Wpływ wojny w Ukrainie na rynek energii - rozmowa z Maciejem Bukowskim #5

Ropa, gaz, odnawialne źródła energii. Wywiady, analizy, komentarze. Zaprasza WPC Poland.

Oil, gas, renewable energy sources. Interviews, analyses, comments. Invited by WPC Poland.

Dzień dobry Państwu, witam serdecznie w kolejnym odcinku podcastu Energetyka bez tajemnic.

Good morning everyone, I warmly welcome you to another episode of the podcast "Energy Without Secrets."

Po długiej przerwie mam zaszczyt zaprosić Państwa na rozmowę z Maciejem Bukowskim,

After a long break, I have the honor of inviting you to a conversation with Maciej Bukowski.

głównym ekspertem w Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz analitykiem współpracującym z Instytutem Nowej Europy,

a main expert in the Ministry of Climate and Environment and an analyst collaborating with the Institute of New Europe,

gdzie opublikował serię artykułów dotyczących geopolitycznych aspektów transformacji energetycznej, w tym podatku węglowego.

where he published a series of articles on the geopolitical aspects of energy transformation, including the carbon tax.

Dzień dobry Macieju.

Good morning, Maciej.

Dzień dobry, bardzo dziękuję za zaproszenie.

Good morning, thank you very much for the invitation.

Bardzo się cieszę, że mam okazję porozmawiać i proszę powiedz kilka słów o sobie słuchaczom.

I am very happy to have the opportunity to talk, and please tell the listeners a few words about yourself.

A więc cóż dodać do tego co powiedziałeś, jestem rzeczywiście najgłównym specjalistą w Departamencie Spraw Międzynarodowych Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

So what can I add to what you said, I am indeed the chief specialist in the Department of International Affairs of the Ministry of Climate and Environment.

Po godzinach piszę doktorat na tematyce geopolityki i zwiększenia klimatu i także jestem ekspertem w Instytucie Nowej Europy, wspaniałym, rosnącym polskim think tanku.

In my spare time, I am writing a doctoral thesis on geopolitics and climate enhancement, and I am also an expert at the Institute of New Europe, a wonderful, growing Polish think tank.

No i może powiedzieć, że ta tematyka na skrzyżowaniu energetyki, geopolityki i zwiększenia klimatu jest dla mnie bardzo ważna.

Well, I can say that the topic at the intersection of energy, geopolitics, and climate change is very important to me.

No i może powiedzieć, że ta tematyka na skrzyżowaniu energetyki, geopolityki i zwiększenia klimatu.

Well, it can be said that this topic is at the intersection of energy, geopolitics, and climate change.

Myślę, że geopolityki to jest mój chleb powszedni w zasadzie od rana do wieczora w różnych wymiarach, więc o tym dzisiaj będziemy rozmawiać.

I think that geopolitics is my daily bread basically from morning to evening in various dimensions, so that is what we will be discussing today.

Dokładnie tak. Nie dziwię się, że od rana do wieczora, ponieważ te tematy cały czas żyją, cały czas coś się dzieje, szczególnie teraz podczas kryzysu energetycznego dotykającego tak naprawdę nie tylko Europę Polskę, ale cały świat.

Exactly. I'm not surprised that it's from morning to evening, because these topics are constantly alive, something is always happening, especially now during the energy crisis affecting not only Europe and Poland, but the whole world.

Nie tylko Europę Polskę, ale cały świat.

Not only Europe, Poland, but the whole world.

I z racji Twojego doświadczenia i wykonywanych funkcji, chciałbym zapytać Cię o kilka aspektów z tym związanych, żebyś mógł może szczerze wytłumaczyć źródła tych problemów obecnie dziejących się na rynkach.

And due to your experience and the functions you perform, I would like to ask you about a few related aspects so that you might explain the sources of the problems currently occurring in the markets.

Może jakie są najważniejsze wydarzenia, albo czego możemy się spodziewać w najbliższym czasie.

Maybe what are the most important events, or what can we expect in the near future.

No i jak wszyscy wiemy, kryzys energetyczny jest związany z agresją Rosji w Ukrainie.

Well, as we all know, the energy crisis is related to Russia's aggression in Ukraine.

I proszę powiedz mi, jak oceniasz stan światowej energetyki kilka miesięcy po rozpoczęciu tej wojny w Ukrainie?

And please tell me, how do you assess the state of the global energy sector a few months after the outbreak of this war in Ukraine?

A więc tak, mijają cztery miesiące od rozpoczęcia inwazji Rosji na Ukrainę, która z punktu widzenia biopolityki, takiej stricte sensu, to zdaje się myślę stanowić taki najważniejszy sądzę katalizator zmian w układzie międzynarodowym.

So, it has been four months since the beginning of Russia's invasion of Ukraine, which, from the point of view of biopolitics, in a strict sense, seems to be the most important catalyst, I think, for changes in the international order.

Bo w ostatnich kilkudziesięciu latach, bo w sumie to ciężko byłoby wskazać na inny kryzys tak daleko idący w skutkach geopolitycznych od czasu co najmniej w wypadku muru berlińskiego.

Because in the last few decades, it would be difficult to point to another crisis with such far-reaching geopolitical consequences since at least the case of the Berlin Wall.

A co więcej, dzisiaj ten wymiar gospodarczy tego kryzysu jest jeszcze bardziej jakby złożony i kaskadowy.

Moreover, today the economic dimension of this crisis is even more complex and cascading.

Ostatecznie żyjemy w świecie zglobalizowanym, no ale jednak też gdzie by dzisiaj człowiek nie skierował oczu czy uszu.

Ultimately, we live in a globalized world, but still, wherever a person directs their eyes or ears today.

No to tam jest mowa właśnie o deglobalizacji, recesji, stagflacji, czy też ostatnio, jak wiemy, widmie klęski głodu.

Well, there is talk of deglobalization, recession, stagflation, or recently, as we know, the specter of famine.

No i w efekcie państwa nie tylko w Europie, ale też w końcu świata względem naszej tutaj geograficznej lokalizacji, to podejmują się przeglądu niemal w zasadzie każdego aspektu swojej polityki zagranicznej.

And as a result, countries not only in Europe but also at the end of the world, in relation to our geographical location here, are undertaking a review of almost every aspect of their foreign policy.

I jakby ten stan rzeczy stanowi właśnie tło dla, no ja to nazywam taką rewolucją kopernikańską w energetyce.

And this state of affairs serves as a backdrop for, well, I call it a Copernican revolution in energy.

Jak się dzisiaj wyłania na dobrą sprawę w przyspieszony tempie, zważywszy na to, co teraz się dzieje.

How it truly emerges today at an accelerated pace, considering what is happening now.

A trzeba jednak pamiętać, że mówimy o procesie tej rewolucji transformacji energetycznej, która postępuje i może niejako miejscami troszeczkę spowalnia,

We must remember, however, that we are talking about the process of this energy transformation revolution, which is progressing and may somewhat slow down in some places.

zważywszy na przesłanki bezpieczeństwa energetycznego, które ponownie wyłania się na pierwszy plan jako taki najważniejszy wymiar działalności państwa w obszarze bezpieczeństwa.

Considering the premises of energy security, which is once again emerging at the forefront as the most important dimension of the state's activity in the area of security.

Ale jednak proces tej transformacji energetycznej jest zapoczątkowy.

But the process of this energy transformation is just beginning.

Został już jakiś czas temu, w zasadzie to z 20 lat też można wysięgnąć, żeby dopatrzeć się tych początków,

It was quite some time ago, actually, you can go back about 20 years to see its beginnings.

kiedy koncepcja dekarbonizacji zaczęła powolutku znajdować miejsce w dokumentach strategicznych po obu stronach Atlantyku.

When the concept of decarbonization began to gradually find a place in strategic documents on both sides of the Atlantic.

Jednocześnie jednak, czy może równolegle, mamy dzisiaj taką konieczność nawigowania właśnie tymi dwoma

At the same time, however, or perhaps in parallel, we have today a necessity to navigate precisely these two.

pozornie raptem, w zasadzie można powiedzieć, wykluczającymi się priorytetami.

Seemingly suddenly, one could say, excluding conflicting priorities.

Czyli jakby koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego z jednej strony,

So, on one hand, the necessity of ensuring energy security,

a z drugiej konieczności kontynuacji właśnie tych już wspomnianych różnymi działań na rzecz dekarbonizacji poprzez zwłaszcza mitygację klimatyczną,

and on the other hand, the necessity to continue these already mentioned various actions for decarbonization, especially through climate mitigation,

czyli de facto redukcję emisji gazów cieplarnianych.

which means, in fact, a reduction in greenhouse gas emissions.

No i łączenie tych dwóch priorytetów już widocznie dzisiaj kształtuje politykę energetyczną państw i przepływy handlowe na terenie Polski.

And the combination of these two priorities is already visibly shaping the energy policy of the states and trade flows in Poland today.

No i też oczywiście szerzej jakby tak in extensą gospodarkę światową.

Well, of course, also more broadly, like in extenso, the global economy.

Państwa dzisiaj nadają przecież bardziej niż wcześniej priorytet krajowej produkcji energii,

Countries are prioritizing domestic energy production more than before today.

współpracy bardziej regionalnej niż globalnej w obszarze właśnie energetyki.

more regional cooperation than global in the field of energy.

Tworzyć zaczynają takiego różnego rodzaju polityczne bloki, można powiedzieć,

They are starting to create various types of political blocs, you could say,

w obrębie których współpracują i z których wykluczają natomiast inne państwa na podstawie przesłanianych.

within which they cooperate and from which they exclude other states based on the underlying factors.

na podstawie przesłanek geopolitycznych.

based on geopolitical premises.

Ale no właśnie ten proces takiej troszeczkę dekompozycji,

But precisely this process of a slight decomposition,

tego niejako takiego multilateralizmu energetycznego,

this kind of energy multilateralism,

który przez ostatnie kilkadziesiąt lat nabrał całkiem sporych urmęńców,

which over the last several dozen years has gained quite a few followers,

no to jednak on podminowuje te też dekady starań na rzecz zwiększenia wzajemnych powiązań energetycznych

Well, he is undermining those decades of efforts to increase mutual energy connections.

no i stworzy ryzyko takiej właśnie docelowo politycznej w obszarze energetyki,

and it will create the risk of a politically targeted situation in the energy sector.

ale też niejako może i technologicznej innej fragmentacji,

but also in a way perhaps of technological other fragmentation,

której skutki dopiero dobrą sprawą będziemy widzieć.

whose effects we will only see in due time.

No ale jakby też warto chyba podkreślić, że jakby remediowanie temu,

But it’s also worth emphasizing that remedying this,

naprawianie tego stanu rzeczy, czy jakkolwiek odnoszenie się do niego,

fixing this situation, or addressing it in any way,

starając się go zmienić, no odbywa się poprzez, to jest myślę warte podkreślenia,

trying to change him, well it happens through, I think it is worth emphasizing,

bo tak mam wrażenie, że troszeczkę niedostatecznie dużo się o tym dzisiaj mówi,

because I have the impression that it is not talked about enough today,

że to nie jest kwestia jakby wolnego rynku, tylko wręcz na odwrót,

that it is not a matter of a free market, but rather the opposite,

jakby ingerencji w sektor energetyczny na zupełnie niespotykaną w ostatnich czasach skalę,

as if intervention in the energy sector on a scale completely unprecedented in recent times,

bo przecież sektor energetyczny jakkolwiek oczywiście w każdym państwie stanowi sektor strategiczny,

because the energy sector is, of course, a strategic sector in every country,

dlatego nigdy nie można było mówić o jego liberalizacji jako takiej, tak?

That's why one could never really speak of its liberalization as such, right?

Ale jednak te kilka ostatnich dekad, no to tak ogólnie rzecz biorąc, to charakteryzowały się, tak generalizując,

However, those last few decades, generally speaking, were characterized by, broadly generalizing,

jednym postępem w zakresie uwalniania rynków energii, tak?

One step towards freeing energy markets, right?

W skali globalnej.

On a global scale.

A dzisiaj mamy zrób do czynienia naprawdę z ingerencją rynkową na naprawdę masową skalę.

And today we are dealing with market intervention on a truly massive scale.

Rządy przecież zlecają budowę nowej infrastruktury dla paliw kopalnych,

Governments are commissioning the construction of new infrastructure for fossil fuels,

kontrolują gdzie firmy kupują i sprzedają energię,

they monitor where companies buy and sell energy,

ustanawiają różne, nie wiem, limity marżowe, ograniczają emisję gazów cieplarnianych, tak?

They set various, I don't know, margin limits, restrict greenhouse gas emissions, right?

Podatek węglowy, różne wprowadzania standardów, et cetera, et cetera.

Carbon tax, various standards implementations, etc., etc.

No i jakby ja nie mówię tego...

Well, it's not like I'm saying that...

Tak.

Yes.

Rządy przecież ustalają też politykę w sprawie odnawialnych źródeł energii.

Governments also establish policies regarding renewable energy sources.

One kształtują czy dane źródła mogą być budowane, jak na przykład ustawa 10H w Polsce,

One shape whether data sources can be built, such as the 10H law in Poland.

która zablokowała rozwój wiatraków onshore, tak?

which blocked the development of onshore wind farms, right?

A teraz nowe ustawy, które pozwalają na budowę ich offshore,

And now new laws that allow for their offshore construction,

więc no zdecydowanie rządy tutaj mają głos stwórczy.

So, yes, the government definitely has a creative voice here.

Oczywiście.

Of course.

Przecież chociażby nawet też, wiesz, na innym rupie, jakby płaszczyźnie,

After all, even if, you know, on another level, as if in another dimension,

jak chodzi o OZE, no to ta taksonomia europejska, która jest, jakby wchodzi, tak?

As far as renewable energy sources are concerned, this European taxonomy is, so to speak, coming into play, right?

Która też de facto wysyła bardzo silne sygnały na rynek co do tego,

Which in fact also sends very strong signals to the market regarding this,

które technologie są prewerowane, a które nie.

Which technologies are preferred and which are not?

Czyli które powinny dostawać linie kredytowe, a które nie, i tak dalej.

So which should be granted credit lines, and which should not, and so on.

Jakby ten wymiar ingerencji ma bardzo wiele poziomów,

As if this dimension of interference has many levels.

ale ten teraz wywołany czy, powiedzmy, wygenerowany właśnie wojną na Ukrainie,

but this one triggered now or, let's say, generated just by the war in Ukraine,

no to jest coś zupełnie, no może nie, że niespotykanego,

well, this is something completely, well maybe not that unusual,

bo właśnie chciałem teraz troszeczkę opowiedzieć, bo wydaje mi się,

because I wanted to talk a little bit now, because it seems to me,

że to może być tutaj dość relewantne, o takich pewnych paralelach

that this could be quite relevant here, about certain parallels

między wydarzeniami sprzed pół wieku, a tym, co się dzieje dzisiaj,

between the events of half a century ago and what is happening today,

ale które ma to, jakby ta sytuacja obecna, czy jakaś skala tej ingerencji po wojnie,

but which has this, like the current situation, or some scale of this intervention after the war,

znaczy po rozpoczęciu inwazji rosną Ukrainy w obszarze energetyki,

It means that after the start of the invasion, Ukraine's energy sector is growing.

no ma bardzo geopolityczne uwarunkowania.

Well, it has very geopolitical conditions.

No i tak, to jest jakby, można powiedzieć, że skala tej ingerencji,

Well, so it's like, you could say that the scale of this intervention,

przy jednocześnie rosnących cenach paliw i surowców,

with simultaneously rising prices of fuels and raw materials,

no przywołuje pewne skojarzenia, moim zdaniem, znaczy nie tylko moim,

Well, it evokes certain associations, in my opinion, not just in my opinion,

ale to jest takie dzisiaj dość w świecie eksperckim powszechne skojarzenie,

but it is quite a common association today in the expert world,

oczywiście z kryzysem naftowym lat 70-tych słynnym,

of course with the famous oil crisis of the 1970s,

czy raczej może w zasadzie powinniśmy powiedzieć, żeby być bardziej precyzyjnym,

or rather, we should basically say, to be more precise,

ze serią kryzysów energetycznych, jakie miały miejsce w tamtym okresie.

with the series of energy crises that took place during that period.

I wydaje mi się, że jakoś tam, może staram się nie rozpowiadać,

And it seems to me that in some way, maybe I'm trying not to spread the word.

idąc daleko w szczegół, ale z grubsza chciałbym może tam przybliżyć to, jak to wyglądało,

Going far into detail, but broadly I would like to maybe clarify how it looked there.

bo to po prostu wydaje mi się dość może, nie powiem, że nie pokaże nam, gdzie zmierzamy,

because it simply seems to me quite maybe, I won't say that it won't show us where we are heading,

ale być może nam będzie w stanie zasygnalizować pewnego rodzaju błędy,

but perhaps it will be able to signal some kind of errors to us,

których nie musimy popełniać, które zostały na przykład popełnione

which we do not have to make, which were for example made

przez rządy amerykańskie w latach właśnie 70-tych, czy nawet wcześniej,

through American governments in the 1970s, or even earlier,

bo na przykład na długo jeszcze, zanim OPEC zmniejszył produkcję,

because, for example, long before OPEC reduced production,

wprowadził embargo na ropę wobec USA i tam innych krajów,

imposed an embargo on oil against the USA and other countries there,

które w swoim czasie wspierały Izrael w wojnie Yom Kippur, tam właśnie w 73 roku,

which supported Israel during the Yom Kippur War, there in 1973,

to, która właśnie, ten embargo był odpowiedzią na to wsparcie udzielone Izraelowi,

that, which just now, this embargo was a response to the support provided to Israel,

no to jednak ingerencje rynkowe amerykańskiego rządu,

Well, there are indeed market interventions by the American government,

wcześniej jeszcze, a długo wcześniej na dobrą sprawę,

earlier still, and long before that, to be honest,

dały wtedy podwalejny, podświatowy kryzys naftowy.

They then gave way to a sub-surface, underground oil crisis.

Jeszcze w latach 50-tych, po wojnie drugiej, prezydent Eisenhower na przykład,

Even in the 1950s, after the Second World War, President Eisenhower, for example,

ograniczył wtedy import ropy w celach ochrony amerykańskich producentów,

he then restricted oil imports to protect American producers,

co pozwoliło rzeczywiście, taka naprawdę przesłanka jakby za tym działaniem,

what really allowed, like a real premise behind this action,

amerykańskiemu sektorowi naftowemu rozwinąć skrzydła.

to allow the American oil sector to spread its wings.

Ten big oil wtedy naprawdę, to jest 2-0.

That big oil then really is 2-0.

Już po tej jakby epoce tego wielkiego boomu tam w XIX wieku,

Already after this seemingly era of the great boom back in the 19th century,

potem w pierwszej połowie XX wieku, kiedy była pierwsza wojna, druga wojna światowa,

then in the first half of the 20th century, when there was the First World War, the Second World War,

wszystko to się rozwijało i potem już po drugiej wojnie,

everything developed and then after the Second World War,

między innymi te działania właśnie za prezydenta Eisenhowera,

among other things, these actions were indeed during President Eisenhower's time,

pozwoliły ruszyć temu przemysłowi tak naprawdę, naprawdę z kopyta.

They truly allowed this industry to really take off.

No ale, mając wówczas miejsce ogromny wzrost gospodarczy w Stanach,

Well, with a huge economic growth in the States at that time,

nie ograniczył wzrostu cen, no bo jednak,

he did not limit price increases, well because after all,

w sensie te działania nie wpłynęły na ograniczenie wzrostu cen,

in the sense that these actions did not affect the limitation of price increases,

no bo ten wzrost gospodarki był ogromny.

Well, the economic growth was enormous.

No i później na przykład, jak u władzy był trochę kilkanaście lat później prezydent Nixon,

Well, and then for example, when President Nixon was in power a little over a decade later,

no to on tak, ci, którzy to oceniają, że dość nieudolnie podjął szereg działań różnych

Well, those who assess it say that he rather clumsily undertook a series of various actions.

na rzecz stymulacji gospodarczej kraju,

for the purpose of stimulating the country's economy,

zwykle dodawał wtedy słynne paryfy złota,

he usually added the famous gold perfumes then,

prowadził kontrolę płac i cen, w tym także właśnie ropy naftowej i gazu,

he conducted a review of wages and prices, including oil and gas as well.

ale w efekcie podaż krajowa w ogólnowodorów w Stanach jeszcze się zmniejszyła.

But as a result, domestic supply of hydrocarbons in the United States has decreased even further.

A na domiar złego ogłosił taki program federalny,

And to make matters worse, he announced such a federal program,

na mocy którego to urzędnicy decydowali,

by which officials decided,

jak rozdzielać po rynku różne paliwa.

how to distribute different fuels in the market.

Pograź sobie.

Go ahead and play.

To, że na przykład oleje palowe, napędowe, czy paliwo lotnicze,

That, for example, palm oils, diesel fuels, or aviation fuel,

tam dana agencja decydowała o tym, co gdzie idzie.

There, the given agency decided what goes where.

Nie brzmi to dobrze.

That doesn't sound good.

No nie brzmi to dobrze, oczywiście.

Well, that doesn't sound good, of course.

A później jeszcze był oczywiście wielki kryzys końca lat 70.,

And then, of course, there was the great crisis of the late 1970s.

kiedy miała miejsce rewolucja w Iranie,

when did the revolution in Iran take place,

której pokład się w zasadzie w dalszym ciągu odczuwamy tam na swój sposób.

which we still basically feel there in our own way.

I Iran po rewolucji wtedy,

I Iran after the revolution then,

wstrzymał produkcję, zmniejszył światową podaż tropy.

He suspended production, reducing the global supply of the trail.

No i tutaj też federalne kontrole cen i alokacje nie pomogły.

And here too, federal price controls and allocations did not help.

Dopiero później troszeczkę,

Only a little later,

prezydent Carter rozpoczął proces deregulacji cen,

President Carter initiated the process of deregulating prices,

a prezydent Reagan go jeszcze przyspieszył.

and President Reagan accelerated it even more.

Wtedy, w ciągu następnych kilkudziesięcioleci,

Then, in the following decades,

rząd USA stopniowo ograniczał swoją jakby rolę w gospodarce energetycznej,

the US government gradually reduced its supposed role in the energy economy,

tak to nazwijmy, że tam zlikwidowano te kwoty importowe,

let's call it that the import quotas were eliminated there,

zniesiono kontrole cen i tak dalej.

Price controls have been lifted and so on.

Zrezygnowano wtedy z tego systemu alokacji, jakby co do zasady.

At that time, this allocation system was abandoned, as if by principle.

I jakby,

And like,

tę historię opowiadam po to, żeby gdzieś tam mieć z tyłu głowy o tym,

I tell this story so that I have it at the back of my mind somewhere.

że te egopolityczne i różne takie tam struktury,

that these egopolitical and various such structures,

które są jak takie trochę płyty tektoniczne,

which are like somewhat tectonic plates,

że na siebie nachodzą, nasuwają się,

that they overlap, they suggest themselves,

powodują różnego rodzaju zgrzyty w świecie,

they cause various kinds of clashes in the world,

przekładają się, nosią rzeczy na stan gospodarki, tak?

They translate into, they carry things to the state of the economy, right?

I stan energetyki.

And the state of energy.

Zawsze było tak w przyszłości, że kiedy zmieniał się jakby źródło,

It has always been the case in the past that when the source seemed to change,

pochodzenia mocy napędowej dla gospodarki,

the source of driving power for the economy,

nie wiem, od dawna na węgiel, z węgla potem na ropę,

I don't know, for a long time on coal, then from coal to oil.

teraz z ropy na ozę powiedzmy,

now from oil to renewable energy, let's say,

z tą ozę to jeszcze zobaczymy jak to będzie,

We'll see how it goes with this oz.

ale generalnie chodzi mi o ten proces transformacji energetycznej,

but generally, I am referring to this energy transformation process,

który by jako taki miał miejsce zawsze wcześniej,

which would always take place earlier,

to wiązało się z tym nowa redystrybucja siły politycznej w świecie.

This was associated with a new redistribution of political power in the world.

I to też ma dzisiaj miejsce.

And this is also happening today.

Jakby ten dzisiejszy kontekst wojny na Ukrainie,

As if the current context of the war in Ukraine,

to też jakby pokazuje, że te wszystkie zmienne elementy

it also shows that all these variable elements

po tej wazji właśnie rosyjskiej, o której zaraz sobie może porozmawiam,

after this Russian invasion, which we can discuss shortly,

bardziej tak szczegółowo,

more in detail,

ale w pewnym poziomie ogólności warto o tym pamiętać,

but at a certain level of generality, it is worth remembering this,

że one też trochę taki, wiesz, taki efekt motyla,

that they also have a bit of that, you know, butterfly effect,

że czasami strzepot skrzydeł na jednym końcu świata

that sometimes the flutter of wings on one end of the world

wywołuje pozornie jedynie niepowiązane skutki na drugim końcu, tak?

It seemingly produces only unrelated effects on the other end, right?

I to jest dokładnie tak samo.

And it's exactly the same.

I żeby często te skutki móc dostrzec, przewidzieć albo w jakiś sposób remediować

And in order to often be able to notice, anticipate, or remedy these effects.

sytuację, która jest antycypowana w zakresie na przykład pogorszenia się

a situation that is anticipated in terms of, for example, a worsening

sytuacji w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, nie?

the situation regarding energy security, right?

W takim kraju czy regionie, no to trzeba podejmować takie starania,

In such a country or region, one has to make such efforts.

które no możliwie są najbardziej optymalne.

which are possibly the most optimal.

Oczywiście ciężko to jest, nierzadko przewidzieć w przód, prawda?

Of course, it is difficult to predict the future, right?

I określić, jakie to są działania, ale tak jak nam pokazuje ta właśnie

And to specify what those actions are, but as it shows us this one...

lekcja historii tam ze Stanów z lat 70.

a history lesson from the States from the 1970s.

Być może są pewnego rodzaju działania, których unikać się powinni,

Perhaps there are certain types of actions that they should avoid.

których powinniśmy unikać może na tej zasadzie.

whom we should avoid on this basis.

Rozumiem. No jest to ciekawa koncepcja.

I understand. Well, it's an interesting concept.

Myślę, że właśnie, jak wspomniałeś, nie mówi się może o tym,

I think that, as you mentioned, maybe we don't talk about it.

tak szeroko obecnie, ale cytując Marka Twaina, historia może nie powtarza się,

so widely now, but quoting Mark Twain, history may not repeat itself,

ale się rytmuje i no i oczywiście możemy znaleźć, tak jak powiedziałeś,

but it rhymes and of course we can find it, just like you said,

nawiązania do tego kryzysu energetycznego z lat 70.

references to the energy crisis of the 1970s.

I tutaj oczywiście pierwsza kwestia, która się nasuwa, jest to rynek ropy.

And here, of course, the first issue that arises is the oil market.

Kilka miesięcy temu, kiedy rozmawiałem z Kamilią Klejną,

A few months ago, when I was talking to Kamila Klejna,

odnośnie przewidywań dotyczących rynku ropy, rynku energetyki

regarding predictions about the oil market, the energy market

po pandemii koronawirusa, jak to się może rozwinąć,

after the coronavirus pandemic, how can this develop,

właśnie przewidywaliśmy, że te ceny prawdopodobnie wzrosną

We were just predicting that these prices are likely to increase.

z bardzo niskich w czasie pandemii, ponieważ jest branża naftowa,

from very low during the pandemic, because it is the oil industry,

gazownicza również, one są połączone. One były niedoinwestowane.

The gas infrastructure as well, they are connected. They were underfunded.

Wszystkie te inwestycje w czasie tani ropy, a potem podczas pandemii,

All these investments during the time of cheap oil, and then during the pandemic,

które nie zostały po prostu wpompowane w wydobycie, w poszukiwanie nowych służb,

that were not simply pumped into extraction, into the search for new services,

te pieniądze po prostu nie było ich i nie było nowych źródeł.

These money simply weren't there, and there were no new sources.

I teraz na przykład widzimy to na rynku, że OPEC czy inne kraje mówią,

And now, for example, we see it in the market that OPEC or other countries are saying,

no my nie możemy produkować więcej, ponieważ nie mamy takich mocy.

Well, we cannot produce more because we do not have such capacity.

I powiedz mi, jak ty oceniasz wpływ wojny na rynek ropy, gazu,

And tell me, how do you assess the impact of the war on the oil and gas market?

wiadomo, troszkę to dodało, ale czy bez wojny również mielibyśmy

Of course, it added a little, but would we have had it without the war as well?

takie wysokie ceny tych surowców energetycznych?

Such high prices for these energy raw materials?

Czy jednak one byłyby niższe? Co ty o tym myślisz?

Would they be lower, though? What do you think about that?

To ma rzeka oczywiście. Natomiast jak chodzi o ropę w pierwszej kolejności,

Of course, it has a river. However, when it comes to oil, first and foremost,

bo są pewne jakby takie też strukturalne paralele między tym,

because there are certain structural parallels between this,

że zachowuje się jednak ropę, jednak gazu, natomiast są osobne rynki,

that it retains oil, however gas, while there are separate markets,

więc też osobne koszyki, osobno trzeba o nich rozmawiać,

so separate baskets as well, we need to talk about them separately,

więc jak chodzi o ropę w pierwszej kolejności, no to sporo się już wydarzyło,

So when it comes to oil, quite a lot has happened first and foremost.

ale najwięcej myślę dopiero przed nami. Może zacznijmy od samej Rosji.

But I think the most is still ahead of us. Maybe let's start with Russia itself.

Patrząc na cały eksport rosyjskich paliw kopalnych za pośrednictwem statków toparowych,

Looking at the entire export of Russian fossil fuels via tanker ships,

torbociągów, to rozmiary przesyłu i gdzie na pewno jest to,

for bagpipes, it’s the sizes of the shipment and where it is definitely located,

że rosyjska wartość faktycznie spadły ostatnio tam w okresie luty, marzec do maja.

that the Russian value actually fell recently during the period from February to May.

Było wyliczenie mówię, że jakieś 100 milionów dolarów dziennie.

There was a calculation that I say is about 100 million dollars a day.

Ale jednocześnie Rosja dzisiaj zarabia jakieś 40% więcej ze względu na ceny na rynkach,

But at the same time, Russia is earning about 40% more today due to market prices.

które wzrosły, ale trzeba pamiętać, że one wzrosły jeszcze przed rozpoczęciem wojny na Ukrainie.

which increased, but it should be noted that they rose even before the war in Ukraine began.

Czyli teraz można to tak sobie wyobrazić na zasadzie takiej,

So now it can be imagined in such a way,

że już bardzo taki rozhajcowany piec, jeszcze jest starość ogoreńczy pokryty.

That it's already a very ragged furnace, and there's still an old cucumber covered.

Po prostu, bo jeszcze więcej do niego dorzucono poprzez te wojny.

Simply put, because even more was added to him through these wars.

Zaraz może sobie opowiemy tam trochę więcej o tym,

In a moment, we can tell each other a bit more about it there.

ale po prostu chciałbym teraz jeszcze na wstępie na takim pewnym poziomie ogólności

But I would just like to start now with a certain level of generality.

zaznaczyć, że jednak należało mieć za punkt wyjścia po prostu gdzieś wyobrażenie o tym,

to note that it was necessary to have some kind of idea about this as a starting point,

że nawet bezwojny Ukrainie teraz, w Ukrainie przepraszam, to sytuacja,

that even without war in Ukraine now, in Ukraine I apologize, the situation is,

w której jednak gospodarka światowa zbliżała się do pewnego rodzaju stagnacji,

in which, however, the global economy was approaching a kind of stagnation,

a przynajmniej punktowo w danych krajach po covidzie siłą rzeczy ten rebound musiał w pewnym momencie nastąpić,

and at least in specific countries after COVID, the rebound had to happen at some point by necessity,

no to oczywistym byłoby wówczas, że właśnie te ceny pójdą do góry.

Well, it would then be obvious that these prices will rise.

I tak też się właśnie zaczęło na jesień dziać.

And that's how it all started to happen in the fall.

Ale jeszcze nie wszędzie, bo na przykład w takich Chinach,

But not everywhere yet, because for example in such China,

gdzie teraz bardzo silny lockdown chyba co czas ma miejsce,

where there is currently a very strong lockdown, I think it happens sometimes,

mówimy dzisiaj 1 lipca, porozmawiamy,

Today is July 1st, we will talk.

ale wiem, że w Szanghaju i niektórych chyba bodajże też w kilku innych dużych miastach,

but I know that in Shanghai and also in a few other large cities,

jak on zostanie zniesiony, no to tam ten popyt na ropę,

once it is lifted, then there will be demand for oil there,

którą wprawdzie Chińczycy teraz masowo importują z Rosji na dużym dyskancie,

which the Chinese are now massively importing from Russia at a large discount,

no to jednak ta cena na rynku światowym też potrzebuje prawdopodobnie jeszcze bardziej do góry.

Well, that price on the world market probably still needs to go even higher.

No ale to może o tym zaraz.

Well, maybe we'll talk about that soon.

Jak chodzi o samą skutki wojny w Ukrainie na rynek ropy,

As for the effects of the war in Ukraine on the oil market,

no to też są te skutki powiedzmy bezpośrednie i pośrednie.

Well, those are the direct and indirect effects, let's say.

Te, które są teraz takie najbardziej powiedzmy dla nas politycznie odczuwalne,

Those that are now the most politically felt for us, let's say,

czyli może o tym wymiarze, zanim przejdziemy po prostu do portfela kobalskiego

So maybe about this dimension, before we simply move on to the Kobal wallet.

i tego jak go boli rosnąca cena paliwa na stacji,

and how much the rising fuel prices at the station hurt him,

ale politycznie to może zaczniemy od dwójka sama,

but politically, maybe we should start with the duo alone,

bo Stany pierwsze ogłosiły embargo na ropę z Rosji,

because the United States imposed an embargo on oil from Russia,

tylko że tam to był taki bardziej symboliczny gest niż praktyczny,

"Only that it was more of a symbolic gesture than a practical one."

ponieważ udział rosyjskiej ropy w amerykańskim rynku nigdy nie był duży,

because the share of Russian oil in the American market has never been significant,

był w zasadzie marginalny.

it was basically marginal.

No ale wysłało to silny sygnał do naftowców tam w związku z planami zwiększenia krajowego wydobycia.

But it sent a strong signal to oil companies there regarding plans to increase domestic production.

Teraz nawet się mówi o ropie z łupków,

Now they even talk about shale oil,

czy nawet o szelinowaniu,

or even about shelling,

jakimś tam generalnie rzeczach, które jeszcze rok, dwa temu,

about some general things that a year or two ago,

złożywszy na demokratów, którzy są władzy,

blaming the Democrats who are in power,

sterują w Stanach.

they are steering in the United States.

No to jest jakby tematy, które wiesz, odchodziły do Lanusa,

Well, these are like topics that you know, were going to Lanus,

bo sprostanych środowiskowych, klimatycznych i tak dalej generalnie, no.

because of the environmental, climate-related issues and so on generally, well.

Natomiast dzisiaj...

However, today...

Tak, można zauważyć bardzo mocny zwrot w tej kwestii wydobycia w Stanach łupki.

Yes, a very strong shift can be noticed in this issue of shale extraction in the United States.

Oczywiście łupki, odkąd zaczęła się rewolucja łupkowa to cały czas działały,

Of course, shale has been in operation ever since the shale revolution started.

ale można teraz zauważyć właśnie zachęty nawet do wydobycia w Stanach,

but one can now notice incentives for extraction even in the United States,

w których to nie było popularne w tym momencie.

in which it was not popular at that moment.

Dokładnie tak.

Exactly so.

Też teraz więcej pozwoleń,

Now there are also more permits,

nic wydawanych przez rząd federalny na właśnie te, na wydobycie.

nothing issued by the federal government for exactly that, for extraction.

Generalnie jest...

Generally it is...

No, te stan ruszalski pyta.

No, these are the Rusalski men asking.

No, ale jeszcze do Stanów może za chwilkę wrócimy.

No, but we might return to the States in a moment.

Bo jak chodzi o to embargo,

Because when it comes to that embargo,

no to oczywiście warto powiedzieć o tym, jak się sprawa ma u nas w Unii.

Well, it is certainly worth mentioning how things are with us in the Union.

Gdzie ma się?

Where is it supposed to be?

Zgoła inaczej.

Completely differently.

Bo państwa unijne są, jak wiemy, do rosyjskiej ropy bardzo zależne, tak?

Because, as we know, EU countries are very dependent on Russian oil, right?

I to embargo teraz, o którym się cały czas mówi, unijnym,

And this embargo now, which is constantly being talked about, the EU one,

to jest jakby ten cel tego zakazu,

this is like the aim of this ban,

to jest żeby import rosyjskiej ropy został zmniejszony o 90% do lutego przyszłego roku.

This is to reduce the import of Russian oil by 90% by February of next year.

To jest zaraz, tak naprawdę.

This is right away, actually.

Mamy lipiec.

It's July.

To jest kilka miesięcy.

This is a few months.

Więc jakby to uderzenie, ono nastąpi, jeżeli zostanie, będzie egzekwowane, tak?

So, the impact will happen if it remains, it will be enforced, right?

To będzie naprawdę duża, duża, duża rzecz.

This is going to be really big, big, big.

Duży jakby taki, powiedzmy, że korytarz czy odnoga jakiejś rzeki

Large, as if it were, let's say, a corridor or a branch of some river.

nagle będzie, będzie po prostu szła w innym kierunku.

Suddenly she will just be going in a different direction.

Bo tą ropę będzie trzeba czymś zastąpić.

Because this oil will need to be replaced with something.

To nie jest tak, że zniknie potrzeba.

It's not that the need will disappear.

Zniknie po prostu...

It will simply disappear...

Podaż z danego kierunku.

Supply from a given direction.

Ale to, co jest istotne, to też warto podkreślić,

But what is important is also worth emphasizing,

bo też mam wrażenie, jak czytam to niekiedy,

because I also have the impression that sometimes when I read this,

ta rzecz gdzieś tam troszeczkę ginie w dyskusji,

that thing gets a little lost in the discussion somewhere,

albo w ogóle nie jest uwypuklana.

or not highlighted at all.

To jest to, że absolutnie kluczowym elementem tej sankcji

This is because an absolutely key element of this sanction is

będzie zakaz ubezpieczania eksportu rosyjskiej ropy.

There will be a ban on insuring the export of Russian oil.

Bo produkty przeznaczone dla ropy powinny mieć jakby znacznie utrudnioną możliwość

Because products intended for oil should have their ability significantly hindered.

potem przekierowywania tej ropy do innych regionów, jak Chinie czy Indie, tak?

Then redirecting this oil to other regions, like China or India, right?

Bo jeżeli będzie taka sytuacja trwała, jaka ma miejsce teraz,

Because if the situation continues as it is now,

że my tak naprawdę płacimy za tą barkę, tak?

that we are actually paying for this barge, right?

To, że dzisiaj te ceny idą do góry w dużym stopniu wynika

The fact that prices are going up today largely results from

mniej lub bardziej bezpośrednio z tego właśnie,

more or less directly from this,

że decydujemy się, no gestem z partii Ukrainy,

that we are deciding, well, with a gesture from the party of Ukraine,

z powodów geopolitycznych różnych,

for various geopolitical reasons,

ograniczać tą podaż rosyjskiej ropy.

restrict the supply of Russian oil.

Jeszcze ona została wyeliminowana, ale jest ograniczona.

She has been eliminated, but she is limited.

Natomiast, jeżeli by miała miejsce na przykład taka sytuacja,

However, if a situation like this were to occur,

że przez długi okres czasu Kowalski będzie widział,

that for a long period of time Kowalski will see,

że my płacimy w opór,

that we pay with resistance,

a tam właśnie, nie wiem, Hindusi czy Chińczycy płacą jedną,

Oh, there exactly, I don't know, Indians or Chinese pay one,

tylko trzecią czy czwartą, tak?

Only the third or the fourth, right?

No to docelowo, politycznie, to nawet na krajowym poletku

Well, ultimately, politically, it’s even on the domestic field.

to będzie trudna konfiguracja dotrzymania.

It will be a difficult configuration to keep.

Więc powinno nam zależeć na tym, żeby ten właśnie element,

So we should care about this particular element,

jakby ta kwestia ubezpieczeń była jakby tym embargiem egzekwowana.

As if the issue of insurance was being enforced as that embargo.

Bo też dzisiaj na przykład,

Because today, for example,

rosyjskie tankowce pływające pod afrykańskimi banderami,

Russian tankers sailing under African flags,

ubezpieczane przez azjatyckie firmy,

insured by Asian companies,

to dostarczają ropę do portów nawet

They deliver oil to the ports as well.

w samej Unii.

in the Union itself.

Ostatnio była mowa o tym,

Recently, there was talk about this,

że pod koniec maja ponad 60 milionów baryłek

that by the end of May more than 60 million barrels

rosyjskiej ropy pływa w dziesiątkach różnych, wiesz,

Russian oil floats in dozens of different, you know,

tankowców rosyjanych po morzach i oceanach.

Russian tankers in seas and oceans.

Natomiast, tak jak to było w przypadku OPEK-u, Iranu,

However, just as it was in the case of OPEC, Iran,

o których wspomnieliśmy wcześniej w latach 70-tych,

which we mentioned earlier in the 1970s,

taka obecna sytuacja zaowocowała łącznie, tak,

the current situation has resulted in a total, yes,

zmniejszenie podaży ropy na światowych rynkach.

decrease in oil supply in global markets.

Na przykład Międzynarodowa Agencja Energetyczna ocenia,

For example, the International Energy Agency assesses,

że tam mimo właśnie tego przekierowywania tej ropy tam do Azji,

that despite the redirection of this oil to Asia,

no to produkcja w Rosji już spadła o milion baryłek dziennie,

Well, production in Russia has already fallen by one million barrels per day.

a ma spaść o kolejne dwa.

it is to drop by another two.

To uszczupli łącznie światową produkcję o jakieś 3% w skali globalnej, tak.

It will reduce global production by about 3% overall, yes.

A trzeba przy tym pamiętać,

And one must remember that,

że mówimy o produkcji prawdopodobnie permanentnie zmniejszonej,

that we are talking about production likely permanently reduced,

bo z powodów technologicznych w Rosji

because of technological reasons in Russia

to odwierty raz zamknięte no już raczej nie zostaną otwarte,

These boreholes, once closed, are unlikely to be reopened.

m.in. w perspektywie tam krótko-średnioterminowej,

including in the short to medium-term perspective,

która mogłaby dać nam jakieś wyobrażenie na temat tego, że wiesz,

which could give us some idea about the fact that you know,

innymi słowy, znaczy sam jest, siedzi już w tym przemyśle,

In other words, it means he is already in this industry.

więc wiesz doskonale, że to nie jest kwestia naciśnięcia guzika,

So you know perfectly well that this is not a matter of pushing a button,

wiesz, on and off,

you know, on and off,

tylko to jest zmniejszenie tej podaży ropy rosyjskiej,

only this is a reduction of the Russian oil supply,

to jest długotrwały efekt.

this is a long-lasting effect.

No i też...

Well, also...

Zdecydowanie.

Definitely.

Dokładnie.

Exactly.

Te cykle przecież naftowe, one trwają od kilku do nawet kilkunastu lat,

These oil cycles last from several to even several dozen years.

czasem,

sometimes,

i to wszystko właśnie zwiąże się z nakładami i planami inwestycyjnymi.

And all of this will be related to expenditures and investment plans.

Jeśli jeden projekt wejdzie, zostanie zaplanowany,

If one project gets approved, it will be scheduled.

wejdzie w fazę realizacji,

it will enter the implementation phase,

to zajmuje kilka lat,

it takes a few years,

dopóki ta ropa popłynie jakby do odbiorców,

as long as this oil flows to the recipients,

więc no faktycznie to nie jest z dnia na dzień,

so actually it is not overnight,

że można sobie wyłączyć i włączyć tą produkcję.

that you can turn this production off and on.

Otóż to.

That's it.

No i właśnie też tutaj niejako w tym kontekście

Well, and also here in a way in this context.

myślę, że warto zwrócić uwagę na to,

I think it's worth noting that,

skąd i gdzie ta rosyjska ropa oprócz tej Rosji i Chiny

Where else is this Russian oil coming from besides Russia and China?

jakby jest teraz w jakiś sposób eksportowana,

as if it is now being exported in some way,

z jakich miejsc.

from what places.

Bo przed wojną tylko część dostaw była kierowana do Azji

Because before the war, only part of the supplies was directed to Asia.

przez ten największy rosyjski węzeł, jakim jest Morze Bałtyckie.

through the largest Russian knot, which is the Baltic Sea.

Tymczasem teraz, od początku kwietnia do początku czerwca,

Meanwhile now, from the beginning of April to the beginning of June,

do Azji trafiało jakieś 40 do 60% tygodniowych dostaw z samego Bałtyku.

About 40 to 60% of weekly deliveries from the Baltic Sea went to Asia.

A na przykład jak chodzi o Azję,

And for example, when it comes to Asia,

to stała się ona również inaczej.

It has also become different.

Dostawy do Azji stały się również często

Deliveries to Asia have also become frequent.

z innych takich mniejszych hubów naftowych rosyjskich

from other smaller Russian oil hubs

na Morzu Czarnym, w Arktyce.

in the Black Sea, in the Arctic.

I teraz w ostatnim czasie dostawy z terminali na Pacyfiku,

And now, recently, deliveries from the terminals in the Pacific,

co ciekawe, bo tam też Rosja je ma oczywiście,

Interestingly, because Russia has them there too, of course.

niemal w całości już tylko trafiają do Chin

Almost entirely, they are now only going to China.

i nie trafiają już zupełnie w zasadzie do Japonii,

and they no longer really reach Japan at all,

Korei Płudniowej, które uprzednio, do czasu wojny,

South Korea, which previously, until the war,

były mocno tej rosyjskiej ropy zależne.

were heavily dependent on this Russian oil.

I jakby o tyle jest to istotne,

And as much as it is important,

bo trzeba pamiętać o tym,

because you have to remember that,

że my teraz, starając się o ropę z innych kierunków niż rosyjskich,

that we are now trying to get oil from sources other than Russian ones,

nie jesteśmy jedyni.

we are not alone.

Teraz jeszcze, to trzeba w kółku przypominać.

Now, we still have to keep reminding in circles.

Globalny rynek, konkurencja jest światowa.

The global market, competition is global.

Więc jeżeli my sprowadzamy teraz z innego kierunku ropę,

So if we are now importing oil from a different direction,

będziemy chcieli niż Rosja,

we will want less than Russia,

to gdzieś tam są też jakieś inne kraje,

so there are also some other countries out there,

które też być może właśnie będą miały taką samą potrzebę.

which may also have the same need.

A co ciekawe, w sumie to jest taka trochę ironia.

And what's interesting is that, in a way, it's a bit of an irony.

Niejako wydaje mi się, że taka,

It somehow seems to me that such,

która raczej Rosjan akurat cieszy,

which probably makes the Russians happy.

że na przykład w zakresie, w wymiarze geopolitycznym,

that, for example, in the area, in the geopolitical dimension,

to my, Koreańczycy, Japończycy,

to my, Koreans, Japanese,

my, jak mówię, jako Unia nawet,

we, as I said, as the Union even,

mniej jako sama Polska,

less as Poland itself,

łączy nas interes, jakim jest wspieranie Ukrainy,

we are united by the interest of supporting Ukraine,

ale dzieli nas konkurencja,

but competition divides us,

wynikająca jakby z tego konfliktu,

resulting seemingly from this conflict,

w zakresie konieczności zabezpieczenia

in the scope of the necessity for security

dostatecznej podaży ropy z innych kierunków.

sufficient supply of oil from other directions.

Czyli de facto może być tak,

So in fact it may be like this,

że będziemy, skądinąd to się gazu też tyczy,

that we will, by the way this also applies to gas,

będziemy właśnie konkurować

we will be competing right now

na rynkach o te kontrakty

on the markets for these contracts

z naszymi sojusznikami geopolitycznymi,

with our geopolitical allies,

ale gospodarczymi i tutaj w tym wymiarze konkurentami.

but economic ones and here in this dimension competitors.

To jest takie dość, dość roniczne.

This is quite, quite ironic.

Pytanie więc, skąd,

The question is, where from,

powiedzmy, że Zachód,

let's say the West,

mówmy na razie o tym naszym poletku europejskim,

let's talk for now about our European field,

może bardziej atlantyckim,

maybe more Atlantic,

no bo Amerykanie to sobie poradzą,

Well, the Americans will manage it.

bez rosyjskiej ropy, jak już powiedzieliśmy,

without Russian oil, as we have already said,

ale pytanie jest, skąd my będziemy mogli

But the question is, where will we be able to?

tę ropę sprowadzać, żeby

to import this oil, so that

tę podaż nadrobić.

make up for this supply.

No i teraz tak, tutaj myślę,

Well, now I think here,

kilka takich rzeczy można, może o nich wspomnieć.

There are a few such things that can be mentioned.

Nie z Wenezueli,

Not from Venezuela,

moim zdaniem,

in my opinion,

bo są to mrzonki, że Amerykanie

because it is a delusion that Americans

dogadają się tam z reżimem

they will arrange something with the regime there

Maduro i diametralnie zmienią sytuację

Maduro will radically change the situation.

przez to na światowych rynkach, bo

because of this on the world markets

nie, że to jest politycznie niemożliwe,

not that it is politically impossible,

nawet ostatnio była taka informacja o jakiejś

Recently there was even information about some...

egzempcji sankcyjnej dla

sanction exemption for

dwóch spółek, które,

two companies that,

hyberyjski spółek, jak dobrze pamiętam, które

Hibernian companies, as far as I remember, which

będą mogły teraz importować

they will now be able to import

stamtąd ropę, ale

from there oil, but

technologicznie infrastruktura tam jest dalece

the technological infrastructure there is far behind

niedostateczna dziś,

insufficient today,

aby móc namieszać w skali globalnej tam,

to be able to stir things up on a global scale there,

żeby ropa jest,

so that there is oil,

ale jest złożywszy na jej przesłanki zarówno jakościowe,

but it is based on both qualitative premises,

jak i, jak chodzi o jakość

as well as, as far as quality is concerned

samego surowca z jednej strony,

the same raw material on one side,

a z drugiej na niedostateczność jakby

and on the other hand, as if to insufficiently

infrastruktury wydobywczej,

extraction infrastructure,

żeby tam móc naprawdę

to really be able to there

tę potencjał wykorzystać, to wydaje mi się,

to utilize this potential, it seems to me,

że to byłby przynajmniej, no co najmniej

that it would be at least, well at least

rok dużych zagranicznych inwestycji.

Year of large foreign investments.

Może dłużej nawet, tak? Więc my w perspektywie

Maybe even longer, right? So we in perspective.

takiej... Tak, ropa w Wenezueli jest to

Such... Yes, oil in Venezuela is it.

ropa ciężka, bardzo ciężka,

heavy, very heavy,

no są to, no wydobycie nie jest

Well, it is, well, extraction is not.

łatwe i wymaga dużych nakładów

easy and requires a lot of effort

inwestycyjnych i

investment and

sporego czasu, więc no zdecydowanie

a long time, so yes definitely

nie jest to bardzo łatwa

it's not very easy

ropa do wydobycia z Bliskiego Wschodu,

oil for extraction from the Middle East,

gdzie jest płytko

where is it shallow

i można

and it is possible

niedużynymi nakładami

with modest expenditures

ją wydobywać.

I will extract it.

Otóż to, więc właśnie zmierzając

Indeed, that's why aiming for it...

sobie bardziej do tego rewiu, to myślę, że można jeszcze

If I think more about this review, I think it can still be done.

do pierwszej kolejności wspomnieć o

to first mention about

o Iranie, który jest, no

about Iran, which is, well

dużym znakiem zapytania.

a big question mark.

Ale jednak

But still

bez równie dużego politycznego

without equally large political

dealu

deal

z Waszyngtonem, no to na dopuszczenie

With Washington, well, that's for admission.

irańskiej ropy szerokim strumieniem

Iranian oil in a wide stream

nie ma dzisiaj, myślę, większych szans.

I don't think there are any greater chances today.

A trzeba pamiętać jednak też o tym, że

However, one must also remember that

Irańczycy wiedzą doskonale,

Iranians know perfectly well,

że jeśli Republikanie wrócą do Białego

that if the Republicans return to the White House

Domu po kadencji

Home after the term

prezydenta Bidena, no to

President Biden, well then

jakikolwiek ich deal będzie

whatever their deal will be

pewnie rozwiązany, tak? Tak było za prezydenta Trumpa.

Surely resolved, right? It was like that during President Trump's term.

Przecież, jak dobrze pamiętamy,

After all, as we well remember,

więc tutaj liczenie na to,

so here counting on that,

bo ten potencjał tam jest, naprawdę, w Iranie.

because that potential is really there, in Iran.

Zresztą też dobrze o tym wiesz, ale

Besides, you know that well, but

żeby móc go, bo politycznie

to be able to have it, because politically

jest to chyba najtrudniejsze źródło

This is probably the most difficult source.

dzisiaj, które mogłoby nam pomóc.

today, which could help us.

Więc jakby na Iran, myślę, też nie ma co

So regarding Iran, I don't think there's anything to discuss either.

nie ma co liczyć.

There's no point in counting.

Z tymi, z tym

With these, with this.

zarabianiem saudyjskim innymi krajami, o których mówiłeś,

earning with Saudi Arabian other countries you mentioned,

to rzeczywiście

it is indeed

też ciężko, jednak to jest ten kartel

it's also tough, however this is the cartel

OPEQ,

OPEQ,

teraz

now

Saudowie troszeczkę rozgrywają

The Saudis are playing a bit.

tak niedużo z Amerykanami

not much with the Americans

na kilku płaszczyznach.

on several levels.

Tam ropa jest jakby już ekstremalna, jakby kwestia

There, oil is almost extreme, as if it were a matter.

tego dodatkowej podaży ropy

this additional supply of oil

z na przykład zarabianiem saudyjskim, to już jest

for example, with Saudi earning, that is already

ropa chyba najbardziej

clothing probably the most

upolityczniona, aż tak na razie, chyba nawet bardziej niż

politicized, at least for now, probably even more than

rosyjska dzisiaj, więc też nie byłbym

Russian today, so I wouldn't be either.

skłonny tutaj

inclined here

jakby oczu kierować

how to direct the eyes

w tym kierunku. Wydaje mi się...

in this direction. It seems to me...

W takim razie w jaki kierunek obstawiasz?

In that case, what direction are you betting on?

Jest w ogóle ktoś, kto może

Is there anyone who can?

dać więcej surowca, czy

give more raw material, or

po prostu... Wiesz co, wydaje mi się, że

just... You know what, I think that

wydaje mi się, że

I think that

na pewno, znaczy inaczej, ta mniejsza podaż to chyba

for sure, it means differently, that smaller supply is probably

jest rzecz unikniona, w końcu

It is an unavoidable matter, after all.

z jednej strony, ale z drugiej

on the one hand, but on the other

dla nas potencjalnie

for us potentially

obiecującą opcją, sądzę, byłaby

a promising option, I believe, would be

ropa z Azji Mniejszej,

clothes from Asia Minor,

która mogłaby być transportowana do Europy

which could be transported to Europe

na przykład tankowcami przez

for example by tankers through

Morze Kaspijskie do

Caspian Sea to

Baku, a stamtąd

Baku, and from there

surorociągami do Europy.

by pipelines to Europe.

Na przykład

For example

taki trochę, trochę może takiego backgroundu, bo

a bit of background, because

tutaj kontekst jest taki dość,

the context here is quite,

dość relevantny.

pretty relevant.

A bazy ryby i dżanie, której wiemy,

And the base fish and the djani that we know,

no, bogatym jest krajem, właśnie

No, it is a rich country, indeed.

bardzo zamożną ropę,

very wealthy oil,

poprzednio był wychodzącym eksporterem ropy w regionie,

previously, it was an outgoing oil exporter in the region.

wydobywa się jej dzisiaj coraz

It is becoming increasingly extracted from her today.

mniej. Azerowie więc,

less. The Azeris then,

by wywiązać się ze swoich własnych

to fulfill one's own

zobowiązań eksportowych,

export obligations,

o ironio,

oh irony,

znowu, są chętni do wykupu części ropy

Again, there are buyers willing to purchase part of the oil.

z Turkmenistanu, który

from Turkmenistan, which

w zamian natomiast żąda dostępu do gazociągów

in exchange, however, demands access to the gas pipelines

transportujących gaz do Europy.

transporting gas to Europe.

Turkmenistan, jak wiemy, kraj biedny,

Turkmenistan, as we know, is a poor country.

ale bardzo właśnie w gaz,

but very much into the gas,

w gaz bogaty, jak się okazuje

rich in gas, as it turns out

również ze zdolnościami

also with abilities

w obszarze ropy. No i w efekcie

in the area of oil. And as a result

dzisiaj Azerowie zgadzają się na

today the Azerbaijanis agree to

przesył właśnie przez ich infrastrukturę ropy

the transmission of oil is currently taking place through their infrastructure

tak stamtąd, jak z Kazachstanu

as much from there as from Kazakhstan

i taką ropę można by przecież

And such oil could be after all.

transportować także

to transport also

na przykład surorociągiem do Gruzyi.

for example, by train to Georgia.

Gruzyjni mają tam ten swój port

The Georgians have their port there.

w Poty, który teraz jest

in the Poty that is now

rozbudowywany, czytałem, żeby przyjmować

expanded, I was reading, to accept

nawet te największe tankowce

even the largest tankers

o ładowności 100 tys. ton,

with a capacity of 100 thousand tons,

więc to potencjalnie jest

so it is potentially

jakaś szansa. Tak czy inaczej

some chance. Anyway

jednak, no

however, no

łączne tam roczne wydobycie

the total annual extraction there

z Kazachstanu,

from Kazakhstan,

Azerbejdżanu, Turkmenistanu, to jest gdzieś

Azerbaijan, Turkmenistan, that's somewhere.

podobno około 130

supposedly around 130

milionów ton, czyli jakieś

millions of tons, which is about

jedna czwarta wydobycia

one quarter of the output

rosyjskiego. I to jest tak, wiesz,

Russian. And it is like this, you know,

niejako bardzo dużo i niewystarczająco

in a way very much and not enough

zarazem. Natomiast

at the same time. However

to, co jest istotne, to jest to, że

what is important is that

tam już teraz, od lat w zasadzie,

they have already been there for years, basically,

obecne są zachodnie

the west is present

kapitał i technologie,

capital and technologies,

Exxon i Shell i inni tam wielcy działają,

Exxon and Shell and other big players operate there.

Kazachstan na przykład, co potencjalnie

Kazakhstan, for example, which potentially

mogłoby pomóc

it could help

przy zwiększeniu wydobycia. Też jest tam

with an increase in extraction. It's there too.

przemysł przetwórczy, jest całkiem

the processing industry is quite

rozwinięty, są rafinery działające w tych wszystkich

developed, there are refineries operating in all of these

trzech krajach, jak i też w Uzbekistanie, kolejnym

three countries, as well as in Uzbekistan, the next one

właśnie w tamtym regionie, więc

right in that region, so

zobaczymy. To potencjalnie jest jakaś

We'll see. This is potentially something.

szansa. No i wreszcie zmierzamy,

chance. And finally, we are heading,

trochę zataczam tutaj koło, bo to powiedziałem,

I'm going around in circles a bit here, because I said that.

że jeszcze wrócimy do Amerykanów.

that we will return to the Americans again.

No to wzrost wydobycia ropy

Well, it's an increase in oil production.

w Stanach mógłby teoretycznie

In the States, he could theoretically.

pomóc. Ale no też, jak

help. But also, how

wiesz, to wydobycie nie rośnie teraz wystarczająco

You know, the extraction isn't growing sufficiently right now.

szybko. I co ciekawe, w sumie

quickly. And interestingly, in total

no jednak mimo

well, despite everything

tego, co się dzieje teraz

what is happening now

w Stanach, gdzie też ropa jest

In the States, where there is also oil.

najdroższa od 40 lat, w sensie paliwo,

the most expensive in 40 years, in terms of fuel,

przepraszam, na stacji,

I'm sorry, at the station,

no to ponoć

Well, supposedly.

to niedostateczne wydobycie

this is insufficient extraction

wynika przede wszystkim

results primarily

z nacisków inwestorów,

due to pressure from investors,

aktywistów. Na przykład taki był

activists. For example, there was such a thing

sondaż niedawno

recent survey

przeprowadzony przez

conducted by

rezerwę federalną, gdzie tam ponad

Federal Reserve, where there is more than that.

chyba połowa zapytanych firm

probably half of the surveyed companies

naftowych wskazała to właśnie

the oil indicated this precisely

jako powód braku

as a reason for the lack

zwiększenia wydobycia

increase in extraction

naciski ze strony inwestorów. Więc

pressure from investors. So

zobaczymy, jak to będzie, bo teraz w drugiej połowie

We'll see how it goes, because now in the second half.

roku administracja prezydenta

presidential administration year

Bidena wydaje sporo nowych pozwoleń.

Biden is issuing a lot of new permits.

No ale, prawda?

But, right?

No i teraz tak.

Now, here's the thing.

Wracając do tego naszego

Returning to our topic

Kowalskiego i wiesz,

Kowalski and you know,

ceny za, wiesz, które już dzisiaj

prices for, you know, which already today

burzy, a burzyć może chyba

storm, and it can probably storm

jeszcze bardziej, no bo wydaje mi się

even more, because it seems to me

tutaj nie chcę, wiesz, przestrzelić,

I don't want to miss here, you know.

a nie chcę też

I don't want that either.

jakby wróżyć

like predicting

z husów, ale jednak ta taka

from geese, but still this kind

psychologiczna bariera

psychological barrier

w Polsce przynajmniej 10 zł za litr

In Poland, at least 10 zł per liter.

nie jest już naprawdę żadną abstrakcją.

it is no longer really any abstraction.

Tak jest ten eróż, prawdopodobnie

That's how it is, probably.

może się na jesień ziścić,

it may come true in autumn,

bo wtedy jakby się zmaterializują

because then they would materialize

trzy takie

three such

fundamentalne czynniki

fundamental factors

prawdopodobnie

probably

mniej więcej w tym samym

more or less at the same

okresie czasu, które sprawić

the period of time that makes

mogą, że tak jak dzisiaj

they can, just like today

ceny ropy, jak spojrzysz, to w ogóle na trochę

Oil prices, if you look, are generally a bit lower.

wariograf w ciągu tam przez ostatnie tygodnie lata

a polygraph over there during the last weeks of summer

między tam 107 a

between there 107 and

120, gdzieś między takie sprzestrzenia

120, somewhere between such spaces.

tak góra-dół, góra-dół, góra-dół, góra-dół,

up-down, up-down, up-down, up-down,

ale jednak, kiedy

but still, when

wejdzie w życie to unijne

it will come into force this EU one

embargo, po pierwsze,

embargo, first of all,

po drugie

secondly

Stany przestaną

States will stop.

wyprzedawać ropę

to sell off oil

z rezerw swoich,

from your reserves,

bo teraz rzucają tam jakieś półtora miliona

because now they're throwing in about one and a half million there

baryłek dziennie, żeby jednak ta sytuacja, która

barrels a day, so that however the situation that

jest gorąca,

it's hot,

ale jednak troszeczkę leją na nią,

but still they are a little bit pouring on her,

trochę ją gaszą, tak, właśnie tymi rezerwami,

they're kind of putting her out, yes, exactly with those reserves,

ale ona się wyczerpie.

but she will wear out.

Miało trwać około pół roku,

It was supposed to last about six months,

więc to będzie gdzieś koło listopada.

So it will be somewhere around November.

No i trzeci czynnik to jest ten już wspomniany

And the third factor is the one already mentioned.

czynnik chiński, czyli jak

Chinese factor, or how

Chiny już Moskwo pyta po

China is already inquiring about Moscow.

dowodach, bo tam

in the evidence, because there

władze zapowiadają inwestycje

Authorities announce investments.

duże,

big,

chyba nowy program

probably a new program

jest kilkuletni teraz

he is a few years old now

w powijakach

in swaddling clothes

rozpisywany i będzie realizowany,

it will be scheduled and will be implemented,

więc jest duża szansa, że nawet teraz

so there is a good chance that even now

przy tej ropie,

with this oil,

którą Chińczycy magazynują na potęgę

which the Chinese are stockpiling in large quantities

i kupują po prostu w ilościach

and they simply buy in quantities

ogromnych od Rosjan

huge ones from the Russians

na po prostu

simply

na dyskancie,

on a discount,

dyskontowana ropa,

discounted oil,

to jednak jak już Chiny

It is, however, like China already.

ruszą naprawdę mocno,

they really kick off strongly,

to że jednak ceny na światowych rynkach

that the prices on the world markets are nevertheless

też mocno przez to pójdą do góry,

they will also go up strongly because of this,

więc czasy nas, jak chodzi o ropę,

so the times are upon us when it comes to oil,

na pewno czekają jeszcze bardziej

They are surely waiting even more.

wybuchowe niż dotychczas.

more explosive than before.

Co mówisz nie napawa

What you're saying is not encouraging.

optymizmem na pewno, jeśli chodzi o

with optimism for sure, when it comes to

końcowych odbiorców, ale także o

end users, but also about

bezpieczeństwo energetyczne, bo

energy security, because

tak jak mówiłeś, trzeba

Just like you said, it needs to be done.

oczywiście wybrać

of course choose

oczywiście rynek gazu,

of course the gas market,

ale jednak

but still

zarówno ropę, gaz i węgiel

both oil, gas, and coal

można wrzucić do jednego koszyka, jeśli

you can put it in one basket if

porównamy je do innych odnawialnych

we will compare them to other renewables

źródeł energii, które także

sources of energy, which also

są rozwijane.

they are being developed.

I co powinniśmy myśleć

And what should we think?

w tym aspekcie?

in this aspect?

Czy ten kryzys energetyczny może

Can this energy crisis

przyspieszyć

to accelerate

czy rozwój

is development

energetyki odnawialnej,

renewable energy

czy jednak zatrzyma go na kilka lat

or will it keep him for a few years?

tak jak widzimy to

just as we see it

obecnie na przykład

currently for example

w Niemczech, gdzie nowe

in Germany, where new

moce węglowe są

coal capacities are

w planach, żeby zostały uruchomione.

in plans for them to be launched.

Jak wiemy Niemcy

As we know, the Germans.

podjęli decyzję o zamykaniu

they made the decision to close

elektrowni

power plant

atomowych, no a

atomic, well and

obecnie z racji

currently due to

kryzysu, z racji

crisis, due to

embarga na

embargo on

rosyjski węgiel

Russian coal

i

i

generalną energetykę te nowe

the new general energy

moce węglowe

coal power plants

mają zostać uruchomione.

are to be launched.

Tak samo w Polsce

The same in Poland.

również o tym słyszymy.

We also hear about that.

Kłóci się

He/She is arguing.

ta sytuacja

this situation

i co Ty o tym myślisz?

And what do you think about it?

Wiesz co,

You know what,

to jest dużo elementów

there are many elements

w tym zagadnieniu, tak jak je

in this matter, as it is

przedstawiłeś, więc może

you presented, so maybe

step by step. Natomiast

step by step. On the other hand

wydaje mi się, że punkt wyjścia

I think that the starting point

to jest

this is

kwestia

issue

do której gdzieś tam chyba troszeczkę

to which somewhere I think a little bit

nawiązałaś, ale która jednak bądź

You made a connection, but which one should it be?

wydaje mi się na tym etapie, na jakim

It seems to me at this stage, at which

jesteśmy teraz, jest jeszcze kluczowa

We are now, it is still critical.

bardziej nawet niż była

even more than she was

parę miesięcy temu, czyli

a few months ago, that is

polityka bezpieczeństwa

security policy

energetycznego w Europie w oparciu o

energy in Europe based on

gaz w pierwszej kolejności,

gas first,

a potem dochodzi kwestia węgla

And then there is the issue of coal.

i potem dochodzi o OZE.

And then it comes to renewable energy sources.

Bo w momencie, kiedy mamy

Because at the moment when we have

jednak energetykę bardzo

however, energy very

mocno opartą o gazie, zwłaszcza

strongly based on gas, especially

w Niemczech na przykład,

in Germany, for example,

gdzie 40% gazu

where is 40% of the gas

wykorzystywanego w Europie pochodzi z Rosji

used in Europe comes from Russia

i chcemy docelowo,

and we want ultimately,

jakkolwiek Rosjanie więcej zarabiają na

However, the Russians earn more on

ropie niż na gazie, no to będziemy

If it's more about oil than gas, then we will be.

chcieli docelowo też dywersyfikować te źródła

They also wanted to diversify these sources in the long term.

chociażby po to, żeby uniknąć

if only to avoid

takiego scenariusza ukraińskiego,

such a Ukrainian scenario,

jak miały miejsce te sytuacje

how these situations occurred

lata poprzednie, że Rosjanie po prostu

the previous years, that the Russians simply

odcinali

they cut off

gaz na Ukrainę,

gas to Ukraine,

albo jaka ma miejsce w zasadzie już teraz,

or what is basically taking place right now,

kiedy ta przesyłowość,

when will this shipment arrive,

przesył gazu Nord Streamem

gas transmission through Nord Stream

jedynką spada.

it drops to one.

Teraz będą jakieś tam prace

Now there will be some work done.

konserwatorskie i się Niemcy boją,

conservationists and the Germans are afraid,

że zupełnie Rosjanie pod jakąś tam

that completely the Russians under some sort of

przykrywką

as a lid

im ten gazocik wyłączą, więc

I'm turning off the gas, so...

w pierwszej kolejności, w momencie, kiedy mamy

first of all, at the moment when we have

sytuację taką, że

a situation where

poziom zmagazynowania

storage level

gazu

gas

w Europie jakoś tam ledwo

In Europe, somehow just barely.

wykracza poza 50% średnio,

exceeds 50% on average,

u nas akurat więcej, całkiem sporo w Polsce, bo prawie 100

We have quite a lot, quite a lot in Poland, nearly 100.

czy prawie max, ale

is it almost max, but

mamy jednak

we have however

politykę opartą

policy based

tak na szczeblu w zasadzie krajowym, w każdym dużym

Yes, at the basically national level, in every large...

państwie unijnym, jak i na szczeblu w zasadzie

in the EU member state, as well as at the level essentially

polityki unijnej, kiedy to bezpieczeństwo

European Union policy, when it comes to security

energetyczne jest rozumiane

energetic is understood

i projektowane w oparciu

and designed based on

o to, że ten gaz był,

about the fact that this gas was,

jest i jeszcze za jakiś czas będzie.

It is, and it will be for some time yet.

To słynne pojęcie gazu jako

The famous concept of gas as

paliwa transformatywnego, czyli tego w okresie

transformative fuel, that is, the one during the period

przejściowym, które miałoby być jakby to łącznikiem między

transitional, which would serve as a connector between

erą brudnych paliw kopalnych

the era of dirty fossil fuels

a przyszłością

and the future

bezemisyjną, bo gaz nie jest czysty, ale jest czysty

non-emission, because gas is not clean, but it is clean

w tej chwili.

at this moment.

Takie jest założenie.

This is the assumption.

Było jeszcze do niedawna, jako jeszcze przed wojną

It was still like that until recently, just like before the war.

w Ukrainie, jako to będące

in Ukraine, as it is

jakby tym mostem między przeszłością

as if by that bridge between the past

a przyszłością w zakresie energetyki

the future of energy

przynajmniej w Europie,

at least in Europe,

a teraz te przesłanki się troszeczkę

and now those premises are slightly

o tyle zmieniły i dojdziemy potem

They changed so much, and we will get there later.

do tych punktów, o których

to those points that

wspomniałeś, tylko chciałem

you mentioned, I just wanted

w pierwszej kolejności powiedzieć trochę o tym gazie, bo

first of all, to say a little about this gas, because

wydaje mi się, że to jest jakby preludium

I think it's like a prelude.

do rozmawiania o tych wszystkich innych paliwach

to talk about all these other fuels

czy źródłach energii, które albo

whether energy sources that either

się teraz zwiększa ich potencjał

now it increases their potential

albo może wręcz zmniejsza, albo

or perhaps even reduces, or

które są pod jakimś takim zapytaniem, bo

which are under some kind of inquiry because

prawda jest po prostu taka, mimo teraz to, co

The truth is simply that, despite what now.

powiem, prowadzić do jednego zdania, to jednak

I will say, to lead to one sentence, however.

bez gazu sobie nie poradzimy

We won't manage without gas.

w tym najbliższym czasie.

in the near future.

Więc ten gaz musi być.

So this gas must be.

Taka jest prawda. Oczywiście

That's the truth. Of course.

osobnym pytaniem jest, jak bardzo

a separate question is how much

w ten gaz teraz trzeba inwestować w momencie,

now you need to invest in this gas at the moment,

kiedy wiemy, że ta infrastruktura

when we know that this infrastructure

będzie

will be

za tam kilkanaście,

a dozen or so back there,

może kilkadziesiąt najdalej lat już

maybe several dozen years at most

albo nieużyteczna,

or useless,

albo użyteczna jedynie połowicznie,

or useful only partially,

bo też

because also

dygresja w dygresji.

digression within a digression.

Mówi się całkiem sporo teraz o potencjale

There is quite a bit of talk now about potential.

wykorzystania

utilization

infrastruktury przesyłowej gazu do tego,

gas transmission infrastructure for this,

żeby w przyszłości mógł iść wodór.

so that hydrogen can be used in the future.

Akurat wodór ma trochę inną jakby budowę

Hydrogen has a slightly different structure, so to speak.

molekularną i

molecular and

też może go pozyskać źródeł, co też jakby

"he can also acquire sources, which also somehow"

tutaj uwarunkuje

I will condition it here.

różne rzeczy, ale generalnie

various things, but generally

nie sposób jest dzisiaj tak po prostu włożyć wodór

It is not possible to simply insert hydrogen today.

do gazociągu i go

to the gas pipeline and it

puścić, tak? To tak nie działa, więc

Let it go, right? It doesn't work like that, so

tutaj wspomnę jakieś takie

Here I will mention something like that.

technologiczne zawiłości, ale potencjalnie

technological complexities, but potentially

być może dałoby się rozwijać

perhaps it could be developed

tak jak dzisiaj twierdzą Niemcy

as the Germans claim today

między innymi, że

among other things, that

nowa infrastruktura gazowa w Europie powinna być

the new gas infrastructure in Europe should be

docelowo przystosowana również do

ultimately adapted also to

transportu wodoru, bo w tym przypadku

hydrogen transport, because in this case

będziemy mieli warte miliardy euro

we will have worth billions of euros

takie stranded assets, czyli

such stranded assets, that is

inwestycje, które włożono w nie kupę kasy,

investments that a lot of money has been put into,

coś tam je wykorzystano,

something was used there,

ale docelowo one jakby

but ultimately they are like

tracą swój potencjał, więc

they lose their potential, so

ale dobrze, wróćmy może jeszcze do tematu

But fine, let's maybe return to the topic.

jakby tego

as if that

kontekstu

context

kontekstu inwazyjnego,

invasive context,

w sensie tej inwazji rosyjskiej na

in the sense of this Russian invasion of

Ukrainę i tego jak to wpływa na te rynki

Ukraine and how it affects those markets.

i też na gaz, no więc

and also on gas, so then

teoretycznie rezygnacja z importu

theoretically, the abandonment of imports

rosyjskiego gazu miałaby

the Russian gas would have

dość silny wpływ

quite a strong influence

na europejską gospodarkę, no ale też wiadomo, że

to the European economy, but it's also known that

część jakby tego

part of it

tego

this

podaży byłaby zastąpiona

supply would be replaced

z innych kierunków, natomiast

from other directions, whereas

prawda jest taka, że nie ma możliwości pokrycia

The truth is that there is no possibility of coverage.

zapotrzebowania tych 40%,

demand of these 40%,

gdyby on miał zniknąć

if he were to disappear

z dnia na dzień,

day by day,

o tak, bo

oh yes, because

tak jak z ropą, tak mówiliśmy chwilkę

Just like with oil, we talked for a moment.

wcześniej, światowe rynki,

earlier, global markets

konkurencja międzynarodowa, w związku z czym

international competition, which is why

sytuacja na przykład taka,

for example, a situation like this,

w sumie dość kolejna ironia,

in fact, quite another irony,

zdjęcia tam sprzed paru tygodni, jak

photos from a few weeks ago, how

któryś niemiecki minister leci

Which German minister is flying?

na Bliski Wschód i

to the Middle East and

podpisuje z Katarem

I sign with Qatar.

umowę na temat

an agreement regarding

importu LNG do Niemiec

LNG imports to Germany

poprzez infrastrukturę, którą

through the infrastructure that

dopiero Niemcy muszą kupić

Only the Germans have to buy.

w postaci

in the form of

wpływających regezyfikatorów, albo

influencing regasifiers, or

wybudować w postaci takich wiesz

to build in the form of such you know

niemieckiego finułiścia,

German finisher,

więc... No tak, bo Niemcy nie mają

So... Well, that's because the Germans don't have.

takiej infrastruktury obecnie. Otóż to.

such infrastructure at the moment. That's right.

Więc to jest

So this is it.

to też też kontinent pokazuje

it also shows the continent too

bardzo błędne założenia

very false assumptions

niemieckiej polityki

German policy

energetycznej minionych lat,

of the energetic past years,

bo budowanie, jakby tworzenie

because building is like creating

tego cudu

this miracle

gospodarczego Niemiec,

Germany's economic

jaki

what

widzimy tam właśnie

we can see there right now

od czasu upadku muru,

since the fall of the wall,

w oparciu o wyglowodory

based on hydrocarbons

pozyskiwane z bardzo

obtained from very

geopolitycznie

geopolitically

nieodpowiedzialnego, niepewnego kraju,

an irresponsible, uncertain country,

jakim jest Rosja, no jest już jakby

What is Russia like? Well, it's already like...

na dużym poziomie ogólności, prawda,

at a high level of generality, true,

nawet nie granicząc bezpośrednio z Rosją,

even not bordering directly with Russia,

to może być to być bardzo taką

It can be very such a thing.

wątłą przesłanką, tak, na której może

a weak premise, yes, on which it may

budować bezpieczeństwo energetyczne kraju,

build the energy security of the country,

więc no nic dziwnego, że teraz Niemcy

So it's no surprise that now the Germans...

wciskają hamulec, robią w to zwrot

They hit the brakes and make a turn.

i jednak, to jest późno, bo późno,

And yet, it is late, because it is late,

ale wydaje się, że zaczynają trochę

but it seems that they are starting a little bit

rewidiować swoje stanowisko.

reassess your position.

Ale tak szczerze, wracając. Tutaj

But to be honest, going back. Here.

jeszcze tylko wtrącę, że

I will just add that

w tym aspekcie polska

in this aspect, Poland

polityka energetyczna

energy policy

wygląda bardzo dobrze.

looks very good.

Mamy właśnie gazoport

We just have a gas terminal.

w Finułuściu, w tym roku zostanie

In Finułuście, this year will be

otwarty gazociąg

open gas pipeline

z Norwegii,

from Norway,

Baltic Pipe, który

Baltic Pipe, which

da nam bardzo dużą

it will give us a very large one

dywersyfikację właśnie niezależnie

diversification just independently

od rosyjskiego gazu

from Russian gas

i

I

naprawdę można pochwalić tutaj

You can really praise here.

te wysiłki właśnie

these efforts just

ostatnich lat,

recent years,

gdzie Polska

where is Poland

energetyka naprawdę została zdywersyfikowana.

The energy sector has really been diversified.

W stu procentach.

One hundred percent.

To był bardzo dobry kierunek

That was a very good direction.

i niech będzie kontynuowany.

And let it be continued.

Tylko niech jeszcze wybrzmi tutaj,

Just let it resonate here.

jak już o tym wspomniałeś,

as you mentioned,

też bardzo ważna rzecz.

also a very important thing.

Pamiętam, w zeszłym roku

I remember, last year

byłem na tej największej w Polsce konferencji

I was at the biggest conference in Poland.

temat bezpieczeństwa

the topic of security

energetycznego

energetic

w Rzeszowie.

in Rzeszów.

Też ciekawa rzecz. W sumie Rzeszów

Also an interesting thing. In a way, Rzeszów.

zmienił status miasta od tego czasu,

changed the status of the city since then,

no bo dzisiaj cała zachodnia broń na Ukrainie

Well, today all the Western weapons are in Ukraine.

idzie przez Rzeszów,

he is walking through Rzeszów,

więc jakby trochę tam jest

so it’s kind of there a little

inny klimat niż wtedy. Natomiast

a different climate than before. However

jeden profesor w panelu,

one professor on the panel,

w którym byłem, powiedział taką bardzo ważną rzecz

In which I was, he said something very important.

i moim zdaniem to jest coś,

In my opinion, it is something,

czego ja na przykład dzisiaj zupełnie nie słyszę w mediach,

what I, for example, completely do not hear in the media today,

a mam nadzieję,

and I hope,

że odpowiednie służby się z tym zajmują.

that the appropriate authorities are dealing with it.

Natomiast

However

należy pamiętać o tym,

it should be remembered that,

że taka infrastruktura krytyczna typu

that such critical infrastructure of the type

Baltic Pipe, typu świnoujście,

Baltic Pipe, type Świnoujście,

typu teraz te właśnie

like now these ones

statki regezyfikujące, które będziemy mieć

regasification ships that we will have

w Zatoce Gdańskiej,

in the Gulf of Gdańsk,

to są oczywiście wspaniałe rzeczy

these are of course wonderful things

dla polskiej energetyki, dla polskiej gospodarki,

for Polish energy, for the Polish economy,

dla polskiej społeczności,

for the Polish community,

ale one muszą być właściwie zabezpieczone

but they must be properly secured

wojskowo,

militarily,

kontrwywiadowczo

counterintelligence

i tak dalej, i tak dalej,

and so on, and so on,

bo jesteśmy w stanie teraz nawet

because we are able to now even

bo pomocnik rządu

because a government assistant

do spraw polityki środowcowej powiedział ostatnio,

Regarding environmental policy, he recently said,

że

that

jesteśmy de facto w stanie wojny z Rosją

we are de facto at war with Russia

w wymiarze energetycznym,

in the energy dimension,

więc o tym trzeba pamiętać,

so this must be remembered,

że nie równie dobrze może być tak,

that it may just as well be so,

że ta nasza polityka budowana w oparciu o właśnie

that our policy is built on just that

o te inwestycje

about these investments

no może być na celowniku,

"Well, it could be in the crosshairs,"

więc

so

niech to idzie w tym kierunku,

let it go in that direction,

ale ich będzie właściwie zabezpieczone.

but they will be properly secured.

A więc tak, ta infrastruktura polska

So, yes, this Polish infrastructure

oczywiście nam

of course to us

pomoże i też niejako być może

it will help and perhaps also in a way

docelowo będzie w stanie pomóc

ultimately it will be able to help

naszą sąsiadom,

to our neighbors,

otworzyliśmy interkonektor gazowy z Słowacją,

we opened the gas interconnector with Slovakia,

będzie kolejne z Litwą,

there will be another one with Lithuania,

są rozmowy na temat,

there are discussions about,

już długotrwiające wprawdzie, ale potencjalnie,

already long-lasting, indeed, but potentially,

bez ociągu w przyszłości na Ukrainę,

without hesitation in the future to Ukraine,

ale też są inne przedsięwzięcia

but there are also other ventures

europejskie, które

European, which

mają na celu właśnie dywersyfikację tych źródeł

they aim precisely at diversifying these sources

gazu, dostaw z innych kierunków,

gas, supplies from other directions,

z Morza Śródziemnego,

from the Mediterranean Sea,

z Algierii, z Maroka,

from Algeria, from Morocco,

tam jest też dużo takich

there are also a lot of such ones

elementów,

elements,

może teraz nie będziemy ich drążyć,

maybe we won't dig into them now,

ale generalnie każdy z tych kierunków innych

but generally each of these directions is different

też niesie swoją rodzaj,

also carries its kind,

serię różnych innych ryzyk,

a series of various other risks,

więc każda dywersyfikacja

so every diversification

na dobrą sprawę nie oznacza, że

to be fair, it doesn't mean that

przebiegamy się z rosyjskiego niepewnego kierunku

We are running away from an uncertain direction of Russian.

na inny, pewny kierunek,

to another, certain direction,

tylko też na jakiś inny kierunek, który też potencjalnie

only also in some other direction that is also potentially

niesie jakieś swoje tam dalsze zagrożenia.

it carries some further dangers of its own.

Ale może jakby już dość o gazie,

But maybe that's enough about gas now,

tak może na koniec jeszcze

"Yes, maybe one more at the end."

warto byłoby powiedzieć

it would be worth saying

parę słów, troszeczkę wracając do tego,

a few words, coming back a little to this,

o czym powiedziałeś wcześniej,

what you said earlier,

energetyka odnawialna,

renewable energy

atomowa, tak sobie ostatnio się zastanawiałem,

nuclear, I've been thinking about it lately,

jakbym mógł streścić

as if I could summarize

to wszystko, nad czym pracuję

it's everything I'm working on

w obszarze mojej pracy doktorskiej,

in the area of my doctoral research,

bo wydaje mi się, że jedno

because it seems to me that one

takie fundamentalne spostrzeżenie,

such a fundamental observation,

z którym też się staram

with whom I am also trying

możliwie dzielić, jak rozmawiam

possibly divide, as I talk

w kontekście takim jak ten tu

in a context like this here

w czasie naszej rozmowy,

during our conversation,

to jest

this is

taka

such

realizacja

realization

konieczność zdania sobie sprawy,

the necessity of realizing

że

that

bezpieczeństwo energetyczne

energy security

zawsze będzie dla rządów

it will always be for the governments

priorytetem wyżej

priority above

w hierarchii priorytetów,

in the hierarchy of priorities,

niż realizacja polityki klimatycznej,

than the implementation of climate policy,

ale to, że ona jest wyżej, to nie znaczy,

but the fact that she is higher doesn't mean,

że wyklucza jedną drogą, tylko, że

that it excludes one way, only that

trzeba sobie uzmysłowić i zinternalizować

one must realize and internalize

te paradoksy polegające na tym, że z jednej strony

these paradoxes consist in the fact that on one hand

na przykład Chińczycy

for example, the Chinese

do sieci dopinają

They are connecting to the network.

każdego roku więcej mocy z OZE

Every year more power from renewable energy sources.

niż my łącznie mamy,

than we have in total,

a z drugiej strony przypinają ileś

On the other hand, they pin down quite a few.

mocy z węgla, która

power from coal, which

zdaje się podważać

seems to undermine

sensowność ich działań w obszarze

the rationale of their actions in the area

energetyki odnawialnej.

renewable energy.

I ta dalekosiężna ich pozostaje taka sama,

And that far-reaching one remains the same.

że w sensie zdekarbonizować do któregoś roku

that in the sense of decarbonizing by a certain year

docelowo, najpewniej między innymi po to,

ultimately, most likely among others for that purpose,

a może zwłaszcza po to,

or maybe especially for that reason,

żeby być eksporterami

to be exporters

elektryczności netto. I w Europie

net electricity. And in Europe

teraz te działania, które

now the actions that

są podejmowane

are being taken

w odpowiedzi na inwazję,

in response to the invasion,

czy oczywiście wszystko to, co ta inwazja

of course everything that this invasion

rosyjska na Ukrainę zmienia

Russia is changing in Ukraine.

w obszarze energetyki, nie są

in the field of energy, they are not

jednoznacznie nastawione wyłącznie

unequivocally oriented exclusively

na właśnie

exactly

zapewnienie tylko bezpieczeństwa

ensuring only safety

energetycznego, tylko również

energetic, only also

na próbowanie realizowania tego celu

to attempt to achieve this goal

w sposób z jednej strony

in a way that on one hand

możliwie najmniej

as little as possible

szkodliwy dla tych wysiłków już wcześniej

harmful to those efforts already earlier

wdrażanych na rzecz transformacji

implemented for the purpose of transformation

energetycznej i przyspieszania, ale także

energy and acceleration, but also

w sposób, który będzie jakby kompatybilny.

in a way that will be somewhat compatible.

I teraz tak.

And now like this.

Przede wszystkim Komisja

First of all, the Commission

Europejska w reakcji na tą obecną

European in response to this current one.

sytuację ogłosiła

the situation was announced

ten swój projekt tzw. RepowerEU.

this project of theirs called RepowerEU.

Zaproponowała szereg zmian do tej

She proposed a number of changes to it.

dyrektywy RED-2, dotyczącej się

the RED-2 directive, concerning

rozwoju OZE.

development of renewable energy sources.

Będzie miał być przysporzony rozwój

There will be a need for accelerated development.

budowa projektów OZE.

construction of renewable energy projects.

Zakładany jest ogromny rozwój fotowoltaiki.

A huge development of photovoltaics is anticipated.

Tam do

There to

25 roku na przykład chodzi o właśnie

For example, it is about the year 25.

panele, to jest ciekawe.

Panels, that's interesting.

Obowiązek ich montowania na dachach

The obligation to install them on roofs.

budynków, tak publicznych jak i komercyjnych.

buildings, both public and commercial.

Tam celen jest 600 gigawatów właśnie

The target is 600 gigawatts just.

z PV do 30 roku.

from PV until the 30th year.

Dużne nakłady na energetykę

Large outlays on energy.

elektrową, onshore'ową, offshore'ową,

electrical, onshore, offshore

na wodór.

on hydrogen.

Ogólnie OZE są teraz, będą miały być uznane

In general, renewable energy sources are now, and they are supposed to be recognized.

jako nadrzędny element interesu

as the overriding element of interest

państwowego, a państwa członkowskie Unii będą

the state, and the member states of the Union will be

jakby miały przyspieszać

as if they were going to speed up

te różne procedury permittingowe dla nowych

these various permitting procedures for new

projektów OZE. Czyli będzie

renewable energy projects. So there will be

z jednej strony oczywiście tu i teraz

on the one hand, of course, here and now

mowa jest o tym węglu,

the talk is about this coal,

mowa jest o tym gazie,

the speech is about this gas,

mowa jest o tym i tamtym

It's about this and that.

brudnych źródłach energii, żeby

dirty sources of energy, so that

te obecne potrzeby, które są

these current needs that exist

większe niż były przed wojną,

larger than they were before the war,

żeby mi sprostać, ale docelowo

to meet my expectations, but ultimately

o tym OZE bynajmniej

about this RES at least

komisja nie zapomina. Ogólnie

The commission does not forget. Generally.

w połowie maja

in mid-May

ogłoszono, że nawet 300 miliardów euro

it was announced that even 300 billion euros

na nowe inwestycje w

for new investments in

infrastrukturę OZE do 30 roku będzie

Renewable energy infrastructure will be by the year 2030.

wydane.

issued.

W dużej mierze, czyli to jest taki

To a large extent, which means it is such a

nadrzędny total interes

superior total interest

tego projektu, żeby się uzależnić,

this project to become addicted,

przepraszam, uniezależnić

I'm sorry, to become independent.

właśnie od rosyjskiej

just from Russian

ropy i gazu.

oil and gas.

Warto myślę

I think it's worth it.

tutaj jeszcze też wspomnieć

Here, it should also be mentioned.

tak troszeczkę jakby kończąc

just a little as if finishing

o takie rzeczy, że

about such things that

to jest też

this is too

u nas bardzo gorący temat

It's a very hot topic for us.

i bardzo dobrze, bo powinniśmy o tym dyskutować

and very well, because we should discuss this

nieustannie. To jest kwestia

constantly. It is a matter

wiedzy spóźnionej w Polsce

the delayed knowledge in Poland

i być może niedostatecznie jeszcze w innych

and perhaps insufficiently in others yet

krajach europejskich

European countries

energetyki atomowej. Wszelkie

nuclear energy. All

myślenie o

thinking about

dekarbonizacji bez

decarbonization without

atomu tak w Polsce, jak i

"of the atom in Poland, as well as"

w zasadzie na szerszej jakby

essentially on a broader scale

europejskiej skali, to jest

European scale, that is

myślenie

thinking

po prostu, to

just that

pytanie wydumane, nie oparte

The question is contrived, not based.

jakkolwiek o realistyczne

as realistic as possible

przesłanki. Atom po prostu musi się pojawić.

premises. The atom simply must appear.

A jednocześnie trzeba pamiętać

And at the same time, one must remember

o tym, że mamy, i tu wracam jeszcze do tego

about the fact that we have, and here I return to that again

kontekstu stricte tej wojny

the context of this war strictly

w Ukrainie, że kiedy mamy

in Ukraine, that when we have

sytuację taką, że duża część

a situation where a large part

uranu, a zwłaszcza

uranium, especially

przetworzonego

processed

uranu, znaczy

uranium, means

przetwórstwa jego

his processing

ma miejsce

takes place

w Rosji, która to Rosja teraz

in Russia, which is Russia now

z jednej strony nie będzie chciała nam go sprzedawać,

On the one hand, she won't want to sell it to us,

a z drugiej będzie na pewno utrudniała

and on the other hand, it will definitely make it more difficult

jego sprzedaż z innych krajów, które

his sales from other countries that

mają go dużo, chociażby z graniczącego

They have a lot of it, even from the bordering ones.

z Rosją Kazachstanu, no to też trzeba już

With Russia of Kazakhstan, well, that's something we need to address now too.

teraz pamiętać o konieczności

now remember the necessity

zabezpieczenia tych konieczności dostaw na poczet

securing these supply necessities for the account of

po prostu budowy bezpieczeństwa

just building security

energetycznego w obszarze samej energetyki atomowej.

energy in the field of nuclear energy itself.

Bo to jest wyzwanie,

Because it is a challenge,

którego nie sposób jest odraczać

which cannot be postponed

w czasie. Już my sami tutaj, jak wiesz, w Polsce

in time. Already we ourselves here, as you know, in Poland

mamy dostatecznie duże wyzwanie

we have a sufficiently big challenge

z budowy naszej pierwszej elektrowni,

from the construction of our first power plant,

ale kiedy ona już ujrzy

but when she sees

światło dzienne, tak jak i teraz

daylight, just like now

ogłoszonych jest całkiem sporo nowych

quite a few new ones have been announced

projektów w Europie, również na przykład

projects in Europe, for example

we Francji, która, no Francja ma akurat

In France, which, well France has just

z atomu tam 75%

From the atom, there is 75%.

czy 80% energii

Is 80% of the energy?

pozyskuje dla

acquires for

własnych potrzeb, ale też ogłosili budowę

their own needs, but also announced the construction

chyba w sześciu kolejnych reaktorów, więc

probably in six subsequent reactors, so

te reaktory powstają, będąc jakby w tym obozie

These reactors are being built as if they were in this camp.

antyrosyjskim, trzeba pamiętać o tym, że

anti-Russian, it should be remembered that

że duże jest

that it is big

po prostu jeszcze roboty wokół,

there's just still work to do around.

że tak to nazwę.

that’s what I’ll call it.

Oczywiście.

Of course.

Ja jestem również

I am also.

wielkim fanem atomu

a big fan of nuclear energy

i mam nadzieję, że ten temat faktycznie w kolejnych

And I hope that this topic will indeed be addressed in the next ones.

latach dojdzie do skutku

In the coming years, it will come to fruition.

w Polsce, ale jednak

in Poland, but still

myślę, że to jest temat

I think this is the topic.

na zupełnie nowy odcinek,

to a completely new episode,

ponieważ jest to temat tak szeroki.

because it is such a broad topic.

Natomiast wracając jeszcze do tego,

However, returning to that,

jak

how

do reakcji

to the reaction

w Europie

in Europe

na kryzys w obszarze energetyki

to the crisis in the energy sector

wywołany wojną w Ukrainie, no to

triggered by the war in Ukraine, well then

tak jeszcze podsumowując może

So, to summarize further maybe.

troszeczkę działania

a little action

realizowane w tym obszarze

implemented in this area

u nas w Polsce, no to warto

In Poland, well, it's worth it.

myślę wskazać na to, że właśnie Ministerstwo

I think it is important to point out that the Ministry

Klimatu przyjęło

The climate has adopted.

dokument,

document,

rewizję, aktualizację

revision, update

dokumentu strategicznego, jakim

strategic document, such as

jest polityka energetyczna

there is energy policy

Polski do dwa tysiące czterdziestego roku,

Poland to the year two thousand and forty.

tak zwany PEP.

the so-called PEP.

Zmocnienie bezpieczeństwa i niezależność

Strengthening security and independence

energetycznej, to są

energy, they are

właśnie kluczowe

just key

wymiary jakby kierunku tam

dimensions as if in that direction

finansowanego. Dokument został przyjęty już

funded. The document has already been accepted.

przez Radę Ministrów z końcem marca.

by the Council of Ministers at the end of March.

No i jakby rewizja PEP-u ma na celu

Well, the revision of the PEP is aimed at

przede wszystkim ochronę odbiorców

first and foremost the protection of consumers

przed odbiernym wzrostem ceny energii

before the expected increase in energy prices

i pogłębianiem ubóstwa energetycznego.

and deepening energy poverty.

Dodany jest to jakby też taki

It is added as if it is also such a thing.

czwarty filar w postaci suwerenności

the fourth pillar in the form of sovereignty

energetycznej do tych filarów

energy to these pillars

tam już wcześniej w tym dokumencie

there earlier in this document

wymienionych.

mentioned.

I jakby tego

And like that

filaru, który jak się domyślasz

a pillar that, as you might guess

jest totalnie kluczowy

is absolutely key

w kontekście tego, co się dzieje.

in the context of what is happening.

Najważniejsze przesłanko tutaj

The most important message here.

jest konieczność szybkiego

there is a need for quick

uniezależnienia naszej gospodarki

independence of our economy

od importowanych za granicę

from imported abroad

węglowodorów.

hydrocarbons.

Warto tu myślę w tym

I think it is worth it here.

kontekście wskazać też na działania

context to also point out actions

realizowane przez

carried out by

spółki Skarbu Państwa, mające

state-owned companies, having

właśnie na celu realizację

precisely for the purpose of implementation

tych założeń. I to

those assumptions. And this

mam na myśli działania inne niż te, z których wymieniliśmy.

I mean actions other than those we have mentioned.

No bo o Baltic Pipe'ie

Because of the Baltic Pipe.

słyszymy codziennie, o Świnoujściu,

we hear about Świnoujście every day,

o EFSR-u,

about the EFSR,

ale warto na przykład wspomnieć

but it is worthwhile to mention, for example

chociażby, że takiej PGNiG

even that such a PGNiG

inwestuje teraz 700 milionów złotych

I am currently investing 700 million zlotys.

w wydobycie ropy i gazu

in the extraction of oil and gas

w Lubiatowie i Wydębnie, co ciekawe

in Lubiatów and Wydębno, interestingly

taka dyresja drobniutka

such a tiny digression

myślę, że może słuchaczy zainteresować.

I think it may interest the listeners.

Projekty te tam realizowane

The projects being carried out there.

są wspierane systemem

they are supported by the system

tak zwanym modelowania cyfrowego,

so-called digital modeling,

czyli w sumie sztuczną inteligencją

so in total artificial intelligence

dla optymalizacji wydobycia, co chyba stanowi

for optimizing extraction, which I think constitutes

bodajże pierwsze tego typu zastosowanie

probably the first application of this kind

właśnie sztucznej inteligencji w tym przemyśle

artificial intelligence in this industry

przynajmniej w naszym regionie,

at least in our region,

jak dobrze wiem.

As far as I know.

Też na przykład Pern

Also, for example, Pern.

zakończył prace związane z rozbudową

completed work related to the expansion

pojemności magazynowej

storage capacity

ropy w bazie

oil in the base

gdańskiej.

Gdańsk.

Teraz są kolejne duże zbiorniki,

Now there are more large reservoirs,

ta baza teraz wynosi łącznie

this base now totals

ponad miliona metrów sześciennych,

over a million cubic meters,

więc te mocy magazynowe też

so these storage capacities too

będą kluczowe w najbliższym czasie.

they will be crucial in the near future.

No i też myślę tak już

Well, I think that way too now.

absolutnie konkludując,

absolutely concluding,

warto myślę, że dodać tutaj

I think it's worth adding here.

jeszcze takie zdanie na temat

Here's another sentence on the topic.

tego, że potencjalnie

that potentially

w przyszłości, jeśli

in the future, if

uda się Ukrainie wojnę wygrać

Will Ukraine succeed in winning the war?

i jeżeli będą nowe

and if there will be new ones

perspektywy

perspectives

współpracy również w obszarze energetyki,

cooperation also in the field of energy,

no to na przykład

well, for example

będzie mógł być potencjalnie właśnie

will be potentially just

już przeze mnie wcześniej wspomniany, zrealizowany

already mentioned by me earlier, implemented

ten pomysł tego

this idea of this

polsko-ukraińskiego gazociągu,

Polish-Ukrainian gas pipeline,

który co ciekawe jakby konceptualizacja

which, interestingly, is like conceptualization

już została wykonana,

it has already been done,

też ciekawa rzecz,

also an interesting thing,

zdołana, sfinansowana przez Amerykanów,

exhausted, funded by the Americans,

bo Polska, Ukraina i

because Poland, Ukraine, and

Stany łączy właśnie bowiem

The states are just connecting.

umowa o współpracę w sektorze gazowym

cooperation agreement in the gas sector

w regionie. Te ginigy już tam

in the region. These giants are already there.

przesłał się już gaz do Ukrainy, zdarzało się

Gas has already been sent to Ukraine, it has happened.

wcześniej, więc ta decyzja inwestycyjna

earlier, so this investment decision

w sprawie nowego gazociągu

regarding the new gas pipeline

jakkolwiek nie podjęta, być może

however it may be undertaken, perhaps

jako iż zacieśniamy z Ukrainą

as we tighten our ties with Ukraine

współpracę teraz na różnych odcinkach,

collaboration now on various fronts,

zostanie w jakimś tym czasie

will stay at some point in time

podjęta. To samo się też tyczy w sumie

It has been taken. The same applies in general.

do pewnego stopnia współpracy w obszarze energetyki,

to a certain extent of cooperation in the energy sector,

atomowej,

nuclear,

bo na Ukrainie

because in Ukraine

dzisiaj są, jak dobrze pamiętam,

today is, if I remember correctly,

cztery elektrownie lądowe,

four land-based power plants,

chyba 15 bloków łącznie.

Probably 15 blocks in total.

Ukraina zajmuje dziesiąte

Ukraine ranks tenth.

miejsce na świecie i piąte w Europie

fifth in Europe and a place in the world

pod kątem właśnie liczby

in terms of just the number

i mocy bloków, więc

and the power of the blocks, so

zobaczymy.

We'll see.

Kilka dni temu ukraiński rząd przekazał

A few days ago, the Ukrainian government transferred

rządowi Niemiec, taka ciekawostka,

to the German government, such a curiosity,

propozycję, jakoby Ukraina mogła w przyszłości

a proposal that Ukraine could in the future

sprzedawać energię elektryczną

to sell electricity

z atomu Niemcom w przypadku jej niedostatecznej

from the atom to the Germans in the case of its insufficiency

podaży właśnie

supply just

w Niemczech, więc są takie

in Germany, so there are such

różne smaczki, które pozwalają

various treats that allow

wierzyć, że ta współpraca

to believe that this collaboration

w tym obszarze też mogłaby jakoś

in this area, she could also somehow

się zintensyfikować.

intensify.

W sumie ona też jakoś niejako tam już była,

In a way, she was kind of there already.

jakiejś wcześniej podrygi. Jak jeszcze

some earlier twitching. How else

żył Jan Kulczyk,

Jan Kulczyk lived.

to Polenergia jego

to Polenergia his

dopisała kiedyś

she once added

takie memorandum z operatorem ukraińskich

such a memorandum with the Ukrainian operator

elektrowni jądrowych i

nuclear power plants and

tam była jakaś

there was some

nadzieja, że się w tego

hope that it will come to this

wywiąże taka dalsza współpraca.

Such further cooperation will develop.

Tam jest ta linia

There is that line.

Rzeszów-Chmielnicka, która miała być remontowana.

Rzeszów-Chmielnicka, which was supposed to be renovated.

Do tego nie doszło, ale

It didn't come to that, but

zobaczymy, co

we'll see what

przyniesie przyszłość. Macieju, dziękuję Ci

It will bring the future. Maciej, thank you.

bardzo za dzisiejszą rozmowę. Myślę,

Thank you very much for today's conversation. I think,

że słuchacze bardzo dużo

that listeners a lot

z niej mogli wynieść. Ja na pewno.

They could have taken it from her. I definitely would.

Bardzo dobry insight

Very good insight.

i dużo informacji o rynkach.

and a lot of information about the markets.

No cóż,

Well,

pozostaje nam działać

we must take action

cały czas, ale

all the time, but

nie bać się i

don't be afraid and

uzbroić się

to arm oneself

na pewno w cierpliwość

definitely in patience

i przygotować się na to, że

and prepare for the fact that

jesień i zima mogą być ciężkie,

autumn and winter can be tough,

jeśli chodzi o energetykę.

as far as energy is concerned.

Dziękuję Ci bardzo

Thank you very much.

za rozmowę. Dziękuję Ci również.

Thank you for the conversation. I thank you too.