Dlaczego ta noc? - Co przed nami?

Dobry wieczór. Chcielibyśmy Was bardzo serdecznie zaprosić do odsłuchania naszej drugiej rozmowy

Good evening. We would like to warmly invite you to listen to our second conversation.

związanej z naszymi rekolekcjami paschalnymi Dlaczego ta noc, które organizujemy w weekend

related to our Easter retreat Why this night that we are organizing on the weekend

17 do 19 marca bieżącego roku w ośrodku spotkań i formacji Archidiecezji Katowickiej

From March 17 to 19 of this year at the meeting and formation center of the Archdiocese of Katowice.

im. św. Jadwigi Śląskiej w Brednej. Dzisiaj mamy przyjemność gościć w domu Państwa

St. Jadwiga of Silesia in Bredna. Today we have the pleasure of hosting you at the home of the Państwa.

Dylusów. Adamie jeszcze raz bardzo serdecznie dziękujemy za zaproszenie.

Dylusów. Adam, once again we thank you very much for the invitation.

Cieszę się, że jesteś tu. No właśnie i myślę, że od tego możemy zacząć.

I'm glad you're here. Well, I think we can start with that.

Adam jest mężem, ojcem, angażuje się w wiele wspaniałych inicjatyw, że tu pozwolę sobie przytoczyć.

Adam is a husband, a father, and he is involved in many wonderful initiatives, which I will allow myself to cite here.

Jedną jest koordynatorem polskiej części inicjatywy ekumenicznej To Watch Jerusalem Council 2,

One is the coordinator of the Polish part of the ecumenical initiative To Watch Jerusalem Council 2.

czyli w kierunku Soboru Jerozolimskiego II. Organizuje razem z nami rekolekcje.

So in the direction of the Second Jerusalem Council. He is organizing a retreat together with us.

Raz rekolekcje paschalne i w dalszym ciągu ma jeszcze czas, żeby z nami się tutaj spotkać, wypić sobie kawę i porozmawiać.

Once the Easter retreats are over, he still has time to meet with us here, have a coffee, and talk.

Skąd ta energia, skąd ta pasja?

Where does this energy come from, where does this passion come from?

Mnie się wydaje, że to jest tak. W zasadzie powinienem zacząć całe świadectwo, ale zapewne nie ma tyle czasu, żeby gadać od samego początku.

It seems to me that it is like this. Basically, I should start the whole testimony, but there probably isn't enough time to talk from the very beginning.

Ale myślę, że to co mnie urzeka to jest ta łaska Jezusa, która nieustannie płynie i która też mnie motywuje do dzielenia się tym z innymi ludźmi.

But I think what captivates me is the grace of Jesus, which flows constantly and also motivates me to share this with other people.

Akurat jakoś Pan Jezus tak mnie poprowadził, że

Jesus has led me in such a way that

szczególnie odkrywam tą przestrzeń ekumeniczną oraz znaczenie żydowskiej korzeni chrześcijaństwa.

I am particularly exploring this ecumenical space and the significance of the Jewish roots of Christianity.

I w związku z tym jakby odkrywając to, no też zgłębiając różne dokumenty kościelne, czytając katechizm, jestem coraz bardziej tym podekscytowany.

And in relation to this, as I discover it, also delving into various church documents and reading the catechism, I am becoming more and more excited about it.

Już nawet w parafii miałem taką część różnych spotkań, gdzie się dzieliłem katechizmem i przygotowywałem się do spotkania z katechizmem.

I even had a part in the parish of various meetings where I shared catechism and prepared for the meeting with the catechism.

I też dziwiłem, że tam jest tyle odesłań do żydowskich korzeni, co tylko jakby mnie utwierdza w tym, że takie rzeczy, jak robimy,

I was also surprised that there are so many references to Jewish roots, which only seems to confirm for me that the things we do,

warto ludziom pokazywać, bo to nie tylko pokazuje te chrześcijańskie korzenie, ale też sprawia, że to co przeżywamy na co dzień staje się bardziej zrozumiałe, głębiej trafia, no i też zmienia chyba człowieka, tak mi się wydaje.

It is worth showing people because it not only displays those Christian roots, but also makes what we experience daily more understandable, reaches deeper, and I believe it also changes a person.

Jeżeli chodzi o rekolekcje, to mieliście jakieś oczekiwania w związku z tym, czyli jakieś wyobrażenia na ten temat?

Regarding the retreat, did you have any expectations related to it, meaning any ideas about it?

Z obecnej perspektywy jednego roku, jak patrzysz na rekolekcje ta sama noc, to jak myślisz, z czego jesteś najbardziej zadowolony, czy co uważasz, że te rekolekcje mogły zmienić, albo co dały?

From the current perspective of one year, how do you view the retreat "that same night," and what do you think you are most pleased with, or what do you think these retreats could have changed, or what did they give you?

Mnie osobiście dały bardzo dużo, bo ja powiem tak, że model rekolekcji, jaki wy zaproponowaliście, był znacznie szerszy i bogatszy niż ja sobie wyobrażałem.

Personally, they gave me a lot because I will say that the model of the retreat that you proposed was much broader and richer than I had imagined.

Bo ja do tej pory jeżdżę na rekolekcje, no to co tak, że były tak, wykład, że były z Pisma Świętego, jakaś tam modlitwa i tak dalej.

Because I still go to retreats, so what happened was that there was a lecture, that it was from the Holy Scripture, some prayer, and so on.

Wy zaproponowaliście wtedy trochę szerszą koncepcję, bo te tematy nie były tylko oparte jakby na Piśmie Świętym, na takim doświadczeniu typowo religijnym, ale odwołaliście się też do takich głębszych, bardziej ogólnych dla całej ludzkości.

You proposed a slightly broader concept at that time, as these topics were not only based on the Scriptures, on a typically religious experience, but you also referred to deeper, more universal themes for all of humanity.

I mnie się wydaje, że wychodząc z tego, te pragnienia, które każdy człowiek jakby nosi w sercu, znajdują odpowiedź w Piśmie Świętym.

I also believe that, looking at this, the desires that every person seems to carry in their heart find their answer in the Holy Scripture.

I przez Pismo Święte, poprzez też tradycję, tą tradycję, która też jest związana z żydowskim sposobem świętowania, z żydowskim sposobem rozumienia różnych rzeczy, przechodząc przez to jakby odkrywa się coraz nowe rzeczy.

And through the Holy Scriptures, through tradition, this tradition that is also related to the Jewish way of celebrating, with the Jewish way of understanding various things, as one goes through it, new things are revealed.

I to daje...

And that gives...

To daje osobiście taką ekscytację wręcz, nie?

It gives such excitement personally, doesn't it?

No to się udzieliło, nie? Myśmy też dostali takie informacje po rekolecie, dużo ludzi właśnie to podpoślało.

Well, it's spread, hasn't it? We also received similar information after the retreat; a lot of people really picked it up.

Także ja byłem, mówię, zaskoczony jakby konstrukcją tego, nie? Że ona jakby zrywa z takim schematem, do którego przynajmniej ja byłem przyzwyczajony, może dlatego, że ja jestem starej daty i tyle, nie?

I was also surprised, you know, by the construction of this, right? That it kind of breaks away from the pattern that I, at least, was used to, maybe because I'm old-fashioned and that's it, right?

Mnie osobiście, ale też innych animatorów, po prostu zawstydziła twoja energia.

Personally, but also for other animators, your energy simply embarrassed me.

Z jaką pasją i z jakim zaangażowaniem można opowiadać o tematach?

With what passion and commitment can one talk about topics?

Które też właśnie mi się wydaje, że trochę, no zawsze wywołują, powiedzmy, dwojakie reakcje. Że z jednej strony wywołują taką trochę reakcję oblężonej twierdzy.

Which also seems to me that in a way they always provoke, let's say, dual reactions. On the one hand, they provoke a bit of a besieged fortress reaction.

Już tyle lat pielęgnowaliśmy swój charyzmat, pielęgnowaliśmy swoje wartości, a tu znowu właśnie wracamy do korzeni żydowskich, czy to potrzebne, a komu to potrzebne i tak dalej.

For so many years we have cultivated our charism, we have nurtured our values, and now we are returning to our Jewish roots again. Is that necessary, and who needs it, and so on.

Z drugiej strony wydaje mi się, że jest taka naturalna fascynacja tym, skąd się wwodzimy. Skąd korzenie, skąd pochodzimy.

On the other hand, it seems to me that there is a natural fascination with where we come from. Where our roots are, where we originate from.

Skąd korzenie, skąd pochodzimy.

Where the roots are from, where we come from.

I myślę, że właśnie ta wiedza, którą głosisz, no ona nawet kiedy może wywołuje dwojakie reakcje, ona zawsze będzie trafiała na podatny grunt.

And I think that the knowledge you proclaim, even when it may evoke mixed reactions, will always find fertile ground.

Tak też myślę, bo to jest tak, że z jednej strony niby ludzie lubią różne rzeczy takie pseudoegzotyczne, no a o tych sprawach się jakby nie mówi.

That's what I think too, because on one hand, people seem to like various pseudo-exotic things, but these matters are not really talked about.

A z drugiej strony ta egzotyka nie ma na celu pokazania jakichś fajerwerków.

On the other hand, this exoticism is not meant to showcase any fireworks.

Tylko ona ma na celu zainteresowanie ludzi.

Only she aims to capture people's interest.

Bo to jakby skupia uwagę, ale pokazuje znacznie głębsze treści.

Because it kind of focuses attention, but shows much deeper meanings.

I myślę, że to jest jakby sprawa, która jest jakby najcenniejszą w prowadzeniu całości.

And I think that this is like the matter that is perhaps the most valuable in managing the whole.

Ja szczerze mówiąc mam bardzo podobne doświadczenie osobiste.

To be honest, I have very similar personal experience.

To znaczy dla mnie na początku to, co opowiadałeś tam jeszcze kiedyś, jak do nas przyszedłeś na spółnoty, po prostu zrobiliś dla nas konferencję, to to była egzotyka.

It means for me at the beginning what you talked about back when you came to us for the communities, you just held a conference for us, it was exotic.

Ale ja się złapałem na tym, że to źle, że to jest egzotyka.

But I caught myself thinking that it's wrong, that it's exotic.

To nie powinno być egzotyka.

It shouldn't be exotic.

To są moje korzenie.

These are my roots.

Dla mnie ten rok temu, te rekolekcje, to było takie doświadczenie, że coś, co jest egzotyką nagle zaczyna być swoje.

For me, last year, those retreats were an experience where something that was exotic suddenly starts to feel like my own.

Nagle zaczyna być domowe.

Suddenly it starts to feel like home.

Nagle ja się w tym odnajduję, wchodzę w jakieś pomieszczenie, mam tutaj ono i ja tutaj już kiedyś byłem.

Suddenly, I find myself in it, I enter a room, I have it here and I have been here before.

Ja tutaj już kiedyś byłem.

I've been here before.

W momencie, w tych różnych kontekstach, tych powiązaniach, żeśmy się odnaleźli.

In the moment, in these different contexts, in these connections, we found ourselves.

Ja Ci powiem, Arturze, w poprzedniej rozmowie mówiłeś, że dobrze by było, gdyby te rekolekcje w zasadzie nie wprowadzały niczego nowego.

I'll tell you, Artur, in our previous conversation you said it would be good if these retreats didn't basically introduce anything new.

Natomiast ja mówię, że nie.

However, I say no.

Ja muszę powiedzieć ze swojej perspektywy, one na pewno będą inne, bo ja się bardzo podpisuję pod tym, co Ty powiedziałeś.

I have to say from my perspective, they will definitely be different, because I really agree with what you said.

Tamte rekolekcje były dla mnie odkrywcze, a uważam, że nie powinny.

Those retreats were enlightening for me, and I believe they shouldn't have been.

I uważam, że te rekolekcje teraz, one powinny być refleksyjne, pogłębiające.

And I believe that these retreats now should be reflective and deepening.

Nie powinny być odkrywcze.

They should not be groundbreaking.

Trochę też się złapałem na własnych wyrzutach sumienia, że wiele z tych treści, które Ty też, Adamie, głosiłeś w swojej konferencji,

I also caught myself feeling guilty that many of the ideas you, Adam, proclaimed in your conference...

no były dla mnie zupełnie nawet nie tyle nieeksplorowane, co zaniedbane.

They were completely, not so much unexplored for me, as neglected.

Ja nie wiem.

I don't know.

Ja się chyba ściąłem gdzieś tam na Facebooku z kimś, kto powiedział, że nigdzie w Kościele się tego nie głosi.

I think I clashed with someone on Facebook who said that this is not preached anywhere in the Church.

Tych żydowskich korzeni chrześcijaństwa.

Those Jewish roots of Christianity.

Bo osoba, która dokonała tego pismu, tam gdzieś była zafascynowana, że przeczytała jakąś książkę o żydowskich korzeniach Ewaryzji.

Because the person who wrote this document was somehow fascinated by having read some book about the Jewish roots of Ewa Arydzy.

Zresztą w ogóle to jest ciekawe, że ostatnio bardzo dużo takich książek wychodzi.

Moreover, it is interesting that lately a lot of such books are being published.

I ta osoba, że nikt nie głosi w Kościele.

And that person, that no one preaches in the Church.

I ja się kurczę, ściąłem.

And I, damn it, cut it off.

Bo mówię, jak to nikt nie głosi?

But I’m asking, why is no one preaching this?

Ja od 20 lat.

I have been [doing something] for 20 years.

Ja od 20 lat próbuję to jakoś tam ludziom przekazywać.

I have been trying to convey this to people for 20 years.

Ale właśnie wydaje mi się, że to jest to, że niestety jakby ten obszar zupełnie nie trafia.

But it seems to me that unfortunately this area is completely off.

A on pogłębia moje zrozumienie.

And he deepens my understanding.

Miałem nie tak dawno rozmowę z naszym arcybiskupem Koadiutorem.

Not long ago, I had a conversation with our Archbishop Coadjutor.

I on zadał mi takie pytanie.

And he asked me such a question.

Jeżeli by Pana spotkały zarzuty, że organizuje Pan Paschę z Żydami,

If you were to face accusations that you are organizing Passover with the Jews,

traci Pan, oddala się Pan od Kościoła i tak dalej.

You are losing, you are distancing yourself from the Church, and so on.

Co by Pan odpowiedział?

What would you answer?

Ja mówię, księże arcybiskupie, odpowiedź mogę udzielić już.

I say, Archbishop, I can provide the answer already.

Bo to jest moje osobiste doświadczenie, że organizując bodajże 14 razy Wieczór Pesachowy

Because this is my personal experience, having organized a Passover Evening at least 14 times.

dla szerszego grona ludzi i zapraszając Żydów mesjanistycznych, wierzących w Jezusa,

for a wider audience and inviting Messianic Jews who believe in Jesus,

którzy celebrowali, to ja co roku jestem bardziej katolikiem.

Those who celebrated, I become more of a Catholic every year.

I on mówi, o to jest bardzo fajna odpowiedź.

And he says, oh that's a very nice answer.

I tak się czuję, bo ja po prostu jakby odkrywam przy tej celebracji,

And that's how I feel, because I'm just discovering something during this celebration.

odkrywam coraz większe przestrzenie, gdzie nasz Kościół by zachował to dziedzictwo.

I am discovering larger and larger spaces where our Church could preserve this heritage.

Ono jest głęboko ukryte, albo może bym powiedział nie uświadomione,

It is deeply hidden, or perhaps I would say unrecognized.

ale ono jest cały czas.

but it is all the time.

W innych wyznaniach chrześcijańskich, jakby gdzieś tam,

In other Christian denominations, as if somewhere there,

bo zanikało, u nas to trwa, tylko nie jest jakby, ludzie tego nie wiedzą, nie znają.

Because it was fading away, for us it lasts, it's just that it's not like, people don't know that, they are not familiar with it.

Chociażby począwszy od tych modlitw, które są na mszy, nie?

Starting with those prayers that are said during Mass, right?

Baruch ata Adonai Eloheinu melecha olam, bore prihag efen.

Blessed are You, Lord our God, King of the universe, who creates the fruit of the vine.

Błogosławiony jesteś Panie Boże Wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy wino.

Blessed are You, Lord God of the Universe, for by Your generosity we have received wine.

To jest ta modlitwa i to jest modlitwa szabatowa, to jest modlitwa odmawiana w czasie paschy.

This is the prayer, and this is the Shabbat prayer, this is the prayer recited during Passover.

Nie znam innego Kościoła, który tę modlitwę na przykład przechował.

I don't know of any other Church that has preserved this prayer, for example.

Z mojego punktu widzenia, robiliśmy już tych rekolekcji dużo.

From my point of view, we have already done a lot of these retreats.

To mamy uczynić z tektury.

We are to make this out of cardboard.

Szczegóły nie są takie ważne.

The details are not that important.

I myśmy dużo tematów poruszaliśmy w historii.

We discussed many topics in history.

I za każdym razem inne.

And every time it's different.

Ja mam takie poczucie, że jak robiliśmy rekolekcje jakieś takie o karygmacie,

I have this feeling that when we were doing retreats about something like kerygma,

albo o czymś pobocznym, o modlitwie, to nam było trudniej zebrać ludzi.

or about something ancillary, about prayer, it was harder for us to gather people.

Jak zrobiliśmy rekolekcje to samo noc, jak teraz też to widzimy w zapisach,

When we did the retreat, the same night, as we can also see now in the recordings.

jak się podaje temat żydowski,

how to present the Jewish theme,

to nagle jakby nie trzeba się za bardzo starać, bo ludzie się zapisują.

It's suddenly as if there's no need to try too hard, because people are signing up.

To jest nawet trochę rozluźnienie dziejące, ale z mojej perspektywy.

It's even a bit of a loosening happening, but from my perspective.

Nie jest jednak niewyzywne, ale...

It is not, however, unfulfilling, but...

I tak nagrywamy ten podcast, chociaż szczerze mówiąc,

We're recording this podcast anyway, although to be honest,

ja już to mówiłem przed chwilą, jak żeśmy tutaj szli, on nie jest marketingowy.

I already said this a moment ago, as we were walking here, he is not marketing-oriented.

Prawdopodobnie jak on się pojawi, to już te psy będą zamknięte.

Probably by the time he arrives, the dogs will already be locked up.

Nie zdziwi się, jak tak będzie, albo będą ostatnie miejsca.

Don't be surprised if it happens like that, or if there will be the last places available.

No więc z jednej strony tak, to jest niedostępne,

So on one hand yes, it is unavailable,

a z drugiej strony to pokazuje, że ludzie mają głód tych treści.

On the other hand, it shows that people have a hunger for this content.

Tak.

Yes.

Znaczy ja myślę, że te nasze rozmowy,

I mean, I think that our conversations,

ja właśnie bardzo się cieszę, że one mają taki charakter,

I am really glad that they have such a character.

no może powiedzieć nawet edukacyjny,

well, it can even be called educational,

bo tak jak Arturze powiedziałeś, my nie planowaliśmy tych rozmów

Because as you said, Artur, we were not planning these talks.

w zakresie marketingowym, no bo tak jak Artur powiedział,

in the marketing area, because as Artur said,

najprawdopodobniej w momencie, kiedy ta rozmowa się pojawi na YouTube,

most likely at the moment when this conversation appears on YouTube,

zapisy będą już najprawdopodobniej zamknięte, albo będą już bardzo blisko zamknięcia.

Registrations will most likely already be closed, or will be very close to closing.

Na pewno będzie bardzo wiele osób, które są zainteresowane naszymi treściami,

There will definitely be many people who are interested in our content.

chociaż na przykład na rekolekcje pojechać nie mogą.

for example, they cannot go on a retreat.

Ta wiedza, którą przekazujesz, ona i tak będzie kiełkowała,

The knowledge you convey will still take root.

ona i tak będzie owocowała, nawet jeżeli te osoby ostatecznie w rekolekcjach

She will still bear fruit, even if those people ultimately do not attend the retreat.

nie będą brały udziału, także myślę, że na pewno to jest wartość

they will not participate, so I think it is definitely a value

dla wszystkich tych osób, które będą później te rozmowy wysłuchiwać.

for all those people who will listen to these conversations later.

A z mojej strony mnie zastanawia jedna rzecz, jak tak opowiadasz

And from my side, one thing puzzles me as you tell it.

o swoim doświadczeniu, uczestnictwie w wieczorze pesałowym z Żydami Mesjanistycznymi.

about my experience of participating in a Pesach evening with Messianic Jews.

Co było dla ciebie może takie najbardziej odkrywcze,

What was perhaps the most enlightening for you,

czy najbardziej nowe po tym doświadczeniu?

Is it the newest after this experience?

Najbardziej nowe? To jest tak, że najbardziej nowe chyba jest to,

The most new? It's like this, the most new is probably that,

że za każdym razem ten wieczór jest inny, mimo że struktura jest jakby zachowana zawsze.

that every time this evening is different, even though the structure seems to always be preserved.

I to jest też znowu podobieństwo do naszej mszy, że struktura jest zachowana.

And this is also again a similarity to our mass, that the structure is maintained.

Natomiast w tych wieczorach pesałowych to, co było najciekawsze,

However, in those Pesach evenings, what was the most interesting was,

ze względu na to, że prowadziły różne osoby z różnych krajów świata, Żydzi,

Due to the fact that it was conducted by various people from different countries of the world, Jews,

Mesjanistyczni z różnych krajów świata, jakby za każdym razem kładli nacisk

Messianic figures from different countries around the world seem to emphasize each time.

na inny wymiar życia ludzkiego, czy na kwestie modlitwy,

to another dimension of human life, or to matters of prayer,

czy na kwestie relacji rodzinnych, kwestie świętowania.

whether on issues of family relationships, issues of celebration.

I dla mnie zawsze coś było w tym odkrywczego.

And for me, there has always been something innovative about it.

No a to, co jest chyba też dla mnie zawsze jakoś tam wstrząsające

Well, this is also something that is always somewhat shocking to me.

i też bym powiedział myślę w tym aspekcie ekumenicznym, to zawsze to,

I would also say, I think in this ecumenical aspect, it's always that.

kiedy właśnie prowadzący podnosi ten kielich.

when the host raises this chalice.

Ten kielich, który Jezus wznosił ze swoimi uczniami po wieczerzy,

This chalice that Jesus raised with his disciples after the supper,

jak zresztą w naszym szale też jest to odnotowane, że po wieczerzy

as noted in our madness, it is also recorded that after dinner

ten trzeci kielich, kielich zbawienia i prowadzący wznosi ten kielich.

this third cup, the cup of salvation, and the one leading raises this cup.

I powiem tak, że ja oczywiście od razu mam odwołania do naszej mszy,

And I will say this, that of course I immediately have references to our mass,

a z drugiej strony to ból, że jakby nie mamy tu łączności.

On the other hand, it's painful that we don't have a connection here.

Że to przeżywanie jest troszkę inne.

That this experience is a bit different.

W międzyczasie dołączyła do nas Beata.

In the meantime, Beata joined us.

Jeszcze raz dobry wieczór i dziękujemy Beate za zaproszenie.

Good evening once again and thank you Beata for the invitation.

Cieszymy się, że możemy gościć w waszym domu.

We are happy to host you in your home.

Adam przed chwilą zażartował, że mamy teraz spośród nas żonę duchownego.

Adam just joked that we now have a clergyman's wife among us.

No więc jak to jest Adamie z twojej perspektywy?

So how is it from your perspective, Adam?

I znowu może środę?

And maybe Wednesday again?

To jakieś trzy godziny i nie ma problemu.

That's about three hours and there is no problem.

Może bym się załapał.

Maybe I would get in.

Nie, ja myślę tak, że do diakonatu stałego, to myślę, że tak.

No, I think that for the permanent diaconate, I believe that is the case.

Po pierwsze, żeby przystąpić i mieć tą łaskę święceń,

First of all, to take part and have the grace of ordination,

to pierwsza rzecz to łaska Boża, która musi do tego prowadzić

The first thing is the grace of God, which must lead to it.

i jakieś powołanie, które rzeczywiście tylko Panu daje.

And some calling that truly only You give.

I swoimi wyrokami, nie wiadomo dlaczego tak, jeden daje, drugi nie.

And with my judgments, it's unclear why, one gives, the other does not.

Nie wiem.

I don't know.

Druga kwestia to jest kwestia też, myślę, jakiejś takiej formacji.

The second issue is also a matter, I think, of some kind of formation.

W moim przypadku ta formacja lub diakonatu, oprócz oczywiście tej formalnej,

In my case, this formation or diaconate, apart from this formal one,

którą każdy z diakonów musi przejść, zgodnie z wymogami prawa kanonicznego,

which each deacon must undergo in accordance with the requirements of canon law,

to jest 3,5 letnia formacja, która się kieruje odrębnymi przepisami i tak dalej.

This is a 3.5-year formation that follows separate regulations and so on.

Dla mnie tą podstawową formacją, podstawowym formatorem to jest moja żona.

For me, the fundamental formation, the basic mentor, is my wife.

Bo powiem tak, że...

Because I will say this, that...

Ona od samego początku, zanim jeszcze się poznaliśmy w ogóle,

She, from the very beginning, even before we met at all,

a w zasadzie właśnie poznaliśmy się w takiej okoliczności,

we actually met in such circumstances,

tak to trzeba właśnie chyba podkreślić,

Yes, it should definitely be emphasized.

to ona zawsze miała serce bardzo wrażliwe na potrzeby innych.

She has always had a heart very sensitive to the needs of others.

I myśmy się w zasadzie poznali, i to już teraz mi się przypomniało,

And we basically got to know each other, and that just came back to me now.

myśmy się w zasadzie poznali w posłudze u takiej staruszki niewidomej

We actually met while serving at the home of a blind old woman.

w naszej rodzinnej parafii.

in our family parish.

Bardzo dawno temu, kiedy podczas kolędy jeden z naszych wikarych

A long time ago, when during the carol one of our curates

po prostu zebrał adresy osób, które rzeczywiście wymagają jakiegoś wsparcia.

He simply collected the addresses of people who actually need some support.

I w naszej młodzieżowej wspólnocie, mówię, słuchajcie, jest kilka takich osób,

And in our youth community, I say, listen, there are a few people like that,

kto by się mógł pewnymi rzeczami zająć.

Who could take care of certain things?

No i ja mówię, no to ja bym mógł się zająć na przykład przynoszenie węgla,

Well, I say, I could take care of, for example, bringing in coal,

jakieś takie cięższe rzeczy, a Beatka zupełnie jakby niezależnie ode mnie,

some heavier things, and Beatka completely as if independent of me,

nie wiedziałem, że ona do tej samej osoby będzie chodzić,

I didn't know she would be going to the same person.

że ona się zajmie takimi sprawami jak przynoszenie jakiegoś tam, nie wiem,

that she will take care of things like bringing something, I don't know,

ciepłego posiłku, przygotowanie, sprzątanie i tak dalej.

a warm meal, preparation, cleaning, and so on.

No i tam się w zasadzie zaczęła nasza znajomość w ogóle.

Well, that's basically where our acquaintance started at all.

Więc zaczęło się, i tak bym chyba powiedział, że moja formacja do diakonaty

So it has begun, and I would probably say that my formation for the diaconate

się tam zaczęła. Ten wymiar posługi charytatywnej dla mnie jest ciągle tematem,

it started there. This dimension of charitable service is still a topic for me,

który odkrywam, nie? Mimo, że ten diakonat to jest właśnie ta posługa stołów,

which I discover, right? Even though this diaconate is precisely this service of tables,

jak tam mówi w Piśmie Świętym, nie? Natomiast ja zawsze byłem bardziej przy ołtarzu.

As it says in the Holy Scripture, right? Meanwhile, I have always been more by the altar.

Te sprawy związane z głoszeniem, dlatego mówiliśmy w naszym poprzednim podcaście,

These matters related to preaching, that's why we mentioned it in our previous podcast,

że jesteście, czyli tam, Janku, jesteś zadziwiony energią, nie?

that you are, I mean there, Janek, you are surprised by the energy, right?

A miejsce zawsze po prostu głoszenie słowa, to jest po prostu od razu rozpala, nie?

And the place is always just the proclamation of the word, it just ignites right away, doesn’t it?

Żeby ludziom po prostu...

To simply...

Żeby ludziom po prostu jak najwięcej, jak najlepiej, jak wiesz, staram się

To give people as much as possible, as best as I can, you know, I'm trying.

z prezentacjami multimedialnymi tak, żeby ludzi jakby zapalić do tego, nie?

with multimedia presentations to inspire people, right?

Też moją postawą, nie? Natomiast mówię, to jest jedna część posługi diakonatu.

It's also my attitude, isn't it? However, I'm saying, this is one part of the ministry of the diaconate.

Głoszenie słowa. Ale druga część, no to jest właśnie ta służba taka okryta.

Proclaiming the word. But the second part, well that's precisely the service that is hidden.

No i mówię, tego się jakby uczę, bo nie ukrywam, że mistrzyni to siedzi tu.

And I say, I'm kind of learning this, because I won't hide that the master is sitting here.

Ja przyznaję, że to jest dla mnie...

I admit that this is for me...

Trochę nowa rzeczywistość, choć z jednej strony może niewiele się zmieniło.

A slightly new reality, although on one hand, not much may have changed.

Może to jest mój problem mentalny, nie wiem, nie umiem sobie z tym wszystkim do końca poradzić.

Maybe this is my mental issue, I don't know, I can't fully deal with all of this.

Bo tak, w posłudze nie tylko charytatywnej, ale w posłudze jako małżeństwo jesteśmy prawie całe nasze małżeństwo.

Because yes, in service not only of charity, but in service as a marriage, we are almost the entirety of our marriage.

Zawsze zajmowaliśmy się, czy to prowadzeniem wspólnoty, wcześniej wspólnoty dla małżeństw, jak dzieci były małe,

We have always been involved, whether it was leading a community, previously a community for married couples, when the children were small.

czy rekolekcji, czy konferencji.

whether retreats or conferences.

Więc zwykle pracowaliśmy jako team w dwójkę, no robiąc różne rzeczy.

So we usually worked as a team of two, doing different things.

Na przestrzeni tych 30, ponad 30 lat, 34 lat robiliśmy jak gdyby różne rzeczy.

Over the course of these 30, more than 30 years, 34 years, we have been doing various things.

I nawet jak dzieci były małe, zawsze byliśmy zaangażowani.

And even when the children were small, we were always involved.

Nie, więc nie odpuszczaliśmy sobie żadnym z naszych fragmentów życia rodzinnego i małżeńskiego.

No, so we didn't let ourselves off the hook in any of our family and marital moments.

Przy czym dostosowywaliśmy to do możliwości w danym momencie.

At the same time, we adapted it to the possibilities at that moment.

Do tego, co było możliwe do zrealizowania.

To what was possible to achieve.

Natomiast, mówię, ten diakonat jest dla mnie czymś takim innym.

On the other hand, I say, this diaconate is something different for me.

Wiecie, myślę, że tak, że być może pewna presja środowiska.

You know, I think that yes, maybe a certain pressure from the environment.

Ja drugi rok jak gdyby uczę się z tym żyć i znaleźć jak gdyby sposób funkcjonowania w tych nowych okolicznościach.

I have been learning to live with this for the second year now and trying to find a way to function in these new circumstances.

Bo tak, w jednych środowiskach jest tak, że jeżeli...

Because yes, in some environments it's like this that if...

Adam ma święcenia, więc jak gdyby istnieje on, a ja już po prostu nie istnieję.

Adam has been ordained, so it's as if he exists, and I simply no longer exist.

Więc w pewnym sensie team się nasz rozpadł.

So in a sense, our team has fallen apart.

Bo nie jesteśmy jak gdyby, no jak kiedyś prawie równorzędnymi partnerami w tej pracy.

Because we are not, so to speak, like we used to be almost equal partners in this work.

Czyli jesteście tylko w oczach innych i już nie jesteście.

So you are only in the eyes of others and you no longer exist.

W oczach, tak, dokładnie.

In the eyes, yes, exactly.

Bo ja gdzieś tam przestaję istnieć.

Because I stop existing somewhere over there.

Jest diakon, jest duchowny.

There is a deacon, there is a clergyman.

Z kolei w innych środowiskach...

On the other hand, in other environments...

Bo ze zgorszeniem patrzą na mnie, nie?

Because they look at me with disapproval, don't they?

No bo świecki...

Well, because a secular...

To znaczy już teraz nie świecki, ale diakon dla nich to dalej świecki.

That means that now he is no longer a layperson, but for them, a deacon is still a layperson.

Bo akceptują w ogóle czegoś takiego jak duchowny, nie?

Because they accept something like a clergyman at all, right?

Że coś jest inaczej, nie?

That something is different, right?

I że to nie jest novum bonovum.

And that this is not a new boon.

Tylko tak naprawdę wracamy do tego, co było w Kościele.

Only then do we really return to what was in the Church.

A co zgubiliśmy na przestrzeni wieków, nie?

And what have we lost over the centuries, right?

Zatraciliśmy to i trzeba jak gdyby odnowić pewne rzeczy, które pogubiliśmy, nie?

We have lost that and we need to somehow renew certain things that we have misplaced, right?

Ja właśnie teraz sobie przypominam, pamiętam jakoś, no myślę rok, może półtora roku temu.

I'm just remembering now, I kind of remember, well I think a year, maybe a year and a half ago.

Jak przygotowywaliśmy się do poprzednich rekolekcji, właśnie dołączył do nas Adam.

As we were preparing for the previous retreat, Adam just joined us.

I ja pamiętam, kiedy Artur wspomniał, że Adam jest diakonem stałym.

I also remember when Artur mentioned that Adam is a permanent deacon.

Moja pierwsza naturalna reakcja, no to sprawdzamy, żeby nie zrobić jakiegoś błędu.

My first natural reaction is to check, so I don't make any mistakes.

Co to jest diakonat stały? Z czym się to je?

What is the permanent diaconate? What does it involve?

I pamiętam, przeczytałem tyle różnych ciekawych informacji.

And I remember, I read so much interesting information.

O tym, że ta posługa się rozwijała do V wieku.

That this ministry developed until the 5th century.

Że później właśnie w różny sposób zanikała.

That it later disappeared in various ways.

Że ona się odradza w XX wieku.

That she is reborn in the 20th century.

Było tyle różnych rzeczy.

There were so many different things.

I pierwsze pytanie, które zadałem Adamowi.

And the first question I asked Adam.

Jak się do ciebie zwracać, Adamie, panie diakonie?

How should I address you, Adam, Mr. Deacon?

To jest pytanie, które się bardzo często pojawia, nie?

This is a question that often arises, isn't it?

Znaczy ono jest też zrozumiałe.

It means it is also understandable.

To wynika z tego nową, nie?

That results in something new, right?

Tak, tak.

Yes, yes.

Znaczy ja myślę tak, bo ja się śmieję tak.

I think like this because I laugh like this.

Gdziekolwiek mówię, to mówię ludziom, jak się mają do mnie zwracać.

Wherever I speak, I tell people how to address me.

Adam jestem.

I am Adam.

I przechodzę na ty.

And I'll switch to using "you."

Jak się tylko dam.

As soon as I can.

Natomiast jak już ktoś się bardzo ubiera,

However, when someone dresses up a lot,

no to są oficjalne jakieś tam formy typu bracie diakonie.

Well, these are some official forms like brother deacon.

Diakonie.

Diaconate.

I w ten sposób, nie?

And in this way, right?

Raczej nie panie diakonie.

Rather not, madam deacon.

Bo to jest jakby łączenie dwóch takich porządnie.

Because it is like combining two of them properly.

Natomiast najbardziej, ponieważ ten diakon to jest deka.

On the other hand, the most, because this deacon is a deacon.

No to ja zawsze mówię, można mówić dziadku diakonie.

Well, I always say, you can call me grandpa deacon.

Albo ojcze diakonie.

Either father deacon.

Też będzie prawda.

That will also be the truth.

U nas jest parafia akurat zakonna.

We have a religious parish here.

W związku z tym do naszych kapłanów mówimy ojcze.

In connection with this, we call our priests Father.

No nic jest tutaj na przeszkodzie mówić ojcze diakonie.

Well, nothing is stopping you from speaking, Father Deacon.

Też jestem ojcem.

I am also a father.

No ojcze, bo gdyby powiedzieli dziadku, to by świadczyło, że jesteś wyższy stopniu.

Well, father, because if they said grandfather, it would indicate that you are of a higher rank.

Może.

Maybe.

Ale ja to bardzo czuję.

But I feel it very strongly.

Myśmy już wcześniej mówili o tym, że spotkanie z tematyką żydowską dla wielu osób jest egzotyką.

We had already talked about the fact that the meeting on Jewish themes is exotic for many people.

Myślę, że w Polsce łatwiej jest zrobić rekolekcje o tematyce żydowskiej, niż być diakonem stałym.

I think it's easier to hold a retreat on Jewish themes in Poland than to be a permanent deacon.

Jestem o tym mocno przekonany.

I am strongly convinced of that.

Dla mnie to jest mniejsza egzotyka.

For me, it's less exotic.

Tematy żydowskie.

Jewish topics.

Bo to jednak stary testament, który każdy ma.

For it is, after all, an old testament that everyone has.

Na to już jakoś się oswoiliśmy.

We've somehow gotten used to that.

Natomiast a propos tego, co ty mówisz, co się tak podziela.

As for what you are saying, it is so divided.

Ja mam namiastkę tego.

I have a semblance of that.

Więc ja sobie umiem wyobrazić tak chociaż kawałek tego, o czym mówisz.

So I can imagine at least a piece of what you're talking about.

Dlatego, że przy okazji zapisów na rekolekcje ludzie dzwonią.

Because people call when signing up for the retreats.

Bo jest tam mój numer telefonu na stronie internetowej.

Because my phone number is there on the website.

To jest klasyka, że mówią mi.

It's a classic that they tell me.

Proszę księdza, szczęść Boże.

God bless you, Father.

Ja na początku wyprowadzałem ich z błędu, że mówiłem, że jestem świecki.

At first, I misled them by saying that I was secular.

Wtedy po drugiej stronie była cisza.

Then there was silence on the other side.

Nie wiedziałem, czy się rozłączyła osoba, czy nie.

I didn't know if the person hung up or not.

Różnie bywało.

It has been different at times.

Stwierdziłem, że nic nie będę mówić już.

I decided that I wouldn't say anything anymore.

Bo ona mówi mi szczęść Boże.

Because she says to me, "God bless you."

To jest w sumie katolickie.

It is, after all, Catholic.

Ja też mówię szczęść Boże.

I also say God bless.

Już nie wyprowadzam z błędu.

I no longer correct mistakes.

A niedawno mi też powiedziała Beata, że może jednak wyprowadzać z błędu.

And recently Beata also told me that she might be misled after all.

Bo jak w tle płacze Hania, to teraz już jest taka zgorszenia.

Because when Hania is crying in the background, it is now such a scandal.

Ktoś dzwoni i mówi.

Someone is calling and saying.

Proszę księdza.

Please, Father.

Ja nie płaczę.

I do not cry.

Nie wyprowadzam z błędu, a w tle płacze dziecko.

I am not correcting the mistake, and in the background, a child is crying.

Już teraz jednak jestem na stanowisku, że należy tłumaczyć, że jestem świecki.

However, I am already in a position to say that I should explain that I am secular.

Wtedy niektórzy dopiero zaczęli się zapisać.

At that time, some only just started to sign up.

No właśnie, to jest też natury.

That's right, it is also of nature.

Ja myślę, że to jest właśnie rzecz obogacająca Kościół.

I think that this is precisely what enriches the Church.

Że jakby te wszystkie charyzmaty zaczynają wreszcie funkcjonować.

That these all charisms are finally starting to function.

Że kapłaństwo z tym celibatem ma swoją przestrzeń i tak dalej.

That the priesthood with its celibacy has its own space and so on.

Dochodzi diakonat stały.

The permanent diaconate is coming into effect.

To jest znowu kolejną przestrzenią.

This is yet another space.

I świeccy razem tworzymy dopiero wtedy taką pełnię.

And we laypeople together create such fullness only then.

Zawsze czegoś tam brakowało.

There was always something missing.

Tu jest jakby takie doświadczenie dodatkowego elementu, który gdzieś tam był do tej pory zaproszony.

Here it is as if there is an experience of an additional element that has been invited until now.

Jeżeli mogę jeszcze słowo ze swej strony.

If I may add a word from my side.

Bo wiecie, bardziej sobie to wyobrażałam tak, że rzeczywiście oprócz tam wiadomo kwestii,

Because you see, I imagined it more as actually, aside from the well-known issues,

oprócz tam wiadomo kwestii liturgicznych,

apart from that, there are liturgical matters,

to w wielu miejscach właśnie będziemy mogli dalej pracować jako zespół.

In many places, we will be able to continue working as a team.

Prawda?

Truth?

Wcześniej w zasadzie w wielu miejscach tak było.

Earlier, it was basically like that in many places.

Bo będąc odpowiedzialni za wspólnotę, też wzajemnie się zawsze uzupełnialiśmy.

Because being responsible for the community, we always complemented each other.

Ja zwykle byłam tą, która się o te sprawy relacyjne troszczyła.

I was usually the one who took care of those relational matters.

Rozmowy z ludźmi i tak dalej, i tak dalej.

Conversations with people and so on, and so on.

Mój mąż właśnie te sprawy bardziej merytoryczne.

My husband is more concerned with substantive matters.

I jemu z łatwością przychodzi nauczanie z materiałów z marszu.

And he easily teaches from materials on the spot.

No więc myślę, że tak to było fajnie.

Well, I think it was nice like that.

Natomiast ja osobiście w kościele tak sobie pomyślałam,

However, personally, I thought to myself in church,

że no właśnie, gdybyśmy byli zdolni jako katolicy w Polsce przyjąć posługę diakona z żoną,

that’s right, if we as Catholics in Poland were able to accept the diaconate ministry with a wife,

to zauważcie w ilu przestrzeniach można by niejako zaopatrzyć ludzi tam,

Notice how many areas could be provided for people there.

gdzie mamy w tej chwili braki.

where we currently have shortages.

W tym się różnimy.

This is where we differ.

Pan Bóg tak nas stworzył, że inaczej na wiele rzeczy patrzy kobieta, inaczej mężczyzna.

God created us in such a way that a woman looks at many things differently than a man.

Myślę, że to by było naprawdę czuć bardzo pomocnym,

I think it would really feel quite helpful.

gdyby rzeczywiście małżeństwa mogły w pełni no właśnie być jakoś tak w posłudze.

If marriages could indeed fully be in service like that.

Nie?

No?

Odnajdywać to swoje miejsce zgodne z obdarowaniem, pewnie powołaniem,

Finding your place aligned with your gifts, certainly with your calling.

ale właśnie służyć też w dwójkę, nie?

But isn't it also about serving together, right?

Mi się wydaje, że ja tak zawsze patrzyłem na Was,

I think I have always looked at you that way.

że tematyka żydowska dla mnie się mocno wiąże z tym takim ogromnym dowartościowaniem,

that the Jewish theme for me is closely linked to this huge sense of value,

docenieniem, doważeniem domu, stołu, świec, liturgii domowej, rodziny.

appreciation, the weighing of home, table, candles, domestic liturgy, family.

Tak.

Yes.

Większość tradycji, o których się czyta,

Most of the traditions that one reads about,

jak się czyta,

how to read,

jak się tworzy, tak?

How do you create it, right?

To są, nie wiem, czy tam o mezuzie, nie?

These are, I don't know, if it's about the mezuzah, right?

Tak.

Yes.

To jest wszystko wokół domu.

This is all around the house.

Świątynia to tam no raz w roku jest ważna, żeby nie było, jest bardzo ważna,

The temple is important there once a year, it is very important, no matter what.

ale to jest w domu.

but it is at home.

Natomiast, że to jest bardzo kompatybilne w ogóle z takim językiem informatycznym, tak?

However, this is very compatible with such a programming language, right?

Z tym, z diakonatem stanu, że to jest właśnie ta taka szansa na to, żeby pokazać,

With this, with the diaconate of state, that this is precisely the opportunity to show,

że nie ma, ten podział na sacrum i profanum, tak jak my to rozumiemy,

that there is no such division between the sacred and the profane, as we understand it,

czyli, że tu jest dom, czyli profanum, a tam jest kościół, czyli sacrum,

so, this is a house, meaning profane, and there is a church, meaning sacred,

to jakby nie tędy droga.

It's like this isn't the way.

W sensie to, to nie służy.

In a sense, it doesn't serve that purpose.

To już nawet nie chodzi nawet o to, że to nie jest prawda.

It's not even about the fact that it's not true anymore.

To po prostu już nawet nie służy.

It simply doesn't serve any purpose anymore.

No tak, ale zauważcie, że problem ten pojawił się w momencie,

Well, notice that this problem has arisen at the moment,

kiedy straciliśmy naszą tożsamość żydowską.

when we lost our Jewish identity.

Bo my naprawdę, tracąc wątek żydowski, tracimy część swojej tożsamości jako wierzący.

Because by truly losing the Jewish thread, we lose part of our identity as believers.

Pierwsze społeczności spotykały się w domach.

The first communities met in homes.

Spotykały się przy stole.

They met at the table.

Ta Eucharystia nie była sfałowana w świątyni.

This Eucharist was not faked in the temple.

To było spotkanie przy stole, gdzie ta rodzina stawała się rodziną poszerzoną.

It was a meeting at the table where this family became an extended family.

Czyli nie tylko ci, którzy mieli więzy krwi, ale ci, którzy dołączyli do tej społeczności

So not only those who had blood ties, but also those who joined this community.

przez wiarę, przez chrzest, prawda, stawali się szerszą rodziną.

through faith, through baptism, they became a broader family.

I tak naprawdę to były takie duże rodziny.

And in fact, they were such large families.

I tak funkcjonował kościół.

And so the church functioned.

A przecież nawet w nauczaniach Jezusa,

And after all, even in the teachings of Jesus,

tam tak często jest odniesienie do rodziny.

There is often a reference to family there.

Cały wzorzec oblubieńca, oblubienicy.

The whole pattern of the bridegroom, the bride.

Kościół i Zbawiciel, Mesjasz.

The Church and the Savior, the Messiah.

Oblubieniec to jest.

It is the bridegroom.

Więc wszystko się dzieje tak naprawdę wokół gdzieś tam rodziny.

So everything is really happening around there somewhere with the family.

Dlatego tak mi się wydaje, że przywrócenie tej funkcji,

That's why it seems to me that restoring this function,

wprowadzanie ludzi też w różne przestrzenie posługi,

introducing people into various areas of service,

to jest właśnie jakby powrotem do tego wszystkiego.

It is just like a return to all of this.

Przywracanie tego, o czym często mówimy w czasie wieczoru paschalnego.

Restoring what we often talk about during the Paschal evening.

Że każdy ma swoją rolę.

That everyone has their role.

Że to nie jest tak, że jest jeden prowadzony, a reszta jest obserwatorami.

It's not that there is one person leading and the rest are observers.

Każdy ma swoją rolę.

Everyone has their role.

Każdy jest zaproszony, żeby też w jakiś sposób się włączyć i celebrować.

Everyone is invited to somehow get involved and celebrate.

Myślę, że to jest ważne.

I think that this is important.

Ja tak pomyślałam, nawet przepraszam, że jeszcze wchodzę w słowo.

I thought so too, I'm even sorry for interrupting.

Z tej perspektywy dzieci.

From this perspective of children.

Na pasrze nawet to najmłodsze dziecko, ono ma swoje miejsce.

On the pasture, even the youngest child has their place.

Nikt nie daje go do sąsiadów, bo dzisiaj celebrujemy paskę.

No one gives it to the neighbors because today we celebrate Passover.

Więc idź tam do sąsiadów.

So go there to the neighbors.

Niech się zajmie tobą pani sąsiadka, która nie jest Żydówką.

Let the neighbor take care of you, who is not Jewish.

I ona się pobawi z tobą w tym czasie.

And she will play with you during that time.

Przez te cztery godziny.

Through those four hours.

Tylko te dzieci mają swoje miejsce.

Only those children have their place.

One mają swoją rolę.

They have their role.

One zadają pytania.

One ask questions.

One szukają afikomenu.

They are looking for afikomen.

One są aktywnie zaangażowane.

They are actively engaged.

A poza tym słuchają całej Hagady.

And besides, they listen to the whole Haggadah.

Czyli całej historii zbawienia.

So the entire story of salvation.

Czyli gdzie się uczą wiary.

So where do they learn faith?

Gdzie się uczą słowa.

Where words learn.

No w domu, w rodzinie.

Well, at home, in the family.

Jak opowiada to tato, czy dziadek.

As dad tells it, or grandpa.

W zależności kto celebruje, czy prowadzi tą paskę.

Depending on who is celebrating or leading this ribbon.

To właśnie uderza, kiedy mówimy o tym, co będzie na naszych najbliższych rekolekcjach.

That's what strikes us when we talk about what will be at our upcoming retreat.

I kiedy ja właśnie opowiadam o tych wszystkich elementach.

And when I'm just talking about all these elements.

I dopiero później, jak już opowiem i przytoczę ten opis.

And only later, after I recount and refer to this description.

To uderza mnie ta prostota.

It strikes me how simple it is.

Bo w zasadzie, co będziemy robić na rekolekcjach.

Because basically, what are we going to do at the retreat?

Będziemy wspólnie jeść.

We will eat together.

I oprócz tego jedzenia się pomodlimy.

And besides this food, we will pray.

I jeszcze oprócz tego podzielimy się świadectwem.

And in addition to that, we will share a testimony.

Po to, żeby później lepiej przeżyć Triduum Paschalne i każdą kolejną Eucharystię.

In order to later experience the Paschal Triduum and each subsequent Eucharist better.

I jak sobie to uświadamiam, to jest zawsze tak proste.

And when I realize it, it is always so simple.

Dlatego Pan Jezus akurat tak zdecydował.

That is why the Lord Jesus decided exactly that way.

Eucharystię ustanowił przy stole.

He established the Eucharist at the table.

Tam nie ma żadnego takiego...

There is no such thing there...

Tam nic nie jest na siłę.

Nothing is forced there.

Ja też nie chciałbym jakoś tam się strasznie biczować.

I wouldn't want to beat myself up too much either.

Bo ja lubię katolicyzm.

Because I like Catholicism.

Myślę, że każdy z nas lubi.

I think that each of us likes it.

Ale część czasami obrzędowości...

But sometimes part of the ritual...

Ja muszę się intelektualnie spocić, żeby wymyśleć, z czego to wynika.

I have to sweat intellectually to figure out what it's all about.

A tam mam wrażenie, że po prostu trzeba jeść.

There, I have the impression that you just have to eat.

Więc trzeba powiedzieć, co teraz będziemy jeść.

So we need to say what we are going to eat now.

Po prostu to z tego wynika.

It simply follows from this.

Taka niewymuszoność jest fascynująca.

Such effortlessness is fascinating.

To, o czym Ty mówisz...

What you are talking about...

Mnie to kiedyś zrobiło coś ważnego w głowie.

It did something important in my head once.

Jak ja myślę o Żydach, to pierwsze skojarzenie nie jest takie,

When I think of Jews, the first association is not such,

że oni się jakoś bardzo integrują i są otwarci na każdego.

that they somehow integrate very well and are open to everyone.

To nie jest pierwsze skojarzenie w mojej głowie.

That's not the first association in my mind.

Jak sobie pomyślę o tym, że dzieci mają miejsce, starcie mają miejsce,

When I think about the fact that children have a place, they have a place to clash,

że nikt nie jest wykluczony,

that no one is excluded,

to słowo takie kluczowe obecnych czasów, którym jest inkluzywność.

It is a key word of our times, which is inclusiveness.

Ja bym powiedział, że oni są na wskroś inkluzywni.

I would say that they are thoroughly inclusive.

Seder jest inkluzywny.

The Seder is inclusive.

Każdy ma miejsce.

Everyone has a place.

Nie mamy jakiegoś...

We don't have any...

Są grupy zastrzeżonej dla kogoś.

There are groups reserved for someone.

Każdy może opowiedzieć jak gawe.

Anyone can tell it like a crow.

Są role. Jest porządek.

There are roles. There is order.

Bo porządek jest ważny.

Because order is important.

Ale ten porządek nie polega na tym, że komuś się stawia granicę

But this order is not about setting boundaries for someone.

i mówi się, że tutaj nie możesz.

And they say that you can't here.

To jest poruszające dla mnie.

This is moving for me.

Tak, i szczerze więcej związków między obrzędami katolickimi,

Yes, and honestly, more connections between Catholic rituals,

a tymi właśnie obrzędami żydowskimi, niż sobie uświadamiamy.

and with these very Jewish rituals, more than we realize.

Bo ja też...

Because I also...

Nikt mi tego nigdy nie powiedział.

No one ever told me that.

Musiałem sam do tego dojść.

I had to come to this conclusion by myself.

I wdzięczny jestem, że w katolicyzmie nie ma podziału na loże.

And I am grateful that there is no division into lodges in Catholicism.

Ja, kiedy przystąpiłem do Komunii Świętej, kiedy miałem 6 lat,

I, when I received Holy Communion, when I was 6 years old,

od tego momentu uczestniczyłem dokładnie w takim samym stopniu

From that moment on, I participated to exactly the same extent.

w każdej eucharystii, w której uczestniczyła moja mama,

in every Eucharist in which my mother participated,

mój tata, moja rodzina, moi przyjaciele, wszyscy ministranci,

my dad, my family, my friends, all the altar boys,

wszystkie osoby duchowne.

all clergy members.

Ale dopiero później, jak sobie to uświadomiłem,

But only later, when I realized it,

no to napełniło mnie to właśnie ogromną wdzięcznością,

well, it has filled me with immense gratitude,

że od początku, w zasadzie od samego początku mojego świadomego życia,

that from the very beginning, basically from the very start of my conscious life,

mam dostęp do tego całego bogactwa liturgicznego,

I have access to all this liturgical wealth,

do którego mają dostęp wszyscy.

to which everyone has access.

Myślę, że to też warto podkreślać,

I think it's worth emphasizing that too.

bo może właśnie inkluzywność, jeżeli chodzi o sakramenty,

because perhaps inclusivity, when it comes to the sacraments,

nie jest czymś, co byśmy raczej kojarzyli z religią katolicką.

It is not something that we would typically associate with the Catholic religion.

No właśnie ten dualizm, o którym ty powiedziałeś,

It's precisely this dualism that you mentioned.

że jednak, czy ty, Arturze, mówiłeś,

that nonetheless, did you, Arthur, say,

no pierwsze skojarzenie, kto robi rekolekcje,

Well, the first association is who conducts the retreats,

no duchowni, no kto posługuje, no duchowni,

no clergy, no one serves, no clergy,

no jak to mężczyźni czy kobiety, no oczywiście, że mężczyźni.

Well, like men or women, of course, men.

Dla mnie to przychodzi trudno, a moja mama jest katechetką.

It's hard for me, and my mom is a catechist.

To jak to trudno musi przychodzić osobom,

It must be so difficult for people to go through this.

które w tej rzeczywistości nie operowały,

which did not operate in this reality,

które w tej rzeczywistości nie żyły.

which did not exist in this reality.

Ja się sam na tym łapię, a ja pochodzę z środowiska ultrakatolickiego.

I catch myself on this, and I come from an ultra-Catholic environment.

W sensie wszyscy w mojej rodzinie

In the sense that everyone in my family.

i wszyscy pośród moich znajomych się jakoś w Kościół angażowali.

And all of my friends somehow got involved in the Church.

No tak, tak.

Well, yes.

I właśnie jak ty, Beata, mówisz o tym,

And just like you, Beata, talk about it,

że ludziom trudno przychodzi posługa szafarza nadzwyczajnego,

that people find it difficult to serve as extraordinary ministers.

diakona stałego, dziewicy konsekrowanej.

permanent deacon, consecrated virgin.

Niedawno przeczytałem w Goście Niedzielnym artykuł,

I recently read an article in Gość Niedzielny,

jaki mamy rozkwit prywatnych powołań, jeżeli chodzi o życie pustelnicze,

what a flourishing of private callings we have when it comes to hermitic life,

o posługę właśnie dziewicy konsekrowanej.

about the service of a consecrated virgin.

No to jest efekt wiosny Kościoła,

Well, this is the effect of the spring of the Church,

ale to jest coś, przed nami długa droga,

but this is something, we have a long way to go,

żeby o tym powiedzieć wszystkim i żeby to stało się normalnością.

to let everyone know and to make it a norm.

Ja to widzę po sobie.

I can see it in myself.

Znaczy trochę w kontrze do ciebie, Beata, bo ty mówisz,

It means a bit in contrast to you, Beata, because you say,

że w polskim Kościele tak to wygląda.

that’s how it is in the Polish Church.

No ja muszę powiedzieć, jako ultrakatolik,

Well, I have to say, as an ultra-Catholic,

dla mnie przede mną jest też długa droga.

For me, there is also a long road ahead.

Żeby dla mnie takie rzeczy były faktycznie normalnością,

For such things to actually be normal for me,

a przestały być ciekawostką, przestały być egzotyką.

they have ceased to be a curiosity, they have ceased to be an exoticism.

Ja sam się łapałem na tym, kiedy dołączyłem do diakonii ponad murami.

I caught myself when I joined the diaconate beyond the walls.

No okej, przez 15 lat byłem ministrantem,

Well okay, I was an altar boy for 15 years,

no ale nie głosiłem.

Well, I didn't preach.

Nigdy mi nie wpadło na myśl, żeby powiedzieć konferencję

I never thought to say the conference.

o moim doświadczeniu słowa.

about my experience with words.

Ja sam wiem, to był mój największy opór.

I know, that was my biggest resistance.

To nie był lęk, czy będzie merytorycznie.

It wasn't a fear of whether it would be substantive.

To będzie merytorycznie, bo ja naprawdę,

It will be substantive, because I really,

ja dużo wiem o naszej wierze.

I know a lot about our faith.

Nie tego się bałem.

This is not what I was afraid of.

Ja się bałem tego, co ludzie powiedzą,

I was afraid of what people would say,

jak zobaczą świeckiego gościa, który tam dopiero się coś ożenił.

when they see a secular guest who just got married there.

No jest, ale ja myślę, że jest coś takiego.

Well, it is, but I think there is something like that.

Ja też nie wiem, jak było, jak wy posługiwaliście komuś,

I don't know either how it was when you served someone.

dla czasów młodzieżowych,

for youth times,

ale na przykład ja dobrze pamiętam,

but for example, I remember well,

że myśmy na początku nie mogli mówić konferencji

that we couldn't speak at the conference at first

co najwyżej kleryk z trzeciego roku.

at most a third-year seminarian.

To był ten taki punkt, kiedy już można było rozważać,

It was that point when it was already possible to consider,

że ktoś mówił konferencję.

that someone spoke at the conference.

No i ksiądz Ziarek robił taki wytryk,

Well, Father Ziarek was making such a bypass,

że po prostu mówił, Artur powiedz 45-minutowe świadectwo.

that he simply said, Artur give a 45-minute testimony.

Ja mówię, ale jak?

I speak, but how?

On po prostu mówi świadectwo.

He simply speaks testimony.

To co to jest świadectwo?

What is a testimony?

Świadectwo możesz.

You can have a certificate.

Już się ludzie przyzwyczaili, że można mówić.

People have already gotten used to the fact that one can speak.

Księdze mogą mówić świadectwa.

Books can speak testimonies.

Tylko mów 45-minutowe.

Just say 45-minute.

To był taki wytryk, żeby zacząć mówić konferencję przed świedcami.

It was like a trick to start the conference in front of the witnesses.

Ja myślę, że to jest w ogóle szerszy problem,

I think it's a broader problem in general,

bo to jest tak.

because it is like this.

Zauważcie, że przez ileś wieków, ponad 10 wieków,

Notice that for several centuries, over 10 centuries,

świedcy w ogóle nie mogli nic.

The lay people could not do anything at all.

De facto Sobór Watykański dopiero uchyla furtkę.

De facto, the Vatican Council only opens the door.

W związku z tym to jest czas,

In connection with this, it is time,

kiedy też świedcy jeszcze nie są przygotowani do tego.

when the lay people are not yet prepared for it.

No bo skąd?

Well, where from?

Merytorycznie, mentalnie, jakkolwiek.

Substantively, mentally, however you want.

Dopiero się to wszystko zaczyna.

This is just the beginning of it all.

To jest 60 lat, nie?

It's 60 years, right?

To nie jest jakiś taki długi czas.

That's not such a long time.

W związku z tym ja myślę tak.

In this regard, I think so.

Obserwujemy gwałtowny wybuch.

We are observing a violent explosion.

To co jeden z naszych mentorów,

What one of our mentors,

ksiądz Peter Hocker mówił zawsze,

Father Peter Hocker always said,

że ksiądz Franciszek Lachnicki zakładając Ruch Światło-Życie

that Father Franciszek Lachnicki, founding the Light-Life Movement

stworzył de facto największy ruch przebudzeniowy w Europie.

He effectively created the largest revival movement in Europe.

Nowoczesny ruch przebudzeniowy w Europie.

The modern awakening movement in Europe.

Który objął swoim zapałem masę ludzi.

Which embraced a mass of people with its enthusiasm.

I dzisiaj jak wielu dorosłych,

And today, like many adults,

pracujących w różnych miejscach,

working in different locations,

nie wiem, począwszy od biznesmenów,

I don't know, starting with businessmen,

przez ministrów,

by the ministers,

gdzieś mam doświadczenie.

I have experience somewhere.

To jest niesamowite.

This is amazing.

Bo to popłynęło dając ludziom świeckim właśnie

Because it has flowed, giving laypeople just

niesamowity też zapał

incredible enthusiasm

i możliwość w ogóle głoszenia.

and the possibility of preaching at all.

Wielu z nich rzeczywiście stworzyło

Many of them actually created

niesamowite rzeczywistości.

amazing realities.

Również w Kościele.

Also in the Church.

Jasne, że w tym takim entuzjazmie

Of course, in such enthusiasm.

też pojawiły się różne napięcia.

There have also been various tensions.

Wiadomo, że w tym entuzjazmie

It is known that in this enthusiasm

wielu też odeszło jakby z Kościoła Katolickiego.

many have also departed as if from the Catholic Church.

To się nie zmieściło.

It didn't fit.

Mieliśmy takie doświadczenie

We had such an experience.

na jednym ze spotkań właśnie organizowanych

at one of the meetings currently being organized

z księdzem Peterem Hopienem,

with Father Peter Hopien,

gdzie były osoby z różnych Kościołów,

where there were people from different Churches,

w tym z Kościoła Katolickiego,

from the Catholic Church,

z Nowych Wspólnot Katolickich.

from the New Catholic Communities.

No i się osoby dzieliły.

And then people started to share.

No i ta osoba z Kościoła Katolickiego,

Well, that person from the Catholic Church,

mówi czym żyją,

they talk about what they live for,

jaki jest charyzmat tej wspólnoty, nie?

What is the charism of this community, right?

A ta osoba spoza Kościoła mówi

And that person outside the Church says

kurczę, my w zasadzie dokładnie to robiliśmy

Gee, we actually did exactly that.

i nas wyrzucono, nie?

And we were thrown out, right?

I to jest ból, nie?

And that's the pain, isn't it?

Ja myślę, że teraz jest jakby taki czas

I think that now is somewhat a time like this.

ścierania się dwóch rzeczywistości.

the clash of two realities.

No bo tak z jednej strony,

Well, from one side,

po pierwsze, ja widzę też nawet

First of all, I even see too.

na naszym Uniwersytecie Teologicznym, nie?

at our Theological University, right?

Że coraz więcej funkcji i znaczących funkcji

That there are more and more functions and significant features.

przejmują ludzie świeccy, kobiety, nie?

Secular people, women, are taking over, right?

To jest niesamowicie fascynujące,

This is incredibly fascinating,

bo jak ja tu czołowi ludzie,

because when I have top people here,

nie wiem po nazwiskach, nie?

I don't know by the last names, do I?

Ale to są kobiety, nie?

But these are women, right?

I one zajmują naprawdę kluczowe funkcje

And they occupy really key roles.

w dogmatyce i w ogóle w takiej, no nie wiem,

in dogmatics and generally in such, well, I don't know,

rozpowszechnianiu też tej wiedzy teologicznej.

the dissemination of this theological knowledge as well.

I to jest niesamowite, nie?

And that's amazing, isn't it?

Natomiast rodzi się jakby druga

On the other hand, it seems like a second one is being born.

taka, nie wiem, przeciwwaga do tego,

such a, I don't know, counterweight to this,

żeby totalnie zamykać,

to completely close off,

totalnie jakby świeckich ograniczać

totally like limiting the secular ones

i wszystko to, co jakby tworzy przestrzeń

and everything that seemingly creates space

dla świeckich, nie wiem z czego się powiem, nie?

for the laypeople, I don't know what to say, right?

To jest postrzegane jako niebezpieczne, niedobre.

It is perceived as dangerous, bad.

Najlepiej wrócić do tego, nie wiem,

It's best to go back to that, I don't know.

a już mówię, jako nadstałe,

and I'm already saying, as an additional,

czyli już przestrzeń, kiedy świecki,

so already the space when secular,

żyjący w małżeństwie staje się duchownym

a married person becomes a clergyman

poprzez sakrament święceń,

through the sacrament of ordination,

no to już jest w ogóle po prostu herezja

Well, this is just pure heresy.

i mielczmy też taki przypadek, nie?

And we also have such a case, right?

Zresztą ja mam takie, nie?

Besides, I have such a thing, right?

To są osoby w parafii,

These are the people in the parish,

które na przykład się absolutnie z tym nie zgadzają

which absolutely do not agree with this, for example

i mówią ci w twarz,

and they tell you to your face,

że nie jesteś żadnym duchownym,

that you are not any clergyman,

jesteś heretykiem, nie?

Are you a heretic, aren't you?

Ale w tym kontekście,

But in this context,

ja szczerze mówiąc,

to be honest with you,

to myślę, że to warto powiedzieć,

I think it's worth mentioning that,

że wydaje mi się, że przy rekolekcjach,

that it seems to me that during the retreat,

dlaczego ta noc, czy ta sama noc,

why this night, is it the same night,

przy rekolekcjach ponad górami obecnie,

at the retreats above the mountains currently,

największą pracę,

the biggest work,

czy największy jakby,

Is it the biggest, like,

największe owoce,

the biggest fruits,

moim zdaniem,

in my opinion,

nie wpłyną w stosunki nikogo z nas,

they will not affect the relationships of any of us,

ani nawet nie z całego ponad górami,

not even from over the mountains,

którzy to robią,

who do that,

w osobowości biskupa.

in the personality of the bishop.

Dla mnie to jest kluczowe,

For me, this is crucial.

jakby to, że on tam chce przyjechać

It's like the fact that he wants to come there.

i że on w jakiś sposób przyjeżdża,

and that he arrives somehow,

legitymizuje,

legitimizes,

błogosławi wspólnotę,

blesses the community,

gdzie są świeccy głoszący,

where are the laymen preaching,

gdzie jest diakon stary,

where is the old deacon,

gdzie są dziewicy gąsi,

where are the virgin geese,

gdzie są spekulowane,

where they are speculated,

gdzie świeccy mają czelność podać myśli do homilii.

where the laity have the audacity to provide thoughts for the homily.

I to jest coś normalnego dla nas.

And this is something normal for us.

I nawet ksiądz Jarek sam o to prosi.

Even Father Jarek himself asks for it.

To, że tam jest biskup,

That there is a bishop there,

on powoduje ten zwolennik jedności.

He is the one who causes this advocate of unity.

To jest totalnie kluczowe.

This is totally crucial.

Ja uważam, że to jest najważniejszy procent,

I believe that this is the most important percentage,

którą on wykonuje.

which he performs.

I w pewnym sensie to jest tak,

And in a way, it's like this,

że to jest, nie wiem,

that it is, I don’t know,

jeszcze dwa razy tyle, co my robimy,

twice as much as we do,

to to jest sama jego obecność,

it is his mere presence,

z mojej perspektywy.

from my perspective.

A ja myślę, że to warto podkreślać,

And I think it's worth emphasizing that,

bo ja się całkowicie podkreślam,

because I completely underline myself,

ja się całkowicie podpisuję po tym,

I completely agree with that.

co Adam powiedział,

what Adam said,

że jest w moim sercu tak samo.

that it is in my heart the same way.

No jest pewne ryzyko,

Well, there is一定的风险,

kiedy za coś biorą się świeccy,

when laypeople take on something,

że jest bardzo duży potencjał herezji.

that there is a very large potential for heresy.

Ja się z tym w pełni zgadzam.

I completely agree with that.

Natomiast po pierwsze warto podkreślić,

On the other hand, it is worth emphasizing that,

że w diakonie ponad murami

that in the diaconate above the walls

rekolekcje są robione

Retreats are being held.

i przez świeckich,

and by laypeople,

i przez duchownych.

and by the clergy.

No a z drugiej strony też chciałbym powiedzieć,

Well, on the other hand, I would also like to say,

że niektóre inicjatywy samych duchownych

that some initiatives by the clergy themselves

też mają duży potencjał herezji.

they also have great potential for heresy.

W sensie to na pewno nie...

In a sense, definitely not...

Właśnie, to nie ten wyjdzie linia, nie?

Exactly, that line won't come out, right?

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Nie, nie, dokładnie.

No, no, exactly.

W sensie nie tędy idą granice.

I mean, the borders don't go this way.

W sensie jeżeli dla kogoś

In the sense that for someone

to jest wyznacznik,

this is a determinant,

że inicjatywa wyszła od świeckich

that the initiative came from the laity

i to miałoby znaczyć,

and that would mean,

że potencjał herezji jest o wiele większy,

that the potential for heresy is much greater,

niż kiedy mamy do czynienia

than when we are dealing with

z inicjatywą jakiegoś samego,

with the initiative of some alone,

jednego duchownego,

one clergyman,

no to ja myślę,

well, I think,

że nie tędy droga.

that this is not the way.

W sensie...

In the sense of...

A wiesz,

And you know,

ja też wspomniałem o biskupie,

I also mentioned the bishop.

czy o księżach w drugą stronę,

"what about priests in the other direction,"

czyli że my nie robimy rebelii.

so we are not staging a rebellion.

W sensie, że to jasne,

In the sense that it is clear,

my mamy świadomość,

we are aware,

jakąś z podmiotowości naszej,

some of our subjectivity,

natomiast my tego nie robimy w żadnej kontrze, nie?

however, we don't do that in any opposition, do we?

My zapraszamy cały gościu

We invite all guests.

i on może w tym uczestniczyć

And he can participate in this.

i co najlepszy uczestniczy.

And what is best participates.

To jest super, że uczestniczy.

It's great that he/she is participating.

Biskup tam przyjeżdża,

The bishop is coming there,

bo my wierzymy,

because we believe,

że w tym roku też będzie,

that it will be this year too,

bo to nie jest tylko symbol,

because it is not just a symbol,

to jest coś znacznie więcej.

this is something much more.

Mi się wydaje,

It seems to me,

że w tej całej pracy każdej,

that in all this work of each,

też w tym diakonecie stałym,

also in this permanent diaconate,

to takie jakby,

it's kind of like,

te wszystkie takie spory jakieś

all these kinds of disputes

i to czy można przyjąć

and whether it can be accepted

od takiego,

from such a,

od tego szafa,

from this wardrobe,

że czy nie,

that whether or not,

jeżeli biskup jest

if the bishop is

i przy nim się to dzieje,

and it happens to him too,

bo jakby część ludzi po prostu wtedy,

because some people just then,

to jednak biskup nawet ma taką moc,

but the bishop does have such power,

że on to,

that he is that,

on ucina takie rzeczy, nie?

He cuts such things off, doesn't he?

Jego obecność ucina takie rzeczy.

His presence cuts such things off.

To znaczy,

That means,

że to jest Kościół, nie?

That it is a Church, isn't it?

No ja myślę, że jest też,

Well, I think it's also there.

no zwłaszcza w XXI wieku

Well, especially in the 21st century.

jest takie myślenie

there is such thinking

dotyczące hierarchów kościelnych,

concerning church hierarchs,

no że rzadko się ich widzi,

well, they are rarely seen,

no bo taka jest prawda.

because that's the truth.

W sensie do parafii biskup przyjeżdża raz do roku,

In the sense that the bishop comes to the parish once a year,

jak dobrze pójdzie,

if all goes well,

na bierzmowanie,

for confirmation,

ewentualnie chyba jeżeli jest jakaś wizytacja biskupia,

eventually, I think, if there is some kind of bishop's visitation,

no to może wtedy,

well, maybe then,

no ale takie właśnie okazje,

well, that's exactly the kind of occasion,

kiedy ksiądz biskup

when the bishop arrives

chce brać udział w naszych rekolekcjach,

I want to take part in our retreat.

no to jest dowód na wspólnotowość Kościoła.

Well, this is evidence of the community of the Church.

Myślę, że to było też niesamowite

I think it was amazing too.

w naszym ostatnim spotkaniu

in our last meeting

z naszym arcybiskupem,

with our archbishop,

kiedy no dzieliliśmy się tym,

when we were sharing this,

co robimy

what are we doing

i to było niesamowite,

and it was amazing,

jak dwa razy nas zapytał,

when he asked us twice,

co mogę zrobić,

what can I do,

żeby wam pomóc,

to help you,

a potem sam odpowiedział sobie na to pytanie,

and then he answered that question for himself,

że najlepiej będzie,

that it will be best,

jak będziecie mnie informować,

how will you inform me,

kiedy są jakieś wydarzenia,

when are there any events,

które organizujecie,

that you organize,

bo ja postaram się w nich uczestniczyć.

because I will try to participate in them.

Tak.

Yes.

O tak.

Oh yes.

Prawda?

Right?

Więc ja myślę,

So I think,

że on zrozumiał,

that he understood,

czego tak naprawdę nam potrzeba,

what we really need,

nie?

no?

My mówię,

We speak,

ostatnio my mamy niesamowite doświadczenie,

lately we have an amazing experience,

chodzi właśnie o naszych biskupów,

it's about our bishops.

bo z kolei dwa tygodnie temu

because two weeks ago

mieliśmy nawożeństwo ekumeniczne w naszej parafii

we had an ecumenical service in our parish

z zawsze takim szczególnym nawożeństwem,

with always such special devotion,

bo zamiast czasu kazania,

because instead of the sermon time,

z reguły jest tak,

usually it is like this,

że po prostu duchowni głoszą nawzajem u siebie,

that the clergy simply preach to each other,

nie?

no?

Czyli katolicy u ewangelików,

So Catholics among Protestants,

ewangelicy u katolików i tak dalej

Evangelicals among Catholics and so on.

i to są kazania takie bardzo mądre,

and these are very wise sermons,

z reguły jakieś tam, nie?

Usually something like that, right?

U nas od samego początku,

With us from the very beginning,

jak tylko pierwsze było nawożeństwo,

as soon as the first service was held,

nie robimy takiego schematu,

we don't do such a scheme,

świadectwo co w życiu ludzi

a testimony about what is in people's lives

znaczy życie z innymi chrześcijanami,

means living with other Christians,

budowanie mostu w jedności i tak dalej,

building a bridge in unity and so on,

no.

no.

No i w tym roku tam dwie osoby

Well, this year there are two people there.

mówiły te swoje świadectwa,

they were giving their testimonies,

no i nadchodzi moment zakończenia

And the moment of conclusion is approaching.

nawożeństwa,

fertilization,

któremu,

to whom,

akurat temu nawożeństwu przychodził biskup,

the bishop happened to come to that service,

biskup pomocniczy nasz,

our auxiliary bishop,

nie?

No?

I on mówi,

And he says,

to ja powiem też swoje świadectwo.

I will also share my testimony.

Jak on powiedział swoje świadectwo,

As he shared his testimony,

to ja myślałem,

I thought so.

że z ławki spadnę,

that I will fall off the bench,

bo było tak mocne,

because it was so strong,

tak niesamowicie fascynujące,

so incredibly fascinating,

właśnie na temat ekumenizmu, nie?

It's exactly about ecumenism, right?

On wspomniał swoją drogę,

He mentioned his path,

kiedy też właśnie zaangażowanie w rogu światło-życie,

when the involvement in the Light-Life corner,

kiedy pierwsze książki czytał niekatolickie,

when he first read non-Catholic books,

przecież już tyle.

after all, already so much.

Tak, myśmy się wszyscy dochowali.

Yes, we all have been faithful.

Bill'a Brighta,

Bill Bright's,

wszystkich samych autorów protestanckich,

all the same Protestant authors,

on mówi, że...

he says that...

I on mówi,

And he says,

że te książki go zapaliły do służby Bożej,

that these books ignited his passion for God's service,

nie?

no?

I te książki spowodowały,

And these books caused,

że on dzisiaj jest biskupem de facto, nie?

that he is today a de facto bishop, isn't he?

I to było po prostu,

And it was simply,

no mówię,

well, I'm saying,

jeszcze oczywiście tam mówił wiele...

of course, he talked a lot there...

No tak,

Well,

oczywiście,

of course,

protestanci pomagali w ogóle,

Protestants helped in general,

żeby...

to...

Tak,

Yes,

żeby Róg Światło-Życie mógł funkcjonować w Biblię,

so that the Horn of Light-Life can function in the Bible,

nie?

no?

No przecież były w kościele świątkowym,

Well, they were in the Pentecostal church,

nie?

no?

Dokładnie.

Exactly.

Drukowane, przemycane,

Printed, smuggled,

ludzie ryzykowali,

people took risks,

nie?

no?

Przewozili nam te Biblie,

They were transporting these Bibles for us,

nie?

no?

Przecież materiały,

After all, the materials,

z których,

from which,

no,

no,

bazą,

base,

których,

which

że tak powiem,

so to speak,

były materiały Ruchu Światło-Życie,

there were materials from the Light-Life Movement,

to są Ruchu Agape,

these are the Agape Movement,

nie?

no?

Formacja w sumie też dla liderów

Formation is also for leaders, after all.

to była

that was

,

,

nie?

no?

Czyli

So

Młodzieży z Misjon,

Youth from Missions,

nie?

no?

No,

No,

więc my te historie znamy,

so we know these stories,

nie?

no?

Bo znamy niektórych ludzi,

Because we know some people,

którzy wtedy

which then

z księdzem Franciszkiem Blatnickim

with Father Franciszek Blatnicki

rozpoczynali w Polsce tą współpracę,

they began this cooperation in Poland,

gdzie,

where,

no,

no,

przez formację w Lanskoronie

through the formation in Lanskorona

i możliwość spotkań

and the possibility of meetings

i z Johnem,

and with John,

nie?

no?

I z innymi osobami

And with other people.

poznali osobiście też,

they also met in person,

no,

no,

ale tutaj właśnie usłyszeliśmy świadectwo

but here we just heard a testimony

biskupa,

bishop,

który jak gdyby potwierdza to,

which seemingly confirms that,

co było naszym doświadczeniem

what was our experience

i mówi to oficjalnie,

and says it officially,

mówi to oficjalnie w kościele,

he says it officially in church,

nie?

no?

Nie jakieś tajemnicy na kawie z nami,

Not some secret over coffee with us,

tylko mówi to niejako z ambony,

he's only saying it from the pulpit,

nie?

No?

Do ludzi, którzy się tam zgromadzili.

To the people who gathered there.

To dla pastorów,

It's for the pastors,

którzy tam siedzieli obok,

who were sitting there next to,

nie?

no?

To oni po prostu,

It's just them,

biskup,

bishop,

biskup się przyznaje do tego,

the bishop admits to it,

nie?

no?

I mówi,

And he says,

że to nie jest problem,

that it is not a problem,

nie?

no?

Że

That

to jest po prostu,

this is just,

było dla mnie fascynujące.

It was fascinating for me.

Tak,

Yes,

oni w ogóle byli pod wrażeniem,

they were really impressed,

ale Maciej Biskupa,

but Maciej Biskupa,

super,

great,

nie takiego Maciek fajnego biskupa,

not such a cool bishop Maciek,

tak?

Yes?

Także zyskał,

He also gained.

naprawdę.

really.

I też,

Me too,

tak jak mówisz,

Just as you say,

nie?

no?

Że to jest też ważna obecność.

That it is also an important presence.

Myśmy zresztą też w ostatniej,

We also had in the last one,

w jednym z naszych ostatnich spotkań

in one of our recent meetings

z naszym arcybiskupem,

with our archbishop,

też zwracaliśmy na to uwagę,

we also paid attention to that,

nie?

No?

Że dla nas,

That for us,

ludzi,

people,

którzy są zaangażowani

who are involved

i organizują różne przedsięwzięcia,

and they organize various undertakings,

ważne jest to,

it is important that,

żeby jednak był biskup,

so that there would be a bishop,

nie?

no?

Bo to też pokazuje dla nas,

Because it also shows for us,

szczególnie było błędne,

especially was incorrect,

że na przykład

that for example

w tych wydarzeniach ekumenicznych,

in these ecumenical events,

nie?

no?

Z reguły nie było biskupa,

Usually there was no bishop,

nie?

No?

Tylko właśnie sporo jest u nas,

There is quite a lot of it here with us.

u nas naprawdę się tych,

we really have those,

tych wiecezjan naszych,

our victorious ones,

się bardzo dużo dzieje

a lot is happening

w tym zakresie.

in this regard.

No i z reguły nie było biskupa,

Well, and usually there wasn't a bishop,

nie?

No?

Ostatnio właśnie rozmawialiśmy

We were just talking recently.

z arcybiskupem naszym

with our archbishop

i mówimy,

and we say,

no,

no,

takie to jest przykre,

it is so sad,

nie?

No?

Bo to też

Because it is too

jest komunikat taki trochę

There is a message that is kind of...

do drugiej strony,

to the other side,

nie?

no?

I zaczęło się to zmieniać,

And it started to change,

nie?

no?

W tym roku po prostu zaczęło się zmieniać,

This year it just started to change,

że pojawiają się biskupi

that bishops are appearing

i w dodatku mówię,

And additionally, I say,

jak się pojawiają

as they appear

i jeszcze mówię,

and I still say,

takie świadectwo.

such a testimony.

No to szkoda,

Well, that’s a shame.

że to po prostu wcześniej

that it's simply earlier

nie wybrzmiało,

it did not resonate,

bo to naprawdę mogłoby

because it really could

masę ludzi jakoś zachęcić,

to somehow encourage a lot of people,

zbudować,

to build

pociągnąć do tego,

to pull to this,

nie?

no?

Trochę żeśmy współorganizowali

We co-organized a bit.

Święto Chanuki w,

The celebration of Hanukkah in,

tym razem było bardzo fajne,

this time it was very nice,

okazałe wydarzenie

splendid event

w reprezentacyjnej sali

in the representative hall

Parnassos Biblioteki Śląskiej,

Parnassos of the Silesian Library,

no,

no,

tak,

yes,

budowanych reprezentacji.

constructed representations.

W ramach naszej Akademii.

As part of our Academy.

Tak.

Yes.

I było ciekawe,

And it was interesting,

bo nasz Przewodniczący Rady

because our Chairman of the Council

ds. Komunizmu i Dialogu Międzyreligijnego

on Communism and Interreligious Dialogue

podzielił tam funkcję,

he divided the function there,

myśmy byli odpowiedzialni za to,

we were responsible for it,

żeby sprowadzić

to bring in

dobry zespół muzyczny,

good music band,

a więc dobrą muzykę żydowską,

so good Jewish music,

a oprócz tego mówię tak,

and besides that, I say yes,

Adam,

Adam,

powiesz coś

Will you say something?

o Święcie Chanuka,

about the holiday of Hanukkah,

geneza,

genesis,

znaczenie i tak dalej,

meaning and so on,

nie?

No?

No i dla mnie to było niesamowite,

Well, it was incredible for me.

zresztą potem się dzieliłem

besides, I shared later

z jednym z Żydów,

with one of the Jews,

który tam był,

who was there,

ja mówię,

I say,

że żeby

that to

chrześcijanin

Christian

mówił Żydom

he spoke to the Jews

o Święcie Chanuka.

About the holiday of Hanukkah.

A tam akurat było sporo,

And there was quite a lot.

bo gmina żydowska

because the Jewish community

siedziała w tym spotkaniu.

She sat in that meeting.

A on mówi tak,

And he says so,

nie przejmuj się,

don't worry,

mówi, nie przejmuj się,

he says, don't worry,

ja miałem taką kartkę,

I had such a card,

żeby ewentualnie pouzupełniać

to possibly complete

i miałem napisane tak,

and I had it written like this,

historia,

history

znaczenie,

meaning,

zwyczaje,

customs,

i mówi tak,

And he says so,

co chwilę tylko tak,

just like that every moment,

historia powiedział,

the history said,

znaczenie powiedział,

the meaning said,

zwyczaje powiedział

he said customs

i tylko odznaczał

and only marked

i mówił,

and he said,

wszystko powiedział,

he said everything,

to nie muszę nic uzupełniać.

I don't need to add anything.

To jest znaczenie,

This is the meaning,

to jest niesamowite,

this is amazing,

takie doświadczenie ciekawe.

such an interesting experience.

Sporo Żydów jest na sali

There are quite a few Jews in the room.

i ty mówisz,

and you say,

ty im mówisz

you are telling them

o Święcie Chanuka.

about the holiday of Hanukkah.

O ich Święcie.

About their holiday.

Także,

So,

to jest wizja.

This is a vision.

A może o naszych?

Or maybe about our?

No właśnie.

Exactly.

Ja powiem tak,

I will say this,

że my mamy notabene

that we have, by the way

taki dłuższy wykład

a longer lecture

na temat Chanuki

On the subject of Hanukkah

gdzieś tam w naszych materiałach,

somewhere in our materials,

bo zdarzało się nam prowadzić,

because it happened to us to lead,

zresztą też powiedziałem,

besides, I also said,

że normalnie w parafii,

that normally in the parish,

jak mówię o Święcie Chanuka,

when I talk about the holiday of Hanukkah,

dla takich małych grup,

for such small groups,

powiedzmy,

let's say,

ma dwie godziny,

he has two hours,

nie?

no?

Tak.

Yes.

Nauczania,

Teaching,

nie?

no?

No bo to jest związane

Well, that's related.

też z datą

also with the date

Świąt Bożego Narodzenia.

Christmas.

Bo Święto Chanuka

Because it's Hanukkah.

mniej więcej się pokrywa

it overlaps more or less

z naszym Bożym Narodzeniem.

with our Christmas.

Jest masa teorii na temat,

There are a lot of theories about,

kiedy to święto było,

when was the holiday,

kiedy Święto Bożego Narodzenia było.

When was Christmas?

No nie wiem,

Well, I don't know,

czy wiecie,

do you know,

że do III wieku

that until the 3rd century

w ogóle nie było

there was none at all

Święta Bożego Narodzenia

Christmas holidays

w Kościołach.

in churches.

To było tylko Pascha,

It was just Passover,

nie?

no?

I to było centralne święto,

And it was the central celebration,

w związku z tym nikogo,

in connection with this, no one,

zaczęło się tam pojawiać

it started to appear there

gdzieś czwarty,

somewhere fourth,

jak się zaczęło pojawiać,

how it started to appear,

zaczęło się pojawiać Boże Narodzenie

Christmas started to appear.

i ono tak różnie wskakiwało,

and it jumped in so differently,

w maju,

in May,

w marcu,

in March,

w czerwcu,

in June,

tak,

yes,

różnych momentach było obchodzone,

was celebrated at different times,

nie?

no?

No i się ustabilizowało

Well, it has stabilized.

dopiero w grudniu.

not until December.

No i ja czasami,

Well, I sometimes do too,

znaczy,

means,

to jest jedna historia,

this is one story,

bo tam te rzeczy się ścierają,

because those things wear out there,

ja tam prezentuję szersze,

I present a broader perspective there,

jakby,

like,

szersze badania

broader research

różnych historyków,

various historians,

teologów,

theologians,

którzy jakby się przypatrują

who seem to be observing

temu i gdzie to święto

Where is this holiday?

było umieszczone,

it was placed,

dlaczego,

why,

ono jest w tym okresie

it is during this period

albo nie w innym okresie

or not in another period

i tak dalej.

and so on.

To jest jeszcze jedna koncepcja,

This is yet another concept,

że jest w czasie święta namiotów,

that it is during the festival of tents,

gdzieś październik

somewhere in October

i tak dalej,

and so on,

z kolei,

on the other hand,

wiadomo,

news,

było różnych argumentów,

there were various arguments,

nie?

no?

Ale wracając do Chanuki,

But returning to Hanukkah,

to mówię,

I'm saying this,

że właśnie umiejscowienie

that the very location

tego święta

this holiday

w okolica świąt Bożego Narodzenia,

around the Christmas holidays,

to to wskazuje,

this indicates that

bo to jest święto świata,

because it is the holiday of the world,

święto światłości.

festival of light.

A Jezus powiedział o sobie,

And Jesus said about Himself,

ja jestem światłem świata.

I am the light of the world.

Jak Symeon

Like Simeon

w świątyni rodzeńskiej

in the sibling temple

świadczył na oświecenie poganów,

he testified to the enlightenment of the pagans,

nie?

no?

Mówię,

I'm saying,

no,

no,

trudno nie wiązać tych dwóch książek,

it's hard not to connect these two books,

bo jest tyle znaczeń

because there are so many meanings

takich bardzo podobnych,

very similar ones,

bo to jest też

because it is also

nie tylko święto światła,

not only a festival of light,

ale też święto oczyszczenia świątyni,

but also the feast of the purification of the temple,

odnowienia świątyni.

renovation of the temple.

Jezus przyszedł,

Jesus came,

żeby odnowić nasze świątynie,

to renew our temples,

nie?

No?

Czego możemy się nauczyć

What can we learn?

od Żydów mesjanistycznych,

from Messianic Jews,

jeżeli chodzi o postrzeganie Jezusa?

What about the perception of Jesus?

No bo dla nich to jest coś naturalnego,

Because for them it's something natural,

w sensie,

in the sense,

dla nich jest to

for them it is

jeden z ich rodaków.

one of their compatriots.

Na pewno ten kontakt jest o wiele,

Surely this contact is much,

o wiele bliższy.

much closer.

Oczywiście chodzi mi już

Of course, I'm already thinking about it.

o moment,

just a moment,

kiedy na przykład

when for example

dana osoba już zgłębi pisma.

The person has already delved into the scriptures.

Czego my możemy się od Żydów mesjanistycznych

What can we learn from messianic Jews?

uczyć w tym zakresie?

teach in this area?

Pierwsza rzecz,

The first thing,

która mi się tak nasuwa,

which comes to my mind,

to jest kwestia takiej bliskości,

it's a matter of such closeness,

bo ze względu na to,

because of that,

że to są rodacy według ciała,

that they are compatriots by the flesh,

nie?

no?

W związku z tym to jakby rodzi

As a result, it kind of gives rise to.

jakby taką naturalną,

like a natural one,

naturalną więź,

natural bond,

naturalną bliskość.

natural closeness.

I to mnie się wydaje,

And that's what it seems to me,

że też osadzenie Jezusa

that the sentencing of Jesus

w tym kontekście hebrajskim.

in this Hebrew context.

Dla nich to jest niesamowicie ważne

For them, it is incredibly important.

i oni to bardzo mocno podkreślają,

and they emphasize this very strongly,

że ten kontekst hebrajski,

that this Hebrew context,

to czego,

to what,

jak Jezus się zachowywał,

how Jesus behaved,

co robił,

what he was doing,

jak mówił,

as he said,

w czym uczestniczył

what he participated in

i tak dalej.

and so on.

Dla nich to jest po prostu rzecz,

For them, it's just a thing,

która jest taka niesamowicie cenna,

which is so incredibly valuable,

ważna

important

i myślę,

and I think,

że jakby przybliżenie się,

that if it were to draw closer,

przybliżenie się przez nas

an approach by us

do tego aspektu,

to this aspect,

to też pokazuje Jezusa

it also shows Jesus

w takiej głębszej perspektywie.

in such a deeper perspective.

I myślę,

And I think,

że tego się na pewno możemy uczyć,

that we can definitely learn from this,

pokazując Jezusa,

showing Jesus,

jak właśnie mówię,

as I'm saying now,

poprzez te wszystkie sceny,

through all these scenes,

które są opisane w Ewangelii,

which are described in the Gospel,

które się dzieją

that are happening

w określonym środowisku

in a specific environment

i te słowa,

and these words,

które Jezus wypowiadał,

which Jesus spoke,

na pewno pogłębiają kontekst

they definitely deepen the context

Jego zrozumienia.

His understanding.

To jest jedna rzecz.

This is one thing.

Druga rzecz,

The second thing,

która mi przychodzi do głowy,

which comes to my mind,

to jest kwestia jakby znaczenia

This is a matter of significance.

Starego Testamentu,

Old Testament,

bo my jako chrześcijanie

because we as Christians

bardzo często

very often

się odwołujemy do Nowego

we refer to the New

i to jest jakby dla nas

and this is kind of for us

taka wiodąca rzecz,

such a leading thing,

a ja bardzo często czytałem

and I often read

o właśnie nawróceniach Żydów,

oh, just about the conversions of Jews,

to znaczy nawróceniach,

it means conversions,

przyjęciu osoby Jezusa

the acceptance of the person of Jesus

jako Zbawiciela,

as the Savior,

że nie czytali Nowego Testamentu,

that they did not read the New Testament,

tylko czytali Izajasza,

they only read Isaiah,

Jeremiasza.

Jeremiah.

Kiedy Jeremiasz mówi

When Jeremiah speaks

o nawiązaniu Nowego Przymierza,

on the establishment of the New Covenant,

to oni nie przeczytali

So they didn't read it.

tego fragmentu

this fragment

o nawiązaniu Nowego Przymierza

on the establishment of the New Covenant

w Nowym Testamencie,

in the New Testament,

tylko zobaczyli wypełnienie

they only saw the filling

i uznali to.

and they acknowledged it.

Tak.

Yes.

To jest wypełnienie.

This is the filling.

Dokładnie tak.

Exactly so.

Także myślę,

I also think,

że to są takie wątki,

that these are such threads,

które są na pewno,

which are definitely,

mnie się przynajmniej kojarzą.

At least they remind me.

Ja myślę,

I think,

że to jest w ogóle coś takiego

that there is actually such a thing

dla mnie niesamowitego.

amazing for me.

Ja osobiście słuchałam konferencji

I personally listened to the conference.

naszego też fajnego znajomego,

our cool friend too,

rabina mesjańskiego z Izraela

messianic rabbi from Israel

i to było tak niesamowite,

and it was so amazing,

bo, no właśnie,

because, well, exactly,

bo on mówił o,

because he spoke about,

jak gdyby żydowskim doświadczeniu,

as if to the Jewish experience,

on nawet nie mówił o mesjańskim,

he didn't even speak about the messianic,

on mówił o żydowskim doświadczeniu,

he spoke about the Jewish experience,

o doświadczeniu i o tym,

about the experience and about that,

co o Bogu Żydzi mówili już,

what the Jews have already said about God,

jak gdyby,

as if,

jak go odczytywali przed Chrystusem

how they interpreted it before Christ

i w późniejszych wiekach,

and in later centuries,

nie będąc nawet wierzącymi Żydami,

not even being believing Jews,

tylko tradycyjnymi,

only traditional,

powiedzmy, Żydami.

let's say, Jews.

Niemniej jednak to bogactwo,

Nevertheless, it is this wealth,

tego doświadczenia Boga,

this experience of God,

rozumienia Boga,

understanding of God,

obcowania z Bogiem,

communion with God,

wiecie,

you know,

to jest inny wymiar niż my mamy.

This is a different dimension than what we have.

Ja myślę,

I think,

że to jest fascynujące, naprawdę.

that it is fascinating, really.

To pozwala dotykać,

It allows to touch,

jak gdyby Boga właśnie w taki sposób,

as if God was just in that way,

jaki my normalnie nie potrafimy go dotknąć

We normally can't touch it.

i zbliżyć się tak,

and get closer like that,

jak my nie potrafimy się zbliżyć, nie?

if we can't get closer, right?

Ja myślę,

I think,

że to jest tak,

that it is like this,

że nawet nie mówię nie tutaj

that I don't even say no here

nawet o Żydach Mesjańskich,

even about Messianic Jews,

ale mówię o w ogóle wierzących Żydach.

But I'm talking about generally believing Jews.

Oni jak gdyby nieustannie mówią,

They seem to be constantly talking,

doświadczają i obcują z Bogiem,

they experience and interact with God,

tylko jak gdyby mają inną perspektywę

it's just that they have a different perspective

tego doświadczenia niż my ją mamy,

this experience than we have her,

będąc z narodów,

being from the nations,

będąc niejako wszczepieni poprzez Jezusa

being somewhat implanted through Jesus

w to dziedzictwo.

in this heritage.

O czym mowa jest chociażby w listach, prawda?

What is mentioned, for example, in the letters, right?

Więc ja myślę,

So I think,

że to jest też taka przestrzeń,

that this is also such a space,

w której, no mówię,

in which, well I’m saying,

możemy się uczyć,

we can learn,

możemy w pewnym sensie doświadczyć,

we can, in a certain sense, experience,

bo to nawet nie oczyta się nauczyć.

because you can't even learn to read it.

Ja myślę,

I think,

że to było,

that it was,

słuchając tych konferencji,

listening to these conferences,

mam wrażenie,

I have the impression,

że doświadczam czy uczestniczę

that I am experiencing or participating

w pewnego rodzaju takich

in a certain kind of such

jakichś niesamowitych rekolekcjach, nie?

Some amazing retreats, right?

Jasne,

Sure!

że wysiłkiem dla mnie było,

that it was a struggle for me,

bo nauczania były po rosyjsku,

because the teachings were in Russian,

więc ja jeszcze sobie,

so I still have for myself,

nie mogę radzić z rosyjskim,

I can't cope with Russian.

którego nie używałam mnóstwo lat.

that I haven't used for many years.

Niemniej jednak,

Nevertheless,

no naprawdę,

well, really,

to był sposób jak gdyby dotknięcia

it was a way of touching

w inny sposób Boga,

in another way God,

zbliżenia się do Niego

drawing closer to Him

jak gdyby z innej strony, nie?

As if from another side, right?

Super z tego, co opowiadasz.

Great from what you are telling.

Ja mam takie pytanie,

I have such a question,

jeżeli byśmy mogli,

if we could,

bo możesz to jakoś pokonkretyzować

Because you can specify it somehow.

albo inaczej,

or differently,

podejdź na przykładach.

come closer with examples.

Teraz pytanie moje byłoby takie.

Now my question would be this.

Gdybyś miała możliwość,

If you had the opportunity,

taką władzę,

such power,

jakiegoś ukorzenienia,

some kind of rooting,

pięciu rzeczy,

five things,

które cię zafascynowały

which fascinated you

w tradycji żydowskiej,

in Jewish tradition,

na grunt kościoła,

to the ground of the church,

w którym jesteś,

in which you are,

co byś wybrała?

What would you choose?

I dlaczego?

And why?

A co byście wybrali?

What would you choose?

Jakbyś taką listę zrobić, nie?

If you could make such a list, right?

Mamy władzę,

We have power,

no nie wiem, po prostu

Well, I don't know, just.

nagle okazuje się,

suddenly it turns out,

że wszyscy ludzie w Watykanie

that all the people in the Vatican

są nasi kumple

they are our buddies

i ludzie w episkopatach

and people in the episcopates

mamy znajomości

we have connections

i oni nas pytają,

and they ask us,

co możemy zrobić.

what can we do.

Takie marzenie.

Such a dream.

I na przykład właśnie,

And for example,

zakładamy tutaj,

we assume here,

że mamy pełną otwartość

that we have complete openness

w kościele katolickim,

in the Catholic Church,

czyli ludzie by chcieli,

so people would want,

tak, że ludzie chcieliby

so that people would like

przyjmować takie treści.

to accept such content.

To które z tych treści

Which of these contents

byście przeszczepili?

Would you transplant?

Czy chcielibyście,

Would you like to,

żeby w kościele katolickim

to be in the Catholic Church

były poznane bardziej, głębiej?

had they been known better, deeper?

Ja mogę spróbować powiedzieć,

I can try to say,

że ja usłyszałem

that I heard

jedną rzecz na pewno.

One thing for sure.

To jest domowość

This is a homeliness.

i ten taki

and this one like that

nie dzielenie świata

not dividing the world

na sakrum i profanum

on the sacred and the profane

tak wyraźnie.

so clearly.

Ja mam wrażenie,

I have the impression that,

że Żydzi nie dzielą.

that Jews do not divide.

Ja mam takie wrażenie,

I have the impression that,

że oni wbrew pozorom,

that they, contrary to appearances,

jak mają tyle tego prawa,

how do they have so much of this right,

co jest czyste, co jest nieczyste,

what is clean, what is unclean,

przy tym całym,

in all of this,

ja bym powiedział obciążeniu,

I would say about the burden,

ale powiedzmy oni

but let's say they

tak na to nie patrzą,

they don't look at it that way,

przy tym całym prawodawstwie

with all this legislation

wokół tego,

around this,

oni wcale tego nie stosują

They don't use it at all.

tak często,

so often,

jak nam się wydaje

as it seems to us

i mam wrażenie,

and I have the impression,

że oni postrzegają świat

that they perceive the world

jako dużo bardziej zintegrowany

as much more integrated

i że to my widzimy cały świat

and that it is us who see the whole world

przez pryzmat sakrum i profanum.

through the prism of the sacred and the profane.

To jak usłyszałem

So when I heard

i widzę taką jedną rzecz,

And I see one thing like that,

ją czuję,

I feel her,

to powiedzmy,

let's say,

że Pana jeżeli chcecie,

that you, sir, if you want,

to może być jedną z listy,

it can be one of the options,

to jeszcze będzie cztery.

It will still be four.

Ja myślę,

I think,

że na przykład to,

that for example this,

co zdarzało mi się już dość często mówić,

what I have quite often found myself saying,

znaczenie ciała w ogóle,

the significance of the body in general,

że nie tylko nasz duch jest,

that not only our spirit exists,

bo to jest jeden z tych problemów

because this is one of those problems

tej filozofii greckiej,

this Greek philosophy,

która jakby bardzo mocno obciąża Kościół,

which strongly burdens the Church,

że duch ma kontakt z Bogiem,

that the spirit has contact with God,

a ciało w zasadzie nie wiadomo,

and the body is basically unknown,

co z tym zrobić.

What to do about it.

W zasadzie przeszkadza.

Basically, it's bothersome.

I ja myślę,

I think so too,

że to jest jakieś obciążenie jasne,

that it is some kind of burden, clearly,

że od tego czasu,

that since then,

szczególnie ostatnio,

especially lately,

jest teologia ciała

there is a theology of the body

i się tam dużo na ten temat mówi,

and a lot is said about it there,

ale jeszcze gdzieś tam to gdzieś bazuje,

but it still somewhere bases itself there,

gdzieś z tyłu głowy,

somewhere at the back of my mind,

a myślę,

and I think,

że to jest niesamowite,

that it is amazing,

kiedy my rzeczywiście na przykład

when we actually for example

doświadczamy tego

we experience this

i bardzo to lubimy,

and we like it very much,

takie uwielbienie charyzmatyczne,

such charismatic adoration,

że całe ciało jest zaangażowane,

that the whole body is involved,

że w momencie,

that at the moment,

kiedy rzeczywiście mój duch

when my spirit truly

chce coś wykrzyczeć do Boga,

I want to scream something to God,

to to jednocześnie ręce podnoszę do mnie,

I am simultaneously raising my hands to myself,

bo to też pokazuje

because it also shows

taką integralność moją,

such integrity of mine,

integralność w tym uwielbieniu

integrity in this worship

i to jest jakby taka druga przestrzeń.

And it's like a second space.

Nie brakuje właśnie takiego kościoła,

There is no shortage of such a church.

gdzie Żydzi mają swoje miejsce,

where the Jews have their place,

gdzie mają,

where do they have,

tutaj mówię szczególnie teraz,

here I speak especially now,

w tym wymiarze póki co,

in this dimension for now,

Żydzi wierzący,

Believing Jews,

w Jezusa,

in Jesus,

że mają możliwość wyrazu swojej wiary,

that they have the opportunity to express their faith,

kultu.

cult.

Ja wiem,

I know,

że hebrajscy katolicy

that Hebrew Catholics

i ruch hebrajskich katolików

and the movement of Hebrew Catholics

miał być czymś,

it was supposed to be something,

co miało jak gdyby taką przestrzeń stworzyć,

that was supposed to somehow create such a space,

ale on jest namiastką tego.

but he is a semblance of that.

To nie jest do końca to,

It's not entirely it,

co miało być,

what was supposed to be,

bo to, że po hebrajsku sprawujemy...

because the fact that we conduct in Hebrew...

Łacińską liturgię.

Latin liturgy.

Łacińską liturgię,

Latin liturgy,

to nie jest to samo po prostu,

it's just not the same,

to nie jest to samo.

It's not the same.

Więc generalnie w kościele brakuje mi

So generally, I miss something in the church.

tego żydowskiego wyrazu,

this Jewish expression,

a to był pierwotny w ogóle

That was the original at all.

dla całego wschodniego i zachodniego kościoła.

for the entire eastern and western church.

Ja mam takie poczucie,

I have the feeling that,

że w ostatnich dwóch, trzech latach

that in the last two or three years

do mnie dociera,

it reaches me,

że największym wyzwaniem dla mnie jest być,

that the biggest challenge for me is to be,

zachować,

to keep

być i zachować charakter katolicki.

to be and maintain a Catholic character.

Bo to de facto o tym jest mowa,

Because that's what it is actually about,

o tą powszechność,

about this universality,

że jaki to jest trud,

that it is such a hardship,

żeby być katolikiem.

to be a Catholic.

Tylko katolikiem to nie jest obudować się murem,

Being a Catholic doesn't mean surrounding yourself with a wall.

tylko katolikiem to jest uznać,

only a Catholic is to be recognized,

że to nie są oni.

that it is not them.

Nie ma onych.

There are none.

Jesteśmy my.

We are us.

I to jest mentalność,

And this is the mentality,

znaczy w mentalności to się u mnie bardzo,

It means a lot to me in terms of mentality.

bardzo głęboko.

very deeply.

I tak naprawdę to jest dla mnie szokujące,

And really, it's shocking to me,

że na koniec końców mi się zawsze wydawało,

that in the end, it always seemed to me,

że Kościół jakby nie jest tam w sobie wyzwaniem.

that the Church seems to not be a challenge within itself.

Wyzwaniem jest Jezus.

The challenge is Jesus.

A ja przez Jezusa wracam teraz do nazwy Kościoła,

And I, through Jesus, am now returning to the name of the Church,

którą jest ta katolickość

which is this Catholicism

i ona w sobie,

and she in herself,

w nazwie

in the name

i podejmuję to jako jedno z najważniejszych zadań

and I take this as one of the most important tasks

dla Jezusa Chrystusa.

for Jesus Christ.

Jakby dla Niego to trzeba zrobić.

It seems like it needs to be done for Him.

On tam,

He is there,

on szeroko w tej,

he is wide in this

w tej arcykapońskiej myśli o świecie.

in this archpriestly thought about the world.

Tak?

Yes?

My się,

We are,

my się mówię,

we say

też spotykamy jakby z ludźmi,

we also meet with people,

którzy są zanurzeni w innych kontekstach narodowych.

who are immersed in other national contexts.

I już to spojrzenie jest zupełnie inne, nie?

And that look is completely different, isn't it?

No bo jednak w Polsce kościołem większościowym zdecydowanie

Because in Poland, it is definitely the majority church.

jest katolicyzm, nie?

It's Catholicism, isn't it?

Tak.

Yes.

I w związku z tym jakby też tak pozostałe wyznania

And in relation to this, as well as the other faiths.

zupełnie inaczej funkcjonują.

They function completely differently.

Zupełnie inne są relacje, nie?

The relationships are completely different, right?

Natomiast,

On the other hand,

natomiast jak spotykamy się z osobami z innych krajów europejskich,

however, when we meet people from other European countries,

na przykład dominujący z prawosławie,

for example, dominant in Orthodoxy,

albo dominujący z protestantyzmu, nie?

Or dominant from Protestantism, right?

To,

To,

to zupełnie inaczej te odniesienia funkcjonują.

These references work completely differently.

Myślę, że

I think that

to też rodzi jakby większy szacunek wobec siebie nawzajem,

it also creates a greater respect for each other,

potrzebę współpracy,

the need for collaboration,

otwarcia na innych,

openness to others,

takiego zrozumienia,

such understanding,

próby też zgłębiania tego,

attempts to delve into this,

dlaczego ty tak wierzysz,

why do you believe so much,

dlaczego tak,

why like that,

masz taki sposób wyrażania tej wiary, nie?

You have such a way of expressing that faith, don't you?

I myślę, że to jakby otwiera, nie?

And I think it kind of opens up, right?

Jak my jesteśmy obudowani takim tylko naszym...

How we are surrounded by just our...

A to nawet nie musi być obudowanie,

And it doesn't even have to be a casing,

bo ja właśnie chciałem,

because I just wanted to,

ja bym nawet zadał takie pytanie.

I would even ask such a question.

Statystycznie,

Statistically,

ilu znamy osobiście,

how many we know personally,

jak często,

how often,

i jakby ile dni musi minąć,

and how many days have to pass,

o teraz załóżmy,

oh now let's assume,

bo to,

because it,

czy znamy, to jest złe pytanie,

Do we know it? That's a bad question.

ile dni musi statystycznie minąć,

how many days must statistically pass,

żebym spotkał na ulicy grekokatolika?

so that I could meet a Greek Catholic on the street?

Niestety dużo,

Unfortunately, a lot.

no bo właśnie jestem otoczony,

because I am surrounded,

to nawet nie musi być obudowanie,

it doesn't even have to be framed,

po prostu nie jestem,

I'm just not.

nie jestem na pograniczu,

I am not on the edge.

nie mam tożsamości bycia na pograniczu, nie?

I don't have an identity of being on the border, do I?

Ja wiem, że oni tutaj są,

I know that they are here.

to nie tak, że ja ich tutaj skryminuję,

It's not like I'm discriminating against them here.

ale jakby małe jest prawdopodobieństwo, nie?

But the probability is kind of low, right?

Więc jakby mam wrażenie,

So I have the impression that,

że wszyscy są tacy,

that everyone is like that,

tacy sami, nie?

the same, right?

Wiesz,

You know,

z tym prawdopodobieństwem spotykania innych

with this probability of meeting others

to taka nasza śmieszna historia,

it's such a funny story of ours,

jak nas pan ekumenizm powoływał, nie?

how did you call us to ecumenism, right?

Bo myśmy mieli właśnie tak,

Because we just had it like that,

jak ty mówisz,

how you speak,

jakie jest prawdopodobieństwo,

what is the probability,

że się spotkam z protestantem,

that I will meet with a Protestant,

z kimś tam, nie?

with someone there, right?

A my na każdym kroku, nie?

And we at every step, right?

Na każdym kroku, nie?

At every turn, right?

Gdziekolwiek żeśmy się ruszyli,

Wherever we went,

jakiś protestant, nie?

Some kind of Protestant, right?

I po prostu nasze dziecko poszło do szkoły,

And our child just went to school.

w klasie kolega z jakiegoś tam jednego kościoła, nie?

In class, there's a friend from some church or another, right?

Nasza córka poszła do szkoły,

Our daughter went to school.

wychowawczyni z innego kościoła.

a teacher from another church.

W dodatku w Radzie Rodziców

Additionally, in the Parents' Council.

tejże właśnie szkoły,

that very school,

gdzie chodziła nasza córka,

where our daughter went,

duchowny jeszcze innego kościoła, nie?

A clergyman from another church, isn't he?

I po prostu ja mówię tak,

And I simply say so,

że jakby Pan Bóg też pokazywał

that it was as if God was also showing

przez te znaki dla nas jakby

through these signs for us as if

kierunek zaangażowania.

direction of engagement.

Że to nie jest nasze szukanie

That this is not our search.

i nasze, nasz pomysł na życie, nie?

And ours, our idea for life, right?

Nasz pomysł na zaangażowanie w ekumenizm.

Our idea for engaging in ecumenism.

My teraz wymyślimy,

We will come up with something now.

że zrobimy coś tam, nie?

that we'll do something there, right?

Znaczy myśmy wcześniej to mieli w sercu

It means we had it in our hearts before.

i już mieliśmy relacje, nie?

And we already had a relationship, didn't we?

Natomiast mam wrażenie,

However, I have the impression,

że ten sposób prowadzenia

that this way of conducting

jak gdyby był dla nas takim potwierdzeniem.

as if it were a confirmation for us.

Bo myśmy tutaj też weszli szybciutko

Because we also got in here quickly.

w takie relacje przyjaźni z tymi ludźmi, nie?

In such friendships with these people, right?

Czyli normalne relacje.

So normal relationships.

Normalne relacje, tak.

Normal relationships, yes.

A co najlepsze,

And the best part is,

jak gdyby rozpoznaliśmy się jako wierzący

as if we recognized each other as believers

poprzez nasze pewne decyzje,

through our certain decisions,

które podejmowaliśmy, nie?

which we undertook, didn't we?

Zaczęliśmy rozmawiać,

We started talking,

zaprzyjaźniliśmy się.

We became friends.

Oni się cieszyli,

They were happy.

jak się nasi chłopcy spotykali,

as our boys met,

bo też widzieli,

because they also saw,

że jak gdyby innymi wartościami

that as if with different values

my się kierujemy.

We are heading.

Inaczej wychowujemy nasze dzieci.

We raise our children differently.

Im się to bardzo podobało,

They liked it very much,

bo oni też jak gdyby

because they also kind of

te same wartości nieśli, prawda?

They carried the same values, right?

I próbowali przekazać swoim synom, nie?

And they tried to pass it on to their sons, didn’t they?

Więc to powstały naprawdę

So it really came into being.

no głębokie więzi przyjaźni, nie?

Well, deep bonds of friendship, right?

Łącznie z tym,

Including this,

że wreszcie mimo,

that finally despite,

że akurat ta społeczność,

that this particular community,

o której mówimy,

what time are we talking about,

jest taką społecznością bardzo,

it is such a very strong community,

bardzo zamkniętą,

very closed,

ekskluzywną,

exclusive,

to mimo tego

nevertheless

myśmy byli zapraszani

we were invited

na nabożeństwa do nich.

to their services.

Na uroczystości...

At the ceremony...

Rodzinne.

Family.

Rodzinne byliśmy zapraszani.

We were invited as a family.

I to było niesamowite, nie?

And it was amazing, wasn’t it?

Że oni tam nas przedstawiali,

That they were introducing us there,

katolicy, nie?

Catholics, right?

Oczywiście wiadomo,

Of course, it is known,

że tam też...

that there too...

Niektóre osoby były w szoku, nie?

Some people were in shock, weren't they?

Tak, to katolicy, nie?

Yes, they're Catholics, aren't they?

No, ale...

No, but...

Tak jest,

Yes, that's right.

o tym można po prostu mówię.

I simply speak about it.

Myśmy mieli doświadczenie

We had experience.

ponadstatystyczne.

above average.

Tak.

Yes.

Ale to super,

But that's great,

żeby się to na wszystkim

to be about everything

przydarzyło,

happened,

jak najczęściej.

as often as possible.

Właśnie, bo to tak jakby przesuwa,

Exactly, it's like it shifts.

wydaje mi się,

it seems to me,

biegun

pole

w całkowicie innym kierunku,

in a completely different direction,

bo wydaje mi się,

because it seems to me,

przynajmniej tak patrzę po sobie,

at least that's how I see it in myself,

jaki jest największy lęk,

what is the biggest fear,

jeżeli chodzi o

as far as...

jakby przekazywanie wiary innym,

as if passing on faith to others,

to jest coś takiego,

this is something like that,

że a jeżeli ktoś mnie zapyta,

that if someone asks me,

skąd się bierze moja wiara,

where my faith comes from,

a ja nie będę umiał tego

and I will not be able to do this

w żaden sposób udowodnić,

to prove in any way,

potwierdzić empirycznie i tak dalej,

empirically confirm and so on,

no to koniec.

Well, that's the end.

A w takim właśnie doświadczeniu,

And in such an experience,

kiedy się jest otoczonym

when one is surrounded

przedstawicielami innych wspólnot,

representatives of other communities,

w ogóle innych religii,

of other religions at all,

innych porządków prawnych,

other legal orders,

to na pierwszym planie jest świadectwo,

what is in the foreground is the testimony,

a potem wiedza.

and then knowledge.

Mhm.

Mhm.

Na co się najbardziej cieszycie,

What are you most excited about?

jeżeli mowa o naszych najbliższych

if we are talking about our loved ones

rekolekcjach marcowych już niedługo?

Are the March retreats coming up soon?

Co jest takim waszym

What is your thing?

największym oczekiwaniem,

the biggest expectation,

może największą radością?

maybe the greatest joy?

Nie no, na pewno na spotkanie z ludźmi,

No, definitely to meet people,

przede wszystkim, nie?

first of all, right?

Ale myślę, że to,

But I think that it,

że z ludźmi się spotkamy,

that we will meet with people,

to fajnie, bo można się posiedzieć,

it's great because you can sit down.

się schodzić i pogadać, nie?

Let's get together and chat, right?

To jest też ważne oczywiście,

This is also important, of course,

ale myślę, że ci ludzie,

but I think that those people,

którzy przyjeżdżają na rekolekcje,

who come for the retreat,

oni niosą ze sobą masę dobrych rzeczy.

They bring a lot of good things with them.

Myślę, że chociażby to pragnienie,

I think that at least this desire,

żeby dotyczyć bliżej pogady, no bo,

to be more about the conversation, because,

po to ci, że będą na rekolekcjach,

the fact that they will be on a retreat,

żeby w takim gronie się znaleźć,

to find oneself in such company,

to już jest wartość dodana mocna.

This is already a strong added value.

Czyli ja muszę dodać coś innego.

So I need to add something different.

No, koniecznie, może to samo.

No, of course, maybe the same.

Nie no, dla mnie myślę,

No, I think for me,

że zawsze spotkanie z człowiekiem

that meeting with a person always

jest bardzo istotne.

it is very important.

To, co przynosi, czym się dzieli,

What it brings, what it shares,

czego on doświadcza,

what he is experiencing,

czym nieraz ma właśnie pewne wątpliwości.

which sometimes has certain doubts.

Ja zawsze cieszę się,

I am always happy,

jak dopłynie się pewien postęp, nie?

When a certain progress has been made, right?

Małej grupy z ubiegłego roku,

A small group from last year,

jak tak się przysłuchiwałam,

as I was listening closely,

uczestniczyłam w tym dzieleniu,

I participated in this sharing,

też widziałam, że następuje pewien postęp,

I also saw that there is some progress occurring,

że poszerza się sposób myślenia,

that ways of thinking are expanding,

poszerza się sposób rozumienia, nie?

The way of understanding is expanding, isn't it?

I to zawsze sprawia mi ogromną radość.

And that always brings me great joy.

Jak ja widzę, że właśnie,

As I see it, just...

że jest coś więcej, nie?

That there is something more, right?

Że ludzie doświadczają czegoś więcej, nie?

That people experience something more, right?

Że objął krok naprzód, nie?

That he took a step forward, right?

Że serce się staje szersze, nie?

That the heart becomes wider, doesn't it?

Że sposób rozumienia jest szerszy,

That the way of understanding is broader,

ale to też jest moim doświadczeniem, nie?

But that's also my experience, isn't it?

Bo ja jakby uczestniczę właśnie

Because I feel like I'm participating right now.

dokładnie też w tym

exactly also in this

i poprzez bogactwo innych

and through the wealth of others

ja też doświadczam czegoś nowego.

I am also experiencing something new.

Muszę szerszej spojrzeć, nie?

I need to look at it more broadly, right?

Zobaczyć coś,

To see something,

jak inaczej funkcjonuje wspólnota,

how differently the community functions,

jak inaczej można poprowadzić rekolekcje, nie?

How else can one lead a retreat, right?

Jak ciekawi mogą być ludzie, nie?

How curious people can be, right?

Wraz z całym tym bogactwem, które wnoszą, nie?

With all this wealth that they bring, right?

To mnie też poszerza, nie?

It expands me too, right?

Ale przez to rozwijam, nie?

But because of that, I'm developing, right?

Więc myślę, że to jest takie dzieło Ducha Świętego,

So I think this is a work of the Holy Spirit,

które no dokonuje się w nas, nie?

which is happening in us, right?

Właśnie też przy bliskości w tych relacjach,

Just also in the proximity of these relationships,

no bo Kościół w swej istocie jest relacyjny, nie?

Well, the Church is essentially relational, isn’t it?

Podstaw jest relacyjny, nie?

The basis is relational, isn't it?

Podstawową relacją jest moja przyjaźń z Bogiem, nie?

The primary relationship is my friendship with God, right?

Nie kult, tylko przyjaźń.

Not cult, but friendship.

Relacja.

Relation.

Tak samo relacja z drugim człowiekiem.

The same goes for the relationship with another person.

Więc rekolekcje dają taką sposobność

So the retreats provide such an opportunity.

budowania takich relacji, nie?

building such relationships, right?

Już nie mówiąc o tematy, co do tej rekolekcji.

Not to mention the topics regarding this retreat.

Bo to jest, wiesz,

Because it is, you know,

to ja sama jestem fascynująca.

I myself am fascinating.

Na co Ty się nie umiesz doczekać?

What are you looking forward to?

No ja powiem szczerze,

Well, I will say honestly,

Seder i Eucharystia.

Seder and the Eucharist.

Na oba te elementy.

On both of these elements.

Nie no, w sensie,

No, I mean,

dla mnie to i tak zawsze było coś bliskiego,

for me it has always been something close,

doświadczenie stołu.

the experience of the table.

W sensie ten aspekt Eucharystii,

In the sense of this aspect of the Eucharist,

to zawsze było coś łatwego do zrozumienia.

It has always been something easy to understand.

Nie miałem nigdy takiego dysonansu poznawczego,

I have never experienced such cognitive dissonance.

że dom swoje, świątynia swoje,

that home is its own, temple is its own,

i tu i tu chciałem,

I wanted it here and there,

jeszcze tym bardziej jako ministra, w sensie,

even more so as a minister, in the sense,

byłem bliżej tego stołu niż inni, no.

I was closer to that table than the others, well.

Powiem, powiem wprost.

I'll say it, I'll say it straight.

Ale to doświadczenie,

But that experience,

to doświadczenie stołu zawsze było dla mnie ważne,

The experience of the table has always been important to me,

bo pochodzę z rodziny, w której

because I come from a family where

wszystkie posiłki jedliśmy razem.

We ate all meals together.

W zasadzie to dopiero teraz,

Basically, it's only now.

czasami jest tak, że

sometimes it happens that

no jem obiad w pracy,

I am having lunch at work,

czy, czy na przykład,

or, for example,

kiedy z żoną pracujemy w innych godzinach,

when my wife and I work at different hours,

no to nie jemy obiadu razem,

well, we are not having lunch together,

no ale już kolację musimy zjeść wtedy razem.

Well, we have to have dinner together then.

No to jest zupełnie,

Well, this is completely,

zupełnie inne, inne doświadczenie.

completely different, another experience.

Z domu pamiętam wszystkie posiłki

I remember all the meals from home.

jedliśmy wspólnie z rodzicami.

We ate together with our parents.

To też było poprzedzone modlitwą.

It was also preceded by prayer.

I dla mnie to jest,

And for me, it is,

ten aspekt tego łamania chleba,

this aspect of breaking bread,

tej wspólnotowości, rodzinności,

this sense of community, familial nature,

zawsze będzie najważniejszy.

it will always be the most important.

Ja też będę to chciał

I will want that too.

w przyszłości na pewno przeszczepić na,

in the future, definitely transplant to,

na grunt własnej większej rodziny,

to the basis of my own larger family,

bo,

because,

bo wydaje mi się, że to jest taki

because it seems to me that it is such a

najłatwiejszy sposób na budowę wspólnoty.

the easiest way to build a community.

To znaczy, tak pamiętam,

That means, yes, I remember.

też z okresu dzieciństwa,

also from childhood,

że

that

10 minut właśnie spędzone z rodzicami

10 minutes just spent with parents.

na wspólnej kolacji

at a shared dinner

buduje o wiele bardziej niż na przykład,

builds much more than, for example,

kiedy się przebywa z tymi rodzicami w tym samym pokoju,

when you are in the same room with these parents,

ale każdy robi coś innego.

but everyone does something different.

W sensie właśnie tak zwany po angielsku quality time,

In the sense of what is commonly referred to in English as quality time,

żeby ten czas był jakościowy.

so that this time is of quality.

Nawet jeżeli człowiek ma cały dzień nabity pokorek,

Even if a person has a whole day packed with responsibilities,

ale znajdzie te 10 minut,

but he will find those 10 minutes,

żeby poświęcić uwagę

to pay attention

podczas tych 10 minut

during these 10 minutes

na wspólne zjedzenie i rozmowę w tym czasie,

for a shared meal and conversation during this time,

to to jest o wiele bardziej jakościowy czas,

this is a much more qualitative time,

niż gdyby się poświęciło długie godziny,

than if one were to spend long hours,

ale w żaden sposób nie poszerzało relacji.

but in no way did it expand the relationship.

To ja to przeszczepiam na każdy grunt

I transplant it to every ground.

i też na grunt rekolekcji.

and also in the context of retreats.

Dla mnie to jest ważne.

For me, this is important.

I z każdą nowo poznaną osobą

And with every new person I meet

ten posiłek cieszy o wiele bardziej,

this meal is much more enjoyable,

niż gdybym miał zjeść,

than if I had to eat,

oczywiście to niemożliwe,

of course it is impossible,

ale gdybym miał spożyć wieczór sederowy sam.

but if I had to spend the Seder evening alone.

Ja się chyba najbardziej cieszę na

I think I'm the most looking forward to

opowieść,

story,

jak chagaby przez uczestników rekolekcji.

like a chatty among the participants of the retreat.

Czyli ten taki moment,

So this moment,

ja już to teraz widzę,

I can see it now.

my przy okazji tej rekolekcji

we, on the occasion of this retreat

robimy takie akty promocyjne,

we are doing such promotional activities,

na której dajemy cytat kogoś

on which we give a quote from someone

i pytamy,

and we ask,

czyj to jest cytat,

Whose quote is this?

czyj to są słowa.

Whose words are those?

Ja już widziałem opór

I have already seen the resistance.

samych ludzi z ponad tym rynku,

the people from above this market,

było super.

It was great.

Znaczy,

It means,

ktoś ma dać cytat

someone has to give a quote

i teraz on wie,

and now he knows,

że ja zapytam,

that I will ask,

czy to jest cytat jego,

Is this a quote from him?

czy na przykład

for example

Benedykta XVI.

Benedict XVI.

I sama ta myśl,

And that thought itself,

że ktoś może,

that someone can,

że on może być porównany

that he can be compared

do Benedykta XVI,

to Benedict XVI,

budzi jakiś niepokój.

it raises some concern.

Jak to ja do Benedykta XVI?

How about me to Benedict XVI?

Ja nie godzę, prawda?

I don't agree, right?

I teraz robimy tą akcję

And now we are doing this action.

i okazuje się,

and it turns out,

że ludzie klikają,

that people click,

bo my nie chcemy zdradzać,

because we don't want to betray,

czyj jest cytat.

Whose quote is it?

Ale to nie jest tak,

But it's not like that,

że wszyscy rozpoznają,

that everyone recognizes,

czy to był ksiądz Jarek,

Was it Father Jarek?

czy to był,

was it,

nie pamiętam,

I don't remember,

czy to był ksiądz Jarek porównany,

Was it Father Jarek who was compared?

powiedzmy,

let's say,

że do św. Ignacego.

that to St. Ignatius.

I ludzie się mylą,

And people make mistakes,

bo ktoś się musiał pomylić,

because someone must have made a mistake,

bo jest tylko jedna prawda,

because there is only one truth,

czyje to są słowa.

Whose words are these?

I 54 do 46,

I 54 to 46,

o na przykład, nie?

Oh, for example, right?

Że to jest tak naprawdę wyrównane.

That it is actually even.

I to jest super przekaz dla mnie.

And that is a great message for me.

To jest przekaz,

This is a message,

żebyśmy umieli pomyśleć o sobie,

so that we could learn to think about ourselves,

że wiara nie jest zarezerwowana

that faith is not reserved

dla jakichś niezwykłych mędrców,

for some extraordinary sages,

którzy przed nami,

who came before us,

że wiadomo,

that it is known,

że teraz to już takich mędrców nie ma,

that now there are no such wise men anymore,

to muszą być koniecznie

they must be necessary

postacie historyczne.

historical figures.

Tylko, że to sami

Only that it's ourselves.

są w stanie powiedzieć coś,

they are able to say something,

co ktoś pomylił

what someone mistook

z Benedyktą XVI,

with Benedict XVI,

nie wiem,

I don't know,

z św. Ignacem,

with St. Ignatius,

czy z Edytem Steinem.

with Edith Stein.

I teraz,

And now,

jeżeli ja mam odłożyć

if I have to put it aside

Pismo Święte na błąd,

The Holy Scripture on error,

ja wiem,

I know,

że tam jest to najładniej napisane,

that it is written most beautifully there,

wiadomo,

sure,

że w tysiąc latach

that in a thousand years

jest w ogóle najgładniej.

It is the smoothest at all.

Teraz ja mam to powiedzieć

Now I have to say it.

własnymi słowami.

in your own words.

Ja jestem ciekawy,

I am curious,

jak oni będą opowiadali,

how they will tell stories,

jak będą mówili,

how they will speak,

referowali księgi machabeńskie,

they referred to the Maccabees books,

jakiego języka użyją

which language will they use

i chcę patrzeć

and I want to watch

na ich oczy

in their eyes

i na ich twarze

and on their faces

i widzieć,

and to see,

jak oni się z tym

how they deal with it

w pewien sposób przełamują,

in a way they break through,

że to oni

that it’s them

stają się nacznikiem

they become a marker

Pisma Świętego.

The Holy Scriptures.

Bo kultura

Because culture

Pisma Świętego

Holy Scriptures

przed wiele lat

many years ago

była ustna,

it was oral,

nie?

no?

I to jest ten,

And this is the one,

dla mnie,

for me,

to jest ten powód.

this is the reason.

Musimy się do tego rozkoszować,

We must indulge in it.

że oni muszą się przełamać,

that they need to break through,

nie?

no?

Tak, tak.

Yes, yes.

Patrzeć na to cierpienie,

To look at this suffering,

to będzie piękne.

it will be beautiful.

Tak,

Yes,

ale kurczę,

but damn,

to jest coś takiego.

This is something like that.

Postawić się w miejscu

Put oneself in someone's shoes.

tego,

this,

tego diakona Adama,

this deacon Adam,

który on akurat mówi

which he is currently saying

i głosisz

and you proclaim

i masz ten przywilej

and you have that privilege

w kościele.

in the church.

Ja się bardzo cieszę,

I am very happy,

że go masz.

that you have him.

A teraz chcemy pokazać ludziom,

And now we want to show people,

że wy też macie.

that you also have.

Tylko przy okazji kolacji.

Only during dinner.

Ale wiecie co?

But you know what?

Ta kolacja wcale

This dinner at all

nie jest dużo wyżej.

it's not much higher.

Ona nie jest

She is not.

dużo wyżej.

much higher.

Jeżeli ją celebrujemy razem,

If we celebrate it together,

ona nie jest

she is not

dużo wyżej.

much higher.

Więc więcej podobieństw

So more similarities.

nie trzymali się do tego.

they didn't stick to that.

No to ja będę

Well, then I will be.

bardzo zadowolony.

very satisfied.

Dzięki wielkie

Thank you very much.

za rozmowę.

Thank you for the conversation.

Dzięki wielkie

Thank you very much.

za rozmowę.

Thank you for the conversation.

No to teraz

Well, here we go now.

wszystko czekamy

we're waiting for everything

i jedziemy,

And we are going.

wiecie.

you know.

Dokładnie.

Exactly.

Bardzo serdecznie

Very warmly

dziękujemy

thank you

za ogłoszenie nas.

for announcing us.

Dzięki wielkie.

Thank you very much.

Bardzo serdecznie

Very cordially

dziękujemy też wszystkim

thank you also to everyone

osobom,

to individuals,

które odsłuchają tę rozmowę.

who will listen to this conversation.

Jeszcze raz przypominam,

I remind you once again,

że rekolekcje paschalne

that the Easter retreat

Dlaczego ta noc

Why this night

odbędą się

will take place

od 17 do 19 marca

from March 17 to March 19

bieżącego roku

of the current year

w ośrodku

in the center

Spotkania

Meetings

Informacji

Information

Archidiecezy Katowickiej

Archdiocese of Katowice

im.

i.e.

Św.

St.

Jadwigi Śląskiej

Saint Hedwig of Silesia

w Brędnej.

in Brędna.

Do zobaczenia.

See you.