Pogrzebany - historia Floyda Collinsa | W mroku historii #53

W mroku historii

In the darkness of history

Floyd Collins od najmłodszych lat był zawascynowany jaskiniami

Floyd Collins was fascinated by caves from a young age.

i to głównie takimi, do których dostać się było najtrudniej.

and mainly those that were the hardest to access.

Już jako dziecko przeciskał się przez wąskie szczeliny,

As a child, he squeezed through narrow gaps,

samotnie penetrując wszelkie podziemne korytarze

solitarily exploring all underground corridors

w pobliżu swojej rodzinnej farmy w amerykańskim stanie Kentucky.

near her family farm in the American state of Kentucky.

Imponował przy tym niezwykłą, jak na swój wiek, odwagą.

He showed remarkable courage for his age.

Z ogromną pewnością siebie, bez wahania wchodził tam,

With great confidence, he entered there without hesitation.

gdzie doświadczeni grotołazi bali się choćby zajrzeć

where experienced spelunkers are afraid to even peek

i bardzo szybko doszedł do wniosku, że na swojej pasji może się wzbogacić.

And he quickly came to the conclusion that he could get rich from his passion.

Gdy jaskiniowa turystyka stała się bardzo dochodowym biznesem,

When cave tourism became a very profitable business,

Floyd Collins postanowił odkryć swoją własną jaskinię,

Floyd Collins decided to discover his own cave,

na której zwiedzaniu mógłby się łatwo dorobić.

on which he could easily get rich from the sightseeing.

Choć opisywano go później jako największego badacza jaskin,

Though he was later described as the greatest cave explorer,

prawdopodobnie świat nigdy by o nim nie usłyszał,

probably the world would never have heard of him,

gdyby 30 stycznia 1921,

if on January 30, 1921,

tego piątego roku, nie przydarzył mu się tragiczny wypadek.

In that fifth year, he did not experience a tragic accident.

Po tym, jak nieszczęśliwie utknął głęboko pod ziemią,

After unfortunately getting stuck deep underground,

rozpoczęła się jedna z najgłośniejszych

One of the loudest has begun.

i najbardziej dramatycznych akcji ratunkowych w historii Ameryki.

and the most dramatic rescue operations in the history of America.

Trwała ponad dwa tygodnie,

It lasted over two weeks,

a cały jej przebieg szczegółowo relacjonowały ogólnokrajowe media.

And its entire course was detailedly reported by national media.

Wieści o tym wydarzeniu ściągnęły do Kentucky kilkadziesiąt tysięcy turystów,

News of this event attracted tens of thousands of tourists to Kentucky.

szukających mocnych wydatków.

looking for strong expenditures.

Wielkie wrażeń i taniej rozrywki.

Great impressions and cheap entertainment.

Desperacka walka o życie Collinsa szybko zmieniła się w wesoły, wiejski festyn,

The desperate struggle for Collins's life quickly transformed into a cheerful country festival,

na którym lokalni mieszkańcy postanowili sobie dobrze zarobić.

where local residents decided to make good money.

Pogrzebany. Historia Floyda Collinsa.

Buried. The Story of Floyd Collins.

Pogrzebany. Historia Floyd'a Collinsa.

Buried. The Story of Floyd Collins.

Od niepamiętnych czasów ludzie interesowali się,

Since time immemorial, people have been interested in,

podziemne pustki oraz prowadzące do nich ciasne tunele

underground voids and the narrow tunnels leading to them

dla jednych były idealnym schronieniem,

for some they were the perfect refuge,

dla innych przejściem do obcego świata,

for others, a passage to a foreign world,

pełnego tajemnic i legend.

full of secrets and legends.

Czasami pełniły również ważne funkcje sakralne lub grzebalne.

Sometimes they also served important sacred or burial functions.

Jaskinie budziły zrozumiały strach przed tym, co nieznane,

Caves evoke a understandable fear of the unknown.

ale jednocześnie kusiły do odkrywania ich sekretów,

but at the same time tempted to uncover their secrets,

ukrytych w kilometrowych sieciach kamiennych labiryntów.

hidden in kilometer-long networks of stone labyrinths.

Pogrzebany. Historia Floyd'a Collinsa.

Buried. The story of Floyd Collins.

W epoce nowożytnej jaskiniami zainteresowali się europejscy badacze.

In the modern era, European researchers became interested in caves.

Doprowadziło to do narodzin speleologii, czyli nauki o jaskiniach.

This led to the birth of speleology, the science of caves.

Wraz z rozwojem turystyki zainteresowanie jaskiniami wzrosło jeszcze bardziej.

With the development of tourism, interest in caves has increased even further.

W połowie XIX wieku moda na ich zwiedzanie przekroczyła Atlantyk

In the mid-19th century, the fashion for visiting them crossed the Atlantic.

i wraz z europejskimi imigrantami dotarła do Ameryki.

And together with European immigrants, it reached America.

Już nie tylko naukowcy, ale także zwykli ludzie,

Not only scientists anymore, but also ordinary people,

zapragnęli na własne oczy ujrzeć nieznany im wcześniej krajobraz.

They longed to see the unfamiliar landscape with their own eyes.

Bardzo dużą popularność zyskała wówczas znajdująca się w stanie Kentucky jaskinia Mamucia.

At that time, Mammoth Cave, located in Kentucky, gained a lot of popularity.

Nie tylko największa, ale także najdłuższa jaskinia na świecie.

Not only the largest, but also the longest cave in the world.

Zanim stała się atrakcją turystyczną, kilkakrotnie zmieniała swoich właścicieli.

Before it became a tourist attraction, it changed its owners several times.

Wydobywano w niej saletrę potrzebną do produkcji prochu.

Saltpeter necessary for powder production was extracted from it.

Później bezskutecznie próbowano leczyć w niej ludzi chorych na gruźlicę.

Later, attempts were made to unsuccessfully treat people suffering from tuberculosis there.

Jej komercyjny potencjał odkryły dopiero dwie siostry z San Francisco,

Only two sisters from San Francisco discovered her commercial potential.

które w roku 1849 odziedziczyły ją po swoim zmarłym wujku, lekarzu z Kentucky.

which they inherited in 1849 from their deceased uncle, a doctor from Kentucky.

Obie były już wtedy bardzo majętnymi wdowami i wiedziały, jak skutecznie pomnażać swoje pieniądze.

Both were very wealthy widows by then and knew how to effectively increase their money.

Korzystając z usług najlepszych kalifornijskich doradców i asystentów,

Using the services of the best California advisors and assistants,

bardzo szybko zmieniły jaskinię Mamucię w doskonale prosperującą atrakcją,

very quickly turned Mammoth Cave into a thriving attraction,

w tym turystyczną.

in this tourist.

Ich dochodowy biznes z roku na rok przynosił coraz większe dochody,

His profitable business was generating increasingly larger profits year after year.

wzbudzając przy tym gniew i zazdrość miejscowych rolników,

arousing the anger and jealousy of local farmers,

którzy ciężko pracując, ledwo wiązali koniec z końcem.

who, working hard, could barely make ends meet.

Na początku XX wieku wielu z nich postanowiło pójść w ślady bogatych sióstr z San Francisco.

At the beginning of the 20th century, many of them decided to follow in the footsteps of the wealthy sisters from San Francisco.

Od dawna byli świadomi faktu, że tuż pod ich stopami znajdowały się większe lub mniejsze podziemne pustki.

They had long been aware of the fact that just beneath their feet there were larger or smaller underground voids.

Wzrost popularności jaskini Mamuciej uzmysłowił im, że na turystach można sporo zarobić.

The increasing popularity of the Mammoth Cave made them realize that there is a lot of money to be made from tourists.

Kto tylko mógł, zaczął więc szukać na terenie swojej posiadłości wejść do jakichkolwiek grot.

Anyone who could began searching within their estate for entrances to any caves.

Kolejne odkrywane jaskinie otrzymywały swoje chwytliwe nazwy.

The newly discovered caves received their catchy names.

Wielka Jaskinia Oneksowa, Jaskinia Kolosalna, Jaskinia Diamentowa czy Jaskinia Końska.

Great Oneks Cave, Colossal Cave, Diamond Cave, or Horse Cave.

Wszystkie one były niezwykłe i wyjątkowe.

They were all extraordinary and unique.

Ich odkrywcy własnoręcznie poszerzali zbyt wąskie przejścia, aby ułatwić turystom ich zwiedzanie.

Their explorers personally widened the too-narrow passages to make it easier for tourists to visit.

Jednak szybko okazało się, że samo posiadanie własnej dziury w ziemi nie wystarczyło, aby zostać milionerem.

However, it quickly turned out that merely having your own hole in the ground was not enough to become a millionaire.

Problemem okazywała się ich zbyt duża odległość od głównej drogi, po której poruszały się samochody.

The problem turned out to be their too great distance from the main road where cars traveled.

Aby się do nich dostać z pobliskiego miasteczka Cave City,

To get to them from the nearby town of Cave City,

będącego wtedy swoistą bazą wypadową wszystkich turystów,

being at that time a kind of base for all tourists,

udających się w stronę jaskiń,

heading towards the caves,

najpierw trzeba było minąć zjazd do Jaskini Mamuciej.

First, one had to pass the exit to the Mammoth Cave.

Wielkie kolorowe billboardy umieszczone przy drodze skutecznie zachęcały do jej odwiedzenia.

Large colorful billboards placed along the road effectively encouraged people to visit it.

Nic więc dziwnego, że większość gości wybierało właśnie tę jaskinię,

It's no wonder that most guests chose this cave.

a po jej całodziennym zwiedzaniu niewielu zmęczonych turystów

and after her full day of sightseeing, there were few tired tourists.

miało jeszcze ochotę i czas zaglądać do innych grot w sąsiedztwie.

I still had the desire and time to explore other caves in the neighborhood.

Po osiągnięciu celu swojej podróży,

After reaching the goal of your journey,

natychmiast opuszczali hrabstwo,

they immediately left the county,

zostawiając miejscowych rolników z pustymi kieszeniami.

leaving local farmers with empty pockets.

Tymczasem kasa w Jaskini Mamuciej pękała w szwach.

Meanwhile, the money in the Mammoth Cave was bursting at the seams.

Zdesperowani właściciele mniejszych jaskiń

Desperate owners of smaller caves

postanowili za wszelką cenę walczyć ze swoim olbrzymim konkurentem.

They decided to fight their enormous competitor at all costs.

I to jedynym, ich zdaniem, skutecznym sposobem,

And this is, in their opinion, the only effective way.

czyli łamiąc prawo.

so breaking the law.

Ich desperacja doprowadziła do trwającego ponad dekadę lokalnego konfliktu,

Their desperation led to a local conflict lasting over a decade,

który później nazwany został okresem wojen jaskiniowych.

which was later called the period of cave wars.

W tej bezlitosnej walce wszystkie chwyty były dozwolone,

In this ruthless fight, anything was allowed.

a wyobraźnia pomysłowych tubylców nie miała granic.

and the imagination of the inventive natives knew no bounds.

Najpopularniejszą metodą pozyskiwania turystów

The most popular method of attracting tourists.

było wówczas zatrzymywanie na środku drogi ich samochodów,

there was then stopping their cars in the middle of the road,

w celu przekonania przyjezdnych,

to convince the visitors,

że powinni zrezygnować z odwiedzenia jaskini Mamuciej.

that they should give up visiting the Mammoth Cave.

Zajmowali się tym specjalni naganiacze, nazywani kapslami,

They were handled by special recruiters, called caps.

którzy stojąc na poboczu rzucali się pod koła

who, standing by the roadside, threw themselves under the wheels

lub wskakiwali na maskę nadjeżdżających aut.

or jumped onto the hoods of approaching cars.

Zatrzymanych w ten sposób podróżnych informowali,

Those travelers who were detained in this way were informed,

że jaskinia Mamucia była tego dnia nieczynna.

that the Mammoth Cave was closed that day.

Następnie wręczali turystom mapy wskazujące drogę do innych jaskiń,

Then they handed out maps to tourists showing the way to other caves,

zapewniając, że są one czynne.

ensuring that they are active.

Gdy przyjezdni z jakiegoś powodu odmawiali odwiedzenia konkurencyjnych grot,

When visitors for some reason refused to visit the competing caves,

naganiacze stosowali wobec nich przemoc.

The recruiters used violence against them.

Grożąc rewolwerem lub nożem wskakiwali do samochodu

Threatening with a revolver or knife, they jumped into the car.

i nakazywali kierowcy jechać w wyznaczonym kierunku,

and they instructed the driver to go in the designated direction,

prosto do jaskini człowieka, który im za to wcześniej zapłacił.

straight to the cave of the man who had paid them for it earlier.

Poza korzystaniem z usług przydrożnych kapsli dochodziło także do kradzieży

In addition to using roadside capsules, there were also instances of theft.

umieszczonych przy drodze tablic wskazujących lokalizację jaskini Mamuciej.

placed along the road signs indicating the location of the Mammoth Cave.

Oprócz tego przedstawiciele konkurencji byli bici i zastraszani.

In addition, representatives of the competition were beaten and intimidated.

Ich domy palono, podobnie jak objazdy,

Their houses were burned, just like the detours,

i wyjazdowe kasy biletowe.

and outbound ticket offices.

Dynamitem wysadzano skały w okolicy,

Dynamite was used to blast rocks in the area.

licząc na to, że eksplozje doprowadzą do zawalenia się niepożądanej jaskini.

Hoping that the explosions will lead to the collapse of the unwanted cave.

Jednym z licznych uczestników tych wojen jaskiniowych był również Floyd Collins.

One of the many participants in these cave wars was also Floyd Collins.

Bezdzietny kawaler, wciąż mieszkający z rodzicami oraz rodzeństwem

Childless bachelor still living with parents and siblings.

w rozpadającej się chacie nad rzeką Greene w hrabstwie Edmonson.

in a decaying shack by the Greene River in Edmonson County.

Nazwisko tego człowieka już wkrótce znalazło się

The name of this man soon found itself

na pierwszych stronach amerykańskich gazet,

on the front pages of American newspapers,

od Los Angeles po Nowy Jork.

from Los Angeles to New York.

A największe redakcje zaczęły się prześcigać

And the biggest editorial offices began to compete.

w publikowaniu coraz to bardziej sensacyjnych informacji na jego temat.

in publishing increasingly sensational information about him.

Zarówno tych prawdziwych, jak i zupełnie zmyślonych.

Both the true ones and the completely fabricated ones.

Ci, którzy osobiście znali Floyda Collinsa,

Those who personally knew Floyd Collins,

opisywali go najczęściej jako silnego, fizycznie mężczyznę,

they most often described him as a strong, physically capable man,

o bystrym i przenikliwym spojrzeniu.

of a keen and penetrating gaze.

Powolnego w mowie, chwiejnego w chodzie,

Slow in speech, unsteady in gait,

i lekko myślnego w działaniu.

and slightly absent-minded in action.

Którego życie było proste, żołądek niewymagający,

Whose life was simple, stomach undemanding,

potrzeby niewielkie, a kieszenie puste.

small needs, but empty pockets.

Miał 37 lat, gdy w lutym 1925 roku

He was 37 years old when in February 1925

nieoczekiwanie stał się głównym bohaterem najgłośniejszego

unexpectedly became the main character of the loudest

i najczęściej opisywanego przez amerykańskie gazety

and most often described by American newspapers

wydarzenia w Stanach Zjednoczonych

events in the United States

od czasu zakończenia pierwszej wojny światowej.

since the end of the First World War.

Zyskując tym samym ogromną sławę

Thus gaining enormous fame.

w całym kraju.

throughout the country.

Jednak nie taką, o jakiej zawsze marzył.

However, not the one he always dreamed of.

William Floyd Collins przyszedł na świat 20 lipca 1887 roku,

William Floyd Collins was born on July 20, 1887.

choć zdaniem niektórych amerykańskich historyków

although according to some American historians

nastąpiło to równo 3 miesiące wcześniej.

It happened exactly 3 months earlier.

Był trzecim z ośmiorga dzieci Leonidasa,

He was the third of Leonidas' eight children.

zwanego przez wszystkich Lee i Marty Jane Collinsów.

known to everyone as Lee and Marty Jane Collins.

Jego ojciec był biednym rolnikiem,

His father was a poor farmer,

który dorabiał sobie na wszelkie możliwe sposoby.

who was earning extra money in every possible way.

Między innymi sprzedając nielegalnie pędzony przez siebie bimber,

Among other things, selling the moonshine he illegally brewed himself,

zwany potocznie w Kentucky księżycówką,

commonly referred to as moonshine in Kentucky,

ponieważ najczęściej pędzono go w nocy przy świetle księżyca,

because he was most often driven at night under the moonlight,

aby uniknąć wykrycia.

to avoid detection.

Oprócz tego, razem z najstarszymi synami

In addition, together with the oldest sons.

ścinał drzewa na podkłady kolejowe.

He was cutting down trees for railway sleepers.

Czasami trochę polował, sprzedając później

Sometimes he hunted a bit, selling later.

skóry i mięso dzikich zwierząt.

skins and meat of wild animals.

Już w dzieciństwie Floyda fascynowały

Even as a child, Floyd was fascinated by

wszelkie dziury w ziemi.

any holes in the ground.

Miał zaledwie 6 lat, gdy ojciec po raz pierwszy

He was only 6 years old when his father first

zabrał go na objazdową wystawę okazów

he took him to a traveling exhibition of specimens

wydobytych z jeskini Mamuciej.

extracted from the Mammoth Cave.

Chłopiec był pod ogromnym wrażeniem eksponatów,

The boy was greatly impressed by the exhibits.

które wtedy zobaczył.

that he saw then.

Kości prehistorycznych zwierząt,

Bones of prehistoric animals,

dziwna ryba całkowicie pozbawiona oczu,

a strange fish completely devoid of eyes,

czy indiańskie artefakty natychmiast

Are Indian artifacts immediate?

zawładnęły wyobraźnią sześciolatka.

captured the imagination of a six-year-old.

Od tamtego dnia nie mógł już myśleć,

Since that day, he could no longer think.

o niczym innym.

about nothing else.

Kilka dni później po raz pierwszy

A few days later for the first time.

wszedł do ciasnej dziury w ziemi

he entered a narrow hole in the ground

znajdującej się na terenie jednej z opuszczonych farm.

located on the site of one of the abandoned farms.

Spędził w niej kilka godzin.

He spent a few hours in it.

Był rozczarowany, że nie znalazł w niej

He was disappointed that he didn't find anything in her.

żadnych okazów.

no specimens.

To go jednak nie zniechęciło.

However, it didn't discourage to go.

Często uciekał z lekcji,

He often ran away from class,

aby samotnie penetrować jaskinie

to explore the caves alone

w pobliżu wiejskiej szkoły.

near the rural school.

Raz za razem natrafiał w nich

Time and again, he encountered them.

na ukryte skarby.

to hidden treasures.

Głównie były to indiańskie koraliki

Mainly, they were Indian beads.

lub kamienne groty strzału.

or stone arrowheads.

Wszystkie swoje znaleziska

All your findings

trzymał w pudle pod swoim łóżkiem

he kept in a box under his bed

i strzegł jak oka w głowie.

and he guarded it like the apple of his eye.

Miał 13 lat,

He was 13 years old,

gdy porzucił szkołę,

when he dropped out of school,

uznając, że nauczył się już wszystkiego,

believing that he has learned everything,

co mu było w życiu potrzebne.

what he needed in life.

Jak sam później stwierdził,

As he later stated,

chciał zarabiać pieniądze,

he wanted to earn money,

a nie pisać książki.

and not write a book.

Zatrudnił się przy wyrębie drzew.

He got a job in timber logging.

Jednak praca fizyczna

However, physical work

nigdy mu nie odpowiadała,

she never replied to him,

dlatego w czasie wojen jaskiniowych

therefore during the cave wars

został kapslem.

he was left with a cap.

Ale miał swój własny pomysł

But he had his own idea.

na wykorzystanie tego etatu.

for the use of this position.

Zatrzymanych na drodze turystów

Tourists stopped on the road.

nie namawiał siłą do odwiedzenia

did not force to visit

konkurencyjnych jaskiń.

competitive caves.

Zamiast tego proponował im kupno

Instead, he proposed that they buy.

znalezionych przez siebie pod ziemią

found by themselves underground

indiańskich artefaktów.

Indian artifacts.

Chętnych na takie pamiątki

Those interested in such souvenirs.

nie brakowało.

there was no lack.

Jednocześnie wciąż marzył

At the same time, he still dreamed.

o odnalezieniu swojej własnej jaskini.

about finding your own cave.

Tak niezwykłej,

So extraordinary,

że zapewniłaby mu upragnioną

that she would provide him with the desired

sławę największego amerykańskiego

the fame of the greatest American

odkrywcy i badacza jaskiń.

explorer and cave researcher.

A przy okazji przyniosła pieniądze,

And by the way, she brought money,

których zawsze mu brakowało.

which he always lacked.

Szczęście uśmiechnęło się

Happiness smiled.

do niego kilka lat później.

a few years later to him.

Miał 30 lat,

He was 30 years old.

gdy podczas jednego ze spacerów

when during one of the walks

w niewielkim wzgórzu na swojej rodzinnej farmie

on a small hill on his family farm

potknął się i upadł.

He stumbled and fell.

Leżąc w trawie,

Lying in the grass,

poczuł na swojej twarzy zimny

he felt the cold on his face

podmuch powietrza wydobywającego się

a gust of air escaping

spod ziemi.

from underground.

Ostrożnie włożył rękę w niewielką dziurę

He carefully put his hand into the small hole.

i poczuł pustkę.

and felt emptiness.

Natychmiast zerwał się na równe nogi.

He immediately jumped to his feet.

Pobiegł do szopy.

He ran to the shed.

Chwilę później wrócił

A moment later he came back.

z kilofem i łomem.

with a pickaxe and a crowbar.

W wielkim podekscytowaniu zaczął

In great excitement, he began.

poszerzać otwór.

enlarge the opening.

W godzinach niepozorna dziura

In the hours, an inconspicuous hole.

zmieniła się w przejście prowadzące

it changed into a passage leading

do podziemnej groty.

to the underground cave.

Nazwał ją Wielką Jaskinią Kryształową,

He called her the Great Crystal Cave.

a o swoim odkryciu powiadomił ojca.

he informed his father about his discovery.

Lee Collins w znalezisku syna

Lee Collins in his son's discovery

wyczuł dobry interes.

He sensed a good deal.

Był właścicielem tej ziemi,

He was the owner of this land,

więc on także zamierzał

so he was also planning

na jaskini zarobić.

to earn in the cave.

Dogadał się więc z Floydem,

He made a deal with Floyd,

że podzielą się porówno udziałami z zysków.

that they will share the profits equally.

Jednak najpierw potrzebowali pieniędzy

However, they needed money first.

na przekształcenie tego miejsca

for the transformation of this place

w atrakcję turystyczną.

to a tourist attraction.

Zamierzali zamontować w grocie

They intended to install it in the cave.

oświetlenie elektryczne,

electric lighting,

a prowadzący do niej ciasny,

and a narrow path leading to it,

kilkudziesięciometrowy korytarz poszerzyć.

to widen the several dozen meter long corridor.

Zaplanowali także

They also planned.

ułożenie kamiennych schodów

arrangement of stone stairs

na stromej ścieżce

on a steep path

prowadzącej do wejścia jaskini.

leading to the entrance of the cave.

Dlatego znaleźli sobie wspólnika.

That's why they found themselves a partner.

Był nim Johnny Gerald,

It was Johnny Gerald,

lokalny przedsiębiorca,

local entrepreneur,

który dorobił się na handlu tytoniem.

who made a fortune from tobacco trade.

Prace przygotowawcze

Preparatory work

w wielkiej jaskini kryształowej

in the great crystal cave

trwały blisko dwa lata.

it lasted almost two years.

Po ich zakończeniu

After their completion.

Gerald kupił dwie ciężarówki,

Gerald bought two trucks.

które przerobił na jeżdżące

which he converted into a vehicle

billboardy reklamowe.

advertising billboards.

Gdy nimi jeździł,

When he was riding them,

Floyd w tym czasie stał przy drodze,

Floyd was standing by the road at that time,

próbując przechwycić turystów

trying to capture tourists

zmierzających do jaskini Mamuciej.

heading to the Mammoth Cave.

Ale konkurencja nie spała

But the competition wasn't sleeping.

i nie zamierzała tolerować ich działalności.

and she had no intention of tolerating their activities.

Regularnie blokowano

Regularly blocked

głazami lub zwolonymi drzewami

with boulders or fallen trees

jedyną drogę dojazdową

the only access road

do farmy Collinsów.

to the Collins' farm.

Pewnego dnia pięciu wynajętych przez kogoś

One day, five hired by someone.

zbirów pojawiło się w domu

thieves appeared in the house

Floyda, żądając od niego

Floyd, demanding from him.

przekazania im aktu własności jaskini.

the transfer of the ownership deed of the cave to them.

Gdy odmówił,

When he refused,

zaczęli go bić.

They started to beat him.

Uciekli dopiero wtedy, gdy jego młodszy

They only escaped when his younger...

brat Homer zaczął do nich strzelać

Brother Homer started shooting at them.

ze strzelby.

from a shotgun.

Wkrótce ich jeżdżące billboardy

Soon their driving billboards.

spłonęły, podpalone przez

burned, set on fire by

nieznanych sprawców.

unknown perpetrators.

Floyd kilka razy został napadnięty

Floyd has been attacked several times.

na poboczu drogi.

on the roadside.

Jego ojca pobito tak dotkliwie,

His father was beaten so severely,

że wylądował w szpitalu.

that he landed in the hospital.

A mimo to Collinsowie wciąż się

And despite that, the Collinses are still...

nie poddawali. Jednak

they did not give up. However

ich nadzieje na ogromne zyski

their hopes for huge profits

malały z każdym kolejnym miesiącem.

decreased with each passing month.

Jaskinia znajdowała

The cave was located

się znacznie dalej od głównej

is significantly further from the main one

drogi niż jaskinia Mamucia,

dear than the Mammoth Cave,

dlatego zaglądało tam niewielu

that's why few people looked there

turystów. Nie więcej niż

tourists. No more than

kilkunastu tygodniowo.

a dozen or so weekly.

Stanowczo za mało, aby dorobić

Definitely too little to make ends meet.

się upragnionej fortuny.

of the desired fortune.

Zwłaszcza, że w tym samym czasie

Especially since at the same time

w jaskini Mamuciej sprzedawano

in the Mammoth Cave, they were sold

ponad sto biletów dziennie.

over a hundred tickets a day.

Jesienią

In autumn

1924 roku

The year 1924

zniechęcony niskimi

discouraged by low

obrotami Floyd odsprzedał

Floyd resold the turns.

swoje udziały Geraldowi.

his shares to Gerald.

Następnie rozpoczął poszukiwania

Then he started the search.

innej jaskini. Wierzył,

in another cave. He believed,

że odkryje ją w znacznie

that I will discover it in significantly

dogodniejszym miejscu.

a more convenient place.

Tak, aby przyjezdni mogli do niej

So that the newcomers can get to it.

trafić, zanim jeszcze dojadą

to arrive before they even get there

do jaskini Mamuciej.

to the Mammoth Cave.

Na początku stycznia 1925

At the beginning of January 1925

roku dowiedział się,

he learned in the year,

że na farmie Bisleya Doyla

that on the Bisley Doyle farm

znajduje się dziura w ziemi.

There is a hole in the ground.

Na tyle duża, że

Big enough that

czasami wchodziły do niej jego psy,

sometimes his dogs would come in to her,

ale zbyt mała, aby mógł

but too small for him to be able to

się do niej wcisnąć człowiek.

to squeeze oneself into her.

Collins poprosił go

Collins asked him.

o możliwość zbadania, czy nie było

about the possibility of examining whether there was not

to przypadkiem wejście do nieznanej

it's accidentally an entrance to the unknown

jaskini. Wiedział, że

cave. He knew that

jeśli miał rację, jej położenie

if he was right, her situation

byłoby niemal idealne.

it would be almost perfect.

I czuł, że nadszedł w końcu

And he felt that it had finally come.

jego czas.

his time.

Farma ta znajdowała się

The farm was located.

na granicy hrabstw

on the border of the counties

Edmondson i Barren.

Edmondson and Barren.

Niemal dokładnie pomiędzy Cave City,

Almost exactly between Cave City,

będącego bazą wypadową turystów,

serving as a base for tourists,

a jaskinią Mamucią.

and the Mammoth Cave.

W dodatku zaledwie 150

Additionally only 150.

metrów od głównej drogi.

meters from the main road.

Collins obiecał Doylowi,

Collins promised Doyle,

że jeśli odkryje jaskinię,

that if I discover a cave,

zostaną wspólnikami

they will become partners

i razem otworzą na farmie centrum

and together they will open a center on the farm.

turystyczne, dzieląc się zyskami

tourist, sharing profits

po połowie. Farmer zgodził się,

halfway. The farmer agreed,

więc już następnego dnia

so the very next day

Floyd przystąpił do pracy.

Floyd started working.

Za pomocą dynamitu

With the help of dynamite.

powiększył dziurę w ziemi.

enlarged the hole in the ground.

Pomimo panujących wówczas

Despite the prevailing circumstances at that time

mrozów, przez trzy tygodnie

frosts, for three weeks

wszelkimi dostępnymi narzędziami

with all available tools

poszerzał wąską wapienną szczelinę

widened the narrow limestone gap

prowadzącą w głąb niewielkiego

leading into a small

wzgórza. Na noc wracał

hills. He returned for the night.

do domu Doylow, aby przez

to the Doylows' house, in order to

godzinę odpocząć.

take an hour to rest.

Pracował niestrudzenie

He worked tirelessly.

po 12 godzin dziennie,

for 12 hours a day,

usuwając żwir i kamienie

removing gravel and stones

blokujące błotnisty, ciasny

blocking muddy, tight

korytarz. Z każdym

corridor. With each

kolejnym dniem wciskał się

the next day he forced himself in

coraz dalej i coraz głębiej,

further and deeper,

oświetlając sobie drogę starą

illuminating the old path for oneself

lampą naftową.

with an oil lamp.

Co kilka metrów natrafiał na szerszą

Every few meters, he came across a wider one.

wnękę, w której mógł się

a recess where he could

swobodnie obrócić.

freely rotate.

Wieczorami potwornie zmęczony

In the evenings, extremely tired.

wychodził na powierzchnię z nadzieją,

he emerged to the surface with hope,

że może już następnego dnia

that maybe the very next day

dojdzie w końcu do ogromnej jaskini.

he will finally reach a huge cave.

I czuł, że jest już

And he felt that he was already

coraz bliżej tej przełomowej chwili.

Closer and closer to that breakthrough moment.

W piątkowy poranek 30

On Friday morning the 30th

stycznia 1925

January 1925

roku, jak codzień

year, like every day

przybył na miejsce oświcie,

he arrived at the place at dawn,

tuż przed wejściem zdjął

just before entering, he took off

z siebie grubą zimową kurtkę.

a thick winter jacket off oneself.

W niej nie zmieściłby się

He wouldn't fit in it.

szczelinę. Zresztą tam dokąd

the gap. Besides, there where

zmierzał nie była mu ona potrzebna.

He didn't need it.

W podziemnych korytarzach

In the underground corridors

utrzymywała się stała temperatura

a constant temperature was maintained

około 10 stopni Celsjusza.

around 10 degrees Celsius.

Zapalił lampę

He lit the lamp.

naftową i trzymając ją

oil and holding it

przed sobą wczogał się do środka.

he pushed himself inside in front of him.

Przeszedł przez pierwszy

He passed through the first one.

odcinek tunelu. Zimny,

a section of the tunnel. Cold,

mokry i błotnisty.

wet and muddy.

Dalej było już cieplej i znacznie

It was already warmer and much more so.

ciaśniej. Po 10

tighten. After 10

metrach w poziomie zszedł 5

he descended 5 meters horizontally

metrów w dół pod kątem prawie

meters down at an angle of almost

40 stopni.

40 degrees.

Wyszedł do zwężenia z prześwitem

He went out to the narrowing with an opening.

nie szerszym niż 25 centymetrów.

not wider than 25 centimeters.

Większość dorosłych

Most adults

mężczyzn z pewnością by się nie

men certainly would not

przecisnęło, ale wyjątkowo szczupły

squeezed, but exceptionally slim

Floyd miał już ogromne doświadczenie

Floyd already had a lot of experience.

w przechodzeniu przez podobne szczeliny.

in passing through similar gaps.

Najpierw wepchnął lampę oświetlającą

First, he shoved the lamp that was illuminating.

mu drogę. Później

my way. Later

wsadził głowę. Przyciskając

he put his head in. Pressing

ramiona do ciała wypuścił

he released his arms to his body

z płuc maksymalną ilość powietrza,

from the lungs the maximum amount of air,

aby jak najbardziej spłaszczyć

to flatten it as much as possible

klatkę piersiową.

chest.

Spoczywając biodrami i brzuchem,

Resting with hips and belly,

niczym wielka dżdżownica, wolno

like a great earthworm, slowly

posuwał się do przodu, z trudem

he was moving forward, with difficulty

wciskając swoje chude ciało w wąską

pressing your skinny body into the narrow

szczelinę. Pomagał

the gap. He helped

sobie odpychając się stopami

pushing myself away with my feet

od kamienistego podłoża.

from the rocky substrate.

W taki sposób przeszedł przez

In this way he passed through

kilka podobnych zwężeń.

a few similar constrictions.

Na głębokości 15 metrów

At a depth of 15 meters

pod ziemią korytarz zaczął się

The corridor began underground.

stopniowo rozszerzać i kończył się

gradually expand and was ending

niemal pionowym 3 metrowym

almost vertical 3-meter

kominem, wystarczająco szerokim,

a chimney, wide enough,

aby Floyd mógł do niego wejść.

so that Floyd could enter it.

Przez ostatnie dni

For the past few days

kruszył i wynosił wystające

crumbled and carried off the protruding

z jego ścian kamienie. Teraz

from his walls, stones. Now

postanowił sprawdzić dokąd prowadził.

he decided to check where it led.

Na jego dnie

At its bottom

zaczynał się poziomy korytarz,

a horizontal corridor was beginning,

skręcający nagle w lewo

suddenly turning left

pod kątem 90 stopni,

at a 90-degree angle,

a następnie schodzący w dół.

and then going down.

Kończył się on pustą komorą

It ended with an empty chamber.

o długości czterech, szerokości

of a length of four, width

dwóch i wysokości jednego metra.

two and a height of one meter.

Po przeciwległej

On the opposite side

stronie znajdowała się szczelina

there was a crack on the side

wymagająca poszerzenia.

requiring expansion.

Floyd wierzył, że tuż za nią była

Floyd believed that she was just behind her.

jego upragniona jaskinia.

his coveted cave.

Zamierzał to sprawdzić, ale

He intended to check it, but

dopiero następnego dnia.

only the next day.

Był już wtedy potwornie zmęczony,

He was already terribly tired by then.

dlatego postanowił wrócić.

That's why he decided to return.

Wychodząc z komina

Coming out of the chimney

spostrzegł, że korytarz przed nim

he noticed that the corridor in front of him

został zatkany osuniętymi kamieniami.

It was blocked by fallen stones.

Stracił cenne godziny,

He lost precious hours,

aby oczyścić sobie drogę.

to clear the way for oneself.

Gdy w końcu ruszył dalej,

When he finally moved on,

zauważył, że jego lampa zaczęła

he noticed that his lamp started

stopniowo przygasać.

gradually fade away.

Przez chwilę zastanawiał się dlaczego.

For a moment, he wondered why.

Nie wiedział, czy wlał

He didn't know if he poured it.

do niej mniej nafty niż zwykle,

less oil than usual.

czy może spędził pod ziemią

Could he have spent it underground?

znacznie więcej czasu niż zamierzał.

much more time than he intended.

Wiedział natomiast, że

He knew, however, that

w zupełnej ciemności będzie mu się

In complete darkness, he will feel

znacznie trudniej poruszać.

significantly harder to move.

Dlatego chcąc przejść jak najdłuższy

Therefore, wanting to go as long as possible.

odcinek przy jej świetle,

episode in her light,

zaczął się spieszyć.

He started to hurry.

Stał się przez to nieostrożny.

He became careless because of it.

Podczas pokonywania kolejnej szczeliny

While crossing the next crack

przypadkowo trącił stojącą

accidentally brushed against the standing one

tuż przed nim lampę.

just before him the lamp.

Ta przewróciła się i zgasła

It turned over and went out.

zupełnie.

completely.

19 metrów pod ziemią,

19 meters underground,

46 metrów od wejścia

46 meters from the entrance

nagle spowiły go całkowite

suddenly enveloped him completely

ciemności. A był to

darkness. And it was a

dopiero początek jego kłopotów.

it's just the beginning of his troubles.

On jednak nie

He, however, does not.

spanikował. Nie pierwszy

he panicked. Not the first time

raz znalazł się w takiej sytuacji.

he once found himself in such a situation.

Zachowując niebywały

Preserving the extraordinary

spokój, uparcie czołgał się dalej.

calmly, he stubbornly crawled on.

Wyczuwając pod swoją

Sensing under her

lewą stopą zwisający z góry

hanging from above with the left foot

kamień, postanowił się od niego

the stone decided to part ways from him

odepchnąć. Gdy tylko

push away. As soon as

na niego nacisnął, wapienna podpórka

he pressed on him, the lime support

obsunęła się, przygniatając

slipped down, crushing

jego lewą kostkę.

his left ankle.

Jednocześnie kamień tak niefortunnie

At the same time, the stone so unfortunately.

się zaklinował, że grotołaz

he got stuck, that he's a caver

nie był w stanie go poruszyć, ani

he was unable to move it, nor

tym bardziej wyciągnąć spod niego

all the more to pull it out from under him

swojej stopy. Nie mógł również

of his foot. He could also not

poruszyć rękami przyciśniętymi

move hands pressed down

do ciała wzdłuż tułowia.

to the body along the torso.

Od razu zrozumiał, że został

He immediately understood that he was

uwięziony w pułapce bez wyjścia.

trapped in a dead-end.

Przez

Through

następne godziny próbował uwolnić

for the next hours he tried to free himself.

swoją stopę. Kamień

your foot. Stone

nie chciał jednak nawet drgnąć.

he didn't want to move at all.

Floyd zaczął krzyczeć,

Floyd started to scream,

wzywając pomocy, choć i tak

calling for help, though still

wiedział, że nikt go nie usłyszy.

He knew that no one would hear him.

Później przyszła rezygnacja

Later came the resignation.

i zwątpienie.

and doubt.

Na zmianę pocił się i drżał

He was alternating between sweating and shivering.

zimna. W końcu całkowicie

cold. After all, completely

opadł z sił, a chwilę później

he was exhausted, and a moment later

zasnął. Dalsza

he fell asleep. Further

część nocy upłynęła mu w stałym

A part of the night passed for him in a constant...

rytmie powtarzających się w kółko

the rhythm of repeating over and over

zachowań. Budził się,

behaviors. He woke up,

krzyczał, zasypiał, ponownie

he screamed, fell asleep, again

się budził, krzyczał i znów

he woke up, screamed, and again

zasypiał. Jego głos

he was falling asleep. His voice

stawał się coraz bardziej chrypliwy,

he was becoming increasingly hoarse,

a gardło zaczęło odmawiać

my throat started to give up

mu posłuszeństwa.

to his obedience.

Czuł, jak drętwieje mu całe ciało,

He felt his whole body going numb.

a ból przygniecionej stopy

the pain of a crushed foot

zaczął być nie do zniesienia.

he started to be unbearable.

Doylowie do późna czekali

The Doyls waited until late.

na niego z kolacją.

to him with dinner.

Jednak tamtego wieczoru Collins

However, that evening Collins

nie wrócił. Gdy nie pojawił

he didn't come back. When he didn't show up

się także o świcie, zaniepokojony

also at dawn, worried

Pisley zaczął go szukać.

Pisley started looking for him.

Zabrał ze sobą dwóch swoich

He took two of his with him.

nastoletnich synów.

teenage sons.

Przed wejściem do podziemnego

Before entering the underground

korytarza znaleźli jego kurtkę.

They found his jacket in the hallway.

Wtedy stało się dla nich

Then it became clear to them.

jasne, że 37-letni

of course, 37-year-old

grotołaz wciąż przebywał

The caver was still present.

w środku. Starszy

in the middle. Older

z chłopców natychmiast pobiegł szukać

One of the boys immediately ran to look for...

pomocy u najbliższych sąsiadów.

help from nearby neighbors.

Młodszy ostrożnie wszedł

The younger one cautiously entered.

do podziemnego korytarza.

to the underground corridor.

Po omacku pokonywał kolejne

He stumbled through the next ones.

metry, wołając Floyda,

meters, calling Floyd,

ale początkowo odpowiadała mu tylko

but at first she only answered him

głucha cisza. Po dojściu

deafening silence. Upon arrival

do końca pierwszego poziomego tunelu

to the end of the first horizontal tunnel

zawołał po raz kolejny.

called out once again.

Tym razem usłyszał cichą,

This time he heard a quiet,

mocno stłumioną odpowiedź.

strongly suppressed response.

Chłopiec bez trudu

The boy without effort

rozpoznał ten głos. To był

he recognized that voice. It was

Floyd. Ostatkiem

Floyd. The Last Resort.

sił błagał o sprowadzenie pomocy.

he begged for help to be brought.

Kazał też powiadomić

He also ordered to notify.

o jego uwięzieniu swojego młodszego

about the imprisonment of his younger

brata, 23-letniego

brother, 23 years old

Homera, który od niedawna

Homer, who has recently

także był grotołazem.

he was also a caver.

Może i zdolnym, ale w przeciwieństwie

Maybe talented, but unlike.

do Floyda nieposiadającym zbyt

to Floyd without too much

dużego doświadczenia.

a lot of experience.

Mimo wszystko to właśnie w nim

Despite everything, it is in him.

Collins pokładał największą nadzieję

Collins placed the greatest hope.

na ratunek. Młodszy

To the rescue. Younger.

syn Doyla po nawiązaniu kontaktu

Doyle's son after making contact.

głosowego natychmiast zawrócił.

The voice immediately turned back.

Gdy zmęczony

When tired

i umorusany błotem wyszedł

and he came out covered in mud

w końcu na powierzchnię, zobaczył

finally to the surface, he saw

przed sobą grupę 25 mężczyzn

in front of him a group of 25 men

i wciąż dochodzili

and they were still coming in

następni zaalarmowani sąsiedzi.

the next alarmed neighbors.

Natychmiast posłano

It was sent immediately.

po Homera. Czekając

after Homer. Waiting

na jego przybycie, kolejni śmiałkowie

upon his arrival, the next brave souls

próbowali dotrzeć do uwięzionego.

they tried to reach the trapped one.

Jednak żadnemu to się nie udało.

However, no one succeeded in this.

Każdy z nich rezygnował

Each of them resigned.

już po przejściu kilku

after going through a few

pierwszych metrów, a wychodząc

the first meters, and stepping out

wszyscy zarzekali się, że już nigdy

everyone swore that never again

więcej tam nie wejdą.

They won't go in there anymore.

Zamiast tego próbowali wymyślić

Instead, they tried to come up with.

jakiś inny sposób na wyciągnięcie

some other way to pull out

nieszczęśnika z pułapki.

the unfortunate one from the trap.

Jednak nic sensownego

However, nothing reasonable.

nie przychodziło im do głowy.

it never occurred to them.

Homer przybył na miejsce tuż

Homer arrived at the scene just

po godzinie 16.

after 4 PM

Miał na sobie odświętne ubranie.

He was wearing festive attire.

Wracał prosto z Louisville,

He was coming straight back from Louisville,

gdzie szukał pracy.

where he was job hunting.

Po dotarciu na farmę ujrzał tłum

Upon arriving at the farm, he saw a crowd.

zmarzniętych ludzi.

frozen people.

Większość z nich próbowała ogrzewać

Most of them tried to heat.

się popijając przyniesiony ze sobą

drinking what was brought along

alkohol. Niektórzy

alcohol. Some people

z mężczyzn byli już wtedy tak

the men were already like that then

pijani, że nie mogąc ustać

drunk that they can't stand up

na własnych nogach musieli być

they had to be on their own legs

podtrzymywani przez innych.

supported by others.

Jednocześnie byli tak pochłonięci

At the same time, they were so engrossed.

wzajemnymi kłótniami o to w jaki

mutual arguments about how

sposób przeprowadzić akcję ratowniczą,

how to carry out a rescue operation,

że nikt nawet nie zauważył

that no one even noticed

pojawienia się wśród nich Homera.

the appearance of Homer among them.

Ten nie czekając ani

This one not waiting either

chwili od razu zniknął w otworze

he immediately disappeared into the opening

w ziemi. Doszedł

in the ground. He reached

najdalej ze wszystkich.

farthest of all.

Na ostatnim odcinku drogi było już

At the last section of the road, it was already

tak wąsko, że musiał rozebrać

so narrow that he had to undress

się do samej bielizny.

to just the underwear.

W zupełnych ciemnościach

In complete darkness.

prowadzony ochrybłym głosem

conducted in a hoarse voice

starszego brata znalazł się

an older brother was found

w końcu tuż przy jego głowie.

finally right next to his head.

Floyd był kompletnie wyczerpany.

Floyd was completely exhausted.

Do tego całkowicie unieruchomiony,

Totally immobilized,

z rękami ułożonymi

with hands arranged

ciasno wzdłuż ciała, w korytarzu

tight along the body, in the hallway

o szerokości 45

of a width of 45

i wysokości zaledwie

and a height of only

23 cm.

23 cm.

Był zmarznięty i głodny.

He was cold and hungry.

Poinformował brata o kawałku

He informed his brother about the piece.

wapiennej skały spoczywającej

limestone rock resting

na jego stopie. Poprosił

on his foot. He asked

także o jak najszybsze dostarczenie

also for the quickest delivery

mu nowej lampy naftowej

to his new oil lamp

oraz czegoś do jedzenia.

and something to eat.

Gdy Homer wyszedł

When Homer went out.

na zewnątrz, niemal całe jego ciało

outside, almost his whole body

było poranione ostrymi kamieniami.

it was injured by sharp stones.

Krew z otarć skóry

Blood from skin abrasions

mieszała się z lepkim błotem.

she mixed with the sticky mud.

Przywitał go panujący

He was welcomed by the reigning one.

na farmie chaos oraz

on the farm chaos and

intensywny zapach alkoholu

intense smell of alcohol

i tytoniowego dymu.

and tobacco smoke.

Do jego uszu z każdej strony

Into his ears from every side.

dobiegał drażniący hałas.

an irritating noise was approaching.

Ktoś podał mu wodę, ktoś inny

Someone gave him water, someone else.

zaczął go opatrywać.

he started to bandage him.

Później spotkał swojego ojca

Later, he met his father.

oraz brata marszala. Obaj

and the brother of the marshal. Both

przynieśli puszki z fasolą,

they brought cans of beans,

pojemnik z kawą, kilka lamp

a container with coffee, a few lamps

oraz zapas nafty.

and a supply of kerosene.

W tym czasie przed wejściem zgromadziło się

At that time, a crowd gathered at the entrance.

już około stu osób.

already about a hundred people.

Wszyscy grzali się przy rozpalonych

Everyone warmed up by the fire.

ogniskach. Opróżniając

fires. Emptying

kolejne butelki miejscowej

more bottles of the local sản phẩm

księżycówki, ucili się o to,

moons, they learned about it,

który sposób na ratunek będzie lepszy.

Which rescue method will be better?

A każdy z obecnych

And everyone present

uważał się za jedynego w tej grupie

he considered himself the only one in this group

eksperta.

expert.

Jedni chcieli wysadzić

Some wanted to blow it up.

część skał dynamitem.

part of the rocks with dynamite.

Inni proponowali wysłanie karła

Others suggested sending a dwarf.

z młotem i dłutem, bo podobno

with a hammer and chisel, because supposedly

widziano takiego w Cave City.

Such a one was seen in Cave City.

Ktoś wpadł na pomysł obwiązania

Someone came up with the idea of binding.

Floyd'a liną i wyciągnięcia

Floyd's rope and extraction

go siłą za pomocą koni.

go by force using horses.

A jeśli nie konie, to może

And if not horses, then maybe

wysmarować nieszczęśnika tłuszczem,

smear the unfortunate one with grease,

aby łatwiej się wyślizgnął.

to slip away more easily.

Albo poczekać kilka dni, aż

Or wait a few days until

z głodu całkowicie schudnie,

will completely lose weight from hunger,

przez co zmniejszy swoje rozmiary.

by which it will reduce its size.

Pomysłów nie brakowało

There was no shortage of ideas.

nikomu.

to nobody.

Nagle ta publiczna debata

Suddenly this public debate

stała się tak intensywna,

it became so intense,

że wśród wiejskich doradców

that among rural advisors

zaczęło dochodzić do pierwszych rękoczynów.

It began to escalate into the first physical altercations.

Nie zwracając uwagi

Not paying attention

na ten rozrastający się

on this expanding

w szybkim tempie konflikt,

at a rapid pace conflict,

Homer po krótkim odpoczynku

Homer after a short break

znów wszedł do otworów ziemi.

he entered the openings in the ground again.

Tym razem miał ze sobą lampę,

This time he had a lamp with him,

zapas jedzenia i picia

food and drink supplies

oraz młot i przecinak.

and a hammer and chisel.

Przez kilka następnych godzin

For the next few hours

przejechał na najwęższe odcinki tunelu.

He drove through the narrowest sections of the tunnel.

Po dotarciu do uwięzionego brata

After reaching the imprisoned brother

najpierw nakarmił go fasolą

first he fed him beans

i kanapkami z wołowiną

and sandwiches with beef

oraz napoił kawą.

and served coffee.

Później rozłupał wapienne skały,

Later he split the limestone rocks.

uparcie trzymające 37-letniego

stubbornly holding a 37-year-old

grotołaza w swoich objęciach.

a caver in their arms.

Po obluzowaniu

After loosening

ramion Floyda próbował go wyciągnąć.

Floyd's arms tried to pull him out.

Na próżno.

In vain.

Leżący na przygniecionej stopie

Lying on the crushed foot.

kamień nawet nie drgnął.

the stone didn’t even budge.

Zanim Homer odszedł,

Before Homer left,

zapytał bratu, że wróci

he asked his brother if he would come back

i coś wymyśli.

And he will come up with something.

Tuż po wyjściu na zewnątrz

Just after stepping outside.

Homer był tak bardzo zmęczony,

Homer was so very tired,

że zemdlał.

that he fainted.

Był niezwykle mroźny

It was extremely cold.

niedzielny poranek

Sunday morning

1 lutego 1925 roku.

February 1, 1925.

Zanim stracił przytomność

Before he lost consciousness.

obiecał 500 dolarów

he promised 500 dollars

każdemu, kto uwolni

to anyone who sets free

i wyciągnie Floyda.

and will pull Floyd out.

Chętnych jednak nie było.

However, there were no takers.

Tymczasem mijały kolejne godziny,

Meanwhile, more hours passed,

w trakcie których

during which

zemstał się na farmie.

He took revenge on the farm.

Przyczynili się do tego głównie

They contributed mainly to this.

przybyli na miejsce bimbrownicy

the moonshiners arrived at the scene

z sąsiedztwa, którzy wyczuwając

from the neighborhood, who sensing

dobry interes, zaczęli sprzedawać

good deal, they started selling

zgromadzonym mężczyznom swój

to the gathered men his

świeżo upędzony trunek.

freshly brewed drink.

W poniedziałek rano o tragedii

On Monday morning about the tragedy.

Floyda Collinsa napisała

Floyd Collins wrote

gazeta z Cave City.

newspaper from Cave City.

Od tej chwili wiadomość o uwięzionym

From this moment, the news about the imprisoned.

głęboko pod ziemią grotołazie

deep underground, cave explorer

lotem błyskawicy zaczęła się

it started like a lightning strike

rozchodzić najpierw po sąsiednich

spread first to the neighbors

hrabstwach, a później po całym stanie.

in the counties, and later throughout the entire state.

Z każdej strony

From every side.

na farmę Boylów przybywali

The Boylows farm was visited.

kolejni ochotnicy, gotowi

more volunteers, ready

pójść Floydowi na ratunek.

go to Floyd's rescue.

Oni także mieli głowy pełne

They also had their heads full.

pomysłów, ale będąc już na

ideas, but already being on

miejscu bezradnie rozkładali

helplessly spread out in place

ręce. Razem z nimi

hands. Together with them

zaczęli się zjeżdżać turyści,

tourists started to arrive,

którzy będąc w drodze do jaskini

who are on their way to the cave

Mamuciej chcieli na własne oczy

They wanted to see a mammoth with their own eyes.

zobaczyć walkę ludzi z bezlitosną

to see the struggle of people against the ruthless

naturą. To właśnie

nature. It is именно

dla nich obok stoisk z

for them next to the stalls with

rozlewanym bimbrem pojawiły się

moonshine appeared

wkrótce pierwsze budki z hamburgerami.

Soon the first hamburger stalls.

W międzyczasie

In the meantime

ktoś zaczął umilać wszystkim

someone started to cheer everyone up

czas grając na banjo.

time playing the banjo.

Akcja ratownicza

Rescue operation

powoli zaczęła się zmieniać w

she slowly began to change into

wiejski festyn dla żądnych

village festival for the eager

sensacji gapiów.

spectators' sensation.

Floyd przebywał w swoim

Floyd was in his

podziemnym więzieniu już 4 dni,

in an underground prison for already 4 days,

gdy na miejscu pojawił się

when he/she arrived at the site

niespełna 21-letni dziennikarz

a journalist just under 21 years old

przysłany przez redakcję gazety

sent by the newspaper's editorial office

Louisville Courier Journal.

Louisville Courier Journal.

Nazywał się William Miller,

His name was William Miller,

ale znajomi nazywali go

but his friends called him

rudym komarem ze względu na

the red mosquito due to

kolor jego włosów, niski wzrost

the color of his hair, short stature

i bardzo wychudzoną sylwetkę.

and a very emaciated figure.

Jego modny i drogi

His fashionable and expensive.

garnitur mocno kontrastował

the suit strongly contrasted

z zabrudzonym i znoszonym

with dirty and worn out

ubraniem miejscowych farmerów,

the clothing of local farmers,

co stało się szybko ulubionym tematem

what quickly became a favorite topic

żartów i kpin pijanych tubylców.

jokes and mockery of drunken locals.

Reporter,

Reporter,

który natychmiast dorobił się

who immediately got rich

nowej ksywki, pan sekretarz,

new nickname, Mr. Secretary,

zapytał Homera o jego brata.

He asked Homer about his brother.

Ten nie chciał mu jednak nic

He, however, did not want anything from him.

powiedzieć. Zamiast tego

to say. Instead

wskazał Millerowi dziurem w ziemi,

he pointed out to Miller a hole in the ground,

mówiąc, aby w nią wszedł

saying to enter her

i sam o wszystko zapytał Floyda.

And he himself asked Floyd about everything.

Dziennikarz odszedł,

The journalist has left.

ale chwilę później wrócił,

but a moment later he returned,

ubrany w stary roboczy kombinezon,

dressed in an old work jumpsuit,

pożyczony zapewne od jakiegoś

borrowed probably from some

miejscowego robotnika.

local worker.

Trzymając w ręku zapaloną lampę

Holding a lit lamp in hand.

naftową, grzecznie poprosił

oil, politely asked

o wskazanie mu właściwej drogi.

to show him the right path.

Ważący zaledwie

Weighing just

53 kg dziennikarz

53 kg journalist

o wzroście nieprzekraczającym

of a height not exceeding

160 cm

160 cm

nie miał najmniejszego problemu

he had no problem at all

z wciśnięciem się w ciasny korytarz.

by squeezing into a narrow corridor.

Zaskoczony Homer

Surprised Homer

natychmiast ruszył za nim, zabierając

he immediately went after him, taking

ze sobą zapas jedzenia i picia.

a supply of food and drinks with them.

Pojawił się jednak problem,

However, a problem has arisen,

którego wcześniej nie było.

which was not there before.

Ciepło rozpalonych

The warmth of the ignited.

blisko wejścia ognisk sprawiło,

the proximity of the entrances to the fire pits made,

że zalegający przy otworze

that is obstructing the opening

śnieg zaczął topnieć.

The snow started to melt.

Lodowata woda zaczęła spływać

Icy water started to flow down.

do wnętrza, utrudniając

into the interior, making it difficult

im przeciskanie się przez szczeliny.

they are squeezing through the cracks.

Ta sama woda zebrała się

The same water has gathered.

wkrótce przy Floydzie,

soon with Floyd,

mocno wychładzając jego wyczerpany

strongly cooling his exhausted

organizm. Po dotarciu

organism. Upon arrival

do uwięzionego, dziennikarz

to the captive, journalist

próbował z nim porozmawiać, ale

he tried to talk to him, but

Collins mówił niespójnie.

Collins spoke incoherently.

Logiczne zdania przeplatał

He interspersed logical sentences.

niezrozumiałym bełkotem, wyraźnie

incomprehensible nonsense, clearly

tracąc wówczas kontakt z rzeczywistością.

losing contact with reality at that time.

Widział wtedy białe

He saw white then.

anioły i czuł zapach

angels and smelled the scent

smażonej wątróbki z cebulą.

fried liver with onions.

Woda spływająca na jego twarz

Water running down his face.

wydawała mu się być spienionym

she seemed to him to be frothy

mlekiem.

with milk.

Po nakarmieniu Floyda wyszli.

After feeding Floyd, they went out.

Widząc wprawę,

Seeing the skill,

z jaką pan sekretarz pokonywał

With what did Mr. Secretary overcome?

ciasne korytarze, Homer pomyślał,

narrow corridors, Homer thought,

że ten chudy rudzielec może się

that this skinny redhead can

jeszcze przydać.

still useful.

Zaraz po wyjściu Miller napisał

Right after leaving, Miller wrote.

obszerny artykuł, który przesłał

a lengthy article that he sent

do swojej redakcji. Dołączył

to your editorial office. Attached.

do niego wywiad z Collinsem.

An interview with Collins.

Po jego opublikowaniu o

After its publication about

więzionym grotołazie z Kentucky

imprisoned caver from Kentucky

zrobiło się jeszcze głośniej.

it got even louder.

O Floydzie zaczęły pisać

They started writing about Floyd.

gazety w Dallas, Chicago

newspapers in Dallas, Chicago

i Nowym Jorku. Relacje

and New York. Relations

z nieporadnej akcji ratunkowej

from a clumsy rescue operation

odczytywano przez zupełnie nowy

read through a completely new

wynalazek, jakim było radio.

the invention that was the radio.

Urząd telegraficzny

Telegraphic office

w Cave City każdego dnia

in Cave City every day

odbierał z całych Stanów Zjednoczonych

received from all over the United States

tysiące telegramów, zarówno

thousands of telegrams, both

z wyrazami wsparcia, jak i

with expressions of support, as well as

poradami. Pewien lekarz

with advice. A certain doctor

z Iowa zaoferował przeprowadzenie

from Iowa offered to conduct

pod ziemią amputacji

under the ground of amputation

uwięzionej nogi Floyda, jeśli tylko

trapped leg of Floyd, if only

ktoś wyśle po niego samolot.

Someone will send a plane for him.

Mechanik z Bostonu zasugerował

A mechanic from Boston suggested.

użycie podnośnika śrubowego.

use of a screw lift.

Ktoś z Kansas chciał wysłać

Someone from Kansas wanted to send

wiertarkę elektryczną lub

an electric drill or

palnik spawalniczy.

welding torch.

Tymczasem zebrani na farmie Boylów,

Meanwhile, those gathered at the Boyl farm,

coraz bardziej pijani eksperci

increasingly drunk experts

od doradzania, wciąż nie wiedzieli

from advising, they still did not know

jak wyciągnąć Collinsa.

how to pull out Collins.

4 lutego

February 4th

władze Louisville wysłały do

the authorities of Louisville sent to

Cave City specjalny pociąg

Cave City special train

z grupą górników i kamieniarzy,

with a group of miners and stonemasons,

a ci przywieźli ze sobą

and they brought with them

generator prądu oraz ogromnych

power generator and huge

rozmiarów wiertarkę do przewiercania

drill size for drilling

skał. Razem z nimi

rock. Together with them

przyjechał zastępca szefa tamtejszej

the deputy chief from there arrived

straży pożarnej, 33

fire brigade, 33

letni porucznik Robert Barton.

Summer Lieutenant Robert Barton.

Człowiek nie tylko

A person not only

odważny i ambitny, ale także

brave and ambitious, but also

butny i niezwykle arogancki.

proud and extremely arrogant.

A przy tym wystarczająco

And at the same time sufficiently

szczupły, aby się zmieścić w ciasny

slim to fit in tight

korytarz. Po swoim przybyciu

corridor. Upon their arrival

Barton natychmiast wszedł

Barton immediately entered.

do Floyda, aby ocenić całą

to Floyd, to assess everything

sytuację. Gdy tylko

the situation. As soon as

wyszedł, od razu ogłosił się dowódcą

He went out and immediately declared himself the commander.

akcji ratunkowej.

rescue operation.

Zaproponował dwa

He proposed two.

rozwiązania. Pierwsze polegać

solutions. The first involves

miało na założeniu Floydowi

it was supposed to be based on Floyd

specjalnej uprzęży i siłowym

special harness and force

wyciągnięciu go za pomocą liny.

pulling it out with a rope.

Jednocześnie ostrzegł,

At the same time, he warned,

że spowoduje to prawdopodobnie

that it will probably cause

urwanie przygniecionej kamieniem

breaking off crushed by a stone

stopy. Drugim pomysłem

feet. The second idea

było wykopanie za pomocą maszyn

there was excavation using machines

górniczych odpowiedniego szybu

mining shaft appropriate

na zboczu wzgórza, tuż za

on the hillside, just behind

Collinsem. Przy odrobinie szczęścia

Collinsem. With a little bit of luck.

udałoby się dostać do niego

it would be possible to get to him

poprzez poziomy przekop z dna

through a horizontal excavation from the bottom

szybu. O ile wcześniej

shaft. How much earlier

taki przekop nie spowoduje zawalenia

Such a trench will not cause a collapse.

się korytarza, w którym utknął

the corridor in which he got stuck

grotołaz, Floyd zostałby

caver, Floyd would have stayed

wtedy pogrzebany żywcem.

then buried alive.

Zanim podjęto decyzję,

Before the decision was made,

na miejscu pojawił się Johnny

Johnny has arrived on site.

Gerald, były wspólnik Collinsa.

Gerald, former partner of Collins.

Jego obecność

His presence

prowadziła do ostrego konfliktu

led to a sharp conflict

pomiędzy miejscowymi, a przyjezdnymi.

between the locals and the newcomers.

Farmerzy

Farmers

od samego początku byli wrogo

From the very beginning they were hostile.

nastawieni do obcych. Uważali

hostile towards foreigners. They considered

ich za panoszących się i

they are dominating and

szukających sławy pasożytów,

seeking fame parasites,

traktujących tubylców z nieukrywaną

treating the natives with open

pogardą. Te nastroje

contempt. These moods

skutecznie podsycał sam

he effectively stoked it himself

Gerald, który w uratowaniu Floyd'a

Gerald, who saved Floyd.

miał swój własny cel.

he had his own goal.

Zamierzał wykorzystać rozgłos

He intended to take advantage of the publicity.

towarzyszący całej akcji i

accompanying the whole action and

w miejscu jego uwięzienia stworzyć

create in the place of his imprisonment

atrakcję turystyczną.

tourist attraction.

Późnym wieczorem, w czwartek,

Late in the evening on Thursday,

5 lutego, pijany tłum farmerów

February 5th, a drunken crowd of farmers.

rzucił się na górników

he attacked the miners

i kamieniarzy z Louisville,

and stone masons from Louisville,

zmuszając ich do ucieczki z farmy.

forcing them to flee from the farm.

Tymczasem

Meanwhile

na miejsce wciąż przybywali kolejni

New arrivals continued to come to the place.

turyści. Zwabiały ich

tourists. They were lured by

prasowe artykuły, opisujące

press articles describing

przebieg nieporadnej akcji

the course of an awkward action

ratunkowej. Wkrótce

rescue. Soon

wokół otworów ziemi zrobił się

around the holes in the ground has formed

taki tłok, że Homer i Miller

Such a rush that Homer and Miller.

nie byli w stanie dopchać się

they were unable to push through

do niego pobliże. Aby mogli

to him closer. So that they could

do niego wejść z pożywieniem dla

to enter with food for him

Floyda, zastępca szeryfa hrabstwa

Floyd, the deputy sheriff of the county.

musiał im torować drogę przez

he had to pave the way for them through

tłum wystrzelonymi w niebo

a crowd shot into the sky

rewolwerowymi kulami.

with revolver bullets.

W międzyczasie kolejni handlowcy

In the meantime, more traders.

rozstawiali dookoła swoje budki.

They set up their booths around.

Można w nich było kupić

You could buy in them.

alkohol, hamburgery czy kawę.

alcohol, hamburgers or coffee.

Roześmiane dzieci

Laughing children

rzucały śnieżkami lub lepiły

they were throwing snowballs or making (snow)men

bałwany, a znudzeni dorośli

snowmen and bored adults

zaczęli szukać sobie jakiejkolwiek

they began to look for anything for themselves

rozrywki.

entertainment.

Wielu miejscowych grajków przygrywało

Many local musicians played.

tak radośnie, że mężczyźni

so joyfully that the men

zaczęli prosić obecne tam kobiety

they started asking the women present there

do tańca.

to dance.

Niektórzy urządzali sobie konkursy

Some organized competitions.

strzeleckie lub grali w karty.

shooting or played cards.

Sprzedawano losy na loterię,

Lottery tickets were being sold,

w której można było wygrać

in which one could win

rozkładane krzesła, watę cukrową

foldable chairs, cotton candy

lub darmowy wstęp do jaskini

or free entry to the cave

Mamuciej. Na ogniu

Mammoth. On the fire.

piekły się dorodne prosiaki,

they were roasting fat piglets,

a na prowizorycznych stolikach

and on makeshift tables

obok bimbru pojawiło się wino i piwo.

Next to moonshine, wine and beer appeared.

Swoją działalność

Your activity

prowadzili objazdowi portreciści

they conducted mobile portraitists

i ostrzyciele noży.

and knife sharpeners.

Można też było skorzystać z usług

One could also make use of the services.

golibrody. Okazję do

barbers. An opportunity to

łatwego zarobku wyczuli również

They also sensed an easy profit.

nielegalni bukmacherzy, którzy

illegal bookmakers who

przyjmowali zakłady na to, czy

they were accepting bets on whether

Collinsa uda się wyciągnąć żywego.

Collins will manage to pull him out alive.

Jakby tego było mało,

As if that wasn't enough,

ludzie skarżyli się na wszechobecnych

people complained about the ubiquitous

kieszonkowców i złodziei

pickpockets and thieves

opon samochodowych.

car tires.

Wstrząśnięty tymi doniesieniami burmistrz

Shaken by these reports, the mayor

Cave City o pomoc poprosił

Cave City asked for help.

gubernatora Kentucky.

Governor of Kentucky.

W międzyczasie wyciągnąć

In the meantime, pull out.

Floyda próbował

Tried Floyd.

Johnny Gerald.

Johnny Gerald.

Po dojściu do uwięzionego grotołaza

After reaching the trapped caver

przez kilka godzin za pomocą łomu,

for several hours using a crowbar,

młotka i przecinaka odłupywał

chipping away with a hammer and chisel

kolejne kawałki skały wokół

more pieces of rock around

ciała Collinsa. Udało mu się

Collins's body. He managed to

trochę wyswobodzić jego tors

a little to free his torso

i biodra. Floyd mógł już

and hips. Floyd could already

nieznacznie poruszać rękami

slightly move your hands

i prawą nogą, ale czuł przy tym

and his right leg, but he felt it at the same time

ogromny ból. Gerald

huge pain. Gerald

nie mógł jednak dosięgnąć do

he couldn't reach the

dużego kamienia leżącego na lewej

a large stone lying on the left

stopie swojego byłego wspólnika.

at the feet of your former partner.

Na powierzchnię wrócił

He returned to the surface.

z poczuciem doznanej porażki.

with a sense of experienced failure.

Natychmiast zdał całą

He immediately passed everything.

relację Millerowi, który jego

a report to Miller, who his

zmagania opisał w swoim kolejnym

he described the struggles in his next one

artykule.

article.

Następnego dnia porucznik

The next day the lieutenant

Bardone ponownie zaproponował swoją

Bardone once again proposed his.

pomoc. Gerald odmówił.

Help. Gerald refused.

Zgodził się za to Homer,

Homer agreed to that,

który wierzył, że tylko w ten sposób

who believed that only in this way

można było uratować jego

he could have been saved

brata. Obaj mężczyźni

brother. Both men

pokłócili się. Gerald

They had a fight. Gerald.

ustąpił dopiero wtedy, gdy

he only yielded when

Homer zagroził mu, że jeśli nie zmieni

Homer threatened him that if he didn't change

zdania, to go na miejscu zastrzeli.

Sentences will shoot you on the spot.

Plan zakładał

The plan assumed.

wywleczenie częściowo oswobodzonego

extraction of partially liberated

grotołaza za pomocą liny.

caver using a rope.

Floyd został

Floyd was.

ostrzeżony o ryzyku urwania mu

warned about the risk of it breaking off

stopy, a być może nawet całej

feet, and maybe even the whole thing

nogi. Mimo to zgodził

legs. Nevertheless, he agreed.

się na takie rozwiązanie.

to such a solution.

Natychmiast założono mu uprząż,

He was immediately fitted with a harness,

do której przywiązano linę.

to which the rope was tied.

W tym samym czasie

At the same time

poprowadzono do niego długi przewód

A long cable was led to him.

elektryczny z kilkoma świecącymi

electric with some glowing

żarówkami. Jedną z nich

with light bulbs. One of them

umiejscowiono tuż przy jego twarzy,

placed right by his face,

aby Floyd mógł się nieco

so that Floyd could relax a bit

ogrzać.

to heat.

Homer, Miller, Gerald i

Homer, Miller, Gerald, and

Bardon zajęli wyznaczone pozycje

The Bardon took up their designated positions.

w podziemnych korytarzach.

in the underground corridors.

Na powierzchni ustawiło się

It has settled on the surface.

kilkunastu innych mężczyzn.

dozens of other men.

Na umówiony znak

At the agreed sign

wszyscy zaczęli ciągnąć grubą linę.

Everyone started pulling the thick rope.

Wtedy Floyd poruszył się,

Then Floyd moved,

a jego barki lekko uniosły.

and his shoulders slightly lifted.

Nagle z jego

Suddenly from his

gardła wyrwał się przeraźliwy

a terrifying scream escaped from the throat

krzyk. Po kolejnym pociągnięciu

scream. After another stroke

drugi, a później trzeci.

second, and then third.

Wyjący z bólu

Howling in pain

grotołaz zaczął błagać, żeby

the caver began to beg for

już przestali. Całą

they have already stopped. The whole

akcję natychmiast przerwano.

The action was immediately halted.

Kolejna próba oswobodzenia

Another attempt at liberation

Collinsa zakończyła się fiaskiem.

The Collins affair ended in failure.

Wtedy porucznik Bardon

Then Lieutenant Bardon

zaproponował drugie rozwiązanie,

he proposed a second solution,

czyli wykopanie pionowego szybu.

which means digging a vertical shaft.

Zanim rozpoczęto

Before it began

przygotowania do jego wydrążenia,

preparations for its hollowing out,

nazwisko Floyda Collinsa

the surname of Floyd Collins

znane już było w całym kraju.

It was already known throughout the country.

Zdjęcie grotołaza,

Photo of a caver,

udostępnione przez jego ojca,

shared by his father,

zdobiło pierwsze strony większości

it adorned the front pages of most

amerykańskich gazet.

American newspapers.

Przedruki artykułów

Reprints of articles

Williama Millera cieszyły się

William Miller was pleased.

coraz większą popularnością.

increasing popularity.

Przerywano audycje radiowe,

Radio broadcasts were interrupted,

aby nadać wiadomości z Kentucky.

to send messages from Kentucky.

Nawet prezydent

Even the president

Zjednoczonych, Kelvin Coolidge,

United, Calvin Coolidge,

z uwagą śledził w Białym Domu

he closely monitored in the White House

wszelkie doniesienia z akcji ratowniczej.

any reports from the rescue operation.

Tymczasem tłum

Meanwhile, the crowd

na farmie Boylów wciąż się powiększał.

At the Boyl farm, it was still growing.

8 lutego

February 8th

było tam już 10 tysięcy osób

There were already 10,000 people there.

i nadal przybywały kolejne.

and more continued to arrive.

Stopniowe poszerzanie

Gradual widening

podziemnych tuneli prowadzących

underground tunnels leading

do Floyda sprawiło, że coraz

to Floyd made it increasingly

więcej ludzi mogło się do niego dostać.

more people could get to it.

Nikt nie był jednak

However, no one was.

w stanie go wyciągnąć.

in a position to pull it out.

Rankiem

In the morning

10 lutego, podczas kolejnego

February 10, during the next

transportu pożywienia,

transport of food,

część korytarza w odległości 5 metrów

a part of the corridor at a distance of 5 meters

od Collinsa zawaliła się,

from Collins has collapsed,

całkowicie zamykając go

completely closing it

w pułapce bez wyjścia.

in a dead-end trap.

Homer z Millerem na zmianę

Homer with Miller in turns

próbowali udrożnić przejście,

they tried to clear the passage,

ale szybko okazało się, że nie dadzą rady.

But it quickly turned out that they wouldn't be able to manage.

Było tam zbyt ciasno

It was too tight there.

na skuteczne operowanie młotkami

for effective hammer operation

i przecinakami,

and with cutters,

a zasypany gruzem odcinek

a section buried in rubble

był zbyt długi.

it was too long.

Ze względu na wciąż napływającą wodę,

Due to the still incoming water,

użycie narzędzi elektrycznych

use of power tools

nie wchodziło w grę.

It was out of the question.

Choć nadal można było z nim nawiązać

Although it was still possible to connect with him.

kontakt głosowy, stało się jasne,

voice contact, it became clear,

że już nie będzie można go nakarmić.

that it will no longer be possible to feed him.

Floyd przebywał już

Floyd had already been

pod ziemią od 12 dni

underground for 12 days

i coraz częściej miewał

and more often he had

halucynacje. Był przekonany,

hallucinations. He was convinced,

że znajduje się we własnym łóżku,

that he is in his own bed,

żeje kanapkę z kurczakiem

eats a chicken sandwich

lub pływa w rzece.

or swims in the river.

Gdy chwilowo odzyskiwał świadomość,

When he momentarily regained consciousness,

skarżył się na przerażający ból,

complained of excruciating pain,

zimno i dreszcze.

Cold and chills.

Pardon wiedział, że nie było już

Pardon knew that there was no longer any.

czasu do stracenia.

time to spare.

Nakazał więc natychmiastowe

He therefore ordered immediate

rozpoczęcie prac przy wydrążaniu szybu.

Commencement of work on shaft excavation.

Kierownikiem tych robót

The manager of these works.

został inżynier Henry Carmichael,

engineer Henry Carmichael remained,

który przybył na farmę

who arrived at the farm

kilka godzin wcześniej

a few hours earlier

na polecenie gubernatora Kentucky.

at the request of the governor of Kentucky.

Tuż po nim pojawił się także

Right after him, there also appeared

stanowy oddział Gwardii Narodowej,

state branch of the National Guard,

dowodzony osobiście przez wicegubernatora.

personally led by the deputy governor.

Od tej chwili

From this moment on

cała akcja ratunkowa

the entire rescue operation

przybrała wojskowy charakter.

adopted a military character.

Żołnierze siłowo przesunęli

The soldiers forcefully moved.

wszystkich obecnych na miejscu ludzi

all the people present on site

na odległość kilkuset metrów

at a distance of several hundred meters

od centrum wydarzeń.

from the center of the events.

Cały teren starannie ogrodzono,

The entire area has been carefully fenced off.

a dostępu do tego miejsca

to access this place

zaczęli strzec uzbrojeni

they started to guard armed

po zęby strażnicy.

to the teeth of the guards.

Spowodowało to ogromne

This caused a huge

niezadowolenie społeczne.

social discontent.

Turyści protestowali, bo z miejsca

Tourists protested because from the place

oznaczonego przez wojsko

marked by the military

niczego nie widzieli.

they saw nothing.

Straganiarze w pośpiechu

Vendors in a hurry

przeciągali swoje stoiska.

they were dragging their booths.

Przestawiano namioty i stoliki.

The tents and tables were rearranged.

Podczas przeparkowywania samochodów

During the parking of cars

doszło do kilkudziesięciu kraks.

There were several dozen crashes.

Ale wesoły wiejski festyn

But the joyful village festival

trwał nadal,

it continued,

tylko już nieco dalej od Floyda Collinsa.

just a bit further from Floyd Collins.

Tuż poza wojskowym ogrodzeniem

Just beyond the military fence.

karnawałowa atmosfera

carnival atmosphere

osiągnęła swój szczyt.

has reached its peak.

Pojawili się nawet żonglerzy

They even had jugglers.

popisujący się cyrkowymi sztuczkami.

showing off circus tricks.

Kosztujące pół dolara

Costing half a dollar.

odbitki zdjęcia Floyda

Floyd's photo prints

rozchodziły się jak ciepłe bułeczki.

They were selling like hotcakes.

Wędrowni kaznodzieje

Wandering preachers

wzywali do modlitw, intonując

they called for prayers, intoning

religijne pieśni.

religious songs.

Kwitło pijaństwo i hazard.

Drunkenness and gambling were flourishing.

Ktoś sprowadził panie do towarzystwa,

Someone has brought you ladies for company,

oferujące swoje usługi

offering their services

w ogrzewanych piecykami namiotach.

in heated tent stoves.

Sprzedawano hamburgery,

Hamburgers were sold,

hot dogi i gotowaną kukurydzę.

hot dogs and boiled corn.

Rodzice kupowali dzieciom

Parents bought their children.

kolorowe balony oraz słodycze,

colorful balloons and sweets,

a miejscowi bimbrownicy

and the local moonshiners

nie nadążali z przywożeniem

they couldn't keep up with bringing them in

kolejnych beczek

the next barrels

ich księżycowego specjału.

their lunar specialty.

Redakcje największych gazet

Editorial offices of the largest newspapers

domagały się od swoich korespondentów

they demanded from their correspondents

kolejnych artykułów.

next articles.

Tymczasem przebywający na farmie

Meanwhile, staying on the farm

dziennikarze zostali odsunięci

The journalists were sidelined.

od centrum wydarzeń,

from the center of events,

tracąc tym samym dostęp

thus losing access

do informacji z pierwszej ręki.

to firsthand information.

Aby wywiązać się ze swoich obowiązków

To fulfill its obligations.

zaczęli więc sami wymyślać

So they started to come up with ideas themselves.

sensacyjne newsy.

sensational news.

A to pies Collinsa nie spał

And that dog of Collins didn't sleep.

przez tygodnia,

for a week,

a to jego ojciec postradał zmysły.

And his father has lost his mind.

Jedni pisali, że Floyd wyszedł

Some wrote that Floyd has left.

w końcu o własnych siłach.

finally on one's own strength.

Inni, że lokalne władze

Others, that local authorities

ogłosiły właśnie jego śmierć.

they just announced his death.

Mniej więcej w tym czasie

Around that time.

jakiś reporter nazwał szczelinę,

some reporter called the crack,

w której utknął grotołaz

in which the cavers got stuck

jaskinią piaskową.

sand cave.

I choć tak naprawdę

And although in reality

nie była to ani jaskinia,

it was neither a cave,

ani tym bardziej piaskowa,

nor any more so than sand,

nazwa ta natychmiast się przyjęła.

The name was immediately accepted.

Piszono, że to wszystko

It was written that this is all.

było tylko sprytną mistyfikacją.

it was just a clever hoax.

Że Collins upozorował swoje uwięzienie,

That Collins faked his own imprisonment,

aby zdobyć sławę

to gain fame

oraz darmową reklamę

and free advertising

nowej jaskini,

new cave,

którą właśnie odkrył.

which he has just discovered.

Dlatego już dawno uciekł

That's why he fled a long time ago.

sekretnym tunelem

through a secret tunnel

i skrył się w bliżej nieznanym miejscu.

and hid in a place unknown to anyone.

Albo, że Floyd został

Or that Floyd was

podstępnie zamordowany

murdered treacherously

na polecenie rządu federalnego,

at the request of the federal government,

ponieważ odkrył pod ziemią złoto

because he discovered gold underground

ukryte podczas wojny secesyjnej.

hidden during the Civil War.

Zapanował informacyjny chaos.

There was an informational chaos.

Nikt nie wiedział, co w tej historii

No one knew what was in this story.

jest prawdą, a co fikcją.

what is true and what is fiction.

To jednak nie miało żadnego znaczenia

It didn't matter at all.

dla ludzi próbujących

for people trying

za wszelką cenę dostać się do Floyda.

Get to Floyd at all costs.

Gdy wytypowano odpowiednie miejsce,

When the appropriate place was selected,

ustawiono w nim dwie ciężkie

two heavy ones were set in it

mechaniczne łopaty,

mechanical shovels,

używane w górnictwie.

used in mining.

Floyd Collins przebywał pod ziemią

Floyd Collins was underground.

już dwa tygodnie.

It's been two weeks already.

Od dwóch dni nie jadł i nie pił.

He hasn't eaten or drunk for two days.

Był coraz słabszy,

He was getting weaker and weaker,

ale przemaganie uciekał.

But the victory was escaping.

Inżynier Carmichael oszacował,

Engineer Carmichael estimated,

że pionowy szyb o głębokości

that the vertical shaft is of a depth

19 metrów

19 meters

z dwumetrowym korytarzem bocznym

with a two-meter side corridor

prowadzącym do grotołaza

leading to the caver

powinien zostać ukończony

should be completed

w ciągu trzech godzin.

within three hours.

Na miejscu już czekał lekarz,

The doctor was already waiting on site,

aby udzielić uwolnionemu Floydowi

to grant the freed Floyd

pierwszej pomocy.

first aid.

Podstawiono karetkę pogotowia,

An ambulance was called.

która miała odwieźć rannego grotołaza

which was supposed to take the injured speleologist back

do najbliższego szpitala.

to the nearest hospital.

Urząd odpalono w czwartkowy poranek

The office was opened on Thursday morning.

12 lutego.

February 12.

Ale zaledwie 10 minut po rozpoczęciu

But just 10 minutes after the start.

przekopu Carmichael kazał

Carmichael ordered the excavation.

natychmiast wyłączyć oba silniki.

immediately shut down both engines.

Pojawił się bowiem problem,

A problem has arisen,

którego nikt wcześniej nie przewidział.

that no one had predicted before.

Zauważono, że otwór

It was noted that the hole

jaskini piaskowej zaczął

the sand cave has begun

zasysać spaliny wydobywające się

suck in the exhaust gases escaping

z silników.

from engines.

Stwarzało to realne zagrożenie,

It created a real threat,

że uwięziony wewnątrz Collins

that trapped inside Collins

śmiertelnie się nimi zatruje,

he will be fatally poisoned by them,

a trzeba się do niego dokopać.

and you have to dig it out.

Inżynier nie stracił jednak

The engineer did not lose, however.

zimnej krwi i natychmiast zarządził

cold blood and immediately ordered

rozpoczęcie ręcznego kopania.

Start of manual digging.

Czas pracy oszacował

Estimated working time.

wstępnie na 30 godzin,

preliminarily for 30 hours,

po czym nakazał sprowadzić do siebie

after which he ordered to bring to him

50 ochotników.

50 volunteers.

W ciągu godziny zgłosiło się do niego

Within an hour, he was approached by.

ponad 300 mężczyzn.

over 300 men.

Przynieśli ze sobą własne kilofy,

They brought their own picks with them,

łomy, młoty, łopaty

sledgehammers, hammers, shovels

i wiadra.

and buckets.

Od razu odesłano z powrotem

It was sent back immediately.

z powodu ich nietrzeźwości.

due to their intoxication.

Pozostałych stu podzielono na zmiany,

The remaining hundred were divided into shifts,

wyznaczając każdemu konkretne zadanie.

assigning each person a specific task.

Rozpoczęła się walka z czasem.

The fight against time has begun.

Jedni kopali, drudzy

Some dug, others...

wynosili gruz.

They carried out the rubble.

Pomagali im żołnierze Gwardii Narodowej.

They were helped by National Guard soldiers.

Reszta odpoczywała,

The rest was resting.

czekając na swoją kolej.

waiting for your turn.

Twarde kamienne podłoże

Hard stone substrate

oraz liczne głazy,

and many boulders,

które trzeba było rozbijać kilowami

which had to be broken up with hammers

na mniejsze kawałki, aby je usunąć,

into smaller pieces to remove them,

od samego początku bardzo spowalniały pracę.

From the very beginning, they significantly slowed down the work.

Do tego dochodziły

This was added to it.

trudne warunki pogodowe.

difficult weather conditions.

Szeroki na dwa metry szyb

Two meters wide fast

pogłębiał się ze średnią prędkością

It deepened at an average speed.

zaledwie 20 cm na godzinę.

only 20 cm per hour.

Ktoś zaproponował

Someone suggested.

użycie dynamitu

use of dynamite

w pierwszym etapie kopania.

in the first stage of digging.

Odrzucono ten pomysł

The idea was rejected.

z obawy, że wstrząs

out of fear that the shock

spowoduje zawalenie się

will cause a collapse

podziemnych korytarzy.

underground corridors.

Operacja przekopania się

The operation of tunneling through.

do łaza jeszcze bardziej nagłośniła

to the buzz even more amplified

całą akcję ratunkową.

the entire rescue operation.

W liczącym wówczas niespełna

At that time counting barely

700 mieszkańców Cave City

700 residents of Cave City

przebywało już wtedy ponad

there were already more than

25 tysięcy ludzi

25 thousand people

z kilkunastu stanów.

from several states.

W tamtejszych sklepach szybko skończyły się

The stores there quickly ran out.

zapasy wody i pożywienia.

supplies of water and food.

Pastwiska zmieniły się

The pastures have changed.

w parkingi, a w jedynym banku

in the parking lot, and in the only bank

zabrakło gotówki.

There was a shortage of cash.

Za udostępnienie kawałka

For sharing a piece.

podłogi lub wanny do spania

floors or bathtubs for sleeping

miejscowi pobierali opłatę,

the locals charged a fee,

a ich domy pękały w szwach.

and their houses were bursting at the seams.

Ci, którzy nie znaleźli miejsca

Those who did not find a place.

pod dachem, spali we własnych

Under the roof, they slept in their own.

autach, w sklepach, a nawet

in cars, in stores, and even

na zaśnieżonych trawnikach pod

on the snowy lawns under

stertą grubych koców.

a pile of thick blankets.

Wszyscy czekali na jakiekolwiek

Everyone was waiting for something.

wieści z jaskini piaskowej.

news from the sand cave.

Każdego wieczoru do burmistrza

Every evening to the mayor.

Cave City z Białego Domu

Cave City from the White House

osobiście dzwonił prezydent Kulicz,

President Kulicz personally called.

aby zapytać o postępy akcji

to ask about the progress of the action

ratunkowej. Tymczasem

rescue. Meanwhile

pogłębianie szybu trwało nieprzerwalnie

The deepening of the shaft continued uninterrupted.

przez cztery kolejne dni.

for four consecutive days.

Dopiero

Just.

po 90 godzinach

after 90 hours

ciężkiej pracy ratownicy

rescue workers' hard work

znaleźli się w końcu tuż za

they finally found themselves just behind

Floydem Collinsem.

Floyd Collins.

W poniedziałek 16 lutego

On Monday, February 16th.

1925 roku

the year 1925

dokładnie o godzinie

exactly at o'clock

13.30

1:30 PM

najpierw natrafili na jego stopę

first, they came across his foot

przygniecioną kamieniem.

crushed by a stone.

Usunęli go. Nogi

They removed him. Legs.

grotołaza były zimne i nieruchome,

the caver's hands were cold and motionless,

podobnie jak odkopana

similarly to the uncovered

chwilę później reszta jego ciała.

A moment later, the rest of his body.

Obecny na miejscu

Present on site.

medyk wkrótce potwierdził

the medic soon confirmed

najgorsze obawy.

the worst fears.

Floyd Collins był martwy

Floyd Collins was dead.

i to zdaniem lekarza

and this is the doctor's opinion

co najmniej od trzech dni.

for at least three days.

W akcie zgonu wpisano, że śmierć

The death certificate states that the death

nastąpiła w piątek 13 lutego.

It occurred on Friday, February 13th.

Pogrożony

Drowned

w żałobie ojciec zdecydował się

in mourning, the father decided to

na pozostawienie syna w miejscu,

to leave the son in a place,

w którym zmarł. Rodzina

in which he died. Family

i najbliżsi ostatni raz

and the closest for the last time

pożegnali Floyda, a przy jego ciele

they said goodbye to Floyd, and by his body

odprawiono nabożeństwo pogrzebowe.

The funeral service was held.

Jeszcze tego samego

Still the same.

dnia szyb zasypano, a

On that day, the windows were covered with snow, and...

wejście do jaskini piaskowej wysadzono

The entrance to the sand cave was blown up.

dynamitem, całkowicie je

with dynamite, completely it

zawalając. Nikt wówczas

collapsing. No one at that time

jeszcze nie przypuszczał, że

he still did not suspect that

nie był to ostatni pogrzeb Collinsa.

It was not the last funeral of Collins.

W ciągu

In the course of

następnej doby cała okolica

the next day the whole area

opustoszała. Turyści

deserted. Tourists

rozjechali się do swoich domów,

they went off to their homes,

pozostawiając po sobie mnóstwo

leaving behind a lot

śmieci oraz pełne kieszenie tubylców,

garbage and full pockets of the locals,

którzy bardzo wzbogacili się

who became very wealthy

na trwającej ponad dwa tygodnie

lasting more than two weeks

akcji ratunkowej.

rescue operation.

Właściciel farmy, Bisley Doyle,

The owner of the farm, Bisley Doyle,

także zapragnął wzbogacić się

he also wanted to get rich

na tej tragedii.

on this tragedy.

Przy głównej drodze ustawił wielki

He set up a huge one by the main road.

napis informujący, że 200

a notice informing that 200

metrów dalej, na dnie jaskini

meters away, at the bottom of the cave

piaskowej, wciąż uwięzione jest

sand, still trapped is

ciało słynnego Floyda Collinsa.

the body of the famous Floyd Collins.

Później brał 50

Later, he took 50.

procentów od każdego, kto chciał

percent of everyone who wanted

na własne oczy zobaczyć to miejsce.

to see this place with my own eyes.

Za dodatkową opłatą

For an additional fee.

pokazywał ludziom 12-kilogramowy

he was showing people a 12-kilogram

kamień, który uwięził Floyda

the stone that trapped Floyd

pod ziemią. Zabrał

underground. He took

go sobie na pamiątkę tuż po

go for a keepsake just after

zakończonej akcji ratunkowej.

completed rescue operation.

Z takim rozwojem wypadków

With such a turn of events.

nie mógł pogodzić się Homer Collins.

Homer Collins could not come to terms with it.

Z tego powodu

For this reason.

zdecydował się podpisać

he decided to sign

8-miesięczny kontrakt na występy

8-month performance contract

w Vaudeville'u opowiadającym

in a storytelling Vaudeville

o tragicznej śmierci jego starszego

about the tragic death of his older brother

brata. Całe

brother. Whole

wypłacone z góry honorarium

paid upfront fee

przeznaczył na opłacenie siedmiu

allocated for the payment of seven

górników, którzy 17 kwietnia

miners, who on April 17

1925

1925

roku dokopali się do

they dug up to

ciała i wyciągnęli je na zewnątrz.

they pulled the bodies outside.

Tydzień później

A week later

jego zwłoki zostały zabalsamowane

his body was embalmed

i pochowane po raz drugi.

and buried for the second time.

Tym razem na cmentarzu

This time at the cemetery

w pobliżu rodzinnej farmy.

near the family farm.

Ale i tam Floyd nie zaznał

But there Floyd did not experience.

spokoju.

peace.

Kilkanaście lat później

Several years later

porykający się z problemami finansowymi

struggling with financial problems

Lee Collins sprzedał farmę

Lee Collins sold the farm.

łącznie z wielką jaskinią kryształową

including the great crystal cave

odkrytą przez jego syna

discovered by his son

10 lat wcześniej.

10 years earlier.

W tajemnicy przed resztą rodziny

In secret from the rest of the family.

za dodatkową opłatą

for an additional fee

przekazał nowemu właścicielowi

handed over to the new owner

także prawa do dysponowania

also the rights to dispose of

szczątkami Floyda.

the remains of Floyd.

Kupcem był dentysta z

The buyer was a dentist from

Horse Cave w Kentucky

Horse Cave in Kentucky

dr Harry Thomas.

Dr. Harry Thomas.

Był tym pozbawiony wszelkich skrupułów.

He was devoid of any scruples.

Postanowił on

He decided.

ekshumować ciało Collinsa,

exhume Collins' body,

włożyć je do specjalnej trumny ze szklanym

put them in a special coffin with glass

wiekiem i umieścić wewnątrz

age and place inside

jaskini jako makabryczną atrakcją

a cave as a macabre attraction

turystyczną.

tourist.

Pamięć o zmarłym tragicznie grotołazie

Memory of the tragically deceased caver.

wciąż była jeszcze żywa w Kentucky,

she was still alive in Kentucky,

więc chętnych na zobaczenie

so anyone interested in seeing

jego zwłok nie brakowało.

There was no lack of his corpse.

Dentysta szybko

The dentist quickly.

się wzbogacił, a to nie spodobało

he got rich, and that wasn't liked

się konkurencji.

of the competition.

W nocy 19 marca

On the night of March 19.

1929 roku

the year 1929

trumna z ciałem

coffin with the body

Floyda została skradziona

Floyd was stolen.

przez nieznanych sprawców.

by unknown perpetrators.

Zwłoki znaleziono następnego

The body was found the next day.

dnia w krzakach, niedaleko

in the bushes, not far away

wejścia do jaskini.

entrance to the cave.

Były sprofanowane i niekompletne.

They were desecrated and incomplete.

Brakowało lewej stopy,

The left foot was missing,

tej samej, która została przygnieciona

the same one that was crushed

obluzowanym kamieniem.

loose stone.

Zaginęła i już nigdy

She disappeared and never returned.

jej nie odnaleziono.

She was not found.

Wkrótce ciało Floyda Collinsa

Soon the body of Floyd Collins.

wróciło do tej samej jaskini,

returned to the same cave,

ale tym razem spoczęło

but this time it rested

w zwykłej trumnie, którą szczelnie zamknięto

in a regular coffin that was tightly closed

i przykuto łańcuchem

and chained up

do jednej z kamiennych ścian.

to one of the stone walls.

W roku 1941

In the year 1941

wokół jaskini Mamuciej

around the Mammoth Cave

utworzono Park Narodowy.

National Park was created.

W jego skład

In its composition

nie weszła jednak była farma Collinsów,

However, the Collins farm did not come in.

ponieważ doktor Thomas

because Doctor Thomas

nie zgodził się odsprzedać jej władzom stanowym.

he did not agree to sell it to the state authorities.

Uczynił to

He did it.

dopiero 20 lat później

only 20 years later

jego wnuk.

his grandson.

W roku 1961

In the year 1961

władze parku zamknęły

the park authorities closed

wielką jaskinię kryształową dla zwiedzających.

a large crystal cave for visitors.

Szczątki Floyda

The remains of Floyd.

pozostały w jej wnętrzu

remained within her interior

pożerane przez wilgoć i czas.

devoured by moisture and time.

Dopiero w roku

Only in the year

1989

1989

na prośbę wciąż żyjących krewnych

at the request of living relatives

grotołaza postanowiono

cave explorer was decided

wynieść je z jaskini i pochować

take them out of the cave and bury them

na cmentarzu przy pobliskim kościele

at the cemetery by the nearby church

dla zwiedzających.

for visitors.

Czwarty pogrzeb Collinsa

The fourth funeral of Collins.

okazał się być jego ostatnim.

turned out to be his last.

Na jego nagrobku

On his tombstone

wyryto napis informujący,

an inscription informing was engraved,

że w tym miejscu

that in this place

spoczął największy znany badacz jaskiń.

The greatest known cave researcher has passed away.

Choć było to zdanie mocno przesadzone,

Although it was a severely exaggerated statement,

właśnie w taki sposób

just in that way

postanowiono uhonorować Floyda,

It was decided to honor Floyd.

który za swoje jaskiniowe marzenia

who for his cave dreams

zapłacił najwyższą cenę.

paid the highest price.

Akcja ratunkowa

Rescue operation

w jaskini piaskowej

in the sand cave

w czasie jej trwania

during its duration

była największym wydarzeniem medialnym

was the biggest media event

w Stanach Zjednoczonych

in the United States

od czasu zakończenia I wojny światowej.

since the end of World War I.

Przebił ją dopiero dwa lata później

He only penetrated her two years later.

Charles Lindbergh

Charles Lindbergh

i jego samotny lot przez Atlantyk.

and his lonely flight across the Atlantic.

Warto przy tym zaznaczyć,

It is worth noting that,

że słynny pionier amerykańskiego lotnictwa

that the famous pioneer of American aviation

także miał swój niewielki epizod

he also had his small episode

w historii Floyda Collinsa.

in the story of Floyd Collins.

Będąc wówczas

At that time

23-letnim kadetem szkoły lotnictwa

23-year-old cadet of the aviation school

w Teksasie,

in Texas,

był ujęty przez gazetę Chicago Tribune

He was featured by the Chicago Tribune.

jako pilot.

as a pilot.

Jego zadanie polegało na dostarczaniu

His task was to deliver.

swoim własnym dwupłatowcem

with their own biplane

negatywów zdjęć

photo negatives

z akcji ratunkowej w Kentucky

from the rescue operation in Kentucky

do redakcji chicagowskiego dziennika.

to the editorial office of the Chicago newspaper.

Homer Collins

Homer Collins

nigdy nie pogodził się

he never came to terms

ze śmiercią swojego starszego brata.

with the death of his older brother.

Do końca życia

Until the end of life

obwiniał się o to,

he blamed himself for it,

że nie był w stanie go uratować.

that he was not able to save him.

Trapiony pogłębiającymi się wyrzutami sumienia,

Haunted by deepening pangs of conscience,

popadł w końcu w alkoholizm,

he finally fell into alcoholism,

z którego nigdy już nie wyszedł.

from which he never came out again.

Zmarł na marskość wątroby

He died of liver cirrhosis.

16 września

September 16th

1969 roku.

1969.

Miał wówczas

He had then.

66 lat.

66 years old.

Rudy Comar,

Rudy Comar,

czyli dziennikarz William Miller,

so journalist William Miller,

biorący czynny udział w akcji ratunkowej,

actively participating in the rescue operation,

za swoje reportaże

for your reports

z jaskini piaskowej

from the sand cave

otrzymał nagrodę Pulitzera.

he received the Pulitzer Prize.

Gdy był u szczytu sławy,

When he was at the height of his fame,

poświęcił mu starstwo

he dedicated his old age to him

na rzecz rodzącej się telewizji.

for the emerging television.

Zmarł 29 grudnia

He died on December 29th.

1983 roku

the year 1983

w wieku 79 lat.

at the age of 79.

Choć Floyd Collins

Though Floyd Collins

był święcie przekonany,

he was absolutely convinced,

że pod farmą Boylów

that under the Boylows' farm

znajduje się wielka jaskinia,

there is a large cave,

do dziś nikomu nie udało się tego potwierdzić.

To this day, no one has managed to confirm it.

Tak naprawdę

Actually

to po śmierci Collinsa

after Collins' death

nikt nawet nie odważył się jej szukać.

No one even dared to look for her.

KONIEC!

THE END!

Subtitles by the Amara.org community

Subtitles by the Amara.org community