Skąd się wzięły walentynki?

Kolorowe serduszka, miłosne wierszyki. Tak kojarzą nam się walentynki.

Colorful hearts, love poems. That's how we associate Valentine's Day.

Tego dnia półki sklepowe, witryny czy różne inne publiczne miejsca toną w czerwieni.

On that day, store shelves, windows, and various other public places are flooded with red.

I to nie tylko w Stanach Zjednoczonych, czy też szerzej na zachodzie, również i w Polsce.

And this is not only in the United States, or more broadly in the West, but also in Poland.

Choć trzeba przyznać, że opinie dotyczące obchodzenia walentynek są podzielone.

Although it must be admitted that opinions about celebrating Valentine's Day are divided.

Część osób wskazuje, że to kolejny zwyczaj zaczerpnięty poprzez popkulturę ze Stanów Zjednoczonych.

Some people point out that this is another custom taken from pop culture in the United States.

A więc obcy, na dodatek mocno komercyjny.

So an alien, and on top of that, highly commercial.

Są też i tacy, którzy dodają, że mamy swoje rodzime słowiańskie tradycje, jak noc kupały i to do nich powinni powrócić zakochani.

There are also those who add that we have our native Slavic traditions, such as the Night of Kupala, and that lovers should return to them.

Co jednak zrobić, skoro nad Wisłą walentynki zadomowiły się już na dobre?

What to do, however, since Valentine's Day has already firmly settled by the Vistula?

Czy to się komuś podoba, czy nie?

Whether someone likes it or not?

Przy okazji rzadko słyszy się o korzeniach tego święta, a sięgają one bardzo, bardzo głęboko, po aż starożytności.

By the way, it is rarely heard about the roots of this holiday, and they go very, very deep, all the way back to antiquity.

I tym właśnie chcemy się zająć w tym odcinku.

And this is precisely what we want to address in this episode.

Skąd to się wzięło?

Where did that come from?

Źródeł walentynek możemy doszukać się w starożytnym Rzymie, kiedy to obchodzono święto Lupercalia.

The sources of Valentine's Day can be traced back to ancient Rome, when the festival of Lupercalia was celebrated.

Lupercalia były obchodzone 15 lutego.

Lupercalia was celebrated on February 15th.

Pierwotnie poświęcone Lupercuszowi.

Originally dedicated to Lupercus.

Był on pasterskim bogiem ludów italskich, który, jak wierzono, chronił przed wilkami.

He was the pastoral god of the Italic peoples, who was believed to protect against wolves.

Istotnym elementem Lupercaliów był kult fauna, boga płodności.

An essential element of the Lupercalia was the cult of Faunus, the god of fertility.

Święto miało również związek z nadchodzącą wiosną.

The holiday was also connected to the upcoming spring.

Wierzono bowiem, że w tym okresie ptaki zaczynają łączyć się w pary.

It was believed that during this period, birds begin to pair up.

Kiedy Europa stawała się chrześcijańska, postanowiono zastąpić pogańskie święto chrześcijańskim.

When Europe was becoming Christian, it was decided to replace the pagan holiday with a Christian one.

Biskup Walentyk.

Bishop Valentine.

Kult Walentyk, który został zamordowany w przeddzień Lupercaliów, świetnie się do tego nadawał.

The cult of Valentine, who was murdered on the eve of the Lupercalia, was perfect for this.

Kult bardzo się przyjął i trwa po dzień dzisiejszy.

The cult has gained a lot of followers and lasts to this day.

Wspomnienie liturgiczne świętego Walentego obchodzimy 14 lutego.

The liturgical feast of Saint Valentine is celebrated on February 14th.

Jednak chrześcijańskich męczenników noszących to imię w pierwszych wiekach chrześcijaństwa było kilku.

However, there were several Christian martyrs bearing that name in the early centuries of Christianity.

Ich historie, czy może legendy z nimi związane, zostały z czasem połączone w jedno.

Their histories, or perhaps the legends associated with them, have been merged into one over time.

Pierwsza z nich opowiadała o Walentym, który był kapłanem.

The first of them told the story of Valentine, who was a priest.

Został wtrącony do więzienia przez cesarza Klaudiusza II Gockiego.

He was thrown into prison by Emperor Claudius II Gothicus.

Miało to miejsce w III wieku po Chrystusie.

It took place in the 3rd century AD.

Według legendy, Walenty był osobiście przesłuchiwany przez cesarza, który był pod wielkim wrażeniem chrześcijanina.

According to legend, Valentine was personally interrogated by the emperor, who was very impressed by the Christian.

Cesarz chciał ułaskawić więźnia, pod warunkiem, że wróci do pogaństwa.

The emperor wanted to pardon the prisoner, on the condition that he would return to paganism.

Walenty odmówił.

Valentine refused.

Wtrącony do więzienia poznał tam Julię, niewidomą córkę strażnika, którą przed śmiercią uzdrowił i pozostawił list w formie serca.

Imprisoned, he met Julia there, the blind daughter of the guard, whom he healed before his death and left a letter in the shape of a heart.

Drugi święty to biskup włoskiej Terni, który błogosławił śluby w legionistów, mimo że były one zakazane przez cesarza.

The second saint is the bishop of the Italian city of Terni, who blessed the marriages of legionnaires, even though they were prohibited by the emperor.

Trzeci święty natomiast żył około 300 lat później, w V wieku.

The third saint, on the other hand, lived about 300 years later, in the 5th century.

Szczególnym miejscem związanym z postacią świętego Walentego jest Terni.

A special place associated with the figure of Saint Valentine is Terni.

Gdzie znajduje się bazylika nazwana jego imieniem.

Where is the basilica named after him located?

Tam w srebrnym relikwiarzu znajdują się szczątki świętego opatrzone napisem Święty Walenty patron miłości.

There in the silver reliquary are the remains of Saint Valentine, marked with the inscription "Saint Valentine, patron of love."

14 lutego przybywają tam tłumy narzeczonych z całych Włoch i świata oraz małżonkowie świętujący 25 lub 50 rocznicę ślubu.

On February 14th, crowds of fiancées from all over Italy and the world arrive there, as well as spouses celebrating their 25th or 50th wedding anniversary.

Chociaż Walentynki zaczynały jako chrześcijańskie święto, szybko zyskały także świecki charakter.

Although Valentine's Day began as a Christian holiday, it quickly gained a secular character as well.

A postać świętego Walentego połączono z miłością romantyczną.

The figure of Saint Valentine has been associated with romantic love.

W XVI i XVII wieku z tej okazji miłosne liściki zaczęli wysyłać Brytyjczycy i Francuzi.

In the 16th and 17th centuries, on this occasion, the British and French began sending love notes.

W XIX wieku wraz z powstaniem kartki pocztowej zwyczaj ten się rozpowszechnił.

In the 19th century, with the emergence of the postcard, this custom spread.

Do Polski kult świętego Walentego dotarł już w XV wieku i zaowocował zbudowaniem wielu kościołów pod jego wezwaniem.

The cult of Saint Valentine reached Poland as early as the 15th century and resulted in the construction of many churches dedicated to him.

Natomiast świętowanie Walentynek w formie, w jakiej obecnie ją znamy, przyszło do nas w latach 90. wraz ze zmianą ustroju.

The celebration of Valentine's Day in the form we know it today came to us in the 1990s with the change of the political system.

I chociaż mają swoje europejskie korzenie, myślimy o nim jak o święcie przybyłym do nas z Ameryki.

And although they have their European roots, we think of it as a holiday that has come to us from America.

Nie bez powodu. To właśnie w Stanach Zjednoczonych po raz pierwszy zaczęto wykorzystywać potencjał sprzedażowy tego święta.

Not without reason. It was in the United States that the sales potential of this holiday was first utilized.

Gadżety i podarunki dla zakochanych stały się prawdziwym strzałem w dziesiątkę.

Gadgets and gifts for lovers have become a real hit.

Co roku wysyłanych jest tam około 190 milionów kartek walentynkowych.

Every year, about 190 million Valentine's cards are sent there.

W Polsce nie obyło się bez protestów, jednak z roku na rok walentynki znajdowały coraz więcej miłośników, czerwonych serduszek i miłosnych liścików.

In Poland, there were protests, but year after year, Valentine's Day found more and more lovers, red hearts, and love notes.

Do Hiszpanii walentynki trafiły nieco wcześniej, ale tylko nieco, też w XX wieku.

Valentine's Day arrived in Spain a little earlier, but just a little, also in the 20th century.

W Hiszpanii symbolem święta stała się czerwona róża, którą mężczyźni obdarowują kobiety niekoniecznie tylko swój.

In Spain, a red rose has become a symbol of the holiday, which men give to women, not necessarily only to their own.

Nie we wszystkich krajach walentynki obchodzone są z takim rozmachem.

Not all countries celebrate Valentine's Day with such grandeur.

Skandynawowie na przykład są bardziej powściągliwi. Na dodatek 14 lutego wypadają inne powody do świętowania.

Scandinavians, for example, are more reserved. Additionally, February 14th coincides with other reasons to celebrate.

W Finlandii tego dnia obchodzi się, uwaga, trudna nazwa, Ystavanpaiva, czyli Dzień Przyjaciela.

In Finland, this day is celebrated, attention, a difficult name, Ystavanpaiva, which means Friend's Day.

W Indiach stosunek do tego święta jest dość obojętny.

In India, the attitude towards this holiday is quite indifferent.

Na dodatek w ostatnich latach osoby zakochane zbyt otwarcie okazujące swój przyjaciel.

Additionally, in recent years, people in love have been too openly showing their affection.

Dzieci obchodzące sobie miłość w miejscach publicznych w dniu 14 lutego mogły stać się obiektem ataku hinduskich radykałów,

Children celebrating love in public places on February 14 could become targets of attacks by Hindu radicals.

którzy sprzeciwiają się importowaniu obcych zwyczajów.

who oppose the importation of foreign customs.

W Pakistanie z kolei zabroniono obchodzić walentynki, gdyż jest to przejaw zepsutej kultury zachodu.

In Pakistan, celebrating Valentine's Day has been banned as it is seen as a manifestation of the corrupt Western culture.

I chociaż pomysłów na uczczenie tego dnia jest bez liku, warto pamiętać, żeby miłość i zainteresowanie okazywać sobie nie tylko 14 lutego,

And although there are countless ideas for celebrating this day, it is worth remembering to show love and interest in each other not only on February 14th,

ale każdego dnia.

but every day.

Życzymy Państwu wspaniałych walentynek.

We wish you a wonderful Valentine's Day.