Marek Dybus: Drażni mnie stygmatyzacja leczenia w szpitalach psychiatrycznych

Cześć Marku. Cześć. Bardzo miło, że się zgodziłeś na nasz wywiad.

Hi Marek. Hi. It's very nice that you agreed to our interview.

Było to dosyć ważne, żeby o tym mówić też z perspektywy osób, które mają te problemy na co dzień.

It was quite important to talk about it from the perspective of people who face these problems on a daily basis.

Dlatego właśnie muszę opowiedzieć, z czym się tak ogólnie zmagasz.

That's why I need to talk about what you are generally struggling with.

Też możesz powiedzieć o procesie diagnozy, jak to wyglądało.

You can also talk about the diagnosis process, what it was like.

Jasne. To u mnie w zasadzie tak zacznę od tego, że przez całe życie jakoś czułem może jakieś takie początki czy lekkie objawy,

Sure. For me, I'll basically start by saying that throughout my life I've felt some signs or slight symptoms,

ale to jest chyba normalne, że w procesie dorastania takie coś czujemy, takie jakieś pojedyncze lęki,

But it's probably normal that in the process of growing up we feel such things, like some individual fears,

czy że coś mnie przerażało, nie wiem, że boję się wysokości.

Whether something terrified me, I don't know, but I am afraid of heights.

I dopiero gdzieś, jeżeli chodzi o liceum,

And only somewhere, when it comes to high school,

to zaczęło się to mi bardziej nasilać.

It started to intensify more for me.

Może później na gimnazjum.

Maybe later at the gymnasium.

Taki pierwszy mój napad lękowy bardziej niż paniki, bo właśnie,

This was my first anxiety attack more than a panic attack, because, after all,

cierpię na zaburzenia lękowe z atakami paniki.

I suffer from anxiety disorders with panic attacks.

Jednak u mnie bardzo mocno te zaburzenia nerwicowe się trochę przenikały.

However, in my case, these neurosis disorders were somewhat intertwined.

Zdiagnozowane mam to. Myślę, że objawy miałem paru i to się mieszało.

I have been diagnosed with that. I think I had several symptoms and they were mixed up.

Więc tak, na co dzień, jeżeli o to chodzi,

So yes, on a daily basis, if it comes to that,

głównie ataki paniki i lęk.

mainly panic attacks and anxiety.

No i depresja.

And depression.

I właśnie w pierwszym liceum,

And it was in the first high school,

tak jakby pierwszy taki wyraźny epizod miałem,

it's like I had my first clear episode,

gdzie to mi zupełnie uniemożliwiało funkcjonowanie.

where it completely hindered my functioning.

To znaczy? Jak to wyglądało?

What does that mean? How did it look?

Wyglądało to tak, że pewnego razu bardzo się stresowałem przed jednymi zajęciami w szkole.

It looked like this: one time I was very stressed before a class at school.

I pewnego razu na tych zajęciach,

And one time in those classes,

zacząłem mieć objawy somatyczne najpierw wcale.

I started having somatic symptoms at first not at all.

Objawy somatyczne, no to jak nazwa wskazuje,

Somatic symptoms, as the name suggests,

to są objawy fizyczne właśnie zaburzeń psychicznych.

These are physical symptoms of mental disorders.

Zwykle na samym początku o tym nie wiesz.

Usually, at the very beginning, you don't know about it.

U mnie się to objawiało takim fizycznym odczuwaniem lęku.

For me, it manifested as a physical feeling of anxiety.

I wtedy biegł kamień, bólem brzucha.

And then the stone ran, with a stomachache.

I w pewnym momencie nie wytrzymałem i uciekłem,

And at one point I couldn't take it anymore and ran away,

tak jakby wyszedłem z lekcji do toalety.

It’s as if I left the class to go to the bathroom.

Przesiedziałem całą lekcję w tej toalecie, nie chciałem wracać.

I spent the whole lesson in that toilet, I didn't want to go back.

I po tej lekcji poszedłem do domu.

And after this lesson, I went home.

I wtedy bardzo często mi się zdarzały te biegunki.

And then I often had those diarrhea episodes.

Ja już miałem tak, że na niektóre dni do szkoły nie chodziłem, bo miałem biegunki.

I have already had it where I didn't go to school on some days because I had diarrhea.

To było takie moje wytłumaczenie tego, że nie chodzę do szkoły.

That was my explanation for why I don't go to school.

No i rodzice postanowili, że ok, coś jest z tym nie tak,

And the parents decided that okay, something is not right with this.

więc pójdziemy się sprawdzić do szpitala na te biegunki właśnie.

So we will go get checked at the hospital for those diarrhea issues.

No i tam wyszło, że jest wszystko ok.

And it turned out that everything is fine.

Zrobili mi sporo badań i wyszło, że jest wszystko ok.

They did a lot of tests on me and it turns out everything is fine.

Też nie będę się zagłębiał w podłożach tych problemów,

I also won't delve into the underlying causes of these problems,

ale miałem też taką rzecz, która chyba dość mocno na to wpłynęła.

But I also had something that probably had quite a strong influence on it.

I też wpłynęła na to, że w tym szpitalu miałem wykonane sporo badań.

And it also influenced the fact that I had a lot of tests done in this hospital.

Było to, że leczyłem się w Centrum Zdrowia Dziecka nie psychiatrycznie,

It was that I was being treated at the Children's Health Center not for psychiatric reasons,

tylko jak się okazało miałem fałszywą diagnozę nowotworu w swoim życiu.

It turned out that I had a false cancer diagnosis in my life.

To dość mocno wpłynęło też na moją psikijkę

It also quite strongly affected my mood.

i dość mocno mi się to pokrywa z tym początkiem tych problemów.

And it coincides quite strongly with the beginning of these problems.

Ale tak, w tym szpitalu nic nie wyszło i ja próbowałem pójść do szkoły

But yes, nothing worked out in this hospital and I tried to go to school.

po tym jak wyszedłem ze szpitala i nie byłem w stanie.

After I left the hospital and I was unable to.

Wyszedłem z lekcji, jakiejś innej lekcji,

I left the class, some other class,

wyszedłem po parunastu minutach, wróciłem do domu i nie byłem w stanie.

I went out for a few minutes, came back home, and I wasn't able to.

Więc tak się zaczęła moja przygoda z psychiatrami, psychologami.

So that's how my adventure with psychiatrists and psychologists began.

Trwały przed chwilą.

It lasted just a moment ago.

Było to około 4 lat.

It was about 4 years.

I właśnie wtedy pierwszy raz skorzystałem z takiej pomocy i psychologa i psychiatry naraz.

And it was then that I first sought the help of both a psychologist and a psychiatrist at the same time.

Pierwsze diagnozy wtedy dostałem.

I received my first diagnoses then.

Więc po tej diagnozy wyglądał tak, że jak wiadomo jest ciężko z tymi ekranami,

So after this diagnosis, it looked like, as we know, it's difficult with these screens.

ale udało mi się dostać do psychiatry.

But I managed to get an appointment with a psychiatrist.

A długo czekałeś na wizytę?

Did you have to wait long for the appointment?

Nie, ale to było prywatnie.

No, but it was private.

Znalazłem jednego, jedynego doktora w całym województwie,

I found one, the only doctor in the whole province,

który przyjmował ludzi z kolejki.

who was taking people from the queue.

I miał specjalizację do dzieci i młodzieży.

He had a specialization in children and youth.

Z kolejki, czyli można było tam przyjść bez zapisywania się.

From the queue, which means you could just go there without signing up.

Przyjść, wejść, zapłacić.

Come in, enter, pay.

No i tam dostałem pierwsze leki i pierwszą diagnozę.

And there I received my first medication and my first diagnosis.

I też pierwszy raz zapisałem się na terapię.

And I also signed up for therapy for the first time.

Bardziej do psychologa.

More to a psychologist.

No i wtedy nie na terapię.

Well, then not for therapy.

I był to psycholog publiczny.

And he was a public psychologist.

Jednak to akurat też poszło dość szybko.

However, that also went quite quickly.

Diagnozę wtedy dostałem właśnie depresja i zaburzenia lękowe.

At that time, I was diagnosed with depression and anxiety disorders.

Pierwsze leki zacząłem brać.

I started taking the first medications.

I ta diagnoza w zasadzie się nie zmieniała.

And this diagnosis has basically not changed.

Przez cały czas mam to samo.

I have the same thing all the time.

Proces diagnozy.

Diagnosis process.

To jest po prostu spotkanie z lekarzem.

This is just an appointment with the doctor.

Tak jak ktoś ma złamaną nogę,

Just like someone has a broken leg,

to idzie do ortopedy i mu pokazuje tą nogę.

He is going to the orthopedic doctor and shows him that leg.

Dostaje prześwietlenie.

I am getting an X-ray.

No to tak samo wygląda, jeżeli chodzi o psychiatrię.

Well, it looks the same when it comes to psychiatry.

Po prostu lekarz nas bada w taki czy inny sposób.

The doctor simply examines us in one way or another.

Rozmawiamy z nim, mówimy o tym, co nam dolega.

We talk to him, we discuss what is bothering us.

No i na tej podstawie wystawia diagnozę.

And on this basis, he issues a diagnosis.

Która później jest z nami.

Which is later with us.

Przy czym zaburzenia lękowe są bardzo szeroką grupą.

Anxiety disorders are a very broad group.

Czy zaburzenia nerwicowe ogólnie są bardzo szerokie.

Neurotic disorders are generally very broad.

Zwykle się wstawia w tą diagnozę uogólnione,

Usually, generalized statements are included in this diagnosis.

a można mieć objawy paru.

Is it possible to have symptoms of several?

To jest taka jedna cała grupa i to jest ze sobą powiązane.

This is such a whole group and it is interconnected.

Więc taka była moja diagnoza i ona się nie zmieniła

So that was my diagnosis, and it has not changed.

aż do teraz.

until now.

Jest taka sama.

It is the same.

A tak z perspektywy pacjenta, który też sporo przeżył

And from the perspective of a patient who has also experienced quite a lot.

tej naszej polskiej ochronie zdrowia.

our Polish healthcare system.

Jak w ogóle to oceniasz?

How do you rate it overall?

Czy jest naprawdę tak źle, jak się często mówi, że jest?

Is it really as bad as it's often said to be?

Zależy.

It depends.

Dlatego, że na szczęście miałem pomoc rodziców w tym wszystkim.

Because, fortunately, I had my parents' help with all of this.

Jakąś taką, żeby chociaż...

Something like that, so that at least...

No bo moi rodzice, co by nie mówić, pomagali mi właśnie w tym,

Well, my parents, whatever they might say, helped me with just that,

że chodzili ze mną do tych lekarzy.

that they went with me to those doctors.

To jest bardzo, bardzo ważne.

This is very, very important.

Uważam, że publiczna służba zdrowia, jeżeli chodzi o psychiatrię,

I believe that public healthcare, when it comes to psychiatry,

a szczególnie psychiatrię dziecięcą, jest w bardzo złym stanie.

Especially child psychiatry is in very poor condition.

Nie wiem, ile bym czekał publicznie na tą samą pierwszą diagnozę,

I don't know how long I would wait publicly for the same initial diagnosis,

a to było coś, co mnie dosłownie uniemożliwiało funkcjonowanie.

And it was something that literally prevented me from functioning.

Nie byłem w stanie pójść do sklepu, nie byłem w stanie pójść na lekcje w szkole.

I was not able to go to the store, I was not able to go to classes at school.

Nic nie byłem w stanie robić przez te lęki, które były tak nasilone.

I was unable to do anything because of the fears that were so intense.

Więc publicznie bardzo źle.

So publicly very badly.

Byłem właśnie raz u publicznego psychiatry,

I just went to a public psychiatrist for the first time.

oczywiście nie będę mówić tutaj kogo,

of course I won't be saying whose here,

który... udało mi się znaleźć dopiero kogoś, kto robił dopiero specjalizację z psychiatrii młodzieży,

I only managed to find someone who was just specializing in youth psychiatry.

ale w końcu stwierdził, że on jeszcze się na tyle nie zna, żeby mnie prowadzić

But in the end, he concluded that he didn't know enough yet to guide me.

i musiałem się przepisać znowu do prywatnego.

And I had to re-enroll in a private one again.

Jeżeli chodzi o psychologów i terapeutów, to na początku miałem...

When it comes to psychologists and therapists, at first I had...

właśnie publicznych.

just public.

Jednak jakoś to ewoluowało, że później miałem prywatnego terapeuta,

However, it somehow evolved that later I had a private therapist,

który mi bardzo nie podpasował.

which I really didn’t like.

To jest ogólnie bardzo ważne, że właśnie przy wyborze terapeuty,

It is generally very important, especially when choosing a therapist,

no trzeba się, czy psychologa, trzeba się czuć komfortowo z tą osobą

Well, you need to feel comfortable with that person, be it a psychologist.

i trzeba wiedzieć, czego się chce po tej terapii,

And you need to know what you want after this therapy.

wiedzieć jej sens, bo jest tam parę nutów prowadzenia i takie rzeczy.

to know its meaning, because there are a few notes of guidance and such things.

Więc miałem tego prywatnego terapeuta,

So I had this private therapist,

później znowu wróciłem na publiczną służbę zdrowia do psychologa

Later, I went back to public health care to see a psychologist.

i od około roku, bo ja później już zrezygnowałem w ogóle z psychologa,

and for about a year now, because I later completely gave up on seeing a psychologist,

bo myślałem, że te objawy moje się wyleczyły,

because I thought that these symptoms of mine had healed,

no ale jednak pojechałem na studia.

Well, I did go to university after all.

Był nawrót, tylko że już nie lęki, tylko ataki, paniki.

There was a relapse, but this time it was not fears, but panic attacks.

I wtedy znowu do psychiatrii, jak najszybciej, nowe leki.

And then back to psychiatry, as soon as possible, new medications.

No i korzystam teraz już od ponad roku z tego.

Well, I have been using this for over a year now.

Mam teraz już od ponad roku usług prywatnego terapeuty,

I have had the services of a private therapist for over a year now.

z których mam sesję online, co jest bardzo wygodne

from which I have an online session, which is very convenient

i też uważam, że dla osób z zaburzeniami lękowymi jest to po prostu...

I also believe that for people with anxiety disorders, it is simply...

Ułatwienie sporo.

A lot of facilitation.

Ułatwienie, tak.

Facilitation, yes.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Czy też z depresją, bo to też o to chodzi,

Is it also about depression, because that’s what it's about too?

że, no a to może o tym za chwilkę.

that, well, maybe about that in a moment.

Dobra.

Good.

Albo teraz powiem, no bo jeżeli chodzi o depresję,

Or I'll say it now, because when it comes to depression,

to bardzo mnie drażni postrzeganie tej choroby,

It really frustrates me the perception of this illness,

i...

i...

Właśnie też chcę tematu takiej stygmatyzacji społecznej.

I also want to address the topic of such social stigmatization.

Tak, tak, właśnie nawet nie o to chodzi,

Yes, yes, it's not even about that.

tylko depresja u mnie się objawia takim brakiem chęci do robienia.

only depression manifests in me as a lack of willingness to do anything.

To nie jest tak, że...

It's not that...

No tak jak zwykle nurt jest taki, że tylko myśli samobójcze,

Well, as usual, the current is such that only suicidal thoughts.

jakieś takie rzeczy, czy taki smutek ogólny.

some such things, or such general sadness.

To jest taki główny, właśnie ten smutek,

This is such a main one, this sadness.

że o, jest ci przy...

that, oh, it is you with...

Tak jest za dużo smutku, dużo, za dużo.

Yes, there is too much sadness, too much, way too much.

Tak.

Yes.

Właśnie nie do końca, bo ja tak ogólnie byłem...

Actually, not really, because I was... well, generally speaking...

No nie powiedziałbym, że tak się u mnie to objawiało.

Well, I wouldn't say it manifested itself like that for me.

Głównie to chodzi o to, że nie ma się siły psychicznej

Mainly, it's about not having mental strength.

na robienie różnych rzeczy.

to do various things.

Ja mam dni, w których potrafię nie mieć siły wstać z łóżka.

I have days when I struggle to find the strength to get out of bed.

Mam dni, w których nie mam siły ugotować sobie obiadu.

I have days when I don't have the energy to cook myself dinner.

Nie mam siły takiej psychicznej.

I don't have that kind of mental strength.

Nie mam siły zrobić czegoś, co niby potrzebuję zrobić.

I don't have the strength to do something that I supposedly need to do.

A czy uważasz, że da się właśnie to uczucie takiej bezsilności

Do you think it's possible to feel that sense of helplessness?

jakoś opisać, wyrazić?

somehow describe, express?

Tak, by osoby zdrowe mogły lepiej cię zrozumieć?

Yes, so that healthy people could understand you better?

Mógłbym to opisać może tak, jakby ktoś bardzo chciał przebiec maraton,

I could describe it like this: as if someone really wanted to run a marathon,

ale na przykład miał jakąś poważną kontuzję,

but for example, he had some serious injury,

którą z każdym krokiem by go coś bolało.

which hurt him with every step.

Taka przeszkoda nie do przeskoczenia w danej chwili,

Such an obstacle is insurmountable at the moment.

ale jeżeli wyleczymy tą na przykład nogę, którą mamy kontuzowaną,

but if we heal, for example, the leg that is injured,

to pobiegniemy ten maraton.

So we will run this marathon.

Tak samo jest tutaj.

It is the same here.

Albo właśnie też jeżeli chodzi o sport,

Or also when it comes to sport,

no to jednego dnia ktoś jest w formie

Well, one day someone is in shape.

i na przykład skoczy dwa metry dwadzieścia,

and for example, jump two meters twenty,

a drugiego dnia nie ma formy i skoczy metr osiemdziesiąt.

And on the second day, there is no form and he will jump one meter eighty.

To właśnie to jest, to może będzie trafniejsze.

That's exactly it, that might be more accurate.

Że po prostu tego danego dnia, w tej danej chwili czuję się bezsilny.

That simply on that particular day, at that given moment, I feel helpless.

Coś zewnętrznego mi po prostu nie pozwala wstać z tego łóżka

Something external simply won't let me get out of this bed.

i robić, i żyć po prostu.

and do, and just live.

Dlatego często mam jakieś nieobecności,

That's why I often have some absences,

nawet nie przez ataki paniki,

not even through panic attacks,

gdzie też lęk przed lękiem jest taką rzeczą,

where the fear of fear is such a thing,

która się wytwarza przy takich zaburzeniach.

which is produced in such disturbances.

Ja się boję wyjść z domu,

I'm afraid to leave the house,

żeby mi nie nastąpił u mnie atak paniki

so that I don't have a panic attack

i co ja wtedy zrobię.

And what will I do then?

I szuka się takiej bezpieczności.

And one is looking for such safety.

Z tym musiałem walczyć sporo.

I had to struggle with this a lot.

Gdzie się kojarzę na przykład,

Where do I associate myself, for example,

miałem atak paniki w autobusie,

I had a panic attack on the bus,

to nie jeżdżę autobusem,

I don't take the bus.

bo tam mam ataki paniki.

because I have panic attacks there.

To się tak łączy.

It connects like that.

Takie skojarzenie.

Such an association.

Tak, ataki paniki tak naprawdę nie wiesz kiedy go dostaniesz.

Yes, panic attacks, you really don't know when you'll get one.

Mogę go dostać teraz.

I can get it now.

No właśnie.

Exactly.

To nie ma przyczyn.

There are no reasons for it.

Po prostu takich bezpośrednich zwykle.

Usually just such direct ones.

Więc tak, jeżeli chodzi o tą depresję,

So, yes, when it comes to this depression,

no to w taki sposób się to u mnie ujawiało.

Well, that's how it manifested in me.

To było co do tego psychologa online,

It was about that online psychologist.

że to bardzo pomaga,

that it helps a lot,

że, bo ja czasami omieniałem sesje z psychologiem,

that, because sometimes I avoided sessions with the psychologist,

bo nie miałem siły pojechać,

because I didn't have the strength to go,

ubrać się, pojechać.

get dressed, go.

Tak, a tutaj odpalam telefon,

Yes, and here I am starting the phone,

opalam Skype'a i już no.

I'm burning Skype and that's it.

I jeszcze chciałbym dodać,

And I would also like to add,

właśnie co do służby zdrowej,

as for the healthcare system,

no to ja mam ze sobą pobyt w szpitalu psychiatrycznym,

Well, I have a stay in a psychiatric hospital with me,

który wspominam dobrze.

which I remember fondly.

O dziwo wspominam go dobrze.

Surprisingly, I remember him well.

Tu mnie bardzo drażni ta stygmatyzacja leczenia

The stigmatization of treatment annoys me very much here.

w takich szpitalach,

in such hospitals,

no bo tak naprawdę ja byłem na otwartym oddziale,

Well, actually I was in an open ward.

ja mogłem wychodzić z tego oddziału,

I could leave this department.

mogłem mieć co chcę przy sobie.

I could have what I want with me.

Tak naprawdę jedyną taką główną bolączką mojego pobytu tam

In fact, the only main problem during my stay there

i przez to skróciłem swój turnus tam,

and because of that I shortened my stay there,

bo miałem wybyć ponad dwa miesiące,

because I was supposed to be away for more than two months,

byłem ponad miesiąc,

I was there for over a month,

było niedofitansowanie i jedzenie,

there was underfunding and food,

bo to tu mnie bardzo drażniło.

because it really annoyed me here.

Obiady, kilka złotych na pacjenta, wiadomo.

Lunches, a few zlotys per patient, you know.

Ja się tam, ja się nie spodziewałem,

I wasn't expecting that.

że tam będę dostać jakieś wyrafinowane dania.

that I will be able to get some sophisticated dishes there.

Chodziło głównie o to, żeby po prostu zjeść.

It was mainly about just eating.

A czasami dostawaliśmy coś zepsutego,

And sometimes we received something broken,

dostawaliśmy...

we were receiving...

były problemy z przechowywaniem,

there were problems with storage,

to było lato,

it was summer,

Katerin dojeżdżał rano,

Katerin was commuting in the morning,

wrzucali to do jakiegoś pomieszczenia,

they were throwing it into some room,

tam było gorąco

It was hot there.

i im później w ciągu dnia,

and then later in the day,

tym gorszej jakości było to jedzenie.

the worse the quality of the food was.

To głównie spowodowało moje wypisanie się stamtąd,

That mainly caused my withdrawal from there.

też, no nie powiem, czy głównie to,

well, I won't say if it's mainly that,

ale między innymi.

but among others.

A tak psychicznie czujesz z perspektywy czasu,

And how do you feel mentally in retrospect?

że rzeczywiście potrzebowałeś tego pobytu w szpitalu?

that you really needed this hospital stay?

Jasne, myślę, że to jest początek,

Sure, I think this is the beginning.

ta terapia w szpitalu, bo to była terapia,

this therapy in the hospital, because it was therapy,

głównie terapia.

mainly therapy.

To wyglądało tak, że my tam mieszkaliśmy,

It looked like this, we were living there,

to było na takiej kolonii,

It was at such a camp,

tylko się nie zwiedzało, tylko się miało terapię.

It was not about sightseeing, it was about therapy.

No my mieszkaliśmy w parę osób w pokojach,

Well, we lived in a few people in the rooms,

tutaj nie mogę mówić z kim oczywiście i gdzie,

I can't talk about who and where here, of course.

bo podpisywałem nawet, tam było takie,

because I even signed, there was such a thing,

to jest też ważne, że jeżeli chcesz być przyjętym na taki oddział,

It is also important that if you want to be admitted to such a department,

musisz podpisać, że nie będziesz zdradzać informacji

You must sign that you will not disclose information.

o tożsamości innych pacjentów,

about the identities of other patients,

jak i o tym, jakie mieli problemy,

as well as about the problems they had,

więc mogę tylko mówić to, co z perspektywy swojej przeżyłem,

so I can only say what I have experienced from my own perspective,

więc z mojej perspektywy, no to po prostu wstawaliśmy,

So from my perspective, we simply got up,

mieliśmy śniadanie, później dużo, bo dużo,

we had breakfast, later a lot, because a lot,

bardzo dużo terapii grupowej.

a lot of group therapy.

Różne inne terapie, tam było dużo rodzajów terapii

Various other therapies, there were many types of therapies.

i to takich ciekawych, które angażowały.

and those interesting ones that engaged.

W sensie na przykład psychodynamiczna?

In the sense of, for example, psychodynamic?

Tak, tak, były takie, że na przykład coś malowaliśmy,

Yes, yes, there were times when we painted something,

opisywaliśmy te obrazki, mieliśmy właśnie taniec,

we were describing these pictures, we had just a dance,

mieliśmy muzykę, taką muzykoterapię właśnie,

we had music, that kind of music therapy, just like that,

mieliśmy, to był taki przedmiot, który,

we had, it was such an object that,

teraz nie pamiętam dokładnie,

I don't remember exactly now.

ale to była psychoedukacja, integracja

but it was psychoeducation, integration

i jeszcze jedno coś tam w przerwie pomiędzy tymi terapiami,

And one more thing during the break between these therapies,

no i tam się uczyliśmy o tych lękach,

Well, there we learned about those fears,

integrowaliśmy się, a i relaksacja,

we integrated, and relaxation,

no i czasami takie właśnie relaksacje były czytane.

Well, sometimes such relaxations were read.

Uważam, że tak, uważam, że jeżeli ktoś ma takie problemy

I believe so, I believe that if someone has such problems

i tam wiadomo, żeby przyjąć się do takiego oddziału,

and there it is known that to get accepted into such a department,

trzeba mieć skierowanie na psychiatrię.

You need a referral to psychiatry.

W ogóle ciężko jest się to zdać też raczej, nie?

It's generally hard to rely on that too, isn't it?

Tak, tak, bo ja miałem do paru ośrodków,

Yes, yes, because I had to a few centers,

do paru ośrodków, ja to nazywam ośrodkami,

to a few centers, I call them centers,

do paru ośrodków złożyłem jakby papiery,

I submitted some applications to a few centers.

żeby mnie przyjęli.

to be accepted.

Tutaj się dostałem najszybciej,

I got here the fastest.

przy czym najszybciej to jest parę miesięcy.

The fastest is a couple of months.

Jeżeli bym się chciał dostać szybciej,

If I wanted to get there faster,

to muszę zapłacić parę, paręnaście tysięcy złotych

I have to pay a couple, several thousand zlotys.

za prywatny taki obiad.

for a private dinner like that.

I on i tak będzie krótszy

And it will be shorter anyway.

i też można dostać kota w worku,

and you can also end up with a pig in a poke,

z tego co słyszałem.

From what I've heard.

Więc miałem szczęście, że dobrze trafiłem.

So I was lucky to hit the right spot.

Miałem szczęście, że było to publicznie.

I was lucky that it was public.

No szkoda, że tyle czekałem.

Well, it's a pity that I waited so long.

Ale trafiło się lato, trafiły się wakacje.

But summer has come, the holidays have arrived.

Idealnie tak spędzić miesiąc w Warszawie.

It would be perfect to spend a month in Warsaw.

No i tak, no i uważam, że jeżeli ktoś ma takie problemy,

Well, I think that if someone has such problems,

to zdecydowanie jest to coś,

this is definitely something,

co warto rozważyć,

what is worth considering,

pomimo tego właśnie takiej stygmatyzacji

despite this very stigmatization

pobytu w takich ośrodkach.

stay at such centers.

Bo to tak nawet dziwnie brzmi,

Because it sounds even strange.

jak się komuś mówi, no hej, jestem w psychiatryku.

How do you tell someone, hey, I'm in a psychiatric hospital?

A ja nawet robiłem tak,

And I even did that,

bo ja mogłem wychodzić na miasto.

because I could go out to the city.

No to mówiłem, hej, jestem w psychiatryku,

Well, I said, hey, I'm in a psychiatric hospital,

mogę wyjść i się z Tobą spotkać.

I can go out and meet you.

Jak to brzmi?

How does it sound?

No źle to brzmi.

Well, that sounds bad.

Głównie przez to, że my tak odbieramy pobyty.

Mainly because we perceive stays that way.

Chciałam Cię zapytać,

I wanted to ask you,

wokół tych zaburzeń psychicznych,

around these mental disorders,

Twoim zdaniem jest większa taka stygmatyzacja społeczna,

In your opinion, is there greater social stigma like this?

czy jednak takie jakieś wsparcie, akceptacja?

Is there any kind of support, acceptance after all?

Właśnie to jest bardzo zależne.

That is very dependent.

Dlatego, że sam ja o dziwo nigdy się nie spotkałem z kimś,

Because strangely, I have never met anyone myself,

komu powiedziałem, że mam zaburzenia rękowe

Whom did I tell that I have hand disorders?

i mogę robić tego i tego.

and I can do this and that.

Nikt mnie nigdy nie stygmatyzował z tego powodu akurat.

No one has ever stigmatized me for that.

To zawsze było zrozumienie.

There has always been understanding.

Nie spotkałem się z czymś.

I haven't come across something.

No wiadomo, może takie lekkie rzeczy w stylu,

Well, you know, maybe light things in that style,

nie no dawaj.

No way, come on.

Jak na przykład mówię, boję się przejść przez nos, załóżmy.

For example, I say I'm afraid to go through the nose, let's say.

Może tak być.

It may be like that.

No taki mam akurat lek, że boję się przejść przez nos.

I’m on medication that makes me afraid to walk past the nose.

Mówię koledze, boję się przejść przez nos,

I'm telling my friend, I'm afraid to walk across the nose.

pójdźmy gdzie i gdzie, idą drogą.

Let's go here and there, they are walking down the road.

A on mówi, nie no dawaj.

And he says, come on, let's go.

No ale jak się powie, że nie, nie mogę,

But how do you say, "No, I can't"?

no to raczej ludzie to rozumieją.

Well, people probably understand that.

Większa stygmatyzacja właśnie jest,

There is greater stigmatization now.

jeżeli chodzi o depresję.

as for depression.

Myślę, że tak duże niezrozumienie społeczne jest,

I think that such a large social misunderstanding exists,

jeżeli chodzi o tej choroby.

as for this disease.

No ale o tym już mówiłem.

Well, I've already mentioned that.

Zresztą depresja może się objawiać w dużo różnych sposobów.

Furthermore, depression can manifest in many different ways.

A dużo się słyszy od celebrytów,

And you hear a lot from celebrities,

czy jakichś influencerów,

do any influencers,

co mówią, że o jest ci smutno.

What do they say, that you are sad?

No właśnie o to chodzi, że ta choroba

That's exactly what it's about, that this disease

nie polega na tym, że tylko jest ci smutno.

it's not just about you being sad.

Dlatego to się często mówi w mediach nawet,

That's why it is often said in the media as well.

przez osoby, które się znają na tym,

by people who know about it,

że ktoś może być jakimś komikiem,

that someone could be some kind of comedian,

śmiać się aktorem i on może mieć depresję,

to laugh as an actor and he may have depression,

bo to wcale się nie łączy.

because it doesn't connect at all.

To wcale nie jest niemożliwe,

It's not impossible at all,

śmiać się, a mieć depresję.

to laugh and have depression.

No ja się teraz śmieję,

Well, I am laughing now,

a mam zdiagnozowaną depresję,

I have been diagnosed with depression.

dalej nikt mi nie oddiagnozował,

still no one has diagnosed me,

a mam wizyty u psychiatry też regularnie.

I also have regular visits with a psychiatrist.

I też takie niezrozumienie,

And such misunderstanding,

że depresji bez leków ciężko wyjść.

that it's hard to overcome depression without medication.

W znaczeniu nie jest to wiedza jakaś profesjonalna,

In a sense, it is not some kind of professional knowledge,

ja tylko wiem, znam innych ludzi i znam siebie,

I only know, I know other people and I know myself.

że jednak te leki w przypadku leczenia depresji są ważne.

that these medications are important in the treatment of depression.

Jakby jeżeli chodzi o zaburzenia nerwicowe,

As for neurotic disorders,

głównie terapia.

mainly therapy.

Leki też, jeżeli jest to nasilone,

Medications too, if it is severe,

ale głównie terapia.

but mainly therapy.

Bo zaburzenia nerwicowe,

Because of neurotic disorders,

to też wszystko co mówię jest to moja wiedza,

So everything I say is my knowledge.

jestem takim praktykiem, nie teoretykiem,

I am such a practitioner, not a theorist.

nie znam się na teorii,

I am not familiar with the theory.

jestem praktykiem takich zaburzeń.

I am a practitioner of such disorders.

Tego się dowiedziałem właśnie w tym szpitalu,

I just found this out in this hospital.

że na przykład taki atak paniki

that, for example, such a panic attack

jest moim sposobem wyrażania emocji.

It is my way of expressing emotions.

Ja nie wyrażam emocji przez to,

I don't express emotions through that,

co się dzieje wokół mnie,

what is happening around me,

nie wiem, coś traumatycznego się dzieje wokół mnie,

I don't know, something traumatic is happening around me,

czy coś z przeszłości było traumatycznego.

Was there something traumatic in the past?

I ja jeszcze tego nie przerobiłem w sobie,

And I still haven't processed this within myself,

i moim sposobem wyrażania emocji

and my way of expressing emotions

i radzenia sobie z tym,

and coping with it,

jest taki atak paniki.

there is such a panic attack.

Nawet usłyszałem raz od psychologa,

I even heard once from a psychologist,

że jestem uzależniony od ataków paniki.

that I am addicted to panic attacks.

Dosłownie.

Literally.

Ja mówię mu,

I tell him,

ja nie chcę ich mieć,

I don't want to have them,

ja nie chcę mieć ataku paniki,

I don't want to have a panic attack.

męczy mnie to.

It's exhausting me.

A on mówi,

And he says,

że ja tylko na to czekam,

that I'm just waiting for that,

bo ja sobie to sam wywołuję.

because I bring it on myself.

Żeby odreagować.

To unwind.

Tak, to jest taki sposób odreagowania.

Yes, it is a way of relieving stress.

Ktoś może odreagować tak,

Someone can react like that.

no to też jest cała taka grupa,

well, there is also a whole group like that,

że ktoś odreaguje idąc w używki na przykład.

that someone might cope by turning to substances, for example.

Ktoś odreaguje,

Someone will express their feelings.

ktoś odreaguje w jeden albo drugi sposób.

Someone will vent in one way or another.

U mnie to się przeradzało właśnie w takie lęki,

For me, it was turning into such fears.

w ataki paniki.

in panic attacks.

Liznąłem też takich zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych.

I also experienced some obsessive-compulsive disorders.

Troszkę liznąłem,

I got a little taste.

że musiałem zawsze sprawdzić,

that I always had to check,

czy tutaj jest,

Is there here,

drzwi są zamknięte,

the door is closed,

czy tu jest wszystko poukładane,

Is everything organized here?

czy światło jest pogaszone.

Is the light turned off?

No musiałem sprawdzić,

Well, I had to check.

miałem takie rytuały właśnie.

I had such rituals indeed.

Dlatego mówię,

That's why I say,

że to się bardzo przenikało w moim życiu.

that this interwove a lot in my life.

I ta stygmatyzacja,

And this stigmatization,

jako depresja,

as depression,

no ja się nie spotkałem po prostu ze stygmatyzacją,

Well, I simply haven't encountered stigmatization.

jeżeli chodzi o zaburzenia lakowe.

as for attention disorders.

Jednak ile razy ktoś mi mówił na zasadzie,

However, how many times has someone told me in the sense of,

czemu co spałeś,

Why have you been sleeping?

jak można zaspać na jakieś zajęcia,

How can you oversleep for some classes,

albo czemu znowu Cię tutaj nie było w szkole,

or why you weren't here at school again,

albo czemu sobie znowu zamówiłeś jedzenie,

or why did you order food again,

jak tak mogłeś,

how could you do that,

jesteś tak gruby,

you are so fat,

zamawiasz sobie jedzenie.

You are ordering food for yourself.

Albo cały dzień jesteś w domu,

Either you're at home all day,

nic nie ugotowałeś tu na przykład do rodziców.

You didn't cook anything here, for example, for your parents.

No i trzeba tłumaczyć,

Well, it needs to be translated.

że to nie jest tak,

that it's not like that,

że ja miałem siłę cokolwiek z tego zrobić.

that I had the strength to make anything out of it.

To nie jest tak,

It's not like that,

że jesteś leniwy.

that you are lazy.

Tak, tak.

Yes, yes.

O, to się bardzo,

Oh, that's really...

z depresją bardzo się podpina,

it connects very much with depression,

to po prostu jesteś leniwy.

You're just lazy.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

To z tym się bardzo często spotykałem,

I encountered this very often.

że o, znowu Ci się nie chce,

that, oh, you don't feel like it again,

jesteś leniwy.

you are lazy.

No w sumie tak jest,

Well, that's the way it is.

że znowu mi się nie chce,

that I don’t want to again,

ale mam jakieś tego przyczyny medyczne.

but I have some medical reasons for that.

No tak, to nie jest leniwstwo.

Well, it's not laziness.

Tak, to trzeba rozróżnić,

Yes, that needs to be distinguished.

a dużo ludzi tego nie rozróżnia.

Many people do not distinguish this.

Ale cieszę się,

But I'm glad,

że właśnie w związku z tymi zaburzeniami lękowych,

that precisely in connection with these anxiety disorders,

czy to gdzieś na uczelni,

Is it somewhere at the university?

w szkole,

in school,

czy znajomi,

are friends,

zawsze było to zrozumienie,

it has always been understanding,

że mam takie problemy.

that I have such problems.

Mogę mieć lęk przed czymś,

I can have a fear of something,

mogę mieć atak paniki.

I might have a panic attack.

Więc chciałbym też powiedzieć,

So I would like to say as well,

jak się objawia taki atak paniki,

how does such a panic attack manifest,

bo wiadomo,

because it's known,

jeden z prezenterów telewizyjnych

one of the television presenters

kiedyś dość nieudolnie to pokazywał,

once he displayed it quite ineptly,

choć nie pamiętam do końca,

though I don't remember completely,

co on tam robił.

What was he doing there?

Ojeju.

Oh my.

Tak.

Yes.

Ogólnie ja mogę siedzieć uśmiechnięty,

In general, I can sit smiling,

tutaj,

here,

a w środku przeczuwać początek ataku paniki,

and in the middle, sense the onset of a panic attack,

tak naprawdę,

actually,

czy lęku.

or fear.

Ja trochę odróżniam napady lęku od ataków paniki.

I distinguish between anxiety attacks and panic attacks a bit.

Napad lęku to jest bardziej coś,

A panic attack is more like something,

że się czegoś boję,

that I am afraid of something,

taki kłębek myśli,

such a bundle of thoughts,

co jest bardzo nieprzyjemne.

which is very unpleasant.

A to jest chyba też dłuższe niż atak?

And this is probably longer than the attack?

Tak, to jest dłuższe.

Yes, it is longer.

To jest dłuższe.

This is longer.

I z tego można rozwinąć się w atak paniki u mnie,

And this can lead to a panic attack for me,

na przykład.

for example.

I to są te gorsze ataki,

And these are the worse attacks,

bo one są czymś innym.

because they are something different.

Ja się gdzieś podpadam tym lękiem.

I am somehow getting in trouble with this fear.

Tu też przed tym, co zacznę tłumaczyć,

Here too, before I start translating,

ważne jest rozróżnienie,

it is important to make a distinction,

jak ja na terapii się dowiedziałem,

how I found out during therapy,

nie wiem czy tak jest,

I don't know if that's how it is,

pewnie nie do końca,

probably not completely,

ale takie oprószczenie,

but such a dusting,

że lęk to jest to samo co strach,

that fear is the same as anxiety,

tylko lęk jest nieuzasadniony.

only the fear is unjustified.

A strach jest uzasadniony.

And the fear is justified.

To tak jakby strach jest taki,

It's like the fear is such that,

że jest się na środku ulicy

that one is in the middle of the street

i jedzie na ciebie ciężarówka

And a truck is coming towards you.

i się boisz, że cię przejedzie,

and you're afraid that it will run you over,

a lęk jest taki,

and the fear is such,

że jesteś na tej samej ulicy

that you are on the same street

i się boisz,

and you are scared,

że może zaraz przejedzie ta ciężarówka.

that the truck might pass by shortly.

Więc takie napady lęku,

So such panic attacks,

że coś mi się stanie,

that something will happen to me,

to bardzo w komunikacji,

it's very important in communication,

jak jeżdżę gdzieś na uczelnię,

when I go somewhere to university,

to, że boję się gdzieś w tramwaju,

that I'm afraid somewhere in the tram,

że mi się coś stanie,

that something will happen to me,

że nikt mi nie pomoże.

that no one will help me.

To jest lęk, wiadomo.

This is fear, it's known.

I to może wyaktywować atak paniki.

This could trigger a panic attack.

Atak paniki jest już bardziej widoczny,

The panic attack is becoming more noticeable.

bo jest bardzo dużo objawów somatycznych

because there are very many somatic symptoms

i nie da się tego...

and it can't be done...

W znaczeniu to jest tak,

In meaning, it is like this,

że to nie jest...

that it is not...

Ja nie jestem z tego...

I am not from that...

Jak ktoś mi powie,

If someone tells me,

uspokój się,

calm down,

nie ma ściemi,

there's no lying,

czego bać,

what to be afraid of,

to nie jest tak,

it's not like that,

że to zniknie,

that it will disappear,

bo nagle mam dreszcze,

because suddenly I have chills,

sucho w gardle,

dry throat,

przyspieszone bicie serca,

accelerated heartbeat,

jakaś arytmia nawet.

some arrhythmia even.

Różne rzeczy typu duszności,

Various things like shortness of breath,

uczucie zimno,

the feeling of cold,

uczucie gorąca.

feeling of heat.

Cała w ogóle...

Overall...

Każdy atak jest inny.

Each attack is different.

Nie ma jednego tego samego.

There is no one the same.

Ważne jest na pewno jakby...

It is certainly important how...

Ja niektóre ataki umiem opanować bez leków,

I can manage some attacks without medication.

niektóre muszę przyjąć doraźny lek,

I need to take some temporary medication.

to się różni,

it differs,

w zależności od tego,

depending on that,

jak silne są

how strong are they

i w jakim momencie są,

and at what moment are they,

no bo jak jestem gdzieś sobie w domku,

Well, when I'm somewhere at home,

dostaję takiego ataku,

I have an attack like this,

to zwykle po prostu dzwonię do babci.

I usually just call my grandma.

Właśnie,

Exactly,

to jest bardzo ważne,

this is very important,

że przy takim...

that with such...

Albo do końca,

Or to the end,

jak wygląda taki atak.

What does such an attack look like?

Ja na samym początku mogę siedzieć

I can sit at the very beginning.

i jakby ktoś mnie obserwował,

and as if someone was watching me,

zupełnie nic mu się nie dzieje.

Nothing is happening to him at all.

Dopiero jak się ten atak rozwinie,

Only when this attack develops,

mogę zacząć panikować,

I might start to panic,

właśnie tak panikować,

that's exactly how to panic,

ale nie w zasadzie,

but not in principle,

że nie wiem,

that I don't know,

biegam w kółko,

I run in circles,

krzyczę,

I'm screaming,

no nie,

well no,

no po prostu powiem,

well, I'll just say,

że o chyba,

that oh maybe,

chyba umierę,

I think I'm going to die,

chyba będę umierać.

I think I am going to die.

Trzeba zadzwonić w pokój.

You need to call the room.

Nawet mi się teraz zdarzyło wezwać karetkę.

I even had to call an ambulance myself.

Wtedy jakoś,

Then somehow,

to było...

it was...

A jak zareagowali ratownicy?

And how did the rescuers react?

No jak średnio.

Well, it's average.

Kazali mi się pójść do lekarza,

They told me to go to the doctor.

bo ja wtedy właśnie jeszcze,

because I was still then,

to był ten moment,

it was that moment,

kiedy ja wyjechałem ze studiów.

When I left university.

Jakby zrezygnowałem ze studiów,

If I had dropped out of university,

żeby się leczyć,

to get treatment,

bo miałem atak paniki,

because I had a panic attack,

nie wiedziałem,

I didn't know,

że to atak paniki.

that it's a panic attack.

Poszedłem wtedy znowu do psychiatry,

I went back to the psychiatrist then,

na nową diagnozę.

for a new diagnosis.

Ratownicy mnie przebadali,

The rescuers examined me,

stwierdzili,

they stated,

że wszystko jest ze mną okej.

that everything is okay with me.

Uspokoiłem się,

I calmed down.

wtedy wcale nie spałem północy,

I wasn't sleeping at midnight at all then,

chyba później,

maybe later,

bo to było wieczorem.

because it was in the evening.

Kazali mi pójść do lekarza głównie.

They told me to mainly go to the doctor.

Byli troszkę zdenerwowani,

They were a bit nervous.

że wezwałem,

that I called,

ale bardziej na to,

but rather to it,

że nie mam diagnozy na to

that I don't have a diagnosis for that

i nie mam leków na to.

And I don't have medication for that.

I tak,

And yes,

więc ja bardziej powiem,

so I would rather say,

podczas takiego ataku paniki,

during such a panic attack,

nagle zacznę mówić,

suddenly I will start talking,

albo nawet to,

or even that,

do telefonu do kogoś zadzwonię,

I'll call someone on the phone.

bo zwykle tak robię

because I usually do that

i zacznę mówić,

and I will start talking,

nie no chyba coś myśli,

No, surely he's thinking something.

coś dzieje,

something is happening,

chyba muszę wezwać karetkę

I think I need to call an ambulance.

takim przyspieszonym głosem,

in such a hurried voice,

ale tak za bardzo nie widać po mnie,

but it doesn't really show on me.

że ja mam atak paniki.

that I have a panic attack.

To jest bardziej wewnętrzne.

This is more internal.

Jak pomóc osobie,

How to help a person,

która ma atak paniki?

who is having a panic attack?

Myślę,

I think,

że taka osoba przede wszystkim

that such a person, above all

sama sobie musi pomóc,

she must help herself,

jednak obecność drugiej osoby

however, the presence of another person

jest bardzo ważna.

it is very important.

Dla mnie to jest po prostu bycie ze mną.

For me, it's simply being with me.

Bycie ze mną,

Being with me,

nie zadawanie pytań,

not asking questions,

nie ocenianie.

not judging.

Ja mogę pogadać głupoty

I can talk nonsense.

pod wpływem takich emocji.

under the influence of such emotions.

Ja właśnie najczęściej,

I usually the most,

jak mam atak,

when I have an attack,

dzwonię do babci

I am calling Grandma.

i gadam z nią o czymkolwiek.

And I talk to her about anything.

Nawet w szpitalu,

Even in the hospital,

jak byłem,

when I was,

to za bardzo pielęgniarki,

it's too much for the nurses,

jak z nimi rozmawiałem wtedy,

when I talked to them back then,

kazały nie zwracać uwagi na objawy,

they advised not to pay attention to the symptoms,

nie opowiadać tym,

don't tell this to them,

że o tu mam to, o to.

That I have it here, that's it.

Tylko po prostu rozmawialiśmy

We were just talking.

i to jest najlepsze.

And this is the best.

Po prostu być z taką osobą,

Just to be with such a person,

dopóki ona nas potrzebuje.

as long as she needs us.

Zwykle takie ataki nie są za długie,

Such attacks are usually not very long,

nie jest to za długie.

it's not too long.

Ja na przykład nawet teraz mam tak z babcią,

For example, I even have that with my grandmother right now,

że rozmawiam z nią i się śmieję.

that I talk to her and laugh.

O tu mam teraz dygawki.

Oh, I'm feeling a bit jittery now.

Szczególnie, że ostatnio przed egzaminami

Especially since recently before the exams.

miałem ataki paniki,

I had panic attacks,

które mnie budziły w nocy

which woke me up at night

i wtedy nie było zupełnie lęku.

And then there was no fear at all.

Tylko same objawy somatyczne.

Only somatic symptoms.

Więc ja się tylko tak śmiałem.

So I was just laughing like that.

O tu mam to, o tu mam to, o tu mam to.

Oh, here I have it, oh, here I have it, oh, here I have it.

Więc takie bycie z tą osobą,

So being with that person,

przegadanie

chit-chat

i że w razie czego ja tu jestem z tobą.

And that if anything happens, I am here with you.

Takie poczucie bezpieczeństwa.

Such a sense of security.

Mhm.

Mhm.

Bo o to się rozchodzi.

Because that's what it's all about.

Bo taka osoba może myśleć właśnie,

Because such a person might think just that,

że umiera, że zaraz oszaleje,

that he is dying, that he is about to go insane,

straci kontrolę nad sobą.

will lose control over themselves.

A jeżeli ktoś przy niej jest,

And if someone is with her,

wie co się jej dzieje,

she knows what's happening to her,

no to jest jakby to poczucie bezpieczeństwa

Well, it's like that sense of security.

jest uzyskiwane,

is obtained,

a te objawy w końcu umijają.

And these symptoms eventually go away.

Choć ja właśnie jeżeli mam jakiś silniejszy atak,

Though if I have a stronger attack,

czy atak jak na przykład jadę na zajęcia,

is the attack, for example, when I'm going to class,

czy coś takiego,

is something like this,

no to muszę wziąć tabletkę,

Well, I have to take a pill,

która mnie uspokoi.

which calms me down.

Jednak no to jest różnie.

However, that's different.

Jeżeli chodzi może jeszcze za haczy,

If it comes to maybe still for hooks,

jak pomóc takiej osobie z depresją,

how to help a person with depression,

to myślę, że...

I think that...

Właśnie, właśnie.

Exactly, exactly.

Jak można pomóc w takim codziennym funkcjonowaniu,

How can one help in such daily functioning?

jak jest się po prostu,

how one simply is,

nie wiem, rówieśnikiem,

I don't know, peer,

członkiem rodziny, przyjacielem.

a family member, a friend.

Myślę, że jeżeli chodzi o kogoś,

I think that when it comes to someone,

kto ma kontakt z taką osobą,

who has contact with such a person,

to trochę większy margines błędu,

that's a somewhat larger margin of error,

czy takie zrozumienie tego,

is such an understanding of this,

że czasami ktoś może na przykład powiedzieć,

that sometimes someone might say,

dobra stary, robimy imprezę życia w ten piątek,

Alright old man, we are having the party of a lifetime this Friday.

a w ten piątek powiedzieć,

And say this Friday,

nie no, nie ma opcji, nie przyjdę.

No way, I’m not coming.

Takie zrozumienie,

Such understanding,

że to się po prostu zdarza.

that it just happens.

Ja wiem,

I know,

że to jest trudne dla innych ludzi

that it is difficult for other people

i też sporo problemów przez swoją depresję,

and also a lot of problems because of my depression,

jeżeli chodzi o takie znajomości z innymi ludźmi.

as for such acquaintances with other people.

Już stricte o depresję chodzi raczej.

It's more about depression, really.

Miałem dużo takich nieprzyjemnych może sytuacji,

I had a lot of such unpleasant situations.

czy sytuacji, gdzie kogoś zawiodłem,

whether there are situations where I let someone down,

nie chcąc kogoś zawieść.

not wanting to let someone down.

Więc myślę, że przede wszystkim

So I think that first of all

danie takiej osobie takiego marginesu, błędu,

giving such a person such leeway, a mistake,

że coś się może nie udać, to po pierwsze.

That something may not succeed, that is the first point.

Po drugie,

Secondly,

reagowanie jak ktoś ma jakieś kryzysy.

responding when someone is having a crisis.

Jeżeli ktoś mówi,

If someone says,

bądź ze mną, pogadaj ze mną,

be with me, talk to me,

chciałabym, chciałabym, żebyś został ze mną jeszcze chwilę.

I would like you to stay with me a little longer.

No zrozumienie, że taka osoba może takiego czegoś potrzebować.

Well, understanding that such a person might need something like that.

Po prostu rozmawiać z kimś, nic więcej.

Just talking to someone, nothing more.

No i właśnie jeżeli chodzi o tutaj już członków rodziny,

Well, when it comes to family members here,

no to takie zrozumienie, że to nie jest lenistwo,

Well, it's an understanding that this is not laziness,

że na przykład ktoś obiecał umyć garnki, a ich nie umył.

that, for example, someone promised to wash the dishes, but they didn't wash them.

To po prostu mógł nie mieć na to siły.

He просто might not have had the strength for it.

Wiadomo, trzeba stawiać pewne granice.

Of course, you have to set certain boundaries.

Oczywiście, trzeba je stawiać,

Of course, they need to be placed.

jednak czasami po prostu się nie da.

However, sometimes it just doesn't work.

Tak jak ktoś ze złamaną nogą nie przepięknie tego maratonu,

Just as someone with a broken leg won't beautifully finish that marathon,

no to ja nie wstanę z tego łóżka i nie posprzątam.

Well, I'm not getting out of this bed and cleaning up.

Więc myślę, że to jest bardzo ważne,

So I think it's very important,

żeby, to też jest ważne,

that is also important,

żeby taka, znaczy ja nie chcę nikomu nic radzić,

so that such, I mean I don't want to advise anyone anything,

ale mi to pomaga jakby jak ja komunikuję się z innymi,

but it helps me when I communicate with others,

też z takiej, że mam jakieś zaburzenia

also because I have some disorders

i że może się stać to, to i to.

and that this, this, and this may happen.

To jest jakby, mi to pomaga.

It's like, it helps me.

Takie wytłumaczenie.

Such an explanation.

Tak, wytłumaczenie, że mogę mieć adagtenikę albo wytłumaczenie,

Yes, an explanation that I might have an adagenic or an explanation.

że postaram się to zrobić, jak nie wyjdzie, to sorry, no.

I'll try to do it, if it doesn't work out, then sorry, well.

I to coraz bardziej mi chodzi,

And it increasingly occupies my mind,

że jeszcze, może jeszcze taka dygresja co do leczenia,

that perhaps, maybe one more digression regarding treatment,

na przykład zaburzenia nerwicowe, z tego co wiem,

for example, neurotic disorders, as far as I know,

troszkę się z nim wychodzi.

I'm getting along with him a little bit.

Depresja zależy,

Depression depends.

ale, ale jeżeli chodzi o zaburzenia nerwicowe,

but, but when it comes to neurosis disorders,

to można je mieć naprawdę długo.

You can really have them for a long time.

I leczyć się ktoś może widzieć,

And someone can see being treated,

na przykład ja też cierpiałem na to,

for example, I also suffered from that,

jeżeli chodzi o rodziców czy rodzinę,

as for parents or family,

że ja się cały czas leczyłem,

that I was constantly receiving treatment,

cały czas się starałem przełamywać się.

I was constantly trying to break through.

Na przykład właśnie przełamywać ten lęk przed lękiem,

For example, overcoming the fear of fear itself,

że iść w te miejsca, w których miałem ataki paniki,

to go to those places where I had panic attacks,

ja się bałam bardzo, ale przełamywałem się.

I was very scared, but I overcame it.

A teoretycznie dla rodziny na przykład nie było żadnego postępu,

And theoretically, for the family, there was no progress, for example,

no bo przecież ja dalej nie studiuję,

Well, I'm not studying anymore.

jestem w Starnobrzegu tutaj u nas,

I am in Stalowa Wola here with us.

siedzę w domu, nic nie robię,

I'm sitting at home, doing nothing.

bo cały dzień był w domu i nie zrobiłem zakupów,

because I was at home all day and didn't do any shopping,

nie ugotowałem obiadu, ale cały czas byłem w tym procesie,

I didn't cook dinner, but I was involved in the process the whole time.

byłem na terapii, byłem w tym procesie leczenia,

I was in therapy, I was in the process of healing.

więc myślę, że takie zrozumienie,

so I think that such an understanding,

że to nie jest tak, że z takich zaburzeń można być z dnia na dzień,

that it's not the case that one can be free from such disorders overnight,

że dostanie się tabletki i już wszystko będzie dobrze,

that she will get some pills and everything will be fine,

no nie, no.

well no, no.

Terapia trwa, jest to długi proces,

The therapy is ongoing, it is a long process.

jest to proces, w którym niektórzy potrzebują

it is a process in which some need

mieć naprawdę sporo czasu, żeby oczyścić jakby wszystko,

to have really a lot of time to clear everything out,

tak jakby sformować na nowo siebie,

it's like reforming yourself.

więc myślę, że tutaj takie zrozumienie, że to trwa.

So I think there's an understanding here that it takes time.

I też takie docenienie tych małych kroków, nie?

And also that appreciation for those small steps, right?

Tych małych sukcesów w tej terapii.

Those small successes in this therapy.

Tak, tak, to prawda.

Yes, yes, that's true.

U mnie chyba tego nie było,

I don't think we had that here.

choć bardziej niż by mi pomagało docenienie,

"though more than helping me, appreciation,"

pomogłoby mi to, że ktoś by mnie właśnie z rodziny

It would help me if someone from the family could do it.

czy ze znajomych nie mówił,

Did he not say anything to his friends?

o tym nic nie robisz, marnujesz sobie życie,

you're doing nothing about it, you're wasting your life,

a ja cały czas spróbowałem, więc to było takie frustrujące bardzo,

I kept trying all the time, so it was very frustrating.

bo ogólnie zaburzenia nekom są bardzo frustrujące,

because generally, nekom disorders are very frustrating,

bo ja naprawdę nie chcę mieć ataków paniki,

because I really don't want to have panic attacks,

nie chcę mieć takich, no ale po prostu są,

I don't want to have such, but they are just there.

no i no to jest choroba.

Well, that's an illness.

Właśnie to jest dla mnie najważniejsze,

That is the most important thing for me.

żeby ludzie zrozumieli, że choroba czy zaburzenie psychiczne

so that people understand that illness or mental disorder

nie różni się niczym innym od tej złamanej nogi,

it is no different from that broken leg,

tylko się idzie do jednego lekarza,

you only go to one doctor,

bo tak samo i to i to utrudnia funkcjonowanie,

because both of these make functioning difficult,

to i to może czasami wymagać hospitalizacji,

this can sometimes require hospitalization,

można brać na to leki, leczyć się w jeden i różny sposób

You can take medication for it, treat it in one way and differently.

i myślę, że to jest...

and I think that it is...

Ja myślę, że mamy w Polsce taki lekki strach przed tym,

I think that we have a slight fear of it in Poland.

że...

that...

że ktoś jest chory psychicznie.

that someone is mentally ill.

Szalony.

Crazy.

Tak, tak.

Yes, yes.

Ale to...

But that...

No właśnie, no.

Exactly, right.

Ja na przykład w szpitalu psychiatrycznym

I, for example, in a psychiatric hospital.

poznałem dużo ludzi z różnymi zaburzeniami,

I have met many people with different disorders,

nie będę mówić jakimi i kogo,

I won't say what kind and whom.

ale zwykle ci ludzie to po prostu ludzie,

but usually these people are just people,

takie sami, tylko mają jakieś problemy,

the same, just have some problems,

sami ze sobą głównie, nie z kimś.

mainly with themselves, not with someone.

Tak samo można z nimi porozmawiać,

You can talk to them the same way.

tak samo...

same...

To jest taki strach, że o matko on jest chory psychicznie.

It's such a fear that, oh my God, he is mentally ill.

No nie no, my jesteśmy po prostu ludźmi,

Well no, we are just people,

my jesteśmy tacy sami

we are the same

i wiem, że są zaburzenia osobowości,

and I know that there are personality disorders,

są różne takie zaburzenia,

there are various such disorders,

ale jeżeli chodzi o zaburzenia lękowe, depresję,

but when it comes to anxiety disorders, depression,

niczym się nie różni od innego człowieka,

he is no different from another person,

tylko mamy problemy głównie sam ze sobą.

We only have problems mainly with ourselves.

Okej.

Okay.

Dziękuję ci bardzo za tę rozmowę.

Thank you very much for this conversation.

Ja również dziękuję za zaproszenie.

Thank you for the invitation as well.

Dziękuję za odwagę.

Thank you for your courage.

Tak, mój terapeuta mówił, że to jest dobry pomysł,

Yes, my therapist said that it's a good idea.

żebym się wypowiedział o tym,

to express my opinion about it,

bo...

because...

odkąd przeszedłem tę terapię w szpitalu psychiatrycznym,

since I went through that therapy in the psychiatric hospital,

całe moje życie się fajnie układa,

My whole life is going well.

cały czas swoje cele osiągam,

I keep achieving my goals.

teraz ukończyłem jakby ten cel zdania studiów,

Now I have completed what feels like the goal of my studies.

coś tam ruszenia z tymi studiami,

something is happening with those studies,

bo chyba sam jest już zdany, więc...

because I think I'm already on my own, so...

Więc taki etap, zamknięcie pewnego etapu,

So, this is a stage, the closing of a certain stage,

teraz raczej będzie już tylko lepiej,

now it will most likely only get better,

no bo się leczy, jak ktoś się leczy,

because he is getting treated, when someone is getting treated,

to kiedyś będzie lepiej.

It will get better someday.

Dziękuję bardzo i powodzenia.

Thank you very much and good luck.

Dziękuję.

Thank you.