🚀 Mam pomysł, co dalej? 🤔 - Kacper Raciborski, Innovations Hub Foundation

Bardzo dużo jednak w Polsce funderów ma ten problem,

However, many funders in Poland have this problem.

że omija te wszystkie trzy etapy i wskakuje od razu w produkt.

that it skips all three stages and jumps straight into the product.

Statystycznie już ktoś na coś wpadł.

Statistically, someone has already figured something out.

I to jest zarazem plus, jak i minus.

This is both a plus and a minus at the same time.

Istotnym elementem w procesie kreacji startupu

An essential element in the startup creation process

jest zebranie ludzi, którzy wierzą w to, co ty,

There is a gathering of people who believe in what you do.

ale są z zupełnie różnych dziedzin.

but they are from completely different fields.

To, że ty masz ten pomysł, nie zawsze znaczy, że sam go dowiedziesz.

Just because you have the idea doesn't always mean you will execute it yourself.

Musisz mieć właśnie ten zespół, o którym wspomniałeś.

You must have just the band you mentioned.

DZIĘKI ZA OBSERWACIE

THANK YOU FOR THE FOLLOW.

Przechodzimy dzisiaj na temat, mam pomysł, co dalej?

We are moving on to the topic today, I have an idea, what next?

Pogadamy o etapach budowania startupu.

Let's talk about the stages of building a startup.

Więc jak się zaczyna w ogóle wychodzić z pomysłem

So how does one even start to come up with an idea?

i komercjalizować go, po to, żeby nie został tylko w naszej głowie,

and to commercialize it, so that it doesn't remain just in our minds,

w szufladzie, tylko rzeczywiście stał się biznesem?

in the drawer, but has it really become a business?

W ogóle tak. Myślę, że tutaj trzeba rozbić to na kilka etapów.

Yes, definitely. I think we need to break this down into several stages.

Po pierwsze zaczniemy od tego, że niełatwo jest znaleźć pomysł dobry,

First of all, we will start with the fact that it is not easy to find a good idea.

więc to w ogóle cały proces szukania tego pomysłu,

so it's the whole process of searching for this idea,

to jest jeden etap, ale jak już wpadniemy na niego,

this is one stage, but once we get caught up in it,

to pierwsze, od czego bym zaczął, to od zadania sobie podstawowych pytań.

The first thing I would start with is asking myself some basic questions.

Jakie to mogą być pytania?

What could those questions be?

Moje ulubione pytanie, jakie zawsze zadaję funderom,

My favorite question that I always ask funders,

którzy do mnie przychodzą z jakimś pomysłem,

who come to me with some idea,

mam pomysł, ale super, świetny biznes, zepnie się.

I have an idea, but great, amazing business, it will work out.

Ja zawsze zadaję pierwsze pytanie, dlaczego tego nie ma?

I always ask the first question, why isn't this there?

Bo jednak na świecie mamy 8 miliardów ludzi, to jest bardzo dużo.

But we have 8 billion people in the world, which is a lot.

Jest naprawdę mała szansa, że jesteśmy, jakby tu nie chce nikogo obrać,

There is really a small chance that we are, I don't want to offend anyone here.

Unikatowy, prawda?

Unique, isn't it?

Tak, że jest mała szansa na to, że jesteśmy pierwszą osobą, która na to wpadła.

So, there is a small chance that we are the first person to come up with this.

Zdecydowanie.

Definitely.

Zdarzają się oczywiście takie przypadki, takie wybitne osoby i super,

Of course, there are such cases, such outstanding individuals, and that's great.

ale jest jednak statystycznie już ktoś na coś wpadł.

But statistically, someone has already come up with something.

I to jest zarazem plus, jak i minus.

And that is both a plus and a minus.

Plusem jest to, że to oznacza, że można jeszcze z tym wyjść i jest pewien potencjał.

The upside is that it means you can still go out with it and there is some potential.

Minusy są inne.

The downsides are different.

No bo jeżeli się okaże, że pomysł ma jakieś braki, tak, no to...

Well, if it turns out that the idea has some shortcomings, then...

Musimy jakby sami wymyślać pewne nowe rzeczy, odkrywać na nowo.

We have to kind of invent certain new things ourselves, rediscover them anew.

Tak, tak.

Yes, yes.

Zmierzam do tego, że odpowiedzenie sobie na pytanie, dlaczego czegoś nie ma,

I'm getting at the point that answering the question of why something is missing,

jest właśnie tym kluczowym.

is precisely the key one.

I to mogą być różne bariery.

And there can be various barriers.

To mogą być bariery technologiczne, to mogą być bariery prawne,

These can be technological barriers, these can be legal barriers,

to mogą być bariery kulturowe.

These can be cultural barriers.

Także to jest wiele czynników, tak?

So these are many factors, right?

Pewne rzeczy mogą być po prostu niewykonalne techniczne, jak sobie wymyślimy, nie wiem,

Some things may simply be technically unfeasible, as we imagine them, I don't know,

reaktory jądrowe w sygnalizacji świetlnej.

nuclear reactors in traffic lights.

No to oczywiście będzie to niemożliwe techniczne na dzień dzisiejszy do spełnienia.

Well, of course, it will be technically impossible to fulfill this today.

Czasami to są problemy modelu biznesowego, tak?

Sometimes these are problems with the business model, right?

Czasami to jest problem za małej grupy odbiorczej.

Sometimes it's a problem of a too small audience.

Także tu jest pełno czynników, które musimy uwzględnić.

There are also many factors that we need to take into account.

Jeżeli sobie odpowiemy na to pytanie i będziemy mieli wystarczająco dużo dowodów

If we answer this question for ourselves and have enough evidence

i wystarczająco przekonujące dowody, że udało nam się ominąć właśnie ten powód,

and sufficiently convincing evidence that we managed to bypass just that reason,

dlaczego czegoś nie ma, no to rzeczywiście jesteśmy, to jest już duży krok, tak?

Why something is missing, well, we are indeed, that's already a big step, right?

Czyli zrobienie tej całej analizy, tego całego researchu i posiadanie tej wiedzy, tak?

So doing all this analysis, all this research, and having that knowledge, right?

A widzę też tutaj plus. Popatrzmy z takiej perspektywy, bo wydaje mi się, że jeśli coś jest,

I also see a positive here. Let's look at it from this perspective, because it seems to me that if something exists,

ale nie ma tego na naszym rynku, to dlaczego właśnie nie zrobić tego tutaj, prawda?

But it's not available in our market, so why not do it here, right?

No tak, tak. Są to też plusy, bo w ogóle innowacja sama w sobie, ona nie musi mieć charakteru globalnego.

Well, yes, yes. These are also advantages because innovation itself doesn’t have to be global in nature.

Ona może mieć też charakter lokalny.

It can also have a local character.

Więc to nie jest tak, że musimy być od razu jakby unikali na skalę światową, tak?

So it's not like we have to be globally avoided right away, right?

Wystarczy, jak również w regionie, uda się no wprowadzić pewną innowację, co się często dzieje, tak?

It's enough, as well as in the region, to introduce some innovation, which often happens, right?

A podasz jakiś przykład?

Could you give an example?

Tak, wiesz co, no dla przykładu, no jednym, no Bold.

Yes, you know what, for example, one, Bold.

Bold na przykład to jest startup z, jeżeli się nie mylę, estoński.

Bold, for example, is a startup from, if I'm not mistaken, Estonia.

I to jest nie jest w ogóle z większych, z większych ostatnio rund.

And this is not at all from the bigger, from the bigger recent rounds.

No oni dostali, o ile pamiętam, 628 milionów euro.

Well, if I remember correctly, they got 628 million euros.

Trochę kasy jest.

There's a bit of cash.

Trochę kasy jest, no ale wiesz, Bold generalnie ma też usługi analogiczne do Ubera, tak?

There is a bit of money, but you know, Bold generally has services similar to Uber, right?

Tak.

Yes.

Więc one przenikają się pewnymi, pewnymi usługami, tak?

So they penetrate each other with certain, certain services, right?

A mimo wszystko obie prosperują i się rozwijają, tak?

And despite everything, both are prospering and developing, right?

Tak.

Yes.

Więc mają swoje różnice, ale stil w pewnym podobnym obszarze.

So they have their differences, but still in a somewhat similar area.

Jakbym miał dzisiaj powiedzieć, Bold, a nie Uber.

If I had to say it today, Bold, not Uber.

No to raczej ludzie by się nie zastanawiali, tak?

Well, people probably wouldn't think about it, right?

Czym one, czym one się, czy one się aż tak różnią, nie?

What are they, how are they, do they differ that much, right?

Więc...

So...

No dobra, czyli mamy ten pierwszy etap, właśnie odpowiedzenie sobie na pytanie o to, które wspomniałeś.

Alright, so we have this first stage, which is just answering the question you mentioned.

No i jaki jest drugi etap?

So, what is the second stage?

Drugi etap to jest zebranie ludzi.

The second stage is gathering people.

To jest istotnym, istotnym elementem w procesie kreacji startupu i w ogóle organizacji jakiegokolwiek typu.

This is an essential, crucial element in the process of creating a startup and, in general, any type of organization.

Jest zebranie ludzi, którzy wierzą w to, co ty, ale są z zupełnie różnych dziedzin.

There is a gathering of people who believe in what you do, but they come from completely different fields.

Bo każdy z nas musi zajmować się czymś innym?

Because each of us has to deal with something different?

Trzeba zdywersyfikować te umiejętności, prawda?

We need to diversify those skills, right?

Tak, trzeba zdywersyfikować te umiejętności.

Yes, it is necessary to diversify these skills.

Startup wymaga w sumie wszystkiego.

The startup requires basically everything.

Jednego dnia siedzisz w rzeczach administracyjno-prawnych, księgowych,

One day you're sitting in administrative and legal matters, accounting,

innego dnia siedzisz w marketingu, innego dnia siedzisz w produkcie.

One day you sit in marketing, another day you sit in product.

Dlatego tak trudne jest wystartowanie, no bo rzadko kiedy zdarzają się osoby, które są specjalistami we wszystkim, tak?

That's why it's so difficult to start, because it's rare to find people who are specialists in everything, right?

Jasne, jasne.

Sure, sure.

I w ogóle nie da się być już specjalistą we wszystkim.

And it is simply impossible to be a specialist in everything anymore.

No świat tak zewoluował i tak wiedza, jaką trzeba posiadać w danej dziedzinie, żeby...

Well, the world has evolved so much and so has the knowledge one needs to possess in a given field in order to...

Że jedna osoba nie jest w stanie tego ogarnąć.

That one person is not able to handle this.

Tak, że jedna osoba nie jest w stanie tego ogarnąć.

So that one person is not able to handle it.

Także dla mnie główną cechą startupowców jest to, że oni muszą mieć na pewno powierzchowną wiedzę z wielu obszarów.

For me, the main characteristic of startup founders is that they must definitely have a superficial knowledge of many areas.

Taką, żeby mniej więcej potrafili, jeżeli przychodzi do nich temat, wiedzieli, gdzie się z nim skierować.

So that they roughly know how to handle it when a topic comes up and where to direct it.

Ale i tak muszą zebrać wokół siebie ludzi, tak?

But they still have to gather people around them, right?

Tak.

Yes.

Takiego poszukiwania, zebrania sobie tego wsparcia i na poziomie współzałożycieli czy pracowników, a także na takim poziomie doradczym ekspertów, którzy też wspierają w jakichś trudnych sytuacjach.

Such searching, gathering that support both at the level of co-founders or employees, as well as at an advisory level with experts who also assist in difficult situations.

Tak, ja się w pełni zgadzam, dlatego że też często słyszę, że tak naprawdę fundusze inwestycyjne inwestują w ludzi, prawda?

Yes, I fully agree because I often hear that investment funds really invest in people, right?

No to, że ty masz ten pomysł, nie zawsze znaczy, że sam go dowieziesz.

Just because you have the idea doesn't always mean you'll deliver it yourself.

Musisz mieć właśnie ten zespół, o którym wspomniałaś.

You must have that band you mentioned.

Tak, no też, no nie dziwne, no startupy w ogóle, jednostki, szkoły, uczelnie, właśnie biznesy, to są ludzie.

Yes, well, it's not surprising, startups in general, individuals, schools, universities, businesses, these are people.

Jeżeli nie będziemy mieli dobrego zespołu, no to naprawdę, no nie uda się, albo jest bardzo mała szansa, że się uda coś dowieźć na wysokim poziomie.

If we don't have a good team, then really, there is very little chance that we will succeed in delivering something at a high level.

To też są funderzy, którzy mają tendencję, którzy słuchają innych.

These are also funders who have a tendency to listen to others.

Mhm.

Mhm.

Reagują bardzo sprawnie na, nie wiem, jakieś zmiany rynkowe, potrafią piwotować, czyli właśnie zmieniać dyskurs tego swojego startupu na skutek feedbacku zwrotnego.

They react very quickly to, I don't know, some market changes, they can pivot, meaning they can change the discourse of their startup as a result of feedback.

Także to jest wiele cech w tych funderach, jakie muszą mieć, no ale rzeczywiście zespół jest tą podstawą.

So there are many qualities that these founders must have, but indeed, the team is the foundation.

I dopiero w tym momencie, bym jeszcze, o jeszcze, może jeszcze zanim wkroczę w produkt, to jeszcze bym jedną rzecz zastanowił się, czyli skąd pozyskam finansowanie, tak?

And only at this moment, I would still, or maybe even before I step into the product, I would think about one more thing, which is where I will obtain funding, right?

Czy w ogóle...

Do you even...

Ile potrzebuję pieniędzy, mniej więcej, jakby to pewne widełki trzeba sobie określić, no bo nie mówię, że dokładnie...

How much money do I need, roughly, it would be good to set some certain ranges, because I'm not saying exactly...

Ale na zrealizowanie samego pomysłu, czy zebranie tego zespołu?

But to implement the idea itself, or to gather that team?

Nie, to już, czyli tak, dlaczego tego nie ma, pierwsze pytanie, znajdujemy sobie research, robimy i znajdujemy odpowiedź.

No, that's it, so yes, why is this not there, the first question, we do our research, we do it and we find the answer.

Potem budujemy zespół ludzi, którzy też wierzą w to, co chcemy robić, tak, ale z różnych obszarów.

Then we build a team of people who also believe in what we want to do, yes, but from different areas.

I potem zaczynamy się zastanawiać, ile potrzebujemy kasy na zrealizowanie tego pomysłu, tak?

And then we start to wonder how much money we need to implement this idea, right?

A przynajmniej rozpoczęcia jego realizacji, tak?

At least the start of its implementation, right?

Do wykreowania, no i to już zależy od branży, no bo powiedzmy tak, w niektórych branżach bardzo łatwo da się wygenerować MVP,

To create an MVP, and that already depends on the industry, because let's say, in some industries it is very easy to generate an MVP.

Minimal Viable Product.

Minimal Viable Product.

O którym zaraz powiemy.

About which we will soon speak.

O którym zaraz będziemy mówić.

Which we will talk about shortly.

Ale w niektórych branżach, no to na szczegóły na przykład w farmacji, no to nie oszukujmy się.

But in some industries, for example in pharmaceuticals, let's not kid ourselves.

Te nakłady na początku są bardzo długie.

These expenditures are very long at the beginning.

No są ogromne, więc...

Well, they are huge, so...

A zwrot jest po długim czasie, prawda?

And the return is after a long time, right?

Jest w bardzo długim czasie i w ogóle są ogromne, ogromne środki są potrzebne.

It is taking a very long time and a huge, huge amount of resources is needed overall.

Więc tutaj raczej musimy etapować.

So here we rather need to stage it.

Tak, etapowo, tak?

Yes, step by step, right?

Ile na pierwszy etap zbierzemy, a jak się już uda osiągnąć kamienie milowe, te cele, no to dopiero będziemy dalej myśleć.

How much we'll gather for the first stage, and once we manage to achieve the milestones, those goals, then we'll think further.

Więc potem bym się zastanowił, skąd pieniądze pozyskamy, bo bez pieniędzy też nie będziemy w stanie się dobrze rozwijać, tak?

So then I would wonder where we will get the money because without money we won't be able to develop well, right?

Czy będziemy się bootstrapować, czyli to co sprzedamy, zarobimy i będziemy dalej reinwestować w firmę.

Are we going to bootstrap, meaning what we sell, we earn, and we will continue to reinvest in the company?

Czy mamy, może to jest metoda 3F, tak?

Do we have, maybe this is the 3F method, right?

Friends, Family, Fools.

Przyjaciele, Rodzina, Głupcy.

Pozbieramy od znajomych.

We'll gather it from friends.

Tak, pozbieramy od znajomych rodziny.

Yes, we will collect from family friends.

Czy będziemy iść może do Venture Capital, tak?

Are we maybe going to go to Venture Capital, right?

Tylko do Venture Capital obecnie iść z samym pomysłem.

You can only go to Venture Capital now with just an idea.

Nie są te czasy, co było kiedyś.

These times are not like they used to be.

Tak, zdecydowanie.

Yes, definitely.

Teraz...

Now...

I trzeba dodać AI.

And you need to add AI.

Tak, teraz trzeba dodać AI.

Yes, now we need to add AI.

Rzeczywiście, no są pewne trendy, tak, na rynku, ale też się pompuje bańka.

Indeed, there are certain trends in the market, but a bubble is also being inflated.

Znowu będzie pewna bańka.

There will be a certain bubble again.

Pompuje się bańka, ale przez to jest ta, powiedzmy, ta korekcja i tak naprawdę wygrają, wydaje mi się, tutaj najlepsi.

A bubble is being inflated, but because of that, there's this, let's say, correction, and it seems to me that in the end, the best will win here.

Czyli rzeczywiście masz zespół, masz super zespół, masz świetny produkt, sprawdzony pomysł.

So you really have a team, you have a great team, you have an excellent product, a proven idea.

I w tym momencie idziesz do takiego VC i on mówi, dobra, widzę was.

And at that moment, you go to such a VC and he says, okay, I see you.

To wygląda jakby imponująco, więc jestem w stanie was zainwestować.

It looks impressive, so I am willing to invest in you.

Tak.

Yes.

No, tylko że właśnie trzeba mieć ten plan na to pozyskanie środków wcześniej.

No, it's just that you need to have the plan for obtaining the funds beforehand.

Wcześniej.

Earlier.

Tak.

Yes.

No i jak już mamy to, czyli wiemy, czy na przykład nasz pomysł wymaga tej ścieżki grantowej, czy wymaga ścieżki Venture Capital, czy chcemy się lewarować, nie wiem.

And now that we have this, meaning we know whether our idea requires a grant path, whether it requires a Venture Capital path, or if we want to leverage, I don't know.

O, mamy temat już na następny odcinek.

Oh, we have a topic for the next episode already.

No w ogóle, no wiesz, jeszcze teraz na przykład CVC coraz bardziej, tak?

Well, in general, you know, even now for example CVC is becoming more and more, right?

Ok.

Okay.

Czyli korporacje, tak?

So, corporations, right?

Tak.

Yes.

Które zaczynają też coraz bardziej inwestować.

Which are also starting to invest more and more.

Tak.

Yes.

Więc, więc jest dużo ścieżek możliwości, tak?

So, there are many paths of possibility, right?

Trzeba być ich świadomym i zdecydować, w co będziemy iść.

We need to be aware of them and decide what we will pursue.

I teraz jak to wszystko mamy…

And now that we have all of this…

To potrzebny produkt.

It's a necessary product.

Wchodzimy w produkt.

We are entering the product.

Tak.

Yes.

I to jest ten moment.

And this is the moment.

A bardzo dużo jednak w Polsce funderów ma ten problem, że omija te wszystkie trzy etapy i wskakuje od razu w produkt.

However, many funders in Poland have the problem of skipping all three stages and jumping straight into the product.

Czyli od razu zaczynają pracować, tak?

So they start working right away, right?

Od razu zaczynają pracować.

They start working right away.

No mamy niesamowitą kadrę techniczną.

Well, we have an amazing technical team.

Jedną z lepszych na świecie.

One of the best in the world.

No mamy jeden z na przykład lepszych programistów.

Well, we have one of the better programmers, for example.

Programistów zdecydowanie.

Definitely programmers.

70%, no około circa startupów.

70%, or around approximately of startups.

Jest w ogóle w obszarze IT.

Is it even in the IT field?

Tak, to są aplikacje, to są jakieś sasy.

Yes, these are applications, these are some sasses.

To jest generalnie, no platformy webowe, tak?

This is generally, well, web platforms, right?

No to oni we wszystkim tutaj, tutaj siedzimy.

Well, they are in everything here, here we are sitting.

No ale też mamy niesamowitych chemików, fizyków.

But we also have amazing chemists and physicists.

Więc oni myślą produktowo.

So they think product-wise.

Oni myślą, że jeżeli znaleźli problem…

They think that if they found a problem...

To go szybko…

To go quickly...

To szybko już mają i mają rozwiązania.

They have solutions quickly and they have them.

I go sprzedadzą.

I'm going to sell.

Tak.

Yes.

I to wystarczy.

And that will be enough.

Że to wystarczy, że ja, ja…

That it is enough, that I, I…

Wystarczy zrobić super produkt i go wypuszczę i na pewno, na pewno będzie sprzedaż.

Just create a great product and I will launch it, and for sure, for sure there will be sales.

No praktyka pokazuje co innego.

But practice shows something else.

Tak.

Yes.

Więc…

So...

Czyli ten produkt trzeba go, powiedzmy, ten pomysł trzeba sprawdzić.

So this product needs to be, let's say, this idea needs to be verified.

Tak, ten pomysł tak.

Yes, this idea, yes.

Żeby, żeby to zrobić, trzeba zrobić produkt.

To do that, you need to create a product.

Tak.

Yes.

Ale ten produkt nie może być pewnie taki już ostateczny ze wszystkimi wypościonymi funkcjami.

But this product can't be the final version with all the features already optimized.

Właśnie, bo dużo ludzi przeskakuje od razu do produktu finalnego na rynek.

Exactly, because many people jump straight to the final product on the market.

No właśnie.

Exactly.

A to jest jednak etapami.

And this is, however, in stages.

Czyli co, co robimy?

So what, what are we doing?

To, co wspomnieliśmy wcześniej.

What we mentioned earlier.

Tak.

Yes.

I jak z tymi etapami?

And how about those stages?

Bo to jest, w sumie nie jest też, to nie jest teraz w ogóle…

Because it is, well, it's not, it's not at all right now…

Prawdopodobnie będą różne też komentarze z samego rynku.

There will probably also be various comments from the market itself.

Bo ta ścieżka produktowa nie jest jeszcze tak ustrukturyzowana wiedzowo.

Because this product path is not yet so structured in terms of knowledge.

Prawdopodobnie jak się pójdzie do innego, do innych niesamowitych ludzi z ekosystemu,

Probably if you go to another, to other amazing people from the ecosystem,

którzy też mają ogromną wiedzę, nie wiem, z innych rejonów, tak,

who also have vast knowledge, I don't know, from other regions, yes,

to oni też inaczej sobie dzielą te ścieżki produktowe.

They also divide those product paths differently.

Ja, ja opowiem taką, którą ja wypracowałem sobie przez lata.

Yes, I will tell one that I have developed over the years.

Więc tutaj to, to zastrzegam, że tak to dzielę,

So here, I reserve that I divide it like this,

ale oczywiście mogą się znaleźć osoby na rynku, które…

but of course there may be people in the market who…

Dzielą to inaczej.

They divide it differently.

Dzielą to trochę inaczej.

They divide it a bit differently.

Jasne.

Sure.

Także tak.

So yes.

Powiedzmy o tym, jak ty to robisz.

Let's talk about how you do it.

Tak, powiedzmy tak.

Yes, let's say so.

No wydaje mi się ona rozsądna, ale to też się, się, się okaże.

Well, it doesn't seem reasonable to me, but that will also reveal itself in time.

Uwaga.

Attention.

Zaczynamy od, od początku.

We start from the beginning.

Czyli zaczynamy od POP.

So we start with POP.

Proof of Principle.

Proof of Principle.

OK.

OK.

Proof of Principle to jest taki, no, dokument, w którym udowadniamy rzeczy na papierze, że działają.

Proof of Principle is a document in which we prove things on paper that they work.

Tak?

Yes?

Czyli dla przykładu, jeżeli tworzymy jakiś startup z obszaru technologicznego,

So for example, if we are creating a startup in the technology sector,

no to Proof of Principle polega na tym, że udowadniamy, że w granicach praw fizyki, chemii, czy biologii,

Well, the Proof of Principle is about proving that within the limits of the laws of physics, chemistry, or biology,

czy jak to w ogóle działa, tak?

So how does this even work, right?

Jest to możliwe do stworzenia.

It is possible to create.

Jest możliwe do, do stworzenia.

It is possible to create.

Czyli to jest taki dowód papierowy.

So it's a kind of paper proof.

I on jest właśnie, no, bardzo istotny, żeby w ogóle zacząć rozmawiać, czy pchamy się,

And he is just, well, very important, to even start talking, whether we are pushing ourselves,

czyli nie, że rzucamy sobie, a, zrobię lek na raka.

So, not that we just throw around, "Oh, I'll make cancer medicine."

U, już zbier, idę zbierać milion, tak?

You, already gather, I'm going to collect a million, right?

Ten Proof of Principle właśnie na tym etapie pozwala na to, żeby trochę skonkretyzować

This Proof of Principle at this stage allows for a bit of concretization.

i osadzić się, czy w ogóle technologicznie nasza rzecz jest realna.

and to settle whether our thing is technologically feasible at all.

I to jest pewnie też taka przydatna rzecz, żeby zespół mógł sobie, czy funder mógł sobie

And it's probably also such a useful thing for the team to be able to, or for the funder to be able to.

na chłodno przemyśleć, czy rzeczywiście ten pomysł się spina.

To think it over calmly and see if this idea really makes sense.

Właśnie na kartce, nie?

Just on the paper, right?

Tak, tak.

Yes, yes.

Czyli w ogóle, no, kartka wszystko przyjmie swoją drogą.

So basically, well, the paper will take everything in its own way.

Tak.

Yes.

Ale po to, ten pierwszy etap jest też ważny.

But for that, this first stage is also important.

Drugim etapem jest Proof of Concept.

The second stage is Proof of Concept.

Okej, rozwiń.

Okay, expand.

Czyli POC.

So POC.

Proof of Concept to jest kolejny etap, który już jest wykonywany w warunkach takich laboratoryjnych, tak?

Proof of Concept is the next stage that is already being carried out in such laboratory conditions, right?

Czyli już mamy to na papierze i zaczynamy sobie…

So we already have it on paper and we start to…

Eksperymentować.

To experiment.

Tak, eksperymentować, nie?

Yes, to experiment, right?

Najbardziej lubię przykład z…

I like the example of... the most.

Jednak hardwarem, bo to jest…

However, the hardware, because it is…

Łatwo to zobrazować.

It's easy to illustrate.

Łatwo sobie zobrazować.

It's easy to visualize.

To jest…

This is...

To są wszystkie takie rozwiązania, nie wiem, że kabelki sobie tu wystają, tak, a raczej przewody, tak, wystają.

These are all such solutions, I don't know, the little wires are sticking out here, yes, or rather the cables, yes, are sticking out.

Mamy z Arduino wszystko połączone i…

We have everything connected with Arduino and...

I można, no…

And it can be, well...

Można to zobaczyć i dotknąć tego.

You can see and touch it.

Tak, można to zobaczyć, dotknąć i zobaczyć, że działa, tak?

Yes, you can see it, touch it, and see that it works, right?

Jasne.

Sure.

Czyli Proof of Concept tu dowodnia, że POP, to co było na papierze…

So, Proof of Concept here proves that the POP was just on paper...

Masa.

Mass.

…spina się i że ta technologia jest wykonana.

...it is tightening and that this technology is made.

Wykonana.

Completed.

Tak.

Yes.

Tylko to wszystko jest po prostu luźne, jest tak zrobione, powiedzmy…

It's just that everything is so loose, it's done like this, let's say...

Ma działać na tyle.

It should work for now.

…na taśmę, tak, tak, na taśmę posklejane, ma działać.

...on the tape, yes, yes, glued on the tape, it is supposed to work.

Potem przechodzimy, jak już to mamy i teraz z POC już warto…

Then we move on, once we have that, and now it's worth it with POC...

Moim zdaniem to jest moment, w którym…

In my opinion, this is the moment when…

Bo kiedyś można było z POP iść do funduszy.

Because once you could go from POP to funds.

Teraz, moim zdaniem, jeżeli chcemy w ogóle zaczynać rozmowy, no to już raczej idziemy z POC, czyli Proof of Concept…

Now, in my opinion, if we want to start any discussions at all, we should probably move forward with the POC, which is Proof of Concept…

Ok.

Okay.

…czyli pokazujemy, że to już nie jest tylko papier, tylko już rzeczywiście…

…which means we show that this is no longer just paper, but indeed…

Słuchajcie, realnie jesteśmy w stanie to wykonać, widzicie, mamy już pewien dowód.

Listen, we are really capable of doing this, you see, we already have some proof.

A ja chciałem zapytać, czy w tym momencie warto pokazać to jako…

And I wanted to ask if it's worth showing this as...

Jakimś właśnie znajomym, innym użytkownikom…

To some acquaintances, other users...

To za chwilę.

It will be in a moment.

Czy to zaraz?

Is it happening soon?

To zaraz, to będzie zaraz.

It will be soon, it will be soon.

POC jest głównie użyteczne dla nas, jakby udowadnia, że to, co jest na kartce papieru, działa.

POC is mainly useful for us as it proves that what is on paper works.

Potem wchodzimy w prototyp.

Then we enter the prototype.

I prototyp to jest pierwsza, no taki pierwszy produkt, który już nie lata byle jak, tak, już nie…

And the prototype is the first, well the first product that doesn't just fly aimlessly, right, not anymore...

Te kabelki to nie jest tak, że te przewody, jak przesuniemy sobie, to się odczepi, już nic nie działa, tak?

These cables don’t just disconnect if we move them a bit; nothing will work anymore, right?

Bo ich nie widać.

Because they are not visible.

Tak.

Yes.

Już je trochę chowamy, tak?

We're hiding it a little bit already, right?

Okej.

Okay.

I prototyp dzieli się też na trzy fazy.

The prototype is also divided into three phases.

W prototypie zaczynamy od fazy pre-alpha i w fazie pre-alpha to jest gotowy produkt, który możemy już sobie zacząć testować między swoimi współpracownikami, tak?

In the prototype, we start with the pre-alpha phase, and in the pre-alpha phase, it's a ready product that we can already start testing among our colleagues, right?

Czyli już wewnętrznie zaczynamy go testować.

So we are already starting to test it internally.

Potem mamy tak zwaną wersję alfa albo pre-beta, inaczej nazywaną.

Then we have what is called the alpha or pre-beta version, also known as.

I to jest już produkt, który przekazujemy naszym znajomym, rodzinie, oni zaczynają patrzeć, co działa.

And this is already a product that we pass on to our friends, family, they start to see what works.

Znajdują jakieś wady, tak?

They are finding some flaws, right?

Albo czy w ogóle rozumieją produkt, tak?

Or do they even understand the product, right?

Tak.

Yes.

Bo w przypadku hardware'u to będzie, myślę, łatwiejsze, ale jeśli robimy jakiś software, to czy w ogóle użytkownicy tacy ci nasi znajomi rozumieją, po co on jest, prawda?

Because in the case of hardware, I think it will be easier, but if we are creating some software, do our users, those friends of ours, even understand what it is for, right?

Tak.

Yes.

Czy rozumieją, po co on jest, czy widzą w tym wartość.

Do they understand what he is for, or do they see value in it?

No i to jest też taka grupa, do której najłatwiej dotrzeć w pierwszym etapie.

Well, this is also a group that is the easiest to reach in the first stage.

Czyli pierwszy feedback zbieramy już na tym etapie.

So we are already collecting the first feedback at this stage.

Tak.

Yes.

Potem wchodzimy w wersję beta.

Then we enter the beta version.

Okej.

Okay.

I w wersji beta już mamy pewną grupę kontrolną, tak?

And in the beta version, we already have a certain control group, right?

Tak.

Yes.

Pewną grupę kontrolną, na której zaczynamy testować sobie to nasze rozwiązanie.

A specific control group on which we start testing our solution.

Jak się tą grupę zbiera, to też jest inna w ogóle już...

When you gather that group, it's completely different altogether...

Dużo, dużo, duży temat.

A lot, a lot, a big topic.

Okej, to zostajemy na razie.

Okay, so we are staying for now.

Ale właśnie wtedy już wychodzimy do tych pierwszych użytkowników zewnętrznych, którzy nie są w ogóle nami powiązani jakoś relacyjnie, tak?

But that's exactly when we are reaching out to those first external users who are not connected to us in any relational way, right?

To mają być naprawdę osoby z zewnątrz, które powiedzą obiektywnie, nie patrząc na relacje z nami, tak?

They are supposed to be really outside people who will speak objectively, not looking at the relationships with us, right?

Czy to nie jest, że mama i powie, a, super, synu, świetnie, dziękuję.

Isn't it that mom will say, "Oh, great, son, wonderful, thank you."

I idzie, tak?

And it's going, right?

A tak naprawdę nigdy by tego nie użyła, tak?

And in reality, she would never use it, right?

Tylko to są już osoby obce.

These are already strangers.

I potem ta wersja beta tego prototypu, ona w pewnym momencie zaczyna przechodzić w tak zwany...

And then this beta version of the prototype, at some point, starts to transition into what is called...

O matko...

Oh my...

MVP?

MVP?

Czy jeszcze nie?

Not yet?

MVP przechodzi w tak zwany RC, czyli to jest tam...

MVP transitions into what's called RC, which is...

O matko, RC, żebym sobie tylko skrót rozwinął.

Oh my God, RC, if only I could just expand the shortcut.

Przepraszam, bo...

I'm sorry, because...

Release Candidate, no właśnie.

Release Candidate, exactly.

Znam skrót, a rozwinięcie. Release Candidate.

I know the abbreviation, and the expansion. Release Candidate.

I to jest już taki produkt, który jest potencjalnie gotowy do wdrożenia, tak?

And this is already such a product that is potentially ready for implementation, right?

Czyli już moglibyśmy, właśnie on by przechodził w produkt RTM, czyli Ready to Market, który moglibyśmy już wypuszczać na market i właśnie to jest potem już, jest to MVP całe, do którego zmierzamy.

So we could already be moving towards the RTM product, which is Ready to Market, that we could already release to the market, and this is what we are ultimately aiming for with the entire MVP.

Ja myślę, że MVP jest mega ciekawe.

I think that MVP is really interesting.

Tak, MVP, mega dużo ludzi zna MVP.

Yes, MVP, a lot of people know MVP.

Tak, tak, najbardziej rozpoznawane w ogóle.

Yes, yes, the most recognizable in general.

Tak, ale właśnie w ogóle produkt, kiedy projektujemy produkt, no to my w ogóle dzielimy go na trzy.

Yes, but when we design a product, we generally divide it into three parts.

My dzielimy go na MVP, SLC i mapy.

We divide it into MVP, SLC, and maps.

To są w ogóle trzy podejścia.

There are actually three approaches.

No mówię, to jest ogromna wiedza, dlatego nie jest to łatwe wszystko opowiedzieć, ale dobrze, zacznijmy od MVP, bo on jest ten najbardziej popularny.

Well, I'm saying, this is huge knowledge, which is why it's not easy to tell everything, but okay, let's start with the MVP, because it is the most popular one.

Czyli Minimum Viable Product.

So Minimum Viable Product.

Tak, Minimum Viable Product.

Yes, Minimum Viable Product.

Na czym on polega?

What does it involve?

To chodzi o to, że kiedy tworzymy produkt, staramy się zachować jego esencję, czyli to, co jest najważniejsze.

It's about the fact that when we create a product, we try to preserve its essence, which is what matters most.

I taki produkt wypuszczamy na rynek, żeby on zaczął już generować nam pewną trakcję, żebyśmy zaczęli na nim zarabiać.

And we are launching such a product on the market so that it starts generating some traction for us and we can start making profits from it.

I teraz jak właśnie ten prototyp jest też tworzony, no to też jak go przygotowujemy, to też go przygotowujemy właśnie pod to MVP.

And now, as this prototype is being created, we are also preparing it specifically for the MVP.

Tak, w tym całym procesie.

Yes, in this whole process.

Czyli generacja prototypu zależy od tego, jaką ścieżką pójdziemy.

So, the generation of the prototype depends on which path we take.

Czy pójdziemy MVP, czy pójdziemy mapem, czy pójdziemy SLC.

Are we going MVP, are we going with the map, or are we going SLC?

Co to jest mapy, SLC też zaraz rozwinę.

What are maps, I will also elaborate on SLC shortly.

Także w przypadku MVP, lubię zawsze takie porównanie.

Also in the case of the MVP, I always like such a comparison.

Kiedy idziemy na, jedziemy w góry.

When are we going to the mountains?

I chcielibyśmy spróbować jeździć na snowboard.

And we would like to try snowboarding.

No to normalnie nie kupujemy od razu deski snowboardowej, czy całego stroju.

Well, normally we don't buy a snowboard right away, or the whole outfit.

Wykupujemy, nie wiemy już jak to jest cały stok.

We are buying it out, we no longer know what the entire stock is like.

Nie kupujemy wszystkiego dla profesjonalistów.

We don't buy everything for professionals.

Tak, nie kupujemy wszystkiego dla profesjonalistów, tylko raczej chcemy najpierw przetestować, czy w ogóle to lubimy.

Yes, we don't buy everything for professionals, we just want to test first whether we even like it.

Czyli najpierw idziemy na lekcję, patrzymy czy ta lekcja jest fajna, czy było super.

So first we go to the lesson, see if the lesson is cool, or if it was great.

Jak to bierzemy drugą lekcję, trzecią.

How do we take the second lesson, the third?

Jak już zaczynamy jeździć, wypożyczamy najpierw sprzęt, potem stwierdzimy, dobra już podoba mi się to, to dopiero kupuję produkt.

Once we start riding, we first rent the equipment, then we decide, okay, I like this, only then do I buy the product.

No i podobnie.

Well, similarly.

Podobnie jest we wdrażaniu produktów na rynek.

It is similar in the implementation of products on the market.

Nie wrzucamy od razu wszystkich funkcjonalności, nie robimy wszystkiego, tak.

We don't implement all functionalities at once, we don't do everything, yes.

Tylko skupiamy się na tym co najważniejsze, tak.

We only focus on what is most important, yes.

Gdybym chciał zacząć, załóżmy, że mamy teraz taka znowu hipotyczna sytuacja.

If I wanted to start, let's assume we have a hypothetical situation again.

Żyjemy w czasach, w których nie ma samochodów.

We live in a time when there are no cars.

I nagle ktoś padł na pomysł, zrobię samochód.

And suddenly someone came up with the idea, I'll make a car.

No to teraz w samochodach mamy dużo, podgrzewane siedzenia, nie wiem, jakieś przyciemniane szyby.

Well, now in cars we have a lot of things like heated seats, I don't know, some tinted windows.

Czujniki.

Sensors.

Czujniki, wszystko, tak.

Sensors, everything, yes.

Tylko to nie jest główna funkcjonalność samochodu.

But this is not the main functionality of the car.

Główna funkcjonalność to jazda.

The main functionality is driving.

Jazda.

Driving.

Możliwość jazdy.

The possibility of driving.

Przemieszczenie się z punktu A do punktu B.

Movement from point A to point B.

Więc gdybym zaczął projektować MVP samochodu, to skupiłbym się na tym, żeby najpierw...

So if I were to start designing a car MVP, I would focus on making sure that first...

Można było przejechać.

It was possible to drive through.

Przejechać z punktu A do punktu B. To byłaby dla mnie najważniejsza wartość, tak.

To travel from point A to point B. That would be the most important value for me, yes.

I dopiero potem, jeżeli już bym zaczął generować trakcje, pierwszych miał klientów, zaczął to sprzedawać.

And only then, if I had already started generating traction, had my first clients, and began selling it.

I to jest bardzo ważne, bo dzięki temu od razu już domodelowujemy to, tak.

And this is very important because thanks to that we can immediately model it, right.

Domodelowujemy ten projekt.

We are finalizing this project.

To dopiero wtedy dorzucamy kolejne elementy.

Only then do we add more elements.

Na przykład Instagram, tak, który zaczynał, no to w ogóle pierwszy produkt miał dużo więcej funkcjonalności.

For example, Instagram, yes, which started out, well, the first product had a lot more functionality.

I w momencie, kiedy oni wyszli na rynek i zobaczyli, że w sumie to właśnie...

And at the moment when they went to the market and saw that, in fact...

Część z nich nie ma sensu.

Some of them don't make sense.

Nie ma sensu, że właśnie inaczej.

It doesn't make sense that it's just different.

Nawet nie że sensu, tylko że zobaczyli, że jedna funkcjonalność właśnie związana ze zdjęciami najbardziej się tam przyjęła.

Not even that it made sense, but that they saw that one functionality related to photos was the most well-received there.

No to zrezygnowano ze wszystkich pozostałych, tak, i skupiłem się właśnie tylko na tym.

So they gave up on all the others, yes, and I focused only on this.

Czyli to można też wychodzić tutaj przy robieniu MVP, wydaje mi się, korzystając z zasady Pareto.

So you can also apply this when creating an MVP, it seems to me, using the Pareto principle.

Że 20% twoich, przepraszam, 80% twoich zysków generuje tak naprawdę 20% twoich działań.

That 20% of your, sorry, 80% of your profits actually come from 20% of your actions.

Czyli tutaj w tym przypadku, tak jak mówisz o Instagramie, główną funkcją najważniejszą dla użytkowników jest robienie i wrzucanie zdjęć.

So here in this case, as you mention Instagram, the main function that is most important for users is taking and posting photos.

Więc wiadomości nie są na przykład tak potrzebne.

So the news is not, for example, that necessary.

Czy nie były, powiedzmy, nie?

Were they not, let's say, no?

Tak, dokładnie tak.

Yes, exactly so.

I nigdy nie będziemy w stanie to, co było na papierze, tam daleko przewidzieć, co się stanie.

And we will never be able to foresee what will happen, as it was on paper, far away.

Dopiero kiedy wykonamy eksperyment, właśnie wychodząc na rynek.

Only when we conduct the experiment will we be entering the market.

I dopiero jak zbierzemy ten feedback.

And only after we gather this feedback.

I dopiero jak zbierzemy ten feedback od tych potencjalnych klientów, dopiero wtedy zaczynamy testować, tak?

And only after we gather this feedback from those potential clients, then we start testing, right?

Sprawdzać, czy nasze założenia były poprawne.

Check if our assumptions were correct.

Jeżeli się nie spina, to trzeba się zastanowić, dlaczego to się nie spina, tak?

If it doesn't work out, you need to think about why it's not working out, right?

Także MVP...

Also MVP...

Weryfikacja przez rynek.

Market verification.

Tak, to jest weryfikacja przez rynek.

Yes, this is verification by the market.

Także MVP, czyli ta jedna ze ścieżek, polega na tym, że tworzymy minimalny produkt.

So the MVP, which is one of the paths, involves creating a minimal product.

On nie musi być jakiś w ogóle tutaj turbo ładnie wyglądający, tak?

He doesn't have to look super nice at all, right?

Tylko ma być prosty, ma działać i można go zacząć sprzedawać.

It just needs to be simple, it needs to work, and it can be started to sell.

Okej, co po MVP?

Okay, what after MVP?

Idźmy dalej.

Let's go further.

Po MVP, bo tak, jeszcze obok równolegle możemy mieć dwa podejścia, to bardzo o nich krótko.

After the MVP, because yes, we can still have two approaches running in parallel, so very briefly about them.

Możemy mieć SLC i mapy.

We can have SLC and maps.

SLC to są Simple, Lovable, Complete.

SLC stands for Simple, Lovable, Complete.

To są rozwiązania, które muszą być kompletne, żeby były sprzedawalne.

These are solutions that must be complete in order to be marketable.

Dla przykładu, gdybyśmy znowu chcieli tworzyć nowego Worda, załóżmy, tak?

For example, if we wanted to create a new Word again, let's say, right?

To gdybyśmy zrobili tylko funkcjonalność w formie pogrubiania tekstu i pisania,

If we only implemented the functionality of bolding text and writing,

no nie jest to, jakby, żeby to był dobry edytor tekstu, musimy mieć niestety więcej tych funkcjonalności, tak?

Well, it's not that it would be a good text editor; unfortunately, we need more functionalities, right?

Także oczywiście...

Of course...

Ale i tak użytkownicy korzystają tylko z tych kilku głównych, tak?

But still, users only use those few main ones, right?

Tak, z tych kilku, tak. No ale to znowu, to jest Simple, tak?

Yes, out of those few, yes. But again, this is Simple, right?

Okej.

Okay.

Dlatego jest Simple, czyli tych funkcjonalności bierzemy więcej.

That's why it's Simple, meaning we take more of those functionalities.

To nie jest tylko ta jedna główna, transport, to z jednego punktu A do punktu B.

It's not just that one main transportation, from one point A to point B.

No ale tu już musimy mieć tych funkcjonalności więcej, one muszą być właśnie Complete, tak?

Well, we need to have more functionalities here; they need to be Complete, right?

Także te produkty wymagają troszeczkę więcej pracy, więcej funkcjonalności.

These products also require a little more work, more functionality.

I ostatnie to są mapy, to są, znowu, to jest, znam skrót, a rozwinięcie jest dość, no, nie pamiętam.

And lastly, these are maps, these are, again, this is, I know the abbreviation, and the expansion is quite, well, I don't remember.

No jasne, to po prostu wytłumasz, czy to jest...

Well sure, you'll just explain whether it is...

Mapy, mapy, mapy to są z kolei takie produkty, które bazują na efektach wizualnych i wow.

Maps, maps, maps are products that are based on visual effects and wow factor.

Czyli bardzo często to są produkty związane z branżą entertainment, tak?

So very often these are products related to the entertainment industry, right?

No bo jeżeli coś będzie brzydko wyglądało, to na przykład w ogóle ludzie z tego nie będą chcieli w żaden sposób korzystać.

Because if something looks ugly, for example, people will not want to use it in any way.

Bo nie zachęca.

Because it doesn't encourage.

Tak na przykład aplikacje często, niestety, seta albo niestety, to muszą być produkty mapowskie.

For example, applications often, unfortunately, have to be map products.

Bo jeżeli my teraz wejdziemy sobie na stronę i zobaczymy przycisk, który jest tak...

Because if we now go to the website and see a button that is like this...

Chamsko po prostu, obramówka i...

Rude simply, a border and...

Tak, obramówka i...

Yes, the border and...

Jest przycisk.

There is a button.

Tak, to raczej zaczniemy się zastanawiać, kurczę, coś jest podejrzanego w tej stronie, czy to jest scam, czy to w ogóle...

Yes, we will probably start to wonder, damn, something is suspicious about this site, whether it is a scam, or if it is even...

Także często aplikacje i tak...

So often applications and so on...

Szczególnie dzisiaj, nie? Gdzie jakby...

Especially today, right? Where it seems like...

Tak.

Yes.

Kiedy wszyscy jesteśmy w tej technologii, dużo młodszych pokoleń jest z nią, po prostu dojrzewa z nią i jak zobaczy takie coś, na pewno nie wejdzie drugi raz.

When we are all in this technology, a lot of younger generations are with it, simply growing up with it, and when they see something like this, they definitely won't come back a second time.

Także tutaj to nie zrobimy MVP tylko, że po prostu, bo MVP to by było po prostu taki chamski przycisk rzucony, bo to jest ta główna funkcjonalność, która jest najważniejsza.

So here we won't just do an MVP because that would simply be a rough button thrown in, since that's the main functionality which is the most important.

Tylko nie wygenerujemy w ogóle trakcji bez ładnego UX-a, UI-a, więc musimy ten produkt zainwestować trochę więcej.

We won't generate any traction without a nice UX and UI, so we need to invest a bit more in this product.

Także raczej my dzielimy sobie właśnie na te trzy ścieżki, czyli MVP, SLC, mapy.

So we are rather dividing it into these three paths, namely MVP, SLC, maps.

To zależy od produktu, z którym zaczynamy i to jest ten prototyp.

It depends on the product we start with, and this is the prototype.

I potem, jak już to mamy, tak? Czyli zrobimy sobie MVP, mapy, SLC, zaczynamy go sprzedawać, bo to są to...

And then, once we have that, right? So we will create an MVP, maps, SLC, we start selling it because these are...

Wszystkie te produkty już mogą generować nam jakiś cash flow, tak?

All these products can already generate some cash flow for us, right?

Zbieramy feedback w tym czasie, tak? Modelujemy dalej ten produkt, rozwijamy, no i dochodzimy do produktu.

We are gathering feedback at this time, right? We are continuing to model this product, developing it, and ultimately arriving at the product.

I to jest już ten gotowy produkt, tak?

And this is the finished product, right?

Który możemy sprzedawać.

Which we can sell.

Który możemy sprzedawać już. Idziemy potem na skalę, tak?

Which we can sell already. Then we go to scale, right?

Mamy już rozwinięty produkt. Jako funderzy przechodzimy wtedy z roli już bardziej rozwijania produktu do roli marketingu, sprzedaży, pozyskiwania klientów, tak?

We already have a developed product. As funders, we then transition from the role of further developing the product to the role of marketing, sales, and customer acquisition, right?

To jest trochę już kolejny etap rozwoju startupu.

This is somewhat the next stage of startup development.

No, a dużo ludzi chce, tak jak mówiłem, pomysł.

No, a lot of people want, just like I said, the idea.

Przeskoczyć.

To jump.

Chce przeskoczyć te wszystkie etapy.

I want to skip all these stages.

I no niejednokrotnie funderzy, no zdarzali się, którzy do nas przychodzili, już zainwestowali własnych pięć środków, tak?

And not infrequently, there were funders who came to us, having already invested their own five resources, right?

Pod, nie wiem, ćwierć miliona, pół miliona.

Under, I don't know, a quarter of a million, half a million.

I mieli problem z...

And they had a problem with...

Problem z zeskalowaniem sprzedaży.

Problem with scaling sales.

No i tak. I potem wychodzą z produktem i jest takie...

Well, yes. And then they come out with the product and it's like...

Okej.

Okay.

Dlaczego się nie przyjęło?

Why wasn't it accepted?

Chociaż wszystko było idealnie. Wszystko było zrobione. Dlaczego nikt tego nie kupuje?

Even though everything was perfect. Everything was done. Why is no one buying it?

No właśnie.

Exactly.

A ja zadaję pytania, dlaczego nie testowaliście tego wcześniej, tak? Bo można dużo wcześniej wiele elementów przetestować.

And I ask questions, why didn't you test this earlier, right? Because many elements can be tested much earlier.

I właśnie to jest w ogóle klucz też, czym my się jako fundacja zajmujemy.

And that is actually the key to what we, as a foundation, are involved with.

My staramy się podchodzić do projektów właśnie tak iteracyjnie, czyli trochę linowo, tak?

We try to approach projects in an iterative way, which means a bit linearly, right?

Po to, żeby te etapy były poufane.

In order for these stages to be confidential.

Tak, żeby one były poukładane. Żeby ten proces był poukładany.

Yes, so that they are organized. So that the process is organized.

Tak, żeby były poukładane, żeby można było etapami testować te produkty. I, co ważniejsze, niskokosztowo.

Yes, to be organized so that these products can be tested in stages. And, more importantly, at a low cost.

Mhm. Okej. Mamy produkt. Chcemy pewnie wyjść z nim na rynek i skalować go. Jak to możemy zrobić?

Mhm. Okay. We have a product. We probably want to take it to market and scale it. How can we do that?

No tak. Ze skalowaniem to już wszystko zależy od, znowu, no każdy produkt, a raczej branża, tak? No będzie troszeczkę inaczej wyglądać. I też gdzie chcemy wychodzić, tak?

Well, it all depends on scaling, again, every product, or rather industry, right? It will look a little different. And also where we want to go out, right?

Mhm.

Mhm.

W przypadku skalowania, no to znowu musimy do tego procesu podchodzić iteracyjnie, tak? Czyli zaczynamy najpierw gdzieś lokalnie, na przykład w obrębie miasta, tak?

In the case of scaling, we need to approach this process iteratively again, right? So we start first locally, for example, within the city, right?

Czyli zaczynamy od Warszawy.

So we start from Warsaw.

Tak, od Warszawy.

Yes, from Warsaw.

Później Polska.

Later Poland.

Potem zaczynamy Polska, tak? Może kolejne większe miasta. Chociaż wiesz, no znowu, to jest pewien...

Then we start with Poland, right? Maybe the next bigger cities. Although you know, well again, it's a certain...

Zależy.

It depends.

To jest pewien bajas, tak?

This is a certain tall tale, right?

Tak.

Yes.

No bo teraz mówię o produktach, które są skierowane do miast, tak? No ale możemy mieć jakieś produkty, na przykład z agrotechu, które są skierowane do...

Well, now I'm talking about products aimed at cities, right? But we can have some products, for example from agrotech, that are aimed at...

Albo do konkretnych społeczności też, prawda?

Or to specific communities as well, right?

Tak, tak, tak. Więc do tego trzeba podchodzić iteracyjnie. Ważne jest to, żeby rzeczywiście, żebyśmy mieli tą trakcję i żeby była pozytywna odpowiedź rynku i żebyśmy mieli powtarzalne przychody.

Yes, yes, yes. So this needs to be approached iteratively. It’s important that we actually have that traction and that there is a positive market response and that we have recurring revenue.

Bo teraz, jeżeli będziemy generować te powtarzalne przychody, tak? I będziemy wyrabiać tak zwane te xy, tak? Które wszyscy funderzy walczą, czyli żeby z roku na rok nasze przychody...

Because now, if we are going to generate these recurring revenues, right? And we will be creating these so-called xys, right? Which all the funders are fighting for, that is, for our revenues to... year after year...

Były coraz większe.

They were getting bigger.

Tak, były coraz większe i żeby utrzymywać te x3, tak? x4, a już...

Yes, they were getting bigger and to maintain that x3, right? x4, and already...

Albo x4, a już jakieś tam wymarzone x10, tak? To w ogóle...

Either x4, or maybe some dreamt of x10, right? That's just...

Ale też na pewno to nie jest jedyny miernik, który warto jakby śledzić, prawda?

But this is certainly not the only metric that is worth tracking, right?

Nie no, tych mierników jest w ogóle dużo, tak? Pamiętajmy, że fundusze mają swoje... Podchodzą do tego dość indywidualnie, tak?

No, there are actually quite a few of these indicators, right? Let's remember that funds have their own... They approach this quite individually, right?

Mamy pewne... Pewien ogół, tak? I pewną tendencję, no bo każdy patrzy też na te przychody, tak? Ale biorą pod uwagę również inne elementy.

We have a certain... a certain generality, right? And a certain tendency, because everyone also looks at those revenues, right? But they also take other elements into account.

W związku z tym podchodźmy do tego iteracyjnie, tak? I zaczynamy najpierw lokalnie, potem wychodzimy na... Załóżmy na Polskę, a potem skalowujemy się międzynarodowo.

In connection with this, let's approach it iteratively, right? And we start locally first, then we expand to... Let's say to Poland, and then we scale internationally.

Ważne jest to na pewno, żeby był ten plan międzynarodowy wcześniej, jakby żebyśmy wiedzieli, o co walczymy w ogóle, tak? Że nie tylko, a, będę tylko tutaj w Polsce działał, a może jak wyjdzie, to wyjdę dalej, tak?

It is certainly important to have this international plan in place beforehand, so that we know what we are fighting for at all, right? That it's not just, oh, I'll only act here in Poland, and maybe if it works out, I'll extend further, right?

Raczej trzeba mieć już plan szerzej.

You should rather have a broader plan already.

Trzeba się tak nastawić wcześniej.

You need to prepare yourself for that in advance.

Tak, tak. Bo no fundusze muszą zarobić.

Yes, yes. Because the funds need to earn money.

Robić na tym. Jeżeli chcemy oczywiście brać finansowanie z Venture Capital. To znowu, zależy od ścieżki pozyskiwania finansowania, czyli to co było na samym początku.

To work on this. If we want to take funding from Venture Capital, of course. It depends again on the path of raising funds, which is what was at the very beginning.

Ale w tym przypadku właśnie warto...

But in this case, it's really worth it...

Tak.

Yes.

I to jeszcze od samego początku zaznaczać, że my chcemy wychodzić...

And to emphasize from the very beginning that we want to go out...

Tak, chcemy wychodzić szerzej.

Yes, we want to expand our reach.

Chcemy zdobywać nowe rynki.

We want to conquer new markets.

Tak, chcemy zdobywać nowe rynki. Bo to jest też pozytywne, pozytywny sygnał, tak, dla funduszy, że rzeczywiście myślimy globalnie, tak? I że ten nasz startup ma potencjał na potem zwrot, no bo one muszą na tyle zarobić, tak,

Yes, we want to enter new markets. Because it is also a positive, positive signal, yes, for the funds, that we are indeed thinking globally, right? And that our startup has the potential for a return, because they need to earn enough, right?

robić tak, na tym, żeby

to do so, based on this, so that

zwróciły się te inwestycje,

these investments have paid off,

które im nie wyszły, tak, więc oni szukają

which didn't work out for them, so they are looking for

portfela 20 inwestycji, gdzie

portfolio of 20 investments, where

te dwie będą właśnie te super zwrotne,

these two will be just those super responsive ones,

tak, i pokryją te resztę, które powiedzmy

yes, and they will cover the rest, which let's say

mniej się zwróciły, albo w ogóle, albo w ogóle

They turned less, or not at all, or not at all.

były stratne, tak. Okej, no to podsumowując

they were at a loss, yes. Okay, so let's summarize.

już na koniec,

just finally,

przeszliśmy sobie od etapu tego pomysłu,

we have moved on from the stage of this idea,

później przez kilka etapów,

later through several stages,

których nie wymienię, bo nie jestem

whom I will not name, because I am not

ekspertem tak jak Ty,

an expert like you,

po, powiedzmy, ten MVP

after, let's say, this MVP

i produkt, no i poruszyliśmy

And the product, well, we got it moving.

też skalowanie, czyli też pamiętajcie,

also scaling, so remember too,

że wychodząc od samego początku

that starting from the very beginning

trzeba myśleć o skalowaniu,

we need to think about scaling,

żeby po pierwsze

to begin with

nastawiać się na różne opcje,

to prepare for various options,

a po drugie nawet zachęcić inwestorów.

And secondly, even to encourage investors.

Co więcej,

Furthermore,

myślę, że

I think that

tutaj już postawimy na razie kropkę,

let's put a period here for now,

bo tematów nawet

because there are even topics

teraz podczas rozmowy wymyśliliśmy

now during the conversation we came up with

mega dużo, które mogą być

a lot, which can be

kolejnymi odcinkami, więc jeśli Wam się to

next episodes, so if you like this

podobało, to po prostu

I just liked it.

dajcie nam znać.

let us know.

Jeśli Wy będziecie mieli

If you will have

pomysł, przyjdźcie z nim

an idea, come with it

do Innovation Hub, gdzie Kasper

to the Innovation Hub, where Kasper

i jego zespół na pewno pomogą Wam

and his team will definitely help you

go ułożyć.

go arrange.

Co więcej możecie zrobić?

What else can you do?

No dużo więcej. Mamy wiele

Well, much more. We have a lot.

inicjatyw, które wspierają funderów w wchodzeniu na rynek.

initiatives that support funders in entering the market.

Mamy programy edukacyjne,

We have educational programs,

ale największym takim u nas wydarzeniem są

but the biggest event like that for us is

programy mentoringowe, w których

mentoring programs, in which

łączymy funderów,

we connect funders,

akcelerujemy ich, inkubujemy

we accelerate them, we incubate them

w sumie bardziej ich pomysły,

actually, more their ideas,

i to jest

and that is

początek często drogi

the beginning often of the road

dla wielu startupów, tak?

for many startups, right?

Więc serdecznie zapraszamy.

So we warmly invite you.

Czyli pomagacie postawić pierwszy krok

So you help take the first step.

w świecie innowacji. Tak, pomagamy

in the world of innovation. Yes, we help

młodym stawiać pierwsze kroki w świecie

helping the young take their first steps in the world

innowacji. Jak widzicie, wiedza

innovation. As you can see, knowledge

jest potrzebna rozległa.

A wide one is needed.

Samemu też zrobić startup

You can also start a startup by yourself.

nie jest łatwo, także właśnie w fundacji

It is not easy, especially in the foundation.

można znaleźć potem team, rozwijać ten produkt

You can then find a team to develop this product.

i my pokazujemy

and we show

ścieżki, jakie warto

paths worth taking

obrać, bo jednak na każdym razie to jest tak.

Turn, because it's still like this in any case.

Na koniec dnia to Wy jesteście funderami

At the end of the day, you are the funders.

i to Wy decydujecie, gdzie pójdziecie dalej.

And it's you who decides where you will go next.

No dokładnie, a jeśli chcecie posłuchać

Exactly, and if you want to listen.

jak robią to inni funderzy, jak

how other funders do it, how

oni rozwijają swoje pomysły, albo chcecie

They are developing their ideas, or do you want to?

się zainspirować, to zapraszam

if you want to get inspired, you are welcome

Was do słuchania mojego podcastu Poznaj

I invite you to listen to my podcast Poznaj.

Startup. Nas znajdziecie na Spotify,

Startup. You can find us on Spotify,

fundację znajdziecie na

you will find the foundation at

ich stronie. W internecie, social media.

their side. On the internet, social media.

Dokładnie. Także

Exactly. So

do zobaczenia. Dzięki Kasper. Do zobaczenia

See you soon. Thanks, Kasper. See you.

i mam nadzieję w kolejnym podcaście.

And I hope in the next podcast.

Dzięki. Cześć. Cześć.

Thank you. Hi. Hi.

Dzięki.

Thank you.