Czym jest sztuka północy i czym się ona charakteryzuje? - Elfy, trolle i wikingowie

Kultura Trójmorza

Three Seas Culture

Dofinansowano ze środków oficjalnego partnera Fundacji Polska Fundacja Narodowa

Co-financed by the official partner of the Polish National Foundation.

Czym jest sztuka północy i czym ona się charakteryzuje?

What is northern art and what are its characteristics?

To określenie sztuka północy jest coś wygodne, bo wtedy możemy powiedzieć po prostu północ Europy,

The term Northern Art is convenient because then we can simply refer to the north of Europe.

ale ja stosuję to określenie do tak naprawdę charakteryzacji pięciu krajów północnych, czyli nordyckich,

but I use this term to actually characterize the five northern countries, namely the Nordic ones,

czyli według niektórych po prostu skandynawskich, a więc mówimy tu o Szwecji, Norwegii, Danii, Islandii i Finlandii.

So, according to some, simply Scandinavian, which means we are talking about Sweden, Norway, Denmark, Iceland, and Finland.

No i tak naprawdę trudno byłoby powiedzieć, że jest jakaś jedna charakterystyka tej sztuki.

Well, in fact, it would be difficult to say that there is a single characteristic of this art.

Dla naszych potrzeb też tak trochę można powiedzieć z perspektywy południowej Europy,

For our needs, one could also say that from the perspective of Southern Europe,

czy w ogóle takiego traktowania Skandynawii jako...

Is there even such treatment of Scandinavia as...

jako jednego obszaru kulturowego, no to możemy powiedzieć, że jest kilka takich cech wspólnych,

as one cultural area, we can say that there are a few common features.

jak na przykład bardzo mocne takie właściwie zakorzenienie tej sztuki w pejzażu, w naturze.

For example, a very strong rooting of this art in the landscape, in nature.

I pejzaż, malarstwo pejzażowe jest szczególnie na przełomie XIX-XX wieku takim ulubionym gatunkiem malarskim artystów północy,

And landscape painting, especially at the turn of the 19th and 20th centuries, was a particularly favorite genre of the artists from the North.

więc na pewno natura.

So definitely nature.

I można powiedzieć, że to w ogóle jest taka cecha charakterystyczna skandynawskiej kultury.

And one could say that this is, in general, a characteristic feature of Scandinavian culture.

Że ta natura, wszystko co z nią związane jest bardzo ważne.

That nature, everything related to it, is very important.

No na pewno też możemy powiedzieć o nawiązaniu do folkloru, sztuki ludowej, czy w ogóle kultury ludowej,

Well, we can certainly also talk about references to folklore, folk art, or folk culture in general.

czy to ze względu w ogóle na samą sztukę, czyli różne takie wzory, ale też oczywiście na wierzenia ludowe.

Is it because of the art itself, meaning various patterns, but also of course because of folk beliefs?

Więc tutaj wszelkie elfy, trolle, różne postaci z baśni, to jest coś, co nam się za Skandynawią chyba najbardziej kojarzy.

So here all the elves, trolls, and various characters from fairy tales are something that we most associate with Scandinavia.

I faktycznie malarze też często wykorzystują te motywy.

Indeed, painters also often use these motifs.

No i na pewno też jest...

Well, it is definitely...

Kilka takich może motywów, które gdzieś nam się też...

A few such motifs that somewhere we also...

Nie pojawiają się w innych częściach świata, czyli na przykład zorza polarna albo białe noce.

They do not occur in other parts of the world, such as the northern lights or white nights.

To często podkreślano, że to są takie powiedzmy tematy, których nie ma nigdzie indziej.

It has often been emphasized that these are, let's say, topics that are nowhere else.

No może w malarstwie rosyjskim trochę, ale faktycznie te szczególnie zorze i białe noce to jest coś, co malarze skandynawcy podkreślali.

Well, maybe a bit in Russian painting, but actually those particular auroras and white nights are something that Scandinavian painters emphasized.

Uważali za coś charakterystycznego dla siebie, dla swojej sztuki, dla swojego regionu.

They regarded it as something characteristic of themselves, their art, and their region.

No i to też oczywiście są czasy, kiedy kształtuje się taka tożsamość narodowa.

Well, these are also times when such national identity is formed.

Więc to malarstwo też podkreśla te elementy, których nie ma w innych krajach, żeby po prostu pokazać, że to jest nasze, charakterystyczne dla nas.

So this painting also emphasizes those elements that are not present in other countries, just to show that this is ours, characteristic of us.

I w ten sposób możemy też powiedzieć, że to charakteryzuje to malarstwo.

And in this way, we can also say that this characterizes the painting.

Czym wyróżnia się w takim razie sztuka fińska? Jak ją rozpoznać?

What distinguishes Finnish art then? How can it be recognized?

Zresztą ze sztuką fińską jest taka łatwość powiedzmy, że tak jak u Skandynawów w XIX wieku pojawiali się często wikingowie,

Moreover, with Finnish art, there is such an ease, let's say, that just like the Vikings often appeared among the Scandinavians in the 19th century,

i taki motyw, no wiadomo, teraz też nam się kojarzący ze Skandynawią,

and such a motif, well, of course, it now also reminds us of Scandinavia,

no to akurat finowie nie do końca ze wikingami się utożsamiają.

Well, the Finns don't entirely identify with the Vikings.

I też nie do końca z mitologią skandynawską, którą też często mamy w malarstwie, różne motywy z mitologii, postaci, których teraz też znamy, na przykład z popkultury.

And also not entirely with Scandinavian mythology, which we often have in painting, various motifs from mythology, figures that we now know, for example from pop culture.

Finowie mają swoją własną mitologię i poza tym, że oczywiście malowali też swoje pejzaże, charakterystyczne jeziora, białe noce,

The Finns have their own mythology and besides the fact that they obviously also painted their landscapes, characteristic lakes, and white nights,

już wspomniane, czy no czy po prostu właśnie coś, co się kojarzyło z Finlandią, lasy na przykład, no to też chętnie ilustrowali Kalevale.

As already mentioned, whether it's something that was simply associated with Finland, like forests for example, they were also eager to illustrate the Kalevala.

Kalevale, czyli taki zbiór, no można powiedzieć mitów, oni to traktują jako taki swój epos narodowy,

The Kalevala, which is a collection, one could say of myths, they treat it as their national epic.

z tym, że to jest tak naprawdę dzieło stworzone w XIX wieku, no można się zastanawiać na ile oryginalne, bo autor Elias Lundroth, który no właśnie zebrał,

with the fact that this is actually a work created in the 19th century, one could wonder how original it is, because the author, Elias Lundroth, who, well, collected,

on uważał, że zebrał pewne, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie wiem.

He believed that he had gathered some, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know, I don't know.

On zebrał pewne opowieści, pieśni, tak zwane runy fińskie z różnych regionów Finlandii.

He collected certain tales, songs, so-called Finnish runes from various regions of Finland.

No on to też na swój sposób trochę przerobił, trochę dostosował, żeby to tworzyło pełną całość.

Well, he also adapted it a bit in his own way, to make it a完整 whole.

Więc jest to niby zbiór dawnych opowieści ludowych, ale też trochę przerobionych na XIX wiek.

So it is supposedly a collection of old folk tales, but also somewhat adapted to the 19th century.

W każdym razie Kalavela to jest, to jest bardzo ciekawy w ogóle zbiór różnych motywów, które w sztuce się pojawiają bardzo często.

In any case, Kalavela is a very interesting collection of various motifs that often appear in art.

Tutaj często się nawet mówi, że Kalavela to jest, to jest bardzo ciekawy w ogóle zbiór różnych motywów, które w sztuce się pojawiają bardzo często.

Here, it is often said that Kalavela is a very interesting collection of various motifs that frequently appear in art.

Tutaj często się nawet mówi, że Kalavela to jest, to jest bardzo ciekawy w ogóle zbiór różnych motywów, które w sztucie się pojawiają bardzo często.

It is often said here that Kalevala is a very interesting collection of various motifs that frequently appear in art.

z tych ilustracji, z tych różnych

from these illustrations, from these different ones

dzieł sztuki, które na przykład

works of art, which for example

Axel Igalen-Kallela malował,

Axel Igalen-Kallela painted,

to są dla nich takie bardzo charakterystyczne

these are very characteristic for them

tematy. No i jeśli

topics. Well, if

podać przykład, to chyba najbardziej

to give an example, that is probably the most

rozpoznawalny jest

is recognizable

motyw matki Leimhainena,

the motif of Leimhainena's mother,

czyli taka kobieta opłakująca

so such a woman mourning

swojego syna, który

his son, who

często jest skojarzony trochę jakby z Jezusem,

it is often associated a bit like with Jesus,

bo on tam zmartwychwstaje,

because he is resurrecting there,

albo postać Vaino,

or the character Vaino,

który gra na kantele,

who plays the kantele,

takim instrumencie, też

such an instrument, too

trochę wskrzeszonym, ludowym.

a bit resurrected, folk.

Więc kilka takich postaci, które faktycznie

So a few such characters that actually

tylko Finowie mogą znać

only the Finns can know

i też Finom się

and also to the Finns

kojarzyły właśnie z bohaterstwem,

were associated with heroism,

z odzyskiwaniem niepodległości

with regaining independence

na początku XX wieku. I na pewno

at the beginning of the 20th century. And for sure

ta Kalevala to jest coś takiego typowo

This Kalevala is something typically like that.

fińskiego.

Finnish.

To jakich artystów fińskich

Which Finnish artists?

powinno się znać?

Should one know?

Na pewno Akseliego Galena Kalele.

Definitely Akseli Galena Kallela.

To jest malarz numer jeden,

This is the number one painter,

można powiedzieć. W każdym muzeum w Finlandii

It can be said. In every museum in Finland.

znajduje się przynajmniej jedno jego dzieło,

there is at least one of his works,

czy to obrazy olejne, czy grafiki.

Are these oil paintings or graphics?

To był artysta bardzo

He was a very artistic man.

płodny, bardzo też różnorodny,

fertile, also very diverse,

bo on

because he

tworzył też na przykład

he also created for example

murale, czyli

murals, that is

też dekoracje ścienne,

also wall decorations,

tworzył tradycyjne malarstwo olejne,

he created traditional oil painting,

ale też właśnie ilustracje, już takie

but also just illustrations, already such

stricte ilustracje książkowe, czyli

strictly book illustrations, that is

na przykład projektował,

for example, he designed,

on miał taki pomysł, żeby stworzyć swoją

he had the idea to create his own

wielką wersję ilustrowanej Kalevali.

a great version of the illustrated Kalevala.

Ale to też był malarz,

But he was also a painter,

który oczywiście najbardziej znany,

which is of course the most famous,

jest z Kalevali, bo on też stworzył takie

It's from the Kalevala, because he also created such things.

najbardziej rozpoznawalne wersje tych ilustracji

the most recognizable versions of these illustrations

do Kalevali,

to Kalevala,

ale też malował różne inne

but also painted various others

tematy i można powiedzieć, że on

themes and you could say that he

też stworzył taką modę

he also created such a fashion

na Karelię. To jest taki region

to Karelia. It is such a region.

w Finlandii, który historycznie jest dosyć

In Finland, which historically is quite

skomplikowany, bo on

complicated, because he

narzeżał do Rosji, więc to była taka,

he went to Russia, so it was like this,

można powiedzieć, taki bastion

One could say, such a bastion.

fińskości, bo Finowi chcieli podkreślić, że to jest

Finnishness, because the Finns wanted to emphasize that this is

jednak Finlandia.

however Finland.

Więc do tej Karelii wielu malarzy

So many painters to this Karelia.

się nawet przeprowadzało i można

even moved and one can

powiedzieć, że Galen Kalela był pierwszym, który

to say that Galen Kalela was the first who

tam sobie zbudował taki dom, pracownię.

There he built himself a house, a workshop.

Więc jego trzeba znać,

So you need to know him,

bo to jest po prostu, no nie wiem,

because it's just, well, I don't know,

może taki nasz Matejko. To jest po prostu

maybe our Matejko. It is simply

artysta, którego trzeba znać. Poza tym

an artist you need to know. Besides that

z tych samych czasów mamy Erojernę Felta,

from the same era we have Erojernę Felta,

też bardzo takiego

also very much so

często malującego pejzaże malarza.

a painter who often paints landscapes.

No ale myślę, że jak pójdziemy trochę

Well, I think that if we go a little...

później w historii, no to chociażby

later in history, at least

znana wszystkim, ale może nie zawsze,

known to everyone, but maybe not always,

jest to takie oczywiste, że była Finką, czyli

it's so obvious that she was Finnish, which means

Tuve Jansson, która też

Tuve Jansson, who also

warto wiedzieć, że była malarką.

It's worth knowing that she was a painter.

Minki to był taki jej, można powiedzieć,

Minki was such a thing of hers, you could say,

no marginalny

not marginal

projekt, który przerodził się w wielki sukces,

a project that evolved into a great success,

ale ona początkowo była malarką.

But she was initially a painter.

Taką malarką, no już

Such a painter, well already

bardziej w stronę modernizmu,

more towards modernism,

czyli

which means

no tutaj właściwie

well, here actually

jak oglądamy jej dzieła, to widzimy

when we look at her works, we see

przede wszystkim portrety. Ona bardzo często

Above all, portraits. She very often

malowała samą siebie,

she painted herself,

różne martwe natury

various still lifes

i jej kolekcje właśnie malarstwa

and her collections of paintings

można oglądać m.in. w Helsinkach.

It can be watched, among others, in Helsinki.

Więc na pewno warto, jak się jedzie na Finlandię,

So it's definitely worth it when going to Finland,

no to szukać nie tylko muminków, ale też

so to look for not only the Moomins, but also

właśnie sztuki Tuve Jansson.

just the works of Tove Jansson.

To jak już o Finlandii wszystko wiemy,

So now that we know everything about Finland,

to w takim razie bardzo

in that case, very much

bym cię prosiła, żebyś powiedziała

I would ask you to say.

o sztuce szwedzkiej.

about Swedish art.

No ze sztuką szwedzką jest trochę trudniej,

Well, it's a bit harder with Swedish art,

bo Finlandia jest stosunkowo młodym

because Finland is relatively young

krajem, więc jak mówimy sztuka fińska, no to

the country, so when we talk about Finnish art, well then

właściwie tak od XIX wieku

Actually, since the 19th century.

mniej więcej, gdybyśmy liczyli tak

more or less, if we counted like that

stricte. No Szwecja ma dłuższą

Strictly. No, Sweden has a longer one.

historię, więc może się

the story, so maybe it can

skupimy tylko na podobnych czasach, bo

we will focus only on similar times, because

chyba to jest takie zawsze najbardziej charakterystyczne,

I guess it is always the most characteristic.

to co się dzieje właśnie tak na przełomie

what is happening right now is just at the turn

XIX-XX wieku.

19th-20th century.

Też w muzeach jest to mocno

It's also quite strong in museums.

podkreślany właśnie ten czas. Oni to nazywają

this time is being emphasized. They call it

narodowym romantyzmem, czyli znowu

national romanticism, that is again

to podkreślanie tego, co typowo szwedzkie.

It emphasizes what is typically Swedish.

No tylko właściwie

Well, actually...

to, co jest typowo szwedzkie, to może ewentualnie

What is typically Swedish could possibly be

malarstwo historyczne. I są

historical painting. And there are

tacy malarze, jak

painters like

na przykład Gustav Sedestram,

for example, Gustav Sedestram,

którego twórczość

whose works

czasem pojawia się nawet w filmach szwedzkich,

sometimes it even appears in Swedish films,

więc jak ktoś zna na przykład twórczość Rubena

So if someone knows, for example, the work of Ruben.

Strunde, to może się gdzieś tam

Strunde, maybe it can be somewhere there.

doszukać tych obrazów.

to find those images.

I on jest na przykład mocno wyeksponowany

And he is, for example, strongly exposed.

w Muzeum Narodowym w Sztokholmie.

at the National Museum in Stockholm.

Ale poza tym takich malarzy

But apart from that, such painters.

chyba znanych na całym świecie,

probably known all over the world,

to mamy na przykład Kalle Leschona.

So we have, for example, Kalle Leschon.

To był taki

It was like that.

malarz, który robił wiele

a painter who did a lot

różnych rzeczy, ale najbardziej jest znany

various things, but he is best known for

ze swoich ilustracji

from their illustrations

życia rodzinnego w Sundborn,

family life in Sundborn,

w takim domu,

in such a house,

pracowni, w którym żył

the workshop where he lived

ze swoją żoną Karin i

with his wife Karin and

całą gromadką dzieci.

with a whole bunch of kids.

Te ilustracje też są bardzo znane

These illustrations are also very well known.

nawet w sklepach z pamiątkami.

even in souvenir shops.

Możemy bardzo szybko się zorientować,

We can quickly find out,

że to jest ten sam artysta,

that this is the same artist,

który maruje takie bardzo

which dreams like that very much

ciepłe, świetliste wnętrza,

warm, luminous interiors,

pełne mebli, pełne dzieciaków

full of furniture, full of kids

i to wszystko jest takie miłe.

And everything is so nice.

Trochę przypomina dzisiejsze katalogi Ikei.

It somewhat resembles today's Ikea catalogs.

Więc jest to na pewno artysta, którego trzeba znać.

So, this is definitely an artist you need to know.

I na pewno po spędzeniu

And surely after spending

kilku raptem dni w Szwecji już się dobrze

Just a few days in Sweden and I'm already doing well.

można napatrzyć jego obrazów,

one can gaze at his paintings,

nie tylko w muzeach.

not only in museums.

No z takich może jeszcze,

Well, maybe from such ones still,

jeszcze na przykład,

for example,

wielu jest malarzy wartych Poznania,

there are many painters worth seeing in Poznań,

ale faktycznie jeśli myślimy

but actually if we think

o takich postaciach, które

about such figures that

spotkamy w muzeach, których dzieła

we will meet in the museums whose works

zobaczymy od razu, to jest jeszcze taki

We'll see right away, this is still such a...

malarz Andersson. On z kolei

painter Andersson. He, in turn

na przykład bardzo mocno skupiał się na

for example, he was very focused on

tradycjach i zwyczajach regionu

traditions and customs of the region

Dalarna, bo znowu, tak jak w Finlandii

Dalarna, because again, just like in Finland.

była Karelia, tak w Szwecji

It was Karelia, just in Sweden.

Dalarna i to jest

Dalarna, and that is it.

takim, można powiedzieć, serce

Such, one could say, a heart.

Szwecji, szwedzkości,

Sweden, Swedishness,

różnych zwyczajów, więc Andersson,

various customs, so Andersson,

on tam mieszkał, tam żył

He lived there, he resided there.

i też, no na przykład

and also, for example

przedstawiał różne zwyczaje

he presented various customs

typu Noc Świętojańska

midsummer type

i jak się obchodzi Noc Świętojańską,

And how is Midsummer Night celebrated,

więc to też ta sztuka, myślę,

so this is also the art, I think,

tego czasu jest też dla nas ciekawa, bo

that time is also interesting for us because

możemy z niej się dużo dowiedzieć po prostu o Skandynawii,

we can learn a lot from it simply about Scandinavia,

o tym właśnie,

about that exactly,

jaka Skandynawia jest,

what Scandinavia is like,

jakie ma zwyczaje i

what customs does it have and

dlatego polecam najbardziej malarstwo

That is why I recommend painting the most.

tego czasu, które właśnie

that time, which is just

w muzeach różnych szwedzkich,

in various Swedish museums,

fińskich możemy znaleźć.

Finnish can be found.

Jak to było, jak to jest

How it was, how it is.

z ilustracją?

with illustration?

No jeśli chodzi o ilustracje, to chyba

Well, when it comes to illustrations, I guess...

najbardziej znane są książkowe,

the most famous are the book versions,

chociaż,

although,

no tak, no bo nam się też, myślę,

Well, yes, because we're also, I think,

chyba nasze pierwsze spotkanie

I think it's our first meeting.

ze Skandynawią to zazwyczaj przez książkę,

from Scandinavia, it usually goes through a book,

więc jeżeli myślimy o

so if we think about

bajkach z dzieciństwa, to też

fairy tales from childhood, that's also

często, no

often, well

okazuje się, że znamy na przykład

It turns out that we know, for example,

wielkie, głównie ilustratorki

great, mainly illustrators

skandynawskie, dzięki tym

Scandinavian, thanks to these

książekom z dzieciństwa.

books from childhood.

Więc czy to Tuve Jansson

So is it Tove Jansson?

już wspomniana, ona ilustrowała sama swoje

already mentioned, she illustrated her own

książki, ale na przykład

books, but for example

w przypadku Astrid Lindgren

in the case of Astrid Lindgren

były co najmniej dwie takie ilustratorki,

there were at least two such illustrators,

które sprawiły, że my wiemy,

which made us know,

jak wygląda dzisiaj Pippi, czy

What does Pippi look like today, or

Dzieci z Bullerbyn, więc

The Children of Noisy Village, then.

to były artystki, których

they were artists, whose

niestety na co dzień tak

Unfortunately, that's how it is on a daily basis.

za bardzo się nie widzi

doesn't really see each other much

w muzeach. To są prace papierowe,

in museums. These are paper works,

więc tutaj dopiero

so here only

w przypadku jakichś wystaw.

in the case of some exhibitions.

Ale na pewno

But for sure

warto wspomnieć,

it is worth mentioning,

Ingrid Nyblum,

Ingrid Nyblum,

która była, no można

which was, well you can

powiedzieć, twórczynią Pippi,

to say, the creator of Pippi,

ale malowała też inne rzeczy

but she also painted other things

i to w ogóle bardzo ciekawa postać.

And it's actually a very interesting character.

Co do ilustracji takich

As for illustrations like these

już późniejszych, to oczywiście

of course already later,

w ogóle rynek książki dziecięcej

the children's book market in general

się świetnie ma w Skandynawii,

is doing great in Scandinavia,

chyba głównie w Szwecji. Całkiem

probably mainly in Sweden. Quite

niedawno umarła

she recently passed away

szwedzka pisarka, ilustratorka Gunilla

Swedish writer, illustrator Gunilla

Bergström, która

Bergström, which

stworzyła postać, no właśnie,

she created a character, well,

Alfiego Alfonsa, a po polsku

Alfiego Alfonsa, in Polish.

nazywał Albertem.

called Albert.

Więc ktokolwiek ma dzieci

So whoever has children

i czyta im książki

and reads them books

skandynawskie, to na pewno te ilustracje

Scandinavian, those illustrations are definitely it.

dobrze zna. W przypadku innych

knows well. In the case of others

ilustracji to już ten rynek

illustrations, this is already the market

i też te takie

and also those such

odnoszące sukces postaci jest ich trochę

There are a few successful characters.

mniej. To głównie książka.

Less. It's mainly a book.

A czy coś jeszcze mogłabyś powiedzieć

And is there anything else you could say?

w takim razie o tych

In that case, about those.

stworzeniach fantastycznych,

fantastic creatures,

które w sztuce północy

which in the art of the North

już generalnie można znaleźć?

Is it generally possible to find (it) now?

Na pewno można powiedzieć,

It can definitely be said,

że one są dosyć wspólne dla całego

that they are quite common for the whole

obszaru nordyckiego. Szczególnie trole

the Nordic area. Especially trolls

możemy spotkać i w folklorze fińskim,

we can find it in Finnish folklore,

szwedzkim, norweskim, islandzkim.

Swedish, Norwegian, Icelandic.

Tak naprawdę to są

Actually, they are

stwory, które też różnie wyglądają,

beings that also look different,

różnie są opisywane w danych

They are described differently in the data.

krajach, ale to też trochę wynika z tego,

in countries, but it also somewhat results from the fact that,

że każdy chciał mieć coś z trola dla siebie.

that everyone wanted to have something from the troll for themselves.

Są też elfy,

There are also elves.

które chyba

which probably

najbardziej nam się kojarzą dzisiaj z Islandią

they are most associated with Iceland today.

i z folklorem islandzkim, jako

and with Icelandic folklore, as

ukryty lud, huldufolk.

hidden people, huldufolk.

Ale to są postaci, które

But these are characters that

też znamy z mitologii, więc na przykład

we also know from mythology, so for example

kto czytał Tolkiena,

who read Tolkien,

czy po prostu oglądał Władce Pierścieni,

Did he just watch The Lord of the Rings?

no to też kojarzy, tam byli alfowie,

Well, that also rings a bell, there were the Alphas there.

elfy i to jest wszystko

elves and that is everything

związane ze skandynawską

related to Scandinavia

mitologią. Więc ten folklor

mythology. So this folklore

i mitologia trochę się mieszają, trochę się

And mythology gets mixed up a bit, a bit.

przerabiają. Wiadomo, że

they are reworking. It is known that

to też jest jakiś taki sposób na to, żeby

that is also a way to

ten świat pogański trochę pogodzić

to reconcile this pagan world a little

z chrześcijańskim.

with Christian.

I w sztuce skandynawskiej

And in Scandinavian art

te postacie się często pojawiają. Ono jest w ogóle ważne

These characters appear often. It is actually important.

w kulturze. Widzimy,

in culture. We see,

je w sklepach z pamiątkami, widzimy je

It is in souvenir shops, we see it.

w różnych książkach, widzimy je w filmach,

in various books, we see them in movies,

ale w sztuce też się pojawiają.

but they also appear in art.

My teraz mamy

We now have

taki podcast właśnie

such a podcast just like that

nazywający się Elfy i Trolle, podcast o północy,

called Elves and Trolls, a podcast at midnight,

w którym opowiadamy o

in which we tell about

różnych postaciach, nie tylko o elfach

in different forms, not only about elves

i trollach, właśnie wychodząc

I'm a troll, just leaving.

od różnych obrazów i dzieł sztuki.

from various images and works of art.

I co prawda opowiadamy tam tylko

And although we only tell there

o Islandii, Norwegii i Wyspachowczych,

about Iceland, Norway, and the Faroe Islands,

ale no wiele

but quite a lot

z tych historii jest wspólnych dla całego

some of these stories are shared across the whole

obszaru skandynawskiego.

Scandinavian region.

Więc kto lubi podcasty, to zapraszamy, żeby

So for those who like podcasts, we invite you to...

nas znaleźć, Elfy i Trolle, podcast o północy.

find us, Elves and Trolls, a podcast at midnight.

Tam właśnie

Right there

można też poznać niektóre historie,

you can also learn some stories,

które nie są jeszcze takie znane,

which are not yet that well known,

nie są tłumaczone często na język polski.

they are not often translated into Polish.

Więc to też jest okazja, żeby

So this is also an opportunity to

wejść w ten świat z trochę

to enter this world a bit

innej strony. A skąd u Ciebie

from another side. And where are you from?

takie zainteresowanie sztuką północy?

Such interest in the art of the North?

Ja jestem historykiem sztuki

I am an art historian.

i też skandynawistką z wykształcenia,

and also a Scandinavianist by education,

więc naturalnie połączyłam dwa

so I naturally combined two

takie obszary

such areas

zainteresowań. No też,

interests. Well, yes,

że Skandynawia jest mi bliska,

that Scandinavia is close to me,

więc no cóż. To też jest

Well, here you go. That's something too.

trochę tak, że jeśli chodzi o

a little like this, that when it comes to

historię sztuki, to my tej skandynawskiej

the history of art, that is our Scandinavian one

sztuki za bardzo dobrze nie znamy.

We do not know the arts very well.

Mimo, że jest to tak blisko,

Even though it is so close,

geograficznie przynajmniej.

geographically at least.

I też od pierwszych wizyt

And also from the very first visits.

w Sztokholmie, a później

in Stockholm, and later

w muzeach w innych

in museums in others

miastach skandynawskich, ta sztuka

Scandinavian cities, this art

zaczęła mnie bardzo

started to affect me very much

intrygować. Zauważyłam, że też jest

intriguing. I noticed that it is too.

w pewnym stopniu podobna do polskiej.

to some extent similar to Polish.

Więc postanowiłam się wgłębić i ją

So I decided to delve into it and her.

po prostu pokazywać

just show

na swoich mediach społecznościowych.

on their social media.

Działam jako Utuletule

I act as Utuletule.

i mam różne konta,

I have different accounts,

czy to na Instagramie, czy to na Facebooku,

whether it's on Instagram or Facebook,

czy to na YouTubie. Opowiadam o tej

Is it on YouTube? I'm talking about this.

sztuce północy, żeby ją też przybliżyć

the art of the north, to bring it closer as well

polskiej publiczności.

Polish audiences.

Teraz zresztą jesienią będzie

Now in fact, it will be autumn.

okazja ją zobaczyć na własne oczy, bo będzie

an opportunity to see her with your own eyes, because she will be

wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie.

exhibition at the National Museum in Warsaw.

Więc no mogę już

So I can't anymore.

wszystkich zaprosić, żeby sobie

invite everyone to enjoy themselves

zapisać w kalendarzach to wydarzenie.

to mark the event in the calendars.

To będzie pierwsza taka szeroka

This will be the first such wide one.

prezentacja sztuki skandynawskiej. Właśnie

presentation of Scandinavian art. Just

z tego czasu przełomu

from this time of breakthrough

XIX-XX wieku

19th-20th century

będzie można też porównać sobie

it will also be possible to compare it to yourself

to z sztuką polską, jaką

It is with Polish art, as...

znamy. Więc mam nadzieję,

we know. So I hope,

że dla polskiej publiczności to będzie

that it will be for the Polish audience

taki dowód, że to jest jednak

such proof that it is indeed

dosyć blisko, bliżej niż nam

quite close, closer than to us

się wydaje i że ta sztuka jest warta

it seems and that this art is worth

poznania. A przed wystawą

of Poznań. And before the exhibition

zapraszam na Utuletule, żeby się

I invite you to Utuletule, so that you can

już przygotować do tego wydarzenia.

already prepare for this event.

O sztuce północy.

On the Art of the North.

Opowiadała nam Emiliana Konotka.

She told us about Emiliana Konotka.