremony,

kiedy biskup Przemyski prosi o beatyfikację rodziny Ulmów.

when the Przemyśl bishop asks for the beatification of the Ulma family.

Księże kardynale.

Cardinal.

Acybiskup Przemyski obrządku łacińskiego

Archbishop of Przemyśl of the Latin rite

prosi jego świątobliwość papieża Franciszka,

asks His Holiness Pope Francis,

aby zechciał łaskawie wpisać do grona błogosławionych

that he would kindly be inclined to add to the ranks of the blessed

czcigodne sługi Boże

venerable servants of God

Józefa i Wiktorię Ulmów,

Joseph and Victoria Ulma,

małżonków oraz ich siedmioro dzieci.

spouses and their seven children.

Tam też w Markowej zostawiliśmy przyjaciół.

There we also left friends in Markowa.

Szczególne podziękowania dla pani Marii Ryznej-Folta,

Special thanks to Mrs. Maria Ryzna-Folta,

która opiekuje się skansenem w Markowej.

which takes care of the open-air museum in Markowa.

Jeżeli państwo będą, to proszę odwiedzić ten skansen.

If you have the opportunity, please visit this open-air museum.

To miejsce, w którym ukrywali się Żydzi zachowane

This is the place where Jews were hidden.

jeden do jednego. Po mszy świętej

one to one. After the holy mass

rozmawialiśmy

we talked

i z panią marszałek sejmu,

and with the Madam Speaker of the Sejm,

i z premierem, i z wicepremierem Jarosławem Kaczyńskim.

Both with the Prime Minister and with the Deputy Prime Minister Jarosław Kaczyński.

i z panią marszałek sejmu, i z premierem, i z wicepremierem Jarosławem Kaczyńskim.

And with the Speaker of the Sejm, and with the Prime Minister, and with Deputy Prime Minister Jarosław Kaczyński.

Tej rozmowy na antenie jeszcze nie było.

This conversation has not happened on air yet.

Cieszę, że

I am glad that

końcu do tego doszło.

It finally came to this.

Chociaż jestem troszeczkę zawiedziony

Although I am a little disappointed.

tym, że

that

w żadnej wypowiedzi

in no statement

nie został opisany

not described

w sposób właściwy

in a proper way

obraz

image

Polski okresu okupacji.

Poland during the occupation.

Obraz Polski, w którym

The image of Poland, in which

mordowano

they were murdered

przecież także

after all, also

ogromne ilości Polaków,

huge numbers of Poles,

a za pomoc Żydom

and for helping the Jews

mordowano też i palono całe wsie.

They also massacred and burned whole villages.

Jakoś to

Somehow it will work.

wypadło z głowy niektórym.

It slipped some people's minds.

Już nie chcę wymieniać.

I don't want to exchange anymore.

I to jest dla mnie niedobre.

And this is not good for me.

No i to ciągle podkreślenie na zimu.

Well, it's still an emphasis on winter.

Druga wojna światowa

World War II

to jest stuprocentowa wina Niemców.

This is a hundred percent the Germans' fault.

Zwykłych Niemców,

Ordinary Germans,

a nie nazistów.

not Nazis.

Ci naziści rzeczywiście byli, ale oni mieli pełne

These Nazis really existed, but they had full...

poparcie. I to do samego końca

support. And that to the very end.

narodu niemieckiego.

of the German nation.

W przeciwnym razie Niemcy nie byłyby

Otherwise, the Germans would not be.

w stanie prowadzić wojny

in a position to wage wars

aż do momentu wyjęcia w gruncie

until the moment of extraction in the ground

całego ich terytorium.

the entirety of their territory.

Więc krótko mówiąc,

So, in short,

to powinno być mówione już na pewno.

It should definitely have been said already.

Polscy politycy mają święty obowiązek

Polish politicians have a sacred duty.

o tym mówić i święty obowiązek o tym wiedzieć.

It is a holy duty to speak about it and to know it.

W tym jak

In this way

można było zaważyć się służbie.

It could have been bet on the service.

Powiedział Jarosław

Jarosław said.

Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości

Kaczyński, the president of Law and Justice.

tuż po mszy beatyfikacyjnej

just after the beatification mass

rodziny Ulmów

the Ulma family

z Markowej.

from Markowa.

Już ruszyliśmy w kierunku

We have already set off in the direction of

Krakowa z jednym

Kraków with one

przystankiem.

stop.

Przystankiem w Nowym Sączu

A stop in Nowy Sącz

i tam gościnna rodzina

and there a hospitable family

Węgrzynów, mama i tata

Węgrzynów, mom and dad

Kuby Węgrzyna, który zajmuje się mediami

Kuba Węgrzyn, who works in media.

społecznościowymi.

social.

Halina i Eugeniusz

Halina and Eugeniusz

bardzo serdecznie

very warmly

dziękuję.

thank you.

Wspaniały poczęstunek i wspaniała

Wonderful treat and wonderful

atmosfera, prawda Kseniu?

The atmosphere, right Kseniu?

Potwierdzam.

I confirm.

No właśnie, byliśmy ugoszczeni

Exactly, we were hosted.

i rozpieszczani.

and spoiled.

Tak?

Yes?

Oj tak.

Oh yes.

Tak było.

It was like that.

Z Nowego Sącza

From Nowy Sącz.

przez Tymową, wywiad

through Tymowa, interview

z Janem Polkowskim, Rabkę, wywiad

with Jan Polkowski, Rabka, interview

z Bogdanem Pękiem, podkarpacką miejscowość,

with Bogdan Pęk, a town in the Subcarpathian region,

do której wprowadził się

to which he moved in

Józef Ruszar, też ten wywiad

Joseph Ruszar, also this interview.

jest na naszym kanale,

it's on our channel,

podcastowym kanale YouTube,

on the YouTube podcast channel,

YouTube Radia Wnet, Podcasty Wnet.

YouTube of Radio Wnet, Wnet Podcasts.

Taki jest adres tego

This is the address of this.

kanału. Dotarliśmy do Krakowa.

We reached Kraków.

Tam zamieszkaliśmy

We lived there.

u rodziców Mikołaja Murkocińskiego,

at the parents of Mikołaj Murkociński,

bo to taka podróż

because it's such a journey

Mikołaj Murkociński z przeglądem

Mikołaj Murkociński with a review.

prasy francuskiej.

French press.

Pojawi się pewnie w kurierze w samo

It will probably appear in the courier right at the time.

południe, ale do Krakowa

Noon, but to Kraków.

pojechaliśmy po to, żeby... I po to, żeby...

We went for the purpose of... And for the purpose of...

poprowadzić poranek, ale też

to lead the morning, but also

porozmawiać z

to talk with

profesorem Ryszardem Legutko

Professor Ryszard Legutko

i profesorem Andrzejem Nowakiem.

and Professor Andrzej Nowak.

Posłuchajmy fragmentu rozmowy z profesorem

Let's listen to a fragment of the conversation with the professor.

Nowakiem. Myślę, że pierwszy

Nowak. I think it's the first one.

raz chyba odbieram kampanię wyborczą

I think I'm taking over the election campaign.

prowadzoną przez główną partię

conducted by the main party

opozycyjną, jako kampanię

oppositional, as a campaign

obliczoną z góry na przegraną.

calculated in advance as a loss.

To znaczy, wydaje mi się, że od początku,

That means, it seems to me that from the beginning,

odkąd Donald Tusk wrócił

since Donald Tusk returned

aktywnie do polityki, widać, że jego

actively into politics, it is clear that his

celem nie jest wygrana w wyborach,

the goal is not to win the elections,

tylko jest przygotowanie scenariusza

there is only the preparation of the script

do wojny domowej po przegranych wyborach.

to civil war after the lost elections.

I myślę, że ten scenariusz jest realizowany

And I think that this scenario is being realized.

inaczej, nie sposób wyobrazić sobie

otherwise, it's impossible to imagine

włożenia na listy

putting on the lists

takich postaci jak pan Kołodziejczak czy

such figures as Mr. Kołodziejczak or

pan Giertych. To nie są postaci do

Mr. Giertych. These are not characters for

ław rządowych, to są

government benches, these are

postaci do manifestacji,

figures for the manifestation,

do wojny domowej.

to the civil war.

Czyli nie

So, no.

spodziewa się pan, że po wyborach Polska

Do you expect that after the elections Poland...

będzie spokojna, a przeciwnie

it will be calm, on the contrary

spodziewa się pan

Are you expecting?

rozmaitych

various

zdarzeń ulicznych i nie tylko ulicznych,

street events and not only street events,

ale ulicznych.

but the street ones.

Jeżeli

If

lider opozycji ogłasza

the opposition leader announces

kilka tygodni przed wyborami, że

a few weeks before the elections, that

prezydent Rzeczpospolitej

President of the Republic

Andrzej Duda nie jest prezydentem,

Andrzej Duda is not the president,

że właściwie wygrał wybory

that he actually won the elections

jego konkurent

his competitor

pan Trzaskowski,

Mr. Trzaskowski,

to znaczy delegitymizuje

it means delegitimizes

ten wynik wyborczy,

this election result,

który nie był przez nikogo do tej pory

which has not been done by anyone so far

kwestionowany. A więc

questioned. So

skoro tak, skoro nie będzie uznawana

if so, if it won't be recognized

władza prezydenta Andrzeja Dudy,

the power of President Andrzej Duda,

no to można ogłosić,

well, it can be announced,

że dowolny wynik, jaki

that any result that

zostanie ustalony

will be determined

na podstawie głosowania

based on the voting

Polaków 15

15 Poles

października

October

będzie wynikiem

will be the result

fałszywym, będzie

false, will be

ogłoszony jako sfałszowany i

declared as falsified and

będzie można w oparciu także

it will be possible based also on

o wypowiedzi zgrane doskonale

about the perfectly synchronized statement

z tezą pana

with your thesis

Donalda Tuska o tym, że Andrzej Duda

Donald Tusk about Andrzej Duda.

nie jest legalnym prezydentem,

he is not the legal president,

wypowiedzi komisarza Reindersa, który

statements by Commissioner Reinders, who

powiedział, że

he said that

ta izba

this room

Sądu Najwyższego, która będzie

Supreme Court, which will be

ostatecznie zatwierdzała wynik wybory

ultimately approves the election result

jest izbą nielegalną. A więc właściwie

It is an illegal chamber. So actually

z góry już wiemy, że jeżeli wynik

we already know in advance that if the result

wyborczy nie będzie

there will be no election

w pełni korzystny dla Platformy,

fully beneficial for the Platform,

to znaczy nie odda jej całej władzy,

that means he won't give her all the power,

to wybory zostaną ogłoszone jako

the elections will be announced as

sfałszowane, nieprawdziwe. Do tego przygotowują

falsified, untrue. In addition, they are preparing.

media opozycyjne swoich

oppositional media of their own

wyborców, więc myślę, że

voters, so I think that

ten scenariusz jest jasno już nakreślony.

this scenario is already clearly outlined.

I ten scenariusz

And this scenario

powstał w głowie

it arose in the mind

Donalda Tuska, czyli nie uznał pan profesor

Donald Tusk, which means you did not recognize, Professor.

tego stwierdzenia

this statement

lidera opozycji

leader of the opposition

o tym, że Trzaskowski jest prezydentem,

that Trzaskowski is the president,

że to on wygrał wybory

that he won the elections

jako chwyt retoryczny, tylko jako

as a rhetorical device, only as

przesłankę i konstrukcję w tym

the premise and construction in this

scenariuszu, który ma podważyć wyniki

a scenario that aims to undermine the results

demokratycznych wyborów w Polsce.

democratic elections in Poland.

Znaczy ani bym nie chciał

I wouldn't want that either.

przeceniać, ani nie doceniać

neither overestimate nor underestimate

głowy przewodniczącego

head of the chairman

Tuska. Myślę, że

Tusk. I think that

daleko

far

nad tym

above this

przejawem przeceny tej głowy byłoby

a manifestation of the discount of this head would be

sugerowanie, że plan na wybory w Polsce

suggesting that the plan for the elections in Poland

powstał w tej głowie. Myślę, że on

arose in this head. I think that he

powstaje gdzie indziej. Natomiast

it arises elsewhere. However

absolutnie niedocenieniem

absolutely underestimated

tej głowy było

there was this head

stwierdzenie, że taka

the statement that such

nielegalności

illegality

prezydenta Dudy

President Duda

została rzucona przez

she was thrown by

przypadek, nie była przemyślana

It was a coincidence, it wasn't thought out.

przez

through

przewodniczącego

chairperson

Koalicji Obywatelskiej, była przemyślana

The Civic Coalition was well thought out.

i ona ma sens polityczny.

And she has political significance.

I wybrał moment

And he chose the moment.

na ponad miesiąc przed

more than a month before

wyborami, żeby dalej prowadzić retorykę,

elections, to continue the rhetoric,

która ma być

which is to be

retoryką w tym stylu, bo

rhetoric in this style, because

tak jak powiedział Pan Profesor, uważa

Just as Professor said, he/she thinks

Pan, że Donald Tusk

Mr. That Donald Tusk

już wie, że tych wyborów nie wygra.

He already knows that he will not win these elections.

Myślę, że dzisiaj to

I think that today it is

każdy chyba trzeźwy obserwator

every sober observer, I suppose

raczej na taki scenariusz musi się

rather such a scenario must be

nastawić. Mówią o tym wszystkie sondaże,

to set. All the polls talk about it,

więc

so

powiedziałbym, kiedy obserwuję

I would say when I observe.

ekwilibrystykę takich portali jak

the balancing of such portals as

Onet czy WP, które próbują

Onet or WP, which are trying

sondaży jednoznacznie złych dla

surveys unequivocally bad for

Koalicji Obywatelskiej wysnuć

The Civic Coalition's inference

wnioski jakoś pocieszające

conclusions are somehow comforting

dla swoich

for their own

sformatowanych przez lata przez siebie

formatted by themselves over the years

czytelników, odbiorców,

readers, recipients,

no to rzeczywiście ta

Well, it's indeed that.

ekwilibrystyka jest coraz bardziej groteskowa.

Equilibrism is becoming increasingly grotesque.

Już się mówi o tym, że no jednak

It's already being said that, well, after all...

koniecznie trzeba będzie wyciągnąć

It will definitely be necessary to pull out.

trochę posłów z Konfederacji,

a few MPs from the Confederation,

jeszcze kilka

a few more

tygodni temu mówiło się

a week ago it was said

o tym, że Konfederacja to jest po prostu

that the Confederation is simply

zło wcielone i

embodied evil and

nie wolno z Konfederacją w żaden

It is not allowed to associate with the Confederation in any way.

sposób rozmawiać. Z Konfederacją, z faszystami,

way of talking. With the Confederation, with the fascists,

z Konfederacji będzie układał się PiS,

The PiS will cooperate with the Confederation.

a teraz już mówi się o tym,

and now it is already being said about it,

że no nie, znajdzie się paru

that well no, there will be a few

przyzwoitych, może parunastu przyzwoitych

decent, maybe a dozen decent ones

z Konfederacji, którzy pójdą z nami

from the Confederation, who will go with us

i nareszcie obalą PiS. No

And finally, they will overthrow PiS. No.

powiedziałbym zdolność

I would say ability.

adaptacyjna tych mediów

adaptive of these media

do zakłamywania rzeczywistości

to distorting reality

jest nieograniczona,

it is unlimited,

ale ostatecznie skonfrontować

but ultimately confront

się z rzeczywistością będzie trzeba

it will be necessary to confront reality

albo na ulicy,

or on the street,

albo przy pomocy zagranicy, a raczej

or with the help of foreign countries, or rather

jedno i drugie. Powiedział

both. He said

profesor Andrzej Nowak i

Professor Andrzej Nowak and

przypomnę Państwu, znaczy powiem Państwu, że

I would like to remind you, meaning I will tell you that

ten wywiad z profesorem Andrzejem Nowakiem

this interview with Professor Andrzej Nowak

był, przeprowadziłem

was, I moved

albo 14, albo 15

either 14 or 15

września, więc od tego czasu

September, so since then

upłynął miesiąc i to była

a month has passed and it was

to była wypowiedź, która

that was a statement that

analiza, która była przeprowadzona

the analysis that was carried out

wtedy, a wtedy

then, and then

też, kiedy przyjechaliśmy do

also, when we arrived in

do Krakowa było

to Krakow it was

bardzo duża uroczystość na

a very large celebration on

Zamku Królewskim

Royal Castle

na Wawelu. Otwarcie

at Wawel. Opening

wybrazy, wernisaż,

exhibition, vernissage

otwarcie wybrazy, obraz Złotego

opening wybrazy, image of Złoty

Wieku, ta wystawa

Age, this exhibition

o Jagiellonach, o Złotym

about the Jagiellonians, about the Golden

Wieku, pierwszej Rzeczpospolitej

Age of the First Commonwealth

cały czas jest

it's always there

i jest bardzo ciekawa, więc jeżeli

and is very curious, so if

Państwo pojadą do Krakowa

You will go to Krakow.

to proszę pójść na Wawel i zobaczyć

Please go to Wawel and see.

i zobaczyć wspaniałą

and see the wonderful

wystawę, którą przygotował między innymi

an exhibition prepared by, among others

prof. Andrzej

Professor Andrzej

Betlej.

Betlej.

Chwilka refleksji

A moment of reflection.

jeszcze jest potrzebna, bo

it is still needed, because

rzeczywiście w momencie, kiedy

indeed at the moment when

wyjechaliśmy z Warszawy, to pojechaliśmy

We left Warsaw, so we went.

do Radomia i tam

to Radom and there

z Janem Łopuszańskim rozmawiałem

I talked to Jan Łopuszański.

o i polityce polskiej

about Polish politics

i geopolityce, bo

and geopolitics, because

pan Jan Łopuszański żyje geopolityką

Mr. Jan Łopuszański lives geopolitics.

i żyje tymi wszystkimi

and I live with all of this

nieszczęściami, które mogą

misfortunes that may

przytrafić albo przytrafiają się

to happen or they happen

światu. I jeszcze jedna

world. And one more

refleksja, Ksenia mi zwróciła

reflection, Ksenia pointed it out to me

uwagę, że być może za mało

note that it may be too little

poświęciłem uwagi Markowej, bo

I devoted attention to Markowa because

rzeczywiście Markowa była

indeed Markowa was

pełna dostojeństwa

full of dignity

w oczekiwaniu na beatyfikację

in anticipation of beatification

rzeczywiście wszyscy

indeed everyone

w Markowej, oczywiście wszyscy

In Markowa, of course everyone.

tym żyli, wszyscy byli przyjacielscy,

they lived like that, everyone was friendly,

uśmiechnięci, bardzo

smiling, very

sympatyczni, a potem

nice, and then

w dzień beatyfikacji, czyli 11

on the day of beatification, which is the 11th

września od

September from

północy przez całą noc szli

they walked all night long to the north

pielgrzymi, Markowa jest mała,

pilgrims, Markowa is small,

musiała przyjąć kilkadziesiąt

she had to accept several dozen

tysięcy pielgrzymów, były rozmaite

thousands of pilgrims, there were various

obawy, wszystko było świetnie

concerns, everything was great

zorganizowane i ta msza robiła

organized and this mass was made

wrażenie.

impression.

Naprawdę bardzo wielkie wrażenie robiła,

It really made a very big impression.

ale też, na co zwróciłam szczególną

but also, to which I paid special attention

uwagę, to właśnie na

attention, it is precisely on

atmosferę, która towarzyszyła

the atmosphere that accompanied

całej beatyfikacji,

the entire beatification,

na radość ludzi,

for the joy of people,

mimo tego, że okoliczności

despite the fact that the circumstances

są jednak,

they are however,

no to jest tragedia, tak?

so it's a tragedy, right?

Ale ta duma

But that pride

i w ogóle wszystkie uczucia

and all feelings in general

ludzi po prostu były piękne

people were simply beautiful

i każdy się tym dzielił

and everyone shared it

i wspólnie przeżywaliśmy

and we experienced together

tą uroczystość.

this celebration.

W Krakowie byliśmy

We were in Krakow.

w piątek, a potem po piątku,

on Friday, and then after Friday,

jak Państwo wiedzą, niezależnie od wyborów,

As you know, regardless of the elections,

po piątku jest sobota,

after Friday comes Saturday,

a sobota jest takim dniem, w którym

and Saturday is such a day when

może taka ekipa

maybe such a team

Odysei Wyborczej chwilę odpocząć

A moment to rest from the Electoral Odyssey.

i odpoczywaliśmy w domu

and we rested at home

u Marcina i Lidki,

at Marcin's and Lidka's,

było bardzo miło,

it was very nice,

ale tam też powstało takie oto

but there too, such a thing was created

nagranie.

recording.

Właściwie

Actually

jakiego wyboru dokonujemy

What choice are we making?

15 października

October 15

2023 roku?

In the year 2023?

15 października

October 15th

2023 roku.

Year 2023.

Właściwie jakiego wyboru

Actually, what choice?

dokonujemy 15 października

We are doing it on October 15th.

2023 roku?

Year 2023?

Właściwie jakiego wyboru dokonujemy

Actually, what choice are we making?

15 października

October 15th

2023 roku?

Year 2023?

Właściwie jakiego wyboru dokonujemy

Actually, what choice are we making?

15 października

October 15th

2023 roku?

In the year 2023?

Łukasz Jankowski

Łukasz Jankowski

wszedł do studia

he entered the studio

i powiedział, ten dżingiel jest dobry po 23 ju

And he said, this jingle is good after 11 PM.

i rzeczywiście on powstał po godzinie 23 ju,

And indeed, it was created after 11 PM.

To, co państwo za chwilę usłyszą, to jest piosenka, którą śpiewa Lidka Pospieszarska do wiersza Norwida, tylko tyle, że od tyłu posłuchajmy.

What you are about to hear is a song sung by Lidka Pospieszarska to a poem by Norwid, but let's listen to it backwards.

Wielkie dzięki i do zobaczenia!

Thank you very much and see you!

Dzięki i do zobaczenia!

Thank you and see you!

W domu Marcina i Lidki Pospieszarskich nie sposób nie bawić się dźwiękami, bo oni dźwiękami żyją.

In the home of Marcin and Lidka Pospieszarscy, it is impossible not to play with sounds, for they live with sounds.

Marcinowi i Lidce dziękujemy za gościnę i jedziemy dalej.

We thank Marcin and Lidka for their hospitality, and we are moving on.

I dalej dojechaliśmy do kogo?

And then we reached whom?

Do Pawła Kukiza.

To Paweł Kukiz.

Tak, to był późny wieczór.

Yes, it was late evening.

Paweł Kukiz przyjechał po wielkich i ważnych dla niego uroczystościach.

Paweł Kukiz arrived after significant and important ceremonies for him.

Został odznaczony medalem przez Światowe Stowarzyszenie Armii.

He was awarded a medal by the World Association of Armies.

W tej chwili krajowej psy, duże psy, pszczoły i co jeszcze?

At the moment, domestic dogs, large dogs, bees, and what else?

I fotowoltaika.

And photovoltaic.

I fotowoltaika, to wszystko w domu Pawła Kukiza, który będzie dzisiaj na żywo gościem po godzinie 16.

And photovoltaics, that's everything at Paweł Kukiz's house, who will be a live guest today after 4 PM.

I to już Łukasz Jankowski z nim porozmawia, a my posłuchamy fragmentu rozmowy z 18 albo 17 września.

And this is Łukasz Jankowski who will talk to him, and we will listen to a fragment of the conversation from September 18 or 17.

A ja wrócę na moment do tej fundacji, do tych pieniędzy.

And I will return for a moment to that foundation, to that money.

W takim razie...

In that case...

Są potrzebne, powinno być ich dużo więcej.

They are needed, there should be many more of them.

Jest 4 miliony na edukację obywatelską.

There are 4 million for civic education.

A jaką cenę za to płacisz?

And what price do you pay for it?

Cenę, cenę taką osobistą, bo idziesz do sklepu,

The price, a personal price like that, because you go to the store,

pewno ludzie czytają gazety, czytają portale informacyjne

Surely people read newspapers, they read news portals.

i patrzą na ciebie i mówią, o Kukiz bogaty, milioner idzie.

And they look at you and say, oh Kukiz the rich, the millionaire is coming.

Patrzą na mnie czasami tak, jakbym przyszedł do tego sklepu, żeby mleko zakosić jeszcze na dodatek.

Sometimes they look at me as if I came to this store to steal milk on top of that.

Natomiast jak ja sobie...

However, as I...

Słuchaj, ja mam...

Listen, I have...

Pierwsza podstawowa sprawa, ja mam czyste sumienie.

The first basic thing is, I have a clear conscience.

Od tego trzeba zacząć.

This is where it needs to start.

A jeżeli ktoś to sumienie poddaje w wątpliwość, to może wejść na stronę lubbezpośrednio.pl

And if someone questions their conscience, they can visit the website lubbezpośrednio.pl.

razem pisane lubbezpośrednio, tak jak w tym artykule czwartym Konstytucji.

together written or directly, as in this fourth article of the Constitution.

I tam jest taka zakładka Nasza wiarygodność.

And there is a tab called Our Credibility.

Jest zakładka rejestr umów.

There is a tab for the contract register.

I te wszystkie TVN-y doskonale wiedzą o tym, że mogą sprawdzić każdy grosz, każdą złotówkę w tym rejestrze umów.

And all these TVNs know perfectly well that they can check every penny, every zloty in this contract register.

Żadna fundacja w Polsce nie prowadzi...

No foundation in Poland conducts...

Nie prowadzi tak szczegółowych rozliczeń, gdzie są wskazane podmioty podwykonawców.

It does not maintain such detailed accounts that specify the subcontractors involved.

Ale co z tego?

But what of it?

Jak co z tego?

What is the point of this?

No to mogą sprawdzić, ale nie sprawdzają.

Well, they can check, but they don't check.

Co z tego dla twojego wizerunku?

What does this mean for your image?

Ale słuchaj, gdybym ja chciał, gdybym sensem mojego życia był mój wizerunek, to ja bym został na scenie przecież,

But listen, if I wanted to, if my life's meaning was my image, I would have stayed on stage after all.

a nie szedł w bagno, które samo pójście tam jest już zepsuciem wizerunku.

and he did not go into the swamp, which itself is already damaging to his image.

Od tego trzeba zacząć.

This is where we need to start.

To ja wracam do tego stołu, który jest w twojej bibliotece.

I'm going back to that table that is in your library.

Piloty widzę.

I see the remotes.

Telewizor dosyć duży.

The television is quite big.

No to musiałbyś żonę zapytać, czy dzieci.

Well, you would have to ask your wife if you have children.

Ja tutaj praktycznie w ogóle nie oglądam telewizji.

I hardly watch television at all here.

Chciałbym o mediach porozmawiać.

I would like to talk about the media.

Pewne twoje doświadczenia z mediami są bardzo dobre, bo jesteś popularnym człowiekiem.

Some of your experiences with the media are very good because you are a popular person.

Odpowiem.

I will answer.

Ja już te nieprzyjemne dla mnie rzeczy to chciałbym w kilku zdaniach zamknąć i tyle.

I would like to wrap up these unpleasant things for me in a few sentences and that's it.

Media.

Media.

Nie istnieje coś takiego jak wolne media, rzetelne media w sensie takim,

There is no such thing as free media, reliable media in that sense.

ja wiem, powiesz tak, ale nasze jest.

I know, you will say that, but it's ours.

Tak, wasze jest.

Yes, it is yours.

I w Polsce wszystkie media w praktyce są połapane z partiami.

And in Poland, all media are practically intertwined with the parties.

Ta partyjność emanuje absolutnie wszędzie, dotyka każdej dziedziny łącznie z mediami.

This partisanship emanates absolutely everywhere, touching every field including the media.

Można w wielkim skrócie myślowym powiedzieć tak, obecnie TVP jest telewizją rządową,

In a great mental shortcut, one can say that currently, TVP is a government television.

TVN jest telewizją opozycji.

TVN is the opposition television.

I teraz powiem rzecz taką, która naprawdę nie jest jakąś kpiną, czy jakąś złośliwością,

And now I will say something that is really not a mockery or malice.

ale czasem zastanawiałem się nad tym, jak oni mogą w tym TVN-ie w żywe oczy łgać,

But sometimes I wondered how they can lie in the TVN right to our faces.

na przykład w moim temacie, wymawiać ludziom rzeczy, które przecież są sprawdzalne,

for example, in my topic, to tell people things that are indeed verifiable,

jak mówiłem wielokrotnie, na przykład z tym pieniądzem.

As I have said many times, for example with this money.

Gdzie są pieniądze od Morawieckiego?

Where is the money from Morawiecki?

Macie to na stronie.

You have it on the website.

I zastanawiałem się nad tym.

And I was thinking about that.

Dlaczego?

Why?

Ale ich usprawiedliwiam.

But I excuse them.

I mówię zupełnie poważnie.

And I’m speaking quite seriously.

Te takie najbardziej znane twarze telewizji TVN24,

The most well-known faces of TVN24,

to są dzieci, najczęściej funkcjonariuszy służb komunistycznych

These are children, mostly of communist service officers.

i wzrastali w domach tych funkcjonariuszy.

and they grew up in the homes of these officers.

Ja wzrastałem w domu, w którym jak widzisz w tej biblioteczce,

I grew up in a home where, as you can see in this little library,

jak będziesz chciał sobie potrafić,

if you want to be able to

potem przejrzysz tytuły, są w dużej mierze książki o tożsamości Polski,

Then you will review the titles, they are largely books about the identity of Poland.

o historii Polski, o takie książki dla propaństwowca, że tak powiem.

About the history of Poland, such books for a pro-state person, so to speak.

Oni wzrastali w domach, które wywodzą się z komunistycznej partii Polski generalnie,

They grew up in homes that stem from the Communist Party of Poland in general,

z takiego sowieckiego modelu świata.

from such a Soviet model of the world.

I oni, te wartości,

And they, those values,

i ten sposób, że tak powiem, wartości, w cudzysłowie moje wartości,

and this way, so to speak, values, in quotes my values,

tę doktrynę komunistycznej partii Polski wynieśli z domu.

They brought this doctrine of the Communist Party of Poland from home.

Oni podobnie zresztą, podobnie zresztą sam styl dziennikarki, ponieważ SB,

They similarly, similarly the style of the journalist, because of the SB,

a wiele osób, jest tam pani Olejnik, pan Sianecki, pan Morozowski,

and many people, there is Ms. Olejnik, Mr. Sianecki, Mr. Morozowski,

Kuba Wojewódzki, syn prokuratora komunistycznego,

Kuba Wojewódzki, son of a communist prosecutor,

który...

which...

tam tak prowadził sprawę, że ci bandyci, którzy pobili Rólewskiego w Bydgoszczy,

he handled the case in such a way that those thugs who beat Rólewski in Bydgoszcz,

pozostali bezkarni.

the others remain unpunished.

To są ludzie, którzy wzrastali w domach o tej właśnie, mówię, tej komunistycznej

These are people who grew up in homes with this, I mean, this communist background.

mentalności, manipulacji, propagandy, gdzie w największym skrócie siła propagandy,

mentality, manipulation, propaganda, where in the briefest terms the power of propaganda,

czy jak gdyby taki naczelny rys propagandy polega na tym, żeby ze złodzieja zrobić człowieka

Isn't it that the main feature of propaganda is to transform a thief into a human?

uczciwego, a z człowieka uczciwego złodzieja.

an honest person, and a thief from an honest man.

To są stare ubeckie metody.

These are old secret police methods.

Oni to wynieśli z domów, po prostu w swojej mentalności i w swojej, niosą to ze sobą, w genach po prostu.

They carried it out of their homes, it's simply in their mentality and within them, they carry it with them, it's just in their genes.

Ja mówię to zupełnie poważnie, nie chcąc nikogo urazić.

I say this completely seriously, not wanting to offend anyone.

Dlatego mówię, w jakimś sensie ich usprawiedliwiam.

That's why I say, in a way, I justify them.

Mało tego, oni są pewnie przekonani również o swojej takiej wyższości.

Moreover, they are probably convinced of their superiority as well.

Oni nagle coś utracili, oni chcą to odzyskać.

They suddenly lost something, they want to get it back.

Powiedział Paweł Kukiz, numer jeden na listach Prawa i Sprawiedliwości.

Said Paweł Kukiz, number one on the lists of Law and Justice.

W Opolu całego wywiadu, będę to powtarzał, mogą Państwo posłuchać,

In Opole of the entire interview, I will repeat this, you can listen to it.

na platformach podcastowych Radia Wnet, na YouTubie Podcast Wnet

on the podcast platforms of Radio Wnet, on YouTube Podcast Wnet

i oczywiście na naszej stronie wnet.fm Złosiowa do Wrocławia.

And of course on our website wnet.fm Złosiowa to Wrocław.

To wcale nie jest tak daleko, kilkadziesiąt kilometrów,

It's not that far, just a few dozen kilometers.

a tam pierwsza noc w hotelu Aktiv z bardzo nowoczesnym zaplecem dla koszykówki,

And there, the first night at the Aktiv hotel with very modern facilities for basketball.

a druga w Dworze Polskim i przy okazji tej drugiej

and the second one at the Polish Court, and on the occasion of this second one

dla podziękowania dla Pani Pauliny Doroty Dziąsko.

for the thanks to Ms. Paulina Dorota Dziąsko.

Wspaniałe miejsce w samym sercu Wrocławia, na rynku Dwór Polski.

A wonderful place in the heart of Wrocław, at the Dwór Polski square.

I tam, to też wspaniałe opowieści o Dolnym Śląsku.

And there, there are also wonderful stories about Lower Silesia.

Do tych opowieści może kiedyś uda nam się wrócić,

Perhaps we will be able to return to these stories someday.

ale teraz posłuchamy fragmentu rozmowy z właścicielem RAF Plugu.

But now we will listen to a fragment of a conversation with the owner of RAF Plug.

To jest duża, globalna fabryka.

This is a large, global factory.

Jej właścicielem jest Radosław Kölner

Its owner is Radosław Kölner.

i z nim,

and with him,

porozmawiałem o gospodarce i globalizacji.

I talked about the economy and globalization.

Globalizacja się skończyła i trzeba się zachowywać adekwatnie

Globalization has ended, and we need to behave accordingly.

do procesów deglobalizacyjnych, które przypuszczam w ciągu najbliższych

to deglobalization processes, which I assume will occur in the coming

kilkunastu lat się będą pogłębiać, a nie, powiedzmy,

They will deepen for several years, not, let's say,

jakby nie cofnie tego procesu się już do tyłu.

It's as if this process cannot be reversed anymore.

No i staramy się adekwatnie zachowywać do tzw.

Well, we try to behave appropriately according to the so-called.

driverów, czyli tego co niesie, to co się będzie dużo szybciej rozwijać,

drivers, that is what it carries, what will develop much faster,

nawet na trudnym rynku ekonomicznie.

even in a difficult economic market.

I patrzymy się na tzw.

And we look at the so-called.

przeszkody czy dysruptory w rozwoju firmy.

obstacles or disruptors in business development.

I to jest właśnie deglobalizacja, to jest rozwój, rozwód Chiny, USA.

And this is exactly deglobalization, it is the development, the divorce of China and the USA.

To jest bardzo poważna ryzyka związane ze zmianami środowiska i w tym momencie

This is a very serious risk related to environmental changes and at this moment.

przepływy emigracyjne, bo jak w Sahelu będzie sucho, to będzie głód.

emigration flows, because when it is dry in the Sahel, there will be hunger.

Jak będzie głód, to będziemy mieli miliony

If there is hunger, we will have millions.

ludzi stukające do bramy Europy. Także tych dysruptorów na świecie jest

people knocking on Europe's gate. There are also those disruptors in the world.

kluczowych jest około ośmiu, bo to też inflacja, też dysruptory ekonomiczne,

There are about eight key factors, including inflation and economic disruptors.

bardzo poważne ryzyko na kryzys ekonomiczny w Stanach.

There is a very serious risk of an economic crisis in the United States.

To jest chwila przed recesją bardzo poważną, światową.

This is a moment before a very serious, global recession.

To są te rzeczy, które mnie bardziej

These are the things that affect me more.

przerażają niż jakieś przeszkody tutaj wewnątrz.

They are more terrifying than some obstacles here inside.

Prowadząc biznes w kilkudziesięciu krajach na całym świecie,

Running a business in dozens of countries worldwide,

uważam, że jeszcze prowadzenie biznesu w Polsce jest,

I believe that running a business in Poland is still,

można prowadzić godnie, uczciwie i liczyć na to, że system nie będzie

One can lead with dignity, honestly, and hope that the system will not be.

podkładał nóg, aczkolwiek on także nie pomaga w żadnym stopniu.

He was tripping him up, although he also doesn't help in any way.

Pomimo wielu zapewnień środowisk, powiedzmy,

Despite many assurances from various circles, let's say,

czy rządowych, czy związanych z władzą wykonawczą w Polsce, jest to

whether governmental or related to the executive power in Poland, it is

bardzo skomplikowane, żeby udało się przedsiębiorstwo o tej skali globalnej,

very complicated for a company of this global scale to succeed,

powiedzmy,

let's say,

uzyskać jakąkolwiek pomoc.

obtain any help.

My nie korzystamy z żadnych dotacji, z żadnej pomocy.

We do not use any subsidies, nor any assistance.

Liczmy na siebie po prostu.

Let’s just count on each other.

Powiedział właściciel dużej fabryki we

The owner of a large factory said we

Wrocławiu, RAF Pluk, pan Radosław Kollner z Łodzi, z Wrocławia, wprawdzie przez Warszawę.

Wrocław, RAF Pluk, Mr. Radosław Kollner from Łódź, from Wrocław, indeed through Warsaw.

Ale pojechaliśmy do Łodzi.

But we went to Łódź.

Tam gości na Grzegorza i Barbary Grzelaków w Nowej Gdyni, też bardzo ładne miejsce.

There, guests of Grzegorz and Barbara Grzelak in Nowa Gdynia, which is also a very nice place.

Warto je odwiedzić.

It's worth visiting them.

A tam przy pomniku Artura Rubinsteina rozmawiałem z byłym bramkarzem, ale teraz

And there by the monument of Artur Rubinstein, I was talking to a former goalkeeper, but now

kandydatem do Senatu, panem Janem Tomaszewskim.

the candidate for the Senate, Mr. Jan Tomaszewski.

Tak, zdecydowałem się.

Yes, I decided to.

Dlaczego?

Why?

Dlatego, że uważam, że w Senacie jest bardzo dużo do poprawy.

Because I believe there is a lot to improve in the Senate.

Mianowicie co?

Namely what?

Nie może być tak, że senatorzy nie uchylają immunitetu, kiedy prokuratorzy,

It cannot be that senators do not lift immunity when prosecutors do not.

tutaj prokuratura chce im postawić zarzuty.

Here the prosecutor wants to press charges against them.

Nie może tak być.

It can't be like that.

Od tego jest sąd.

That’s what the court is for.

Sprawa druga.

The second matter.

Nie może być tak, że europosłowie, senatorowie, niektórzy, niektórzy posłowie

It cannot be that MEPs, senators, some, some MPs...

nie tylko głosują, ale i mówią przeciwko narodowi polskiemu.

They not only vote, but also speak against the Polish nation.

Bo takie sprawy mieliśmy w przypadku Turowa, w przypadku KPO i w przypadku relokacji.

Because we had such issues in the case of Turow, in the case of KPO, and in the case of relocation.

Czy oni uważają, że

Do they think that

takim postępowaniem

such behavior

ukar...

punish...

ukarają tylko wyborców PiSu?

Will they only punish PiS voters?

Nie, cały naród.

No, the whole nation.

A zapominają o jednej rzeczy, że trzy rzeczy są niepowtarzalne w życiu każdego człowieka.

And they forget one thing, that three things are unique in every person's life.

Moja matka, moja ojczyzna i ja.

My mother, my homeland, and I.

Ojczyzna jest po prostu świętością.

The homeland is simply sacred.

Powiedział Jan Tomaszewski, a przy okazji przypomnimy, że 17 października 50 lat upłynie

Jan Tomaszewski said, and by the way, we would like to remind you that on October 17, 50 years will have passed.

od największego sukcesu polskiej reprezentacji w piłce nożnej, czyli od remisu

since the greatest success of the Polish national football team, which is the draw

na Wembley,

at Wembley,

która otworzyła drużynie Kazimierza Górskiego drogę na szczyty, czyli po trzecie miejsce na Mistrzostwach Świata,

which opened the way for Kazimierz Górski's team to the heights, namely to third place in the World Championships,

które były wtedy w Niemczech, w Monachium.

which were then in Germany, in Munich.

Przegraliśmy z Niemcami 0-1, ale ten mecz w deszczu wszyscy, którzy mają tyle lat co ja, albo więcej, doskonale pamiętają.

We lost to Germany 0-1, but everyone who is my age or older remembers that rainy match very well.

Z Łodzi do Lublina, a jeszcze Łódź.

From Łódź to Lublin, and still Łódź.

Hubert Beckrecht, jemu należą się podziękowania.

Hubert Beckrecht deserves our thanks.

On był naszym...

He was our...

oprowadzaczem po polityce łódzkiej i zresztą po Łodzi.

a guide to Łódź's politics and, by the way, to Łódź itself.

Zawsze tak jest, kiedy przyjeżdżamy do Łodzi z dziennikarzem Polskiej Agencji Prasowej,

It always happens like this when we arrive in Łódź with a journalist from the Polish Press Agency.

byłym dyrektorem telewizji łódzkiej, spotykamy się i on nas wtajemnicza w rozmaite arkana łódzkiej polityki,

the former director of Łódź television, we meet and he unveils various secrets of Łódź politics to us,

a w Łodzi dzieje się tak samo dużo zresztą jak w Lublinie.

And in Łódź, just as much is happening as in Lublin.

Ale w Lublinie wieczorem poszliśmy do kina na film Agnieszki Holland,

But in Lublin, in the evening we went to the cinema to see a film by Agnieszka Holland.

razem z Bernardem Nowakiem i potem po filmie poprosiłem Bernarda Nowaka o recenzję.

Together with Bernard Nowak, I later asked Bernard Nowak for a review after the film.

Jeśli chodzi o formę tego filmu, to wydaje mi się, że jego słabością jest to,

As for the form of this film, I think its weakness is that,

że jest zawieszony pomiędzy reportażem, a filmem fabularnym.

that it is suspended between a documentary and a feature film.

I to takie trochę jest, no, ni pies, ni wydra.

And it's somewhat like that, well, neither a dog nor an otter.

A jeśli chodzi o głównych bohaterów,

And as for the main characters,

czyli tych nieszczęsnych, nieszczęsnych migrantów, no, są przedstawieni tutaj jako ofiary i oni są,

so those unfortunate, unfortunate migrants, well, they are presented here as victims and they are,

byli ofiarami i są godni współczucia, ale jeżeli patrzymy na to od strony polskiej,

they were victims and are worthy of sympathy, but if we look at it from the Polish perspective,

to brakuje nam pewnych tam rzeczy, wyjaśnień, co, skąd, gdzie, jak, dlaczego się tak dzieje,

We are lacking certain explanations about what, where, how, and why things are happening like this.

dlaczego się tak stało, skąd ci ludzie się tu tak naprawdę znaleźli.

Why did this happen, where did these people really come from?

I wydaje mi się, że też w prawach reali,

And it seems to me that also in real rights,

że to nie mogło tak wyglądać, żeby ich tak po granicy raz w jedną, raz w drugą stronę,

that it couldn't look like this, to move them across the border back and forth,

szczególnie jeśli chodzi o białoruską, to nie jest tak, że tam można łatwo pod tę granicę podejść

Especially when it comes to Belarusian, it's not that you can easily approach the border there.

i można tych ludzi rzucać raz w tę, raz w tę.

And you can throw these people around this way and that.

A jeśli chodzi o obraz Polaków, no, według mnie to są kalki pewne dotyczące obrazu,

And as for the image of Poles, well, in my opinion, there are certain clichés regarding the image.

obrazów, jakie znamy z dzieł, z filmów też,

images that we know from works, from films too,

z czasów okupacji, Polacy tak się zachowujący wobec Żydów.

From the times of the occupation, Poles behaved like this towards Jews.

Tamte elementy, według mnie, da się znaleźć.

I believe those elements can be found.

Myślałem sobie nieraz o Kosińskim, patrząc na ten, że to tacy ci Polacy są,

I often thought about Kosiński, looking at them, that this is how those Poles are.

nie mówiąc o tym, że od tamtych wojennych, wydaje mi się, on się różnił jeszcze tym,

Not to mention that since those wars, it seems to me he also differed in that,

że są prymitywniejsi dużo i chamscy, i prostaccy do szpiku kości.

that they are much more primitive, rude, and crude to the core.

I to jest, no, to jest zastanawiające, że, że można,

And this is, well, it is puzzling that one can,

ja rozumiem, że tacy ludzie istnieją, i że są bimberownicy, i tak dalej, i tak dalej.

I understand that such people exist, and that there are moonshiners, and so on, and so forth.

Ale to nagromadzenie, według mnie, to jest zachwianie proporcji między polską

But this accumulation, in my opinion, is a disruption of the balance between Poland.

normalnością i normalnymi ludźmi, a tym marginesem.

normality and normal people, and that margin.

Tu właściwie był w dużym stopniu pokazany tylko margines.

Here, only the margin was actually shown to a large extent.

I taka była recenzja Bernarda Nowaka po filmie Agnieszki Holland.

And such was Bernard Nowak's review after Agnieszka Holland's film.

Razem poszliśmy do kina. Poszliśmy do tego kina dlatego, że wiedzieliśmy, że z

Together we went to the cinema. We went to that cinema because we knew that...

Lublina pojedziemy do Białegostoku i będziemy niedaleko granicy polsko-białoruskiej.

We will go from Lublin to Białystok and be near the Polish-Belarusian border.

I tak też się stało.

And so it happened.

Odwiedziliśmy między innymi Marcelinę Puchalską, panią Leśnik, która mieszka,

We visited, among others, Marcelina Puchalska, Mrs. Forester, who lives,

mieszka, no, to się okaże, gdzie ona mieszka z tej rozmowy, którą za chwilę państwo usłyszą.

She lives, well, we will find out where she lives from the conversation that you will hear shortly.

Jesteśmy w środku serca Puszczy Knyszyńskiej.

We are in the heart of the Knyszyńska Forest.

Od tego miejsca do najbliższego domu jest ile kilometrów?

How many kilometers is it from here to the nearest house?

Do najbliższego domu.

To the nearest house.

Jest około czterech kilometrów.

It's about four kilometers.

I pani tu mieszka, może nie można zdradzać, ale pani tu mieszka sama.

And you live here, maybe one shouldn't reveal it, but you live here alone.

Można powiedzieć, że sama, ale mam pieski, dwa pieski.

You could say that I'm alone, but I have dogs, two dogs.

Pieski małe dwa.

Two little dogs.

Pieski małe dwa, tak jest.

Two little dogs, that's right.

Tu tylko obcujemy z przyrodą i tylko, tak jak mówię, mam dwa pieski i dookoła

Here we only coexist with nature and, as I said, I have two dogs and around.

ewentualnie jelenie, żubry, łosie, wilki.

eventually deer, bison, moose, wolves.

I niedaleko granice białoruską.

And not far from the Belarusian border.

No i niedaleko granice białoruską.

And not far from the Belarusian border.

Która była przez wiele lat spokojna.

Which was calm for many years.

Była spokojna.

She was calm.

Teraz mamy takie czasy, jakie mamy i musimy jakoś z tym żyć.

Now we have the times we have, and we have to live with it somehow.

Musimy być tutaj na pewno ostrożni,

We definitely need to be careful here.

obserwować teren, czy nie ma żadnych przejść.

observe the area for any passages.

Od tego wiadomo, jest granica bardzo mocno

From this, it is known that there is a boundary very strongly.

zabezpieczona przez Wojsko Polskie, przez Wody.

secured by the Polish Army, by the Waters.

Tak, tak, u nas przy granicy również stacjonują.

Yes, yes, we also have stationed units by the border.

A to jest ten mur słynny?

Is this the famous wall?

U nas akurat nie ma muru, bo jest rzeka Swisłocz, jest tylko koncentrina.

We don't have a wall here, because there is the Swisłocz River, there is only a concentration.

Jak się zaczął ten kryzys migracyjny?

How did this migration crisis begin?

W tych lasach też byli ci, którym się udało przekroczyć granicę?

Were there also those in these forests who managed to cross the border?

Zdarzały się grupy osób, były to grupy różnie, od sześciu do trzynastu osób.

There were groups of people, ranging from six to thirteen individuals.

Co prawda oni bardzo szybko zmieniali

They were indeed changing very quickly.

lokalizację, mieli swoich tzw. kurierów, żeby wydostać się dalej.

the location, they had their so-called couriers to get further out.

Co prawda rzadko im się to udawało, ponieważ szybko nasze służby

Although they rarely succeeded, because our services acted quickly.

i wojskowe, i straż leśna, i policja reagowały i dalej się nimi zajmowano.

Both the military, the forest guard, and the police responded and continued to deal with them.

Czy tak reagowały? Pani pewno w filmu nie widziała Zielona Granica.

Did they react like that? You probably haven't seen the movie "Green Border."

Jeszcze nie widziałam, chociaż może się skuszę, żeby jednak zobaczyć,

I haven't seen it yet, although I might be tempted to see it after all.

jaki tam jest w ogóle przekaz, żeby mieć jakiekolwiek zdanie.

What message is there at all to have any opinion?

Właściwie taki przekaz, jaki jest przekaz medialny, jest bardzo brutalna straż graniczna

In fact, the message conveyed by the media is that the border guard is very brutal.

i bardzo sympatyczna rodzina uchodźców.

and a very nice family of refugees.

No to potężne kłamstwo, bo ci ludzie, którzy ja osobiście widziałam na lesie,

Well, that's a powerful lie, because those people I personally saw in the forest,

no to to nie była przesympatyczna rodzina, tylko to byli mężczyźni w wieku

Well, they weren't a very pleasant family, they were just men of age.

między trzydziestu czterdzieści, między trzydzieści a czterdzieści lat.

between thirty and forty, between thirty and forty years old.

No i tak niekoniecznie człowiek był spokojny, jak ich zobaczył.

Well, the person wasn't necessarily calm when he saw them.

Co prawda nie miałam sytuacji, że czułam

Although I haven't had a situation where I felt

się zagrożona, ale to nie była na pewno przesympatyczna rodzina.

she felt threatened, but it was definitely not a very sympathetic family.

Czy było tak, że gdzieś tu w okolicy było jakieś koczowisko?

Was there a campsite somewhere around here?

Zdarzało się.

It happened.

Było tutaj koczowisko, myślę, że nie jedno, no ja akurat dwa znalazłam.

There was a campsite here, I think more than one, but I found two in particular.

Zgłosiłem odpowiednim służbom i co prawda już ich nie było, jak zgłosiłam,

I reported it to the relevant authorities, and although they were no longer there by the time I reported it,

bo tylko pozostały jakieś tam ubrania czy sprzęty, powerbanki, tego typu rzeczy.

because only some clothes or equipment, power banks, things like that were left.

A to w ogóle było, na Pani ocenę, to była

And that was, in your opinion, that was

dobrze, w ogóle byli dobrze przygotowani do tego przekroczenia granicy?

Okay, were they well prepared for this border crossing at all?

Tak, to grupy takie były bardzo mocno

Yes, those groups were very strong.

zorganizowane, bo nawet samo to, że lokalizacje czy sprzęty, które po prostu

organized, because even the mere fact that the locations or equipment that simply

mieli, to nie były takie zwykłe sprzęty, tylko nawet same powerbanki, które miały

they had, these were not ordinary devices, but even the power banks themselves that had

w pojemności 50 tysięcy pojemności, więc to nie są małe sprzęty, które tam

with a capacity of 50 thousand, so these are not small appliances that are there

wytrzymują godzinę, dwie, tylko widać, że byli po prostu przygotowani na dłuższą wędrówkę.

They can last an hour, two, but it's clear that they were simply prepared for a longer hike.

I wiedzieli, dokąd mają wędrować, a ten

And they knew where they were to wander, and this one

proces wywożenia ich z puszczy też był zorganizowany?

Was the process of transporting them out of the forest also organized?

Tak, to też było zorganizowane.

Yes, that was organized too.

Mieli tak zwanych, jak wcześniej wspomniałam, kurierów.

They had what were called, as I mentioned earlier, couriers.

No i ci kurierzy po prostu czekali. Często też w lasach zauważyliśmy, że

Well, the couriers were just waiting. We also often noticed in the woods that

pojawiły się kolorowe strzałki na drzewach i to było ich jakby

colorful arrows appeared on the trees and it seemed like they were

pokazanie, gdzie mają wjechać, tak jak już byli umówieni.

showing where they are to enter, just as they had already arranged.

Gdzie mają wjechać, gdzie mają iść i którędy mają iść, ale tak samo kurier, jak ma samochodem

Where they are supposed to drive in, where they are supposed to go, and which way they are supposed to go, but just like the courier, how he is supposed to do it with a car.

przyjechać, którędy ma jechać i gdzie ich w punkcie po prostu odebrać.

arrive, which way to go and where to simply pick them up at the point.

Powiedziała Pani, że nie musiała się Pani bać, ale

You said that you didn't have to be afraid, but

nie było takiego choćby jednego momentu, kiedy Pani pomyślała sobie, no strzeżonego Pan Bóg strzeżył.

There wasn't even a single moment when you thought to yourself, well, God protects those who are cautious.

Oczywiście, że był. Jak człowiek nawet to, co słyszał w mediach i od znajomych słyszał,

Of course he was. Just as a person even heard what they heard in the media and from acquaintances,

no to zawsze z tyłu głowy jest taka doza niepewności, że były takie sytuacje, że tam

Well, there's always a dose of uncertainty in the back of my mind, that there were situations like that, that there...

załóżmy kolegi, babcia przyjęła biednych uchodźców do domu, żeby nakarmić.

Let's say my friend's grandmother took in poor refugees to feed them.

Nakarmiła.

She fed (it).

Co prawda to się tragicznie skończyło, bo

Although it ended tragically, because

kobietę po prostu i okradli i jakieś tam były pobicia i po prostu sobie poszli, więc to tak

They just robbed the woman and there were some beatings, and then they simply walked away, so that's how it went.

nie do końca są biedni uchodźcy.

They are not entirely poor refugees.

Zaraz po wywiadzie Marcyna Puchalska, Pani leśnik, a teraz już dyrektor w lasach tam

Right after the interview, Marcyna Puchalska, a forest ranger and now director in the forests there.

gdzieś na Podlasiu, pojechała na polowanie, a my wyposażeni, a właśnie obdarowani

somewhere in Podlasie, she went hunting, and we equipped, and just gifted

kiełbasą z dzika pojechaliśmy do Bydgoszczy. Tam 5 godzin mniej więcej spędziliśmy na bydgoskim rynku.

We went to Bydgoszcz with wild boar sausage. There, we spent about 5 hours in the Bydgoszcz market square.

I w czasie tego pobytu dwie rozmowy z przechodzącymi tamtędy bydgoszczaninem i bydgoszczanką przeprowadziłem.

During this stay, I had two conversations with a man and a woman from Bydgoszcz who were passing by.

Najpierw Pan bydgoszczanin.

First, Mr. Bydgoszcz resident.

Jak Pan ocenia w Bydgoszczy kampanię wyborczą w Polsce?

How do you assess the election campaign in Poland in Bydgoszcz?

Szanowny dżentelmenie, trudno mi jest ocenić coś to samo.

Dear gentleman, it is difficult for me to evaluate something the same.

Tak samo dobrze Pan wie jaka ona jest Pan i ja.

You know just as well as I do what she is like.

Ja bym chciał, by Pan kiedyś się obudzić, żeby moje dzieci,

I would like you to wake up one day, so that my children,

moje wnuki nie były ani gorsze, ani lepsze. Gorszego sortu, lepszego sortu.

My grandchildren were neither worse nor better. A worse sort, a better sort.

Ja przeżyłem realny socjalizm i wie Pan, ja myślałem, że już nic głupszego nie można wymyśleć.

I experienced real socialism and you know, I thought nothing more foolish could be invented.

Dzisiejsze czasy to pokazują.

Today's times show that.

Wczoraj wróciłem z Warszawy, przepraszam przedwczoraj.

I returned from Warsaw yesterday, I mean the day before yesterday.

I wie Pan, raduje się moje serce, że tylu ludzi

And you know, my heart rejoices that so many people

dostrzega to, to co i ja.

He sees it, the same as I do.

Ja nie chcę żyć w kraju nienawiści.

I do not want to live in a country of hatred.

Mnie w stanie wojennym i moich przyjaciół, nie będę wymieniał tej nazwisk, ale Pan ich na pewno też zna.

In the state of war, I and my friends, I won't mention their names, but you definitely know them too.

To stawaliśmy na ulicy Dworcowej pałkami od oddziałów ZOMO.

We stood on Dworcowa Street with truncheons from ZOMO units.

Co ja mogę jeszcze powiedzieć?

What else can I say?

Życzę Panu, sobie i wszystkim rodakom, żebyśmy żyli w normalnym kraju.

I wish you, myself, and all my fellow countrymen to live in a normal country.

Żebyśmy nie dzielili na lepszych i gorszych.

So that we do not divide into better and worse.

Geje, lizbijki, wie Pan jaka jest różnica między gejem a mną?

Gays, lesbians, do you know what the difference is between a gay and me?

Żadna, bo serce mamy z tej samej strony.

None, because our hearts are on the same side.

I krew jest koloru czerwonego.

And the blood is red in color.

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

Bardzo serdecznie dziękuję.

Thank you very much.

A teraz Bydgoszczanka.

And now, a woman from Bydgoszcz.

Ma Pani jakąś myśl na temat kampanii?

Do you have any thoughts on the campaign?

Brutalna jest chyba trochę.

It's probably a bit brutal.

Brutalna z jednej...

Brutal from one side...

W sensie, wie Pan, nienawidzę jak się jedni na drugich, że tak powiem,

I mean, you know, I hate how some people turn against each other, so to speak.

obgadują, gadają bzdury, a powinni razem, razem, razem, razem.

They gossip, talk nonsense, and they should be together, together, together, together.

Czy nie by Pani chciała wrócić do 2005 roku, kiedy mówiono o popisie?

Wouldn't you like to go back to 2005, when there was talk about the show?

To znaczy nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie.

That means no, no, no, no, no, no, no.

Oni się, oni się, oni się nigdy nie zgodzą, proszę Pana.

They, they, they will never agree, sir.

Ale nie lubię takich właśnie, wie Pan co, najazdów jedni na drugich.

But I don't like that kind of thing, you know, one group invading another.

To mnie, to mnie najbardziej denerwuje, że

What annoys me the most is that

jeden Polak na drugiego potrafi w ten sposób najeżdżać.

One Pole can invade another in this way.

Tu na naszej terenie, na naszej, w naszej ojczyźnie.

Here on our land, in our homeland.

To jest najgorsze.

This is the worst.

No nie ma tego pojednania.

Well, there is no reconciliation.

No niech Pan zobaczy, co się dzieje w rodzinach.

Well, let me show you what's happening in families.

No nie można usiąść, porozmawiać, bo jedni są i to dochodzi do kłótni.

Well, you can't sit down and talk because some people are here, and it leads to arguments.

Naprawdę to nie jest jakieś tam takie tylko, a Ty tam nie masz racji czy coś.

Really, it's not just some kind of thing, and you are not right about that or something.

Nie, to są, to są poważne sprawy.

No, these are serious matters.

To są, polityka podzieliła, polityka podzieliła wszystkich ludzi.

This is what politics has done, politics has divided all people.

Bo gdyby nie było tej polityki tak udostępnionej dla wszystkich,

Because if this policy had not been so accessible to everyone,

podejrzewam, że ludzie

I suspect that people

by się dogadali sami.

to sort it out themselves.

Mieszkańcy, ludzie w mniejszych miejscowościach na pewno jest inaczej.

Residents, people in smaller towns are definitely different.

Większych, no nie znamy się w większych miejscowościach.

We don't know each other in larger towns.

Ale uważam, że byłaby taka, taka jedność.

But I believe there would be such, such unity.

Ale ta kampania, no wie Pan, ja jestem też z rodziny podzielonej.

But this campaign, you know, I come from a divided family as well.

Ja nie powiem, że ja kocham PiS, bo nie jestem fanką rozdawnictwa.

I won't say that I love PiS, because I'm not a fan of handouts.

Mojej córce,

To my daughter,

która miała prywatną inicjatywę, zabierali po to, żeby mi dać większą emeryturę,

which had a private initiative, they took it away so that they could give me a larger pension,

te wszystkie dodatki, te wszystkie, wie Pan, tamte trzynastki, nie trzynastki.

All those bonuses, all of them, you know, those thirteens, not thirteens.

No to z czego biorą?

So what do they take it from?

Przecież nie ze swojej kieszeni, bo oni nawet guzika nie wyprodukują.

After all, not from their own pocket, because they won't even produce a button.

Tylko biorą od nas.

They only take from us.

To mnie najbardziej wkurza.

That annoys me the most.

Ale z drugiej strony, no reszta mojej rodziny za tym owczarkiem niemieckim jak leci, to,

But on the other hand, the rest of my family is all over that German shepherd, so...

to aż, wie Pan, nogi się uginają, bo nie wyobrażam sobie, żeby, żeby

It's just that, you see, my legs are giving way because I can't imagine that, that

to tak się zakończyło jego zwycięstwem.

it ended with his victory.

Nie jestem za, ale nie, nie, nie, nie wyobrażam sobie zwycięstwa tych owczarków niemieckich.

I am not in favor, but no, no, no, I cannot imagine those German shepherds winning.

No i tak, na jednym bydgoskim rynku dwie opinie.

Well, in one Bydgoszcz market there are two opinions.

Polska jest podzielona, o tym doskonale wiemy, a my z Bydgoszczy pojechaliśmy do Szczecina.

Poland is divided, we know that very well, and we traveled from Bydgoszcz to Szczecin.

Szczecin był takim ostatnim albo przedostatnim, bo dziś Warszawa jest ostatnim

Szczecin was the last or second to last, because today Warsaw is the last.

miejscem naszej Odysei Wyborczej, czyli Szczecin.

the place of our Electoral Odyssey, which is Szczecin.

A Szczecin, to wiadomo, że to są porty i stocznie, stocznia Wulkan, która,

And Szczecin, it is known that these are ports and shipyards, the Wulkan shipyard, which,

która jest w miejscu, gdzie kiedyś była stocznia szczecińska, rozwija się.

which is located where the Szczecin Shipyard used to be, is developing.

Porty, nowe inwestycje, pogłębiony tor do Szczecina w Świnoujściu, wielkie prace,

Ports, new investments, deepened channel to Szczecin in Świnoujście, major works,

port kontenerowy po drodze Police, tam też duża inwestycja, która kilka miliardów

Container port on the way to Police, there is also a large investment worth several billion.

złotych kosztowała, to z kolei chemiczna, czyli

it cost gold, which in turn is chemical, that is

chemia, duża chemia, o tak to nazwijmy.

chemistry, big chemistry, let's call it that.

I byliśmy w stoczni remontowej Gryfia i tam rozmawiałem o historii

And we were at the Gryfia repair yard, where I talked about history.

z Krzysztofem Zarembą, prezesem stoczni Gryfia.

with Krzysztof Zaremba, the president of the Gryfia shipyard.

Posłuchajmy fragmentu.

Let's listen to a fragment.

Mord na stoczni szczecińskiej, tej dużej, teraz mówimy chwilowo nie o Gryfii,

Murder at the Szczecin shipyard, that large one, right now we are not talking about Gryfia for the time being.

był wykonany w Szczecinie dwa razy.

It was made in Szczecin twice.

Pierwszy raz, 2002 rok, SLD, piechota Miller,

First time, 2002, SLD, infantry Miller.

aresztowanie zarządu Krzysztofa Piotrowskiego, niewinnych ludzi.

the arrest of the management of Krzysztof Piotrowski, innocent people.

Proszę sobie wyobrazić, że była taka sytuacja, że ministrowi konstytucyjni,

Please imagine that there was a situation where constitutional ministers,

mówię Kaczmarek i Piechota, dyskutowali, bo są na to dokumenty się zachowały,

I mention Kaczmarek and Piechota, they discussed it, because documents have been preserved regarding this.

one wyszły w procesie Krzysztofa Piotrowskiego, uniewinnionego zresztą,

they emerged in the trial of Krzysztof Piotrowski, who was acquitted, in fact,

który z naszych podatków miał zapłacane słusznie dla niego odszkodowanie,

which of our taxes was rightly used to pay him compensation,

to tak na marginesie, że takich dwóch ministrów konstytucyjnych naradzało się,

It's just by the way that such two constitutional ministers were consulting each other.

jak legalnych właścicieli, udziałowców firmy pozbawić ich własności.

how to deprive the legal owners and shareholders of the company of their property.

A wie pan o co poszło?

Do you know what it was about?

Nie chodziło o to,

It wasn't about that,

że oni się wyłożyli na chemikaliowcach, bo zrobili te chemikaliowce,

that they failed on the chemical tanks because they made these chemical tanks,

które do dzisiaj zresztą chodzą i to są takie Aston Martiny, jeśli chodzi o statki.

which still operate today, and they are like Aston Martins when it comes to ships.

Nie chodziło o to, że nie było pieniędzy, bo położono firmę,

It wasn't that there was no money, because the company was put down,

która miała 680 milionów żywej gotówki na kontach.

which had 680 million in cash on its accounts.

Chodziło o to, nie chodziło o bazę paliwową, którą przejął baron SLD, był Jędykiewicz.

It was about that, it wasn't about the fuel base that was taken over by the SLD baron, it was Jędykiewicz.

Nie o to chodziło, to był bryloczek do kluczy.

That's not what it was about, it was a keychain.

Chodziło o to, panie redaktorze, proszę państwa, że Krzysztof Piotrowski i Porta Holding,

It was about, Mr. Editor, ladies and gentlemen, that Krzysztof Piotrowski and Porta Holding,

zbudowany cały holding wokół Stoczni Szczecińskiej,

a whole holding built around the Szczecin Shipyard,

z dywersyfikacją na biopaliwa, na inne działalności.

with diversification into biofuels and other activities.

Notabene w Papenburgu w Niemczech istnieje na modelu Piotrowskiego

Incidentally, in Papenburg, Germany, there is a model of Piotrowski.

zbudowany w mniejszej skali holding stoczniowy i to był jedyny przykład

a smaller-scale shipyard holding was built and that was the only example

eksportu polskiej myśli przemysłowej, organizacyjnej po 90 roku z Polski do Niemiec.

export of Polish industrial and organizational thought after 1990 from Poland to Germany.

Piotrowski chciał zbudować gazoport w Policach, bo tam Porta Holding miała swoje

Piotrowski wanted to build a gas terminal in Police because Porta Holding had its own there.

nabrzeże. Z kim? Z ExxonMobil, z Amerykanami.

the quay. With whom? With ExxonMobil, with the Americans.

I wtedy

And then

pamięta pan tą książkę, zna pan długie ramię Moskwy i wtedy WSI weszło do akcji.

Do you remember that book, do you know the long arm of Moscow and then the WSI went into action?

I wtedy położono, zrobiono, że jest z nich złodziei.

And then it was laid down, made that they are thieves.

Położono to firmę. 161 statków, panie redaktorze, wybudowanych.

The company has been established. 161 ships, Mr. Editor, have been built.

Modernizacja stoczni, 250 milionów dolarów własnych środków.

Modernization of the shipyard, 250 million dollars of own funds.

Te nowe pochylnie, te suwnice duże, tu widzimy jej fragmenty, to wszystko było

These new ramps, these large cranes, here we see its fragments, it was all there.

wtedy zrobione. Najnowsza cynkownia, malarnia.

Then it's done. The latest galvanizing plant, painting facility.

Jest do dzisiaj na YouTubie mój film, senator stoczni z 2011 roku, kiedy

My film, Senator Stoczni, is still on YouTube today from 2011, when...

idę z Krzysztofem Piotrowskim, z Andrzejem Szczebońskim, głównym byłym

I'm going with Krzysztof Piotrowski, with Andrzej Szczeboński, the main former.

technologiem stoczni, dwóch jeszcze technologów mam, pracuję tutaj,

I am a shipyard technologist, I have two more technologists, I work here.

inżynierów, którzy wyszli spod ręki Piotrowskiego u mnie w Gryfii.

engineers who came from Piotrowski's hand with me in Gryfia.

Świetni fachowcy.

Great professionals.

I idę i pokazuję, idziemy całym ciągiem od cięcia blach wstępnego, aż do pochylni,

And I go and show, we go all the way from the preliminary sheet cutting to the ramp.

która była zalana wodą. Cynkownia najnowsza i malarnia fragmentów kadłubu

which was flooded with water. The latest galvanizing plant and the painting of hull sections

wygląda tak, jakby po nich sowiecka armia przeszła.

It looks like the Soviet army has passed through them.

Tak to wyglądało za czasów TUS.

That's how it was during TUS's time.

Tak to wyglądało za czasów TUS. Potem za SLD na końcówce rządów

That's how it looked during TUS's time. Then during SLD towards the end of their government.

otworzono tak zwaną Stocznię Nową, ale ona już była tylko cieniem samej siebie.

The so-called New Shipyard was opened, but it was already just a shadow of itself.

No i co? Towarzysze z nadania rządu SLD

Well, so what? Comrades appointed by the SLD government.

przyszli i z czego zrezygnowano między innymi? Z klauzul walutowych.

They came and what was given up among other things? Currency clauses.

No przecież w całym biznesie morskim, nie tylko portowym, ale stoczniowym,

Well, in the entire maritime business, not only in ports but also in shipbuilding,

oparcie się na parytecie dolara jest podstawowym.

Basing on the dollar parity is fundamental.

No to jak można w kontraktach wykreślać parytety walutowe? No jak?

Well, how can you exclude currency parities in contracts? How?

No i potem się okazało, oczywiście Niemcy wydali BFL, czyli rozkaz.

And then it turned out, of course, the Germans issued BFL, that is, the order.

Herr Tusk wykonał.

Mr. Tusk has performed.

W tym czasie, kiedy Tusk wykańczał stocznię, że niby nie dozwolona pomoc publiczna,

At that time, when Tusk was finishing off the shipyard, claiming it was supposed to be illegal state aid,

gdzie nawet wliczono za czasów porty holding, gdzie tam dolara nie było żadnej pomocy,

where even during the times of the holding ports, where there was no help from the dollar,

w ogóle nigdy nie było pomocy, ponieważ za czasów stoczni nowej to wyglądało tak.

There was never any help at all, because back in the days of the new shipyard, it looked like this.

Mały skrót.

A small summary.

Korporacja Obezpieczeń Kredytów Eksportowych udzielała gwarancji na papierze.

The Export Credit Insurance Corporation provided guarantees on paper.

Dlaczego? Bo była taka sytuacja na rynku, że

Why? Because there was such a situation in the market that

armatorzy wpłacali do 49 procent wartości statku.

Shipowners were contributing up to 49 percent of the ship's value.

Jak Mazowiec kosztował około 60 milionów dolarów, to 29 milionów wpłacali.

When Mazowiec cost about 60 million dollars, they paid 29 million.

Tylko stocznia, ponieważ była po tym

Only the shipyard, because it was after that.

morderstwie dokonanym na porcie holding niesamodzielna finansowo,

murder committed at the holding port, financially dependent,

no to musiała mieć tą gwarancję, bo by te pieniądze przez szybę widziała.

Well, she must have had that guarantee, because otherwise she would have seen that money through the window.

No kukydawało, ale to na papierze, bo pieniądze fizycznie były wpłacone przez armatora.

No it was the case, but it was on paper, because the money was physically deposited by the shipowner.

I rząd Tuska wliczył to jako pomoc publiczną.

And Tusk's government counted it as public aid.

I wychodziło, że Mazowiec, który...

And it turned out that Mazowiec, who...

29 razy 2, bo jeszcze była gwarancja wykonania dobrego kontraktu.

29 times 2, because there was still a guarantee of a good contract being executed.

Czyli on to dublował.

So he was dubbing it.

Czyli 29 razy 2.

So, 29 times 2.

Czyli wychodziło na to, że Mazowiec nie kosztuje 160, tylko 120 milionów dolarów.

So it turned out that Mazowiec costs not 160, but 120 million dollars.

No taki myk był.

So that was the trick.

A w tym czasie Niemcy, coś czego nie ukrywali,

And during this time, the Germans, something they did not hide,

wpakowywali przez landy i przez budżet federalny, wpakowali w postenerdowskie

they packed through lands and through the federal budget, they packed into post-Soviet

stocznie 970 milionów euro, prawie miliard euro.

shipyards 970 million euros, almost a billion euros.

Pamiętam jak dziś Frankfurter Allgemeine Zeitung z 11 czerwca

I remember as if it were today the Frankfurter Allgemeine Zeitung from June 11th.

2010 roku wywiad z prezesem jednej ze stoczni niemieckich, chyba z Wolgast-Schwerin,

In 2010, an interview with the president of one of the German shipyards, probably from Wolgast-Schwerin.

ale to bym musiał sprawdzić, bo to nie pamiętam dokładnie z której, mówi, cytuję

But I would have to check that, because I don’t remember exactly which one, he says, I quote.

pomoc rządu Niemiec plus decyzja rządu polskiego o likwidacji polskich stoczni

German government aid plus the Polish government's decision to close Polish shipyards.

bardzo ułatwiły mi zadanie. Dziękuję.

They made my task much easier. Thank you.

Nie ma więcej pytań.

There are no more questions.

Powiedział Krzysztof Zaremba.

Krzysztof Zaremba said.

Oczywiście cały wywiad, bardzo ciekawy wywiad na stronach w net.kajfm i na naszych

Of course, the entire interview, a very interesting interview on the pages of net.kajfm and on ours.

platformach podcastowych, m.in.

podcast platforms, including

na YouTubie, podcasty w net. Tam wiele jest podcastów z Ksenią Parmańczuk.

On YouTube, podcasts in the net. There are many podcasts with Ksenia Parmańczuk.

Przejechaliśmy ponad 5000 kilometrów.

We traveled over 5000 kilometers.

Czy czułaś się bezpiecznie jadąc przez Polskę?

Did you feel safe traveling through Poland?

Tak, bo pan redaktor jest doświadczonym kierowcą.

Yes, because the editor is an experienced driver.

Aczkolwiek mieliśmy kilka sytuacji

Although we had a few situations

niebezpiecznych trochę, ponieważ te kręte drogi na Podkarpaciu były takie zawiłe.

a bit dangerous, because the winding roads in Podkarpacie were so convoluted.

To prawda i nie do końca działał haulec ręczny, ale

It's true, and the handbrake didn't work perfectly, but

jakoś sobie z tym poradziliśmy szczęśliwie.

We somehow managed to deal with it happily.

Dojechaliśmy do końca i dotarliśmy do godziny 12.

We reached the end and arrived by 12 o'clock.

Godzina 12 to jest kurier w samopołudnie, a kurier w samopołudnie zaczyna się

Hour 12 is the courier at noon, and the courier at noon begins.

wiadomościami w samopołudnie, a jak wiadomości w samopołudnie.

news at noon, and as the news at noon.

Kseniu, bardzo dziękuję ci za całą podróż.

Ksenia, thank you so much for the whole journey.