NIE MA CUDÓW! 15 SIERPNIA DZIEŃ WOJSKA POLSKIEGO. POLSKA W SERCACH… W ARIZONIE. #WitoldLiliental v.1

Witam wszystkich miłych radiosłuchaczy.

Hello to all dear radio listeners.

Dziś nieco historii.

Today, a bit of history.

Niegdyś w swoim mieszkaniu w Warszawie przechowywałem jako pewnego rodzaju kuriozum kalendarzyk ZMP z wczesnych lat pięćdziesiątych.

Once in my apartment in Warsaw, I kept as a sort of curiosity a ZMP calendar from the early fifties.

Zaczynał się on, a jakże, od portretu Ojca Narodów, czyli wielkiego Józefa Wisarianowicza oraz przepisowych dońchołdów w imieniu oczywiście wszystkich Polaków.

It began, of course, with a portrait of the Father of Nations, the great Joseph Vissarionovich, as well as the obligatory kneeling in the name of all Poles.

Przy dacie 15 sierpnia przeczytać było można budujący opis tego, jak to w 1920 roku zwycięska Armia Czerwona prawie wyzwoliła Polskę od panów.

On the date of August 15, one could read an encouraging description of how in 1920 the victorious Red Army almost liberated Poland from its lords.

Prawie, bowiem.

Almost, because.

Stała już u wrót Warszawy, po czym, jak było można przeczytać, nastąpił odwrót.

It was already at the gates of Warsaw, after which, as could be read, a retreat took place.

Budujący opis w tym miejscu się urywał i nie można było się z niego dowiedzieć, dlaczego ten odwrót nastąpił i dlaczego Polska nie została do końca wyzwolona od rzekomo gnębiących ją panów.

The descriptive account abruptly ended here, and it was impossible to learn from it why this retreat occurred and why Poland was not completely freed from the supposedly oppressive lords.

No ale zrzućmy maskę ironii.

But let's drop the mask of irony.

Tak zwany cud nad Wisłą był w Polsce przez wiele lat.

The so-called miracle on the Vistula lasted in Poland for many years.

Tematem tabu, a jednak pozostał żywy w pamięci całego narodu.

A taboo subject, yet it remains alive in the memory of the entire nation.

I używam tu świadomie zwrotu tak zwany, ponieważ, jak się okaże, nie był to wcale cud, lecz wynik doskonałej, przemyślanej operacji Wojska Polskiego.

And I consciously use the term so-called here, because, as it turns out, it was not a miracle at all, but the result of a perfect, well-thought-out operation of the Polish Army.

Warto przypomnieć sobie o tym doniosłym wydarzeniu w kolejną rocznicę, która właśnie minęła przedwczoraj.

It is worth recalling this significant event on the anniversary that just passed the day before yesterday.

Od wiosny 1902.

Since the spring of 1902.

Trwała niepowstrzymanie ofensywa bolszewików na zachód, zagrażając całej Europie.

The Bolshevik offensive to the west was unstoppable, threatening all of Europe.

Już 30 lipca zdążyli oni zainstalować się w Białymstoku i ustanowić samodzwańcze władze zwane polskimi, ale rządzone w imieniu i w interesach Rosji Sowieckiej przez niejakich Feliksa Kona i Juliana Marchlewskiego.

By July 30, they had managed to settle in Białystok and establish self-proclaimed authorities called Polish, but ruled in the name and in the interests of Soviet Russia by certain Feliks Konk and Julian Marchlewski.

Oczy Europy skierowane były stworzone.

The eyes of Europe were created.

Fogą na Warszawę.

Fog over Warsaw.

Większość placówek dyplomatycznych już się w pośpiechu ewakuowała do Poznania.

Most diplomatic missions have already hurriedly evacuated to Poznań.

Brytyjski premier Lloyd George, nieprzychylny Polsce, wyraźnie oświadczył, że Polacy na pomoc angielską liczyć nie mogą.

British Prime Minister Lloyd George, unfriendly towards Poland, clearly stated that the Poles cannot count on English assistance.

Francja deklarowała wprawdzie pomoc, ale pod warunkiem podporządkowania polskiego sztabu francuskiej misji wojskowej.

France did declare assistance, but on the condition of subordinating the Polish staff to the French military mission.

Nikt w Europie bolszewików nie popierał, ale rządy Anglii i Francji, delikatnie mówiąc, nie darzyły marszałka Józefa Piłsudskiego sympatią.

No one in Europe supported the Bolsheviks, but the governments of England and France, to put it mildly, did not have much sympathy for Marshal Józef Piłsudski.

Chwilą dotarcia bolszewików do Radzynina od Warszawy dzieliło już ich tylko kilkanaście kilometrów.

The Bolsheviks were only a few kilometers away from Radzynin, having journeyed from Warsaw.

Świat wstrzymał oddech.

The world held its breath.

W obliczu zagrożenia stronnictwa polityczne zaniechały chwile.

In the face of danger, political parties abstained from their moment.

I wówczas to znany dziennikarz Stanisław Stroński odwołał się do sił wyższych z błaganiem o wybawienie w swoim artykule zatytułowanym

And then the well-known journalist Stanisław Stroński appealed to higher powers, begging for salvation in his article titled

O cud Wisły.

Oh, the miracle of the Vistula.

I właśnie od tych słów narodziło się później określenie cud nad Wisłą.

And it was from those words that the term "miracle on the Vistula" was later born.

Wyrażenie, które miało wsiąknąć do podświadomości narodu.

A phrase that was meant to seep into the nation's subconscious.

Już po zwycięstwie.

Already after the victory.

Narodowa demokracja uczepiła się tych słów, głosząc, że na nic zdałaby się koncepcja strategiczna, organizacja, wysiłek narodu i dowodzenie, gdyby nie opatrzność oraz francuski generał Weygand.

National democracy clung to these words, preaching that the strategic concept, organization, national effort, and command would have been of no use without providence and the French General Weygand.

Ten jednak uczciwie wyznał, że plan operacyjny i jego wykonanie były całkowicie zasługą polskich generałów.

He honestly admitted that the operational plan and its execution were entirely the work of the Polish generals.

Za to, że opatrzność nad nami czuwała, dzięki Ci Boże.

For the fact that Providence watched over us, thank you God.

Ale pojęcie cudu nad Wisłą zostało ukute i wykorzystane przez przeciwników politycznych Józefa Piłsudskiego w celu pomniejszenia jego zasług.

But the concept of the miracle on the Vistula was coined and used by Józef Piłsudski's political opponents to diminish his merits.

To właśnie jego genialna i śmiała koncepcja polegała na przerzuceniu czwartej armii uderzeniowej przez rzeką Wieprz i zaatakowaniu tyłów i południowej flanki.

It was his brilliant and bold concept to shift the Fourth Strike Army across the Vistula River and attack the rear and southern flank.

Manewr został przeprowadzony w nocy, sprawnie i z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa.

The maneuver was carried out at night, smoothly and with full safety precautions.

Dodajmy tu, że już od pewnego czasu rozmowy radiowe sowieckiego generała Tuchaczewskiego były bezbłędnie rozcyfrowywane w Warszawie.

Let us add that for some time now, the radio conversations of Soviet General Tukhachevsky had been flawlessly decrypted in Warsaw.

Efekt zaskoczenia był piorunujący.

The surprise effect was shocking.

To prawda, że bohaterski ksiądz Skorupka poderwał za sobą winę.

It is true that the heroic priest Skorupka took the blame for himself.

W imię Boże młodych chłopców do desperackiej walki wręcz z najeźdźcą.

In the name of God, young boys into a desperate hand-to-hand fight with the invader.

Takich przykładów indywidualnego heroizmu prawdopodobnie było więcej.

There were probably more examples of individual heroism.

Nie to jednak przeważyło szalę wojny.

However, this did not tip the scales of war.

A więc co?

So what?

Po prostu całkowite zaskoczenie wroga, który nagle znalazł się w okrążeniu.

Just a total surprise for the enemy, who suddenly found themselves encircled.

W panice, w pokłochu i w rozsypce.

In panic, in confusion, and in disarray.

Niedobitki mordów.

Remnants of the murders.

Mogły się już tylko koncentrować na ucieczce i to w kierunku północno-wschodnim.

They could only focus on escaping, and that in a north-eastern direction.

Tam, skąd przyszli.

From where they came.

Uwrót Warszawy powstrzymana została nawała bolszewicka.

The march of the Bolsheviks was stopped at the gates of Warsaw.

Europa odetchnęła.

Europe breathed a sigh of relief.

Powrócili oni w dziewiętnaście lat i jeden miesiąc później.

They returned nineteen years and one month later.

Ale o tym pomówimy sobie innym razem.

But we will talk about that another time.

Do usłyszenia za tydzień.

Talk to you next week.