Jak budować bezpieczeństwo finansowe?

Ja nazywam się Martyna Kondratowicza, to jest Wellbeing na moich zasadach.

My name is Martyna Kondratowicz, this is Wellbeing on my terms.

Zdecydowanie bardzo ważną częścią Wellbeingu jest ten Wellbeing finansowy.

Definitely, a very important part of Wellbeing is this financial Wellbeing.

Dlatego dziś postanowiłam zaprosić się do swojego studia eksperta,

That's why today I decided to invite myself to the expert's studio.

który rozwieje wszelkie moje wątpliwości związane z budowaniem bezpieczeństwa finansowego i inwestowania.

which will dispel all my doubts related to building financial security and investing.

Marta Dembska, ekspertka firmy Goldsaver z grupy Goldenmark. Witaj Marta.

Marta Dembska, expert from Goldsaver, part of the Goldenmark group. Hello Marta.

Witaj, bardzo mi miło. Bardzo takie ciężkie zadanie, żebym rozwijała wszystkie wątpliwości dotyczące finansów,

Hello, nice to meet you. It's a very difficult task for me to address all the doubts regarding finances.

ale spróbujemy chociaż część.

but we will try at least part of it.

Słuchaj, będziemy rozkładać to na czynniki pierwsze.

Listen, we are going to break this down into its basic components.

Najpierw chciałam się skupić na tym Wellbingu finansowym,

First, I wanted to focus on financial well-being,

bo to jest taka bardzo ważna część tego naszego ogólnego dobrostanu,

because it is a very important part of our overall well-being,

czyli takiego dobrego samopoczucia psychicznego, fizycznego, społecznego, emocjonalnego, duchowego.

such as good mental, physical, social, emotional, and spiritual well-being.

I ten Wellbeing, czyli dobrostan finansowy jest zdecydowanie bardzo ważną częścią tego,

And this Wellbeing, or financial well-being, is definitely a very important part of this,

żebyśmy dobrze czuli się w swoim życiu, żebyśmy prawidłowo funkcjonowali

so that we feel good in our lives, so that we function properly

i mieli takie poczucie, że jesteśmy bezpieczni finansowo.

And they had a sense that we were financially secure.

I co to właściwie dla ciebie znaczy jako eksperta Wellbeing finansowy?

And what does it actually mean for you as a financial wellbeing expert?

No myślę, że to jest dosyć szerokie podejście i takie pojęcie, pod którym możemy wiele rzeczy w ten sposób nazwać.

Well, I think this is a quite broad approach and a concept under which we can name many things in this way.

Ważne myślę jest właśnie, żebyśmy z jednej strony złapali ten balans,

I think it's important for us to find that balance on one hand,

czyli żebyśmy tych naszych pozostałych sfer, które wymieniłaś, nie utożsamiali, nie uzależniali wyłącznie od finansów,

so that we do not identify or solely depend our remaining spheres, which you mentioned, on finances,

ale z drugiej strony musimy czuć się bezpiecznie.

But on the other hand, we must feel safe.

Bezpiecznie ze swoimi finansami, właśnie w takim szerokim pojęciu, żebyśmy też mogli się w tych pozostałych strefach i sferach

Safely with our finances, just in such a broad sense, so that we can also operate in those other areas and spheres.

realizować tak, no swobodnie, tak, żeby nas te finanse nie ograniczały.

to implement it freely, so that our finances do not restrict us.

Więc warto też o finansach mówić, myśleć i nie bać się tego tematu.

So it's also worth talking about finances, thinking about them, and not being afraid of this topic.

I przede wszystkim to, co mam nadzieję też dzisiaj sobie powiemy o finansach,

And above all, what I hope we will talk about today is finances.

że to nie jest wcale jakaś bardzo skomplikowana sprawa, bo często gdy zaczynamy myśleć o finansach,

that it is not at all a very complicated matter, because often when we start thinking about finances,

to jest taka blokada, o ja się na tym nie znam, to jest jakieś skomplikowane.

It's such a lock, I don't know much about it, it's something complicated.

Tak.

Yes.

A właśnie finanse nie są dla fachowców, finanse są dla wszystkich z nas, bo przecież wszyscy mamy jakieś finanse,

And finances are not just for professionals; finances are for all of us, because after all, we all have some finances.

gospodarujemy naszymi finansami, więc to dotyczy nas tak samo jak zdrowie, jak aktywność fizyczna,

We manage our finances, so this concerns us just like health and physical activity.

jak ta sfera emocjonalna, wszystko o czym powiedziałaś.

How about the emotional sphere, everything you mentioned.

I to jest taka wręcz normalna sfera życia, a mam wrażenie, nie wiem czy się ze mną zgodzisz,

And this is such a normal sphere of life, and I have the impression, I don't know if you'll agree with me,

że jakoś społecznie ten temat jest niewygodny, pomijany często.

that socially this topic is somehow uncomfortable, often overlooked.

My się wstydzimy mówić o swoich finansach, podchodzimy do tego bardzo emocjonalnie,

We are ashamed to talk about our finances; we approach it very emotionally.

bo wyznaczamy swoją wartość często.

because we often define our own worth.

Zostawię tego, ile zarabiamy.

I will leave that, how much we earn.

Dlaczego, myślisz, dzieje się tak w społeczeństwie?

Why do you think this is happening in society?

Z czego to wynika?

What is it due to?

Bo w szkołach też nas nigdy nikt nie uczył tego, jak zadbać o swoje finanse.

Because in schools, no one ever taught us how to take care of our finances.

No myślę, że właśnie to też trochę z tego wynika, też trochę z tego, że wyrastamy jednak ciągle już kolejne pokolenia,

Well, I think that this is also a bit due to the fact that we are still growing up, another generation.

może trochę o tym zapominają, no ale z innego ustroju, gdzie też do tych finansów było zupełnie inne podejście,

Maybe they forget about it a little, but from a different system where there was also a completely different approach to finances.

gdzie sukces nie był czymś takim wygodnym, o czym się mówiło.

where success was not something comfortable that was talked about.

Tak.

Yes.

Czyli z jednej strony chcielibyśmy odnieść sukces, z drugiej strony trochę wstydzimy się o tym mówić.

So on one hand, we would like to be successful, but on the other hand, we are a bit ashamed to talk about it.

Trochę może mamy takie poczucie, że ktoś nam będzie zazdrościł.

Maybe we have a sense that someone will envy us.

Sami czasem też patrzymy z zazdrością, chociażby na inne społeczeństwa.

Sometimes we also look with jealousy, if only at other societies.

Ciągle ten poziom bogactwa u nas nie jest taki wysoki, a przede wszystkim niewiele, niewiele dziedziczymy ciągle, myślę.

Our level of wealth is still not that high, and above all, we inherit very little, I think.

I dlatego też nie czujemy się z tą sferą finansową tak dobrze, komfortowo i w którymś pokoleniu. Przynajmniej niewiele jest takich rodzin i niewiele jest takich rodów, co wynika z naszej historii, zrobiło się trochę poważnie, ale żebyśmy mogli rzeczywiście coś dziedziczyć z pokolenia na pokolenie.

And that is why we do not feel so good and comfortable with this financial sphere in any generation. At least there are very few such families and very few such lineages, which results from our history; it has become a bit serious, but for us to be able to actually inherit something from generation to generation.

Myślę, że takie moje pokolenie, czy też może nawet, może po części pokolenie moich rodziców, chociaż ono jednak dużą część swojego życia zawodowego spędziło w poprzednim systemie, czyli gdzie te możliwości oszczędzania i zwiększania zarobków były dosyć jednak ograniczone.

I think that my generation, or maybe even, perhaps to some extent, my parents' generation, although they spent a large part of their professional lives in the previous system, where the opportunities for saving and increasing earnings were quite limited.

Myślę, że my jesteśmy takim pierwszym pokoleniem, które będzie coś zostawiało rzeczywiście tym następnym pokoleniom i chcemy to zrobić, ale jeszcze tego nie odziedziczyliśmy tej umiejętności, nie nauczyliśmy się tego z domu, jak dbać o te finanse.

I think that we are the first generation that will actually leave something for the next generations, and we want to do it, but we haven't inherited that skill yet; we haven't learned how to manage finances from home.

Tak.

Yes.

Jak też odkładać, jak myśleć o tym nie tylko co ja mam teraz, ale właśnie co będzie w przyszłości. Tak się poważnie trochę zrobiło.

How to save, how to think about not just what I have now, but what will happen in the future. It has become a bit serious.

Tak, ale to jest bardzo, bardzo ciekawy temat, bo kiedy powiedziałaś o tym oszczędzaniu, którego może nie do końca się nauczyliśmy od naszych rodziców, a nasi rodzice od swoich, pomyślałam o takim, wiesz, odkładaniu do skarbonki albo w skarpetę i to chyba też jest domeną tego pokolenia, że nie inwestowało, nie obracało tymi pieniędzmi,

Yes, but this is a very, very interesting topic, because when you mentioned saving, which we might not have fully learned from our parents, and our parents from theirs, I thought about, you know, putting money in a piggy bank or in a sock, and this is probably also a domain of this generation that did not invest or manage that money.

tylko właśnie chowało gdzieś w szufladę.

it just hid somewhere in a drawer.

Raz, że nie było takich możliwości, to też musimy przyznać, prawda, że pewnych rozwiązań finansowych, które teraz mamy, kiedyś nie było.

First, there were no such possibilities, and we must also admit, right, that certain financial solutions that we have now did not exist before.

Dwa, że mieli też takie poczucie, że nie ma tych nadwyżek zbyt wiele, żeby je oszczędzać lub inwestować.

Two, that they also had the feeling that there weren't too many surpluses to save or invest.

Oszczędzało się raczej na krótkie terminy, tak, na zakup czegoś nowego, na wakacje, może na spełnienie jakichś marzeń w rodzinie.

Savings were typically for short-term goals, like buying something new, going on vacation, or perhaps fulfilling some family dreams.

Nie odkładało się z myślą o długiej perspektywie, a jeżeli już w coś inwestujemy, jeżeli do czegoś mamy zaufanie, to to są najczęściej nieruchomości, tak,

It wasn't saved with a long-term perspective in mind, and if we do invest in something, if we trust something, it's most often real estate, yes.

tego co jest stałe i to jest oczywiście świetna też jak najbardziej inwestycja, no ale dosyć wymagająca, prawda, finansowo.

That which is permanent, and of course, this is also a great investment, but it is quite demanding, right, financially.

Wielu z nas ciągle jednak kupuje tą swoją nieruchomość, w której chce mieszkać i nawet niejednokrotnie to ją spłacamy na kredyt,

Many of us still buy that property where we want to live, and often we even pay for it with a loan.

więc trudno nam mówić o kupowaniu kolejnych w celach inwestycyjnych.

So it's hard for us to talk about buying more for investment purposes.

Więc te tematy, te tematy finansowe, one dotyczą sfery naszego życia w wielu obszarach, a tak ciężko nam się w nich poruszać,

So these topics, these financial topics, relate to areas of our lives in many aspects, yet it is so difficult for us to navigate them.

żeby właśnie czuć się z tym bezpiecznie.

to feel safe with it.

I komfortowo. Myślę, że to odkładanie do skarpety ma wiele kontekstów. Myślę, że to też bierze się z małego zaufania do instytucji finansowych.

And comfortably. I think that putting money aside has many contexts. I believe it also comes from a lack of trust in financial institutions.

U nas, nie tylko w Polsce, to nie tylko nasza domena, że my mamy niewielkie zaufanie do instytucji finansowych.

With us, not only in Poland, it is not just our domain that we have little trust in financial institutions.

Wolimy mieć w skarpecie, wolimy mieć fizycznie, będziemy mówiły dzisiaj o złocie, no więc oczywiście wolimy mieć też fizycznie złoto,

We prefer to have it in cash, we prefer to have it physically, today we will talk about gold, so of course we prefer to have gold physically as well.

stąd też ten sentyment do złota u nas, ale i do nieruchomości. A nieruchomości nie są już taką inwestycją powszechną, dostępną, w sensie cenowym przede wszystkim,

hence this sentiment towards gold among us, but also towards real estate. And real estate is no longer such a common investment, available, primarily in terms of price.

bo tu musimy mieć,

because we need to have this,

dosyć sporo środków, żeby taką nieruchomość nie na kredyt, a inwestycyjnie sobie kupić. Więc myślę, że to jest ta nieufność.

There's quite a lot of funds to buy such a property not on credit, but as an investment. So I think that’s the distrust.

Z drugiej strony to jest też to, co nas ostatnio bardzo dotknęło, ale pamiętajmy, że nie pierwszy raz. Inflacja.

On the other hand, this is also something that has recently affected us deeply, but let's remember that it's not the first time. Inflation.

Tak.

Yes.

I już nie wspomnę, kiedyś mieliśmy tak szalejącą inflację, że naprawdę dosłownie te pieniądze traciły wartość z dnia na dzień.

And I won't even mention that we once had such rampant inflation that those money literally lost value from one day to the next.

I tu powinniśmy wiedzieć, że nie należy ich trzymać w papierkach, ale mimo wszystko gdzieś te koncepty się ze sobą ścierają.

And here we should know that we should not keep them in wrappers, but nonetheless, these concepts clash with each other somewhere.

Czy zanieść je do instytucji finansowej, której nie ufam?

Should I take them to a financial institution that I don't trust?

Bo jednak jak mam w garści, to naprawdę mam.

Because when I have it in my hand, I really have it.

Okej, czyli wracając jeszcze do tego naszego well beingu finansowego, jak on się ma do bezpieczeństwa finansowego?

Okay, so going back to our financial well-being, how does it relate to financial security?

Czy to są tożsame pojęcia według ciebie?

Are these terms identical concepts in your opinion?

Bezpieczeństwo finansowe pewnie można wyliczyć w pewnym sensie.

Financial security can surely be calculated in a certain sense.

Czyli często mówi się o tym, że takie minimum naszych oszczędności to powinna być taka poduszka finansowa.

It is often said that such a minimum of our savings should be a financial cushion.

Czasem mówi się, że to powinna być równoważność trzech pensji, czasem sześciu pensji.

Sometimes it is said that it should be the equivalent of three salaries, sometimes six salaries.

Ktoś inny powie, że może nie tyle pensji.

Someone else might say that it's not so much about the salary.

Co tych naszych kosztów, prawda?

What about our costs, right?

Sześciu czy trzymiesięcznych, pewnie sześciomiesięcznych w tym wypadku, jak popatrzymy sobie na koszty.

Six or three-month, probably six-month in this case, if we look at the costs.

Czyli, że ja mam na sześć miesięcy moich kosztów życia i czuję się wtedy bezpiecznie, że nawet jeżeli coś się wydarzy,

So, I have six months of my living expenses, and I feel safe knowing that even if something happens,

stracę źródło dochodu, wydarzy się cokolwiek innego, co spowoduje, że będę mieć jakieś też nieprzewidziane wydatki,

I will lose my source of income, anything else could happen that would cause me to have some unforeseen expenses as well.

chociaż na to warto mieć inny fundusz niż ta poduszka, no to to już jest coś, co pozwoli mi tak właśnie miękko wylądować.

Although it's worth having a different fund than this cushion, it's something that will allow me to land softly like this.

Czyli w pewnym sensie mogę to policzyć.

So in a sense, I can count it.

Okej.

Okay.

Czyli to nie jest taka zwana...

So it's not what they call...

Trzymanie pieniędzy na czarną godzinę, ta poduszka finansowa?

Keeping money for a rainy day, that financial cushion?

No ta poduszka finansowa, ona może być troszeczkę na czarną godzinę, ale ona właśnie bardziej nam powinna zapewnić to miękkie lądowanie,

Well, that financial cushion can be a bit for a rainy day, but it should mainly provide us with that soft landing.

ale oprócz tego, bo czasem nam się zdarzają jeszcze takie nieprzewidziane wydatki i na te nieprzewidziane wydatki dobrze by było mieć taki osobny fundusz,

but besides that, because sometimes we encounter unforeseen expenses, it would be good to have a separate fund for these unforeseen expenses.

bo nieprzewidziane wydatki mają to do siebie, że zawsze się wydarzają, zawsze się coś zdarzy, albo nam się coś zepsuje, albo się okaże, że jest jakiś dodatkowy wydatek.

Because unexpected expenses have a tendency to always occur, something always happens, either something breaks down or it turns out there is an additional expense.

Więc ten fundusz, jeśli on nam trochę uszczupli naszą poduszkę finansową, to dobrze by było wtedy tą poduszkę finansową

So this fund, if it slightly diminishes our financial cushion, it would be good to then have that financial cushion.

jednak uzupełnić. No i oczywiście poduszkę finansową niekoniecznie musimy trzymać w poduszce dosłownie i niekoniecznie musimy ją trzymać w gotówce,

however, we should complement it. And of course, we don't necessarily have to keep a financial cushion literally in a cushion and we don't necessarily have to keep it in cash.

bo w tej chwili jest też wiele rozwiązań takich, gdzie warto zwrócić uwagę, wybierając to, gdzie chcemy trzymać naszą poduszkę finansową,

because right now there are also many solutions where it's worth paying attention when choosing where we want to keep our financial cushion,

żeby to było coś łatwego w obsłudze i też taki sposób przechowywania pieniędzy, gdzie mamy do nich łatwo dostęp.

so that it is something easy to use and also a way of storing money where we have easy access to it.

Czyli jeżeli to jest cokolwiek długoterminowego, gdzie płacimy, czy też ponosimy jakieś koszty zerwania,

So if this is anything long-term, where we pay or incur any costs for termination,

na przykład tej formy oszczędzania, to się nam pewnie bardziej przyda do inwestycji niż do tej poduszki.

For example, this form of saving will probably be more useful for investments than for that safety cushion.

Trochę już tutaj właśnie wchodzimy w sferę tych konkretnych rozwiązań, bo pewnie warto tak naprawdę mieć kilka na różnych poziomach,

We're already getting into the realm of those specific solutions here, because it's probably worth having a few at different levels.

w zależności od tego, gdzie my z budowaniem tego bezpieczeństwa jesteśmy.

depending on where we are in building this security.

Auel Bing, o który pytałaś, wydaje mi się, że jest dużo szerszy, bo on też mówi trochę o tym, nie tylko o tym, co mamy, ale też o tym, jak się z tym czujemy,

Auel Bing, which you asked about, seems to me to be much broader, because it also talks a bit about this, not just about what we have, but also about how we feel about it.

czyli właśnie jak wiemy, jak skorzystać z tego narzędzia.

So, as we know, how to use this tool.

Narzędzia finansowego. Myślę, że ważnym elementem Auel Bingu jest też wiedza, edukacja, to, że ja znam te narzędzia finansowe.

Financial tools. I think an important element of Auel Bing is also knowledge, education, the fact that I know these financial tools.

Wiem, jakie są. Wiem, jaki mam wybór. Wiem, z czego mogę skorzystać i też wiem, jak mogę z tych moich oszczędności, z tego majątku, z tych inwestycji,

I know what they are. I know what choice I have. I know what I can take advantage of and I also know how I can use my savings, my assets, my investments,

jak się do nich dostać, jak to spieniężyć, jak skorzystać w momencie, gdy tego potrzebuję.

how to access them, how to monetize it, how to use it when I need it.

Żeby czuć się po prostu komfortowo z tym, bo wiesz, bardzo często jest tak, że ktoś może mieć swoje oszczędności, ale żyje w taki sposób, że w ogóle nie korzysta z tego życia.

To simply feel comfortable with it, because, you know, very often it's the case that someone may have their savings, but they live in a way that they don't enjoy life at all.

I to nie jest Auel Bing finansowy. Ja chcę czuć się bezpiecznie z tym, co mam i korzystać z życia, żyć komfortowo i nie martwić się z tyłu głowy, że co będzie, jeżeli skończą się te pieniądze.

And this is not Auel Bing financial. I want to feel secure with what I have and enjoy life, live comfortably and not worry in the back of my mind about what will happen if this money runs out.

Ale powiedziałaś, jeżeli dobrze rozumiem, o takich kilku źródłach tej poduszki finansowej, prawda?

But you said, if I understand correctly, about a few sources of this financial cushion, right?

Że jednak te oszczędności można podzielić na jakieś takie kilka sfer tak naprawdę i najlepiej pewnie byłoby nie ruszać tych pieniędzy, prawda?

That those savings can actually be divided into a few areas and it would probably be best not to touch that money, right?

Które mamy przygotowane jako tą poduszkę bezpieczeństwa.

Which we have prepared as this safety cushion.

W jaki sposób można w ogóle podzielić te aktywa lub oszczędności, które sobie zgromadzimy?

How can we divide the assets or savings that we accumulate?

Zanim jeszcze sobie przejdziemy do tego, to myślę, że właśnie w ogóle, bo bardzo często jak myślimy o oszczędzaniu, to już myślimy o odmawianiu sobie czegoś, prawda?

Before we get into that, I think that in general, because very often when we think about saving, we already think about denying ourselves something, right?

Dokładnie.

Exactly.

O tym, że ja na coś muszę nie wydać, żeby oszczędzić.

That I have to not spend on something in order to save.

I to nam się już kojarzy właśnie...

And that already reminds us of...

Nie z well-beingiem, tylko z takim jakimś dyskomfortem.

Not with well-being, but with some kind of discomfort.

Z czarną godziną właśnie.

At the black hour just now.

No właśnie, ja muszę z czegoś zrezygnować, to będzie coś niekomfortowego.

Exactly, I have to give something up, it will be something uncomfortable.

Żeby do tych swoich finansów podejść właśnie w takim myśleniu szerokim, to najpierw zobaczmy, gdzie jesteśmy, czyli jakie w ogóle mamy koszty, jakie mamy przychody.

To approach our finances with a broad mindset, let's first see where we are, meaning what costs we have and what revenues we have.

Bo to jest pierwszy etap, często niedoceniany, czasem już jesteśmy krok dalej, już chcemy inwestować, już patrzymy, jakie będą zyski z tego inwestowania,

Because this is the first stage, often underestimated; sometimes we are already a step further, we want to invest, we are already looking at what the profits from this investment will be.

już właśnie myślimy może o tu obecne, na tym czy na tamtym jakieś koszty, ale zacznijmy od takiej analizy,

We are currently considering some costs, whether here or there, but let's start with such an analysis.

gdzie jesteśmy teraz, jakie mamy przychody, jakie mamy koszty.

Where are we now, what are our revenues, what are our costs?

Oczywiście pierwsza rzecz jest taka, że bardzo często się okaże, że jak sobie przeanalizujemy te koszty, to tam są rzeczy, które nam się wymknęły spod kontroli.

Of course, the first thing is that very often it will turn out that when we analyze these costs, there are things that have slipped out of our control.

Bardzo niewygodne i ja dlatego nie analizuję swoich kosztów, bo wolę o pewnych kosztach nie wiedzieć, nie podliczać ich przynajmniej.

Very uncomfortable, and that's why I don't analyze my costs, because I prefer not to know about certain expenses, at least not to calculate them.

Jakoś tak czuję się wtedy bezpieczniej.

I somehow feel safer then.

Więc ja zachęcałabym, żeby to jednak policzyć, to nawet nie chodzi o to, że musisz z nich zrezygnować, tylko po prostu właśnie, żeby wiedzieć.

So I would encourage you to calculate it anyway; it's not that you have to give them up, but just to know.

Wiedza jest ważnym takim składnikiem tego well-being.

Knowledge is an important component of well-being.

A ja chyba nadal jestem w mniej wiesz, dłużej się wiesz.

And I think I'm still in less you know, longer you know.

W pewnych obszarach na pewno. Warto wiedzieć, ale to też nie znaczy, że trzeba ze wszystkich wydatków, które ktoś inny, bo też często w naszej głowie jest taki recenzent.

In certain areas, definitely. It's worth knowing, but that doesn't mean you have to review all the expenses that someone else has, because there's often a critic in our heads as well.

A dlaczego na to wydałaś? A dlaczego ja tam to wydałam? Zarabiam, mam prawo na to wydać.

And why did you spend that? And why did I spend it there? I earn, I have the right to spend it.

To, że podsumuję moje koszty i że znajdą się tam pozycje, które ktoś inny by surowo ocenił, nie znaczy, że ja muszę z nich rezygnować.

The fact that I will summarize my costs and that there will be items there that someone else might harshly judge, does not mean that I have to give them up.

Warto sobie w tym swoim budżecie, w kosztach, po prostu w tej sumie wydatków znaleźć też właśnie taką przestrzeń na wydatki, które są dla mnie ważne.

It's worth finding in your budget, in the costs, simply in that sum of expenses, a space for expenditures that are important to me.

Dla mnie ważne jest też,

It is also important to me,

żeby mieć w tym przestrzeń na kosmetyczkę, na fryzjera, na nowe, na nowe ubrania.

to have space for a beautician, for a hairdresser, for new things, for new clothes.

To są moje koszty. To nie znaczy, że ja muszę z tych wszystkich kosztów zrezygnować, żeby racjonalnie zarządzać swoimi wydatkami.

These are my costs. It does not mean that I have to give up all these costs to manage my expenses rationally.

Więc to jest ta jedna strona.

So this is one side.

Jeszcze nie musimy wcale z niej niczego ciąć, tylko musimy wiedzieć, co po prostu po tej stronie równania jest.

We don't have to cut anything from it at all yet; we just need to know what is simply on this side of the equation.

A po drugiej stronie równania mamy przychody.

On the other side of the equation, we have revenues.

I tutaj też zachęcam do tego, żeby popatrzeć i racjonalnie sobie na te wydatki.

And here I also encourage you to look at these expenses rationally.

I racjonalnie mówię, racjonalnie dla mnie, bo dla mnie to, że ja pójdę zrobić sobie świeże

And I speak rationally, rationally for me, because for me it is that I will go to make myself fresh.

paznokcie to jest, przepraszam, ale to dla mnie racjonalny ciągle wydatek.

Nails, I'm sorry, but that's still a rational expense for me.

To jest bardzo ważny wydatek.

This is a very important expense.

Dokładnie. Więc myślę, że to, że coś jest dla mnie ważne i ja się z tym dobrze czuję, to to słusznie jest po stronie moich wydatków.

Exactly. So I think that if something is important to me and I feel good about it, then it rightly belongs on my list of expenses.

Ale mamy też drugą stronę, czyli tą stronę przychodową.

But we also have the other side, which is the revenue side.

I często nie doceniamy tego, że będzie nas dużo wysiłku kosztowało zaoszczędzenie 100, 200, 300 złotych po stronie kosztów.

And often we underestimate the fact that saving 100, 200, or 300 zlotys on costs will require a lot of effort from us.

A może dużo prościej jest nam powiększyć stronę przychodową.

Or maybe it's much simpler for us to increase the revenue side.

Może mamy jakąś umiejętność, której nie wykorzystujemy.

Maybe we have some skill that we don't use.

Nie mówię od razu, że trzeba zmienić zawód i trzeba zmienić pracę.

I'm not saying right away that one should change careers and change jobs.

Można wnioskować o podwyżkę, ale może też można znaleźć jakieś obszary, w których to my jesteśmy ekspertami.

One can apply for a raise, but perhaps we can also find some areas in which we are the experts.

Może moglibyśmy komuś pomóc, może w jakiś inny sposób wycenić swoje kompetencje i sprzedać.

Maybe we could help someone, maybe evaluate our skills in a different way and sell them.

Więc analizując tą sytuację wyjściową, ten punkt zero, popatrzmy i na stronę wydatków i na stronę tego, co wpływa do tego budżetu.

So, analyzing this initial situation, this starting point, let's take a look at both the expenditure side and the income side of this budget.

I to nie oznacza, że musimy coś z tym robić.

And that doesn't mean we have to do something about it.

Możemy zobaczyć albo, że mamy jeszcze przestrzeń, żeby zwiększyć to, co wpływa.

We can see either that we still have room to increase what comes in.

Może mamy przestrzeń, żeby coś obciąć po stronie kosztów, bo to nas zaskoczyło i nas kosztują jakieś takie codzienne rzeczy.

Maybe we have room to cut something on the cost side, because it surprised us and is costing us some everyday things.

Ale nie musimy tego robić.

But we don't have to do that.

Na tym etapie wiemy, gdzie jesteśmy i wiemy, czy nam z tego równania wyszła jakaś nadwyżka.

At this stage, we know where we are and we know if there is any surplus from this equation.

Okej, czyli pierwsza rzecz, tak będę podsumowywać.

Okay, so the first thing, yes, I will summarize.

Pierwsza rzecz, jeżeli chcemy zadbać o swoje bezpieczeństwo finansowe, po prostu siadamy i liczymy swoje przychody i swoje koszty.

The first thing, if we want to take care of our financial security, is to simply sit down and calculate our income and our expenses.

I nie mówimy tutaj o tym, że to jest niebezpieczne.

And we're not talking about the fact that it's dangerous.

Nie mówimy tutaj od razu o tym, że musimy ciąć te koszty.

We are not saying right away that we need to cut these costs.

Po prostu chodzi nam o to, żeby to rozpisać, wypisać i wiedzieć, na czym stoimy.

We just want to outline it, list it, and know where we stand.

Ale też fajna rzecz, o której powiedziałaś, to zwrócenie uwagi na potencjalne poszerzenie swoich przychodów.

But also a cool thing you mentioned is paying attention to the potential expansion of your income.

Czyli na przykład być może jest to jakiś dochód pasywny albo mogę się przebranżowić i zacząć gdzieś jeszcze coś po godzinach swojej pracy na przykład dodatkowo robić.

So, for example, maybe it's some passive income, or I could retrain and start doing something extra after my working hours somewhere else.

Co dalej?

What next?

I to jest ten moment, w którym wiemy, czy mamy nadwyżkę, czy nie.

And this is the moment when we know whether we have a surplus or not.

I jeśli chcemy zacząć budować tą naszą poduszkę, bo to jest taka pierwsza rzecz, od której pewnie powinniśmy zacząć, no to musi nam tutaj z tego równania wyjść plus, prawda?

And if we want to start building our cushion, because that's probably the first thing we should start with, then we need to end up with a positive in this equation, right?

Jeśli nam tutaj nic nie wychodzi na plusie, to musimy podziałać albo po stronie kosztów, albo po stronie przychodów, albo i po jednej, i po drugiej, jeśli mamy taki potencjał.

If nothing is working out for us positively here, we need to take action either on the cost side, or on the revenue side, or on both, if we have that potential.

No i zaczynamy budować tą naszą pierwszą rzecz, czyli właśnie tą poduszkę finansową.

And we are starting to build our first thing, which is this financial cushion.

Mówiliśmy sobie, że to trzy miesiące, sześć miesięcy. Możemy na to popatrzeć, że to taka nasza trzy miesięczna pensja, albo trzy miesięczne, czy sześciomiesięczne właśnie te nasze stałe koszty.

We told each other that it's three months, six months. We can look at it as our three-month salary, or our three-month or six-month fixed costs.

My już wiemy, ile ich mamy miesięcznie, tych, z którymi się czujemy komfortowo. Czyli to musimy pomnożyć razy sześć.

We already know how many we have monthly, those we feel comfortable with. So we need to multiply that by six.

I to jest nasz pierwszy cel, żeby sobie tyle odłożyć, żeby czuć się z tym spokojniej.

And that is our first goal, to save up enough to feel more at ease with it.

I myślę, że dopiero jak już mamy tą część zabezpieczoną, tutaj oczywiście warto poszukać jakiegoś rozwiązania, gdzie te pieniądze przechowywać.

And I think that only once we have this part secured, it's worth looking for some solution on where to store the money.

Niekoniecznie w skarpecie. To raczej rozwiązania, tutaj stawiałabym na dwie rzeczy.

Not necessarily in the sock. I would rather focus on two solutions here.

Konto oszczędnościowe?

Savings account?

Bezpieczeństwo. Może być to konto oszczędnościowe i elastyczność.

Security. It can be a savings account and flexibility.

Czyli łatwiej.

So it's easier.

Łatwy dostęp. I to będzie i konto oszczędnościowe. Powiemy sobie dzisiaj jeszcze o goldsaverze i ono też spełnia te warunki, bo tam też jest łatwy dostęp.

Easy access. And that will be a savings account. We will also talk today about the Goldsaver, which also meets these conditions because it also has easy access.

W każdej chwili można te środki spieniężyć, więc to jest ważne, bo to jest coś, być może będziemy musieli po to sięgnąć, prawda?

At any moment, these funds can be converted into cash, so this is important because it's something we might need to rely on, right?

Więc tutaj musimy mieć łatwy dostęp i to jest pewnie ważniejsze niż obietnica dużego zysku.

So here we need to have easy access, and that is probably more important than the promise of a large profit.

I dopiero gdzieś tam krok dalej. Warto oczywiście oprócz tej poduszki mieć jeszcze taki fundusz awaryjny, pewnie mniejszy.

And only a step further. It's worth having, of course, in addition to this cushion, a smaller emergency fund.

Na tak zwane nieprzewidziane wydatki, które zawsze się właśnie wydarzają.

For so-called unforeseen expenses, which always seem to occur.

Czyli żeby tych nieprzewidzianych wydatków nie wyciągać z naszej...

So that we don't take those unforeseen expenses from our...

Nie wyciągać z tej poduszki.

Do not take out of this pillow.

Z naszych oszczędności. Jasne.

From our savings. Sure.

Tylko żeby mieć taki fundusz na takie rzeczy, że o pralka się zepsuła, nowe buty. No coś po prostu takiego się dzieje, prawda?

Just to have a fund for such things, like when the washing machine breaks down or needing new shoes. It's just something that happens, right?

Tak, wyjazd.

Yes, the trip.

Wyjazd. Więcej kosztował niż miał, bo coś jednak podrożało, prawda? Wyskoczyło nam wesele w rodzinie. No są takie sytuacje, których nie zawsze to zaplanujemy sobie dobrze do przodu, bo po prostu o tym nie wiemy.

The trip. It cost more than he had because something became more expensive, right? We have a wedding in the family that came up. Well, there are situations that we can't always plan for well in advance because we simply don't know about them.

I na to warto mieć taki inny fundusz, mniejszy, który będziemy sobie regularnie odbudowywać po wydaniu tych pieniędzy.

And it's worth having such a different fund, a smaller one, which we will regularly rebuild after spending that money.

A czymś jeszcze innym są takie fundusze celowe, gdzie możemy sobie założyć cel.

Another thing are such targeted funds, where we can set a goal for ourselves.

Tu ważne jest, że jeżeli prowadzimy też nie takie indywidualne gospodarstwo, tylko albo z kimś, albo w rodzinie, to żeby te cele też dzielić na te moje indywidualne cele oszczędnościowe i te cele gdzieś tam nasze rodzinne.

It is important that if we run not such an individual household, but either with someone or in a family, we should also divide these goals into my individual savings goals and those goals that are our family goals somewhere.

Czyli na przykład to mogą być wakacje, to może być zakup czegoś nowego, nie nieprzewidzianego, bo mi się zepsuło.

So, for example, it could be a vacation, it could be the purchase of something new, not something unexpected because it broke down.

Mhm.

Mhm.

Coś, co sobie planujemy planujemy kupić, więc wiem, że powiedziałam już dużo, ale warto tak jakby zacząć krok po kroku.

Something that we are planning to buy, so I know I've already said a lot, but it's worth starting step by step.

Czyli najpierw gdzie jestem, potem myślę o tej poduszce, nie zapomnijmy o funduszu awaryjnym, potem mamy te takie fundusze.

So first I think about where I am, then I think about that pillow, let's not forget about the emergency fund, then we have those kinds of funds.

Powiedzmy, czy niektórzy stosują tutaj jakąś taką właśnie metodę subkont na przykład, albo właśnie lokat, czy kilku kont oszczędnościowych, ale możemy też wybierać rzeczy, które już mogą pomału na nas w jakiś sposób delikatnie zarabiać.

Let's say, do some people use some kind of sub-account method here, for example, or perhaps deposits or several savings accounts, but we can also choose things that can gradually start earning for us in a subtle way.

Mhm.

Mhm.

Bo to jeszcze nie jest ten moment, w którym inwestujemy te wolne środki.

Because this is not yet the time when we invest those free funds.

Okej, zanim jeszcze te wolne, powiedziałeś bardzo dużo bardzo mądrych rzeczy i ja wiesz tutaj słucham, bo też to jest dla mnie nowe i chciałabym tak jeszcze bardziej to przeanalizować, rozłożyć na czynniki pierwsze.

Okay, before we get to the free part, you said a lot of very wise things and I'm listening here because this is new to me too, and I would like to analyze it even more, break it down into its basic components.

Chciałabym się najpierw skupić na tym oszczędzaniu, które nie boli, bo naprawdę mi kojarzy się oszczędzanie tylko i wyłącznie z tym, że ja muszę sobie czegoś odmówić i myślę, że większości ludziom również.

I would like to focus first on saving that doesn't hurt, because saving really only conjures up the idea that I have to deny myself something, and I think that applies to most people as well.

Jak to zrobić, żeby oszczędzanie było przyjemne?

How to make saving enjoyable?

No jest taka koncepcja też płacenia samemu sobie, czyli że to oszczędzanie to jest coś, co ja wypłacam sama sobie na przyszłość, bo to jest albo coś na moje marzenia, albo coś na moje cele, albo coś na moją spokojną przyszłość.

Well, there is the concept of paying myself, meaning that saving is something I pay myself for the future, because it's either something for my dreams, or something for my goals, or something for my peaceful future.

Ja stosuję jeszcze taki dodatkowy element rywalizacji, czy też grywalizacji sama ze sobą, oprócz stałych kwot, bo to jest w ogóle też taki wątek,

I also use an additional element of competition, or gamification, with myself, apart from fixed amounts, because that is also a topic in itself.

że jeśli sobie zautomatyzujemy pewne rzeczy, to one nas nie bolą, bo po prostu trochę o nich zapominamy, o tych stałych formach.

that if we automate certain things, they don’t hurt us, because we simply forget about them a bit, about those fixed forms.

Ale druga rzecz jest taka, że do tych swoich stałych przelewów ja sobie zawsze dopłacam taką kwotę, która u mnie wynika z tego, ile przebiegłam i za każdy przebiegnięty kilometr w ramach moich treningów wypłacam sobie złotówkę.

But the second thing is that for my regular transfers, I always add an amount that comes from how many kilometers I've run, and for each kilometer run during my training, I pay myself a złoty.

Czyli im więcej przebiegnę, czyli im więcej zrobiłam dla siebie w całym miesiącu,

So the more I run, the more I do for myself throughout the month,

Ok.

Ok.

do tego funduszu dodatkowego zbiera i odkładam go przecież dalej dla siebie.

I am collecting and saving for this additional fund for myself, after all.

No w moim przypadku to sobie właśnie sumuję z takim stałym przelewem i kupuję za to złoto w goldsaverze, ale to oczywiście to może być lokata, to może być konto oszczędnościowe,

Well, in my case, I am currently summing it up with a regular transfer and buying gold with it at Goldsaver, but of course, it could be a deposit, it could be a savings account.

to może być każda inna forma, która nam się wydaje znajoma, którą rozumiemy, bo w ogóle w oszczędzaniu, w inwestowaniu w finansach jest bardzo ważne, żebyśmy korzystali z tego, co rozumiemy.

It can be any other form that seems familiar to us, which we understand, because in saving, investing, and finance, it is very important that we use what we understand.

No właśnie.

Exactly.

I nie boimy się tam jakichś małych druczków i czegoś.

And we are not afraid of any small print or anything like that.

Tak.

Yes.

Co jest skomplikowanego.

What is complicated?

A tych rozwiązań myślę, że w tej chwili jest już naprawdę coraz więcej.

And I think there are really more and more of these solutions at the moment.

Więc to jest taki mój sposób, żeby płacić samemu sobie i to tak dosłownie wypłacać sobie za coś, co osiągnęłam.

So this is my way of paying myself and literally withdrawing for something I have achieved.

Wtedy to tak trochę cieszy.

Then it makes you a bit happy.

Cieszy.

It is pleasing.

Na koniec miesiąca.

At the end of the month.

To jest takie uznanie.

This is such recognition.

Podsumowuję sobie, jest na przykład 50-100 kilometrów w miesiącu.

I summarize for myself, there are, for example, 50-100 kilometers in a month.

No ogromnie dużo zrobiłam, prawda?

Well, I've done a huge amount, haven't I?

I to jest taka rzecz, że wtedy nie boli, wtedy cieszy.

And it's such a thing that then it doesn't hurt, then it brings joy.

Tak.

Yes.

To oczywiście nie muszą być kilometry.

Of course, they don't have to be kilometers.

To może być coś zupełnie innego.

It could be something completely different.

To oczywiście w ogóle nie musi być tego typu przelicznik.

This certainly does not have to be that type of conversion.

Bo tak jak mówiłam, też bardzo sprawdza się wielu osobom automatyzacja po prostu.

Because, as I said, automation really works well for many people.

I to można w banku sobie po prostu ustalić, że na przykład każda transakcja, 10% z każdej transakcji lub jakikolwiek procent od każdej transakcji wpływa nam na konto oszczędnościowe.

You can simply arrange at the bank that, for example, 10% of every transaction or any percentage from each transaction goes into our savings account.

Każdy bank, warto sprawdzić aplikację swojego banku, każdy bank ma wiele tych automatyzacji do oszczędzania.

Every bank, it's worth checking your bank's app, every bank has many of these automations for saving.

To mogą być zaokrąglone końcówki.

These could be rounded tips.

To może być właśnie procent od każdej transakcji.

It could be a percentage from each transaction.

Ale to może być też stała kwota, którą my sobie ustalimy i sobie tą stałą kwotę sami przelewamy.

But it can also be a fixed amount that we agree on and then we transfer that fixed amount ourselves.

Miesięczna.

Monthly.

Albo na konto oszczędnościowe, albo sobie ustawimy stałe zlecenie i przelewamy na jakąkolwiek inną formę oszczędzania czy inwestowania.

Either into a savings account, or we will set up a standing order and transfer it to any other form of saving or investing.

Są też takie rozwiązania inwestowania z obudoradcą.

There are also investment solutions with a financial advisor.

Czy na przykład właśnie na rozwiązania takie jak gold saver czy cokolwiek innego wybierzemy, co będzie dla nas łatwe i zrozumiałe.

For example, whether we choose solutions like gold saver or anything else that will be easy and understandable for us.

Ustawiamy sobie, że 50 złotych czy 100 złotych co miesiąc.

We set it to 50 zł or 100 zł every month.

Nawet możemy się nie zorientować jak szybko nam się te oszczędności zbudują.

We might not even realize how quickly we will build up those savings.

Więc ta automatyzacja przelewów i ta automatyzacja oszczędności w aplikacjach bankowych to jest fajnie powiedziałaś, to są fajne rozwiązania automatyczne.

So this automation of transfers and the automation of savings in banking apps is cool, you said, these are nice automated solutions.

Ale nawet jeśli nie chcemy z tego korzystać, albo korzystamy z tego, a to nie są duże kwoty gdzieś tam w miesiącu.

But even if we don't want to use it, or we use it, it's not a large amount somewhere in the month.

Chcemy sobie oprócz tego założyć 100, 200, 300, 500 złotych na coś innego co wybraliśmy.

We want to set aside an additional 100, 200, 300, 500 zlotys for something else we have chosen.

Czyli czy właśnie na złoto, czy na nasze dodatkowe subkonto.

So whether it's for gold or for our additional sub-account.

Czy na inwestowanie gdzieś na rynkach już tych bardziej ryzykownych, ale zarówno doradcą, czyli też w taki sposób zautomatyzowany.

Is it about investing somewhere in these more risky markets, but also having an advisor, so in a way automated as well?

Czy w jakikolwiek, cokolwiek innego wybierzemy z rynku, możemy sobie tą stałą kwotę ustalić.

Whether we choose anything else from the market, we can set that fixed amount for ourselves.

Co by było tutaj polecane?

What would be recommended here?

Na pewno dywersyfikacja, trudne słowo.

Definitely diversification, a difficult word.

Czyli żeby nie, żeby wybrać kilka rozwiązań i po prostu podzielić.

So that we don't just choose a few solutions and simply divide them.

Zawsze też człowiek się czuje bezpieczniej mając kilka rozwiązań, a nie jedno.

One always feels safer having several solutions, not just one.

I nie uzależniamy siebie.

And we do not become dependent on ourselves.

Tak.

Yes.

Nie uzależniam siebie od tego jednego rozwiązania.

I do not depend on this one solution.

Ja się tak trochę uśmiecham tutaj, bo ja miałam takie, znaczy nadal mam takie konto oszczędnościowe.

I'm smiling a bit here because I had, I mean I still have, such a savings account.

I faktycznie tak było, że nawet nie zauważyłam kiedy te pieniądze mi się nazbierały z tych końcówek i procentów, ale równie szybko zniknęły z tego konta.

And indeed, it happened that I didn't even notice when that money accumulated from those leftovers and percentages, but just as quickly, it disappeared from that account.

Więc właśnie tak trochę zastanawiam się odnośnie tego co powiedziałaś, odnośnie łatwości wypłacania tych pieniędzy.

So I'm just kind of wondering about what you said regarding the ease of withdrawing that money.

Że czasami kiedy one są zbyt łatwo dostępne do tego, żeby je wypłacić w każdej tak naprawdę chwili, to też tak łatwo mogą zniknąć.

That sometimes when they are too easily accessible to withdraw at any given moment, they can also disappear just as easily.

Więc łatwo dostępne powinniśmy mieć te, które chcemy, żeby były łatwo dostępne, bo to jest właśnie nasz fundusz awaryjny, czy cokolwiek innego.

So we should have easily accessible those that we want to be easily accessible, because this is our emergency fund or anything else.

Jeśli myślimy o odkładaniu na długi termin, bo na przykład nasz cel jest długoterminowy, albo to jest coś, co w ogóle oszczędzamy na przyszłość.

If we think about saving for the long term, for example because our goal is long-term, or it's something we are saving for the future.

Czy tak ta koncepcja, o której mówiłam, żeby właśnie płacić samemu sobie, to tu już możemy wybrać coś, co nie jest tak łatwo wypłacić.

Is this the concept I mentioned, about paying oneself, where we can choose something that is not so easy to withdraw?

Albo gdzie ta pokusa wypłacenia jest jednak w jakiś sposób obwarowana.

Or perhaps that temptation to withdraw is somehow encumbered.

Czyli na przykład, że mamy tam jakąś wpłatę.

So for example, that we have some deposit there.

Mamy tam jakąś formę premii, czy czegokolwiek innego, co nas motywuje do tego, żeby szybko nie wypłacić.

We have some form of bonus there, or anything else that motivates us not to pay out quickly.

Więc powinniśmy sobie też, jak już właśnie padło to słowo o dywersyfikacji.

So we should also, as that word about diversification has just been mentioned.

Powinniśmy zdywersyfikować i też sobie właśnie pomyśleć o tym, co chcę mieć takie szybko dostępne, łatwo dostępne, bo może będę musiał z tego skorzystać.

We should diversify and also think about what I want to have readily and easily accessible, because I might need to use it.

Albo po prostu, bo odkładam to po to, żeby z tego szybko skorzystać.

Or simply because I'm postponing it in order to use it quickly later.

A które środki chcę mieć gdzieś nieco dalej.

And which funds do I want to have somewhat further away.

Albo właśnie w takiej formie, że to nie jest takie dla mnie...

Or rather in such a form that it's not really for me...

Proste do wyciągnięcia.

Easy to pull out.

Wygodne. To może być proste do wyciągnięcia, ale może niekoniecznie chcę to wyciągnąć.

Convenient. It may be easy to take out, but I may not necessarily want to take it out.

Bo tak właśnie myślę o tym na przykład kupowaniu złota.

Because that's exactly how I think about, for example, buying gold.

Mogę wyciągnąć w każdej chwili, mogę w każdej chwili sprzedać w goldsaverze.

I can withdraw at any moment, I can sell in goldsaver at any moment.

Ale warto poczekać do tego momentu, aż będę miał jednak pełną uncjawą sztabkę.

But it's worth waiting until I have a full ounce bar after all.

Bo po prostu wtedy mogę ją odebrać fizycznie.

Because then I can pick it up physically.

Więc no po prostu musimy też trochę ze swoją psychiką się zmierzyć.

So we just have to face our psyche a little bit as well.

Ale to jest to, co mówiliśmy u Elbiny.

But this is what we talked about at Elbina's.

To jest to, co mówiliśmy u Elbingu.

This is what we were talking about in Elbing.

Czyli to nie jest tylko kwestia tego, że my sobie teraz policzymy i wszędzie to przeczytacie, że tam 3 miesiące albo 6 miesięcy.

So it's not just a matter of us calculating it now and you reading everywhere that it's 3 months or 6 months.

Tylko żebyśmy się też z tym dobrze czuli, żeby to były rozwiązania, które rozumiemy, które odpowiadają naszemu stylowi życia.

Just so we feel good about it too, that these are solutions we understand, which correspond to our lifestyle.

Takie skrojone pod nas właśnie rozwiązania, prawda?

Solutions tailored just for us, right?

Nie musimy robić tego, co robi każdy.

We don't have to do what everyone else does.

I teraz zmierzam do tego, o czym już trochę powiedziałaś o inwestowaniu.

And now I'm getting to what you already mentioned a bit about investing.

Kiedy oszczędzanie, kiedy inwestowanie?

When to save, when to invest?

Kiedy mogę przejść do inwestowania?

When can I start investing?

Na pewno warto najpierw zacząć oszczędzać.

It is definitely worth starting to save first.

No tak bym polecała.

Well, I would recommend that.

Czyli żeby jednak najpierw mieć ten swój fundusz awaryjny, poduszkę, gdzieś te fundusze celowe, zanim zaczniemy inwestować.

So, we should first have our emergency fund, a cushion, and targeted funds before we start investing.

Bo inwestowanie, wszędzie to przeczytamy, oczywiście wiąże się z ryzykiem.

Because investing, as we read everywhere, of course carries risks.

Ale to nie o tyle o formułkę chodzi.

But it's not just about the formula.

Tylko o to, żebyśmy mieli świadomość, że to mogą być środki, które w pewnym sensie mogą na nas zarobić.

It's just to make us aware that these could be means that in a certain sense could earn money for us.

I mogą nam powiększyć tą stronę właśnie wpływów.

And they can increase this page precisely about revenues.

Ale to muszą być.

But they must be.

Ale to muszą być te, co do których jesteśmy świadomi, że my chcemy właśnie zrobić z nimi coś innego, niż tylko je odkładać na czarną godzinę.

But these must be the ones that we are aware we want to do something different with, rather than just putting them aside for a rainy day.

No i tu warto też tego się nie bać i zacząć od małych kwot.

Well, it's also worth not being afraid of this and starting with small amounts.

Bo jak myślimy o inwestowaniu, to myślimy, że musimy mieć też bardzo...

Because when we think about investing, we think that we also need to have very...

Co to jest mała kwota, co to jest duża kwota?

What is a small amount, what is a large amount?

Oczywiście to zawsze jest subiektywne, co to jest mała kwota, co to jest duża kwota.

Of course, it is always subjective what constitutes a small amount and what constitutes a large amount.

Znajdziemy już wiele rozwiązań na rynku, gdzie możemy zacząć dosłownie od kilkudziesięciu złotych, od pięćdziesięciu, od stu złotych.

We can already find many solutions on the market, where we can start literally from a few dozen zlotys, from fifty, from a hundred zlotys.

Mhm.

Mhm.

Oczywiście jasne, bo powiemy jeszcze o Goldsaverze, ale nie tylko, bo są też inne rozwiązania.

Of course, clear, because we will also talk about Goldsaver, but not only that, because there are also other solutions.

Też są możliwości właśnie wpłacania pięćdziesięciu, stu złotych i też już inwestowania na rynkach nauki, po prostu tego inwestowania.

There are also possibilities to deposit fifty or a hundred złoty and to invest in science markets, simply that kind of investing.

Też tak zobaczenia tego, co nam pasuje, co nam leży.

Also seeing what suits us, what fits us.

Warto zacząć od małych kwot, od edukacji, ale przede wszystkim, co jest w tym wszystkim najważniejsze, to trzeba zacząć.

It's worth starting with small amounts, with education, but above all, what is most important in all of this is to start.

No właśnie.

Exactly.

Bo to nas czasami tak blokuje, że okej.

Because it sometimes blocks us so much that okay.

Tak.

Yes.

Będę to robić, jak będę mieć dużo pieniędzy.

I will do it when I have a lot of money.

I to będę nie nadchodzi.

And that's why I won't come.

I to nie nadchodzi, bo to jednak właśnie najczęściej jest ta metoda małych kroków.

And it does not come, because it is most often this method of small steps.

A jak zaczniemy już od, w ogóle boimy się zacząć myśleć o swoich finansach.

And when we start from, we are generally afraid to begin thinking about our finances.

Tak.

Yes.

Pierwsza sprawa.

First matter.

To od czego wyszłyśmy, że właśnie wolę nie wiedzieć, wolę w to nie wchodzić.

That's what we started with, that I prefer not to know, I prefer not to get involved in it.

Póki co jakoś to mi się wszystko spina z miesiąca na miesiąc i idziemy do przodu.

So far, everything is somehow working out for me from month to month, and we're moving forward.

Więc no trzeba się tak zacząć z tym wszystkim pomału oswajać.

So, you have to start getting used to all of this slowly.

Nie rzucać się właśnie od razu na głęboką wodę.

Don't dive right into the deep end immediately.

I nie bać się tego, żeby poszukać rozwiązań.

And don't be afraid to look for solutions.

Gdzie możemy zacząć od niedużych kwot.

Where can we start with small amounts?

Gdzie możemy zacząć trochę testowo.

Where can we start a little on a trial basis?

Na pewno są też rozwiązania na rynku, które pozwalają w ogóle też wirtualnie inwestować.

There are certainly also solutions on the market that allow for virtual investing.

Czyli trochę się uczyć giełdy bez angażowania środków.

So, learn a bit about the stock market without investing funds.

Ale możemy też zacząć od właśnie gdzieś tam od mniejszych, od mniejszych kwot.

But we can also start from somewhere smaller, from smaller amounts.

To nie wymaga, nie musimy być zaraz inwestorem, który kupuje, inwestuje w startup.

It doesn’t require that; we don't have to be an investor who buys or invests in a startup right away.

Prawda?

Right?

Tak, tak.

Yes, yes.

Tylko zaczynamy od niedużych kwot.

We're just starting with small amounts.

Od niedużych udziałów.

From small shares.

I nie musimy też inwestować.

And we don't have to invest either.

Tak też nie bójmy się tego, że jeśli chcemy świadomie zarządzać swoimi finansami.

So let's not be afraid of the fact that if we want to consciously manage our finances.

Chcemy właśnie osiągnąć ten stan takiej równowagi, balansu.

We want to achieve this state of balance.

Nie musimy być rekinami inwestycji.

We don't have to be investment sharks.

Możemy się zatrzymać na tym etapie oszczędzania.

We can stop at this stage of saving.

I po prostu wybrać narzędzia, które są dla nas bezpieczne.

And just choose the tools that are safe for us.

Które pozwalają nam się czuć komfortowo.

Which allow us to feel comfortable.

Mamy zapewnione miękkie lądowanie.

We have a soft landing assured.

Mamy zapewnione oszczędności na bliskie cele, dalekie cele.

We have secured savings for near-term goals and long-term goals.

I tym takim naszym najdalej osiągniętym celem może być albo oszczędzanie na naszą emeryturę.

And our farthest achieved goal may be saving for our retirement.

Albo na kolejne pokolenia.

Or for the next generations.

I nie musimy wchodzić w ryzykowne rozwiązania.

And we don't have to take risky solutions.

Prawda?

Right?

Nie musimy grać na giełdzie od razu.

We don't have to play the stock market right away.

Niekoniecznie.

Not necessarily.

Ok.

Okay.

A kiedy ten doradca finansowy?

And when is the financial advisor?

I czy zawsze?

And always?

Niekoniecznie.

Not necessarily.

Niekoniecznie musimy mieć swojego indywidualnego doradcę finansowego.

We don't necessarily have to have our own individual financial advisor.

Jeśli chcemy po prostu korzystać ze związań rynkowych.

If we simply want to take advantage of market solutions.

Dlatego, że właściwie wszystkie instytucje, firmy.

Because practically all institutions, companies.

Oferują teraz i dużo edukacji i dużo wiedzy.

They are now offering a lot of education and a lot of knowledge.

Dużo kładzie się nacisk na to, żeby już tych małych druczków nie było.

There is a lot of emphasis on not having those little fine prints anymore.

I w banku i w innych miejscach.

In the bank and in other places.

Żeby wszystko tłumaczyć w sposób jasny i przystępny.

To translate everything in a clear and accessible manner.

Też nam w Goldsaverze jak najbardziej przyświeca ta idea, żeby to wszystko było w prosty sposób wytłumaczone.

We also believe in Goldsaver that this idea of explaining everything in a simple way is very important.

Więc jeżeli chcemy regularnie oszczędzać.

So if we want to save regularly.

Jeżeli chcemy po prostu zadbać o swoje finanse.

If we simply want to take care of our finances.

Nie musimy mieć zaraz doradcy finansowego.

We don't necessarily need a financial advisor right away.

Jeśli chcemy gdzieś zrobić krok dalej i czujemy się z tym niepewnie.

If we want to take a step further and feel uncertain about it.

To możemy.

We can do that.

Wracamy do tego Wellbingu.

We're back to that Wellbeing.

Jeśli czujemy się lepiej z doradcą.

If we feel better with a counselor.

Poszukajmy doradcy.

Let's look for an advisor.

Jeśli czujemy się lepiej z tym, że zaczynamy od małych kwot.

If we feel better starting with small amounts.

I sami się uczymy.

And we learn by ourselves.

Słuchamy podcastów.

We are listening to podcasts.

Szukamy wiedzy w internecie.

We are looking for knowledge on the internet.

I szukamy czegoś, co jest dla nas wygodne.

And we are looking for something that is convenient for us.

To może być dla nas lepsza droga.

This could be a better way for us.

To czy każdy musi mieć doradcę.

Does everyone have to have an advisor?

Czy też każdy musi sobie działać na własną rękę.

Does everyone have to act on their own as well?

Nie ma jednej drogi.

There is no one way.

To tak jak we wszystkich.

It's just like with everyone else.

Ważne, żeby zacząć po prostu.

It's important to just start.

Więc od czego zacząć?

So, where to begin?

Co jest taką najbezpieczniejszą na ten moment formą inwestowania?

What is currently the safest form of investment?

Najbezpieczniejszą?

The safest?

No to ciężko powiedzieć, czy jest jakaś taka jedna najbezpieczniejsza.

Well, it's hard to say if there is just one safest option.

Ja już parę razy wymieniłam nazwę firmy.

I have already mentioned the company's name a few times.

Też mnie przedstawiłaś, że jestem z Goldsavera.

You also introduced me as being from Goldsaver.

Więc ja oczywiście powiem o złocie.

So I will of course talk about gold.

Tak.

Yes.

Czym się zajmujecie?

What do you do?

Czy to jest jedyna najbezpieczniejsza forma?

Is this the only safest form?

Bardziej my myślimy o złocie jako o oszczędzaniu niż o inwestowaniu.

We think of gold more as saving than as investing.

Na pewno złoto uważane jest od stu lat.

Gold has certainly been considered valuable for a hundred years.

Jest od stuleci, można już powiedzieć, za bezpieczną formę.

It has been around for centuries, one can already say, as a safe form.

Bardziej przechowywania majątku, powiedziałabym, niż inwestowania.

I would say it’s more about preserving wealth than investing.

Bo inwestowanie, jak rozumiemy tak klasycznie, no to jest ten instrument, który powinien nam przynosić zyski.

Because investing, as we understand it in a classic way, is the instrument that should bring us profits.

Czy złoto w ostatnim roku przyniosło inwestorom duże zyski?

Did gold bring significant profits to investors in the last year?

Tak.

Yes.

Czy to znaczy, że chciałabym, żebyśmy patrzyli na złoto wyłącznie jako na super sprawdzony, pewny sposób na inwestycje?

Does this mean that I would like us to view gold exclusively as a highly proven, safe way to invest?

Niekoniecznie.

Not necessarily.

Bo to właśnie wracamy do tego well beingu i do tego, z czym się czujemy dobrze.

Because we are really going back to that well-being and to what makes us feel good.

Złoto to jest produkt fizyczny.

Gold is a physical product.

Kupujemy go raczej z myślą o długim terminie.

We are buying it rather with a long-term perspective in mind.

Co nie znaczy, że w krótkim terminie nie może tak być, że kupimy złoto, sprzedamy i zarobimy na tym.

This does not mean that in the short term it cannot happen that we buy gold, sell it, and make a profit from it.

Może być taka sytuacja.

There can be such a situation.

Ostatnio było takich sytuacji rekord po rekordzie, właściwie można powiedzieć, na rynku złota padał.

Recently, there have been situations where records were being broken one after another; you could actually say that on the gold market, records were falling.

Dlatego, przepraszam, że złoto zyskało na wartości, tak?

Therefore, I'm sorry that gold has increased in value, right?

To ma wszystko powiązania z tym, co się dzieje na giełdzie.

It all has connections to what is happening on the stock market.

To, co wpływa przede wszystkim na złoto, to ze złotem jest tak trochę odwrotnie.

What affects gold the most is that with gold, it's a bit the opposite.

Ok.

Okay.

Od tego, co my czujemy wokół.

From what we feel around us.

Czyli im więcej dzieje się takich rzeczy niekorzystnych dla nas, w rozumieniu geopolitycznym, gospodarczym, inflacyjnym,

So the more unfavorable things happen to us in geopolitical, economic, and inflationary terms,

tym bardziej te bezpieczne aktywa, tak jak złoto, mówi się o takiej ucieczce troszeczkę do złota,

especially safe assets like gold; there is talk of a slight rush to gold.

tym bardziej to złoto zyskuje, tym więcej osób się nim interesuje.

The more valuable it becomes, the more people are interested in it.

Oczywiście w tym momencie takim kryzysowym, tej destabilizacji, najbezpieczniej czują się ci, którzy już to złoto w tym momencie, prawda, mają.

Of course, in this crisis moment, during this destabilization, those who feel the safest are those who already have that gold at this moment, right?

Takie momenty w ostatnich latach.

Such moments in recent years.

To oczywiście wybuch pandemii, wtedy bardzo duże zainteresowanie złotem.

Of course, the outbreak of the pandemic led to a very high interest in gold.

Oczywiście moment takiej wysokiej rzeczywiście ceny.

Of course, the moment of such a high price indeed.

Dlaczego?

Why?

Dlatego, że wszystkie inne aktywa wtedy traciły.

Because all other assets were losing value at that time.

Zazwyczaj złoto reaguje odwrotnie.

Usually, gold reacts in the opposite way.

Czyli jeśli dolar traci, czyli ta waluta wciąż, mimo różnych przymiarek na świecie, to jednak najsilniejsza.

So if the dollar is losing, this currency is still, despite various attempts around the world, the strongest.

Dolar traci, akcje tracą, waluty tracą, to złoto zyskuje.

The dollar is losing, stocks are losing, currencies are losing, while gold is gaining.

Czyli jeśli my mamy, jak wcześniej powiedziałyśmy, zdywersyfikowane oszczędności,

So if we have, as we said earlier, diversified savings,

to to, co miałyśmy gdzie indziej i możemy na tym potencjalnie stracić, nie wyciągamy wtedy tych pieniędzy z tego aktywa, które straciło.

It's what we had elsewhere and we could potentially lose on it, we don't extract that money from the asset that has lost.

A złoto w tym momencie zazwyczaj reaguje odwrotnie, czyli zazwyczaj rośnie.

And gold at this moment usually reacts the opposite, meaning it usually rises.

Więc jeżeli potrzebujemy coś spieniężyć, no to spieniężymy to aktywo, które nam w tym momencie nie przynosi straty.

So if we need to liquidate something, we will liquidate that asset which is currently not causing us a loss.

Albo nie spieniężymy żadnego, jeśli nie potrzebujemy.

Or we won't cash any if we don't need to.

Ale już jesteśmy troszeczkę bardziej spokojni, bo o to też chodzi w tej dywersyfikacji, że na tym straciłem, ale na tym zarobiłem.

But we are already a little calmer, because that's what diversification is about – that I lost on this, but made a profit on that.

Tak.

Yes.

Koniec końców jestem w dobrej.

In the end, I am in a good place.

To się nam rozkłada.

It's breaking down for us.

Tak. Jestem w dobrej sytuacji.

Yes. I am in a good situation.

Zyskuje się z tym właśnie też pewnie i na pewno bardziej bezpiecznie.

It also probably becomes safer and definitely more secure with this.

Więc w takich okresach złoto zyskuje, więc im więcej się dzieje, a ostatnie lata nas nie oszczędzają, to tym bardziej widzimy.

So in such periods, gold gains value, so the more that happens, and the last few years have not spared us, the more we see this.

No zainteresowanie złotem, też zwiększają się rezerwy złota banków centralnych, nie tylko w Polsce.

The interest in gold is increasing, and so are the reserves of gold held by central banks, not just in Poland.

W Polsce na pewno o tym mieliśmy okazję parę razy słyszeć, bo ten cel dotyczący podniesienia rezerw Narodowego Banku Polskiego w złocie

In Poland, we have definitely had the opportunity to hear about this a few times, because this goal regarding increasing the reserves of the National Bank of Poland in gold.

jest dosyć wysoko zawieszony.

It's quite high up.

No to nie tylko Bank Polski dokupuje, dokupuje tego złota.

Well, it's not just the Polish Bank that is buying, they are buying that gold.

Najczęściej jest tak, że jeżeli banki centralne coś robią, to to nie ma tak jakby obowiązku, żebyśmy robili to samo.

Most often, if central banks do something, there is no obligation for us to do the same.

Ale ludzie reagują jednak w ten sposób, że ok, ci ekonomiści myślą tak, że trzeba mieć część, nawet te 20% majątku w czymś bezpiecznym, ponadczasowym,

But people do react in such a way that, okay, these economists think that it is necessary to have a part, even 20% of wealth in something safe, timeless.

takim co pamiętamy jeszcze właśnie od babci, od poprzednich pokoleń, czyli w złocie, czyli ja też to będę działał, tak będę działał, bo tak jak powiedziałyśmy sobie na początku,

such as those we still remember from our grandmother, from previous generations, that is in gold, so I will also work this way, yes I will work this way, because as we said to each other at the beginning,

że nie ma u nas tego przenoszenia z pokolenia na pokolenie wiedzy i za mało jest, albo po prostu nie było okazji, nie było takiej możliwości,

that we do not have this transfer of knowledge from generation to generation and there is too little of it, or there simply haven't been opportunities, there hasn't been such a possibility.

żeby poprzednie pokolenia nam jakoś dużo przekazały majątku, ale jeśli coś nam przekazały, to bardzo często jest to właśnie jakieś złoto po babci czy po kimś.

Previous generations have passed down a lot of wealth to us in some way, but if they did pass something down, it is often some gold from grandma or someone else.

Dokładnie. Więc teraz, jeżeli ja Martyna chciałabym kupić złoto, to w jaki sposób rozumiem, że przez Gold Saver mogę to zrobić? I ile muszę mieć pieniędzy na to?

Exactly. So now, if I, Martyna, would like to buy gold, how do I understand that I can do it through Gold Saver? And how much money do I need for that?

Więc żeby kupić złoto...

So, to buy gold...

Mamy kilka możliwości, żeby kupić złoto. Będziemy mówiły o kupowaniu złota fizycznego, czyli takiego, że faktycznie fizycznie mam je w ręce, bo są oczywiście również rozwiązania oparte o złoto.

We have several options to buy gold. We will be talking about buying physical gold, meaning that I actually have it in my hand, because there are, of course, also solutions based on gold.

Te tematy sobie zostawimy, mówimy o kupowaniu fizycznie, czyli takiego, które gdzieś tam przechowuję, mam.

We'll leave those topics aside; we are talking about physically buying, meaning something that I have stored somewhere.

Jest takie, myślę, że ciągle to przywiązanie do złota w Polsce jest wbrew pozorom dosyć duże, chociaż przez wiele lat nie było możliwości kupowania złota nazywanego inwestycyjnym.

There is a certain, I think, that the attachment to gold in Poland is quite significant despite appearances, although for many years there was no opportunity to buy gold considered as an investment.

To i tak ta chęć zamieniania tego, co w skarpecie, na biżuterię była, prawda?

So, the desire to exchange what’s in the sock for jewelry was there, right?

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Gdzieś to u nas, gdzieś to tam w nas jest. Ale wracając do twojego pytania, czyli jak możemy kupić.

Somewhere in us, somewhere it's there. But returning to your question, which is how we can buy.

Złoto możemy kupić w prosty sposób, bo możemy przyjść i kupić i wyjść ze złotem. To jest bardzo prosta tak naprawdę transakcja. Nie jest to właśnie żaden skomplikowany model inwestycyjny.

We can buy gold in a simple way, because we can come and buy it and leave with gold. It is actually a very simple transaction. It is not a complicated investment model at all.

Możemy kupić właściwie złoto we wszystkich dużych miastach w Polsce. W salonach grupy Golden Mark, które są we Wrocławiu.

We can buy gold in all major cities in Poland, specifically at the showrooms of the Golden Mark group, which are located in Wrocław.

Tak, tak.

Yes, yes.

W Golden Mark, które są we wszystkich dużych miastach, ale też u innych dystrybutorów. No to już oczywiście pozostawiamy wiadomo wolny wybór. W każdym razie tych podmiotów jest naprawdę dużo.

In Golden Mark, which are in all major cities, but also with other distributors. Well, of course, we leave the choice free. In any case, there are really many of these entities.

Warto sprawdzić te podmioty pod tym kątem, żeby to była duża sieć z historią. No tak jak sprawdzamy każdego innego co dawne.

It's worth checking these entities in this regard to ensure that it is a large network with a history. Just like we check anyone else from the past.

Tak.

Yes.

Czyli ktoś, kto długo działa, kto ma historię. Ważnym tutaj takim wymogiem formalnym jest konieczność wpisania podmiotu handlującego złotem na listę Narodowego Banku Polskiego.

So someone who has been operating for a long time, who has a history. An important formal requirement here is the necessity of registering the gold trading entity on the list of the National Bank of Poland.

Ponieważ to jest tak samo jak...

Because it is the same as...

Tak.

Yes.

Ta sama lista, gdzie kantory, gdzie obrót wartościami dewizowymi. Także każdy sprzedawca złota też musi być na tej liście właśnie podmiotów uprawnionych do sprzedaży.

The same list where currency exchange offices are located, where the turnover of foreign currency values is recorded. Also, every gold seller must be on this list of entities authorized to sell.

Więc to tak z wymogów formalnych. No i jak już wybierzemy taki podmiot, możemy przyjść i po prostu kupić złoto. Może to być sztabka, może to być moneta.

So that's it in terms of formal requirements. Once we choose such an entity, we can come and simply buy gold. It can be a bar or a coin.

Najmniejsza sztabka jaką możemy kupić, mam taką.

The smallest bar we can buy, I have one like that.

Pokaż, pokaż.

Show, show.

Najmniejsza sztabka jaką możemy kupić to będzie sztabka jednogramowa.

The smallest bar we can buy will be a one-gram bar.

Wygląda jak karta SIM.

It looks like a SIM card.

Wygląda jak karta SIM. I jednogramowa, dwugramowa, a nawet większe będą wyglądały wszystkie jak karta SIM.

It looks like a SIM card. One-gram, two-gram, and even larger ones will all look like a SIM card.

Możemy zobaczyć?

Can we see?

Oczywiście. To jest jeden gram. Takie około 300 złotych.

Of course. This is one gram. It's about 300 zlotys.

Wygląda bardzo słodko.

It looks very sweet.

Bardzo chętnie są takie sztabki wybierane na prezenty zamiast gotówki.

Such bars are very eagerly chosen as gifts instead of cash.

Ile ona kosztuje?

How much does it cost?

300 mniej więcej.

About 300.

300 złotych.

300 zlotys.

Mniej więcej.

More or less.

Ok.

Ok.

Oczywiście cena aktualizowana jest na bieżąco, więc to na moment oglądania można sprawdzić. Sztabka jednogramowa.

Of course, the price is updated regularly, so it can be checked at the moment of viewing. A one-gram bar.

Bardzo chętnie wybierana jako prezent. Szczególnie jeśli dajemy coś dzieciom na chrzciny, na komunię, dajemy gotówkę.

Very often chosen as a gift. Especially when giving something to children for baptisms, for communions, we give cash.

Często dajemy gotówkę.

We often give cash.

Ja nie wiem co się stało z moją gotówką na komunię.

I don't know what happened to my cash for the communion.

I potem pojawia się to pytanie co jest z moją gotówką na komunię. O chrzcinach nie wspomnę.

And then the question arises, what about my cash for the communion. I won't even mention the christening.

No bo trudno tą gotówkę przez tyle lat przechowywać, bo ona po prostu będzie miała małą siłę nabywczą. Niewiele za nią kupimy.

Well, it's hard to keep cash for so many years because it will simply have low purchasing power. We won't be able to buy much with it.

Ale jeżeli damy komuś kawałek złota, to tego złota rodzice pewnie już nie spieniężą. Odłożą te... Zresztą kiedyś dawało się kolczyki.

But if we give someone a piece of gold, the parents will probably not cash it in. They will set it aside... By the way, in the past, it was common to give earrings.

To prawda. Łańcuszki złote.

It's true. Gold chains.

Nie będzie nosiła, ale sobie kiedyś sprzeda. To jest wygodniejsze niż te łańcuszki, bo wiadomo, że łańcuszek to też jest koszt wytworzenia.

She won't wear it, but she'll sell it someday. It's more convenient than those chains because, as we know, a chain also has a production cost.

Koszty wytworzenia biżuterii są oczywiście wyższe. To jest po prostu czyste złoto najwyższej próby.

The production costs of jewelry are obviously higher. This is simply pure gold of the highest quality.

Czyli nie mamy tutaj żadnych domieszek w takiej sztabce, tak jak w biżuterii mamy, bo musimy mieć, żeby się nadawała do noszenia.

So we have no impurities in this bar, just like in jewelry, because we need to have them for it to be suitable for wearing.

Więc to jest czyste złoto, taka alternatywa dla gotówki. Jednogramówka. Ale to nie jest najpopularniejszy zakup w Polsce.

So this is pure gold, a kind of alternative to cash. One gram. But it's not the most popular purchase in Poland.

Mhm.

Mhm.

Bo najczęściej kupujemy i w Polsce i na świecie takim standardem kupowania na rynku złota jest uncja.

Because the most common practice for buying gold both in Poland and worldwide is by the ounce.

Uncja, czyli 31,1 gramów. I taką też mam.

An ounce, which is 31.1 grams. And I have one of those too.

Pokaż, pokaż.

Show, show.

Też wygląda jak karta SIM, tylko złota już jest trochę więcej. To jest 31,1.

It also looks like a SIM card, but the gold one is a bit more. It is 31.1.

Już jest cięższa.

It's already heavier.

Już jest cięższa. To w ogóle trzeba zauważyć przy złocie, że małe jest ciężkie, bo one jest gęste.

It's already heavier. One should note with gold that small pieces are heavy because they are dense.

Tak.

Yes.

Czyli mały przedmiot będzie już dość ciężki. To jest uncja. Zarówno w formie sztabki, jak i w formie monety.

So a small object will already be quite heavy. It is an ounce. Both in the form of a bar and in the form of a coin.

Najchętniej i najczęściej wybierana na rynku, no najczęściej wybierany sposób zakupu złota.

The most willingly and most often chosen on the market, or rather, the most frequently chosen method of purchasing gold.

Ile takie coś kosztuje?

How much does something like this cost?

No i właśnie, kosztuje ponad 9 tysięcy. No i teraz sobie ktoś pomyśli, okej, mam zacząć od 9 tysięcy, trochę dużo.

Well, exactly, it costs over 9 thousand. And now someone might think, okay, I have to start from 9 thousand, that's quite a lot.

Bo dlaczego też najczęściej wybierana jest, najchętniej na prezenty, te raczej jako taka forma oszczędzania czy inwestowania?

But why is it most often chosen, especially as a gift, rather as a form of saving or investing?

No bo oczywiście pewne stałe koszty będziemy mieć i w małej i w dużej, więc tutaj cena w przeliczeniu na gram jest taka częściej przez klientów po prostu wybierana.

Well, of course we will have certain fixed costs in both small and large, so here the price per gram is more often simply chosen by customers.

Możemy sobie kupować te mniejsze. Jak sobie przeliczymy na gram, to zaczynamy mieć ochotę na tą większą.

We can buy those smaller ones for ourselves. When we convert it to grams, we start to want the larger one.

Kapety trosimy w miarę jedzenia, tak jak wszędzie.

We worry about the plates as we eat, just like everywhere else.

Tak, dokładnie. Więc zaczynamy mieć ochotę na tą większą, na tą uncjową, ale 9 tysięcy na raz.

Yes, exactly. So we are starting to feel like having the bigger one, the one ounce, but 9 thousand at a time.

Może mam, ale może mam też inne formy oszczędzania. Mówiliśmy o dywersyfikacji, nie warto wszystko od razu w jedną formę wkładać.

Maybe I do, but maybe I also have other forms of saving. We talked about diversification; it’s not worth putting everything into one form right away.

No więc jeśli chcemy kupić uncję, ale bez wydawania jednorazowo tych 9 tysięcy, no i tu wchodzi gold saver, czyli taka możliwość zakupu tej uncjowej.

So if we want to buy an ounce, but without spending that 9 thousand all at once, this is where gold saver comes in, which is a way to purchase that ounce.

4 tysięcy.

4 thousand.

Tak, to są te tabki po kawałku, już od 50 złotych. Możemy kupować za 50 złotych, za 100, za 200.

Yes, these are the tablets in pieces, starting from 50 zlotys. We can buy for 50 zlotys, 100, or 200.

To jaka to jest kwota i jak często kupujemy i za ile to zależy od nas, możemy sobie ustawić. Mówiłyśmy dzisiaj o automatyzacji.

So what amount is that and how often we buy and for how much depends on us, we can set it up ourselves. We talked today about automation.

Czyli taki na przykład stały przelew na 100 złotych, na 50. Możemy sobie płacić za każdy przebiegnięty kilometr albo za cokolwiek innego.

So, for example, a regular transfer of 100 złotych, or 50. We can pay ourselves for every kilometer run or for anything else.

Chcemy sobie, sami sobie wypłacić taką premię. I jak kupimy już łącznie uncję, to wtedy odbieramy fizycznie.

We want to pay ourselves such a bonus. And once we have purchased a total of an ounce, then we will collect it physically.

A wcześniej kupujemy, to jest też dosyć istotne, że nie tyle wpłacamy, co właśnie kupujemy złoto. Czyli kupujemy gram, pół grama, kupujemy już konkretną liczbę gramów złota.

And earlier we buy, it is also quite important that we are not just depositing, but we are actually buying gold. So we buy a gram, half a gram, we are already buying a specific number of grams of gold.

Dlaczego to jest istotne? Dlatego, że odbieramy, gdy mamy uncję, ale w każdej chwili możemy sprzedać. Czyli mogę mieć 5 gramów, 10 gramów w gold saverze i mogę sprzedać.

Why is this important? Because we receive it when we have an ounce, but we can sell it at any time. So I can have 5 grams, 10 grams in the gold saver, and I can sell it.

Czyli mam też tą elastyczność, bo mówiłyśmy o tym, że przy niektórych zależności, gdzie jesteśmy z tym oszczędzaniem, ważna jest też ta elastyczność i dostęp do środków.

So I also have that flexibility, because we talked about the fact that in some dependencies, where we are with this saving, that flexibility and access to resources are also important.

Z drugiej strony ty zwracałaś uwagę na to, że czasem lepiej, żeby one nie były tak bardzo pod ręką. I tu mamy dwa w jednym, bo z jednej strony możesz to szybko sprzedać i po prostu nawet może być tak, że patrzysz, że ta cena idzie w górę i chcesz sprzedać, żeby już zrealizować zysk.

On the other hand, you pointed out that sometimes it's better for them not to be so easily accessible. And here we have two in one because on one hand you can sell it quickly and it may even happen that you see the price going up and you want to sell to realize the profit.

Trochę ja tutaj bym zawsze przestrzegała, że warto się wstrzymać, bo naszym celem było posiadanie uncji. Ale oczywiście gold saver daje taką możliwość, ale z drugiej strony jestem taki trochę bloker, bo nie mam jeszcze uncji, prawda?

I would always advise to be a bit cautious here, as our goal was to have an ounce. But of course, gold saver offers that possibility, but on the other hand, I am somewhat of a blocker, because I don't have an ounce yet, right?

Warto się wstrzymać.

It's worth holding back.

Kupię uncję, będę mogła odebrać fizycznie. Czyli masz tą mentalną myśl, że mogę w każdej chwili sprzedać, ale jednak warto poczekać, aż będę mieć pełno uncji.

I will buy an ounce, I will be able to pick it up physically. So you have that mental thought that I can sell at any moment, but it's still worth waiting until I have a full ounce.

I wiesz, co jest w tym fajne, co mi się podoba? To, że masz możliwość fizycznego dotknięcia tego, bo czasami jak wpłacasz na konto, to te pieniądze są tylko i wyłącznie liczbami jakimiś. I to nie działa tak, moim zdaniem, dobrze na taką analogową osobę, jaką jestem ja.

And you know what’s cool about this, what I like? It’s that you have the possibility of physically touching it, because sometimes when you deposit money into an account, that money is just numbers. And I don’t think it works well for an analog person like me.

Ale tutaj, wiesz, jak mam to, trzymam to w ręce, to czuję, myślę sobie, że jakbym to kupiła, to czułabym się taka, wiesz, dumna, że nie wypłaciłam tego, tylko osiągnęłam ten swój cel.

But here, you know, when I have it in my hand, I feel like if I bought it, I would feel so proud that I didn't pay for it, but achieved my goal instead.

I tym celem właśnie jest to, że na końcu ją masz, trzymasz i co też, no zauważyliśmy oczywiście nie tylko w gold saverze, ale no zajmujemy się w grupie Golden Mark złotem już dużo dłużej, że jak ktoś już ma jedną, to tak chce mieć kolejną.

And this is precisely the goal, that in the end you have it, you hold it, and we noticed, of course not only in the gold saver, but we have been dealing with gold in the Golden Mark group for much longer, that when someone already has one, they want to have another.

Tak.

Yes.

W tym posiadaniu złota, w posiadaniu tej fizycznej formy, więc rzadko jest tak, że ktoś rzeczywiście kończy na jednej.

In this possession of gold, in the possession of this physical form, it is rare for someone to actually end up with just one.

A jest jeszcze jakaś większa niż jedna uncjowa?

Is there a larger size than one ounce?

Oczywiście. Tak, oczywiście. Uncja to jest taka popularna, najpopularniejsza masa. Uncjowe znajdziemy nie tylko sztabki, ale też monety. W gold saverze można też na końcu uncję zamienić sobie na monetę, jeśli wolimy.

Of course. Yes, of course. An ounce is a popular, the most popular measure. You can find not only bars but also coins in ounces. In a gold saver, you can also exchange an ounce for a coin at the end if you prefer.

Oczywiście są też większe, pięćdziesięciogramowe, stugramowe też chętnie można.

Of course, there are also larger ones, fifty-gram, hundred-gram ones are also welcome.

Tak.

Yes.

Sztabki są też chętnie wybierane przez klientów. No taka stugramowa sztabka to już będzie nieco wyższy koszt, ale jeśli chcemy zainwestować, czy też po prostu przechować majątek, ulokować w złocie większą kwotę, to nawet takie stugramówki będą dla nas w pewnym sensie wygodniejsze.

Bars are also eagerly chosen by customers. A hundred-gram bar will indeed be a bit of a higher cost, but if we want to invest or simply store our wealth, allocating a larger amount of gold, even such hundred-gram bars will be somewhat more convenient for us in a sense.

Jaki jest to koszt stugramów?

What is the cost of a hundred grams?

No to będzie powyżej trzydziestu tysięcy gdzieś około, tak.

Well, it will be above thirty thousand, somewhere around that, yes.

I czy ona już wygląda tak jak taka sztabka, która pewnie się każdemu kojarzy?

And does she already look like a bar that probably reminds everyone of that?

Nie, nie, no ona ciągle będzie wyglądała tak, no bo to będzie trzy razy, trzy i trochę.

No, no, she's still going to look like that, because it will be three times, three and a bit.

Ok.

Okay.

Trzy i trochę tego, tak, czyli takie około trzydzieści tysięcy, a taka sztabka jak myślisz.

Three and a bit of that, yes, so around thirty thousand, and what do you think about such a bar?

Taka sztabka, tak.

Such a bar, yes.

Taka sztabka jak myślisz z filmów to jest dwanaście i pół kilo czterysta uncji, czyli to jest dokładnie czterysta razy to.

A bar like you see in the movies weighs twelve and a half kilos, four hundred ounces, which is exactly four hundred times that.

Wow.

Wow.

I to jest taka sztabka, która jest używana w rozliczeniach międzybankowych, więc często jak właśnie mówię o złocie i mówię o kupowaniu złota, to sobie mówię, nie no Maja, no daj spokój, no gdzie taka sztabka.

And this is such a bar that is used in interbank settlements, so often when I talk about gold and buying gold, I say to myself, no, come on Maja, give me a break, where would you get such a bar.

Taka sztaba.

Such a bar.

No gdzie taka sztabka.

Well, where is such a bar?

Gdzie ja będę ją trzymać.

Where will I keep her?

To jest pierwsza rzecz, druga w ogóle jakie to jest duże, ciężkie, nieporęczne. Takie sztabki są używane w rozliczeniach międzybankowych. To jest rzeczywiście wydatek już kilku milionów złotych, ale właśnie nie musimy wcale mieć takiej kwoty.

This is the first thing, the second is just how large, heavy, and unwieldy it is. Such bars are used in interbank settlements. This is indeed an expense of several million zlotys, but we actually do not need to have such an amount at all.

Jeszcze raz to powtórzę, że najczęściej kupowaną jest ta uncja. Dostępne są też mniejsze, bo też pomiędzy tą jednogramówką a uncją, tu mieliśmy trzysta złotych, tu mówimy dziewięć tysięcy, pomiędzy jest też naprawdę jeszcze spory wybór.

I will repeat that the most commonly purchased is the ounce. There are also smaller ones, because there are options between the one-gram piece and the ounce; here we had three hundred zlotys, here we are talking about nine thousand, and there is indeed a substantial selection in between.

Jest ta opcja z gold saverem, więc nie trzeba mieć milionów.

There is this option with the gold saver, so you don't need to have millions.

Ale jeśli chcemy kupować większe, to oczywiście, że będziemy kupować większe.

But if we want to buy bigger ones, then of course we will buy bigger ones.

To oczywiście, że będą też większe. I nie musimy się zaraz nastawiać na tą cegłówę.

Of course there will be bigger ones too. And we don't have to immediately prepare for that brick.

Jeszcze taka ciekawostka tylko z tymi właśnie sztabkami, bo one czasami są na filmach, prawda?

Just a bit of trivia about those bars, because they sometimes appear in movies, right?

Tak, często.

Yes, often.

No na filmach jak się rabuje, to zawsze te bankowe.

Well, in the movies when they rob, it's always the banks.

Moich ulubionych Oceans na przykład.

My favorite Oceans, for example.

Tak, no więc tam zawsze są te największe sztabki. I taka sztabka waży dwanaście i pół w dosyć małym przedmiocie, bo tak jak nawet sprawdziłaś sama.

Yes, well, there are always the largest bars there. And such a bar weighs twelve and a half in quite a small object, because as you checked yourself.

Ciężkie to jest, bardzo takie gęste, prawda?

It's heavy, very thick, isn't it?

No właśnie taka, to jest taka charakterystyczna złota, przez to też nie jest tak prosto je podrobić.

Exactly, it's such a characteristic gold, which is why it's not so easy to counterfeit them.

Że właśnie w małym przedmiocie mamy takie sztabki.

That we have such bars in a small object.

Całkiem spory ciężar. I ta cegła, dwanaście i pół kilo, jak często widzimy, że ktoś tam wrzuca do plecaka, albo gdzieś tam przerzucają.

Quite a significant weight. And that brick, twelve and a half kilos, as we often see, someone just tosses it into their backpack or moves it around.

Nie przerzuciliby ich tak, bo to jest naprawdę duży ciężar w małym przedmiocie.

They wouldn't have thrown them like that, because it's really a heavy burden in a small object.

Nasz mózg nawet nie jest w stanie tego jakby pojąć, że to będzie tak ciężkie, małe.

Our brain can't even begin to understand that it will be so heavy, so small.

A już na pewno nie, jak ktoś sobie wrzuci do plecaka, nie wiadomo ile będzie z nimi biegu.

And definitely not if someone throws them into their backpack; you never know how long they will last.

Magia telewizji, magia kina.

The magic of television, the magic of cinema.

Tak, magia kina ma swoje prawa, więc nie odbierajmy jej tego.

Yes, the magic of cinema has its rights, so let's not take that away from it.

Nie obawiajmy się tego kupując Uncję.

Let's not be afraid of this when buying an ounce.

Nie kupimy zaraz.

We won't buy it right away.

Nie odbieramy całego sejfu z Ocean's Eleven, tylko możemy zacząć od tych Uncjowych.

We're not taking the whole safe from Ocean's Eleven, we can only start with those Uncles'.

Mała, poręczna, można też w każdej chwili ją, właśnie w odróżnieniu od tych bankowych, zabrać.

Small, handy, and you can take it at any time, unlike those bank ones.

Jeśli potrzebujemy zabrać gdzieś nasz majątek ze sobą.

If we need to take our property with us somewhere.

Oby nam się to nie zdarzało w jakichś nieprzyjemnych okolicznościach.

I hope this doesn't happen to us in any unpleasant circumstances.

Ale może być taka sytuacja, że musimy też część tego majątku ze sobą zabrać.

But there may be a situation where we also need to take some of this property with us.

No więc złoto się do tego jak najbardziej nadaje.

So gold is definitely suitable for that.

Super, świetne rozwiązanie.

Great, excellent solution.

Czyli teraz, jeżeli wracając do domu po nagraniu

So now, if returning home after the recording

naszego odcinka, chciałabym kupić to złoto, to co robię?

In our episode, I would like to buy this gold, so what do I do?

Wchodzę na stronę Goldsaver i co dalej?

I go to the Goldsaver website and what next?

Jeśli chcesz kupować w Goldsaver, to wchodzę na stronę Goldsaver, rejestruję się

If you want to buy at Goldsaver, then I go to the Goldsaver website, register.

i mogę już zacząć kupować.

And I can already start buying.

Tutaj nie ma żadnych dodatkowych formalności.

There are no additional formalities here.

Trzeba podać tylko niezbędne dane.

Only essential information needs to be provided.

No i możemy zacząć kupować od dowolnej kwoty.

Now we can start buying from any amount.

Minimalnie to jest to 50 złotych, o których już mówiłyśmy.

The minimum is 50 zlotys, which we have already talked about.

Może być 100, może być 200, może być 500.

It can be 100, it can be 200, it can be 500.

Mogę kupić...

I can buy...

Raz w miesiącu, raz w tygodniu mogę ustawić zlecenie stałe.

Once a month, once a week I can set up a standing order.

Tak jak mi się to po prostu spina, podoba, tak jak chcę.

Just the way it all comes together for me, I like it, just the way I want.

Dokładnie. Jak chcę, mogę sobie ustawić zlecenie stałe na 100 złotych,

Exactly. If I want, I can set a standing order for 100 zlotys.

a oprócz tego sobie dokupować w momencie, w którym po prostu mam jakieś wolne dodatkowe środki.

And besides that, I will buy more when I simply have some extra funds available.

I jak już kupię pełną uncję, czyli te 31,1 gramów, co jest ważne,

And when I buy a full ounce, which is 31.1 grams, what is important,

zawsze kupujesz po aktualnym kursie.

You always buy at the current rate.

Bo mówiłyśmy o tym, że kurs złota cały czas się zmienia.

Because we were talking about the fact that the price of gold is constantly changing.

Więc dzisiaj kupuję po dzisiejszym, jutro po jutrzejszym, za tydzień po jeszcze innym.

So today I buy based on today's, tomorrow based on tomorrow's, and in a week based on yet another one.

Co też przy okazji tutaj osiągamy.

What are we achieving here by the way?

Uśredniamy cenę.

We are averaging the price.

Bo jak inwestujemy, oszczędzamy, nigdy nie wiemy, czy kupiliśmy na górce, czy nie.

Because when we invest and save, we never know if we bought at the peak or not.

Czy będzie jeszcze cena wyższa, czy będzie spadała.

Will the price go up again, or will it be decreasing?

A jak kupujemy po kawałku, no to też cenę koniec końców sobie uśrednimy.

And when we buy it piece by piece, we will also average out the price in the end.

Więc uśredniamy cenę.

So we average the price.

I jak kupimy już pełną uncję, to możemy ją odebrać.

And when we buy a full ounce, we can pick it up.

Możemy ją zostawić w depozycie, jeśli nie chcemy jej odbierać.

We can leave it in deposit if we don't want to pick it up.

Chociaż raczej...

Although rather...

Wszyscy odbierają, tak?

Everyone is picking up, right?

Raczej wszyscy odbierają, bo po to kupują fizyczną, żeby ją fizycznie odebrać.

Rather, everyone picks it up because they buy the physical item to receive it physically.

Możemy sprzedać.

We can sell.

Już mówiłam parę razy, że możemy sprzedać i wtedy, gdy mamy uncję i wcześniej.

I have already said several times that we can sell both when we have an ounce and earlier.

Więc tutaj rejestracja formalności.

So here is the registration of formalities.

Nie mamy żadnych skomplikowanych konieczności.

We have no complicated necessities.

Czy nawet nie musimy nigdzie iść.

Do we not even have to go anywhere?

Czy jest to dużo prostsze niż założenie konta w banku.

Is this much simpler than opening a bank account?

Nawet w porównaniu do założenia konta w banku online.

Even when compared to opening an online bank account.

Po prostu jak w sklepie internetowym.

Just like in an online store.

Bo to jest po prostu sklep internetowy ze złotem.

Because it is simply an online store with gold.

A jeżeli chcemy kupić od razu taką, czy taką, czy jakąkolwiek inną.

And if we want to buy this one, or that one, or any other.

To po prostu idziemy do sklepu.

We're just going to the store.

I kupujemy i wychodzimy ze złotem.

And we buy and leave with gold.

Oczywiście Golden Mark, czyli ta marka, matka, że tak powiem, nad Goldsaverem.

Of course, Golden Mark, that brand, the mother, so to speak, above Goldsaver.

Też ma i sklep internetowy i salony stacjonarne.

It also has an online store and stationary shops.

Więc możliwości masz dużo.

So you have many possibilities.

Możesz pójść stacjonarnie do salonu.

You can go to the salon in person.

Możesz kupić przez internet.

You can buy online.

Albo kupować po kawałku w Goldsaverze.

Or buy in pieces at Goldsaver.

Wydaje się to takie przyjazne laikom.

It seems so friendly to amateurs.

Czyli jeżeli ja do tej pory nic nie wiedziałam o inwestowaniu.

So if I didn't know anything about investing until now.

A nawet o oszczędzaniu, jak się okazuje.

And even about saving, as it turns out.

To mogę śmiało sobie zacząć od tego.

I can confidently start with that.

Bo nie czuję się przytłoczona tym jak na przykład, nie wiem, krypto.

Because I don't feel overwhelmed by it like, for instance, I don't know, crypto.

Bo tego w ogóle nie rozumiem.

Because I don't understand that at all.

A każdy to robi.

And everyone does it.

Teraz się okazuje, że to wcale nie jest takie bezpieczne.

Now it turns out that it is not safe at all.

Więc warto jest wdrożyć się w ten temat.

So it's worth getting into this topic.

Stosując właśnie takie oszczędzanie i inwestycje niskiego ryzyka.

Using just such saving and low-risk investments.

Jakie są jeszcze inne możliwości inwestowania?

What are the other investment options?

No właśnie możliwości jest dużo.

Indeed, there are many possibilities.

To też trochę zależy od tego, na co my mamy ochotę.

That also depends a bit on what we feel like.

Jeśli mówimy o takich rozwiązaniach prostych.

If we are talking about such simple solutions.

No pewnie wiele osób powie, że kryptowaluty też wcale nie są takie skomplikowane.

Well, many people will say that cryptocurrencies are not that complicated either.

Nie czuję się ekspertem od kryptowalut.

I don't feel like an expert in cryptocurrencies.

Więc tutaj się zupełnie nie wypowiem.

So I won't comment on this at all.

Na pewno są popularne.

They are definitely popular.

I na pewno też po prostu jest to związane z obietnicą dużego zysku.

And it is certainly also related to the promise of a large profit.

Na to powinniśmy zawsze uważać.

We should always be cautious about that.

Na obietnicę dużego zysku.

On the promise of a big profit.

I jakby wiedzieć, z czego ten zysk ma wynikać.

And as if to know what this profit is supposed to come from.

Czy my to rozumiemy.

Do we understand this?

Bo możliwe, że rozumiemy i godzimy się z pewnym ryzykiem.

Because it is possible that we understand and accept certain risks.

A możliwe, że nie.

And it may not be.

Jeśli idzie o takie rozwiązania proste.

When it comes to such simple solutions.

Zabezpieczne uważane są oczywiście złoto i nieruchomości od lat.

Gold and real estate have of course been considered safe havens for years.

Złoto, niski prog wejścia, nieruchomości.

Gold, low entry threshold, real estate.

Jeśli chcemy je potraktować inwestycyjnie.

If we want to treat it as an investment.

To raczej nie powinniśmy ich kupować na kredyt.

We probably shouldn't buy them on credit.

Więc tutaj będziemy mieć troszeczkę wyższą.

So here we will have a little bit higher.

Sporo wyższą.

Much higher.

Barierę wejścia, żeby taką nieruchomość kupić.

The barrier to entry to buy such a property.

No i nie tak płynnie potem tą nieruchomość odsprzedamy.

Well, we won't sell that property so smoothly afterwards.

Bo żeby odsprzedać nieruchomość musimy znaleźć klienta.

Because to resell the property we need to find a buyer.

Na konkretnie naszą nieruchomość.

Specifically about our property.

Złoto to złoto.

Gold is gold.

Która jest prosta do wyceny.

Which is easy to price.

Prosta do sprzedania od ręki.

Simple for sale immediately.

Takie rozwiązania, które też uważane są za bezpieczne.

Such solutions are also considered to be safe.

No to oczywiście obligacje.

Well, of course, it's bonds.

Czy to oszczędzanie, czy bardziej inwestowanie.

Is it saving or more like investing?

To zawsze te tematy są trochę płynne.

These topics are always a bit fluid.

To jest też związane już bardziej z zaufaniem do państwa.

This is also more related to trust in the state.

Do instytucji.

To the institutions.

Takie rozwiązania, o których już powiedziałam też parę razy.

Such solutions, which I have mentioned a few times already.

To inwestowanie z robodoradcą.

It's investing with a robo-advisor.

No my tego w Goldsaver nie oferujemy.

Well, we don't offer that in Goldsaver.

Ale na pewno z łatwością.

But certainly with ease.

Wszyscy, którzy słuchają i oglądają sobie wygooglują.

Everyone who listens and watches will Google it for themselves.

Platform i rozwiązań też jest kilka.

There are several platforms and solutions as well.

I też można zacząć od niewielkich kwot.

One can also start with small amounts.

Inwestujemy wtedy nie w konkretny podmiot, nie w konkretne akcje.

We invest then not in a specific entity, not in specific shares.

Tylko tak jakby w cały rynek.

Only as if for the entire market.

Firma i algorytm robi to za nas.

The company and the algorithm do it for us.

Więc to też jest takie rozwiązanie łatwe, wygodne i przyjazne na początek.

So, this is also an easy, convenient, and friendly solution to start with.

Jeśli oczywiście chcemy pójść gdzieś dalej.

If of course we want to go somewhere further.

No to już wchodzimy gdzieś tam osobiście w rynek akcji.

Well, we are already personally entering the stock market.

Tutaj już konieczne będzie posiadanie rachunku maklerskiego.

Here, it will be necessary to have a brokerage account.

Czy to też nie jest coś takiego poza naszym dostępem?

Isn't this also something beyond our access?

Fajnie jest tak podejść do tych wszystkich pojęć.

It's nice to approach all these concepts this way.

Nie jako, o Boże co to takiego jest, nigdy o tym nie słyszałam.

Not like, oh God, what is this, I have never heard of it.

Ale właśnie bardziej tak zastanowić się.

But actually, it's more like to think about it.

No okej, mogę to sprawdzić, prawda?

Okay, I can check this, right?

Jestem przecież już dorosła i stanowię o sobie.

I am already an adult and I make my own decisions.

Więc mogę również zgłębić ten obszar, który do tej pory był dla mnie jakimś niedostępnym obszarem.

So I can also explore this area, which up to now has been somewhat inaccessible to me.

I myślę, że...

And I think that...

Z tej naszej rozmowy już tak podsumowując.

To summarize our conversation.

Ważne jest to, żeby wyciągnąć sobie wnioski, jeżeli chodzi o oszczędzanie i inwestowanie.

It is important to draw conclusions when it comes to saving and investing.

Że to nie jest tak, że tylko duże sumy pieniędzy możemy inwestować.

It's not that we can only invest large sums of money.

Że możemy zacząć od tych małych kwot.

That we can start with these small amounts.

I Gold Saver jest, myślę, fantastyczną opcją do tego, żeby w ogóle rozpocząć swoją przygodę z oszczędzaniem i inwestowaniem.

I think Gold Saver is a fantastic option to start your journey with saving and investing.

Fajne było to, co powiedziałaś o...

It was nice what you said about...

O tym, że oszczędzanie nie musi nam kojarzyć się z tym takim negatywnym aspektem.

That saving doesn't have to be associated with a negative aspect.

Czyli z tym, że coś sobie musimy odmówić, żeby stworzyć poduszkę bezpieczeństwa, która przełoży się na nasz wellbeing finansowy.

So, with the fact that we have to deny ourselves something in order to create a safety cushion that will translate into our financial well-being.

Więc tutaj możemy pomyśleć o tym, w jaki sposób zdywersyfikować źródła naszego dochodu.

So here we can think about how to diversify our sources of income.

Ale to, co jest najważniejsze, myślę, że też dużo z tej dzisiejszej rozmowy wyniosę dla siebie.

But what is most important, I think I will take a lot from today's conversation for myself.

To to, żeby przede wszystkim wiedzieć, na czym stoimy.

This is primarily to know where we stand.

I wiedzieć, ile mamy tych kosztów.

And to know how many of these costs we have.

Ile mamy tych dochodów.

How much do we have in revenues?

I ile tak naprawdę pieniędzy powinniśmy trzymać.

And how much money should we actually keep?

Tak w cudzysłów to biorę.

Yes, I take that in quotation marks.

Jeżeli chodzi o taką naszą poduszkę bezpieczeństwa, żeby czuć się spokojnie, bezpiecznie.

As for our safety cushion, to feel calm and secure.

Mieć to bezpieczeństwo finansowe i czuć, że ten wellbeing finansowy mamy zaspokojony.

To have financial security and feel that our financial wellbeing is fulfilled.

Bo to nie o to chodzi, żeby z miesiąca na miesiąc, ok, dobra, dałam radę i lecę dalej.

Because it's not about getting through from month to month, okay, fine, I've managed and I'm moving on.

Tylko pomyśleć trochę o sobie, jako o tej takiej przyszłej wersji mnie, która nie martwi się o takie rzeczy, która ma to już ogarnięte.

Just to think a little about myself, as that future version of me who doesn't worry about such things, who has it all figured out.

Dokładnie. Myślę, że ważne jest to, żeby zacząć.

Exactly. I think it's important to get started.

My dzisiaj powiedziałyśmy o wielu rzeczach, nie musimy od nich wszystkich zaczynać.

Today we talked about many things; we don't have to start with all of them.

No ale poszukajmy, nie bójmy się zacząć myśleć o swoich finansach.

Well, let's look for it, let's not be afraid to start thinking about our finances.

I znaleźć to, co jest dla nas takie najważniejsze na początek.

And to find what is the most important for us to start with.

Czy właśnie na początek już chcemy zacząć odkładać.

Do we want to start saving right from the beginning?

Czy może właśnie możemy pomyśleć na razie o tym naszym balansie takim comiesięcznym.

Can we maybe think for now about our monthly balance?

Czy my wychodzimy na plus, czy my wychodzimy na minus.

Are we breaking even, or are we at a loss?

I z którą stroną tego równania coś zrobić.

And to do something with one side of this equation.

Bo już to mówiłam, ale podkreślę to jeszcze raz.

Because I already said it, but I will emphasize it once again.

Nie zapominajmy o tej stronie, nie tylko gdzie są wydatki, tylko też o tej, gdzie są wpływy.

Let's not forget about this page, not only where the expenses are, but also about the one where the revenues are.

Bo może tutaj naprawdę możemy też mieć.

Because maybe here we can really have it too.

Przestrzeń, nie bójmy się myśleć o tej stronie.

Space, let's not be afraid to think about this aspect.

Tak, jak możemy zarobić więcej.

Yes, how can we earn more?

Bo przecież, jak to się mówi, pieniądze leżą na ulicy, trzeba się tylko po nie schylić.

Because, as they say, money is lying on the street; you just have to bend down to pick it up.

Tym pięknym powiedzeniem kończę nasz dzisiejszy odcinek.

With this beautiful saying, I conclude our episode today.

Marta, bardzo dziękuję Ci za Twoje cenne wskazówki.

Marta, thank you very much for your valuable advice.

Naprawdę nauczyłam się wielu przydatnych rzeczy dzisiaj.

I really learned a lot of useful things today.

Dziękuję.

Thank you.

Dzięki.

Thanks.