Bracia Sullivan i USS Juneau

Czołem, ahoj, witajcie.

Hello, ahoy, welcome.

Odkąd pamiętam, pasjonowała mnie historia.

As far back as I can remember, I have been passionate about history.

Zwłaszcza historia ludzi i morza.

Especially the history of people and the sea.

Starcia między okrętami, z pokładami spowitymi chmurami gęstego, prochowego dymu,

Clashes between ships, with decks shrouded in clouds of thick, powdery smoke,

spoczywające na dnie od lat butwiejące wraki czekające na swych odkrywców.

rests on the bottom, rotting wrecks waiting for their discoverers.

W końcu, historię ludzi, którzy morzu oddali swe serca.

Finally, the story of the people who entrusted their hearts to the sea.

Te obrazy silnie oddziaływują na moją wyobraźnię

These images strongly affect my imagination.

i sprawiają, że chcę dzielić się z Wami poznanymi historiami.

and they make me want to share the stories I have learned with you.

Nazywam się Michał Luszawski, a to jest pierwszy odcinek podcastu Historia na Fali.

My name is Michał Luszawski, and this is the first episode of the podcast History on the Wave.

Zapraszam.

I invite you.

Był wtorek, 12 stycznia 1943 roku.

It was Tuesday, January 12, 1943.

Przynieśmy się na chwilę do niewielkiego miasteczka Waterloo w stanie Iowa.

Let's move for a moment to the small town of Waterloo in Iowa.

W ten chłodny poranek, na podjeździe przed domem na Adams Street 98,

On this cool morning, in the driveway in front of the house at 98 Adams Street,

zatrzymał się blado-błękitny Chevrolet.

A pale blue Chevrolet came to a stop.

Wysiadło z niego trzech mężczyzn w mundurach marynarki wojennej.

Three men in naval uniforms got out of it.

Spostrzegł ich przygotowujący się akurat do wyjścia do pracy 60-letni Thomas Sullivan.

He noticed them as 60-year-old Thomas Sullivan was getting ready to leave for work.

Zaprosił ich do środka.

He invited them inside.

Wiedział już, że te odwiedziny nie wróżą nic dobrego.

He already knew that this visit boded ill.

Pięciu jego synów rok wcześniej wstąpiło do marynarki wojennej

Five of his sons joined the navy a year earlier.

i od jakiegoś czasu przebywało na froncie.

and had been on the front for some time.

Nim którykolwiek z przybyłych zdążył zabrać głos,

Before any of the attendees had a chance to speak,

Thomas zapytał, który.

Thomas asked which one.

Komandor porucznik Truman Jones przełknął nerwowo ślinę

Lieutenant Commander Truman Jones swallowed nervously.

i z ciężkim sercem oświadczył,

and with a heavy heart he declared,

bardzo mi przykro, cała piątka.

I'm very sorry, the whole five of you.

W tym czasie w jadalni państwa Sullivanów

At this time in the dining room of the Sullivan family.

pojawili się pozostali domownicy.

The other household members have appeared.

Żona Thomasa Aletta, ich córka Genevieve

Thomas Alett's wife, their daughter Genevieve.

oraz synowa Catherine Mary, żona najmłodszego z braci, Alberta.

and daughter-in-law Catherine Mary, wife of the youngest of the brothers, Albert.

Komandor Jones zebrał się w sobie, by dokończyć najtrudniejsze zadanie,

Commander Jones gathered himself to complete the most difficult task.

jakie przyszło mu wypełnić w czasie służby w US Navy.

what he was tasked with during his service in the US Navy.

Wyciągnął kartkę i przeczytał.

He took out a piece of paper and read it.

Departament marynarki wojennej z głębokim żalem informuje,

The Department of the Navy regrets to inform you,

że państwa synowie Albert, Francis, George, Joseph i Maryjka,

that your sons Albert, Francis, George, Joseph, and Maryjka,

z zeszłego roku, z zeszłego roku, z zeszłego roku, z zeszłego roku, z zeszłego roku,

from last year, from last year, from last year, from last year, from last year,

Madison, Sullivan, zostali uznani za zaginionych w akcji na południowym Pacyfiku.

Madison and Sullivan have been declared missing in action in the South Pacific.

Czy ta historia nie wydaje wam się znajoma?

Doesn't this story seem familiar to you?

Oficerowie stają na progu, niosąc najgorszą możliwą wiadomość.

The officers stand at the threshold, bearing the worst possible news.

Mi na myśl przychodzi od razu doskonały film Stevena Spielberga z 1998 roku.

A perfect film by Steven Spielberg from 1998 immediately comes to my mind.

Saving Private Ryan, Szeregowiec Ryan,

Saving Private Ryan

w którym to po miażdżącej scenie lądowania na plaży Omaha

in which, after the crushing scene of the landing on Omaha beach

możemy właśnie zobaczyć panią Ryan,

we can just see Mrs. Ryan,

obserwującą podjeżdżający samochód z posłańcem, niosącym chyobowe wieści.

observing the approaching car with a messenger bearing bad news.

Zresztą, w moim przypadku skojarzenie to jest niezmiernie słuszne.

Moreover, in my case, that association is incredibly accurate.

Ponieważ o braciach Sullivan, wymienianych ciągiem z braćmi Neland,

Because of the Sullivan brothers, mentioned together with the Neland brothers,

po raz pierwszy przeczytałem w jakimś czasopiśmie

I read for the first time in some magazine.

nawiązującym do Szeregowca Ryana właśnie gdzieś pod koniec lat 90.

referring to Saving Private Ryan just somewhere towards the end of the 90s.

Twierdzono, że m.in. ich historia była inspiracją do powstania filmu.

It was claimed that, among other things, their story inspired the creation of the film.

No dobrze, przyjrzymy się nieco bliżej historii Sullivanów.

Well, let's take a closer look at the story of the Sullivans.

Jak już wspomniałem, było ich pierwsze.

As I mentioned, it was their first.

Pięciu. Najstarszy, 27-letni George Thomas, przewodził braciom.

Five. The eldest, 27-year-old George Thomas, led the brothers.

Następny był 26-letni Francis Frank Henry, doskonały bokser.

Next was 26-year-old Francis Frank Henry, an excellent boxer.

Kolejny, Joseph Eugene, zwany Joe, lat 24.

Another, Joseph Eugene, called Joe, 24 years old.

Madison Abel, zwany Matt, lat 23.

Madison Abel, called Matt, 23 years old.

Oraz najmłodszy z Sullivanów, 20-letni Albert Leo, zwany Alem.

And the youngest of the Sullivans, 20-year-old Albert Leo, known as Al.

Byli potomkami irlandzkich emigrantów.

They were descendants of Irish emigrants.

Wychowywali się w katolickiej rodzinie.

They were raised in a Catholic family.

I co najważniejsze?

And what is most important?

Byli uznawani za nierozłącznych.

They were considered inseparable.

Silna więź między braćmi narodziła się, gdy byli jeszcze dziećmi.

A strong bond between the brothers was born when they were still children.

I pewnego dnia nad brzegiem rzeki Cedar, jednym z dopływów rzeki Mississippi,

And one day by the banks of the Cedar River, one of the tributaries of the Mississippi River,

znaleźli starą łódź wiosłową.

They found an old rowing boat.

Jak to dzieci, niewiele myśląc, zepchnęli ją na wodę, zapakowali się do środka

Like children, thinking little, they pushed her into the water and packed themselves inside.

i wyruszyli w swój pierwszy wielki rejs.

And they set off on their first great voyage.

Już mogę sobie wyobrazić ten okrzyk.

I can already imagine that shout.

Ahoj przygodo!

Hello adventure!

No, niewiele brakowało, by historia wyprawy zakończyła się tragicznie,

No, it was a close call for the expedition's story to end tragically,

gdy okazało się, że łódź nabiera wody.

when it turned out that the boat was taking on water.

Czterech braci pod wpływem chwili wyskoczyło za burtę i zaczęło płynąć do brzegu.

Four brothers, influenced by the moment, jumped overboard and started swimming to the shore.

Na tonącej łodzi pozostał Al, najmłodszy, który nie potrafił pływać.

On the sinking boat was Al, the youngest, who couldn't swim.

Pomimo strachu wrócili po niego.

Despite the fear, they went back for him.

I po tym wydarzeniu poprzysięgli sobie, że już zawsze będą razem.

And after this event, they vowed to each other that they would always be together.

Lata mijały.

Years passed.

I to było.

And that was it.

George i Frank odbyli służbę w marynarce wojennej,

George and Frank served in the navy.

którą zakończyli w maju 1941 roku.

which they concluded in May 1941.

Albert poślubił Catherine Mary Ruth,

Albert married Catherine Mary Ruth,

a na świat przyszedł ich syn, Jimmy.

And their son, Jimmy, was born into the world.

Również Joe i Matt znaleźli wybranki swego serca i zaręczyli się.

Joe and Matt also found the loves of their lives and got engaged.

W spokojnym Waterloo nikt nie zaprzątał sobie myśli odległą wojną

In the quiet Waterloo, nobody occupied their mind with a distant war.

aż do 7 grudnia 1941 roku,

until December 7, 1941,

do dnia ataku na Pearl Harbor.

until the day of the attack on Pearl Harbor.

Wśród 2400 Amerykanów,

Among 2400 Americans,

którzy tego dnia stracili życie,

who lost their lives that day,

znalazło się pięciu kolegów saliwanów.

Five classmates of Salivan were found.

Między innymi marynarz pierwszej klasy William V. Ball

Among others, first-class sailor William V. Ball.

z Friedrichsburga w Iowa,

from Fredericksburg in Iowa,

który stracił życie na pokładzie USS Arizona,

who lost his life aboard the USS Arizona,

a który był miłością ich siostry, Genevieve.

and who was the love of their sister, Genevieve.

Dzień po Bożym Narodzeniu

The day after Christmas.

cała piątka zgłosiła się na ochotnika do służby w marynarce wojennej.

The whole five volunteered for service in the navy.

Odczuwali silną potrzebę służenia krajowi w stanie wojny

They felt a strong need to serve the country in a state of war.

oraz pragnęli pomścić kolegów.

and they wanted to avenge their comrades.

Zauważyli, że nie mogli.

They noticed that they couldn't.

Zastrzegli przy tym, że chcieliby służyć razem na jednym okręcie.

They stipulated that they would like to serve together on the same ship.

Niestety taka decyzja musiała zostać podjęta na wyższym szczeblu,

Unfortunately, such a decision had to be made at a higher level.

gdyż standardową procedurą w takich wypadkach

because the standard procedure in such cases

było rozdzielenie rodzeństwa między różne jednostki.

There was a separation of siblings between different units.

Podobne zasady panowały również w armii i lotnictwie.

Similar principles also prevailed in the army and aviation.

George, jako nieformalny lider i najwyższy stopniem wśród braci,

George, as the informal leader and the highest-ranking among the brothers,

napisał list do Departamentu Marynarki w Waszyngtonie.

He wrote a letter to the Department of the Navy in Washington.

Sir, mam czterech braci i dwóch kolegów z klubu motocyklowego.

Sir, I have four brothers and two friends from the motorcycle club.

Namówiłem ich do wstąpienia w szeregi US Navy.

I persuaded them to join the ranks of the US Navy.

Jako paczka jesteśmy niepokonani.

As a package, we are unbeatable.

Nie ma siły, która mogłaby nas rozdzielić.

There is no force that could separate us.

Mam cztery lata doświadczenia w marynarce i cztery w Gwardii Narodowej.

I have four years of experience in the Navy and four in the National Guard.

Jeden z moich braci również odsłużył cztery lata

One of my brothers also served four years.

i ma kilka dodatkowych lat wojskowego przeszkolenia.

and has several additional years of military training.

Poza tym każdy z moich braci, a jest nas pięciu i dwóch naszych kolegów,

Besides that, each of my brothers, and there are five of us, along with two of our friends,

chcielibyśmy zostać razem.

We would like to stay together.

Wszyscy zrobimy co w naszej mocy,

We will all do our best.

by być tak dobrzy jak każdy inny marynarz we flocie.

to be as good as any other sailor in the fleet.

Bylibyśmy wielce zobowiązani, gdybyśmy mogli pozostać razem.

We would be greatly obliged if we could stay together.

Na zaciąg mamy zgłosić się 2 stycznia 1942.

We are to report for conscription on January 2, 1942.

Myślę, że skierują nas do centrum szkolenia Great Lakes,

I think they will direct us to the Great Lakes training center.

niedaleko Chicago i Illinois.

near Chicago and Illinois.

Bylibyśmy szczęśliwi, mogąc pozostać razem pięciu braci i dwóch kolegów.

We would be happy to be together with five brothers and two friends.

Tu wymienia wszystkich z imienia, w tym dwóch kolegów,

Here he names everyone, including two colleagues.

Arnie Ray'a i Eddie'ego Foyera.

Arnie Ray and Eddie Foyer.

Po czym pisze?

What does he/she write with?

Razem tworzymy zespół,

Together we create a team,

którego nikt nie pobije.

which no one can beat.

Nim opuściłem marynarkę, kwalifikowałem się jako artylerzysta pierwszej klasy

Before I left the navy, I qualified as a first-class artilleryman.

i wiem, że mogę z nas uczynić pierwszorzędny oddział.

And I know that I can make us a top-notch unit.

Dziękuję serdecznie.

Thank you very much.

Pięciu naszych kolegów zginęło na Hawajach.

Five of our colleagues died in Hawaii.

Pomóżcie nam.

Help us.

George Thomas Sullivan

George Thomas Sullivan

Jak mogliście usłyszeć w tym krótkim liście,

As you may have heard in this short letter,

George wielokrotnie prosił o nierozdzielanie braci i ich przyjaciół.

George repeatedly asked not to separate the brothers and their friends.

Marynarka wojenna przystała na to,

The navy agreed to it,

dostrzegając w tym doskonały materiał propagandowy.

seeing it as excellent propaganda material.

Pięciu braci zaciąga się, by służyć na jednym okręcie.

Five brothers enlist to serve on the same ship.

George nie myli się.

George is not wrong.

Wszyscy trafiają do Naval Station Great Lake,

Everyone ends up at Naval Station Great Lakes.

ośrodka szkoleniowego dla rekrutów do US Navy.

training center for recruits to the US Navy.

W chwili ataku na Pearl Harbor na Wielkich Jeziorach

At the time of the attack on Pearl Harbor on the Great Lakes.

szkoliło się około 6 tysięcy ludzi.

About 6 thousand people were trained.

W ciągu 6 miesięcy liczba ta wzrosła do 68 tysięcy,

In 6 months, this number increased to 68 thousand,

by po kolejnych trzech dojść do 100 tysięcy.

to reach 100 thousand after another three.

W ciągu całej wojny przeszkolono tam około miliona rekrutów.

During the entire war, about a million recruits were trained there.

Po odbyciu wstępnego szkolenia,

After completing the initial training,

Sullivanowie zostają przydzieleni na nowo wybudowany krążownik

The Sullivans are assigned to a newly built cruiser.

USS Juno CL-52.

USS Juno CL-52.

Była to druga jednostka klasy Atlanta.

It was the second unit of the Atlanta class.

I tu przystaniemy na chwilę,

And here we will pause for a moment,

ponieważ przydałoby się rzucić nieco więcej światła

because it would be helpful to shed a little more light

na właściwą nomenklaturę w odniesieniu do tych okrętów.

to the proper nomenclature regarding these vessels.

Choć możecie spotkać się z informacją,

Though you may come across information,

że krążowniki te należało kwalifikować

that these cruisers had to be classified

jako lekkie krążowniki przeciwlotnicze,

as light anti-aircraft cruisers,

to przez cały okres wojny

throughout the entire period of the war

marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych

United States Navy

uważała je za krążowniki lekkie, czyli CL,

she regarded them as light cruisers, or CL,

Cruiser Light.

Cruiser Light.

Dopiero w 1949 roku zaczęto określać je mianem CLAA,

It was only in 1949 that they began to refer to it as CLAA.

czyli Cruiser Light Anti Aircraft.

which means Cruiser Light Anti Aircraft.

Wstępkę pod budowę USS Juno położono w Federal Shipbuilding and Dry Dock Company

The keel for the USS Juno was laid at the Federal Shipbuilding and Dry Dock Company.

w New Jersey.

in New Jersey.

27 maja 1940 r.,

May 27, 1940.

a wodowanie nastąpiło 25 października 1941 r.

The launching took place on October 25, 1941.

Okręt wprowadzono do służby 14 lutego 1942 r.,

The ship was commissioned on February 14, 1942.

w walentynki,

on Valentine's Day,

czyli budowa i wyposażenie okrętu trwało 627 dni.

So the construction and equipment of the ship lasted 627 days.

Na dowódcę wyznaczono doświadczonego oficera,

An experienced officer was appointed as commander.

kapitana Lymana Knuta Svenssona,

Captain Lyman Knut Svensson,

bracia Sullivan oraz druga duża grupa braci,

the Sullivan brothers and another large group of brothers,

służąca na okręcie,

servant on the ship,

4 bracia Rogers,

4 Rogers brothers,

stanowili ozdobę uroczystości przekazania okrętu marynarce.

They were the highlight of the ceremony for the transfer of the ship to the navy.

Podsuwano ich przed obiektywy aparatów,

They were presented in front of the camera lenses,

bo wiecie, propaganda musiała robić swoje.

Because you know, propaganda had to do its job.

Przyjrzyjmy się nieco samemu Juno.

Let's take a closer look at Juno herself.

Okręt miał 165 metrów długości,

The ship was 165 meters long,

16 metrów szerokości i 6 zanurzenia.

16 meters wide and 6 meters deep.

Wyporność,

Buoyancy,

6000 ton.

6000 tons.

Napęd stanowiła zasilana czterema kotłami turbina parowa

The drive was powered by a steam turbine fueled by four boilers.

przenosząca napęd na dwie śruby,

transmitting power to two screws,

mogące zapewnić prędkość maksymalną rzędu 32,5 węzła.

capable of providing a maximum speed of 32.5 knots.

Podstawowym uzbrojeniem Juno było 16 dział Mark XII kal. 127 mm,

The primary armament of Juno was 16 Mark XII 127 mm guns.

do tego 16 dział przeciwlotniczych kal. 28 mm,

along with 16 anti-aircraft batteries of 28 mm caliber,

uzupełnione o 8 armat automatycznych Oerlikon 20 mm.

supplemented with 8 Oerlikon 20 mm automatic cannons.

Ponadto okręt posiadał 8 wyrzutni torped Mark XV kal. 533 mm oraz 6 wyrzutni bomb głębinowych.

Additionally, the ship had 8 Mark XV 533 mm torpedo launchers and 6 depth charge launchers.

Załoga składała się z 673 oficerów i marynarzy.

The crew consisted of 673 officers and sailors.

Nastała wiosna 1942 r.

Spring of 1942 arrived.

USS Juno rozpoczął służbę ze świeżą załogą na wodach Atlantyku.

USS Juno began service with a new crew in the waters of the Atlantic.

Trwało intensywne szkolenie,

Intensive training was underway,

a sprzyjało mu pierwsze otrzymane zadanie,

and the first task he received favored him,

udział w blokadzie morskiej francuskich terytoriów na Guadalupe.

participation in the naval blockade of French territories in Guadeloupe.

Okręt do 22 sierpnia uczestniczył w patrolach i służbie konwojowej na wodach Atlantyku,

The ship participated in patrols and convoy duty in the waters of the Atlantic until August 22.

gdy nadszedł rozkaz o przejściu na Pacyfik.

when the order to move to the Pacific came.

10 września Juno dołączył do Task Force 18,

On September 10, Juno joined Task Force 18.

grupy uderzeniowej 18 z lotniskowcem USS Wasp na czele.

strike group 18 led by the aircraft carrier USS Wasp.

Wkrótce nadeszły rozkazy.

Soon the orders arrived.

Połączone grupy okrętów z Task Force 17 i 18

Combined groups of ships from Task Force 17 and 18.

miały pełnić rolę osłony dla transportowców z żołnierzami,

were supposed to serve as cover for the transporters with soldiers,

7th Marine Regiment ,

7th Marine Regiment

który stanowił posiłki dla walczących na Guadalcanal.

which provided meals for those fighting on Guadalcanal.

Zresztą o samych walkach na Guadalcanal zapewne jeszcze kiedyś zrobię odcinek,

Besides, I will probably make an episode about the battles on Guadalcanal someday.

bo jest to temat naprawdę niezmiernie ciekawy.

because it is a really extremely interesting topic.

.

Please provide the text you would like me to translate.

Był 15 września, gdy bracia Sullivan po raz pierwszy mieli odczuć grozę wojny.

It was September 15th when the Sullivan brothers were to experience the horrors of war for the first time.

Około godziny 14.44 japoński okręt podwodny I-19 dowodzony przez kapitana Takakazu Kinashiego

Around 2:44 PM, the Japanese submarine I-19 commanded by Captain Takakazu Kinashi

wystrzelił salwę 6 torped typu 95 w kierunku grupy amerykańskich okrętów płynących na Guadalcanal.

He fired a salvo of 6 Type 95 torpedoes at a group of American ships heading to Guadalcanal.

Te 533 mm torpedy niosące po 405 kg materiału wybuchowego w swoich głowicach bojowych,

These 533 mm torped carry 405 kg of explosive material in their warheads.

mknęły w kierunku celu z prędkością dochodzącą do 51 węzłów.

They were moving towards the target at a speed of up to 51 knots.

To jest prawie 95 km na godzinę.

It is almost 95 km per hour.

Aż 5 z nich trafiło.

As many as 5 of them hit.

Jedna uderzyła w pancernik USS North Carolina, około 6 metrów poniżej linii wodnej.

One hit the battleship USS North Carolina, about 6 meters below the waterline.

Siła wybuchu wyrwała dziurę w poszyciu szeroką na niemal 10 metrów.

The force of the explosion tore a hole in the hull nearly 10 meters wide.

Śmierć poniosło 5 marynarzy, a przednia wieża działowa została wyłączona z użytku.

Five sailors lost their lives, and the front turret was taken out of service.

Kolejna trafiła w okolice dziobu niszczyciela USS O'Brien.

The next one hit near the bow of the destroyer USS O'Brien.

Choć uszkodzenia wydawały się początkowo niewielkie,

Although the damage initially seemed minor,

to siła wybuchu nadwątliła konstrukcję okrętu,

the force of the explosion weakened the structure of the ship,

który po prowizorycznych naprawach został skierowany do zatoki San Francisco celem dalszych napraw.

which, after temporary repairs, was sent to San Francisco Bay for further repairs.

Niestety, po pokonaniu niemal 3000 mil morskich od chwili otrzymania trafienia,

Unfortunately, after covering nearly 3000 nautical miles since being hit,

a to jest około 5600 km, 19 października kadłub nie wytrzymał i okręt zatonł.

And this is about 5600 km, on October 19 the hull didn't hold up and the ship sank.

Na szczęście cała załoga została uratowana.

Fortunately, the entire crew was rescued.

Najgorszy los spotkał lotniskowiec USS Wasp, który otrzymał aż 3 trafienia sferalnej salwy I-19.

The worst fate befell the aircraft carrier USS Wasp, which received as many as 3 hits from the ferocious salvo of I-19.

Okręt momentalnie stanął w płomieniach, których nie można było ugasić.

The ship instantly caught fire, and the flames could not be extinguished.

O 15.20 pada rozkaz opuścić okręt.

At 15:20 the order was given to abandon the ship.

Śmierć zbiera sferzniwo.

Death collects the spoils.

Okaleczony lotniskowiec został dobity przez torpedy zniszczyciela USS Lansdowne.

The crippled aircraft carrier was finished off by torpedoes from the destroyer USS Lansdowne.

Juno, na którym służą Saliwanowie, podejmuje z wody część rozbitków z Waspa.

Juno, on which the Salivans serve, takes some of the survivors from Wasp out of the water.

Dowódca krążownika, kapitan Swenson, po tym wydarzeniu zaczął namawiać Saliwanów,

The commander of the cruiser, Captain Swenson, after this event began to persuade the Salivans,

jak i drugich braci służących na okręcie, braci Rogers, do rozdzielenia się.

as well as the other brothers serving on the ship, the Rogers brothers, to separate.

Dwóch z Rogersów zgodziło się na propozycję dowódcy.

Two of the Rogers agreed to the captain's proposal.

Saliwanowie pozostali tymczasem nieugięci.

The Saliwani remained steadfast in the meantime.

Okręt kontynuuje działania w rejonie Guadalcanal.

The ship continues operations in the Guadalcanal area.

Do kolejnego dużego wydarzenia w historii krążownika i jego załogi doszło 26 października 1942 roku.

The next major event in the history of the cruiser and its crew took place on October 26, 1942.

USS Juno bierze udział w bitwie koło wyspy Santa Cruz.

USS Juno is participating in the battle near Santa Cruz Island.

Armia japońska zaplanowała na 20 października rozpoczęcie ofensywy,

The Japanese army has planned to begin the offensive on October 20.

której celem było przełamanie impasu trwającego od września i wyparcie wojsk amerykańskich z Guadalcanal.

whose goal was to break the deadlock that had lasted since September and to oust American troops from Guadalcanal.

Głównodowodzący japońskiej floty, admirał Isoroku Yamamoto,

The commander-in-chief of the Japanese fleet, Admiral Isoroku Yamamoto,

postanowił w tym czasie zaatakować lotniskowce nieprzyjaciela wspierające 1 Dywizję Marines.

he decided to attack the enemy aircraft carriers supporting the 1st Marine Division at that time.

Obecność silnej grupy okrętów,

The presence of a strong group of ships,

utrudniała dostarczanie zaopatrzenia i posiłków na wysp.

It complicated the delivery of supplies and meals to the island.

Do wykonania zadania wyznaczono trzy zespoły.

Three teams have been assigned to complete the task.

Największy składający się z trzech lotniskowców Shokaku, Zoikaku i mniejszego Zuiho

The largest consists of three aircraft carriers Shokaku, Zuikaku, and the smaller Zuiho.

w osłonie ciężkiego krążownika i ośmiu niszczycieli.

under the cover of a heavy cruiser and eight destroyers.

Zespołem dowodził wiceadmirał Nagumo,

The team was commanded by Vice Admiral Nagumo.

ten sam, który kilka miesięcy wcześniej stracił aż cztery lotniskowce pod Midway.

the same one who a few months earlier lost as many as four aircraft carriers at Midway.

Kolejny zespół to dwa lotniskowce Juno i Hiyo.

The next group consists of two aircraft carriers, Juno and Hiyo.

Dwa pancerniki, cztery ciężkie krążowniki,

Two battleships, four heavy cruisers,

jeden lekki i dziewięć niszczycieli dowodzi wiceadmirał Kondo.

One light cruiser and nine destroyers are commanded by Vice Admiral Kondo.

Trzeci zespół pod dowództwem kontradmirała Abe

The third team under the command of Rear Admiral Abe.

to dwa pancerniki, trzy krążowniki oraz jeden krążownik lekki,

these are two battleships, three cruisers, and one light cruiser,

do tego siedem niszczycieli.

to that seven destroyers.

W tym samym czasie wiceadmirał Halsey,

At the same time, Vice Admiral Halsey,

który objął dowództwo sił morskich w obszarze południowego Pacyfiku,

who took command of the naval forces in the southern Pacific region,

miał nadzieję spotkać japońską flotę i pokonać przeciwnika.

He hoped to meet the Japanese fleet and defeat the opponent.

W poszukiwaniu Japończyków na północ od wyspy Santa Cruz

In search of Japanese people north of Santa Cruz Island.

wysłał Task Force 61,

sent Task Force 61,

grupę bojową 61 pod dowództwem kontradmirała Thomasa Kincaida.

the combat group 61 under the command of Rear Admiral Thomas Kincaid.

W jej skład wchodziły lotniskowce Enterprise i Hornet,

It included the aircraft carriers Enterprise and Hornet,

jeden pancernik, trzy ciężkie krążowniki,

one battleship, three heavy cruisers,

trzy lekkie w tym USS Juno i czternaście niszczycieli.

three light cruisers including USS Juno and fourteen destroyers.

21 października w drodze do przyszłego rejonu bitwy

October 21st on the way to the future battle zone.

siły wiceadmirała Kondo zostały uszczuplone o jeden z lotniskowców, Hiyo,

Vice Admiral Kondo's forces were reduced by one aircraft carrier, Hiyo,

w którego maszynowni wybuchł pożar.

in which the engine room a fire broke out.

Dla załogi statku nie ma nic gorszego niż pożar na pokładzie.

For the crew of the ship, there is nothing worse than a fire on board.

Wymusiło to powrót okrętu do bazy celem dokonania niezbędnych napraw.

This forced the ship to return to base for necessary repairs.

Japończyków wypatrzono 25 października.

The Japanese were spotted on October 25th.

Wiceadmirał Halsey wydał rozkaz uderzać, powtarzam uderzać.

Vice Admiral Halsey ordered to strike, I repeat, to strike.

Problem polegał jednak na tym, że obydwa ugrupowania

The problem was, however, that both groups

znajdowały się poza zasięgiem samolotów pokładowych.

they were beyond the reach of the onboard aircraft.

Kontradmirał Kincaid nakazał zwiększyć prędkość,

Rear Admiral Kincaid ordered to increase speed,

by zmniejszyć dystans do nieprzyjaciela.

to reduce the distance to the enemy.

Około godziny 14 tego dnia

Around 2 PM on that day.

Amerykanin podejmuje fatalną w skutkach decyzję.

An American makes a decision with disastrous consequences.

Do pierwszego ataku wysyła świeżą, niedoświadczoną grupę samolotów

They send a fresh, inexperienced group of planes for the first attack.

z lotniskowca Enterprise.

from the aircraft carrier Enterprise.

19 maszyn poszukiwało przeciwnika dłużej niż zamierzano,

19 machines searched for the opponent longer than intended.

co doprowadziło do zbyt dużego zużycia paliwa.

what led to excessive fuel consumption.

Osiem maszyn utracono.

Eight machines were lost.

Task Force 61 kontynuował poszukiwania japońskich sił.

Task Force 61 continued the search for Japanese forces.

Pierwsze meldunki dotarły na lotniskowce około godziny 5 rano.

The first reports reached the aircraft carriers around 5 a.m.

W powietrze poderwano 16 maszyn,

16 aircraft were airborne.

które dokonują nieudanego ataku na wysunięte siły wiceadmirała Abbe.

which carry out an unsuccessful attack on the forward forces of Vice Admiral Abbe.

Niedługo potem Amerykanów dostrzegły maszyny japońskie.

Soon after, the American forces were spotted by Japanese aircraft.

O 7.40 Nagumo wysyła pierwszą falę swoich samolotów w powietrze.

At 7:40, Nagumo sends the first wave of his planes into the air.

Skierowały się one w stronę USS Hornet

They headed towards the USS Hornet.

i zaatakowały lotniskowiec bombami i torpedami.

And they attacked the aircraft carrier with bombs and torpedoes.

Mimo huraganowego ognia artylerii przeciwlotniczej Horneta

Despite the hurricane fire of the Hornet's anti-aircraft artillery

i okrętów jego eskorty,

and of his escort ships,

już na początku starcia jeden z bombowców nurkujących

Already at the beginning of the encounter, one of the dive bombers

przebił bombą przednią część pokoju.

He blew up the front part of the room with a bomb.

Wybół wewnątrz okrętu doprowadził do natychmiastowej śmierci 60 marynarzy

The explosion inside the ship caused the immediate death of 60 sailors.

i znacznych zniszczeń.

and significant damage.

Ogień przeciwlotniczy był na tyle skuteczny,

The anti-aircraft fire was effective enough,

że jeden z japońskich pilotów,

that one of the Japanese pilots,

chorąży Shigeyuki Sato,

Lieutenant Shigeyuki Sato,

po otrzymaniu trafienia

after receiving a hit

zdecydował się na samobójczy lot w kierunku lotniskowca.

he decided on a suicidal flight towards the aircraft carrier.

Jego Aichi D-3A skierowany w kierunku nadbudówki

His Aichi D-3A directed towards the superstructure.

zahaczył skrzydłem o komin

he snagged his wing on the chimney

i roztrzaskał się o pokład wywołując pożar.

and crashed onto the deck, causing a fire.

W ciągu kolejnych minut Hornet otrzymał

In the following minutes, Hornet received

pięć następnych trafień bombami.

five more hits with bombs.

Dosięgły go również dwie torpedy.

He was also hit by two torpedoes.

Ostatnim akordem pierwszego ataku na lotniskowiec

The last chord of the first attack on the aircraft carrier.

był kolejny samobójczy lot bombowca D-3A Val

There was another suicide flight of the D-3A Val bomber.

pilotowanego przez nieznanego mi z imienia pilota.

piloted by a pilot whose name is unknown to me.

Trafił w galerię dział 127 mm

He hit the gallery with a 127 mm shell.

i przebił się do wnętrza okrętu, gdzie spowodował pożar.

and broke into the interior of the ship, where he started a fire.

Po walce okręt miał zablokowany ster,

After the battle, the ship had its rudder blocked.

dwie spore dziury poniżej linii wodnej,

two large holes below the waterline,

stracił zasilanie i nabrał przechyłu na ster burtem,

lost power and heeled over to the leeward side,

to jest prawą burtę, dochodzącego do aż 10 stopni.

This is the starboard side, reaching up to 10 degrees.

Ocena uszkodzeń dawała nadzieję na utrzymanie okrętu.

The assessment of the damage gave hope for the ship's survival.

Japończycy w tym ataku stracili 25 samolotów.

The Japanese lost 25 planes in this attack.

W tym samym czasie lotniskowce Shokaku i Zuiho

At the same time, the aircraft carriers Shokaku and Zuiho.

zostały odnalezione przez ósmą grupę lotniczą z Horneta.

They were found by the eighth air group from Hornet.

Amerykanie uszkodzili bombami oba lotniskowce i krążownik Chikuma.

The Americans damaged both aircraft carriers and the cruiser Chikuma with bombs.

Okręt flagowy admirała Nagumo, Shokaku,

The flagship of Admiral Nagumo, Shokaku,

trafiony trzema tysiącfuntowymi bombami,

hit by three thousand-pound bombs,

które wybuchły pod pokładem Płoną.

which exploded below deck are burning.

Uszkodzenia okazały się na tyle poważne,

The damage turned out to be serious enough,

że admirał nakazał wycofać okręt z bitwy.

that the admiral ordered the ship to withdraw from the battle.

Ósma grupa powietrzna straciła w ataku zaledwie cztery samoloty.

The eighth air group lost only four planes in the attack.

Wróćmy jednak do amerykańskich lotniskowców.

Let's return to the American aircraft carriers.

Z pokładu Horneta zaczęto wysyłać lampą sygnałową rozkaz

From the Hornet's deck, a signal order was sent using a signal lamp.

GO TO ENTERPRISE, udać się do Enterprise,

GO TO ENTERPRISE

skierowanej do krążących nad uszkodzonym lotniskowcem samolotów pokładowych.

directed at the planes circling over the damaged aircraft carrier.

Sygnał ten powtarzał dalej USS Northampton,

This signal was further repeated by the USS Northampton,

komandor Lyman Swenson,

Commander Lyman Swenson,

z wyróżniającego się podczas odpierania ataków lotniczych na Horneta USS Juno,

from the outstanding performance during the defense against air attacks on the Hornet USS Juno,

zrozumiał opatrznie, że ten rozkaz skierowany jest do niego.

He misunderstood that this order was directed at him.

Co ciekawe, po tej walce Juno zgłaszał zestrzelnie kilkunastu maszyn.

Interestingly, after this battle, Juno reported downing several aircraft.

Okręt braci opuścił więc osłonę Horneta

The brothers' ship therefore left the protection of the Hornet.

i udał się w kierunku oddalonego o około 10 mil Task Force 16,

and headed towards Task Force 16, located about 10 miles away,

zmniejszając tym samym potencjał obronny uszkodzonego lotniskowca.

thereby reducing the defensive potential of the damaged aircraft carrier.

W tym czasie rozpoczął się nalot na USS Enterprise.

At that time, an air raid on the USS Enterprise began.

Zatłoczony samolotami własnymi i tymi z Horneta,

Crowded with its own planes and those from the Hornet,

Lucky E, szczęściarz E, jak później nazwali go marynarze,

Lucky E, the lucky one E, as the sailors later called him,

został trafiony tylko dwiema bombami,

was hit by only two bombs,

a w trakcie całego starcia dzięki manewrom uniknął aż 9 torped.

And throughout the entire confrontation, he avoided as many as 9 torpedoes thanks to maneuvers.

W ataku uszkodzeniu uległ również pancernik USS South Dakota,

The battleship USS South Dakota was also damaged in the attack.

a zatopiony został niszczyciel USS Porter.

and the destroyer USS Porter was sunk.

Warto wspomnieć również o USS Smith, niszczycielu typu Mahan.

It's also worth mentioning the USS Smith, a Mahan-class destroyer.

W czasie ataku torpedowego na Enterprise'a

During the torpedo attack on the Enterprise.

jednym z uszkodzonych przez myśliwce samolotów torpedowych Nakajima B-5N,

one of the torpedo bombers Nakajima B-5N damaged by fighters,

nie będąc w stanie dosięgnąć do łakomego kąska, jakim niewątpliwie był lotniskowiec,

being unable to reach the tempting morsel that the aircraft carrier undoubtedly was,

wbił się w jedno z dział Mark XII na dziobie niszczyciela Smith.

He got into one of the Mark XII sections on the bow of the destroyer Smith.

Okręt momentalnie ogarnęły płomienie, a po chwili eksplodowała torpeda przenoszona przez B-5N.

The ship was instantly engulfed in flames, and moments later, a torpedo carried by the B-5N exploded.

Pożar przybrał na sile, a płomienie zaczęły zagrażać magazynowi amunicji,

The fire intensified, and the flames began to threaten the ammunition depot.

co groziło niechybną utratą jednostki.

what threatened the certain loss of the unit.

Dowódca Smitha, komandor-podporucznik,

Commander Smith, lieutenant commander,

Hunter Wood skierował pokiereszowany niszczyciel tuż za rufę pancernika South Dakota,

Hunter Wood directed the battered destroyer just behind the stern of the battleship South Dakota.

licząc, że woda wyrzucana przez śruby tego okrętu stłumi pożar.

hoping that the water ejected by the ship's screws will extinguish the fire.

Na szczęście dla załogi tak też się stało i Smith kontynuował osłonę Enterprise'a w dalszej części bitwy.

Fortunately for the crew, that is exactly what happened, and Smith continued to provide cover for the Enterprise in the later part of the battle.

Admiral Kincaid podjął decyzję o odwrocie Task Force 16 po zakończeniu ciężkiego ataku na Enterprise.

Admiral Kincaid made the decision to retreat Task Force 16 after the heavy attack on the Enterprise ended.

Nie chciał narażać na zniszczenie ostatniego ze zdolnych do działań lotniskowców.

He didn't want to risk the destruction of the last capable aircraft carrier.

W międzyczasie,

In the meantime,

zespół kontroli uszkodzeń zaczął opanowywać sytuację na Hornecie.

The damage control team has started to manage the situation on the Hornet.

Do jego burty podeszły niszczyciele,

Destroyers approached his side,

które zabrały rannych,

which took the wounded,

a także podawały wodę do gaszenia pożarów.

and also supplied water for extinguishing fires.

Wkrótce udało się podać hol z krążownika USS Northampton

Soon, it was possible to provide the tow from the cruiser USS Northampton.

i Hornet był holowany z prędkością 5 węzłów.

The Hornet was being towed at a speed of 5 knots.

Około godziny 16 na niebie pojawiła się grupa japońskich bombowców,

Around 4 PM, a group of Japanese bombers appeared in the sky,

która zaatakowała amerykańskie jednostki.

which attacked American units.

Northampton rzucił hol

Northampton threw a hook.

i wykonał unik przed wymierzoną w jego burtę torpedą.

and dodged the torpedo aimed at his side.

Unieruchomiony Hornet odgryzał się jeszcze ogniem swoich 127 mm działu.

The immobilized Hornet was still retaliating with the fire of its 127 mm gun.

Niestety bez zasilania elektrycznego namierzanie trwało zbyt długo.

Unfortunately, without electrical power, the tracking took too long.

Już wkrótce jedna z bomb dosięgła celu.

Soon, one of the bombs hit the target.

Woda zaczęła zalewać okręt,

The water started to flood the ship,

a przechył powiększył się do ponad 15 stopni.

the tilt has increased to over 15 degrees.

Dowódca Horneta, komandor Mason,

Commander Mason of the Hornet,

o godzinie 16.50 wydał rozkaz

At 4:50 PM, he issued an order.

ABANDON SHIP

ABANDON SHIP

opuścić okręt.

abandon ship.

Z wody podejmowano rozbitków,

Rescuers were retrieving shipwreck survivors from the water.

gdy nad lotniskowcem pojawiły się japońskie bombowce horyzontalne,

when Japanese horizontal bombers appeared over the aircraft carrier,

które nie wyrządziły jednak większych szkód.

which, however, did not cause any significant damage.

By okręt wciąż utrzymujący się na powierzchni

By a ship still staying afloat.

nie wpadł w ręce nieprzyjaciela,

did not fall into the enemy's hands,

dwa amerykańskie niszczyciele

two American destroyers

USS Mustin i USS Anderson

USS Mustin and USS Anderson

otrzymały rozkaz zatopienia Horneta.

They received the order to sink the Hornet.

Łącznie wystrzeliły w jego kierunku 16 torped,

A total of 16 torped were fired in his direction,

z których 9 trafiło.

of which 9 reached.

Okręt jednak nie poddawał się

The ship, however, did not give up.

i ciągle utrzymywał się na wodzie.

and he kept floating on the water.

Niszczyciele z braku torped otworzyły ogień

The destroyers opened fire due to a lack of torpedoes.

ze swojej artylerii,

from their artillery,

podpalając wrak i porzucając go.

setting fire to the wreck and abandoning it.

W nocy 27 października

On the night of October 27th

do dryfującego Horneta

to the drifting Hornet

dotarły japońskie niszczyciele

Japanese destroyers have arrived.

i to im przypadło w udziale zadanie ostatecznego ciosu.

And they were entrusted with the task of delivering the final blow.

Po godzinie 01.25

After 01:25.

USS Hornet pogrążył się w falach Pacyfiku.

USS Hornet sank in the waves of the Pacific.

Czy uflotniskowiec mógł uniknąć takiego losu?

Could the aircraft carrier have avoided such a fate?

Ciężko powiedzieć.

It's hard to say.

Może gdyby USS Juno nie porzucił go

Maybe if the USS Juno hadn't abandoned him.

i nie dołączył do Task Force 16,

and did not join Task Force 16,

szanse byłyby większe.

The chances would be greater.

Wróćmy jednak do braci.

Let's return to the brothers.

Ich ostatnią bitwą okazała się

Their last battle turned out to be

pierwsza bitwa o Guadalcanal.

the first battle of Guadalcanal.

Zaledwie 30-minutowa walka

A fight lasting just 30 minutes.

stoczona pośród ciemnej nocy,

fought amidst the dark night,

okupiona tysiącami ofiar po obu stronach.

paid for with the lives of thousands of victims on both sides.

Walki o Guadalcanal zdawały się nie słabnąć.

The battles for Guadalcanal seemed to be relentless.

USS Juno został przeniesiony

USS Juno has been transferred.

pod dowództwo kontradmirała Daniela Callagana,

under the command of Rear Admiral Daniel Callaghan,

który stał na czele Task Group 67,4,

which was at the head of Task Group 67.4,

grupy zadaniowej 67,4,

task group 67.4

której przydzielono zadanie konwojowania

to which the task of convoying has been assigned

jednostek transportowych zmierzających na wyspę.

transport units heading to the island.

Wieczorem 12 listopada okręty transportowe

On the evening of November 12, transport ships

wyładowały żołnierzy i zaopatrzenie,

unloaded soldiers and supplies,

po czym oddaliły się od wyspy.

then they moved away from the island.

Task Group pozostała na miejscu,

The Task Group remained on site.

poinformowana przez własne lotnictwo

informed by its own aviation

o zbliżaniu się sił japońskich.

about the approach of Japanese forces.

Noc była bezksiężycowa.

The night was moonless.

Radar na jednym z krążowników

Radar on one of the cruisers.

wykrył Japończyków w odległości około 7 mil.

detected the Japanese at a distance of about 7 miles.

Obie formacje zbliżały się do siebie.

Both formations were moving closer to each other.

Amerykanie w szyku torowym,

Americans in a racing formation,

a Japończycy w kilku równoległych kolumnach.

and the Japanese in several parallel columns.

Około godziny 1.40

Around 1:40.

obydwie formacje natknęły się na siebie.

Both formations encountered each other.

Task Group wykonała zwrot

The Task Group made a turn.

i wpłynęła między japońskie jednostki.

and entered among the Japanese units.

Już po chwili rozpoczęła się chaotyczna walka.

In a moment, a chaotic fight began.

Strzały padały ze wszystkich stron.

Shots were fired from all sides.

Torpedy mknęły przez wodę.

Torpedoes raced through the water.

Całości dopełniały światła reflektorów

The whole was complemented by the lights of the spotlights.

i pociski oświetlające.

and illuminating shells.

Oddajmy na chwilę głos

Let's give the floor for a moment.

komandorowi porucznikowi Kikkawa,

Commander Lieutenant Kikkawa,

dowódcy niszczyciela Yudachi,

the commander of the destroyer Yudachi,

który tak relacjonował nocną walkę

who reported on the night fight

w książce innego bohatera tamtych wydarzeń,

in the book of another hero of those events,

komandora Tamei Chihara.

Commander Tamei Chihara.

Kiedy wróciliśmy i przecięliśmy

When we returned and crossed.

amerykański szyk,

American style,

ujrzałem z lewej burty amerykański niszczyciel

I saw an American destroyer from the port side.

płynący wprost na mnie.

flowing straight towards me.

Nie było czasu na odpalenie torpedy.

There was no time to launch the torpedo.

Prowadząc wymianę ognia,

While exchanging fire,

wykonałem ostry zwrot w prawo,

I made a sharp turn to the right,

by utrudnić przeciwnikowi celowanie

to make it difficult for the opponent to aim

i wyliczenie czasu.

and calculation of time.

Po kilku minutach zobaczyłem

After a few minutes, I saw.

z prawej burty krążownik Juno,

on the starboard side, the cruiser Juno,

idący kursem równoległym.

going on a parallel course.

Yudachi odpalił w jego kierunku

Yudachi fired in his direction.

osiem torped, ale wszystkie chybiły.

Eight torpedoes, but all missed.

Krążownik odpowiedział potężną salwą,

The cruiser responded with a mighty broadside,

na którą ja mogłem odpowiedzieć

to which I could respond

tylko swoimi działami.

only by your own actions.

Źle to wyglądało.

It looked bad.

Poczułem, że w końcu przygwoździli mnie.

I felt that they finally nailed me down.

Niszczyciel nie ma szans w pojedynku

The destroyer has no chance in the duel.

artyleryjskim z krążownikiem.

artillery with the cruiser.

Nie wiedziałem wtedy, kto się do tego przyczynił,

I didn't know then who contributed to it,

że z krążownika wystrzelił płomień.

that a flame was shot from the cruiser.

Przestał strzelać, postawił zasłonę dymną

He stopped shooting and deployed a smoke screen.

i wycofał się z walki.

and withdrew from the fight.

To twój Amatsukaze mnie uratował.

Your Amatsukaze saved me.

Kiedy zatonął Akatsuki,

When the Akatsuki sank,

dwa japońskie niszczyciele

two Japanese destroyers

Inazuma i Ikazuchi,

Inazuma and Ikazuchi,

znajdujące się tuż za nim,

located just behind him,

pragnąc zemsty rzuciły się na San Francisco i Portland.

Desiring revenge, they attacked San Francisco and Portland.

Ten drugi krążownik odpowiedział ogniem.

The second cruiser responded with fire.

W tym samym czasie Yudachi zbliżał się do

At the same time, Yudachi was approaching.

Portlanda od strony lewej burty.

Portland from the left side of the hull.

Kikkawa opowiadał.

Kikkawa was telling.

Po prostu powtórzyłem twoją taktykę, Hara.

I just repeated your tactic, Hara.

Wypuszczając osiem torped w kierunku

Releasing eight torped towards

krążownika, który był zajęty prowadzeniem

cruiser that was busy conducting

ognia w innym kierunku.

fire in another direction.

Okręt stanął w płomieniach,

The ship was engulfed in flames,

kiedy nasze torpedy go trafiły.

when our torpedoes hit him.

Krótko świętowaliśmy zwycięstwo,

We briefly celebrated the victory,

gdyż posypał się na nas deszcz pocisków.

because a rain of bullets fell upon us.

Stałem się ofiarą dokładnie tej samej taktyki,

I became a victim of exactly the same tactic,

którą sam zastosowałem.

which I applied myself.

I teraz dostaliśmy lanie od kogoś,

And now we got a beating from someone,

kto był za naszą rufą.

who was behind our stern.

Z opisu tego wydziera chaos,

From this description, chaos is breaking out,

ale istotna dla nas informacja

but an important piece of information for us

w kontekście USS Juno.

in the context of USS Juno.

Niszczyciel Amatsukaze

Destroyer Amatsukaze

pod dowództwem komandora

under the command of the commander

Harry strzelał w kierunku

Harry was shooting in the direction of.

krążownika i prawdopodobnie

cruiser and probably

to jedna z jego torped

it's one of his torpedoes

trafiła i poważnie uszkodziła Juno.

she hit and seriously damaged Juno.

Wybuch nastąpił na lewej

The explosion occurred on the left.

burcie tuż obok kotłowni.

the dumpster right next to the boiler room.

Zabił od razu dziewiętnastu Amerykanów,

He killed nineteen Americans right away.

a wielu ranił, w tym

and many were injured, including

Georgia Sullivana, którego siła wybuchu

Georgia Sullivan, whose explosive power

rzuciła na jedną z grodzi.

threw it on one of the bulkheads.

Pokład krążownika uległ odkształceniu.

The cruiser’s deck has deformed.

Nastąpiła chwilowa przerwa

There was a temporary break.

w dostawie energii elektrycznej.

in the supply of electricity.

Komandor Svensson zadecydował

Commander Svensson decided.

o odwrocie.

about the reverse.

Czas nocnej bitwy przedstawiał się

The time of the night battle was presented as

tragicznie. Amerykanie stracili

tragically. The Americans lost

krążownik lekki i cztery niszczyciele.

light cruiser and four destroyers.

Japończycy pancernik

Japanese battleship

i dwa niszczyciele. Ponadto

and two destroyers. Furthermore

po obu stronach wiele jednostek

on both sides many units

odniosło mniejsze bądź większe uszkodzenia.

sustained minor or major damage.

Następnego ranka

The next morning

do Juno dołączyły kolejne jednostki.

More units have joined Juno.

Tuż przed godziną jedenastą

Just before eleven o'clock.

kapitan Yokota Minoru

Captain Yokota Minoru

uniósł peryskop swojego I-26

He raised the periscope of his I-26.

okrętu podwodnego typu B-1.

Type B-1 submarine.

W okularze

In the glasses

zauważył pokieryszowane siły amerykańskie.

He noticed the disguised American forces.

O godzinie 11.01

At 11:01.

z dziobowych wyrzutni torpedowych

from bow-mounted torpedo launchers

wystrzelone zostają

they are being launched

trzy torpedy kalibru 533 mm.

three torpedoes of 533 mm caliber.

Celem jest

The goal is

USS San Francisco, którego

USS San Francisco, whose

mijają one o włos.

They pass by by a hair.

Dalej mkną w stronę USS Helena,

They continue to rush towards the USS Helena,

który też ma szczęście i unika trafienia.

who is also lucky and avoids getting hit.

Niestety

Unfortunately

jedna z torped trafiła Juno w bagburt.

One of the torpedoes hit Juno in the stern.

Po chwili następuje

After a moment, it follows

eksplozja magazynu amunicji.

explosion of an ammunition depot.

Okręt idzie na dno w zaledwie

The ship is sinking in just

20 sekund.

20 seconds.

W wodzie ląduje około

Around it lands in the water.

115 rozbitków.

115 castaways.

Niestety pozostałości

Unfortunately, the remnants.

Task Force 67,4

Task Force 67.4

nie zatrzymują się, lecz płyną dalej

They do not stop, but flow further.

w obawie przed kolejnym atakiem torpedowym.

in fear of another torpedo attack.

Nie potrafię sobie wyobrazić

I can't imagine.

co czuje człowiek, który widzi

What does a person who sees feel?

niknącą w oddali nadzieję na ratunek.

fading hope for salvation in the distance.

Marynarze Juno

Juno sailors

zostają pozostawieni sami sobie.

they are left to their own devices.

Na powierzchni unoszą się

They are floating on the surface.

zaledwie trzy tratwy ratunkowe,

only three lifeboats,

które nie mogą pomieścić wszystkich.

that cannot accommodate everyone.

Spośród pięciu braci w wodzie

Among the five brothers in the water

znalazł się wyłącznie ranny

only the injured was found

w nocnej walce George.

in the night fight George.

Nie szczędząc sił, pływał od tratwy

He swam from the raft, not sparing any effort.

do tratwy poszukując krewnych.

to the raft searching for relatives.

Wypytywał podobno, czy ktoś ich widział,

He allegedly asked whether anyone had seen them.

co się z nimi stało.

What happened to them?

Ścierał ropę z twarzy rannych, by

He was wiping the pus from the faces of the wounded, so that

upewnić się, czy to aby niektórych z nich.

make sure if it's some of them.

Niestety jego bracia poszli

Unfortunately, his brothers went.

na dno razem z okrętem.

to the bottom along with the ship.

Sytuacja rozbitków z dnia na dzień

The situation of the castaways from day to day.

robiła się coraz bardziej tragiczna.

it was becoming increasingly tragic.

Dookoła

Around

krążyły rekiny, a ludzie

sharks were circling, and people

powoli popadali w szaleństwo.

they slowly descended into madness.

Nie widząc nadziei na ratunek.

Seeing no hope for salvation.

W końcu dopadło ono również ostatniego

Finally, it caught up with the last one as well.

z saliwanów. Jednej nocy

from the Saliwans. One night

George oświadczył, że idzie popływać

George announced that he is going to swim.

i po prostu zsunął się z tratwy

and just slid off the raft

do wody i już się nie wynurzył.

he went into the water and never resurfaced.

Po ośmiu dniach wreszcie

After eight days, finally

odnaleziono marynarzy z Juno.

Sailors from Juno have been found.

Przy życiu pozostało zaledwie

Only a few are left alive.

dziesięciu z nich.

ten of them.

Dziesięciu ze stu piętnastu.

Ten out of one hundred fifteen.

Wróćmy teraz

Let's go back now.

do Waterloo w stanie Iowa.

to Waterloo in the state of Iowa.

Państwo saliwanowie

The Salivan Family

o śmierci synów dowiadują się dopiero

they find out about the death of their sons only

o trzech miesiącach.

about three months.

I to pogodną drogą od sąsiadów,

And this is a cheerful road from the neighbors,

których syn w jednym z listów do domu

whose son in one of the letters home

wspomina o śmierci krajan.

mentions the death of a fellow countryman.

Zrozpaczona matka Aletta

Desperate mother Aletta

postanawia napisać do biura personalnego

decides to write to the human resources office

marynarki wojennej.

navy.

Pozwólcie, że zacytuję początek listu.

Let me quote the beginning of the letter.

Szanowni panowie,

Dear gentlemen,

piszę do was w sprawie krążącej plotki,

I am writing to you regarding the circulating rumor,

jakoby pięciu moich synów

like five of my sons

zginęło w czasie akcji w listopadzie.

was killed during the operation in November.

Jedna z matek przyszła do mnie

One of the mothers came to me.

i powiedziała, że dostała list od syna,

and she said that she received a letter from her son,

który słyszał, że moi synowie zginęli.

who heard that my sons died.

Teraz informacja

Now the information

krąży po całym mieście

It circulates around the entire city.

i bardzo się martwię.

And I am very worried.

Moich pięciu synów wstąpiło razem

My five sons joined together.

do marynarki rok temu,

to the navy a year ago,

3 stycznia 1942 roku.

January 3, 1942.

Są na krążowniku USS Juno.

They are on the cruiser USS Juno.

Ostatnią wiadomość od nich

The last message from them.

otrzymałam 8 listopada.

I received it on November 8th.

Dopiero parę dni później marynarka

Only a few days later the jacket...

powiadomiła oficjalnie saliwanów.

She officially notified the Salivans.

Ich pamięć w marynarce nie

Their memory in the blazer does not.

poszła na marne.

went to waste.

Aletta i Thomas jeździli po Stanach

Aletta and Thomas traveled across the States.

opowiadając o poświęceniu synów

telling about the sacrifice of sons

i namawiając rodaków do zakupu

and encouraging compatriots to purchase

obligacji wojennych.

war bonds.

Wkrótce nowo wybudowany niszczyciel

Soon the newly built destroyer.

typu Fletcher został nazwany

the type Fletcher has been named

na cześć saliwanów

in honor of the Salvians

USS The Salivans.

USS The Salivans.

Co ciekawe okręt zachował się do dziś

Interestingly, the ship has survived to this day.

i można go zwiedzać w Buffalo w stanie

and it can be visited in Buffalo state

Nowy Jork. Po latach również

New York. After years too.

nowoczesny niszczyciel rakietowy

modern missile destroyer

typu Orlight Burke

type Orlight Burke

zwodowany w 1995 roku

launched in 1995

ochrzczono The Salivans.

The Salivans were baptized.

Śmierć saliwanów wywołała

The death of the Salivans caused

również dyskusje na temat służby

also discussions about service

i śmierci w boju członków rodzin.

and the death in battle of family members.

Spowodowało to

This caused

wprowadzeniem w 1948 roku zasady

the introduction of principles in 1948

Sole Survivor Policy

Sole Survivor Policy

czyli zasady jednego ocalałego,

so the rules of one survivor,

gdzie jeżeli w walce lub podczas pełnienia

where if in battle or during service

służby wojskowej polegnie jeden

One will fall in military service.

lub kilku synów bądź córek

or several sons or daughters

to należy nie dopuścić do śmierci

This must not be allowed to die.

ostatniego z rodu. Najświeższy

the last of the lineage. The most recent

akord tej historii miał miejsce

the chord of this story took place

17 marca 2018 roku

March 17, 2018

kiedy to statek badawczy

when is the research vessel

RV Petrel należący do

RV Petrel belongs to

ekspedycji Paula Allena, milionera

the expedition of Paul Allen, the millionaire

i filantropa, jednego z założycieli

and philanthropist, one of the founders

Microsoftu odnalazł wrak

Microsoft has found the wreck.

USS Juno. Ostatnie miejsce

USS Juno. The last place.

spoczynku braci Salivan.

the rest of the Salivan brothers.

To by było wszystko na dziś.

That would be all for today.

Mam nadzieję, że podobała wam się dzisiejsza opowieść.

I hope you enjoyed today’s story.

Zapraszam do obserwowania,

I invite you to follow.

subskrybowania oraz

subscription and

śledzenia historii na fali na YouTube,

tracking history on the wave on YouTube,

Facebooku i Instagramie. Wszędzie tam

On Facebook and Instagram. Everywhere there.

możecie mnie znaleźć. Jeżeli podobał

You can find me. If you liked it.

wam się ten odcinek to możecie mnie

If you think this episode is for you, you can...

sprzeć symboliczną kawą w serwisie

serve symbolic coffee in the service

buycoffee.tu

buycoffee.tu

ukośnik historia na fali.

Slash history on the wave.

Stopy wody pod kilem. Cześć!

Water under the keel. Hello!