#009 - Budowa domu.

Witajcie, panowie, dziś można by zacząć zdrowe na budowie.

Hello, gentlemen, today we could start healthy on the construction site.

Obiecałem wam w poprzednim odcinku, że dzisiaj zrobimy, no, nawet jak na mnie,

I promised you in the previous episode that today we would do, well, even for me,

nietypowy odcinek kolejnego podcastu, ponieważ będziemy rozmawiać o tym,

an atypical episode of another podcast, because we will talk about this,

jak dom wybudować. Zostańcie ze mną.

how to build a house. Stay with me.

Testosteron FM to podcast, w którym my, mężczyźni, rozmawiamy o męskich rzeczach

Testosterone FM is a podcast where we, men, talk about men's things.

w męski sposób, o życiu na co dzień, naszych kobietach, wzlotach i upadkach,

in a masculine way, about everyday life, our women, ups and downs,

a przede wszystkim, jak powstać o ten jeszcze jeden raz więcej.

And above all, how to rise up one more time.

Zacząłem nagrywać ten wstępniak i zacząłem się zastanawiać,

I started recording this introduction and began to wonder,

co mnie w tym tak zaczęło rozśmieszać, ale to chyba to, że mam,

what started to make me laugh so much, but I think it's because I have,

bardzo dobre doświadczenia z budową własnego domu.

very good experiences with building my own house.

Jest taki truizm, który mimowolnie się powtarza z pokolenia na pokolenie,

There is a truism that is involuntarily repeated from generation to generation,

że mężczyzna powinien dokonać trzech rzeczy w życiu.

that a man should accomplish three things in life.

Spłodzić syna, zasadzić przynajmniej jedno drzewo i wybudować dom.

To father a son, plant at least one tree, and build a house.

No, mnie udało się.

No, I managed to.

Chciałbym każdą z tych trzech kategorii, tych punktów zrealizować.

I would like to accomplish each of these three categories, these points.

Mówi się też, że pierwszy dom buduje się dla wroga, drugi dla przyjaciela,

It is also said that the first house is built for an enemy, the second for a friend,

a trzeci dopiero dla siebie.

and the third one is only for himself.

Ja bym chciał trochę odczarować ten stereotyp związany z trudami budowy własnego domu,

I would like to dispel the stereotype associated with the hardships of building one's own home.

tak jakby to była czarna muzyka.

as if it were black music.

Tak jakby to była czarna muzyka.

As if it were black music.

Magia z Harry'ego Pottera.

Magic from Harry Potter.

Zapomniałem was, że tak nie jest.

I forgot you that it is not like that.

Tylko trzeba do tego podejść z głową.

You just need to approach it with common sense.

I co najważniejsze, trzeba do tego podejść po prostu z taką czystą,

And most importantly, you have to approach it simply with such a pure,

taką męską ciekawością, z taką męską roztropnością.

with such masculine curiosity, with such masculine prudence.

Abyśmy budowę tego domu, cały czas mówimy o domu,

To build this house, we keep talking about the house.

bo to nie chciałbym, żebyśmy mówili zamiennie dom czy mieszkanie.

Because I wouldn't want us to interchangeably say house or apartment.

Wy kupujecie, wbudował to deweloper, jesteście jednym z wielu, wielu lokatorów

You buy it, the developer built it, you are one of many, many tenants.

i co najwyżej możecie składać reklamację, żeby wam krzywoparapety położyli.

And at most you can file a complaint so that they lay the crooked window sills for you.

Ale cała reszta, całe mieszkanie, wszystkie instalacje, okna i to, co odbieracie,

But everything else, the whole apartment, all the installations, windows, and what you perceive,

to mieszkanie w takim stanie od dewelopera jest poza waszym zasięgiem.

This apartment in such a condition from the developer is beyond your reach.

Co więcej, już dawno za to zapłaciliście.

Moreover, you have long since paid for it.

Natomiast budowa domu dla mężczyzny,

On the other hand, building a house for a man,

to jest absolutna frajda.

this is absolute fun.

Przynajmniej ja bardzo dobrze się przy tym, można by powiedzieć, bawiłem,

At least I had a lot of fun doing that, you could say.

chociaż na tamten czas, a było to lat temu, no, 13, 14 lat temu,

although back then, which was, well, 13, 14 years ago,

też trochę się strachu czy stresu najadłem z różnych powodów.

I have also experienced a bit of fear or stress for various reasons.

Może w trakcie tego odcinka mimowolnie wam o tym opowiem,

Maybe during this episode, I'll involuntarily tell you about it.

bo nie wszystko, co tam siedziało i wydarzyło,

because not everything that was there and happened,

było usłane różami.

it was strewn with roses.

Pamiętajcie, nasz podcast razem tworzymy, razem funkcjonujemy w nim i razem go rozwijamy,

Remember, we create our podcast together, we function in it together, and we develop it together.

więc gdziekolwiek go spotykacie i gdziekolwiek go słyszycie,

so wherever you meet him and wherever you hear him,

lajkujcie, polecajcie, niech dobra nowina idzie w świat.

Like, recommend, let the good news spread around the world.

Jeżeli gdzieś w social mediach widzicie informacje o nowym odcinku podcastu,

If you see information about a new episode of the podcast somewhere on social media,

przekazujcie to znajomym, bo to dla tych wszystkich,

Pass this on to your friends, because it's for all of them.

tych systemów i robotów i algorytmów, tych social mediowych portali,

those systems and robots and algorithms, those social media platforms,

to naprawdę robi robotę.

It really does the job.

Wracając do budowy domu.

Returning to the construction of the house.

Przede wszystkim musicie mieć pomysł, że chcecie ten dom budować.

First of all, you need to have the idea that you want to build this house.

Dlaczego mówię, że chcecie ten dom budować?

Why do I say that you want to build this house?

No bo oczywiście można kupić mieszkanie.

Of course, you can buy an apartment.

Natomiast nie tyle, co...

However, not so much as...

Nie tylko budowa domu, ale też i jego zagospodarowanie,

Not only the construction of the house but also its development,

jego utrzymanie i funkcjonowanie przez wiele lat,

its maintenance and functioning for many years,

no zwykle nie w mieście, tylko pod miastem.

Well, usually not in the city, but just outside of it.

No zwykle nie w jakiejś zabudowie z setką sąsiadów dookoła,

No, usually not in some kind of building with a hundred neighbors around.

tylko z jednym, z dwoma, gdzie jesteście zdani na siebie,

only with one, with two, where you are reliant on each other,

gdziekolwiek wyjeżdżacie, gdziekolwiek, czy to jest weekend,

wherever you are going, wherever it is, whether it's the weekend,

czy to są wakacje, ten dom gdzieś pod miastem zostaje po prostu na pasie.

Are these vacations? That house somewhere outside the city just remains on the strip.

Własnego, nazwijmy to, losu.

Our own, let's call it, fate.

I wtedy dobry sąsiad, który będzie miał czujne oko na to,

And then a good neighbor, who will have a watchful eye on that,

co się dzieje wieczorami, czy w nocy wokół waszego pustego domu jest na wagę złota.

What happens in the evenings, or at night, around your empty house is worth its weight in gold.

Więc podejście do budowy domu, chęci budowy domu,

So the approach to building a house, the desire to build a house,

musi być absolutnie świadome.

It must be absolutely aware.

To nie może być rzut monetą, że jak będzie reszka, to będzie mieszkania,

It can't be a coin toss, that if it's tails, there will be apartments.

jak będzie orzeł, to będzie dom.

If there is an eagle, there will be a home.

I zobaczymy.

And we'll see.

Nie.

No.

To wy musicie tego w świadomy sposób chcieć wybudować dom pod miastem,

You have to consciously want to build a house outside the city.

tak to nazwijmy, bo będziecie tam przez naście, czy przez dziesiąt kolejnych lat

Let's call it that, because you will be there for a dozen or a dozen consecutive years.

żyć, funkcjonować.

to live, to function.

Każdego dnia dojeżdżasz, tam będą wasze dzieci rosły,

Every day you commute, that’s where your children will grow up.

tam będziecie spędzać czwartę waszego życia.

There you will spend the fourth part of your life.

Dom to są nie tylko pomieszczenia, ale to jest też i to wszystko, co jest dookoła,

Home is not just rooms, but also everything that is around it.

czyli podjazd, garaż, ogród, ogrodzenie i tak dalej.

so driveway, garage, garden, fence and so on.

Tak trzeba postrzegać własny dom pod miastem.

This is how one should perceive their own house outside the city.

Pierwszym, czy takim de facto zerowym krokiem jest wybór projektu domu.

The first, or rather the zero step, is choosing the house design.

Jest mnóstwo, i chyba wszyscy tak się budują, moim zdaniem,

There are plenty, and I think everyone is built this way, in my opinion,

jest mnóstwo tak zwanych projektów gotowych.

There are plenty of so-called ready projects.

I są całe serwisy internetowe, biury architektoniczne,

And there are whole websites, architectural offices,

prowadzą swoje własne serwisy internetowe,

they run their own websites,

w których sprzedają już gotowe projekty domów.

where they already sell ready-made house designs.

Macie je dokładnie opisane względem powierzchni użytkowej,

You have them accurately described in terms of usable area,

ilości pomieszczeń, wielkości, gabarytów, pomysłów na wykorzystanie,

number of rooms, sizes, dimensions, ideas for utilization,

pomysłów na zagospodarowanie.

ideas for development.

Te projekty, pomimo tego, że są tak zwanymi projektami gotowymi,

These projects, despite being so-called ready-made projects,

one są możliwe do adaptacji.

they are adaptable.

Są możliwe do zmian.

They are subject to change.

I oczywiście każdy ten projekt domu gotowego ma swoje autorskie prawa majątkowe

And of course, each of these ready-made house designs has its own copyright.

i jego twórca, jego architekt, jego twórca, architekt, który go stworzył,

and its creator, its architect, its creator, the architect who created it,

musi wyrazić zgody na ewentualne modyfikacje.

must express consent for any potential modifications.

Ale tak się utarło, że oni zwykle tą zgodę wydają bez problemu,

But it has become customary for them to usually issue this consent without any problem.

więc de facto kupując gotowy projekt gdzieś w gotowym,

so in fact, by buying a ready-made project somewhere in ready,

gotowy projekt w biurze architektonicznym od razu poproście o wydanie,

a ready project in the architectural office, ask for a release right away,

to jest trzy zdania na krzyż, poproście o wyrażenie zgody na wprowadzenie modyfikacji.

These are three sentences at most, please ask for consent to implement modifications.

Oczywiście te modyfikacje, one też muszą być realizowane z kolei przez innego architekta

Of course, these modifications also have to be carried out by another architect in turn.

po to, abyście dostali pozwolenie na budowę.

in order to get a building permit.

Niemniej jest to możliwe.

Nonetheless, it is possible.

Przenoszenie ścianek działowych, powiększanie, pomniejszanie poszczególnych pomieszczeń,

Moving partition walls, enlarging, and reducing individual rooms.

ale również na przykład można...

but also, for example, one can...

Załóżmy, że jest salon z zamkniętą klatką schodową

Let's assume there is a living room with a closed staircase.

i tam miały być żel betonowy, wylewane schody na piętro.

And there were supposed to be reinforced concrete, poured stairs to the floor.

Ale chcecie, żeby wasz salon nie miał 40 metrów, tylko miał 60?

But do you want your living room to be not 40 square meters, but 60?

Zamieniacie zamkniętą klatkę schodową na po prostu, powiększacie salon.

You are converting the closed stairwell into simply expanding the living room.

Załóżmy, że jeżeli tam miała być ściana nośna, z której chcecie zrezygnować,

Let's assume that if there was supposed to be a load-bearing wall that you want to abandon,

no to trzeba zrobić odpowiednie wzmocnienie w stropie, taką belkę żel betonową,

Well, we need to make the appropriate reinforcement in the ceiling, such a reinforced concrete beam.

albo zbrojoną, trzeba w to miejsce zrobić, aby konstrukcja doma była w stanie się utrzymać.

or reinforced, it is necessary to do it in this place so that the structure of the house can support itself.

Zamiast schodów wylewanych, robimy schody drewniane, czy jakieś ażurowe, stalowe

Instead of poured stairs, we are making wooden stairs or some kind of openwork, steel ones.

i stają się integralną częścią salonu.

and become an integral part of the living room.

I to są tego typu modyfikacje, albo na przykład zamieniamy okna, nie wiem, 150,

And these are the types of modifications, or for example, we replace windows, I don't know, 150,

mówię o wysokości, na takie, można powiedzieć, balkonowe, na takie witrażowe,

I'm talking about the height, like, you could say, balcony-like, those stained glass types.

które mają tam po 2 metry, czy tam po 2,10 metry.

which have about 2 meters there, or about 2.10 meters.

Gdyby było więcej światła w salonie, automatycznie można też nimi wychodzić na taras.

If there were more light in the living room, you could also automatically go out to the terrace.

I tego typu modyfikacje, ja do nich zachęcam, bo nigdy nie jest tak,

And I encourage these types of modifications because it’s never the case that,

żeby ten projekt gotowy od razu, w 100% po prostu, strzelił się w nasze gusta.

so that this project is ready right away, 100%, simply hits our tastes.

Szczególnie, że jeżeli też tę decyzję o budowie domu podejmujecie z waszą żoną,

Especially since if you are also making the decision to build a house with your wife,

która by chciała w kuchni bardziej tak, albo tak, albo żeby był tu filar,

which would like to be in the kitchen more like this, or like that, or for there to be a pillar here,

ażeby to płynnie przechodzi do jadalni.

so that it smoothly transitions to the dining room.

Tutaj budowa własnego domu, tutaj budowa własnego domu, tutaj budowa własnego domu, tutaj budowa własnego domu,

Here the construction of one's own house, here the construction of one's own house, here the construction of one's own house, here the construction of one's own house.

ma olbrzymią zaletę nad kupnem gotowego mieszkania,

it has a huge advantage over buying a ready-made apartment,

że w sumie na etapie tego projektu, ale również później, w trakcie budowy,

that ultimately at this stage of the project, but also later, during construction,

możecie na bieżąco modyfikować i korygować te rzeczy,

you can continuously modify and correct these things,

które później, w trakcie mieszkania i już użytkowania tego domu,

which later, during the living and already using this house,

mogą mieć niebagatelne znaczenie, jeżeli chodzi o użytkowość, o powierzchnię

They can have significant importance when it comes to usability and area.

i to, jak wam się tam będzie funkcjonowało.

And how it will function for you there.

Większość domów, które buduje się w Polsce, buduje się tak zwane domy murowane,

Most of the houses being built in Poland are so-called brick houses.

z tak zwanej ceramiki budowlanej, czy to będą porotermy,

from so-called building ceramics, whether they will be Porotherm blocks

czy to będzie tak zwany max 30, czyli po prostu taka wielka cegła.

Is this going to be the so-called max 30, meaning just a big brick like that?

Chodzi o to, że rozróżniamy technologię budowy domów na albo szkieletową drewnianą,

The point is that we distinguish between two types of house construction technology: either wooden frame construction,

albo właśnie tą tradycyjną murowaną.

or just that traditional brick one.

W Polsce się utarło, że dom musi być z cegły, musi być gruby mur,

In Poland, it has become customary that a house must be made of brick, it must have thick walls,

to wszystko musi być fest, bo na pewno to będzie służyło nam tyle,

everything must be solid, because it will definitely serve us for a long time,

co katedra na Wawelu, bo jest przecież z cegły.

What about the cathedral on Wawel, since it is made of brick, after all?

No i tak i nie, szczerze mówiąc.

Well, yes and no, to be honest.

Teraz już, szczerze mówiąc, chyba nie patrzy się na budowę domu w konstrukcji szkieletowej, drewnianej,

Now, to be honest, I don't think people are looking at building a house in a wooden frame construction anymore.

jako dom, który nie jest w stanie znieść większej wichury.

like a house that cannot withstand a stronger storm.

Tak zwane systemy kanadyjskie bądź skandynawskie są to systemy domów,

The so-called Canadian or Scandinavian systems are house systems,

które nie mają ścian, i to jest zasadnicza różnica, nie mają ścian murowanych,

which do not have walls, and that is the fundamental difference, they do not have brick walls,

tylko buduje się szkielet z pionowych, można by to nazwać, krokwi, słupów.

Only a framework is being built with verticals, one could call them, rafters, columns.

Drewnianych zwykle to są piętnastki, czyli piętnaście na piętnaście centymetrów.

Wooden ones are usually fifteen by fifteen centimeters.

W pionie, czyli wyobraźcie sobie, jakbyśmy z zapałek w pionie stawiali co pół metra od siebie,

In a vertical position, imagine that we are placing matchsticks upright every half meter apart.

na oko rzecz biorąc, co pół metra od siebie pionowe słupy z jednej i z drugiej strony.

Generally speaking, vertical posts are placed every half meter on both sides.

Oczywiście teraz mówię w dużym uproszczeniu, więc wśród nas na pewno są budowlańcy,

Of course, I'm simplifying a lot now, so there are surely builders among us,

którzy słuchają tego podcastu. Nie będę starał się wchodzić zbytnio w techniczne,

who listen to this podcast. I won't try to get too technical,

czy budowlane aspekty budowy domu, bo od tego jest ekipa budowlaną, którą wybraliśmy,

Are there construction aspects of building a house, because that’s what the construction team we selected is for?

a ja wam mówię, nagrywamy ten odcinek po to, żebyście wiedzieli czego od tej ekipy wymagać

And I tell you, we are recording this episode so that you know what to expect from this team.

i jak kontrolować ich pracę, ale to oni są fachurami, oni są budowlańcami,

and how to control their work, but they are the experts, they are construction workers,

więc również ja nie będę wchodził bez potrzeby zbytnio w niuanse budowlane.

So I also will not delve too much into the construction nuances without necessity.

Tak czy inaczej.

Anyway.

Te słupy drewniane obija się z obu dwóch stron płytami NDF,

These wooden posts are covered with MDF boards on both sides.

w środku zwykle oprócz instalacji wytłumia się to i ociepla wełną mineralną,

Inside, it is usually soundproofed and insulated with mineral wool.

z zewnątrz steropian plus tynk, a od środka zwykle płyty gips-kartonowe,

from the outside foam plus plaster, and from the inside usually drywall panels,

tak zwane regipsy i z zewnątrz i z wewnątrz ten dom wygląda jakby był domem murowanym,

The so-called drywall, both from the outside and from the inside, makes this house look like it is made of brick.

to nie jest góralski dom z bel położonych w poziomy,

It is not a mountain house with beams laid horizontally.

to nie to miałem na myśli, mówiąc o domu drewnianym.

That's not what I meant when I was talking about a wooden house.

To jest szkielet, który jest ukryty właśnie pomiędzy zewnątrz ocieplenia,

This is a skeleton that is hidden just between the outside of the insulation.

a w środku płytę regipsową, więc z zewnątrz nawet nie widać,

and inside there is a drywall, so from the outside it is not even visible,

że to jest dom o konstrukcji drewnianej.

that it is a wooden structure house.

Natomiast on ma fantastyczne uwarunkowania takie termoizolacyjne

On the other hand, it has fantastic thermal insulation properties.

i to najważniejsze, dom albo często już teraz zbuduje się domy szkieletowe prefabrykowane,

And this is the most important thing, houses or often now prefabricated timber-frame houses are being built.

czyli całe ściany przyjeżdżają już na budowę, które się po prostu składa, skręca,

So entire walls arrive at the construction site, which are simply assembled and screwed together.

a nie na budowie buduje się ten szkielet.

It's not on the construction site that this skeleton is being built.

Tak czy inaczej, domy drewniane mają tą zaletę nad domami murowanymi,

Anyway, wooden houses have this advantage over brick houses,

że są szybsze w wykonaniu.

that they are faster to execute.

Myślę, że dom drewniany, szkieletowy jesteśmy w stanie wprowadzić

I think we can implement a wooden, frame house.

się do niego albo zacząć się urządzać w środku.

to him or start settling in the middle.

Wprowadzić się do niego to jest zupełnie osobny temat,

Moving in with him is a completely different topic.

ale zacząć się urządzać w środku myślę, że w ciągu maksymalnie

But I think that starting to settle in the middle, it will take a maximum of...

trzech miesięcy od dziury w ziemi.

three months from the hole in the ground.

Zaraz wam zresztą o poszczególnych etapach będę mówił.

I will soon tell you about the individual stages.

Natomiast w domu murowanym zakładając, że jeszcze odpowiednie etapy

However, in a brick house, assuming that the appropriate stages are still in place.

związane z tym, że jest to mokra chemia, że jest to często żelbet,

related to the fact that it is wet chemistry, that it is often reinforced concrete,

że to są wylewane stropy, że zaprawy muszą schnąć, to często gęsto rok

that they are poured ceilings, that the mortars need to dry, it often takes a year

i kwartał to jest absolutne minimum, żeby do takiego domu się wprowadzić.

The first quarter is the absolute minimum to move into such a house.

Więc jeżeli wam się nie spieszy, myślę, że te dwie technologie są do siebie zbliżone.

So if you're not in a hurry, I think these two technologies are quite similar.

Natomiast jeżeli chcecie szybko, sprawnie zamieszkać w gotowym domu,

However, if you want to quickly and smoothly move into a ready house,

no to szkieletówka drewniana ma niepodważalną zaletę w tym zakresie.

Well, the wooden skeleton construction has an undeniable advantage in this regard.

Co więcej, był czas, teraz nie wiem, bo te ceny są szalone we wszystkie strony,

Moreover, there was a time, now I don't know, because these prices are crazy in every direction,

ale kiedyś, lat temu, ponad 10 lat, jak ja się budowałem,

but once, many years ago, over 10 years ago, when I was building myself,

koszt budowy domu drewnianego, tego szkieletowego względem murowanego

the cost of building a wooden house, that is, a frame house compared to a brick one

to mniej więcej było 30% taniej na rzecz właśnie domu drewnianego szkieletowego.

It was roughly 30% cheaper for the wooden frame house.

I teraz tak, mamy ustaloną technologię, mamy ten projekt zrobiony.

And now, we have the established technology, we have this project completed.

Potrzebne nam jest pozwolenie na budowę.

We need a building permit.

Pozwolenie na budowę, oczywiście teraz miały być wprowadzone tak zwane budowy domów

Building permits, of course, now the so-called house constructions were supposed to be introduced.

na zgłoszenie chyba do 70 metrów.

for a report probably up to 70 meters.

Nie wiem ostatecznie, czy to w ogóle weszło. Chyba nie.

I don't ultimately know if it went through at all. I don't think so.

Teraz na zgłoszenie można budować domy o powierzchni u podstawy do 35 metrów kwadratowych.

Now, for the application, it is possible to build houses with a footprint of up to 35 square meters.

I jest sporo projektów takich w internecie, ale te 35 metrów kwadratowych u podstawy

And there are quite a few such projects on the internet, but those 35 square meters at the base

to jest, słuchajcie, maksymalnie 70 metrów kwadratowych na dwóch kondygnacjach,

this is, listen, a maximum of 70 square meters over two floors,

a tam jeszcze on nie może być chyba, ma tam jest jakaś ograniczenie wysokości,

He probably can't be there yet, there is some height restriction there.

więc to nie będzie to, że wy będziecie mieć nagle 70 metrów kwadratowych domu

So it won't be that you will suddenly have 70 square meters of house.

na zgłoszeniu bez pozwolenia na budowę, tylko to będzie relatywnie mniej,

"on the report without a building permit, it will just be relatively less."

bo skosy dachu od któregoś momentu liczą się, już nie wliczają się do powierzchni użytkowej.

Because the roof slopes count from a certain point, they are no longer included in the usable area.

Natomiast w dużym uproszczeniu pozwolenie na budowę polega na złożeniu kompletu dokumentów,

In a nutshell, a building permit involves submitting a complete set of documents,

na których składa się ten projekt, który kupili nas tutaj, w tym projektu, który kupili nas tutaj.

on which this project consists, which bought us here, in this project, which bought us here.

Ten projekt, który kupiliście tego domu z ewentualnymi modyfikacjami, projekty wszystkich przyłączy, czyli prąd, gaz, kanalizacja, czy względnie szambo, jeżeli gdzieś w Polsce jeszcze nie ma na wsi kanalizacji, to projekty szamba.

This project, which you purchased for this house with possible modifications, includes the designs for all connections, namely electricity, gas, sewage, or relatively septic tanks if there is still no sewage system in some rural areas of Poland, then the designs for the septic tanks.

Oczywiście tam to wszystko musi być wpisane w część budowlaną działki, więc tam załączamy też wypisy z ksiąg wieczystych, mapkę sytuacyjną, geodezyjną i tak dalej, i tak dalej. Pozwolenie na budowę uzyskuje się na podstawie, w starostwie, na podstawie złożenia kompletu dokumentów, które i tak, i tak siłą rzeczy musicie mieć, aby ten dom rozpocząć budować.

Of course, everything must be included in the construction part of the plot, so we also attach excerpts from the land and mortgage register, a situational map, a geodetic map, and so on, and so forth. A building permit is obtained based on submitting a complete set of documents to the county office, which you must have anyway in order to start building the house.

W tym wypadku Wydział Architektury w starostwie.

In this case, the Department of Architecture in the county office.

Określa, że to, co chcecie wybudować na podstawie dokumentów, które im przedstawiacie, ma szansę się nie zawalić. Czyli, żartując, starostwo z odpowiedzialności nie weźmie, bo według dokumentów wyglądało, że zgodnie ze sztuką to ma być wybudowane.

It states that what you want to build based on the documents you present to them is unlikely to collapse. So, jokingly, the district office will not take any responsibility, as according to the documents it seemed that it was supposed to be built in accordance with the rules of the art.

Oczywiście na samym końcu, kiedy ten dom już jest wybudowany, tak zwany robi się odbiór, też przez starostwo, natomiast zwykle to nie to, że przyjeżdża ekipa i ogląda ten dom.

Of course, at the very end, when the house is already built, a final inspection is carried out, also by the county office, but usually, it's not the case that a team comes and inspects the house.

Który rok temu zaczęliście budować, równo stoi i ma fajne ściany, tylko raczej to jest też, się zgłasza, kierownik budowy podpisuje kwity i sprawa załatwiona.

Which year did you start building, it stands straight and has nice walls, it's just that it also reports, the construction manager signs the papers and the matter is settled.

Gdy mamy pozwolenie na budowę, możemy rozpocząć fizycznie pracę.

When we have a building permit, we can physically begin work.

I tutaj zaczyna się słuchać dopiero cała męska przygoda z budową domu, już nie w dokumentach, w papierach, jeźdząc od architekta do specjalisty.

And this is where the whole male adventure of building a house really starts, no longer in documents, in papers, traveling from architect to specialist.

Specjalisty mam na myśli branżystów, tak zwanych, czyli projektantów instalacji wodnych, elektrycznych, przyłączeniowych itd.

I mean specialists in the industry, so-called, that is, designers of water, electrical, connection installations, etc.

Zabawa zaczyna się wtedy, kiedy na działce, którą zakupiliśmy, rzecz jasna, gdzie mamy doprowadzone media, czyli prąd, gaz, tak w dużym uproszczeniu.

The fun begins when we have the plot we purchased, of course, where we have utilities brought in, meaning electricity and gas, in very simple terms.

Lub macie pomysł jak doprowadzić ten gaz, prąd, bo macie na sąsiedniej działce.

Or do you have an idea of how to bring in the gas and electricity since you have it on the neighboring plot?

Będziemy tam się przekopywać, bo się z sąsiadem umówiliśmy i się zgodził itd.

We will be digging there because we made an arrangement with the neighbor and he agreed, etc.

Budowa domu fizycznie na działce, nie wiem, niech ona ma 10 arów czy 15.

The construction of a house physically on the plot, I don’t know, let it be 10 ares or 15.

W Polsce, w różnych częściach Polski są różne tak zwane minimalne wielkości działki budowlanej, aby dom o odpowiedniej kubaturze mógł powstać.

In Poland, in various parts of the country, there are different so-called minimum plot sizes for a house of appropriate volume to be built.

Chodzi o to, żebyśmy nie budowali dwupiętrowego domu jednorodzinnego.

The point is that we should not build a two-story single-family house.

Na działce o wielkości 8 arów, bo to by absolutnie kuriozalnie wyglądało.

On a plot of 8 ares, because that would look absolutely absurd.

Tam też ważne jest, że w poszczególnych częściach Polski, szczególnie na południu, gdzie są większe opady śniegu, skos dachu musi mieć określony minimalny kąt.

It is also important that in different parts of Poland, especially in the south, where there is more snowfall, the pitch of the roof must have a specified minimum angle.

Dlatego też zresztą jak przyjeżdżacie na narty do Podhala, to widzicie, że te wszystkie domy mają stosunkowo strome dachy.

That’s why, when you come skiing to Podhale, you see that all these houses have relatively steep roofs.

No właśnie dlatego, że na południu jest dużo opadów deszczu.

That's precisely because there is a lot of rainfall in the south.

Dużo opadów śniegu, gdzie na północy, czy w innych rejonach Polski już ten skos dachu może być szerszy, czy wręcz czasami nawet rozwarty.

A lot of snowfall, where in the north, or in other regions of Poland, the pitch of the roof may be wider, or even sometimes even open.

Nie 90 stopniowy, ale rozwarty.

Not 90 degrees, but open.

Ściągamy na budowę, jak to budowlańcy mówią, mejtra, czyli tego, który przyjedzie i nam pomierzy.

We’re bringing in a contractor, as the builders say, the measurer, the one who will come and take measurements for us.

Dokładnie mówimy geograficznie.

We are speaking geographically, precisely.

Pomierzy nam dokładnie osadowienie domu, gdzie jest początek domu, gdzie jest koniec domu.

It will measure for us exactly the placement of the house, where the beginning of the house is, and where the end of the house is.

Tam muszą być określone odległości co najmniej po 4 metry od granicy działki, jeżeli są to ściany domu z oknami.

There must be specific distances of at least 4 meters from the property boundary if these are the walls of the house with windows.

Gdy nie ma okien na danej ścianie, to odległość do granicy działki może mieć tylko 2 metry.

When there are no windows on a given wall, the distance to the property boundary can be only 2 meters.

Chyba, że sąsiad, z którym ma działkę.

Unless it's the neighbor with whom he has a plot.

Gdy obok wyrazi zgodę, to nawet pół metra możecie się dostać do granicy działki.

When they give consent next to you, you can even get half a meter to the property line.

Natomiast jeśli nie chcecie rozmawiać z sąsiadami na temat tego typu zgód, no to trzeba pilnować tej 4 metrowej odległości do granicy działki.

However, if you do not want to talk to your neighbors about these types of agreements, then you need to keep an eye on that 4-meter distance to the property line.

No bo zwykle ze wszech stron, na każdej ścianie naszego domu są okna i nawet jeżeli ta granica działki to jest szczere pole, to te 4 metry trzeba dochować.

Well, usually from all sides, on every wall of our house there are windows, and even if the property line is an open field, those 4 meters must be maintained.

No bo później mogą być okna.

Because later there may be windows.

No bo później mogą być kłopoty w wypadku nieprzyjemnego sąsiada, że wybudowaliście się z oknami bliżej niż 4 metry do granicy.

Well, later there could be trouble in case of an unpleasant neighbor if you built your windows closer than 4 meters to the boundary.

I rozpoczynają się prace ziemne.

And the earthworks begin.

Dom stoi na fundamencie, względnie na płycie fundamentowej.

The house stands on a foundation, or on a foundation slab.

Fundamenty liniowe tak zwane, no to chyba nie muszę wam mówić czym to jest.

Linear foundations, so I probably don't need to tell you what that is.

To są prace ziemne, w których wykopuje się, mówiąc kolokwialnie, rowy.

These are earthworks in which, colloquially speaking, trenches are dug.

Tylko w tych miejscach i tylko po to, aby tam zazbroić i wylać fundamenty, czyli nazwijmy to boczne krawędzie, bądź też fundamenty w poprzek domu.

Only in these locations and only to arm and pour the foundations there, which we can call the side edges, or the foundations across the house.

Tam, gdzie będą stały ściany nośne, jak sama nazwa wskazuje, utrzymujące konstrukcję.

There, where the load-bearing walls will stand, as the name suggests, supporting the structure.

Lub robimy płytę fundamentową, gdzie na przykład grunt jest grząski.

Or we make a foundation slab where, for example, the ground is marshy.

Gdyby były tam jakieś namuły, czy niestabilności i fundamenty liniowe nie są w stanie utrzymać domu,

If there were any mud or instability and the linear foundations are unable to support the house,

to w ten czas wymienia się grunt, czyli wykopuje się, jeżeli dom ma, nie wiem, 14 metrów na 10,

At that time, the ground is exchanged, which means it is excavated; if the house measures, I don’t know, 14 meters by 10.

to się wykopuje te 14 metrów na 10 gruntu na głębokość dwóch metrów w dół, jakbyśmy basen kopali.

We dig those 14 meters on 10 square meters of soil to a depth of two meters down, as if we were digging a pool.

Nawozi się poszczególne frakcje, czyli tłuczeń od najgrubszego po tam najdrobniejszy, nie wiem,

Individual fractions are fertilized, meaning the crushed stone from coarsest to finest, I don't know,

dziesiątkę czy dwudziestkę, czyli jedno albo dwucentymetrowy.

a ten or twenty, meaning either one or two centimeters.

To wszystko się ubija tak zwanym skoczkiem, czyli taką ubijarką, jak często gdzieś na budowach widzicie,

Everything is mixed with a so-called jumper, which is a kind of mixer that you often see on construction sites.

czyli zagęszczamy to i następnie układamy zbrojenia płyty fundamentowej,

that means we compact it and then arrange the foundations' reinforcement.

czyli ładnych kilkanaście ton stali, prętów stalowych plus szalunek, zwykle z desek dookoła przyjeżdża grucha

So a good dozen tons of steel, steel rebar plus formwork, usually with boards all around, a mixer truck arrives.

albo leje fundamenty, albo leje tą płytę fundamentową.

Either they are pouring the foundations, or they are pouring the foundation slab.

I w momencie, gdy mamy fundamenty, czyli mówimy o tych, będę od razu upraszczał koledzy, nie obrażcie się,

And at the moment when we have the foundations, meaning we are talking about these, I will immediately simplify, friends, don't take offense.

te podziemne części budynku, tych ścian budynku już mamy wylane, wyschnięte, ściągamy to żebrowanie, ściągamy to szalowanie deski,

We already have the underground parts of the building, the walls of the building poured and dried, we are removing the ribbing, we are taking off the formwork boards.

zwykle środek domu, jeśli nie ma piwnic, bo jak są piwnice, to oczywiście jeszcze robi się piwnice, leje się piwnice,

usually the center of the house, if there are no basements, because if there are basements, of course, basements are also made, basements are poured,

ale jeżeli nie ma piwnic, to ten środek fundamentów, czyli to, co pomiędzy fundamentami wysypuje się ładnym, drobnym piaseczkiem,

but if there are no basements, then the center of the foundations, meaning what is poured between the foundations is nice, fine sand,

a na końcu leje się tak zwanego chudziaka, czyli równą, ładną, chudą, powiedzmy około 10 centymetrową warstwę betonu,

and at the end, a so-called "chudziak" is poured, which is a smooth, nice, thin layer of concrete, let's say about 10 centimeters thick,

aby bez względu na to, czy to są fundamenty liniowe, czy to jest płyta fundamentowa,

whether they are linear foundations or a foundation slab,

aby zanim zaczniemy stawać ściany, żeby równa, gładka powierzchnia całego domu,

so that before we start putting up the walls, we have an even, smooth surface throughout the entire house,

dokładnie taka, jak dom będzie duży i na niej stanie, żeby ona już była i stała.

Exactly like that, as the house will be big and it will stand on it, so that it is already there and standing.

Często, koniecznie zresztą, na tym etapie też się robi w odpowiednich miejscach wymierzonych do dwóch czy jednego centymetra,

Often, it is essential to do this at this stage in the appropriate places measured to two or one centimeter.

robi się odpływy, czyli tam gdzie będzie kibelek, tam już w tym chudziaku, już w tym fundamentie,

We are making drainage, meaning where the toilet will be, it’s already in this skinny one, already in this foundation.

tam już musi być instalacja kanalizacyjna, czy umywalki, czy toaleta, czy odpływ klimatyzacji,

There must be a sewage installation there, whether it's a sink, a toilet, or an air conditioning drain.

czy odpływ w garażu, to wszystko na tym etapie już musi być, jakby kolokwialnie mówiąc, wlane,

Does the drainage in the garage have to be, so to speak, set in concrete at this stage?

zespojone z tą zerową warstwą, bo tego nie robimy później.

merged with that zero layer, because we don't do that later.

To nie to, że my zaczniemy stawiać dom, łazienkę, to nie to, że my zaczniemy stawiać dom, łazienkę, to nie to, że my zaczniemy stawiać dom, łazienkę,

It's not that we will start building a house, a bathroom; it's not that we will start building a house, a bathroom; it's not that we will start building a house, a bathroom;

To nie to, że my zaczniemy stawiać dom, łazienkę, to nie to, że my zaczniemy stawiać dom, łazienkę,

It's not that we will start building a house, a bathroom, it's not that we will start building a house, a bathroom.

ściany, a później będziemy kuć w betonie po to, żeby tam zrobić tą instalację.

Walls, and then we will be drilling into the concrete to install the system there.

Nie, ona już jest przygotowana na etapie budowy tej warstwy zerowej.

No, she is already prepared at the stage of building this zero layer.

I przychodzi moment, który jest dla nas wszystkich bardzo ważny i uroczysty, bo wychodzimy na poziom większy niż zero,

And the moment comes that is very important and solemn for all of us, because we are moving to a level greater than zero.

bo do tej pory pracowaliśmy w ziemi, w gruncie, tam były prace ziemne, tam były fundamenty, tam była płyta fundamentowa,

because until now we were working in the ground, in the soil, there were earthworks, there were foundations, there was a foundation slab,

a teraz możemy zacząć stawiać ściany.

And now we can start putting up the walls.

I teraz będę mówił to na przykładzie nie już budowy domu szkieletowego z drewna,

And now I will speak about this using the example of a wooden frame house construction.

tylko mówię o tradycyjnej, o tradycyjnym domu, na przykład Maxa 30.

I'm just talking about traditional, about a traditional house, for example Max 30.

Max 30 to jest ceramika ceglana jak 30, czyli o grubości, szerokości 30 cm.

Max 30 is brick ceramics that is 30, meaning it is 30 cm thick and wide.

czyli o grubości, szerokości 30 cm.

that is a thickness and width of 30 cm.

Czyli automatycznie ściana zewnętrzna, nośna, będzie miała grubość 30 cm.

So the exterior load-bearing wall will automatically have a thickness of 30 cm.

Stąd się wzięła nazwa Max 30.

That's where the name Max 30 comes from.

I zaczyna, słuchajcie, iść do góry warstwa po warstwie, warstwa po warstwie, na zaprawie.

And it starts, listen, to go up layer by layer, layer by layer, on the mortar.

Nasz dom zaczyna iść w górę.

Our house is starting to go up.

I to jest, słuchajcie, fantastyczne przeżycie, ja pamiętam go z własnego okresu budowy domu,

And this is, you know, a fantastic experience, I remember it from my own home building period,

gdzie przyjeżdża się co drugi, co trzeci dzień na budowę i już jest wyżej, i już jest wyżej,

where one comes to the construction site every other, every third day and is already higher, and is already higher,

i już jest wyżej, i już, słuchajcie, to wasze marzenie, ten wasz dom, który jeszcze dwa miesiące temu

And it's already higher, and already, listen, this is your dream, this is your home, which just two months ago

był tylko domem na papierze, zaczyna być go fizycznie widać.

It was only a house on paper, it is starting to be physically visible now.

Wy wchodzicie do tego domu, wchodzicie sobie przez garaż, albo wchodzicie sobie przez wiatrołap,

You enter this house, you either go in through the garage or through the vestibule.

wchodzicie do salonu i widzicie oczami wyobraźni.

You enter the living room and see with your imagination.

Jestem w salonie, tu będzie sofa, tu będzie okno, tu będzie telewizor,

I am in the living room, there will be a sofa here, there will be a window here, there will be a television here.

za winklem będzie jadalnia czy kuchnia.

There will be a dining room or kitchen around the corner.

I to już naprawdę, słuchajcie, zaczyna cieszyć oko.

And this is really starting to please the eye, you know.

Ja już nie pamiętam teraz dokładnie, ile to jest warstw tych maksów,

I don't remember exactly how many layers of these maximums there are now.

ale chyba 8 albo 10 tych warstw, mówię w pionie, tak, tych maksów,

but I think 8 or 10 of those layers, I mean vertically, yes, those maxes,

abyśmy doszli do wysokości 2,70,

to reach a height of 2.70,

albo chyba 2,80, czyli miejsce, w którym winien być sufit, prawda?

or maybe 2.80, which is where the ceiling should be, right?

No bo jesteśmy na poziomie zero, na parterze.

Because we are at ground level, on the first floor.

I teraz tak, sufit czy strop, no sufitem jest dla nas, kiedy jesteśmy na poziomie zero,

And now, a ceiling or a beam, well a ceiling is for us when we are at ground level,

ale jak będziemy byli na pierwszym piętrze, to to już będzie strop.

But when we are on the first floor, that will already be the ceiling.

Ten strop albo robi się z prefabrykowanych płyt żelbetonowych,

This ceiling can be made of prefabricated reinforced concrete slabs,

albo tradycyjnie, jak to już nasze dziadki robiły,

or traditionally, as our grandparents used to do,

albo się go leje, czyli znowu mnóstwo desek, robi się szalunek,

or you pour it, which means a lot of boards again, you make the formwork,

czyli robi się szczelną jakby, to jest tak jakby foremka,

so it becomes tight, it's like a mold,

jak robimy babki z piasku.

how we make sandcastles.

Jest piasek i jest foremka, która ten piasek utrzymuje.

There is sand and there is a mold that holds the sand.

I właśnie, staram się wam to możliwie jak najbardziej wizualnie pokazać,

And that's it, I am trying to show you this as visually as possible.

przedstawić.

to present.

I właśnie tą foremką jest szczelny szalunek całego stropu,

And this form is the tight formwork of the entire ceiling,

czyli budujemy znowu takie małe lotnisko,

so we're building another small airport again,

tylko że już nie na poziomie zera, tylko na poziomie pierwszym.

only that it's no longer at level zero, but at level one.

Dokładnie to szalujemy, dokładnie to zbroimy,

Exactly we are going crazy, exactly we are arming.

podobnie jak płytę fundamentową, prętami stalowymi.

similar to the foundation slab, with steel rods.

Przyjeżdża znowu grucha, mówię o betoniarce, i lejemy strop.

The concrete mixer is coming again, and we're pouring the ceiling.

I znowu, ja już nie pamiętam, co to jest,

And again, I no longer remember what it is.

nie wiem dokładnie, ale przynajmniej z tydzień, półtora to musi schnąć,

I don't know exactly, but it has to dry for at least a week, a week and a half.

zależy od pogody.

It depends on the weather.

No to jest właśnie minus domów murowanych,

Well, that's exactly the downside of brick houses.

że dom drewniany, ten szkieletowy, dzień po dniu, dzień po dniu,

that wooden house, the skeletal one, day by day, day by day,

dzień po dniu, dzień po dniu, robota idzie do przodu.

Day by day, day by day, the work goes on.

A tutaj jak się dom murowany robi, szczególnie jak się robi te mokre prace

And here is how a brick house is built, especially when it comes to the wet work.

związane z laniem betonu, to czasami nawet i dwa tygodnie to musi schnąć,

related to pouring concrete, sometimes it has to dry for even two weeks.

żeby można było pójść dalej z robotą.

so that we can move forward with the work.

Załóżmy, że mamy ściany, mamy wylany strop, mówimy o domu,

Let's assume we have walls, we have the poured ceiling, we are talking about a house,

parterowym z użytkowym poddaszem, czyli tak jak większość domów,

a one-story with a usable attic, just like most houses,

które w Polsce mamy zbudowane, czyli również na poddaszu będziemy żyć,

which we have built in Poland, which means we will also live in the attic,

mieszkać, tam będą w większości okna dachowe, ale też będą tzw. jaskółki,

to live, there will mostly be skylights, but there will also be so-called swallowtails,

czyli takie wykusze z oknami pionowymi w poszczególnych pomieszczeniach.

So, it's like bay windows with vertical windows in individual rooms.

To też często już na poziomie projektu widać, gdzie jakie pomieszczenie zrobić,

It is often already visible at the project stage where to create which room.

gdzie nam będzie potrzebne większe pomieszczenie z oknem pionowym,

where we will need a larger room with a vertical window,

żeby tych skoców było jak najmniej, a które pomieszczenia czemu nam mają służyć

so that there are as few jumps as possible, and which rooms are supposed to serve us for what purpose

i będą mogły być wyłącznie z oknami dachowymi.

and will only be able to have skylights.

Budujemy tzw. ścianę kolankową, to jest ta ściana, która zaczyna rosnąć na plusie,

We are building what is called a knee wall, which is the wall that starts to grow upwards.

czyli idzie w górę na tym poziomie powiedzmy, że plus jeden, tylko ona już nie może mieć

So it goes up at this level, let's say, plus one, but she can't have it anymore.

tych dwóch, prawie trzech metrów, tak jak ten poziom zero,

those two, almost three meters, just like this zero level,

tylko ona będzie miała 70 centymetrów, 100 centymetrów najwyżej.

Only she will have 70 centimeters, a maximum of 100 centimeters.

Chodzi o gabaryt całego budynku, żeby skos dachu, żeby tak zwykłe są zaprojektowane,

It's about the size of the entire building, so that the roof slope is designed normally.

że pierwszy poziom to jest tam powiedzmy, że 2,80, leci strop ten wylewany żel betonowy

that the first level is, let's say, 2.80, the ceiling is poured reinforced concrete

i później ściana kolankowa 75 albo 100 centymetrów.

and then the knee wall is 75 or 100 centimeters.

W zależności od tego, że czy są 2, 3 albo 4 warstwy tych maksów.

Depending on whether there are 2, 3, or 4 layers of these maxes.

Z tą różnicą, że jeszcze na samej górze, czyli na ostatniej czwartej warstwie tej ściany kolankowej,

With the difference that at the very top, that is, on the last fourth layer of this knee wall,

czyli już tej powyżej poziomu stropu, jeszcze leje się tzw. wieniec, czyli znowu szalujemy

So above the ceiling level, the so-called ring beam is being poured, which means we are formwork again.

i robimy jakby taką obramówkę, takie opasanie po obrysie tej już tej metrowej ściany kolankowej.

And we make a kind of border, a surround along the outline of that one-meter knee wall.

Zaraz wam powiem dlaczego.

I'll tell you why in a moment.

Po obrysie tej ściany kolankowej robi się szalunek, a później się znowu betoniara przyjeżdża,

A formwork is made along the outline of this knee wall, and then a concrete mixer comes again.

już chyba trzeci raz z tego co pamiętam na tą budowę i wylewamy ten wieniec.

I think it's already the third time, if I remember correctly, that we're on this construction site and pouring this lintel.

I teraz tak, do czego ten wieniec służy i dlaczego on jest w ogóle potrzebny,

And now, what is the purpose of this wreath and why is it even needed?

skoro przecież to i tak jest z maksów, z tych trzydziestek.

since it is still the max, from those thirties.

No właśnie wieniec jest potrzebny do tego, że na tym wieńcu opieramy więźbę dachową.

Exactly, the ring beam is necessary because we rely on it to support the roof truss.

Czyli to jest ten szkielet.

So this is the skeleton.

Z krokwi i łat drewnianych impregnowanych, który później zostanie pokryty albo ceramiką,

From impregnated wooden rafters and battens, which will later be covered with either ceramics,

mam na myśli dachówki, albo blachą, blachodachówką.

I mean tiles, or metal sheets, metal roofing.

To ma swoje plusy i minusy.

It has its pros and cons.

No blachodachówka jest tańsza i jest lżejsza, w związku z tym więźba dachowa,

Well, the metal roofing is cheaper and lighter, which means the roof truss,

czyli ta konstrukcja dachu może być też dzięki temu lżejsza,

so this roof structure can also be lighter because of this,

a poprzez to tańsza.

and through that it is cheaper.

Natomiast dawniej przynajmniej uważało się, że ta blachodachówka,

On the other hand, it was once thought that this metal roofing tile,

czy innymi słowy blacha na dachu, a nie dachówka,

In other words, it's a metal sheet on the roof, not tiles.

że to będziemy musieli malować, że to będzie rdzewiało,

that we will have to paint it, that it will rust,

że będzie o to dbać i tak dalej.

that it will take care of it and so on.

I że to będzie głośne jak będzie deszcz padał.

And it will be loud when it rains.

No może tak, może nie.

Well, maybe yes, maybe no.

No ja budowałem w ceramice, więc ja nie wiem jak jest z blachą na dachu,

Well, I built in ceramics, so I don't know how it is with sheet metal on the roof.

ale coś o tym może być.

but there might be something to that.

Jak już całą tą krokwię, czyli cały ten taki szkielet dachu będzie przygotowany,

Once the entire rafter, that is, the whole skeleton of the roof is prepared,

robią to dekarze, również oni zaczynają robić pokrycie.

They do it the roofers, they also start to do the covering.

No i tak jak powiedziałem przed chwilą, albo leci to blachą,

Well, as I said just a moment ago, either it's going with the metal,

albo leci to dachówką ceramiczną.

or it flies with a ceramic tile.

No i tutaj słuchajcie, o ile wymurować ściany wystarczy po prostu równo,

Well, listen here, as far as building the walls is concerned, it just needs to be even.

o tyle dach powinien wam robić naprawdę sprawdzona ekipa,

the roof should really be done by a proven team for you,

bo tam kupę rzeczy można spieprzyć w tym dachu,

because a lot of things can go wrong with this roof,

szczególnie jeżeli to nie jest prosty dach dwuspadowy,

especially if it is not a simple gable roof,

tylko to jest jakiś dach kobertowy.

That's just some kind of roof covering.

Tam są jakieś wymyki, tam są jaskółki, już nie mówiąc o bawolich oczkach.

There are some improvised solutions, there are swallows, not to mention the buffalo eyes.

Tam też zwykle już na etapie budowy domu tego dachu,

There, usually already at the stage of building the house, of that roof,

również tam się montuje okna dachowe, czy Fakro, czy Veluxy,

They also install roof windows there, whether Fakro or Velux.

myślę, że te dwie firmy tak de facto w Polsce mają większość.

I think that these two companies actually have the majority in Poland.

Stolarki tej dachowej.

The carpentry of this roof.

To musi robić naprawdę dobra, sprawdzona ekipa.

It must be done by a really good, proven team.

I kolejny fajny moment w budowie domu,

And another cool moment in the house construction.

bo przyjeżdżając któryś raz na budowę, już nie dość, że stoją ściany,

because upon arriving at the construction site for the umpteenth time, not only are the walls standing,

to już jest dach, ale nie tyle co dach z tylko i wyłącznie więźby dachowej,

This is already a roof, but not just a roof made solely of roof trusses.

z tych krokwii, z tych belek drewnianych,

from these rafters, from these wooden beams,

ale już jest pokryty dachówką.

but it is already covered with tiles.

Już można wysyłać zdjęcia znajomym, mówiąc patrz jak mój dom wygląda.

You can already send photos to friends saying, "Look how my house looks."

Nie będzie wyglądał, tylko wygląda, bo on już ma bryłę.

He won't look, he looks, because he already has the shape.

I teraz jeszcze, żebyśmy się tak szybko nie cieszyli,

And now, just so we don't get too happy too quickly,

ten dach trzeba jeszcze ocieplić.

This roof still needs to be insulated.

Czyli znowu pod tą blachodachówkę, bądź dachówkę ceramiczną,

So again under that metal roofing or ceramic tile,

od spodu idą folie izolacyjne,

insulating foils are laid underneath,

idą wełny zwykłe,

ordinary wool is coming,

i idzie regips.

And the drywall is coming.

Oczywiście ten regips tam się później jeszcze dokładnie wykańcza,

Of course, that drywall will be finely finished later on.

natomiast generalnie na konstrukcjach stalowych,

on the other hand, generally on steel structures,

takich lekkich stalowych, wróć, nawet aluminiowych stalowych,

such lightweight steel ones, or rather, even aluminum steels,

robi się wewnętrzną konstrukcję, czyli tak jakby można powiedzieć ściany poddasza.

An internal structure is being made, or you could say the walls of the attic.

No bo nie zostawimy sobie tam przecież gołej wełny,

Because we certainly won't leave bare wool there,

czy wewnętrznej strony dachówki,

whether the inner side of the roof tile,

tylko to musi być ocieplone, to musi być wytłumione,

it just needs to be insulated, it needs to be soundproofed,

tam nie może podwiewać, tam często lubią jakieś kuny na przykład mieszkać

It can't be windy there; for example, there are often some minks that like to live there.

i jeść tą wełnę, więc to trzeba dokładnie wytłumić

And eat that wool, so it needs to be thoroughly muffled.

i dokładnie to trzeba uszczelnić,

and that is exactly what needs to be sealed,

żeby tam żadne zwierzęta nie zaczynały z nami mieszkać.

so that no animals start living with us there.

I gdy ten dach ma,

And when it has this roof,

i gdy ten dach mamy położony i ocieplony,

and when we have the roof installed and insulated,

to możemy powiedzieć, że mamy stan surowy, otwarty.

So we can say that we have a raw, open state.

Gdybyście kiedyś chcieli kupować dom do wykończenia

If you ever wanted to buy a house to renovate.

i ktoś wam mówił, że do sprzedania jest dom w stanie surowym, otwartym,

And someone told you that there is a house for sale in raw, open condition,

to to jest właśnie ten moment.

This is just the moment.

To jest ten moment, kiedy jest dom, kiedy są ściany, kiedy jest dach ocieplony i tyle, i kropka.

This is the moment when there is a home, when there are walls, when there is an insulated roof, and that's it, period.

I oczywiście ściany działowe w środku zwykle też.

And of course, the partition walls inside usually too.

Ale nie ma takiej konieczności.

But there is no such necessity.

Ściany działowe można stawać na końcu albo kupujecie ze ścianami działowymi,

You can build partition walls at the end, or you buy with partition walls.

przekuwacie, bo chcecie mieć większy salon, mniejszą łazienkę itd., itd.

You are renovating because you want a bigger living room, a smaller bathroom, etc., etc.

W każdym bądź razie, to jest stan tzw. surowy, otwarty.

In any case, this is the so-called raw, open state.

Ile to może potrwać?

How long might it take?

Pamiętam, że jak ja budowałem dom potem surowy, otwarty, to było jakieś 6 miesięcy.

I remember that when I was building the house, then the raw, open one, it took about 6 months.

6 miesięcy od dziury w ziemi.

6 months from the hole in the ground.

Czyli zaczęliśmy prace ziemne w lipcu,

So we started earthworks in July,

a w grudniu, chyba jeszcze przed świętaniem Bożego Narodzenia,

and in December, probably still before Christmas celebrations,

był tzw. surowy, otwarty, gdzie wiało, piździło, bo to był grudzień, rzecz jasna.

it was so-called raw, open, where it was blowing and freezing, because it was December, of course.

Nie było okien, nie było drzwi, ale był dom, były ściany.

There were no windows, there were no doors, but there was a house, there were walls.

Kolejnym etapem są okna.

The next stage is the windows.

Nie znam się na tym i nie będę Wam mówił na temat konkretnych producentów.

I don't know much about this and I won't tell you about specific manufacturers.

Zresztą przez tyle lat zmieniły się te technologie i teraz mamy domy pasywne.

Besides, these technologies have changed over the years and now we have passive houses.

Przedtem się walczyło o to, żeby to okno było, powiedzmy, trójkomorowe,

Before, there was a struggle to ensure that this window was, let's say, triple-glazed.

z współczynnikiem przenikania cieplnego 0,2, na plusie oczywiście.

with a thermal transmittance coefficient of 0.2, of course on the plus side.

Teraz robi się tzw. okna pasywne, czyli utrata ciepła, energii cieplnej,

Now they are making so-called passive windows, which means the loss of heat, thermal energy.

jest na poziomie zera albo blisko zera, czyli nie wpływa to na utratę.

It is at zero level or close to zero, which means it does not affect the loss.

Może ciepło uciekać gruntem, podłogą, ścianami bądź dachem.

Heat can escape through the ground, floor, walls, or roof.

Oczywiście mówię teraz to bardzo obrazowo, żebyście mieli tego świadomość.

Of course, I'm saying this very vividly now so that you are aware of it.

A gdybyśmy mieli przez kamerę taką termowizyjną to podglądać,

And if we had a thermal camera to spy with,

a przez wkłady szybowe, bo inaczej się liczy wkłady szybowe,

and because of the quick inserts, because quick inserts are counted differently,

a inaczej się liczy termoizolacyjność profili okiennych,

The thermal insulation of window profiles is calculated differently.

to tam wychodzi tej temperatury zero na zewnątrz, czyli to są bezstratne.

So it comes out that the outside temperature is zero, which means they are lossless.

Oczywiście im okno lepszej jakości, tym będzie więcej kosztowało,

Of course, the better the quality of the window, the more it will cost.

a szczególnie w takim domu jednorodzinnym tych okien jest 10, 12, 15.

And especially in such a single-family house, there are 10, 12, or 15 of these windows.

Każde okno nie kosztuje 1500 zł, tu już, o przepraszam, pamiętajcie, ja mówię o cenach,

Each window does not cost 1500 PLN, here already, oh excuse me, remember, I'm talking about prices,

przyszedł wielu, wielu lat, teraz nie wiem ile to,

many, many years have passed, now I don't know how many it is,

ale w same okna potrafi kilkadziesiąt tysięcy pójść.

But just for the windows, it can go up to several tens of thousands.

Również na tym etapie zakładamy drzwi wejściowe,

At this stage, we also install the entrance door,

nie wewnętrzne drzwi do łazienek, bo to będzie, jeszcze na to mamy czas,

not internal doors to the bathrooms, because that will be, we still have time for that,

ale drzwi wejściowe oraz jeżeli macie garaż wraz z budynkiem,

but the front door and if you have a garage along with the building,

to na tym etapie również zakładamy bramę garażową,

At this stage, we are also installing the garage door.

najlepiej po prostu z przygotowaną automatyką.

It’s best to just have the automation prepared.

I, a dlaczego o tym mówię?

And why am I talking about this?

Bo żeby zacząć pracę w środku instalacyjne, to o czym będę Wam za chwilę mówił,

Because to start work in the installation center, what I will be talking to you about shortly,

ten dom musi być zamknięty, a za zamknięty dom uważa się montaż wszystkich okien

This house must be closed, and a house is considered closed when all the windows are installed.

i drzwi oraz bramy garażowej.

and the door as well as the garage door.

Kolejnym etapem, gdy już ten dom mamy zamknięty, kiedy już nam tam, mówiąc brzydko, nie piździ,

The next stage, once we have this house sealed, when it’s not, to put it bluntly, drafty anymore,

sorry za mój francuski, możemy zacząć pracować nad instalacjami.

Sorry for my French, can we start working on the installations?

I w pierwszej kolejności przyjeżdżają fachowcy od instalacji wodno-kanalizacyjnych.

First of all, the specialists in water and sewage installations arrive.

Pamiętajcie, od środka mamy gołe mury, tego maksa.

Remember, we have bare walls from the inside, this max.

Zewnątrz jest goła ściana i w środku też jest goła ściana.

Outside there is a bare wall and inside there is also a bare wall.

I zaczynamy na ścianach i na podłogach też, ale zaraz o tym powiem.

And we start on the walls and on the floors too, but I will talk about that soon.

Na ścianach zaczynamy kłaść instalacje wodne, czyli podłączenia wody w łazience, do prysznicu, do umywalki.

We are starting to install plumbing on the walls, which means connecting the water in the bathroom, to the shower, to the sink.

Wody do sedesu.

Water to the toilet.

W kuchni to jest też kran, zlew, ale to jest też...

In the kitchen, there is also a faucet, a sink, but there is also...

Do zmywarki woda musi być doprowadzona i odprowadzona.

The dishwasher must have water supplied and drained.

I też możliwość zrobienia odprowadzenia wody.

And also the possibility of making a water drainage.

W łazience pralka, chyba że ma ciosone pomieszczenie gospodarcze.

In the bathroom, there is a washing machine, unless there is a separate utility room.

Tam może być też pralnia tak zwana, więc tam się instaluje pralkę, tam się doprowadza.

There can also be a so-called laundry room, so that's where the washing machine is installed, and where the connections are made.

Też przygotowuje się instalacje pod kocioł grzewczy, pod boję.

I'm also preparing the installation for the heating boiler and the water heater.

No bo pamiętacie, nie mieszkamy w centrum miasta, gdzie odkręcamy wodę i nam się leje ciepła woda.

Well, you remember, we don't live in the city center, where we turn on the tap and warm water flows out.

Tylko musimy sami o to zadbać, żeby woda była ciepła i w kaloryferach i w kranach.

We just need to take care of it ourselves so that the water is warm both in the radiators and in the taps.

Więc instaluje się najbardziej komfortowym, ale nie najtańszym sposobem.

So it is installed in the most comfortable, but not the cheapest way.

To jest kocioł gazowy.

This is a gas boiler.

Można też instalować kotły węglowe czy ekogroszkowe.

It is also possible to install coal or eco-pea coal boilers.

Na tego typu stałe paliwe.

On this type of solid fuel.

Chociaż teraz w poszczególnych województwach już powoli wchodzą zakazy palenia węglem.

Although now in individual provinces the bans on coal burning are slowly beginning to take effect.

Więc siłą rzeczy my wszyscy będziemy skazani na instalacje gazowe.

So, inevitably, we will all be condemned to gas installations.

Może tak się też zdarzyć, że w danej części wsi, czy miejscowości, nie ma gazu.

It may also happen that in a particular part of the village or town, there is no gas.

No to wtedy nie wyczerujemy go.

Well then, we won't exhaust him.

Więc trzeba będzie robić jakiś kocioł pelletowy.

So we will have to make some pellet boiler.

Czyli za siedzibą mismo dotace'emedę ponownie.

So behind the office mismo dotace'emedę again.

lany pelet, to są sprasowane trociny.

Lany pellet is compressed sawdust.

Natomiast zwróćcie uwagę,

However, pay attention,

wszystko inne niż gaz

everything other than gas

zaczyna nam komplikować sytuację,

it's starting to complicate our situation,

bo trzeba to przywieźć, trzeba to rozładować.

because it needs to be brought, it needs to be unloaded.

Tam musi być pomieszczenie,

There must be a room there,

gdzie ta kotłownia tak zwana będzie.

Where will that so-called boiler room be?

No, piec gazowy, kocioł gazowy

No, gas stove, gas boiler.

do ogrzewania całego domu

for heating the whole house

jest

is

może raz większy

maybe once bigger

od takiego piecyka gazowego,

from such a gas heater,

jak nasi rodzice w starych kamienicach

like our parents in the old tenement houses

gdzieś nad wandą im wisiał.

Somewhere over the Vistula, it hung.

Ten piec wcale nie jest olbrzymi, natomiast

This oven is not huge at all, however

już piece na węgiel, czy na ekogroszek,

already coal stoves, or for eco-pea coal,

czy na pelet, to często

Is it often with pellets?

gęsto używ spore zamieszanie, tam musi być

There must be quite a bit of confusion, it has to be there.

osobne pomieszczenie z osobnym

a separate room with a separate

wejściem, żeby można było przywieźć tam

the entrance so that it could be brought there

paletę węgla,

a pallet of coal,

czy czegokolwiek innego.

or anything else.

Robi się skomplikowanie, więc ja bym

It’s getting complicated, so I would...

na waszym miejscu bardziej celował w

If I were you, I would aim more at...

ogrzewanie gazowe.

gas heating.

Elektryczne, broń Boże, bo to

Electric, God forbid, because it

furę pieniędzy by kosztowało.

It would cost a fortune.

I teraz tak, robimy wszystkie te instalacje

And now, we are doing all of these installations.

wodno-kanalizacyjne

water and sewage

na wszystkich możliwych

in all possible ways

piętrach, łącznie z umywalką w garażu,

floors, including the sink in the garage,

jakbyście chcieli tam coś

if you would like something there

przy samochodzie popogmerać i mieć

to tinker with the car and have it

czyste ręce. Natomiast

clean hands. However

na podłodze,

on the floor,

na gruncie

on the ground

mamy goły beton, pamiętajcie o tym.

We have bare concrete, remember that.

Na pierwszym piętrze to będzie

It will be on the first floor.

strop,

ceiling,

to będzie ten żelbet wylany,

it will be this reinforced concrete poured,

a na dole, no to będzie ten chudzia,

And at the bottom, well, that will be that skinny one.

który był lany jeszcze przed postawieniem ściany.

which was poured before the wall was erected.

I teraz jest najlepszy

And now he is the best.

moment do tego, żeby zrobić

a moment to do it

ogrzewanie podłogowe.

underfloor heating.

Odgrzewanie podłogowe nie

Underfloor heating no

elektryczne, czyli poszczególne

electric, that is, individual

grzałki elektryczne, bo to jest

electric heaters, because it is

furę pieniędzy do eksploatacji,

a ton of money to exploit,

tylko robi się,

it just gets done,

układa się ze

consists of

specjalnych

special

polietylenowych

polyethylene

rurek, przewodów,

pipes, conduits,

takie esy, floresy,

such trinkets, baubles,

bardzo gęsto, zresztą widzieliście to nieraz.

very densely, you have seen it many times.

Oczywiście to tam się jeszcze podkłada

Of course, it's still being adjusted there.

odpowiednią steropianem, odpowiednią matą izolacyjną

appropriate Styrofoam, appropriate insulation mat

i tak dalej, i tak dalej. W każdym bądź razie,

and so on, and so forth. In any case,

do czego ja Was namawiam, bo oczywiście

to what I am urging you, because of course

możemy się ogrzewać

we can keep warm

grzejnikami takimi klasycznymi

classic radiators

na ścianie, ale to ciepło

on the wall, but it’s warm

nie będzie się równomiernie rozchodziło.

it will not spread evenly.

Natomiast ogrzewanie podłogowe, czy my to

As for underfloor heating, do we...

później przykryjemy panelem, deską,

later we will cover it with a panel, board,

czy ceramiką,

is it ceramics,

bo to będzie podłoga w łazience,

because this will be the floor in the bathroom,

to już nie ma znaczenia. Praktycznie

It doesn't matter anymore. Practically.

na ogrzewanie podłogowym wszystko można kłaść.

You can lay everything on underfloor heating.

Natomiast zupełnie inaczej

On the other hand, quite differently.

się to ciepło rozchodzi,

it spreads warmth,

bo wiecie o tym, że

because you know that

ciepłe powietrze będzie uciekało,

the warm air will escape,

do góry, czyli naturalnie

upward, meaning naturally

będzie cyrkulacja powietrza następowała,

there will be air circulation occurring,

czyli będzie grzał się nam dół

so the bottom will get hot for us

i powietrze będzie grawitacyjne, ciepłe powietrze

and the air will be gravitational, warm air

grawitacyjne będzie szyło nam do góry,

gravitational will sew us up.

czyli całe pomieszczenie na

so the whole room for

pełnych tych, nie wiem, dwóch i pół

full of these, I don't know, two and a half

metra, czy tam dwóch, dwa siedemdziesiąt,

meters, or maybe two, two seventy,

jak będziemy mieć wysoko ściany,

if we have high walls,

będzie nagrzane

it will be heated

równomiernie. Można robić też

evenly. You can also do

systemy mieszane, czyli i ogrzewanie podłogowe,

mixed systems, which means both underfloor heating,

i ogrzewanie

and heating

takie konwencjonalne

such conventional

z grzejnikami na ścianach.

with radiators on the walls.

I producenci

And the producers

nowoczesnych kotłów gazowych robią je

modern gas boilers are made by them

tak zwane dwuobiegowe,

so-called two-circuit,

trzyobiegowe, czteroobiegowe.

three-circuit, four-circuit.

No podstawą to jest piec dwuobiegowy,

The basis is a double-circuit furnace,

czyli jeden obieg to jest grzanie

So one cycle is heating.

wody ciepłej, użytkowej,

hot water, utility,

do tego żebyśmy ręce umyli,

to wash our hands,

a drugi obieg to jest grzanie

The second circuit is heating.

właśnie tego

just that

wody pod

water under

centralne ogrzewanie, czyli

central heating, which means

pod kaloryfery.

under the radiators.

Natomiast jest taki mały myk,

However, there's this small trick,

że temperatura wody

that the water temperature

w ogrzewaniu podłogowym

in underfloor heating

nie powinna przekraczać 40 stopni,

it should not exceed 40 degrees,

a zwykle grzejniki na ścianach grzeją nam się

And usually the radiators on the walls heat up for us.

chyba do 60 stopni. I albo

probably up to 60 degrees. I or

dopłacamy fury pieniędzy do tego, żeby

we're paying a huge amount of money for this to...

piec gazowy

gas oven

z dwuobiegowego był trzyobiegowy

from a two-circuit to three-circuit

i miał inną temperaturę rzucaną

and had a different throwing temperature

płynu cieczy na

liquid on

grzejniki na ścianach,

radiators on the walls,

a inaczej na

and otherwise on

ogrzewanie podłogowe, gdzie

underfloor heating, where

nie może być temperatura większa niż 40 stopni.

The temperature cannot be higher than 40 degrees.

Ale

But

jeżeli robicie to

if you are doing that

z

z

, z mądrą, fajną ekipą,

with a wise, cool team,

to goście mają takie myki,

these guests have such tricks,

że

that

ten obieg temperatury

this temperature cycle

60 stopniowy, czyli niby na grzejniki,

60 degrees, which is supposedly for radiators,

obniża się go, czyli

it is lowered, which means

z jednego obiegu robi się dwa obiegi

one cycle turns into two cycles

i można wtedy osobno puszczać

And then it can be played separately.

bezpiecznie

safely

z uwagi na uszkodzenie ewentualne,

due to possible damage,

bezpiecznie można puszczać do 40 stopni

It is safe to release up to 40 degrees.

na podłogę. Czyli robimy z jednego

on the floor. So we make one from it.

obiegu, robimy dwa.

in circulation, we do two.

Ale to muszą zrobić fachowcy, bo

But it has to be done by professionals, because

jeżeli to nie będą fachowcy, to ja wam powiedzę,

if they are not professionals, then I will tell you,

tego nie zrobią, że do tego jest potrzebny piec

They won't do that because a furnace is needed for it.

trzyobiegowy, a nie dwuobiegowy i oni się tego

three-circuit, not two-circuit, and they are aware of this

nie będą podejmować. I może by

they will not take. And maybe they would

lepiej, żeby się nie podejmowali, no bo

better if they don't take it on, because

jeszcze mogą spieprzyć.

They can still screw it up.

Mamy gołe ściany, słuchajcie.

We have bare walls, listen.

Jeżeli planujecie, do czego namawiam,

If you're planning, which I encourage,

klimatyzację w domu,

air conditioning in the house,

czy to będzie salon, czy to będą pokoje

Will it be a living room, or will there be rooms?

dla dzieci, czy to będzie sypialnia

for the children, will it be a bedroom

na poddaszu, gdzieś zresztą, nie wyobrażam

in the attic, somewhere, I can't imagine

sobie pomieszczeń na poddaszu bez klimatyzacji,

rooms in the attic without air conditioning,

to to jest ten moment, to to jest

this is the moment, this is it

ta chwila, że robimy instalację

that moment when we are doing the installation

klimatyzacji, czyli przede wszystkim,

air conditioning, which above all,

przede wszystkim prowadzimy

first and foremost we conduct

instalację tą,

this installation,

w której płyn,

in which liquid,

gaz, przepraszam, nie płyn,

Gas, sorry, not fluid.

substancja

substance

chłodząca, o może tak, dokładnie,

cooling, oh maybe like that, exactly,

substancja chłodząca będzie pomiędzy

The cooling substance will be between.

jednostką wewnętrzną, a zewnętrzną

internal unit and external unit

będzie się

will be

mieszała. To jest o tyle ważne,

She mixed. This is important because,

żeby nie robić tego, jak już

to not do it, as already

będzie tynk, jak już

There will be plaster when it's done.

będzie, nie wiem, tapeta, bo

it will be, I don't know, wallpaper, because

sobie przypomnieliśmy, że chcemy klimatyzacji,

we reminded ourselves that we want air conditioning,

będziemy pół salonu skuwać, bo

We will be demolishing half of the living room because

trzeba gdzieś te rurki i instalację elektryczną

We need to put the pipes and electrical installation somewhere.

schować. I on się robi na tym

hide. And he is becoming on that.

etapie, instalacji

stage, installation

elektrycznych, no właśnie, bo kolejnym etapem,

electric, that's right, because the next step,

jak już mamy zrobioną tą instalację

Now that we have completed this installation.

klimatyzacji, ogrzewanie

air conditioning, heating

podłogowe na podłodze i instalacje

flooring on the floor and installations

wodno-kanalizacyjne

water and sewage

w ścianach, na ścianach i na podłodze,

on the walls, on the walls and on the floor,

robimy instalację

we are doing the installation

elektryczną. No i

electric. Well, and

tutaj, słuchajcie,

here, listen,

dziesiątki kilometrów, słuchajcie,

tens of kilometers, listen,

drutu może w ścianach wejść,

wire can go into the walls,

do takiego domu jednorodzinnego,

to such a single-family house,

bo to wszystko zależy od

because it all depends on

waszej fantazji. Gdzie chcecie mieć kontakty,

your imagination. Where do you want to have contacts,

przełączniki, wyłączniki, gdzie chcecie mieć

switches, disconnects, where do you want them?

światłowody, gdzie chcecie mieć

fiber optics, where do you want to have them

domofony, gdzie chcecie mieć

intercoms, where do you want to have them?

systemy alarmowe, przewodowe, chociaż teraz

alarm systems, wired, although now

już w dużej mierze robi się to na systemach

It is already largely being done on systems.

bezprzewodowych.

wireless.

To wszystko najlepiej w garażu,

It's best to do everything in the garage.

skrzynka rozdzielcza.

distribution box.

No, jak ja pamiętam swoją budowę,

Well, as I remember my construction,

to tam chyba z dwa tygodnie

So it's probably about two weeks there.

facet nad tym siedział,

the guy was sitting on it,

ale zrobił to perfekcyjnie, perfekcyjnie.

but he did it perfectly, perfectly.

Łączę, słuchajcie, z

I'm connecting, listen, to

przełącznikami tak zwanymi schodowymi.

so-called staircase switches.

Co to znaczy?

What does it mean?

Idę na koniec dnia do góry, do sypialni

I’m going up to the bedroom at the end of the day.

i

i

gaszę światło

I turn off the light.

na schodach czy na dole

on the stairs or at the bottom

przyciskiem na górze i następnego dnia,

with the button at the top and the next day,

jak schodzę, to mogę zapalać

When I go down, I can light up.

albo górnym, albo dolnym przyciskiem, czyli

either with the upper or lower button, meaning

nie mam jednego przycisku do

I don't have a single button to

załączania danej

attachment of data

sekcji oświetlenia i muszę

lighting section and I must

schodzić na dół, żeby zgasić światło

go down to turn off the light

w połowie drogi między dołem, a

halfway between the bottom and

górem, tylko to światło

up there, only that light

mogę włączać

I can turn on.

i wyłączać na różnych

and turn off on different ones

poziomach, w różnych miejscach

levels, in different places

mieszkania, tak zwane,

so-called apartments,

tak zwane schodki, tak to się nazywa,

the so-called steps, that's what it's called,

więc ważne jest to, żebyście

so it is important that you

też zaplanowali, gdzie te schodki,

they also planned where those steps are,

przełączniki schodkowe chcecie mieć, a gdzie

Where do you want to have the step switches?

ich nie musicie mieć.

You don't have to have them.

Mamy na ścianach te wszystkie instalacje,

We have all these installations on the walls,

mamy wkute w maksy,

we have it hammered into Maks's head,

bo to się wkuwa,

because it's being hammered in,

instalacje elektryczne,

electrical installations,

mamy, słuchajcie, tą klimatyzację,

We have, listen, this air conditioning,

jeżeli robicie jakieś pompy wody,

if you are making any water pumps,

albo jakieś wymienniki ciepła, albo jeszcze

either some heat exchangers, or something else

fotowoltaikę, albo jeszcze

photovoltaics, or even more

jakieś kolektory słoneczne, no to wszystko

some solar collectors, well that's all

to jest ten moment, ponieważ

this is the moment because

kolejnym etapem jest

the next stage is

natrysk tynków,

spray application of plaster

no bo pamiętacie, na razie mamy w środku

Well, you remember, for now we have it in the middle.

gołego maksa, tą trzydziestkę,

bare maximum, this thirty,

w związku z tym tak żyć nie będziemy,

therefore we will not live like that,

tak mieszkać nie będziemy.

We will not live like this.

Robić to na profilach

Do it on the profiles.

aluminiowych i kłaść

aluminum and lay

regipsy,

gypsum board

no można, ale tego się nie stosuje.

Well, it's possible, but it's not commonly practiced.

Czyli przyjeżdża kolejna ekipa,

So another crew is coming.

która będzie natryskiwała

which will be spraying

tynki.

plaster.

Ten tynk na ścianie

This plaster on the wall

myślę, że ma 3-4 cm,

I think it is 3-4 cm.

tak żeby nam ładnie wszystko

so that everything looks nice for us

równo schował.

He hid it evenly.

Oczywiście wiadomo, że będziemy musieli to jeszcze

Of course, it is known that we will have to do this again.

później gładzie, nie gładzie porobić i tak dalej,

later smooths, does not smooth, to do and so on,

ale powiedzmy, że z grubsza

but let's say, roughly

wewnętrzne ściany, gdzie przez

internal walls, where through

wiele miesięcy widzieliśmy

We have seen for many months.

czerwoną cegłę maksa,

red brick of Max,

zaczynamy widzieć białą,

we are starting to see the white,

gładką ścianę, czyli po prostu

a smooth wall, that is simply

tynk i tam,

plaster and there,

gdzie potrzeba, wychodzą poszczególne instalacje

where needed, individual installations emerge

elektryczne, kanalizacyjne,

electrical, sewage,

wodne i to jak zaplanowaliśmy,

water and just as we planned,

tak jak zrobiliśmy, tak jak to ekipa

just like we did, just like the team

nam przygotowała,

prepared for us,

tak kolejna ekipa leje tynk,

Yes, another team is laying plaster.

ale te istotne

but these are essential

punkty, które miały być na wierzchu, zostają

points that were supposed to be on top remain

na wierzchu.

on top.

W momencie, gdy

At the moment when

jest zrobiona,

it is done,

zrobione są tynki wewnętrzne,

the internal plastering is done,

iż na tym etapie robimy

that at this stage we are doing

parapety wewnętrzne,

internal windowsills,

bo zewnętrzne parapety

because of the outer window sills

robimy ciut później, ale wewnętrzne parapety

We're doing it a little later, but the internal sills.

robimy na tym etapie tynków, bo one są

We are doing plastering at this stage because they are.

integralną częścią tej

an integral part of this

wewnętrznej ściany, a na wewnętrzną ścianę

the inner wall, and on the inner wall

składa się

consists of

właśnie

just

otynkowana

plastered

ściana.

wall.

Mogę teraz na chwilę przeskoczyć

I can jump for a moment now.

do tego, co jest na zewnątrz budynku,

to what is outside the building,

czyli ocieplenie,

which means warming,

i elewacja zewnętrzna, bo pamiętajcie,

And the exterior elevation, because remember,

że

that

dłuższy moment, my cały czas

a longer moment, all the time

rozmawiamy na temat tego wszystkiego,

we are talking about all of this,

co dzieje się, budowlanie

What's going on, builders?

w domu, wewnątrz budynku.

in the house, inside the building.

Natomiast na zewnątrz

On the other hand, outside.

ten budynek jak stał, tak stał.

this building has stood as it was.

Tam nic się nie zmieniło, więc

Nothing has changed there, so

tam też jeszcze trochę pracy nas czeka

There is still a bit of work waiting for us there.

i niemało pieniędzy.

And not little money.

W dużym uproszczeniu, na tym etapie też

To put it simply, at this stage as well.

to już można zrobić, troszkę wcześniej, troszkę później

It can be done now, a little earlier, a little later.

też to można było zrobić.

It could have also been done.

Czyli ocieplamy budynek

So we are insulating the building.

zewnątrz. Ociepla się to steropianem.

Outside. It is being insulated with polystyrene.

Ważny jest tak zwany punkt

The so-called point is important.

rosy, to znaczy ocieplenie,

rosy, that means warming,

grubość ocieplenia nie może

the thickness of the insulation cannot

być ani za cienka, bo wtedy nam będzie

be neither too thin, because then it will be for us

po prostu

just

marzł budynek

the building was freezing

i mogłoby być grubsze

And it could be thicker.

ocieplenie, żeby ta

insulation, so that this

strata termiczna była jak najmniejsza,

the thermal loss was as low as possible,

ale również nie może być

but it also cannot be

steropian zbyt gruby,

the styrofoam is too thick,

bo się zrobi tak zwany punkt rosy,

because a so-called dew point will be created,

czyli że ściana nie będzie oddychała,

so the wall won't breathe,

nie będzie oddawała

she will not be giving back

wilgoci, co za tym

humidity, what is behind it

idzie, zaczną nam parować

It's coming, they'll start to steam us.

ściany, parować

walls, to steam

krawędzie okien,

window edges,

tam gdzie

there where

będą łączniki termiczne,

there will be thermal connectors,

zacznie się grzyb

mushroom will begin

przykładowo, bo

for example, because

nie będzie nam

it won't be for us

budynek sechu

building of the sehu

na bieżąco, bo będzie zbyt duża

in real time, because it will be too large

izolacja steropianowa,

polystyrene insulation,

więc no zwykle dziesiątki, dwunastki

so usually tens, twelves

w tej części,

in this part,

nazwijmy to, no w Polsce, w naszym

let's call it, well in Poland, in our

klimacie, bo to też chodzi o

climate, because it’s also about

skrajne temperatury

extreme temperatures

na plusie i na minusie, więc zwykle

on the plus and on the minus, so usually

te ściany, te ocieplenia mają

these walls, these insulation have

po dziesięć, po dwanaście centymetrów.

ten, twelve centimeters.

Ważne jest też to,

It is also important that,

żeby, jeżeli,

so that, if,

do czego polecam, chcecie zrobić

What do I recommend, do you want to do it?

rolety zewnętrzne,

external roller shutters,

elektryczne, no to żeby ładnie

electric, well, to make it nice

je zlicować i schować pod

I will align and hide under.

zewnętrzną,

external,

pod zewnętrznym tynkiem,

under the exterior plaster,

pod zewnętrzną elewacją, to trzeba

under the external facade, it needs to be

to robić na etapie montażu, instalacji

to do at the stage of assembly, installation

steropianu,

styrofoam

ocieplenia. A dlaczego? A po to, żebyśmy

warming. And why? To ensure that we

z tego znowu później nie kuli i nie

so again they won't be late and won't

robili dwa razy tej samej roboty.

They did the same job twice.

Gdy mamy położone

When we have laid down

i schowane, położony,

and hidden, located,

położony steropian,

laid Styrofoam,

zakołkowany i

stopped and

tam, gdzie chcieliśmy,

there, where we wanted,

mamy rolety zewnętrzne,

we have external blinds,

robimy natryskowo,

we do it by spraying,

robimy

we are doing

tynki zewnętrzne,

external plastering,

tak jak natryskowo robiliśmy tynki wewnętrzne,

just as we applied the interior plaster by spraying,

tak teraz

yes now

robimy

we are doing

natryskowo tynki zewnętrzne

sprayed external plaster

już na tym steropianie. Tutaj

already on this styrofoam. Here

właśnie jest moment, żebyśmy

it's just the moment for us to

wybrali kolor budynku,

they chose the color of the building,

czy chcemy jaśniejszy, ciemniejszy,

do we want it brighter, darker,

czy typowo chujowo

typical shit

polsko-żółty albo zielony,

polish-yellow or green,

bo takie kolory też chyba słuchajcie,

because those colors, I think, you know,

nieraz widzieliście.

you have seen it many times.

Tutaj wolność tąku w słony domku, jaki chcecie

Here freedom is a salty little house, whatever you want.

mieć kolor domu, taki będziecie mieć.

you will have the color of the house, that’s what you will have.

I to jest właśnie ten moment wyboru

And this is exactly the moment of choice.

odpowiedniego tynku,

appropriate plaster,

zwykle mineralnego,

usually mineral

bądź syntetycznego,

be synthetic,

o odpowiednim kolorze,

of the appropriate color,

ścieralności,

abrasion

grubości bałwanka i tak dalej, i tak dalej.

the thickness of the snowman and so on, and so on.

To już doczytacie sobie.

You can read about it yourself.

Gdy wracamy

When we return

teraz pobierając do środka, do budynku,

now entering inside, into the building,

mamy ściany porobione tynkowe,

we have plastered walls,

to ładnie przeschło.

It's nicely dried.

Mamy położoną

We have laid down.

instalację

installation

grzewczą na podłogach,

floor heating,

to ta tak zwana podłogówka.

This is the so-called underfloor heating.

Robimy wylewki,

We are doing the screed.

wylewki

screeds

i na pierwszym piętrze, i na parterze

both on the first floor and on the ground floor

robimy wylewki

we are doing floor screeds

betonowe. Czyli to już jest

concrete. So this is it already.

bezpośrednio ta warstwa betonu,

directly this layer of concrete,

już druga, zwróćcie uwagę,

already the second, pay attention,

bo pierwsza warstwa betonu to była ta,

because the first layer of concrete was this,

którą mieliśmy już, zanim jeszcze

which we had already, before even

ściany zaczęły powstawać. Natomiast to jest

the walls began to rise. However, this is

druga warstwa betonu, na którą bezpośrednio

the second layer of concrete, onto which directly

będziemy już w łazienkach

We will already be in the baths.

kłaść płytki,

to lay tiles,

czy w salonie będziemy kłaść,

Are we going to lay down in the living room?

kłaść deski, czy panele i tak dalej.

laying boards, or panels, and so on.

Więc to już jest ta warstwa

So this is already the layer.

betonu i właśnie tą

concrete and just that

warstwą betonu,

a layer of concrete,

tymi wylewkami, zalewamy

with these pours, we flood

tą

this

spiralną instalację

spiral installation

ogrzewania podłogowego.

underfloor heating.

To jest

This is

istotne, jeszcze jedno wam powiem,

it's important, I'll tell you one more thing,

że jakbyście później chcieli montować w podłodze,

that if you later wanted to mount in the floor,

nie wiem co,

I don't know what,

można montować w podłodze,

can be installed in the floor,

zakotwienie schodów,

anchoring of the stairs,

tak jak ja to robiłem,

just like I did it,

zakotwienie schodów

anchoring of stairs

na pierwsze piętro,

to the first floor,

to trzeba dokładnie wyliczyć,

it needs to be calculated precisely,

w którym miejscu stanie stopa

where the foot will stand

tych schodów,

those stairs,

bo tam się będziemy kotwić, będziemy to wiercić

because that's where we will be anchoring, we will be drilling it

do gruntu, do podłogi,

to the ground, to the floor,

żeby nie przewiercić,

to avoid drilling,

czyli rozszczelnić

so to breach

wcześniej przygotowanej instalacji

previously prepared installation

ogrzewania podłogowego,

underfloor heating,

bo pamiętacie, że to są rurki,

because you remember that these are tubes,

w której będzie gorąca woda

in which there will be hot water

krążyła i ona musi być turboszczelna,

it was circulating and it must be turbo-tight,

a nie może się wylewać,

and it can't spill out,

do betonu,

to concrete,

to znaczy, że trzeba rozkuwać

That means we need to dig it out.

i robić to jeszcze raz od początku,

and do it all over again from the beginning,

ja pamiętam, że jak myśmy to robili,

I remember that when we were doing it,

to ja do centymetrów to wyliczałem

I calculated that in centimeters.

i udało się, ale jak goście montowali schody,

And it worked, but when the guests were installing the stairs,

to stres miałem strasznie duży,

I had a tremendous amount of stress.

czy dobrze wyliczyłem,

Did I calculate correctly?

czy oni dobrze wyliczyli projekty schodów

Did they calculate the stair projects correctly?

i czy właśnie pomimo

and whether just despite

najszerszych,

the widest,

najszczerszych i najbardziej

the most sincere and the most

zaawansowanych prac obliczeniowych na kalkulatorze

advanced computational work on a calculator

pod tytułem, gdzie to ma być,

under the title, where is it supposed to be,

ta stopa i żeby nie przewiercić,

this foot and not to drill through,

tego ogrzewania podłogowego,

this underfloor heating,

czy to niestety się uda,

whether it will unfortunately work out,

tak, czy niestety,

yes or unfortunately,

czy będziemy mieć sukces, czy nie.

whether we will have success or not.

Na szczęście udało się,

Fortunately, it worked out.

nic nie przewierciliśmy, ogrzewanie podłogowe

we didn't drill anything, underfloor heating

od początku do końca w tym domu działa,

from the beginning to the end, it works in this house,

w związku z tym

in connection with this

te obliczenia tego miejsca,

these calculations of this place,

no, okej, fajnie,

no, okay, cool,

ale tak jak mówię, pamiętam to, słuchajcie,

but as I said, I remember it, you know,

z uśmiechem na ustach, bo stresu było

with a smile on my face, because there was stress

co niemiara.

what a lot.

I teraz, słuchajcie, jak już mamy te wylewki,

And now, listen, since we already have these floor screeds,

to znowu używając,

it's using again,

używając tej nomenklatury

using this nomenclature

deweloperskiej, mamy stan

developer, we have a state

deweloperski. To jest

developer. This is

dopiero stan deweloperski.

only in developer state.

Czyli to jest dopiero stan budynku,

So this is just the state of the building,

ten sam, w którym kupujecie

the same one where you buy

mieszkania od dewelopera.

apartments from the developer.

Czyli po prostu wchodzicie i jest

So you just go in and there it is.

biało i jest pusto i jest beton

white and it is empty and it is concrete

na ziemi i dopiero tam się musicie urządzać

On Earth, and only there do you have to settle down.

z łazienkami, płytkami,

with bathrooms, tiles,

lustrami, łazienkami, meblami i tak dalej, i tak dalej.

mirrors, bathrooms, furniture, and so on, and so on.

To, to tak

Yes, that's it.

a propos, to po roku,

by the way, it's been a year,

ponad roku budowy,

over a year of construction,

w domu, jesteście

at home, you are

na tym etapie tak zwanym deweloperskim,

at this so-called developer stage,

gotowi do dalszych

ready for more

prac w domu.

work at home.

Jesteście

You are

na tym samym etapie, na którym

at the same stage at which

byście na gotowca,

you would be on the ready-made,

tak, na leniuszka,

yes, being lazy,

kupili mieszkanie od dewelopera, bo

they bought an apartment from the developer because

wszystkie inne poprzednie etapy

all other previous stages

budowy was nie interesowały. Przy okazji

they were not interested in construction. By the way

sami zobaczyliście, jak wiele

you have seen for yourselves how much

tych poszczególnych punktów

these individual points

i etapów do tego momentu deweloperskiego

and the stages up to this development moment

jest.

is.

Jest tak, jak mamy ten

It is as we have it.

stan deweloperski, no w następnej

developer's condition, well in the next one

kolejności robi się te łazienki,

the bathrooms are being done in order,

robi się kuchnię, czyli wszystko,

making a kitchen, that is everything,

co jest związane z

what is related to

ceramiką, z flizami, płytkami,

ceramics, with tiles, tiles,

terrakotami, bo to w różnej

terracotta, because it is in various

części Polski jest różne

Different parts of Poland are varied.

nazewnictwo, to to jest ten moment.

nomenclature, this is the moment.

Tak zwany biały montaż,

The so-called white assembly,

czyli sedesy, kibelki,

that is, toilets, lavatories,

umywalki, brodziki,

washbasins, trays,

wanny, to wszystko

bathtubs, that's everything

jest ten moment tego

there is this moment of this

montażu. Również tutaj zwykle w tym momencie,

assembly. Also here, usually at this moment,

w tym momencie montujemy grzejniki,

At this moment, we are installing the heaters.

te łazienkowe, tak zwane

the so-called bathroom ones

ręcznikowe,

towel-related

ale też i w poszczególnych

but also in individual

pokojach, tam gdzie zaplanowaliście, że jednak

in the rooms, where you planned that however

nie będzie podłogówki, tylko będą klasyczne

There will be no underfloor heating, only classic heating.

grzejniki,

radiators,

no to je tam umieszczamy, dokręcamy

Well, we place it there and tighten it.

i tak dalej. To jest ten moment.

and so on. This is the moment.

Jeżeli chodzi o

As for

garaż, no to oczywiście wiadomo, że

garage, well, it's obvious that

proponuję

I propose.

całą podłogę w garażu zrobić

to do the whole floor in the garage

też w płytkach.

also in tiles.

Jeżeli chodzi

As for

o kuchnię, w zależności

about the kitchen, depending

od, no kuchnia też podłogę powinna mieć

Well, the kitchen should also have a floor.

w ceramice. Natomiast

in ceramics. However

jeżeli chodzi o kuchnię i będziecie

As for the kitchen, and you will be

już mieć projekt

already have a project

mebli kuchennych,

kitchen furniture,

jak one będą

how will they be

przebiegały, ile będzie dolnej, ile będzie

they were running, how much will the lower be, how much will it be

dołu, ile będzie gór, czyli będzie szafek dolny,

bottom, how many will be tops, that is, there will be lower cabinets,

ile będzie szafek górnych,

how many upper cabinets will there be,

to również ewentualne

it is also possible

płytki

tiles

na ścianach,

on the walls,

właśnie z uwagi na to, jak będą wyglądały,

just because of how they will look,

meble kuchenne, to to jest też

kitchen furniture, this is also

ten moment. To najpierw robimy, czyli

this moment. First we do this, meaning

przewidujemy, jak będzie wyglądała kuchnia,

we predict what the kitchen will look like,

jak ten projekt będzie wyglądał

what this project will look like

i gdzie potrzebujecie, no chociażby

And where do you need it, at least?

nad

above

nad płytą indukcyjną

above the induction plate

albo na wysokości płyty indukcyjnej,

or at the height of the induction hob,

czyli, że, żeby

that, so, to

gulasz, który będziecie gotować,

the goulash that you will be cooking,

nie chlapał Wam na

He wasn't splashing you.

ścianę, którą

the wall that

jedyne, co to pomalowaliście farbą

The only thing you painted was with paint.

i trzeba będzie to zmywać cały czas, tylko

And you'll have to wash it off all the time, only...

żeby tam w tym miejscu był na przykład

so that there would be, for example, in that place

gres, bardzo ładny.

gorgeous, very nice.

To też trzeba na tym etapie

This also needs to be done at this stage.

przewidzieć i zrobić.

foresee and do.

Mamy te łazienki, mamy

We have these bathrooms, we have.

te montaże, mamy, oczywiście to wszystko się podłącza

these assemblies, we have, of course all of this connects

do instalacji wodnych, które były wcześniej

for water installations that were previously

przygotowane i powinno

prepared and should

to działać, tak, czyli

to act, yes, that is

znowu gdzieś tam po drodze jakaś ptopa się

again somewhere along the way, some mistake is happening

nie powinna

she shouldn't

podziać.

to divide.

Na samym końcu praktycznie,

At the very end, practically,

bo to już jest koniec, słuchajcie, to już jest prawie

because this is already the end, listen, this is almost it

koniec, jeszcze podłogi,

end, just the floors,

bo teraz tak, no zrobiliśmy podłogi, czyli zrobiliśmy

because now, well we did the floors, so we did it

podłogi, czyli zrobiliśmy podłogi, czyli zrobiliśmy podłogi,

floors, so we made floors, so we made floors,

płytki czy tam te wlizy na podłodze

tiles or those inserts on the floor

w kuchni, w łazience,

in the kitchen, in the bathroom

natomiast w salonie, w pokoju, w jadalni

in the living room, in the room, in the dining room

i tak dalej, i tak dalej, na poddaszu,

and so on, and so on, in the attic,

no to kładziemy albo panelem,

Well, we either lay it with a panel,

albo deskiem,

or planks,

oczywiście to też niech robią

of course, let them do that too

wahowcy, bo to trzeba

wahowcy, because it needs to be done

i przygotować

and prepare

podłogę i to też na piankach musi być

the floor, and it also has to be on foam.

odpowiednio i tam

appropriately and there

dylatację trzeba z tym wszystkim porobić, czyli

You need to do dilation with all of this, which means...

jeżeli budynek pracuje, albo

if the building is operational, or

jest zbyt duża powierzchnia, to muszą być pewne

There is too large an area, so there must be some.

przerwy dylatacyjne, żeby to nam się nie porozchodziło,

expansion joints, so that we don't have any separation.

te panele, ta podłoga

these panels, this floor

nie może być ani zbyt rzadko, ani zbyt

it cannot be too rare, nor too

gęsto pozbijana.

densely gathered.

Również na kolejnym

Also on the next one.

etapie powinniśmy

At this stage, we should

zrobić

to do

drzwi wewnętrzne, bo pamiętajcie,

internal doors, because remember,

cały czas jeszcze nie mamy

we still don't have it yet

drzwi wewnętrznych, bo mieliśmy tylko drzwi

internal doors, because we only had doors

zewnętrzne. Drzwi wewnętrzne z uwagi

external. Internal doors due to

na to, że ościeżnice się

that the door frames are opening

ustawia już

it is already setting up

na podłogach zrobionych, czyli

on the floors made, that is

najpierw trzeba zrobić podłogi, żeby zrobić drzwi wewnętrzne,

First, you need to do the floors in order to install the internal doors.

więc stawiamy drzwi

So we are putting up the door.

wewnętrzne, framugi,

internal, frames

ościeżnice

door frames

i ile drzwi,

and how many doors,

ile pomieszczeń,

how many rooms,

tyle drzwi i to wszystko musi być

so many doors and it all has to be

założone, zamontowane, położone

installed, mounted, laid

już wysokościowo

already at altitude

dopasowane do podłogi,

fitted to the floor,

którą chwilę

which moment

wcześniej zrobiliśmy.

We did it earlier.

No i oprócz tak de facto

Well, besides that, in fact.

malowania czy tapetowania ścian,

painting or wallpapering walls,

to już nie będę Wam

I won't be to you anymore.

na ten temat opowiadał, bo to już są takie

He talked about this topic because these are already such...

prace kosmetyczne w porównaniu

cosmetic work in comparison

do budowy całego domu,

for the construction of the entire house,

no to jeszcze te meble kuchenne,

well, there's still the kitchen furniture,

bo o ile, przed chwilą mówiłem o meblach kuchennych,

because just a moment ago I was talking about kitchen furniture,

że powinien być

that he should be

projekt tych mebli, żebyście wiedzieli,

the design of these pieces of furniture, just so you know,

w którym miejscu, gdzie one będą

where will they be

powieszone szafki, czy będą stałe szafki

Hanging cabinets, or will there be standing cabinets?

i gdzie ewentualnie jeszcze

and where possibly else

przewidzieć

to foresee

na ścianach

on the walls

czy gres, czy w ogóle

whether it’s porcelain or at all

ceramikę, żeby goła ściana

ceramics, so a bare wall

nie była narażona na brudzenie

she was not exposed to getting dirty

się od pryskania

from spraying

całego jedzenia, tak też

all the food, so too

tutaj już mówimy o montażu

Here we are already talking about assembly.

mebli kuchennych

kitchen furniture

wraz ze sprzętem.

along with the equipment.

To powinna zrobić jedna ekipa.

This should be done by one team.

Płyta indukcyjna,

Induction cooktop,

piekarnik, może zabudowana

oven, perhaps built-in

mikrofalówka, zmywarka,

microwave, dishwasher,

czasami ludzie pralkę

Sometimes people wash the laundry.

i suszarkę mają w kuchni, to tutaj już

And they have a dryer in the kitchen, so it's already here.

jak chcecie, co chcecie.

Whatever you want, however you want.

No lodówki akurat w to nie wkładają, nie wliczam,

They don't exactly put that in the fridge, I'm not counting it.

bo lodówka się kupuje i po prostu

because you buy a refrigerator and that's it

się ona kółka wsuwa tam, gdzie ma

she slides the rings where they belong

stać.

stand.

I mniej więcej w tych

And roughly at those

nastu punktach

in several points

podzieliłem się z wami

I shared with you.

moim męskim doświadczeniem

my male experience

budowy domu.

building a house.

Ja wiem, że teraz pewnie musicie uchłonąć

I know that now you probably have to take a break.

i to przetrawić,

and to digest it,

bo być może

because perhaps

nie mieliście świadomości,

you were not aware,

jak wiele punktów się na nie składa

how many points it consists of

i w jakiej kolejności.

and in what order.

Kolejność jest bardzo ważna.

The order is very important.

Kolejność jest, słuchajcie, bardzo ważna.

The order is, listen, very important.

Ja wam powiedziałem to w bardzo,

I told you this in a very,

bardzo precyzyjnej kolejności,

very precise order,

bardzo optymalnej.

very optimal.

Być może, być może

Maybe, maybe.

poszczególne jeden czy dwa etapy

individual one or two stages

można zamienić w kolejności

it can be changed in order

po sobie. Niemniej, jakby się

after oneself. Nevertheless, as if one were to

logicznie na ten temat zastanowić, to ta

To think logically about this topic, it is that.

kolejność, którą ja wam powiedziałem jest

the order that I told you is

najlepsza, optymalna,

best, optimal

bo jedno robisz, drugie schnie,

because you do one thing, the other is drying,

trzecie schnie, czwarte robisz

The third one dries, the fourth one you do.

i co najważniejsze, nie musisz

and most importantly, you don’t have to

już kuć. Tak jak wam

already forging. Just like you

mówiłem, instalacje pod klimatyzację

I said, installations for air conditioning.

zróbcie,

do it,

na etapie gołych murów

at the stage of bare walls

jeszcze w trakcie,

still in progress,

w trakcie, praktycznie

in progress, practically

zaraz jak wchodzicie do środka,

as soon as you step inside,

do stanu surowego.

to the raw state.

Jak chcecie zrobić rolety zewnętrzne,

If you want to make external blinds,

to zróbcie je na etapie

so do them at the stage

zewnętrznego ocieplenia steropianem,

external insulation with polystyrene,

bo się ładnie schowają pod

because they will hide nicely under

tynkiem, a nie żeby rozpróbować steropian,

with a finish, not to analyze the styrofoam,

bo sobie przypomnieliśmy, że chcielibyśmy

because we remembered that we would like

mieć jeszcze rolety.

to still have curtains.

I tak dalej, i tak dalej, i tak dalej.

And so on, and so on, and so on.

No, tam trzeba jeszcze zrobić

No, that still needs to be done there.

podjazd, tam trzeba jeszcze zrobić jakąś

driveway, something else needs to be done there

kostkę przed wejściem, tam trzeba jeszcze

the cube in front of the entrance, it needs to be done there еще

zrobić ogrodzenie, bramę, no to tam jeszcze

to make a fence, a gate, well, that's still there

nie chcę wam mówić, ile to będzie kosztowało,

I don't want to tell you how much it will cost.

ale milionie złotych

but a million zlotys

można się z takim domem zmieścić

You can fit in such a house.

na wypasie, ale nie

on the pasture, but not

największym wypasie, bo największe wypasy

the biggest grazing, because the biggest grazings

to sky is the limit.

The sky is the limit.

Natomiast przy dzisiejszych cenach

However, with today's prices

myślę, że około

I think it's about

800 tysięcy złotych

800 thousand zlotys

tego typu dwustu metrowy

this type of two hundred meters

dom z

house with

wcale nie jakimś

not at all some

wyhulanym

smashed

standardem,

standard,

z jakimś tam ogrodzeniem, z jakąś tam

with some kind of fence, with some kind of

bramą, z jakąś tam kostką, myślę,

a gate, with some kind of block, I think,

że można mieć. Ile ten dom jest

that you can have. How much is this house?

warty w momencie wybudowania?

worth at the time of construction?

No, na pewno więcej niż te 800.

No, definitely more than those 800.

Natomiast pytanie,

However, the question,

co jesteśmy w stanie kupić za te same

What are we able to buy for the same?

pieniądze w bloku?

money in the block?

Nie znam tych cen teraz, ale

I don't know these prices now, but

w dużych miastach, w centrum

in large cities, in the center

za 800 tysięcy można kupić

for 800 thousand you can buy

50-60 metrów kwadratowych.

50-60 square meters.

Zakładając, że metr tam potrafi

Assuming that the meter can do it there.

po 15 tysięcy złotych kosztować.

It will cost 15 thousand zlotys.

To jest dokładnie ten sam

This is exactly the same.

dylemat, który każdy z Was

the dilemma that each of you

mógłby mieć na samym początku

he could have at the very beginning

tej mojej historii. Czy mieszkanie,

this my story. Whether the apartment,

czy dom.

Is the house?

Na jakimś etapie, na jakimś poziomie

At some stage, at some level.

to się

this is

równoważy. Natomiast to, co

balances. However, what

ja mogę Wam na sam koniec powiedzieć.

I can tell you at the very end.

Naprawdę wspaniała

Really wonderful.

męska przygoda.

male adventure.

Mnie udało się, to był mój pierwszy

I succeeded, it was my first.

dom i ostatni na razie. Udało mi się

Home and the last one for now. I managed.

nie dać dupy nigdzie i bardzo się

not to screw up anywhere and very much

z tego powodu cieszę. Ekipy z tymi pracownikami

For this reason, I am happy. Teams with these employees.

pracowały. Żadna mnie nigdy

They worked. None of them ever did to me.

ani nie naciągnęła, ani nie oszukała.

neither stretched nor deceived.

Jeżeli dali jakąś fuszerę,

If they did a shoddy job,

to udało mi się na czas

I managed to do it on time.

tą fuszerę znaleźć

to find this botch job

i poprawiali i tak dalej,

and they corrected and so on,

i tak dalej, i tak dalej. Więc nie mam

and so on, and so forth. So I don't have

złych doświadczeń. Tylko uwaga,

bad experiences. Just a note,

bardzo ważna sprawa. No, żeby budować

a very important matter. Well, to build

dom, to trzeba mieć kasę.

To have a house, you need to have money.

Bo jeżeli będziemy budować dom, jak

Because if we are going to build a house, like

nasi rodzice czy dziadkowie, że domy się

Our parents or grandparents, that homes are...

budowało po 5, po 10 lat

it was being built for 5, for 10 years

i te takie gołe mury

and these such bare walls

gdzieś na wsiach straszyły,

somewhere in the villages, ghosts haunted,

i z własnych

and from one's own

pieniędzy, z tak zwanych własnych środków,

money, from so-called own funds,

nie z kredytów, to się robiło,

"it wasn't done with loans,"

to budowa

it's construction

domu, taka przez lata, przez lata,

home, such for years, for years,

przez lata, potrafiła tak wymęczyć

over the years, she could really exhaust

i tak zniechęcić,

and thus discourage,

kosztowało to tyle pracy i wysiłku,

it took so much work and effort,

a tych efektów wcale

and those effects at all

nie było widać gołym okiem,

it was not visible to the naked eye,

tak jakbyście budowali dom w rok, czy w

It's as if you were building a house in a year, or in...

półtora, że nie ma nic, a za chwilę

one and a half, that there is nothing, and in a moment

jest, za te półtora roku jest dom, do którego

there is, in a year and a half there is a house to which

się wprowadzacie. Ja mówię o tym, o tym

you're moving in. I'm talking about this, this

budowiu domu, gdzie

building a house, where

budowało się dom

a house was being built

za pieniądze, które z bieżących,

for the money that comes from current,

nie wiem,

I don't know,

bieżącej wypłaty, bieżącej pensji,

current payment, current salary,

pożyczki od rodziny, tu przyszedł szwagier,

loans from family, my brother-in-law came here,

tam przyszedł wujek, tu ojciec był mu rażem

There came the uncle, here the father was with him.

i tak dalej, i tak dalej, czyli tak zwanym

and so on, and so forth, that is to say the so-called

systemem gospodarczym.

economic system.

No to tak, tak, w ten

Well, yes, yes, in this way.

sposób budowy domu bym się nie podjął, bo

I wouldn't undertake the way of building a house because

chyba bym wcześniej osiwiał,

I think I would have gone gray earlier.

zanim go zbudował i

before he built it and

obawiałbym się, że jedno zrobiłem, a już

I would be afraid that I did one thing, and already...

drugie zaczyna gnić, czy się rozsypać,

the second one starts to rot or crumble,

bywać. Dom trzeba budować szybko

To be around. A house needs to be built quickly.

i sprawnie i trzeba

efficiently and it is necessary

do tego po prostu mieć

to simply have this

flotę. Ale

the fleet. But

my jesteśmy facetami, więc sobie zawsze jakoś

we are guys, so we always manage somehow

damy radę w życiu, jak te pieniądze

We will manage in life, like this money.

zarobić. Najwyżej do końca życia

to earn. At most until the end of life.

będziemy kredyt spłacać, a jak go weźmiemy

We will pay off the loan, but how do we take it?

we frankach, to go być może już nigdy nie zdążymy

In French, we might never manage to do it.

spłacić, bo ryzyko walutowe

repay, because of currency risk

będzie absolutnie

it will be absolutely

wyprzedzało nasze najśmielsze

it surpassed our wildest

marzenia i możliwości finansowe.

dreams and financial possibilities.

Tak na końcu

So in the end.

tchnąłem, nie

I breathed, no.

co żartem

what a joke

gorzkiej

bitter

prawdy.

truth.

Mili panowie,

Dear sirs,

kolejny odcinek,

another episode,

żeby znowu dać trochę oddechu,

to give a little breathing room again,

będzie odcinkiem bardziej psychologicznym.

It will be a more psychological episode.

Postaram się przygotować

I will try to prepare.

dla was odcinek na temat

for you an episode about

męskich emocji.

masculine emotions.

To,

To,

jak się w nas rodzą,

how they are born in us,

jak w nas dojrzewają,

how they ripen within us,

w jaki sposób

in what way

i czy w ogóle potrafimy je poznać,

And can we even get to know them?

zidentyfikować, jak sobie potrafimy

to identify how we can manage

z nimi poradzić, które emocje

to deal with them, which emotions

są naszymi dobrymi, fajnymi emocjami,

they are our good, nice emotions,

które w nas powinny rezonować,

which should resonate within us,

a które

and which

emocje i w których

emotions and in which

sytuacjach związanych

situations related

z naszymi doświadczeniami,

with our experiences,

czy traumami z lat wcześniejszych,

whether traumas from previous years,

powinny nam dawać

they should give us

żółte światło, abyśmy

yellow light, so that we

czym prędzej

as soon as possible

się ogarnęli

they got themselves together

i mogli dalej

and they could go on

w zrównoważony, emocjonalny

balanced, emotional

sposób funkcjonowali.

the way they functioned.

O tym będzie kolejny odcinek,

This will be the topic of the next episode.

o męskich emocjach.

about men's emotions.

A tymczasem żegnam się z wami.

And in the meantime, I say goodbye to you.

Dziękuję wam za ten

Thank you for this.

budowlany czas.

construction time.

Trochę żeśmy sobie tutaj

We’ve been hanging out a bit here.

po męsku pogadali na temat budowy domu.

They talked like men about building a house.

Kto się nie czuje, żeby budował dom,

Who feels like building a house,

może zacząć od jakiejś altany,

maybe start with some kind of gazebo,

albo garażu

or garage

i teraz wcale nie czartuje sobie.

And now I'm not joking at all.

Nie, naprawdę, to chodzi o samą

No, really, it's about the very саму.

fazę kreacji,

creation phase,

tworzenia, budowy,

creation, construction

dawania schronienia

of providing shelter

swoim najbliższym.

to their closest ones.

Frajda, naprawdę.

Fun, really.

Duża frajda.

A lot of fun.

Trzymajcie się. Do usłyszenia w kolejnym tygodniu.

Take care. We'll hear from you next week.

Dzięki.

Thank you.

Napisy by Jacek Makarewicz

Subtitles by Jacek Makarewicz