ŚLĄZAQ. Profesor Tomasz Pietrzykowski o „fantastycznej symbolice” i szansach jakie daje Europejskie Miasto Nauki

Maciej Poloczek, witam w Ślązaku, czyli cyklu rozmów w portalu Ślązak.

Maciej Poloczek, welcome to Ślązak, the series of conversations on the Ślązak portal.

Moim gościem jest prof. Tomasz Piotrzykowski,

My guest is Prof. Tomasz Piotrzykowski.

prorektor Uniwersytetu Śląskiego. Dzień dobry.

Vice-Rector of the Silesian University. Good morning.

Dzień dobry.

Good morning.

Panie profesorze, to chyba dosyć symboliczne,

Professor, that's quite symbolic, I believe.

że w dwudziestolecie naszego wejścia do Unii Europejskiej

that in the twentieth anniversary of our entry into the European Union

Katowice są europejskim miastem nauki.

Katowice is a European city of science.

Przyznam, że my nie myśleliśmy w kategoriach obchodów dwudziestolecia,

I must admit that we did not think in terms of celebrating the twentieth anniversary,

aplikując o uzyskanie tego tytułu,

applying for this title,

ale rzeczywiście zbiegło się to w sposób fantastycznie symboliczny,

but it really coincided in a fantastically symbolic way,

bo przypomnę, że ta symbolika nie sprawdza się tylko do tego,

because I remind you that this symbolism is not only applicable to this,

że Katowice są europejskim miastem nauki w dwudziestolecie

that Katowice is a European city of science in the twenty-year period

uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej,

Poland's participation in the European Union,

ale Katowice są pierwszym miastem z tak zwanej Nowej Europy,

but Katowice is the first city from the so-called New Europe,

ze wszystkich krajów, które wówczas przystąpiły razem z nami,

from all the countries that joined along with us at that time,

dziesięciu, do Unii Europejskiej, które ten wspaniały tytuł uzyskały,

ten countries that have won this wonderful title in the European Union,

więc jest to w pewnym sensie ukorzenienie,

so it is in a sense a rooting,

ukoronowanie tych dwudziestu lat Europy Środkowo-Wschodniej w Unii Europejskiej

the culmination of these twenty years of Central and Eastern Europe in the European Union

i w jakimś sensie wyrównanie, można powiedzieć,

and in a sense, a balancing, one could say,

postrzegania pod względem udziału w tym życiu naukowym Europy,

perception in terms of participation in this scientific life of Europe,

przestrzeni Europy, badaczy, studentów, doktorantów z naszej części kontynentu.

the space of Europe, researchers, students, and doctoral candidates from our part of the continent.

Dla tych, którzy jeszcze nie wiedzą, czym jest,

For those who still do not know what it is,

co to jest Europejskie Miasto Nauki?

What is the European City of Science?

To jest inicjatywa współorganizowana i współfinansowana

This is an initiative co-organized and co-financed.

przez Komisję Europejską i Stowarzyszenie Euroscience,

by the European Commission and the Euroscience Association,

która troszeczkę na wzór, choć jest wiele różnic,

which is somewhat similar, although there are many differences,

ale troszeczkę na wzór Europejskiej Stolicy Kultury,

but a little bit in the style of the European Capital of Culture,

od dwudziestu lat mniej więcej, po raz kolejny to dwudziestolecie nam tutaj się pojawia,

for about twenty years, this decade is appearing here once again,

wyłania miasta, które...

emerges cities that...

...gotowe są do tego, żeby przez, po pierwsze zorganizować taką najważniejszą,

...are ready for that, to first of all organize such the most important,

kluczową, można powiedzieć, w Europie konferencję, kongres, można powiedzieć,

a key, one could say, conference in Europe, a congress, one could say,

związany z organizacją funkcjonowania nauki w Unii Europejskiej.

related to the organization of the functioning of science in the European Union.

Mają do tego warunki.

They have the conditions for it.

No my, nawiasem mówiąc, tylko dzięki Międzynarodowemu Centrum Kongresowemu,

Well, by the way, only thanks to the International Congress Center,

które się pojawiło...

which has appeared...

Też dzięki Unii Europejskiej.

Also thanks to the European Union.

...dzięki Unii Europejskiej,

...thanks to the European Union,

Też dzięki Unii Europejskiej.

Also thanks to the European Union.

...Kongresowi Komunijnym, ten warunek spełniliśmy.

...We have fulfilled this condition for the Communion Congress.

Było gdzie to zrobić i to rzeczywiście są warunki,

There was a place to do it, and those are indeed the conditions.

których się absolutnie, również w skali europejskiej, nie mamy zupełnie czego wstydzić.

which we absolutely have nothing to be ashamed of, even on a European scale.

Ale oprócz tego, przez cały rok zobowiązaliśmy się do tego,

But apart from that, throughout the year we have committed ourselves to this,

żeby organizować różnego rodzaju wydarzenia, od takich stricte naukowych,

to organize various types of events, from strictly scientific ones,

po popularyzujące naukę, czy wciągające obywateli, młodzież szkolną,

"on popularizing science or involving citizens and school youth,"

również w przedsięwzięcia naukowe.

also in scientific endeavors.

W naszym przypadku,

In our case,

podzieliliśmy ten rok na pięćdziesiąt tygodni,

we divided this year into fifty weeks,

pięćdziesiąt tygodni tematycznych.

fifty thematic weeks.

I każdy kolejny tydzień odbywa się pod pewnym hasłem,

And each subsequent week takes place under a certain theme,

wokół którego różne tego rodzaju wydarzenia,

around which various such events,

czy na uczelniach, czy w przestrzeniach publicznych, na rynku w Katowicach,

whether at universities, in public spaces, in the market in Katowice,

w powstałym specjalnie w tym celu Science Corner

in the specially created Science Corner for this purpose

obiekcie się odbywają.

They take place at the facility.

No i jak na razie jesteśmy bardzo zadowoleni, zbywają wydarzenia, które się cieszą,

Well, so far we are very satisfied, there are events that are enjoyable.

wtedy ogólnym takim gigantycznym powodzeniem i sukcesem frekwencyjnym.

then with a general huge success and attendance.

No i takim symbolicznym rozpoczęciem

And with such a symbolic beginning.

obchodów Europejskiego Miasta Nauki w Katowicach

celebrations of the European City of Science in Katowice

był grudniowy Festiwal Nauki,

there was a December Science Festival,

który pobił kolejny rekord.

which broke another record.

Każda edycja tego Festiwalu reakt z Wielką Orkiestrą Świąteczna i J conveno,

Every edition of this Festival reacts with the Great Orchestra of Christmas Charity and J conveno.

że co roku bijemy kolejny rekord zebranych środków,

that every year we break another record for the amount of funds raised,

w porównaniu z poprzednimi.

compared to the previous ones.

na Festiwalu Nauki i to już jest w tej chwili w ciągu trzech dni,

at the Science Festival and it is already happening right now over the course of three days,

trzech, czterech dni odbywania się tego Festiwalu.

three or four days of the Festival taking place.

Dobrych kilkadziesiąt tysięcy ludzi, powyżej pięćdziesięciu tysięcy

Several tens of thousands of people, over fifty thousand.

uczestników w tym roku wzięło w tym udział, więc samo w sobie to wydarzenie,

participants took part in this this year, so the event itself,

które, tak jak powiedziałem, inaugurowało Miasto Nauki,

which, as I said, inaugurated the City of Science,

ale samo w sobie to wydarzenie, które się odbywa co roku,

but by itself, it is an event that takes place every year,

jest już, można powiedzieć, pewnym fenomenem na skalę europejską.

It is already, so to speak, a certain phenomenon on a European scale.

To pokazuje, jak wielkie zapotrzebowanie, jak wielki głód na kontakt również

This shows how great the demand is, how great the hunger for contact is as well.

z taką przystępnie podaną nauką również w naszym regionie doskwiera,

such accessible science is also lacking in our region.

więc z tego punktu widzenia można powiedzieć, że Europejskie Miasto Nauki

so from this point of view, one could say that the European City of Science

uostrzałem w dziesiątkę.

a shot to the bullseye.

No właśnie, jesteśmy mniej więcej na jednej trzeciej tego roku

That's right, we are roughly a third of the way through this year.

pełnego wydarzeń, czyli z tego, co Pan mówi, rozumiem,

full of events, that is, from what you are saying, I understand,

że to już jest zauważalne, że ludzie, którzy może nawet wcześniej nie wiedzieli,

that it is already noticeable that people who may not have even known before,

że coś takiego jest, będzie, angażują się.

that something like this exists, will exist, they are getting involved.

To jest zauważalne i myślę, że powinniśmy na to patrzeć przynajmniej

This is noticeable and I think we should look at it at least.

jako bardzo ważnym kroku mającym wyjść naprzeciw dwóm istotnym problemom

as a very important step towards addressing two significant issues

naszego regionu, nie tylko środowiska naukowego, bo przecież my nie robimy

of our region, not only the scientific community, because after all we are not doing

tego dla siebie, tylko robimy to bardziej po to, żeby nauka w większym stopniu

We do this not just for ourselves, but rather to enhance learning to a greater extent.

przyczyniała się, można powiedzieć, do rozwoju do tego,

it contributed, you could say, to the development of this,

do sukcesu naszego regionu, naszego otoczenia.

to the success of our region, our environment.

I pierwszym z tych powodów, czy problemów, które staramy się

And the first of these reasons, or problems, that we are trying to address

tymi wydarzeniami zaadresować, no to jest po prostu dramatyczny

to address these events, well it's just dramatic

odpływ młodych ludzi z naszego regionu.

the emigration of young people from our region.

Wszyscy wiemy, że depopulacja, że jest nas coraz mniej,

We all know that depopulation is happening, that there are fewer and fewer of us.

że nasz region nadotyka szczególnie istotnie.

that our region is particularly affected.

No i sam w sobie spadek ludności to jedna rzecz, ale jeszcze istotniejszym

Well, the decline in population itself is one thing, but even more important...

tego elementem jest to, że

this element is that

to powoduje, że ubywa przede wszystkim ludzi młodych.

This causes a decrease, primarily in the number of young people.

Dochodzi do pewnego zdeformowania, można powiedzieć,

There is a certain deformation, you could say.

struktury wiekowej społeczeństwa, co prędzej czy później,

age structure of society, sooner or later,

jeśli sobie z tym nie poradzimy, to prędzej czy później

if we don't manage this, sooner or later

to się bardzo poważnie odbije, już się odbija na dynamice gospodarczej,

this will have very serious repercussions, it is already affecting the economic dynamics,

na innowacyjności, kreatywności.

on innovation, creativity.

Czyli rozumiem, że to wszystko, co się dzieje w ramach

So I understand that this is everything that is happening within the framework of

Europejskiego Miasta Nauki ma w jakiś sposób temu zapobiec.

The European City of Science aims to prevent this in some way.

Tak jest.

Yes, it is.

To znaczy ma pokazać nasz region jako region szans,

It means it has to show our region as a region of opportunities.

jako region atrakcyjny, jako region, w którym można odkryć rzeczy,

as an attractive region, as a region where one can discover things,

których mało kto by się spodziewał, kierując się różnego rodzaju stereotypami.

which few would expect, guided by various types of stereotypes.

I mam wrażenie, że to nam się udaje, prawda?

And I have the impression that we are succeeding, right?

Pokazać mniej znaną i mniej oczywistą twarz, można powiedzieć,

To show a less known and less obvious face, one could say,

która dla wielu pasjonatów, można powiedzieć, wiedzy,

which for many enthusiasts, one could say, knowledge,

zwłaszcza w młodych pokoleniach, no jest takim doświadczeniem otwierającym,

especially in young generations, it is such an opening experience,

znaczy, że to wszystko jest również u nas, prawda?

It means that all of this is also here with us, right?

Czasem cudze chwalicie, swojego nie znacie, prawda?

Sometimes you praise others, but you don't appreciate your own, right?

Okazuje się, że coś, co kojarzymy z zupełnie innymi miejscami na świecie

It turns out that something we associate with completely different places in the world...

się w fantastyczny, na światowym poziomie, sposób rozwija również u nas.

is also developing in a fantastic, world-class way here with us.

I to jest pierwsza rzecz.

And that is the first thing.

A druga to taka, że nasz region w dalszym ciągu poszukuje odpowiedzi

And the second is that our region is still seeking answers.

na pytanie, co po węglu, co po przemyśle, tym tradycyjnym,

to the question of what comes after coal, what comes after the traditional industry,

na którym wyrośliśmy, na którym nasza, można powiedzieć, gospodarcza prosperity

on which we grew up, on which our economic prosperity, so to speak, depends

i potęga i specyfika naszego regionu została zbudowana.

The power and specificity of our region have been established.

No i my staramy się, jakby przemycać, można powiedzieć, taki komunikat,

Well, we are trying to, in a way, convey such a message.

że właśnie takim, w pewnym sensie mówiąc, nowym przemysłem regionu

that it is precisely such, in a certain sense, a new industry of the region

może być właśnie nauka i edukacja wyższa.

It could be exactly science and higher education.

Mamy duże nagromadzenie, można powiedzieć, skoncentrowanie środowiska naukowego

We have a large accumulation, one could say, a concentration of the scientific community.

i sięgnięcie głębiej do tych zasobów, no może, jakby dać nam,

and reaching deeper into those resources, well, maybe, if we could be given to us,

pewne koło zamachowe, dzięki któremu będziemy w stanie kreować

a certain flywheel, thanks to which we will be able to create

różnego rodzaju przedsięwzięcia, również biznesowe, gospodarcze,

various types of ventures, including business and economic ones,

przemysłowe, technologiczne, no które taki drugi oddech, takie drugie życie

industrial, technological, then a second breath, a second life

tej naszej tradycji, można powiedzieć, gospodarczo-przemysłowej dadzą.

this our tradition, one could say, will provide economic-industrial benefits.

I w żaden inny sposób to się nie stanie, znaczy nie ma co czekać na cud,

And in no other way will it happen, which means there is no point in waiting for a miracle.

po prostu trzeba próbować wykreować to przy pomocy tego, co mamy najlepszego,

You just have to try to create it using what we have best.

a to, co mamy pod tym względem najlepszego, znajduje się właśnie w uczelniach

What we have best in this regard is found precisely in universities.

i instytutach badawczych naszego regionu.

and research institutes in our region.

To jeśli nie stamtąd, to znikąd indziej te pomysły i ten wkład intelektualny

So if not from there, then from nowhere else those ideas and that intellectual contribution.

nie przyjdzie, w związku z czym my się staramy też, jak gdyby,

he won't come, which is why we are also trying, as it were,

dzięki temu trochę postawić, mówiąc obrazowo, te nasze osiągnięcia,

thanks to that, we can somewhat showcase, to put it figuratively, our achievements,

te nasze talenty naukowe przed oczy decydentów, prawda?

Our scientific talents in front of the decision-makers, right?

Żeby nie, żeby szukając, że tak powiem, pomysłów na to, co dalej

In order not to, seeking, so to speak, ideas for what's next.

po transformacji naszego regionu, po tym kolejnym już finalnym etapie

after the transformation of our region, after this already final stage

transformacji poprzemysłowej naszego regionu.

post-industrial transformation of our region.

Tylko problem, przepraszam, że przerwę, problem polega na tym,

The only problem, I'm sorry to interrupt, is that the problem is,

że ci decydenci muszą to dostrzec i posłuchać.

that these decision-makers must see it and listen.

No właśnie, dlatego taki hałas wokół tego, takie nagłaśnianie, prawda?

Exactly, that's why there's so much noise about it, so much hype, right?

A nie tylko prowadzenie sobie swoich badań w czterech ścianach laboratoriów

And not just conducting your own research within the four walls of laboratories.

ma również to na celu, prawda? Po pierwsze pokazanie nas,

It also aims to do this, right? First of all, to show us,

naszym mieszkańcom społeczeństwu po to, żeby żegnać się już ostatecznie

to our residents and the community to say goodbye once and for all.

z tym takim odchodzącym w przeszłość stereotypowym postrzeganiem

with this such an outdated stereotypical perception

naszego regionu, również przez nas samych, nie tylko przez innych,

our region, also by ourselves, not just by others,

ale przede wszystkim także decydentom, prawda? Żeby sobie uświadomili,

but above all to the decision-makers, right? So that they realize,

czym my dysponujemy. My tak pół żartem trochę mówiliśmy, że gdyby tak

what we have. We were joking a bit that if it were like this

na mapie centrum Katowic podświetlić te obiekty, które mają charakter akademicki,

highlight on the map of the center of Katowice those objects that have an academic character,

czy naukowy, to nagle byśmy sobie uświadomili, że po prostu...

whether scientific, we would suddenly realize that simply...

Oczywiście, że to jest po prostu wielka sieć, która można powiedzieć

Of course, it is simply a great network, one could say.

oplata całe miasto, z czego mało kto sobie zdaje sprawę, bo my sobie

The payment covers the whole city, of which few people realize because we do.

niesprawiedliwie, nawet osoby, które funkcjonują w tych obiektach,

unfairly, even people who function in these facilities,

niespecjalnie z tego zdajemy sprawę, więc to jest drugie dno, można powiedzieć,

we don't really realize it, so there is a deeper meaning, you could say,

tego pomysłu z Europejskim Miastem Nauki, żeby właśnie postawić nas przed oczami, prawda?

this idea of the European City of Science, to really put us in the spotlight, right?

Czy nasz kraj.

Is our country.

Na tych stołach, przy których podejmowane są decyzje, żeby szukając

At these tables, where decisions are made, to seek

gdzieś tam, prawda, inspiracji, pomysłów, nie rozglądać się w pierwszej kolejności

somewhere out there, right, inspiration, ideas, not to look around first

po świecie, tylko w pierwszej kolejności spojrzeć w najbliższe otoczenie,

In the world, the first thing to do is to look at the nearest surroundings.

czym dysponujemy i co może się do tego przydać.

what we have and what might be useful for that.

Tytuł Europejskiego Miasta Nauki to jest efekt, jeden z efektów naszego

The title of European City of Science is one of the results of our efforts.

członkostwa w Unii Europejskiej, a co na naszym członkostwie przez te 20 lat

membership in the European Union, and what has our membership brought over these 20 years

zyskało środowisko akademickie, studenci nauka w naszym kraju?

What has the academic environment, students, and education gained in our country?

Czy w tym regionie?

In this region?

Na to pytanie właściwie o tyle trudno odpowiedzieć, że po pierwsze współpraca

It is actually difficult to answer this question primarily because collaboration.

europejska stała się po prostu tak integralnym elementem pewnego

European has simply become such an integral element of a certain

codziennego krwioobiegu, można powiedzieć, funkcjonowania uczelni,

daily circulation, one could say, functioning of the university,

a z drugiej strony my staliśmy się częścią krwioobiegu życia naukowego,

on the other hand, we have become part of the bloodstream of scientific life,

akademickiego Europy, że w tym znaczeniu trudno na to pytanie odpowiedzieć,

the academic Europe, that in this sense it is difficult to answer this question,

bo trudno sobie było wyobrazić funkcjonowanie poza tym jakby środowiskiem,

because it was hard to imagine functioning outside of that kind of environment,

gdybyśmy mieli być izolowani, na to od biedy, ale nawet w tym przypadku

If we were to be isolated, that would be bearable, but even in this case

podkreślam to powiedzenie od biedy, mogą sobie pozwolić takie uczelnie

I emphasize this saying as a last resort; such universities can afford it.

jak Oxford czy Cambridge, po Brexicie one jeszcze sobie dają radę,

like Oxford or Cambridge, after Brexit they are still managing.

czego już nie można powiedzieć o średniej jakości uczelniach angielskich.

What can no longer be said about the average quality of English universities.

Pamiętajmy, że oprócz Oxfordu, Cambridgeu i Oxfordu,

Let's remember that in addition to Oxford, Cambridge, and Oxford,

i Londynu, tam jest jeszcze mnóstwo uczelni, które są, można powiedzieć,

and in London, there are still plenty of universities that can be said to be

z zupełnie innej półki w sensie globalnym niż te giganty,

from a completely different league in a global sense than those giants,

dlatego ich nazwy nie są znane i w przypadku tych uczelni Brexit odbił się

Therefore, their names are not known and in the case of these universities, Brexit had an impact.

w sposób, można powiedzieć, dramatyczny. My pewnie nawet tymi walorami,

In a way, one could say, dramatically. We probably even with these values,

które tamte uczelnie, byśmy nie dysponowali, więc w gruncie rzeczy najkrócej mówiąc,

which those universities, we would not have at our disposal, so in essence, to put it briefly,

że wprowadzenie nas w sensie środowiska akademickiego naszego do Unii Europejskiej

that introducing us in terms of our academic environment to the European Union

wówczas, kiedy Polska i inne kraje Nowej Europy wstępowały do Unii,

at the time when Poland and other countries of New Europe were joining the Union,

byłoby po prostu katastrofą dla naszego rozwoju. Trudno by sobie było wyobrazić,

it would simply be a disaster for our development. It would be hard to imagine,

jak mielibyśmy sobie dawać radę bez, już nie mówię nawet tych środków

How would we manage without, I won't even mention those funds anymore?

europejskich na badania i tak dalej, ale bez tego uczestnictwa codziennego,

European for research and so on, but without that daily participation,

prawda, przez setki ludzi, jeśli nie tysiące ludzi, które nawet w skali naszej,

the truth, through hundreds of people, if not thousands of people, that even on our scale,

jednej uczelni, mówiłem o Uniwersytecie Śląskim, co roku wyjeżdża i przyjeżdża,

one university, I was talking about the Silesian University, every year it leaves and arrives,

właśnie dzięki temu, że należymy do tych wszystkich programów unijnych.

It is precisely because we belong to all these EU programs.

Mówimy między innymi o Erasmusie.

We talk, among other things, about Erasmus.

O Erasmusie, o różnych innych projektach badawczych, które są już mniej masowe

About Erasmus, about various other research projects that are already less widespread.

niż Erasmus. Erasmus jest znany dlatego, że to jest rzeczywiście program adresowany

than Erasmus. Erasmus is known because it is indeed a program directed

i do uczniów, i do studentów. Każdy niemalże się albo sam z tym zetknął,

to students and to pupils. Almost everyone has encountered it themselves,

albo zna kogoś, lub ma w swoim otoczeniu kogoś, kto z tego skorzystał,

either knows someone or has someone in their surroundings who has benefited from it,

więc ta nazwa już się stała. Mało kto pamięta, kim był Erasmus

So that name has already become established. Few people remember who Erasmus was.

i skąd się wzięła nazwa tego programu, natomiast już się, można powiedzieć,

and where the name of this program came from, one can already say,

zrosła ta nazwa z tym programem. To jest pierwsze skojarzenie, prawda,

That name has grown with this program. It's the first association, right?

co to jest Erasmus, no program wymiany akademickiej w Unii Europejskiej.

What is Erasmus? It's an academic exchange program in the European Union.

Natomiast takich programów jest mnóstwo, na mniejszą skalę, bardziej specjalistycznych,

On the other hand, there are plenty of such programs, on a smaller scale, more specialized.

bardziej zaawansowanych. No i my w tej chwili jesteśmy tego,

more advanced. And we are currently experiencing that,

na co dzień, beneficjentem. Warto też zwrócić uwagę na to,

on a daily basis, a beneficiary. It is also worth noting that,

jak już mówimy o Erasmusie, że na starcie naszego uczestnictwa

As we are already talking about Erasmus, at the beginning of our participation...

w tym programie, no była gigantyczna dysproporcja chętnych do wyjazdu

In this program, there was a huge discrepancy between the number of people wanting to go.

za pieniądze europejskie z naszego kraju, w stosunku do chętnych do przyjazdu.

For European money from our country, in relation to those willing to come.

To było jak dziesięć do jednego mniej więcej. Dziesięć razy więcej

It was like ten to one more or less. Ten times more.

naszych studentów wyjeżdżało, niż chciało przyjechać do nas.

More of our students were leaving than wanted to come to us.

Rozumiem, że teraz to się zmieniło trochę.

I understand that this has now changed a bit.

To się, to się systematycznie zmieniało.

It has been systematically changing.

Od początku naszego uczestnictwa w Unii Europejskiej i dzisiaj to jest

From the beginning of our participation in the European Union until today, it is

mniej więcej jeden do jeden. To znaczy bywają lata, że więcej osób

more or less one to one. That means there are years when more people

do nas przyjeżdża, niż wyjeżdża. Natomiast no generalnie rzecz biorąc

she arrives at our place more often than she leaves. However, generally speaking

nie ma tutaj żadnych istotnych różnic w jedną, bądź w drugą stronę.

There are no significant differences here one way or the other.

To też pokazuje, jak myśmy nadrobili dystans, który nas dzielił

This also shows how we have made up for the distance that separated us.

dwadzieścia lat temu do Unii Europejskiej, prawda? Wtedy to była,

Twenty years ago to the European Union, right? That was when,

to była trochę jednostronna korzyść z naszej strony, można byłoby powiedzieć, prawda?

It was a bit of a one-sided benefit on our part, you could say, right?

Znaczy to my staraliśmy się dogonić kraje starej Unii, a dzisiaj jesteśmy po prostu

It means we tried to catch up with the old EU countries, and today we are simply

równoprawnym konkurentem, partnerem, współpracownikiem, częścią po prostu

an equal competitor, partner, collaborator, simply a part

tego organizmu, co absolutnie nie byłoby możliwe bez, i nie mówię tutaj tylko

of that organism, which would absolutely not be possible without, and I'm not just talking about

o wsparciu finansowym, prawda? Znaczy mówię tu przede wszystkim o przejęciu

About financial support, right? I mean I'm talking primarily about the acquisition.

i takim przyjęciu jako swoje pewnych standardów działania, wspólnych standardów działania

and in such an acceptance as their own certain standards of operation, common standards of operation

w ramach Unii Europejskiej, co jest znacznie mniej namacalne niż euro, które,

within the European Union, which is much less tangible than the euro, which,

które do Polski wpływało w każdym kolejnym budżecie i za które stawialiśmy kolejne budynki,

which flowed into Poland in each subsequent budget and for which we built additional buildings,

budowali drogi, lotniska i tak dalej, to każdy może zobaczyć.

They were building roads, airports, and so on, which everyone can see.

No właśnie, bo w tych, powiedzmy, takich twardych inwestycjach, no to łatwo wyliczyć

Exactly, because in those, let's say, hard investments, it's easy to calculate.

te zyski naszego członkostwa w Unii, a w tym świecie, powiedzmy, naukowo-akademickim

the gains of our membership in the Union, and in this world, let's say, the scientific-academic world

to dużo trudniej pokazać, że to jest dzięki Unii.

It's much harder to show that it's thanks to the Union.

Otóż to, otóż to, to znaczy nie, ale również w tym świecie pozaakademickim wydaje mi się,

Indeed, indeed, that means no, but also in this post-academic world, it seems to me,

że schodzą nam troszeczkę z naturalnych powodów z oczu te takie mniej namacalne fizyczne korzyści

that we are somewhat losing sight of those less tangible physical benefits for natural reasons

z udziału we wspólnocie narodów Europy, które polegają na tym, mówiąc tak trochę w uproszczeniu,

from participation in the community of the nations of Europe, which is based on this, to put it a bit simply,

że staliśmy się, że wzrosły nasze oczekiwania, nasze aspiracje,

that we have become, that our expectations have grown, our aspirations,

staliśmy się znacznie bardziej kapryśni, grymasimy, prawda, czy pewne rzeczy,

We have become much more capricious, we grimace, right, or certain things,

które były dla nas naturalnym standardem 20 lat,

which had been our natural standard for 20 years,

20 lat temu, dzisiaj byłyby nie do przyjęcia.

20 years ago, today would be unacceptable.

No, proszę sobie przypomnieć, jak wyglądało lotnisko w Pyrzowicach wtedy, prawda,

No, please remember what the airport in Pyrzowice looked like back then, right?

jakby ktoś nas dzisiaj zawiózł na takie lotnisko i powiedział,

"if someone took us to such an airport today and said,"

z tego miejsca będziecie zwiedzać świat, prawda, to pewnie wybuchnęlibyśmy śmiechem.

From this place, you will explore the world, right? We would probably burst out laughing.

Drogi i tak dalej, i tak dalej, to są, jak gdyby, te namacalne efekty,

Dear, and so on, and so forth, these are, as it were, the tangible effects,

ale za nimi idzie też podniesienie, jak gdyby, naszych oczekiwań, prawda,

but behind them also comes an increase, as it were, in our expectations, right,

to, czego my dzisiaj oczekujemy również od naszych decydentów i lokalnych,

What we expect today from our decision-makers and local authorities,

to co się dzieje w miastach, jak wygląda poziom usług publicznych,

what is happening in the cities, what the level of public services looks like,

na co możemy liczyć, jak jesteśmy traktowani, prawda, jako konsumenci,

what can we count on, how we are treated, right, as consumers,

jako, jako klienci w urzędzie, etc., pacjenci w szpitalu,

as clients at the office, etc., patients in the hospital,

to się wszystko radykalnie podniosło właśnie dzięki temu,

everything has drastically risen just because of this,

że przyzwyczailiśmy się w sposób mało właściwie zauważalny

that we have become accustomed in a barely noticeable way

do myślenia o sobie jako po prostu obywatelach Europy, prawda,

to think of ourselves simply as citizens of Europe, right,

czemu mielibyśmy nie dostawać czegoś, co dostają mieszkańcy,

Why should we not receive something that residents get?

mieszkańcy innych krajów, prawda, na tym, podczas gdy kiedyś

residents of other countries, right, on this, while once

to było oczywiste, że to jest jakiś trudno w ogóle wyobrażalny,

It was obvious that this is something hardly imaginable at all.

czy osiągalny wzór, prawda, to jak jest coś zorganizowane,

Is an achievable model, right, it's about how something is organized,

czy funkcjonuje w Holandii, w Niemczech, we Francji,

Does it operate in the Netherlands, Germany, France?

czy, czy, czy innych krajach starej Europy, a dzisiaj traktujemy to

whether, whether, whether in other countries of old Europe, and today we treat it

jako po prostu oczywiste oczekiwanie wobec naszych,

as simply an obvious expectation towards our,

nie zawsze spełniane, rzecz jasna, ale wówczas, jeśli nie jest spełniane,

not always fulfilled, of course, but then, if it is not fulfilled,

to jest to po prostu powód do krytyki, a nie uznanie, że no tak musi być,

this is simply a reason for criticism, not an acknowledgment that it must be that way.

bo po prostu wiadomo, że, że my jesteśmy z tej wschodniej,

because it is simply known that we are from the east,

bardziej wschodniej części Europy, więc, więc nie, trudno oczekiwać,

more to the eastern part of Europe, so, so it's not difficult to expect,

że tak powiem tego samego, ale jeżeli może jeszcze na jedno bym,

that I would say the same, but if I could still add one more thing,

bym, bym zwrócił uwagę, być może najważniejsze w ogóle,

I would, I would pay attention, perhaps the most important at all,

w perspektywie zwłaszcza naszych doświadczeń z ostatnich ośmiu lat,

in light of especially our experiences from the last eight years,

najważniejszego chyba, a mało zauważalnego pozytywu udziału w Unii Europejskiej,

the probably most important, yet barely noticeable positive of being a member of the European Union,

a które ja pamiętam, bo dla mnie 1 maja 2020 roku,

and which I remember, because for me May 1, 2020,

to była jedna z dwóch najważniejszych dat w moim, nazwijmy to,

that was one of the two most important dates in my, let's call it,

życiu obywatelskim, prawda, 4 czerwca 89 roku i potem 1 maja 2004.

in civic life, right, June 4, 1989, and then May 1, 2004.

I pamiętam te dyskusje, które, które poprzedzały i referendum i samo wejście

And I remember those discussions that preceded both the referendum and the entry itself.

i wówczas podkreślano, to przynajmniej niektórzy to podkreślali,

and then it was emphasized, at least some emphasized it,

że to jest taka polisa ubezpieczeniowa na wypadek szaleństw lokalnej elity politycznej,

that it is such an insurance policy in case of the local political elite's madness,

znaczy, że to jest takie wzajemne ubezpieczanie się, to znaczy,

it means that it is a kind of mutual insurance, it means,

jeśli w którymś kraju dojdą do władzy ludzie, którzy będą chcieli łamać pewne standardy,

if in a certain country people come to power who want to violate certain standards,

to udział w tym klubie im to uniemożliwia, a przynajmniej znacząco utrudnia.

their participation in this club prevents them from doing so, or at least significantly complicates it.

Jak pokazała historia, nie uniemożliwił, ale utrudnił.

As history has shown, he did not prevent it, but made it more difficult.

Tak jest, tak jest, ale być może uniemożliwił w tym znaczeniu,

Yes, yes, but perhaps it prevented in that sense,

że gdybyśmy nie byli częścią Unii Europejskiej, to być może efekty tego,

that if we were not a part of the European Union, the effects of this might be

tego co się działo, byłyby zupełnie, zupełnie inne, prawda.

what was happening would have been completely, completely different, right.

I nieodwracalne.

And irreversible.

Dzięki temu być może, być może okazało się, że jest możliwe,

Thanks to this, perhaps, it turned out that it is possible,

jak gdyby mimo wszystko zejście z tej, zawrócenie z tej drogi.

As if despite everything, a descent from this, a turning back from this road.

Jeszcze na koniec chciałbym zapytać, jakie Pana zdaniem,

Finally, I would like to ask, in your opinion,

patrząc na Pana uczelnię, Uniwersytet Śląski, jakie najważniejsze zyski

Looking at your university, the Silesian University, what are the most important gains?

w ciągu tych 20 lat dla, konkretnie dla Uniwersytetu Śląskiego?

In these 20 years, for, specifically for the Silesian University?

Patrząc od tej strony takiej namacalnej, infrastrukturalnej,

Looking from this tangible, infrastructural side,

to, to paradoksalnie najważniejsze zyski dla nas się zmaterializują

Then, paradoxically, the most important gains for us will materialize.

w najbliższych dwóch, trzech latach, czyli to będą dwie najpoważniejsze,

in the next two to three years, that is going to be the two most serious,

można powiedzieć, dwa najpoważniejsze przedsięwzięcia inwestycyjne

You could say, the two most significant investment projects.

Uniwersytetu Śląskiego, czyli Centrum Biotechnologii, Bioróżnorodności

Silesian University, that is, the Center for Biotechnology and Biodiversity

oraz Interdyscyplinarne Centrum Chemii.

and the Interdisciplinary Chemistry Center.

To zmieni w ogóle oblicze kampusu katowickiego Uniwersytetu Śląskiego,

It will completely change the face of the Katowice campus of the University of Silesia.

co będzie możliwe tylko dzięki środkom unijnym.

which will only be possible thanks to EU funds.

Zresztą podobnie jak nasz komitet, nasz komitet, nasz komitet, nasz komitet,

Besides, just like our committee, our committee, our committee, our committee,

podobnie jak nasz kampus chorzowski powstał, można powiedzieć,

just like our Chorzów campus was created, one could say,

za pieniądze Unii Europejskiej, więc tutaj, tak jak mówię,

with money from the European Union, so here, as I say,

trudno sobie w ogóle wyobrazić w jaki sposób i w oparciu o co mielibyśmy się

It's hard to imagine at all how and on what basis we would have to.

pod tym względem rozwijać, gdyby nie było tych pieniędzy,

in this regard, develop, if it weren't for the money,

ale to nie jest najważniejsza korzyść.

but that is not the most important benefit.

Najważniejszą, wydaje mi się, jest to, że dzięki udziałowi w Unii Europejskiej

The most important thing, it seems to me, is that through participation in the European Union

staliśmy się częścią strategicznego flagowego przedsięwzięcia unijnego

We have become part of a strategic flagship EU initiative.

w dziedzinie szkolnictwa wyższego, czyli tworzenia,

in the field of higher education, that is, creating,

tak zwanych sojuszy uniwersytetów europejskich.

the so-called alliances of European universities.

To jest kilkadziesiąt takich sojuszy w Europie powstało,

Several dozen such alliances have been formed in Europe.

kilkaset uczelni z całej Europy w tym łącznie bierze udział,

Several hundred universities from across Europe are participating in this.

w tym kilkanaście z Polski.

with this, a dozen from Poland.

To polega na próbie stworzenia takich bardzo zintegrowanych sieci uczelni

It involves the attempt to create highly integrated networks of universities.

z różnych krajów europejskich, które łączy wspólna ambicja stworzenia,

from various European countries, united by a common ambition to create,

nazwijmy to takiego wspólnego kampusu,

let's call it a kind of shared campus,

to znaczy, ażeby studiowanie bądź praca na każdej z tych uczelni

That means that studying or working at any of these universities...

dawała swobodę korzystania ze wszystkiego tego,

gave freedom to use all of this,

czym dysponują wszystkie uczelnie w danej sieci.

what all universities in a given network have at their disposal.

W naszym sojuszu Transform for Europe jest dziesięć uczelni

In our Transform for Europe alliance, there are ten universities.

od Portugalii po Estonię, pokrywamy właściwie geograficznie,

from Portugal to Estonia, we cover geographically,

można powiedzieć, całą Europę.

You could say, all of Europe.

Partnerem stowarzyszonym naszego sojuszu jest Państwowy Uniwersytet w Mariupolu

The partner institution of our alliance is the State University in Mariupol.

na Ukrainie, którego adwokatem staramy się być w Europie

in Ukraine, of which we are trying to be the advocate in Europe

i który wspieramy,

and whom we support,

któremu pomagamy zarówno studentom, jak i pracownikom.

we help both students and employees.

I to jest już takie, można powiedzieć, wejście w samo serce tego krwiobiegu naukowego w Europie.

And this is already, one could say, an entry into the very heart of this scientific bloodstream in Europe.

To będą najprawdopodobniej flagowe instytucje edukacyjno-naukowe Unii Europejskiej,

These will most likely be the flagship educational and scientific institutions of the European Union.

to są te dzisiejsze sojusze i my jesteśmy w jednym z nich.

These are today's alliances, and we are in one of them.

To jest awans zupełnie nieprawdopodobny, biorąc pod uwagę to,

This is an absolutely unbelievable promotion, considering that,

że ja sam sobie z tego nie do końca zdawałem sobie sprawę,

that I wasn't entirely aware of it myself,

jak przychodziłem na studia na Uniwersytet Śląski,

when I came to study at the University of Silesia,

że on jest taki młody, że on powstał w 1968 roku,

that he is so young, that he was created in 1968,

więc niewiele wcześniej, niż ja przyszedłem na świat, prawda?

So not long before I came into the world, right?

Jak na standardy akademickie, prawda?

As for academic standards, right?

Gdzie Uniwersytet Jagielloński...

Where is the Jagiellonian University...

To jeszcze raczkujący jest.

It's still in its infancy.

Kiedy jesteśmy jeszcze, ledwo co powstaliśmy,

When we are still, we have barely arisen,

to już udało nam się awansować do ekstraklasy

We have already succeeded in getting promoted to the Ekstraklasa.

przyszłości szkolnictwa wyższego w Unii Europejskiej.

the future of higher education in the European Union.

Jakby ten dopalać, jakim było wstąpienie do Unii, prawda?

It was like that boost, like when joining the Union, right?

To w jakiś sposób to przyspieszyło,

In some way, this has accelerated.

fantastycznie przyspieszyło to wszystko,

It has all sped up fantastically.

wszystkie procesy.

all processes.

To jest coś, z czego zdajemy sobie sprawę

This is something we are aware of.

wyłącznie wtedy, kiedy na chwilę się zatrzymamy,

only when we stop for a moment,

spojrzymy z dystansu na te 20 lat

we will look at these 20 years from a distance

i na jak gdyby kontekst wcześniejszy, prawda?

And as if the previous context, right?

I jak gdyby pewnego tempa,

And as if at a certain pace,

w jakim zazwyczaj toczą się tego rodzaju działania.

in what manner such actions usually take place.

I dopiero wtedy potrafimy to docenić.

Only then can we appreciate it.

Jak bardzo nam to pewne rzeczy

How certain are we about certain things?

przyspieszyło

accelerated

zainicjowało, pootwierało drzwi, prawda?

It initiated, opened the doors, right?

Dla partnerów europejskich.

For European partners.

Więc to są rzeczy, z których my korzystamy na co dzień,

So these are the things we use every day,

ale jakby do tego stopnia korzystamy,

but we use it to such an extent,

że sobie z tego nie zdajemy,

that we are not aware of it,

przestajemy to zauważać.

we stop noticing it.

Stało się elementem zupełnie normalnej rzeczywistości,

It has become an entirely normal part of reality,

a jest czymś absolutnie nowym

it is something absolutely new

i absolutnie niewyobrażalnym

and absolutely unimaginable

dla poprzedniego pokolenia czy poprzednich pokoleń.

for the previous generation or previous generations.

Zarówno pracowników i studentów Uniwersytetu Śląskiego,

Both employees and students of the Silesian University,

jak i w ogóle mieszkańców naszego kraju,

as well as the residents of our country in general,

że w tak krótkim czasie

that in such a short time

tak bardzo podniosą się te wszystkie standardy

all these standards will be raised so high

i jakość tego, z czym obcujemy na co dzień.

and the quality of what we encounter every day.

Moim gościem w Ślązaku był dzisiaj prof. Tomasz Pietrzykowski,

My guest in Ślązak today was Prof. Tomasz Pietrzykowski.

prorektor Uniwersytetu Śląskiego.

Vice-Rector of the Silesian University.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

Thank you very much for the conversation.

Dziękuję również.

Thank you as well.

Dzięki za obejrzenie tego filmu.

Thank you for watching this video.

I subskrybuj nasz kanał.

And subscribe to our channel.

I oglądaj inne filmy nasze.

And watch our other movies.

I Scorsese też jest dobry.

Scorsese is good too.

Wes Anderson.

Wes Anderson.