Wspierający Uniwersytet - przestrzeń podcastów UKW #37 Wielokulturowość i jej oblicza w edukacji.

Witam serdecznie, nazywam się Agata Pluskota.

Hello, my name is Agata Pluskota.

Zapraszam na 37. odcinek podcastu wspierający Uniwersytet

I invite you to the 37th episode of the podcast supporting the University.

w przestrzeni podcastów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

in the podcast space of Kazimierz Wielki University.

W tym odcinku porozmawiamy o wielokulturowości i jej obliczach w edukacji.

In this episode, we will talk about multiculturalism and its aspects in education.

Odpowiadamy na pytania.

We answer the questions.

Kim jest emigrant, a kim imigrant, uchodźca i repatriant?

Who is an emigrant, who is an immigrant, a refugee, and a repatriate?

Jakie zmiany pociąga za sobą zmiana struktury etnicznej i narodowościowej polskiej szkoły?

What changes are brought about by the change in the ethnic and national structure of Polish schools?

Co możemy zrobić, by dzieciom było łatwiej odnaleźć się w tych zmianach?

What can we do to help children better navigate these changes?

Gościem odcinka jest pani magister Agnieszka Szczepanik,

The guest of the episode is Ms. Master Agnieszka Szczepanik.

akredytowana coach ICF, trenerka i doradczyni międzykulturowa.

ICF accredited coach, trainer, and intercultural advisor.

Z wykształcenia politolożka ze specjalnością stosunki międzynarodowe.

A political scientist by education, specialized in international relations.

Od początku kariery zawodowej pracuje w środowisku międzykulturowym

Since the beginning of his professional career, he has worked in an intercultural environment.

jako członkini zespołu, ale także jako trenerka międzykulturowa i coach

as a team member, but also as an intercultural trainer and coach

w procesach wewnętrznych i zewnętrznych.

in internal and external processes.

Przez wiele lat współpracowała z nauczycielami i nauczycielami,

For many years, she collaborated with teachers and educators.

nauczycielkami w projektach edukacyjnych Programu Unii Europejskiej Młodzież w Działaniu

teachers in educational projects of the European Union Program Youth in Action

oraz Erasmus Plus, a obecnie Europejski Korpus Solidarności.

and Erasmus Plus, and now the European Solidarity Corps.

Pracowała jako koordynatorka projektów w Stowarzyszeniu Jeden Świat,

She worked as a project coordinator at the One World Association.

obecnie zaś jest trenerką międzykulturową w kraju i za granicą.

Currently, she is an intercultural trainer in the country and abroad.

Ukończyła szkołę trenerów biznesu i doradców zawodowych Elżbiety Sołtys.

She graduated from the School of Business Trainers and Career Advisors run by Elżbieta Sołtys.

Obecnie szkoli się w zakresie podejścia skoncentrowanego na rozwoju,

Currently, training is being conducted in the development-focused approach,

a także w specyficznych szkoleniach trenerskich w ramach Rady Europy i Państw Grupy Wyszehradzkiej.

and also in specific trainer training within the Council of Europe and the countries of the Visegrad Group.

Od 2007 roku jest ekspertką Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Since 2007, she has been an expert at the Ministry of Foreign Affairs.

i w tej roli pracowała na rzecz polskiej misji w Japonii.

And in this role, she worked for the Polish mission in Japan.

Ma również 12-letnie doświadczenie w szkoleniu osób wysyłanych przez MSZ

He also has 12 years of experience in training individuals sent by the Ministry of Foreign Affairs.

na różnego rodzaju misje i projekty w zakresie kompetencji kulturowych,

for various types of missions and projects in the field of cultural competencies,

i pracy na styku kultur.

and work at the intersection of cultures.

Na zlecenie Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji i Polsko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży

At the request of the Foundation for the Development of the Education System and the Polish-German Youth Exchange.

od 2012 roku prowadzi zajęcia z edukacji międzykulturowej,

since 2012, he/she has been conducting classes on intercultural education,

m.in. na Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Szczecińskim,

including the University of Warsaw, the University of Szczecin,

Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Adam Mickiewicz University in Poznań, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz.

Od 2019 roku współpracuje z Career Partners International,

Since 2019, I have been collaborating with Career Partners International.

gdzie realizuje programy szkoleniowe i coachingowe dla menadżerów firm.

where it implements training and coaching programs for company managers.

Swoją praktykę trenersko-coachingową łączy z pracą na stanowisku doradczyni międzykulturowej

She combines her coaching and training practice with her work as an intercultural advisor.

w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej przy Wielkopolskim Urzędzie Marszałkowskim,

at the Regional Center for Social Policy at the Greater Poland Marshal's Office,

szkoląc urzędników i urzędniczki oraz kadrę pedagogiczną z zakresu obsługi klienta różnorodnego kulturowania.

training officials and female officials, as well as educational staff in the field of customer service for diverse cultural backgrounds.

Jest uważną słuchaczką i obserwatorką.

She is an attentive listener and observer.

Prywatnie podróżniczka, miłośniczka fantastyki, science fiction i kryminału.

Privately a traveler, a lover of fantasy, science fiction, and crime.

Serdecznie zapraszam.

I warmly invite you.

Przyglądając się współczesnej polskiej szkole,

Looking at the modern Polish school,

widzimy, że najbliższe na pewno 10 lat nam się bardzo zmieniło,

we see that the next 10 years have definitely changed us a lot,

jeżeli chodzi o perspektywę międzykulturową.

when it comes to intercultural perspective.

Wcześniej takim poglądem bardzo rozpowszechnionym było to,

Previously, a very widespread view was that,

że Polska to jest kraj jednorodny kulturowo.

that Poland is a culturally homogeneous country.

No okej, może mamy jakieś mniejszości narodowe,

Well, okay, maybe we have some national minorities.

ewentualnie grupy etniczne, jeśli ktoś tak głębiej trochę w to wszedł.

eventually ethnic groups, if someone has gone a bit deeper into it.

No ale tak co do zasady, to jednak jesteśmy wszyscy tutaj Polakami.

Well, as a principle, we are all here as Poles.

Nasze korzenie się za bardzo nie różnią.

Our roots are not too different.

To, co się zmieniło, to to, że i z jednej strony do Polski zaczęło przebywać

What has changed is that, on one hand, travelers started coming to Poland.

więcej osób z zagranicy i tutaj się osiedlać,

more people from abroad are settling down here,

jednocześnie my zaczęliśmy migrować do innych krajów,

at the same time we started migrating to other countries,

nie tylko na wakacje, nie tylko dla nauki,

not only for holidays, not only for learning,

często po to, żeby osiąść na jakiś czas i potem do Polski wrócić.

often in order to settle for a while and then return to Poland.

To też bardzo zmienia skład klas w naszych szkołach czy w przedszkolach.

This also greatly changes the composition of classes in our schools or kindergartens.

Żeby tak to sobie poukładać trochę, to chciałabym zająć się taką,

To sort things out a bit, I would like to take care of something like that,

to nawet nie jest kategoryzowanie, ale tak jakby popatrzenie na to,

it's not even categorizing, but more like taking a look at it,

kim są osoby odmienne kulturowo w Polsce w tej chwili.

Who are culturally different people in Poland right now?

I z jednej strony mamy tych przedstawicieli właśnie mniejszości narodowych

And on one hand we have representatives of national minorities.

i grup etnicznych i żeby być tutaj zgodnym z zapisami polskiej ustawy,

and ethnic groups and in order to be in accordance with the provisions of Polish law,

no są to osoby mieszkające w Polsce,

well, these are people living in Poland,

które odróżnia od większości społeczeństwa język, kultura,

which distinguishes from the majority of society language, culture,

pochodzenie etniczne bądź religia.

ethnic origin or religion.

I wymieniane jest dziewięć mniejszości narodowych,

Nine national minorities are mentioned.

są to Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie,

They are Belarusians, Czechs, Lithuanians, Germans, Armenians, Russians.

Słowacy, Ukraińcy i Żydzi oraz cztery mniejszości etniczne,

Slovaks, Ukrainians, and Jews as well as four ethnic minorities,

są to Karaimi, Łemkowie, Romowie i Tatarzy.

They are Karaites, Lemkos, Roma, and Tatars.

Tak dla ścisłości jeszcze wyjaśnię,

Just to clarify, I will explain.

że różnica pomiędzy mniejszością narodową a etniczną jest taka,

that the difference between a national minority and an ethnic minority is such that

że w przypadku mniejszości narodowych mówimy o osobach,

that in the case of national minorities we are talking about individuals,

których pochodzenie etniczne jest związane z grupą społeczną,

whose ethnic origin is connected to a social group,

z kulturą, która ma swój kraj.

with a culture that has its own country.

Białoruś, Armenia, Izrael między innymi.

Belarus, Armenia, Israel among others.

I teraz jeżeli chodzi o kolejną kategorię,

And now, when it comes to the next category,

to mówimy o tym, że mamy imigrantów.

We are talking about the fact that we have immigrants.

Osoby migrujące w poszukiwaniu lepszych warunków życia.

People migrating in search of better living conditions.

I z jednej strony będą to migranci zarobkowi,

And on one hand, these will be economic migrants,

przyjeżdżający do Polski dla lepszych warunków płacy,

coming to Poland for better working conditions,

ale także dlatego, że na przykład do tego obligują ich kontrakty.

but also because, for example, their contracts require them to do so.

To tak jak chociażby personel amerykański stacjonujący tutaj w Polsce.

It's just like the American personnel stationed here in Poland.

Z drugiej strony imigrantami są osoby,

On the other hand, immigrants are individuals,

które ze swoich krajów uciekły obawiając się o swoje zdrowie i życie.

which fled from their countries fearing for their health and lives.

I te osoby nazywane są uchodźcami.

And these people are called refugees.

A jeszcze inaczej, potocznie mówimy, że to uchodźcy,

And in a different way, we colloquially say that they are refugees,

natomiast żeby uzyskać status uchodźcy,

to obtain refugee status,

to te osoby muszą przejść całkiem długą, szczegółową procedurę.

These people must go through quite a long, detailed procedure.

Mam wrażenie, że to jest na zupełnie jeszcze inny podcast.

I have the feeling that this is for a completely different podcast.

Albo zapraszam do kontaktu ze mną.

Or I invite you to contact me.

Bardzo chętnie o tej różnicy pomiędzy potocznym rozumieniem,

I would be very eager to discuss this difference between colloquial understanding,

a prawnym rozumieniem statusu uchodźcy będziemy mogli porozmawiać.

We will be able to talk about the legal understanding of refugee status.

Jeżeli chodzi o kolejną grupę osób odmiennych kulturowo w Polsce,

As for the next group of people with different cultural backgrounds in Poland,

to stanowią ją właściwie sami Polacy.

It is actually constituted by the Poles themselves.

Brzmi dosyć podchwytliwie?

Sounds rather tricky?

Trochę tak i trochę nie.

A bit yes and a bit no.

Z jednej strony to są repatrianci,

On one hand, there are repatriates,

czyli osoby, które znalazły się poza granicami Polski,

that is, individuals who have found themselves outside the borders of Poland,

nie ze swojego wyboru

not by choice

i które decydują się na to, żeby skorzystać z organizowanego

and who decide to take advantage of the organized

przez Polską Administrację Państwową na powrót do ojczyzny.

by the Polish State Administration for return to the homeland.

Jak rzucę hasło Kazachstan, repatrianci z Kazachstanu,

When I mention Kazakhstan, repatriates from Kazakhstan,

to większość z nas wie, o kogo chodzi.

Most of us know who it's about.

I faktycznie są to osoby, które wyrażają swój związek z polskością,

And indeed, they are individuals who express their connection to Polishness.

czasem mówią po polsku, czasem nie,

sometimes they speak in Polish, sometimes they don't,

ale których co najmniej jedno z rodziców lub dziadków

but at least one of whose parents or grandparents

lub dwoje pradziadków było narodowości polskiej.

or one or two great-grandparents were of Polish nationality.

Kazachstan najczęściej, dlatego że faktycznie w okresie sowieckim

Kazakhstan most often, because in fact during the Soviet period

Związku Radzieckiego sporo osób tam trafiło.

A lot of people from the Soviet Union ended up there.

Niektóre osoby powołują się tak naprawdę na związki z polskością

Some people actually refer to connections with Polishness.

jeszcze sprzed okresu I wojny światowej.

still from before World War I.

To takich opowieści tutaj jest bardzo dużo.

There are many such stories here.

Druga grupa to reemigranci.

The second group is the reemigrants.

Polacy, którzy podjęli decyzję o opuszczeniu Polski

Poles who have decided to leave Poland.

i po latach zdecydowały się na powrót do kraju.

And after years, they decided to return to their country.

Bardzo często wracają z nimi ich dzieci.

Their children very often come back with them.

Urodzone w kraju, w którym ich rodzice przez jakiś czas mieszkali,

Born in a country where their parents lived for some time,

albo które wyjechały z Polski, będąc bardzo małymi dziećmi.

or those who left Poland when they were very small children.

I to są te główne grupy odmienione,

And these are the main declined groups,

odmienne kulturowo.

culturally different.

Być może dziwi ci repatrianci, reemigranci,

Perhaps you are surprised by the repatriates, re-emigrants,

ale będę o nich mówić w dalszej kolejności.

But I will talk about them later.

Co to znaczy, że w Polsce pojawia się coraz więcej osób,

What does it mean that more and more people are appearing in Poland?

co to dla nas praktycznie znaczy, że w Polsce pojawia się coraz więcej osób

What does it practically mean for us that more and more people are appearing in Poland?

odmiennych kulturowo?

culturally different?

Powoduje to to, że

This causes that

nasze społeczeństwo zaczyna dostrzegać, szczególnie w edukacji,

our society is beginning to notice, especially in education,

w naszych klasach, wśród naszych dzieci,

in our classrooms, among our children,

pojawiające się nowych uczniów, uczennice,

emerging new students, female students,

których odmienność czasami dotyczy bardzo mocno języka,

whose distinctiveness sometimes concerns the language very strongly,

koloru skóry, zasad ubioru, zasad zachowania wyznawanej religii,

skin color, dress code, rules of behavior of the practiced religion,

podejścia do edukacji.

approaches to education.

Procesy, w których te dzieci uczestniczą,

The processes in which these children participate,

to też są procesami, które dotykają nas samych i nasze dzieci.

These are also processes that affect ourselves and our children.

To nie jest tak, że jak do klasy przyjdzie dziecko na przykład z Afganistanu,

It's not that when a child from Afghanistan, for example, comes to the class,

że to tylko jego dotyczy, bym powiedziała, szok kulturowy.

that it only concerns him, I would say, cultural shock.

Dzieci, które go przyjmują w klasie, również wchodzą w taki proces,

Children who accept him in class also enter such a process.

który nazywa się adaptacją.

which is called adaptation.

Aktualne dane demograficzne, prognozy dotyczące ludności naszego kraju,

Current demographic data, population forecasts for our country,

jednocześnie też to, co się dzieje w tej chwili w Ukrainie,

at the same time, what is happening right now in Ukraine,

powodują, że widzimy, że migracje do Polski na pobyt stały nasilają się.

they cause us to see that migrations to Poland for permanent residence are intensifying.

I z jednej strony coś, co wcześniej wydawało nam się marginalną sprawą,

And on one hand, something that previously seemed to us a marginal issue,

jest coraz bardziej dostrzegalne na podwórkach, w szkołach, w miejscach pracy,

it is becoming increasingly visible in yards, schools, and workplaces,

w urzędach.

in offices.

Tak naprawdę wszędzie, gdzie się spotykamy z innymi.

In fact, everywhere we meet others.

To oznacza, że jako społeczeństwo stajemy wobec wyzwań związanych z funkcjonowaniem dwukierunkowym.

This means that as a society, we are facing challenges related to bidirectional functioning.

Jak my z nimi i jak oni z nami.

How we are with them and how they are with us.

Te procesy, które dokonują się między nami, między ludźmi na poziomie jednostek i grup,

The processes that take place between us, among people at the level of individuals and groups,

na styku kultur, zostały nazwane akulturacją.

At the intersection of cultures, they have been called acculturation.

I jednym z jej elementów jest adaptacja.

And one of its elements is adaptation.

Czyli to, w jaki sposób z jednej strony osoby przybywające do naszego kraju,

So, the manner in which, on one hand, individuals arriving in our country,

tutaj zamieszkujące, będą się dostosowywać, a być może asymilować,

here residing, will adapt, and perhaps assimilate,

a być może integrować, a być może separować od kultury większościowej,

and perhaps to integrate, or perhaps to separate from the majority culture,

czyli kultury polskiej.

that is Polish culture.

A z drugiej strony jest też ta nasza chęć do albo właśnie zintegrowania ich

On the other hand, there is also our desire to either integrate them.

w łonie społeczeństwa.

in the womb of society.

W łonie społeczeństwa polskiego.

In the womb of Polish society.

Albo zasymilowania, albo wykluczenia, czy jakby odłożenia ich do tak zwanych gett.

Either assimilation, or exclusion, or putting them into so-called ghettos.

Być może zmarginalizowania.

Perhaps marginalization.

To, w jaki sposób my na poziomie indywidualnym będziemy funkcjonować,

The way in which we will function at the individual level,

jest tylko kawałeczkiem tego procesu.

It is just a small part of this process.

Jeszcze dużo ważniejszym jest to, jak będziemy funkcjonować jako grupa przyjmująca.

An even more important aspect is how we will function as a receiving group.

Jaką strategię też przyjmie w związku z tym państwo.

What strategy will the state adopt in this regard?

Im więcej jest migrantów w Polsce,

The more migrants there are in Poland,

tym bardziej potrzebne jest takie świadome myślenie o tym,

this conscious thinking about it is all the more necessary,

w jaki sposób chcemy ich tutaj zaadaptować.

how we want to adapt them here.

Na ile chcemy poznać ich kulturę,

To what extent do we want to learn about their culture,

na ile chcemy otworzyć się na te inne kultury,

to what extent do we want to open ourselves to these other cultures,

na ile zależy nam na utrzymaniu tego, co uważamy za kulturę polską

How much do we care about maintaining what we consider to be Polish culture?

i tak naprawdę co to znaczy.

And what does it really mean?

Dla nas kultura polska.

For us, Polish culture.

Na ile jesteśmy gotowi zaakceptować coś, co jest bardzo ważne

To what extent are we ready to accept something that is very important?

z punktu widzenia tych kultur, które do nas przybywają.

from the perspective of those cultures that are coming to us.

I tak obserwuję od dłuższego czasu, że dla Ukraińców, Ukrainy przybywających do Polski

I have been observing for a while now that for Ukrainians coming to Poland...

mamy większą otwartość, ponieważ widzimy, że blisko jest nam i na poziomie tradycji pewnych,

We have greater openness because we see that we are close at a certain level of tradition.

języka, historycznych też doświadczeń.

language, historical experiences as well.

Z drugiej strony ciekawi nas, chociaż się też trochę obawiamy,

On the other hand, we are curious, although we are also a bit concerned.

przykład takich kultur jak afgańska, bardzo szeroko rozumiana, syryjska,

an example of cultures such as Afghan, broadly understood, Syrian,

czy równie odmienna turecka.

is the Turkish one equally different.

Bo tak jak już mówiłam, tych osób odmiennych kulturowo mamy

Because as I mentioned before, we have those people from different cultures.

i na tym poziomie tych, które się zdecydowały,

and at this level those that have decided,

świadomie, dobrowolnie na przyjazd do Polski

consciously, voluntarily for the arrival to Poland

i te, które z tego swojego kraju uciec musiały w uzasadnionej obawie o swoje życie i zdrowie.

and those who had to flee from their country in justified fear for their life and health.

To, z jakimi do nas przyjeżdżają emocjami, też jest bardzo ważne dla tego całego procesu okulturycyjnego.

The emotions they arrive with are also very important for the whole acculturation process.

Czy to jest radość z tego, że wyjeżdżamy do kraju, w którym będziemy mogli się uczyć,

Is it the joy of leaving for a country where we will be able to learn?

pracować.

to work.

Może związać się z drugą osobą, założyć rodzinę,

May connect with another person, start a family,

czy dlatego, że musimy opuścić swój dom.

is it because we have to leave our home.

Także z lękiem i strachem wyjeżdżamy,

So we leave with fear and dread,

mając nadzieję, że do domu kiedyś wrócimy.

hoping that we will someday return home.

Jako społeczeństwo przyjmujące,

As an accepting society,

stoimy przed takim dużym w tej chwili dylematem,

we are currently facing such a big dilemma,

bo to, co się wydarzyło po 24 lutego,

because what happened after February 24,

kiedy Polacy otworzyli swoje domy, serca, kieszenie,

when Poles opened their homes, hearts, pockets,

ja nadal, jak o tym mówię, to coś gdzieś mnie mocno za serce ściska,

I still feel a strong tightening in my heart when I talk about it.

jest w pewien sposób ewenementem.

It is, in a way, an anomaly.

Chcielibyśmy jednak wszyscy, żeby ta wojna się skończyła,

We would all like this war to end, however.

żeby nie było więcej śmierci, łez.

so there are no more deaths, tears.

Na poziomie społeczeństwa niewielki mamy na to wpływ,

At the societal level, we have little influence over it.

poza tymi rzeczami, które robimy, wspierając Ukrainę jednostkowo, grupowo,

besides the things we do to support Ukraine individually and collectively,

czy poprzez działania naszego rządu.

whether through the actions of our government.

Jednak to, co wydarzy się dalej w Ukrainie, to jest jedno.

However, what will happen next in Ukraine is one thing.

To, co się dzieje tutaj, na podwórkach, w domach,

What is happening here, in the yards, in the houses,

blokach, w szkole, w miejscach pracy,

in blocks, in school, in workplaces,

znów jest tym, co tak naprawdę na bieżąco rozwiązujemy.

It is again what we are actually solving on an ongoing basis.

W Polsce nie mamy polityki migracyjnej jako takiej,

In Poland, we do not have a migration policy as such,

chociaż patrząc na wszystkie wskaźniki,

although looking at all the indicators,

jesteśmy jako społeczeństwo raczej nastawieni na to,

we as a society are rather inclined to do this,

żeby asymilować.

to assimilate.

A więc bądźcie tacy jak my, mówcie po polsku,

So be like us, speak Polish.

zachowujcie się zgodnie z normami przyjętymi w społeczeństwie polskim.

Behave according to the norms accepted in Polish society.

Z drugiej strony, jak wyjeżdżamy za granicę,

On the other hand, when we go abroad,

to też często mamy taką potrzebę albo właśnie bycia tak jak inni,

we often have such a need to be like others as well,

czyli jedziemy do Niemiec, Norwegii, Wielkiej Brytanii,

so we are going to Germany, Norway, the United Kingdom,

albo właśnie zachowywania swojej kultury,

or just preserving their culture,

korzystania z tych dobrodziejstw kultury kraju, w którym jesteśmy.

the benefits of the culture of the country we are in.

I to się właśnie zmienia, że jak Polacy doświadczamy takiej możliwości,

And this is exactly what is changing, that when we Poles experience such an opportunity,

mieszkając gdzieś za granicą, że można być nadal Polakiem

living somewhere abroad, that you can still be Polish

i jednocześnie czerpać z kultury kraju, w którym się jest,

and at the same time draw from the culture of the country one is in,

to po powrocie do Polski jest nam też łatwiej zobaczyć,

after returning to Poland, it is also easier for us to see,

że ten model integracyjny, a więc moja kultura jest okej

that this integration model, and thus my culture, is okay

i kultura kraju, w którym jestem, jest okej

The culture of the country I am in is okay.

i możemy połączyć tutaj wartości,

and we can combine the values here,

możemy wspólnie działać na dobro danego społeczeństwa,

we can work together for the good of a given society,

zaczynają być coraz częściej dostrzegane

are becoming increasingly noticed

jako ten pozytywny wpływ międzykulturowości.

as that positive impact of interculturality.

Jak to będzie się dalej toczyć, zobaczymy.

We will see how it will develop.

To, co w tej chwili obserwuję bardzo mocno w polskiej szkole,

What I am currently observing very strongly in the Polish school,

to jest chęć wsparcia i dzieci, i młodzieży, i ich rodziców

It is the desire to support both children and youth, as well as their parents.

w tym, żeby mogli zafunkcjonować w polskiej szkole.

in being able to function in the Polish school.

Z drugiej strony argumentem za tym, że

On the other hand, an argument for the fact that

jest to dość asymilacyjne jest sam fakt,

it is quite assimilative, the fact itself,

że w Polsce cudzoziemcy bez względu na to,

that in Poland, foreigners regardless of that,

z jakiego są kraju, w jakim języku mówią,

What country are they from, what language do they speak?

są objęci obowiązkiem szkolnym do osiemnastego roku życia.

They are subject to compulsory education until the age of eighteen.

To między innymi powodowało te trudne momenty majowe,

This was among other things causing those difficult moments in May,

kiedy w ósmych klasach do egzaminu przystępowały

when they took the exam in the eighth grade

osoby z Ukrainy, uczniowie i uczennice,

people from Ukraine, students

którzy do Polski wjechali w lutym, w marcu, w kwietniu.

who entered Poland in February, March, and April.

Szanse ich na to, żeby zdać egzamin po polsku dość marne,

Their chances of passing the exam in Polish are quite slim,

aczkolwiek ja też czekam na to, jakie te wyniki ostatecznie będą.

However, I am also waiting to see what the final results will be.

Co my możemy zrobić, mając świadomość,

What can we do, being aware,

że coraz więcej dzieci w naszych szkołach,

that more and more children in our schools,

czy w ogóle w placówkach oświatowych

whether in educational institutions at all

pojawia się z odmietnymi korzeniami kulturowymi?

Does it appear with rejected cultural roots?

Z jednej strony to jest poznanie tej kultury,

On one hand, it is getting to know this culture,

z której oni się wywodzą,

from which they originate,

przyjrzenie się temu też, jak wygląda system edukacji,

looking at how the education system looks,

bo on się różni, także ukraiński różni się bardzo wyraźnie,

because it is different, also Ukrainian is very distinctly different,

zaczynając od tego, jaki jest rozdział na poszczególne poziomy edukacji,

starting with what the chapter is for each level of education,

w jaki sposób uczy się matematyki, jaka jest perspektywa historyczna,

how mathematics is learned, what is the historical perspective,

jak uczy się języków obcych, ile trwa rok szkolny, tak?

How do you learn foreign languages, how long does the school year last, right?

Rok szkolny ukraiński kończy się 31 maja,

The Ukrainian school year ends on May 31.

a zaczyna 1 września, że są to takie różnice,

and it starts on September 1st, that these are such differences,

które wydawałoby się, że w kulturach dosyć podobnych

which would seem to be in cultures quite similar

mocno jednak nas różnicują.

However, they strongly differentiate us.

Więc poznanie tego, jak to tam działa,

So getting to know how it works there,

jest takim kluczem po pierwsze, po drugie też wyjaśnienie,

It is such a key, first of all, and second, an explanation as well.

bycie przygotowanym na to, żeby wyjaśnić, jak działa to u nas.

being prepared to explain how it works with us.

Bardzo dziękuję pani Agnieszce za poświęcony czas

Thank you very much to Mrs. Agnieszka for her time.

i podzielenie się swoim bogatym doświadczeniem.

and sharing your rich experience.

Państwu dziękuję za uwagę, a korzystając z okazji,

Thank you for your attention, and taking this opportunity,

że premiera tego odcinka podcastu przypada na ostatni dzień roku szkolnego,

that the premiere of this episode of the podcast falls on the last day of the school year,

chciałabym życzyć wszystkim przedszkolakom,

I would like to wish all preschoolers,

dzieciom szkół podstawowych i młodzieży szkół ponadpodstawowych,

to primary school children and youth of secondary schools,

aby czas wakacji był czasem pełnym radości,

to ensure that the holiday season is a time full of joy,

regeneracji, odkrywania pasji i talentu,

regeneration, discovering passions and talents,

czasem dobrych relacji.

sometimes good relationships.

Bardzo państwu dziękuję, do usłyszenia.

Thank you very much, see you.