O PRZYSZŁOŚCI TERAZ - Czy to koniec gotówki?

Podcast o przyszłości teraz. Przemysław Getka. Marek Lewiński. Gosia Sadowska. O pieniądzach sobie porozmawiamy, a konkretnie o tym, czy płacimy gotówką czy nie i dlaczego lubimy płacić gotówką, a dlaczego nie lubimy płacić gotówką. Jak tam u Was jest, jakie są Wasze doświadczenia albo przekonania nawet wręcz?

Podcast about the future now. Przemysław Getka. Marek Lewiński. Gosia Sadowska. We will talk about money, specifically whether we pay in cash or not and why we like to pay in cash, and why we don't like to pay in cash. How is it with you, what are your experiences or even beliefs?

Ja po prostu nie płacę gotówką już w tej chwili w zasadzie prawie wcale. Jest tylko kilka miejsc, które wymagają ode mnie płacenia właśnie tradycyjnym bilonem.

I just don't pay in cash at all right now, almost never. There are only a few places that require me to pay with traditional coins.

I tam nie chodzisz?

Do you not go there?

Staram się nie chodzić, bo nie mam takiej potrzeby. Jest dla mnie to po prostu kłopotliwe, kiedy muszę zapłacić gotówką, bo ja najzwyczajniej w świecie nigdy nie mam jej przy sobie.

I try not to go out because I don't have the need. It's just inconvenient for me when I have to pay in cash because I simply never have it on me.

A nie masz żadnych obaw z tym związanych?

Aren't you worried about that?

Absolutnie żadnych, gdyż twierdzę, że...

Absolutely none, as I assert that...

Swojemu bankowi i tak musiałem podać wszystkie najbardziej wrażliwe dane, jakie ten bank ode mnie wymagał.

I had to provide my bank with all the most sensitive data that the bank required from me anyway.

Poza tym na co dzień korzystam z bardzo wielu aplikacji Google, do których to też podałem w zasadzie wszystkie swoje dane wrażliwe.

Besides that, I use many Google applications on a daily basis, to which I have also provided essentially all my sensitive data.

Google zbiera też dane dotyczące mojej lokalizacji. Korzystam również z Google Pay, więc czego ja się mam obawiać?

Google also collects data about my location. I also use Google Pay, so what should I be afraid of?

Że ktoś w Chinach będzie wiedział, gdzie ja w tej chwili jestem? Niech wie, nie przeszkadza mi to.

That someone in China will know where I am right now? Let them know, it doesn't bother me.

A płacisz kartą, czy telefonem, czy zegarkiem?

Do you pay with a card, phone, or watch?

Płacę wirtualną kartą, która jest przypisana do mojego telefonu. To jest w mojej ocenie w tej chwili najbardziej wygodne rozwiązanie.

I pay with a virtual card that is linked to my phone. In my opinion, this is currently the most convenient solution.

I będę go bronił również pod kątem bezpieczeństwa, gdyż wyobraźmy sobie taką sytuację, że ktoś z Państwa traci portfel w wyniku kradzieży, załóżmy.

And I will defend him also in terms of security, because let’s imagine a situation where one of you loses a wallet as a result of theft, let’s assume.

No to wiadomym jest, że przy okazji transakcji zbliżeniowych taki złodziej, mając Państwa kartę, może ich wykonać mnóstwo.

Well, it is known that during contactless transactions, such a thief, having your card, can make many of them.

Zanim się zorientujemy, że są jakieś ruchy na naszym koncie.

Before we realize that there are some movements on our account.

A przy okazji telefonu, który zniknął z mojej ręki, najpierw go trzeba odblokować, bo posiadanie karty w telefonie wiąże się absolutnie z koniecznością zabezpieczenia telefonu przy okazji odblokowywania.

And by the way, the phone that disappeared from my hand needs to be unlocked first, because having a card in the phone absolutely requires securing the phone while unlocking it.

Biometrią, a jeżeli nawet biometria miałaby w jakimś stopniu zadziałać, bo ktoś na przykład spróbuje wykorzystać moje zdjęcie, no to i tak każdą transakcję trzeba byłoby potwierdzić pinem unikalnym dla mojego telefonu.

With biometrics, and even if biometrics were to work to some extent, because someone might try to use my photo, every transaction would still need to be confirmed with a unique PIN for my phone.

Ja ostatnio płacę wyłącznie kartą.

I have recently been paying exclusively by card.

I zdarzyła mi się taka sytuacja, że nie miałam przy sobie gotówki, a musiałam zapłacić za coś, za parking konkretnie.

I had the situation where I didn't have any cash on me, and I had to pay for something, specifically for parking.

No i w nocy musiałam ludzi poprosić o pieniądze.

And at night I had to ask people for money.

I dali ci pieniądze?

Did they give you the money?

Dali, tak. Rozliczałam się blikiem.

Yes, I did. I settled using Blik.

A czekaj, bo to w ogóle super skomplikowana sytuacja, czyli dostałaś od ludzi drobniaki, za które zwróciłaś im blikiem.

Oh wait, because this is actually a super complicated situation, so you got some small change from people, and you refunded them via Blik.

No konkretnie jednej osobie, bo druga nie chciała, ale to tylko złotówka.

Not to one specific person, because the other one didn't want to, but it's just a zloty.

Wyobrażam sobie ciebie na tym parkingu w nocy proszącą o drobne.

I imagine you in that parking lot at night asking for change.

Ale to w ogóle ciekawe doświadczenie, prawda?

But it's a really interesting experience, isn't it?

Też z tych płatności blikiem, przelewu blik na telefon korzystamy bardzo często.

We also use BLIK payments, BLIK transfers to the phone very frequently.

A dalibyście sobie wstawić, wszczepić czip?

Would you have a chip implanted?

No nie, zdecydowanie nie.

Well no, definitely not.

Ale teraz tak mówisz, a jeszcze parę lat temu prawdopodobnie też myślałeś, że płatności telefonem to nie jest taki dobry pomysł.

But now you say that, and just a few years ago you probably thought that paying with your phone wasn't such a good idea.

Prawda. Miałem co do tego wiele obaw, co do szczególnie bezpieczeństwa.

True. I had many concerns about this, especially regarding safety.

W tej chwili sprawdziłem, chciałem powiedzieć na własnej skórze, ale to może nie byłoby najtrafniejsze porównanie,

At the moment, I checked, I wanted to say on my own skin, but that might not be the most accurate comparison.

że właśnie te płatności telefonem są po prostu bardzo bezpieczne.

that these mobile payments are simply very secure.

Jak to jest przy okazji palca, czy też ewentualnie nadgarstka, no to trudno mi to sobie wyobrazić.

It's hard for me to imagine how it is regarding the finger or possibly the wrist.

No kosztuje to 249 euro, żeby sobie taki czip wstawić.

Well, it costs 249 euros to have such a chip implanted.

Gdzie to można zrobić?

Where can this be done?

Na przykład w piszu.

For example, in Piła.

Nie, żartujesz teraz.

No, you must be joking now.

Naprawdę. Można to zrobić w gabinecie kosmetycznym albo na przykład w salonie tatuażu.

Really. It can be done in a beauty salon or, for example, in a tattoo parlor.

Fajne rozwiązanie, ale jednak próba modyfikowania w jakikolwiek sposób.

Nice solution, but still an attempt to modify in any way.

Mojego własnego ciała jest dla mnie już barierą nie do przekroczenia.

My own body has become an insurmountable barrier for me.

No ale nie wszczepiasz sobie sztucznej wątroby, no tylko po prostu instalujesz sobie coś niewielkiego i zakładam, że mało inwazyjnego.

Well, you're not implanting an artificial liver; you’re just installing something small, and I assume it's minimally invasive.

Zobacz, telefon możesz zgubić, a palec masz zawsze przy sobie.

Look, you can lose your phone, but your finger is always with you.

No dobra, właśnie. I tutaj jest jeszcze pytanie, czy jak ktoś by wiedział, że ja mam taki czip na przykład w palcu albo w dłoni.

Well, exactly. And here there is also a question of whether if someone knew that I have such a chip, for example in my finger or in my hand.

I obcinaczem do cygara.

And with a cigar cutter.

O matko boska, w ogóle trudno mi sobie to wyobrazić, ale takie wiecie gangi, które obcinają kończyny po to,

Oh my God, it's really hard for me to imagine, but you know, those gangs that cut off limbs for the sake of it,

żeby zdobywać czipy, ja to widzę, naprawdę oczami wyobraźni.

To acquire chips, I can really see it in my mind's eye.

Znowu zakładam, że drobni złodziejaszkowie wiedzą o tym, że każdy z nas ma w kieszeni telefon,

Again, I assume that the petty thieves know that each of us has a phone in our pocket,

kiedy ostatnio ktoś cię napadł, żeby ukraść ci telefon po to, żeby nim zapłacić.

When was the last time someone attacked you to steal your phone in order to pay with it?

No dobrze, ale z drugiej strony przy okazji telefonu mamy te zabezpieczenia.

Well, on the other hand, with the phone we have those security features.

Czy przy okazji takiego czipa mielibyśmy zabezpieczenia, które wymagają odblokowania czegokolwiek, żeby dokonać płatności?

Would we have security measures that require unlocking anything to make a payment with such a chip?

Raczej nie.

Rather not.

A czy czip nie może na przykład wykrywać krążenia?

And can't the chip, for example, detect circulation?

O, to już jest biomedycyna.

Oh, this is already biomedicine.

Jeżeli czip wyczuwa drobne impulsy elektryczne, które krążą pod naszą skórą cały czas i jeżeli one ustają, no to czip się deaktywuje.

If the chip detects small electrical impulses that circulate under our skin all the time and if they stop, then the chip deactivates.

To jest, tak sobie to wyobrażam.

This is how I imagine it.

Straszno makabra jakaś.

Some kind of creepy macabre.

Tak, no dobrze, nie idźmy w tę stronę.

Yes, well, let's not go that way.

Ja tylko jeszcze was zapytam, jak sobie wyobrażacie świat bez gotówki?

I just want to ask you how you imagine a world without cash?

Czy w ogóle jesteście w stanie sobie go wyobrazić?

Can you even imagine it?

Jak by to miało działać waszym zdaniem?

How would it work in your opinion?

Taki świat, w którym w ogóle nie ma banknotów.

A world where there are no banknotes at all.

To nie jest kwestia wyboru.

It's not a matter of choice.

Bo po prostu tego nie ma.

Because it's simply not there.

A właśnie, o to chodzi.

And that's exactly the point.

Ja sobie takiego świata absolutnie nie wyobrażam.

I absolutely cannot imagine such a world.

To, że ja przywykłem do płacenia w formie bezgotówkowej, to nie znaczy, że chciałbym komukolwiek narzucać taką formę transakcji.

The fact that I have become accustomed to cashless payments does not mean that I would like to impose such a form of transaction on anyone.

A mi się wydaje, że będziemy bezgotówkowi.

I think we will be cashless.

Szczególnie, że strasznie już w tej chwili myślę sobie o takiej przyszłości, w której nie ma sklepów, w których jest obsługa, tylko są one autonomiczne.

Especially since I'm really thinking about a future where there are no stores with staff, only autonomous ones.

I wtedy wkładanie tych banknotów w odpowiednie dziurki uważam za...

And then I consider putting those banknotes into the appropriate slots as...

Już pomyłkę wolałabym rzeczywiście.

I would actually prefer the mistake.

Jasne, ale jak sobie wyobrażasz taki świat, czy to w ogóle...

Sure, but how do you imagine such a world, does it even...

No nie brzęczy mi nic po prostu po spodniach.

Well, nothing is buzzing for me, just under the pants.

A bezpieczeństwo, co w przypadku braku łączności, blackoutu, czegokolwiek?

And safety, what about in case of a lack of communication, a blackout, anything?

No to wszyscy będziemy mieli ten sam problem.

Well, we'll all have the same problem.

No właśnie, ja bym go wolał nie mieć.

Exactly, I would prefer not to have it.

No ale to możliwe.

Well, it is possible.

Ja myślę, że szybko znaleźlibyśmy substytut właśnie tego pieniądza w formie materialnej.

I think we would quickly find a substitute for that money in a material form.

No to znamy to już.

Well, we already know that.

Złoto i kamienie szlachetne.

Gold and gemstones.

Proste.

Simple.

A czas?

And time?

Co to znaczy?

What does it mean?

No jest taki film.

Well, there is such a movie.

Nazywa się In Time, po polsku Wyścig z Czasem.

It is called In Time, in Polish Race Against Time.

I tam na przykład walutą jest czas.

And there, for example, the currency is time.

Dożywa się do wieku 25 lat, otrzymuje się 365 dni i od tego momentu płaci się czasem.

One lives to the age of 25, receives 365 days, and from that moment on, time is paid for.

Mam wrażenie, że dla naszych dzieci to wciąż najważniejsza waluta,

I have the impression that for our children, it is still the most important currency.

także i w tej chwili nie trzeba specjalnie sięgać w przyszłość.

So even at this moment, there is no need to reach far into the future.

Kończymy naszą sympatyczną rozmowę, ale jednak musimy ją skończyć,

We're ending our pleasant conversation, but we still have to finish it.

bo uciekamy do naszych gości.

because we are running away to our guests.

Do rozmowy o przyszłości pieniądzów.

About the conversation on the future of money.

Zaprosiliśmy dwóch gości.

We invited two guests.

Doktora habilitowanego Rafała Warżałę, kierownika Katedry Teorii i Ekonomii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Dr. habil. Rafał Warżała, head of the Department of Theory and Economics at the University of Warmia and Mazury.

Niektórzy wręcz, wie Pan, uważają, że to jest po prostu pewne ograniczenie swobody podejmowania decyzji przez konsumentów.

Some even, you know, believe that this is simply a certain limitation on consumers' freedom to make decisions.

Wymuszanie na nich płatności elektronicznych.

Forcing them to make electronic payments.

To gość prawdziwy i gościa sztucznego.

It is a true guest and an artificial guest.

Mikołaja Kopernika, humanoidalnego robota obdarzonego wyglądem naszego astronoma i sztuczną inteligencją pozwalającą na swobodną rozmowę.

Nicolaus Copernicus, a humanoid robot endowed with the appearance of our astronomer and artificial intelligence that allows for free conversation.

Start reprezentacji.

Start of the national team.

Jaki jest lepszy niż Gwiezdne Wojny?

What is better than Star Wars?

Nie, o tym później.

No, later about that.

O pieniądzach będziemy rozmawiać.

We will talk about money.

Jestem autorem traktatu o monecie.

I am the author of a treatise on currency.

Napisałem go w 1526 roku i zawierał on moje myśli na temat tego, jak ważne jest posiadanie dobrej monety dla kraju.

I wrote it in 1526 and it contained my thoughts on how important it is to have a good currency for the country.

Z Mikołajem spotkaliśmy się w warszawskim Centrum Nauki Kopernik.

I met Mikołaj at the Copernicus Science Centre in Warsaw.

W wielu krajach europejskich obserwujemy odwrót od tradycyjnych form płatności.

In many European countries, we are witnessing a retreat from traditional forms of payment.

Polacy, choć bardzo cenią płatności kartą, przywiązani są do gotówki.

Poles, although they greatly value card payments, are attached to cash.

Z badania przygotowanego dla Fundacji Polska Bezgotówkowa wynika, że w punktach usługowo-handlowych 57% płatności odbywa się przy pomocy kart, a 43% gotówką.

According to a study prepared for the Poland Cashless Foundation, 57% of payments at service and retail points are made using cards, while 43% are made in cash.

W Szwecji tylko 1% płatności odbywa się przy pomocy banknotów i monet.

In Sweden, only 1% of payments are made using banknotes and coins.

Według szacunków do 2030 roku tradycyjny pieniądz całkowicie zniknie tam z obiegu.

According to estimates, by 2030 traditional money will completely disappear from circulation there.

Przez chwilę w mediach pojawiały się nawet informacje, że Szwedzi planują system monety.

For a moment, there were even reports in the media that the Swedes were planning a coin system.

Teraz słychać, że tamtejszy bank centralny zmienia swoją politykę w obawie o np. atak hakerski lub dłuższe przerwy w dostawie prądu.

Now it can be heard that the local central bank is changing its policy out of fear of, for example, a hacking attack or prolonged power outages.

Brzmi rozsądnie.

Sounds reasonable.

Na ulicach polskich miast można spotkać ludzi rozdających ulotki zachęcające treścią do niekorzystania z cyfrowych form płatności

On the streets of Polish cities, you can encounter people handing out flyers encouraging you to refrain from using digital payment methods.

i straszące nas celowym dążeniem rządów do wycofania gotówki po to, by łatwiej nas kontrolować.

and scaring us with the deliberate intention of governments to eliminate cash in order to control us more easily.

Czy faktycznie jest się czego obawiać?

Is there really something to be afraid of?

Europejski Bank Centralny, czyli organ, który bezpośrednio nadzoruje emisję kluczowej dla strefy euro waluty,

The European Central Bank, which is the body that directly oversees the issuance of the currency that is crucial for the eurozone,

to można na stronach Europejskiego Banku Centralnego przeczytać, że w najbliższej przewidywalnej przyszłości bank ten nie przewiduje wyeliminowania,

It can be read on the pages of the European Central Bank that in the nearest foreseeable future, the bank does not foresee the elimination of,

czy też rezygnacji całkowitej z waluty papierowej, z banknotów i monet euro.

or a complete abandonment of paper currency, banknotes, and euro coins.

Co oznacza, że z punktu widzenia przeciętnego konsumenta i mieszkańca krajów, zwłaszcza strefy euro,

What it means from the perspective of the average consumer and resident of countries, especially the euro zone,

takiego zagrożenia w najbliższej przyszłości, jak bank to określa, nie ma.

There is no such threat in the near future, as the bank specifies.

Oczywiście nie oznacza to, że nie będzie następowała pewna redukcja banknotów i monet tej waluty.

Of course, this does not mean that there will not be a certain reduction in banknotes and coins of this currency.

Natomiast oczywiście nie ma na razie mowy o tym, żeby całkowicie wyeliminować monety i banknoty z obiegu w relacjach konsument-przedsiębiorca czy konsument-konsument.

However, of course, there is currently no question of completely eliminating coins and banknotes from circulation in consumer-business or consumer-consumer transactions.

Mówi Pan, nie ma takiego zagrożenia. Czy to w Pana opinii jest zagrożenie jakieś?

You say there is no such threat. In your opinion, is there any threat?

Może to nie jest zagrożenie.

Maybe it's not a threat.

Chociaż niektórzy ludzie, jak pokazują badania, są przyzwyczajeni do tego zagrożenia.

Although some people, as studies show, are accustomed to this threat.

Może to nie jest zagrożenie. Chociaż niektórzy ludzie, jak pokazują badania, są przyzwyczajeni do tego zagrożenia.

Maybe it's not a threat. Although some people, as studies show, are accustomed to this threat.

czy których emitenci są poza granicami naszego kraju, a zatem de facto nasze płatności, nasze decyzje wypływają poza naszą gospodarkę

Are there any issuers outside the borders of our country, and therefore, de facto, our payments, our decisions flow beyond our economy?

i niekoniecznie musimy mieć wpływ na to, co się będzie działo w każdym momencie z systemem płatności, który działa na terenie naszego kraju,

and we don't necessarily have to have an influence on what will happen at every moment with the payment system operating in our country,

bo pamiętajmy, że to nie jest wyłącznie polski system płatności, tylko to jest europejski albo globalny system płatności

Because let's remember that this is not just a Polish payment system, but a European or global payment system.

oparty na pewnych konkretnych firmach i kartach płatniczych, które one drukują czy wydają.

based on certain specific companies and the payment cards they issue or print.

A jakie są zalety całkowitego wyeliminowania gotówki?

What are the advantages of completely eliminating cash?

Brak możliwości kradzieży pieniędzy, zniszczenia tych pieniędzy oczywiście, bo to przecież są fizyczne, materialne rzeczy.

There is no possibility of stealing money, of destroying that money, of course, because they are physical, material things.

Taką zaletą, znaczy zaletą, korzyścią z punktu widzenia państwa i z tego powodu również podejrzewam, że niektóre kraje dążą do tego oczywiście,

Such an advantage, I mean an advantage, a benefit from the point of view of the state, and for this reason, I also suspect that some countries strive for this, of course,

żeby tą gotówkę w jak największym stopniu ograniczyć, może nie wyeliminować,

to limit this cash as much as possible, if not eliminate it.

ale ograniczyć, jak powiedziałem, jest kwestia fiskalna.

But to limit it, as I said, is a fiscal issue.

Proszę pamiętać, że jeżeli płacimy gdziekolwiek gotówką, no to jesteśmy w dużej mierze anonimowi.

Please remember that if we pay in cash anywhere, we are largely anonymous.

Nawet otrzymując paragon, proszę zauważyć, tam nie ma naszego imienia, nazwiska, a kiedy dokonuje pan płatności elektronicznej,

Even when receiving a receipt, please notice that our first name and last name are not there, and when you make an electronic payment,

to ten przelew jest rejestrowany w systemie elektronicznym.

This transfer is registered in the electronic system.

Także z punktu widzenia systemu podatkowego płatności elektroniczne na pewno są dużo lepsze, to znaczy w tym sensie lepsze,

From the perspective of the tax system, electronic payments are definitely much better, meaning better in this sense,

że dużo łatwiej je zidentyfikować i tym samym kontrolować solidność płacenia podatku przez obywateli.

that it is much easier to identify them and thereby control the compliance of tax payments by citizens.

Czyli to jest trochę konflikt państwo kontra obywatel?

So it's a bit of a state versus citizen conflict?

Oczywiście jest to konflikt. Niektórzy wręcz, wie pan, uważają, że to jest po prostu pewne ograniczenie swobody podejmowania decyzji przez konsumentów,

Of course, it is a conflict. Some people, you know, believe that it is simply a certain limitation on consumers' freedom to make decisions.

wymuszanie na nich płatności elektronicznych. No bo jak mówię, oni są wtedy w pełni identyfikowani.

forcing them to make electronic payments. Because as I said, they are fully identified then.

Nie każdy się na to chce zgodzić. W ramach właśnie pewnej swobody, pewnego ograniczenia swobód obywatelskich,

Not everyone wants to agree to this. As part of a certain freedom, a certain limitation of civil liberties,

jest to takie ograniczenie z całą pewnością.

It is certainly such a limitation.

Społeczeństwo epoki automatyzacji samo staje się jednym wielkim automatem działającym prawie bezbłędnie.

The society of the automation era itself becomes one large machine operating almost flawlessly.

Nie trzeba bawić się w detaliczne inwigilacje, prowadzenie każdego z osobna.

There's no need to engage in detailed surveillance, tracking each individual separately.

Każdy krok każdego obywatela znaczony jest kolorowymi punktami zostawionymi na jego drodze.

Every step of every citizen is marked by colorful dots left along their path.

W sklepie, w automacie barowym, w kinie, w bramce metra.

In the store, at the bar vending machine, in the cinema, at the subway turnstile.

Zamiast śledzić obywatela, wystarczy przejrzeć zapis bankowy jego wydatków.

Instead of tracking the citizen, it is enough to review the record of their spending.

Jeśli wydaje, to znaczy, że żyje.

If it spends, it means it lives.

Żyje i musi wydawać, brocząc punktami jak ranny zwierz, dopóki wszystkie z niego nie wyciekną.

He lives and must spend, bleeding points like a wounded animal, until they all leak out of him.

Tak pracę organów ścigania w społeczeństwie bezgotówkowym wyobrażał sobie Janusz Zajdel w książce Limes Inferior.

This is how Janusz Zajdel imagined the work of law enforcement in a cashless society in his book Limes Inferior.

O to, co zrobić, by uniknąć takiego świata, zapytaliśmy automat właśnie.

We just asked the robot what to do to avoid such a world.

Uważam, że poziom kontroli cyfrowego pieniądza i czynności,

I believe that the level of control over digital money and activities,

No ale jednak cyfrowe formy płatności są dużo wygodniejsze. Czy myślisz, że ludzie nie zrezygnują sami z gotówki dobrowolnie w przyszłości?

But digital forms of payment are much more convenient. Do you think people will not voluntarily give up cash in the future?

Zobaczymy.

We will see.

Kto sobie spokojnie chce płacić i jest święty spokój, nie trzeba się martwić.

Whoever wants to pay peacefully and has a holy peace, need not worry.

Gotówka czy karta? Czym pan płaci?

Cash or card? How will you be paying?

Autoryzacja. Proszę czekać.

Authorization. Please wait.

Zazwyczaj kartą. Po prostu wygodnie.

Usually with a card. It's simply convenient.

Proszę wybrać produkt.

Please select a product.

Ja osobiście częściej używam karty i cieszę się, że te karty są, bo wiele łatwiej z tym jest, ale wierzę, że tam jak ktoś po prostu woli gotówkę, to powinien mieć taką możliwość.

I personally use my card more often and I'm glad that these cards exist because it makes things much easier, but I believe that if someone simply prefers cash, they should have that option.

To byli studenci Wydziału Nauk Społecznych przy automatach.

These were students of the Faculty of Social Sciences by the vending machines.

Pół na pół. Jak w badaniach.

Half and half. Like in the studies.

W Polsce wraz z nowym rokiem czekają nas zmiany.

In Poland, with the new year, changes are awaiting us.

Nie wszyscy wiedzą o tym, że limity transakcji bezgotówkowych obowiązują u nas od dawna.

Not everyone knows that limits on cashless transactions have been in place with us for a long time.

Do 2016 roku przedsiębiorcy pomiędzy sobą mogli rozliczać się w tradycyjny sposób do kwoty 15 tysięcy euro.

Until 2016, entrepreneurs could settle with each other in a traditional way up to an amount of 15 thousand euros.

Później limit ten spadał aż do zapowiadanego 8 tysięcy złotych brutto.

Later, this limit decreased to the announced 8 thousand zlotys gross.

Nowością od 1 stycznia będą zmiany dotyczące konsumentów.

Starting from January 1st, there will be changes regarding consumers.

Walizką pieniędzy już za nic nie zapłacimy.

We won't pay for anything anymore with a suitcase of money.

Mają to być kwoty do 20 tysięcy złotych w relacjach konsument-przedsiębiorca.

They are to be amounts up to 20 thousand zlotys in consumer-business relationships.

No właśnie, jak myślę, z powodu właśnie również i fiskalnych, żeby te już większe transakcje mogły być łatwo identyfikowalne.

Exactly, as I think, due to fiscal reasons as well, so that these larger transactions can be easily identifiable.

Oczywiście już są pewne sprzeciwy, już są pewne protesty, że jest to pewne ograniczenie, może nie całkowite, zgoda,

Of course, there are already certain objections, there are already certain protests that this is a certain limitation, maybe not complete, I agree.

ale pewne ograniczenie swobod obywatelskich w Polsce, no bo limitujemy pewne wartości transakcji.

But there is a certain limitation on civil liberties in Poland, as we limit certain transaction values.

Proszę pamiętać, że w warunkach inflacji.

Please remember that in times of inflation.

Te 20 tysięcy.

The 20 thousand.

Te 20 tysięcy staje się coraz mniej warte i jest to kwota, która prawdopodobnie będzie mogła być łatwo przekraczana.

This 20 thousand is becoming less and less valuable, and it is an amount that will probably be easily surpassed.

No a z racji właśnie tych ograniczeń nie będzie to możliwe.

Well, due to these limitations, it will not be possible.

Zastanawiam się, czy w rezultacie dojdziemy do zera w relacji przedsiębiorca-przedsiębiorca.

I wonder if we will ultimately reach zero in the entrepreneur-entrepreneur relationship.

Bo konsument-przedsiębiorca, trudniej mi sobie to wyobrazić, ale właściwie czemu nie?

Because a consumer-entrepreneur, it's harder for me to imagine, but actually why not?

W relacji przedsiębiorca-przedsiębiorca, panie redaktorze, być może jest to prawdopodobne.

In the entrepreneur-entrepreneur relationship, Mr. Editor, it may indeed be probable.

Nie powiem, że pewne.

I won't say that for sure.

Bo jeżeli umówimy się, że gotówka jest prawdym środkiem płatniczym w kraju,

Because if we agree that cash is the true means of payment in the country,

a tak do tej pory jest i nic nie wskazuje, żeby było inaczej,

And so it has been so far, and nothing indicates that it will be different.

no to przedsiębiorca jako obywatel też powinien mieć prawo zapłaty w formie gotówkowej.

Well, the entrepreneur as a citizen should also have the right to make payments in cash.

Chyba, że przedsiębiorcy umówią się inaczej, wzajemnie oczywiście.

Unless entrepreneurs agree otherwise, mutually of course.

Ponieważ właśnie pieniądz gotówkowy obowiązuje i jest prawdym środkiem płatniczym,

Because cash is currently in effect and is the true means of payment,

to w skrajnych przypadkach będzie to możliwe.

In extreme cases, it will be possible.

Natomiast jeżeli chodzi o relację konsument-przedsiębiorca, czy konsument-konsumenta, wydaje mi się, że to raczej jest mało prawdopodobne.

However, when it comes to the consumer-entrepreneur relationship or consumer-consumer relationship, it seems to me that it is rather unlikely.

Żeby całkowicie zniknęła gotówka, jako że, jak mówię, jest to w pewnym sensie atrybut funkcjonowania państwa.

In order for cash to completely disappear, since, as I say, it is in a sense an attribute of the functioning of the state.

Posiadanie gotówki w różnych okolicznościach.

Having cash in different circumstances.

Można się spotkać z brakiem możliwości zapłaty w formie elektronicznej.

One may encounter the lack of the possibility to pay electronically.

Pieniądz jako środek płatniczy jest zapisany, jak państwo wiedzą, w konstytucji naszego kraju.

Money as a means of payment is enshrined, as you know, in the constitution of our country.

A zatem oznacza to, że można tą formę płatności stosować bez żadnych ograniczeń.

Therefore, this means that this payment method can be used without any limitations.

Oczywiście bez żadnych ograniczeń w sensie przestrzennym.

Of course, without any limitations in terms of space.

W sensie już ilościowym.

In a quantitative sense.

Jak mówiliśmy, tak.

As we said, yes.

No i pewnie będziemy dążyć do tego, że ta gotówka będzie mieć coraz mniejsze znaczenie.

Well, we will probably strive for the fact that cash will have less and less significance.

Ale moim zdaniem nie będzie nigdy tak, że będzie ona całkowicie wyeliminowana.

But in my opinion, it will never be the case that it will be completely eliminated.

Czy jest pan w stanie sobie wyobrazić świat bez gotówki?

Can you imagine a world without cash?

Czy to w ogóle jest możliwe do wyobrażenia?

Is it even possible to imagine this?

To raczej jest kwestia, moim zdaniem, odległej przyszłości.

I think it is rather a matter of the distant future.

No bo jak mówię, sami konsumenci, mi się wydaje, będą tutaj protestować.

Well, as I said, it seems to me that the consumers themselves will protest here.

Pamiętajmy, że mamy problem z niżem demograficznym.

Let's remember that we have a problem with the demographic decline.

A co to oznacza?

What does that mean?

Oznacza, że coraz większa grupa ludzi będą to osoby starsze, które może nie tyle nie znają zupełnie płatności elektronicznych,

It means that an increasing group of people will be elderly individuals who may not be completely unfamiliar with electronic payments,

ale być może mają do nich mniejsze zaufanie.

But maybe they have less trust in them.

Zwłaszcza jeżeli gdzieś właśnie spotkali się z jakimiś problemami technicznymi, elektronicznymi, właśnie cyberatakami, o których się przecież słyszy.

Especially if they just encountered some technical, electronic problems, specifically cyberattacks, which one certainly hears about.

Płatność elektroniczna w odróżnieniu od płatności gotówkowej to jest płatność za pośrednictwem pewnej instytucji,

Electronic payment, unlike cash payment, is a payment made through a certain institution.

która pośredniczy między transakcją kupna i między przekazaniem gotówki od jednego podmiotu do drugiego.

which mediates between the purchase transaction and the transfer of cash from one entity to another.

Jest nim bank albo inna instytucja.

It is a bank or another institution.

Natomiast w przypadku gotówki, proszę zauważyć, tej instytucji pośredniczącej nie ma.

In the case of cash, please note that there is no intermediary institution.

Bank w swoim założeniu powinien pełnić w tym systemie ekonomiczno-społecznym funkcję służebną.

The bank should, in its essence, serve a subordinate function in this socio-economic system.

Przez długi czas tak było, a teraz się okazuje, że system bankowy pełni rolę twórczą.

For a long time it was like that, and now it turns out that the banking system plays a creative role.

Jakoś oddziałuje bezpośrednio.

It somehow has a direct effect.

No ja tu widzę takie zagrożenie, że pozbywanie się całkowicie gotówki jeszcze bardziej umacnia te instytucje, które z założenia powinny służyć ludziom, systemowi.

Well, I see such a threat here that completely eliminating cash further strengthens those institutions that are supposed to serve people and the system.

Ekonomii i tak dalej.

Economics and so on.

Zgodzicie pan z tym?

Do you gentlemen agree with that?

Zgodzę się, panie redaktorze, że wówczas niejako jesteśmy skazani na warunki realizacji transakcji narzucone przez system bankowy.

I agree, Mr. Editor, that at that time we are somewhat doomed to the transaction execution conditions imposed by the banking system.

Jeżeli zrezygnujemy z gotówki, to to, co nam zaoferują banki, w jakiej formie, po jakich kosztach również ewentualnie, będziemy musieli zaakceptować.

If we give up cash, then what the banks will offer us, in what form, and at what potential costs, we will have to accept.

W tej sytuacji nie będziemy mieli alternatywy, którą mamy dotychczas w postaci właśnie banknotów.

In this situation, we will not have the alternative that we currently have in the form of banknotes.

Jeszcze raz powtarzam.

I say again.

Wówczas nie ma tego pośrednika pomiędzy realizacją transakcji.

Then there is no intermediary between the execution of the transaction.

Tego pośrednika finansowego.

That financial intermediary.

No i to powoduje, że jesteśmy, no nasza swoboda w tym przypadku jest pełna.

Well, that causes us to be, well our freedom in this case is complete.

Jest pełna.

It is full.

A przy systemie elektronicznym ona jest oczywiście wysoka, ale pełna już nie jest.

With the electronic system, it is of course high, but it is no longer full.

Jak taki świat codzienny będzie wyglądał?

What will such an everyday world look like?

Jak ludzie będą funkcjonować?

How will people function?

Przyznam szczerze, że w mojej wąskiej dość wyobraźni nie jestem w stanie sobie za bardzo wyobrazić nawet takiej Szwecji w 2030 roku, która w ogóle nie będzie miała gotówki.

I must admit that in my rather limited imagination, I can't really envision even such a Sweden in 2030 that will have no cash at all.

A pan jest w stanie sobie wyobrazić taki świat?

Can you imagine such a world?

Jak by to funkcjonowało, pańskim zdaniem?

How would it function, in your opinion?

Jeżeli by tak miało być, to musiałby to być system, który jest bezawaryjny.

If that were to be the case, it would have to be a system that is faultless.

To znaczy, który funkcjonuje bez potrzeby internetu, bez potrzeby komunikacji, komunikacji satelitarnej.

That means one that functions without the need for the internet, without the need for communication, satellite communication.

No bo wiadomo, że ta komunikacja czasami zawodzi.

Well, it's clear that this communication sometimes fails.

Każdy to przecież na to świadcza.

Everyone testifies to that, after all.

Więc nie wiem, czy to byłaby na zasadzie siatkówki oka, czy na zasadzie odcisku palca, czy czegokolwiek innego, no ale, no ale właśnie.

So I don't know if it would be based on eye tracking, fingerprint, or anything else, well, but, well, exactly.

Powiem szczerze, że również trudno mi sobie wyobrazić, żeby całkowicie wyeliminować udział gotówki w codziennych procesach.

I'll be honest, it's also hard for me to imagine completely eliminating cash participation in everyday processes.

W codziennych procesach gospodarczych, chociażby właśnie ze względów bezpieczeństwa.

In everyday economic processes, if only for safety reasons.

Trudno wyobrazić to sobie, ekonomiście, trudno sztucznej inteligencji.

It's hard to imagine this, for an economist, hard for artificial intelligence.

Być może gotówka pozostanie z nami na długo, czego chyba rozsądnie jest nam życzyć.

Perhaps cash will stay with us for a long time, which is probably wise for us to wish for.

A w przyszłości?

And in the future?

Chyba wszyscy się zgodzimy, że lepsza byłaby taka jak ze Star Treka, niż z twórczości Zeidla.

I think we can all agree that it would be better to have one like in Star Trek than from Zeidl's work.

A, i już tak na marginesie.

Ah, and just on the margin.

Star Trek jest lepszy niż Gwiezdne Wojny.

Star Trek is better than Star Wars.

Dlaczego?

Why?

Ze względu na bardziej zaawansowaną technologię, większy nacisk na postępy społeczne i pokazanie, jak ludzie mogą pracować razem, aby osiągnąć dobro.

Due to the more advanced technology, greater emphasis on social progress, and demonstrating how people can work together to achieve the common good.

No właśnie.

That's right.

Dziękujemy i do usłyszenia.

Thank you and goodbye.