#28 Trybiki machiny emocjonalnej - czyli model emocji w ujęciu DBT

Kurs_na_DBT

Kurs na DBT

Jesteśmy zespołem

We are a team.

terapeutów DBT i opowiadamy

DBT therapists and we tell.

o terapii dialektyczno-behawioralnej

about dialectical behavior therapy

z myślą o osobach

with people in mind

doświadczających dysregulacji emocjonalnej

experiencing emotional dysregulation

a także ich bliskich, terapeutach

and also their loved ones, therapists

i wszystkich, którzy chcą nas posłuchać

and to everyone who wants to listen to us

Robimy ten podcast, bo wiemy,

We are making this podcast because we know,

że terapia DBT jest skuteczna

that DBT therapy is effective

i pomaga w zbudowaniu życia,

and helps in building a life,

wartego przeżycia. Jeśli uważasz,

worth experiencing. If you think,

że to, co robimy, ma sens

that what we do makes sense

możesz nas wesprzeć za pośrednictwem

you can support us through

serwisu Patronite

Patronite service

www.patronite.pl

ukośnik kurs na DBT

slash course on DBT

No to co?

So, what now?

Jedziemy!

Let's go!

Odcinek o emocjonalnej

Episode about emotions.

machinie, a tak konkretnie

the machine, and specifically

o tym, z jakich trybików

about what kind of gears

ta machina emocji się składa

this machine of emotions is composed

A opowiadać

And tell.

o tym będzie Grzegorz

This will be about Grzegorz.

Dzień dobry

Good morning

I Bartek

Dzień dobry

Good morning.

Cześć chłopaki, dawno się nie widzieliśmy w tym składzie

Hi guys, it's been a long time since we've seen each other like this.

Super

Great

W terapii DBT, w umiejętnościach DBT

In DBT therapy, in DBT skills.

nazywa się to model emocji

it's called the model of emotions

Niektórzy z nas

Some of us

nie wskazując palcem

not pointing a finger

reagują

they react

emocjonalnie na słowo model

emotionally to the word model

więc ja będę mówić

so I will be speaking

trybiki machiny emocjonalnej

the gears of the emotional machine

albo puzzle, z których składa się

or puzzles from which it is made

reakcja emocjonalna. No o tym dzisiaj

emotional reaction. That's what today is about.

możemy opowiadać

we can tell stories

Ale na początek chciałabym was zapytać

But first, I would like to ask you.

chłopaki, po co to robić?

Guys, why do it?

Tak serio

Seriously.

No bo ja na przykład parę dni temu

Well, for example, a few days ago I

jadę teraz na wakacje, więc parę dni temu

I'm going on vacation now, so a few days ago

oddawałam Kazika rodzicom

I was returning Kazik to his parents.

Kazik mój pies

Kazik my dog.

No i było mi smutno

And I was sad.

I tak się zastanawiam

And so I am wondering.

No i co tu więcej mówić?

Well, what else is there to say?

Jest młodziec, jest reakcja

There is youth, there is reaction.

Oddaję psa, jest mi smutno

I'm giving away the dog, I'm sad.

Kiedyś się zgubiłam w lesie w nocy

Once I got lost in the woods at night.

To się bałam

I was scared of that.

I...

I po co w tym grzebać?

And why meddle with it?

No bo, taki zrobię spoiler

Well, I'll spoil it like this.

Na tym będzie polegał ten odcinek

This is what this episode will be about.

Po co to robić?

Why do that?

Czemu to jest ważne?

Why is this important?

Zdradzimy wam coś od kuchni

We will reveal something behind the scenes.

Kiedy przygotowywaliśmy się

When we were preparing

do tego odcinka i

to this episode and

myśleliśmy, nagrywamy

we thought, we are recording

odcinek o modelu emocji

episode about the model of emotions

to Emilka powiedziała

She said to Emilka.

O Boże, ale to jest nudne

Oh God, but this is boring.

Teoria nudy

The theory of boredom

Saks, to jest głupie

Saks, this is stupid.

I to jest...

And this is...

Czy to jest w ogóle umiejętność?

Is this even a skill?

A Grzesiu, ty powiedział model emocji

Oh Grzesiu, you said the model of emotions.

To jest fantastyczne

This is fantastic.

To jest...

This is...

Marsza to tak zręcznie

He marches so skillfully.

ukazała soczystość

revealed juiciness

tych treści

these contents

I mieliśmy

And we had

taki mały fight

such a small fight

Tak, ja tego doświadczyłem

Yes, I have experienced that.

A ty tylko tak siedziałeś

And you just sat there.

i patrzyłeś jak na ping ponga, nie?

And you looked at it like it was table tennis, right?

Trochę tak było

It was kind of like that.

Nie wiedziałem jaka jest moja w tym rola, ale

I didn't know what my role was in it, but

obserwowałem

I observed.

i czekałem

and I was waiting

Innymi słowy, mieliśmy pewną dialektyczną różnicę

In other words, we had a certain dialectical difference.

z której postaramy się

from which we will try

dzisiaj zrobić atut

Today make an advantage.

i umiejętną syntezę

and skillful synthesis

bo ja nie ukrywam, że

because I don't hide that

jestem entuzjastą modelu emocji

I am an enthusiast of the model of emotions.

i cieszę się, że nagrywamy

and I'm glad we're recording

ten odcinek, ponieważ

this episode, because

zgadzam się z Kurtem Lewinem

I agree with Kurt Lewin.

że nic nie jest

that nothing is

bardziej praktyczne

more practical

niż dobra teoria

than a good theory

model

to jest świetna rzecz, bo wiecie

this is a great thing, because you know

można spojrzeć tak, że

you can look at it this way that

model to jest rezultat tego, że

this model is the result of the fact that

ktoś użył uważności

someone used mindfulness

obserwował jakiś fragment

he observed some fragment

rzeczywistości, aż

reality, until

zobaczył pewne prawidłowości

he noticed certain patterns

potem je opisał i powiedział

Then he described her and said.

słuchajcie, to chyba

listen, this is probably

działa tak

it works like this

i kiedy dysponujemy takim modelem

And when do we have such a model at our disposal?

to możemy lepiej rozumieć

then we can understand better

jakieś zjawisko, jakiś mechanizm

some phenomenon, some mechanism

a kiedy je

And when is it?

lepiej rozumiemy

we understand better

to nie musimy się go bać

we don't have to be afraid of him

lepiej wiemy jakie trybiki

we know better what gears

jak się kręcą

how they spin

i na który trybik wpłynąć

and which cog to influence

żeby na przykład wyregulować emocje

to regulate emotions, for example

więc ja jestem na stanowisku, że

so I am of the opinion that

znajomość modelu emocji

knowledge of the model of emotions

to jest supermoc

this is a superpower

mi przychodzi do głowy

it comes to my mind

gdy nasz nauczyciel

when our teacher

terapii DBT Alan Frucetti

DBT therapy Alan Frucetti

powtarzał nam powielokroć

he repeated to us multiple times

byśmy pamiętali, że

that we remember that

model to tylko model

it's just a model

i że niektóre modele

and that some models

bardziej odzwierciedlają rzeczywistość

more accurately reflect reality

inne modele

other models

trochę gorzej mogą odzwierciedlać rzeczywistość

they may reflect reality somewhat worse

i jak to w DBT bywa

And as it happens in DBT

nas interesuje

we are interested

skuteczność

effectiveness

użyteczność

usability

i to czy możemy z tego skorzystać

And can we take advantage of this?

w drodze ku zmianie

on the way to change

ja również stoję na stanowisku, że

I also stand by the position that

model emocji

emotion model

czy ta wiedza na temat trybików

Does this knowledge about gears

które się tam kręcą

that are spinning around هناك

to bardzo ułatwia

it makes it very easy

robienie kroków

taking steps

w stronę zmiany

towards change

zmiany reakcji emocjonalnych

changes in emotional reactions

żeby nie było

so that there is not

ja też bardzo lubię model emocji

I also really like the emotions model.

to nie tak, że go nie lubię

It's not that I don't like him.

miałam

I had

wątpliwości

doubts

jak opowiedzieć o nim w taki sposób

how to tell about him in such a way

żeby w formie podcastowej to było

to be in podcast form

przyjazne do słuchania

friendly to listen to

ale odpowiadając na pytanie, które zadałam

but answering the question I asked

myślę o mojej babci, która robiła

I'm thinking about my grandmother, who used to make.

przepyszne pierogi ruskie

delicious Russian dumplings

przepis babci na pierogi ruskie

grandma's recipe for Russian dumplings

to jest wiecie ten przepis rodzinny

this is, you know, that family recipe

w naszej rodzinie

in our family

i ja rozumiem model emocji

I understand the model of emotions too.

jak popatrzenie po kolei co ktoś robi

like watching in order what someone is doing

w tym przepisie, że mu wychodzą takie

In this recipe, that they turn out like this.

a nie inne pierogi

and not other dumplings

jeśli mam taką emocjonalność

if I have such emotionality

i ona mi jakoś przeszkadza w życiu

And she somehow interferes with my life.

to jeśli zrozumiem co jest po środku

So if I understand what is in the middle.

jakie są elementy, czynniki składowe

What are the elements, constituent factors?

tej całej receptury emocjonalnej

this whole emotional recipe

to tak owszem mogę mieć wpływ

Yes, I can have an influence.

na ostateczny wynik

to the final result

jeśli nie wiem jakie są składniki

if I don't know what the ingredients are

i jak to się robi i potrafię tylko zobaczyć

And how is it done, and I can only see it.

jaki jest efekt końcowy

What is the final result?

to nie mogę nic zmienić

I can't change anything.

tak, wtedy jest ryzyko, że pierogi nie wychodzą

Yes, then there is a risk that the dumplings won't turn out.

a ja myślę, nienawidzę gotować

And I think, I hate cooking.

chrzanie to

I don't care.

no albo ta babcia może

Or maybe that grandma can.

uczyć lepienia pierogów

to teach how to make dumplings

w sposób bardzo szczegółowy

in a very detailed manner

bo się okazuje, że każdy pojedynczy krok

because it turns out that every single step

jest ważny, żeby one wyszły tak jak

It is important for them to come out like

je mają wyjść

they are supposed to leave

i my tych kroczków malutkich też

and we also take those tiny steps

potrzebujemy w tym jak

we need this how

poznajemy nasze emocje

we are getting to know our emotions

gdy jakieś te fragmenty

when some fragments

receptury emocjonalnej są nam nieznane

the recipes of emotion are unknown to us

no to jesteśmy mniej skuteczni

Well, we are less effective.

w tym jak z tymi emocjami pracujemy

in how we work with these emotions

ja tak sobie

I'm doing okay.

poradziłam z tym, że wylądowaliśmy z Grzesiem

I coped with the fact that we ended up with Grzesiek.

rozchwialiśmy się na dialektycznej huśtawce

we swayed on the dialectical swing

na bardzo przeciwległych

on very opposite sides

odległych biegunach

distant poles

dramatycznie

dramatically

że obiecałam

that I promised

sobie obudzić w sobie ciekawość

to awaken curiosity within oneself

taką autentyczną ciekawość tego

such an authentic curiosity about this

co jeszcze pomijam w modelu

What else am I missing in the model?

rozumiem

I understand.

no więc chłopaki bardzo was proszę

So, guys, I really beg you.

i mi i słuchaczom

me and the listeners

pokażcie proszę dlaczego to ma sens

please show why this makes sense

a wy posłuchajcie

and you listen

bo naprawdę usłyszycie

because you will really hear

być może to jest ten moment

maybe this is the moment

w którym trzeba wrócić do pytania, które zadałaś

in which you need to return to the question you asked

co w związku z tym, że gdy

what in connection with the fact that when

oddałam psa to miałam smutek

I gave away the dog, and I felt sadness.

co w związku z tym, że zgubiłam się w lesie

What about the fact that I got lost in the woods?

i czułam lęk

and I felt fear

i jak to się ma do modelu emocji

And how does it relate to the model of emotions?

ja bym powiedział, że to ma się

I would say that it is as it is.

tak

yes

że jeżeli w twoich reakcjach emocjonalnych

that if in your emotional reactions

nie było nic dysfunkcjonalnego

there was nothing dysfunctional

nie było żadnej dezadaptacji

there was no maladaptation

to można powiedzieć, że nawet nie musisz

You could say that you don't even need to.

nic z tym robić, bo to wszystko brzmi sensownie

nothing to do about it, because it all sounds reasonable

oddałaś psa, którego kochasz

You gave away the dog you love.

będziesz się z nim rozstawać

you will be parting with him

to jest jakoś jasne, że czujesz smutek

It is somehow clear that you feel sadness.

oczywiście możemy chcieć

Of course we can want.

poznać składniki tej emocji

to understand the components of this emotion

bardziej szczegółowo

more specifically

ale jeżeli nie zamierzasz z tym w żaden sposób pracować

but if you don't intend to work on this in any way

to nawet powiedziałbym, że

I would even say that

można sobie odpuścić

you can let it go

i to wtedy się robi taka teoria

and that's when such a theory is made

która jest jakimś dodatkiem

which is some kind of addition

zupełnie nie niezbędnym

completely unnecessary

do tego, żeby żyć

to live

ale jeżeli

but if

chcesz się zaangażować w zmianę

do you want to get involved in change

i jakkolwiek

and however

tak jak rozmawialiśmy w naszym odcinku

as we discussed in our episode

wstępnym do tego modułu

preliminary to this module

jak chcemy jakoś emocje

how we want emotions in some way

wymodulować, jakoś je usynchronizować

modulate them, somehow synchronize them

skalibrować

calibrate

to wtedy znajomość modelu emocji

then knowledge of the model of emotions

jest tutaj kluczowa

is key here

bo nie mówisz w którym momencie

because you don't say at which moment

w którym miejscu

in which place

co zrobić, jak wpłynąć

what to do, how to influence

żeby doszło do jakiejś zmiany

in order to bring about some change

słuchajcie, ja nawet mam przed sobą

Listen, I even have in front of me.

otwartą ulotkę

open brochure

z podręcznika do treningu umiejętności

from the skills training textbook

pod tytułem model emocji

titled Model of Emotions

i przyznam, że też

and I must admit, me too

rozumiem autentycznie

I genuinely understand.

reakcję Milki

Milka's reaction

która w pierwszym momencie nie była zachwycona

which at first was not thrilled

ja uczciwie powiem, że też kiedy pierwszy raz

I will honestly say that when I first...

zobaczyłem ten model emocji

I saw this model of emotions.

wow, to jest wielkie

wow, this is big

i rzeczywiście

and indeed

tu jest dużo strzałek

there are a lot of arrows here

boxów, to jest dość

boxes, that is quite

przytłaczające, dopóki nie

overwhelming, until not

rozumiemy elementów składowych

we understand the components

tych puzelków, które tutaj mamy

these puzzles that we have here

i chyba nawet

and maybe even

łatwiej jest to ogarnąć

it's easier to grasp it

kiedy możemy to zobaczyć w formie wizualnej

When can we see it in a visual form?

więc jeśli macie podręcznik

so if you have a textbook

i możecie go teraz otworzyć

and you can open it now

otwórzcie go

open it

na modelu emocji

on the model of emotions

jak patrzę na ten model

when I look at this model

to teraz mi się skojarzyły takie rysunki

That reminded me of such drawings now.

z fizyki, jak się rysowało prąd

from physics, how to draw current

i tam były jakieś takie dziwne znaczki

And there were some strange marks.

ja nigdy tego nie zrozumiałam

I never understood that.

i pewnie też dlatego tak reaguję

And probably that's why I react like that.

ale mam też myśl, że

but I also have the thought that

posłuchajcie o tych elementach składowych, bo absolutnie

listen to these components, because absolutely

się Grzesiu zgadzam, jak już rozumiesz te elementy składowe

I agree with you, Grzesiu, once you understand these components.

umiesz pod nie podłożyć jakieś przykłady

Can you provide some examples for them?

ze swojego życia, to nagle wszystko

from your life, suddenly everything

staje się jasne, no więc posłuchajcie

It becomes clear, so listen up.

z czego składa się emocja

What is emotion made of?

z jakich puzelków

from what puzzles

składa się ta machina reakcji emocjonalnej

this machine of emotional reaction is composed

ja dorzucę do

I will contribute to

tego swój głos, że jak

this your voice, that how

ja patrzę na model

I am looking at the model.

to czuję ogromne uprawomocnienie

I feel a tremendous empowerment.

jak złożonym

as complex

mechanizmem jest reakcja emocjonalna

the mechanism is an emotional reaction

zobaczcie, że czasami nasi pacjenci

"See that sometimes our patients"

mówią nam, czy my sami to słyszymy

they tell us, whether we hear it ourselves

taki tekst

such a text

przestań się smucić

stop being sad

przestań się złościć

stop getting angry

już się tak nie martw

don't worry like that anymore

tak jakby to było takie proste

as if it were that simple

emocja była czymś

the emotion was something

prostym, łatwym i przyjemnym

simple, easy, and pleasant

z tego modelu dowiadujemy się mnóstwa

From this model, we learn a lot.

ciekawych niuansów

interesting nuances

tak bym powiedział

that's what I would say

z czego

from what

według mnie wniosek jest taki

In my opinion, the conclusion is this.

że nasze reakcje emocjonalne

that our emotional reactions

są bardzo złożonym

they are very complex

i skomplikowanym zjawiskiem

and a complicated phenomenon

i nie ma co upraszczać

and there's no need to simplify it

że to wystarczy coś

that it will be enough for something

przestać robić

stop doing

żeby na emocje wpłynąć

to influence emotions

czasem jest takie pytanie

Sometimes there is such a question.

czemu ty się tak zachowujesz

Why are you acting like that?

no to właśnie posłuchajcie

Well, just listen.

czemu?

why?

żeby opowiadać o modelu

to talk about the model

i o jego poszczególnych składowych

and its individual components

i puzelkach

and in puzzles

to poprosimy cię Emilka o to żebyś nam w tym trochę

So we ask you, Emilka, to help us a little with this.

pomogła

helped

i żebyś była takim głosem

and for you to be such a voice

przykładu z życia wziętego

an example taken from life

bardzo chętnie

with great pleasure

Wiktoria o zgubieniu się w lesie

Wiktoria about getting lost in the woods.

brzmi dobrze?

Sounds good?

tak z tych które jakoś braliśmy pod uwagę

Yes, those that we somehow considered.

ona jest bardzo spoko

She is really cool.

dobra słuchajcie nie wiem ile lat temu

Alright, listen up, I don't know how many years ago.

ale już dosyć sporo

but that's already quite a lot

na obozie harcerskim

at the scouting camp

jestem w roli drużynowej

I am in the role of a team member.

jestem ze swoją przyboczną

I am with my assistant.

jest noc

It is night.

i właśnie zorganizowałyśmy ognisko

And we just organized a bonfire.

w lesie

in the forest

przyrzeczenie harcerskie takie bardzo ważne

the scout promise is very important

bardzo uroczyste ognisko

very solemn campfire

tak lokalizacyjnie to było tak że była droga

So locationally, it was like there was a road.

i od drogi trzeba było pójść 100 metrów

And from the road, you had to walk 100 meters.

do lasu i tam było to miejsce

to the forest and there was that place

no i pech chciał

Well, bad luck wanted it.

że ani ja nie jestem obdarzona

that neither am I endowed

darem dobrej orientacji

a gift of good orientation

w terenie ani moja kochana

in the field neither my dear

była przyboczna Asia którą serdecznie pozdrawiam

There was an assistant Asia whom I warmly greet.

też nie jest obdarzona tym darem

she is also not endowed with that gift

no i ognisko

and the bonfire

się tam odbyło cała drużyna sobie

the whole team took place there for themselves

poszła my zostałyśmy

She left, we stayed.

we dwie jako dwie najstarsze

we two as the two oldest

członkinie tej drużyny w ogóle

members of this team at all

cała reszta była

the rest was

pod naszą opieką zagasiłyśmy

Under our care, we extinguished.

ognisko tam pozabierałyśmy

We took the bonfire there.

rzeczy no i ruszyłyśmy

things, and we set off

w drogę powrotną ja szłam za Asią

On the way back, I was walking behind Asia.

Asia prowadziła miałyśmy do przejścia

Asia was leading, we had to cross.

100 metrów do drogi no i tak po około

100 meters to the road, and so about.

500 metrach zorientowałyśmy się

We realized after 500 meters.

że drogi nie ma

that there is no road

jest środek lasu ciemna noc

It is the middle of the forest, a dark night.

po deszczu więc wszystko jeszcze jest mokre

After the rain, everything is still wet.

no i my nie wiemy gdzie jesteśmy

well, we don't know where we are

która była godzina

What time was it?

okolice drugiej

around two o'clock

trzeciej w nocy

three o'clock in the morning

czuję ten dreszcz na plecach

I feel that shiver down my back.

no i co

Well, what?

co by to było

What would that be?

który to puzelek

which is the puzzle

w naszym modelu tak tu cię musimy

In our model, we have to include you here.

zatrzymać bo ja od razu chciałem żebyś mówiła dalej

Stop because I immediately wanted you to keep talking.

co się stało dalej ale faktycznie

What happened next, but really?

tu robimy stop bo właśnie nam

here we stop because we just

dałaś pretekst do tego

you gave a pretext for this

żeby opowiedzieć o pierwszym

to tell about the first

puzelku tym puzelkiem jest

this puzzle is a puzzle

zdarzenie pobudzające

stimulating event

czyli

that is

uczymy się

we are learning

z tego takiej

from this such

prawdy chcę powiedzieć

I want to tell the truth.

o emocjach że

about emotions that

one nie pojawiają się w próżni

They do not appear in a vacuum.

musi się pojawić jakiś

Something must appear.

czynnik zdarzenie

event factor

które tę emocję

which emotion

określoną wyzwoli

defined liberates

kiedy uczymy

when we learn

o tych zdarzeniach pobudzających

about these stimulating events

to staramy się pokazać

we are trying to show

że ich jest

that there are

naprawdę dużo

really a lot

różnych rodzajów

various types

rozumiem że zdarzenie pobudzające to jest to

I understand that the stimulating event is this.

że nie wiem jaka jest droga do domu

that I don't know the way home

więc uruchamia się jakaś reakcja emocjonalna

so some emotional reaction is triggered

albo kopniesz mnie przypadkiem w kostkę

or you might accidentally kick me in the ankle

lub nie przypadkiem i uruchamia się

or perhaps not accidentally and it starts up

reakcja emocjonalna albo przypomnę

emotional reaction or I will remind you

sobie ojejku zawstydzające wspomnienie

oh dear, an embarrassing memory

macie w głowie różne zawstydzające

You have various embarrassing things in your mind.

wspomnienia no to przypomnę sobie to

memories, so I will remind myself of that.

wspomnienie i jedzie reakcja emocjonalna

memory and an emotional reaction

dokładnie tak to jest zdarzenie pobudzające

exactly, it is a stimulating event

dokładnie tak i to zdarzenie pobudzające

exactly, and it is an exciting event

może mieć charakter wewnętrzny

it may be of an internal nature

czyli z twoich

so from your

przykładów które podałaś to może być

the examples you provided could be

jakaś moja myśl która mi się w głowie

some thought of mine that comes to my mind

pojawiła to może być

It could have appeared.

jakieś doznanie w ciele które się

some sensation in the body that is

we mnie pojawiło i ono wyzwoliło

It arose within me and it liberated.

we mnie reakcję emocjonalną czyli na przykład odkrywam

"I have an emotional reaction, for example, I discover."

że chce mi się siku a jestem na safari

that I need to pee and I'm on safari

i jeszcze przez 10 godzin nie mogę

and I still can't for another 10 hours

i jedzie reakcja emocjonalna strachu

and an emotional reaction of fear is coming

albo złości nie

either anger or not

bardzo dobre przykład

very good example

chyba

probably

więc wszystko o czym możemy pomyśleć

so everything we can think of

dzieje się w naszym wnętrzu w naszym umyśle

it is happening within us in our mind

i w naszym ciele

and in our body

zdarzeniami pobudzającymi są także okoliczności

Stimulating events are also circumstances.

zewnętrzne zobaczcie jak często

external see how often

reagujemy pod wpływem

we react under the influence

tego co robi

what he does

ktoś w naszym otoczeniu

someone in our surroundings

na przykład

for example

osoba z którą w danym momencie

the person you are with at the moment

rozmawiam mówi coś

I'm talking, he/she is saying something.

co mnie wzbudza emocjonalnie

what evokes emotions in me

albo robi coś co mnie wzbudza emocjonalnie

either does something that emotionally moves me

oglądam w telewizji

I am watching on television.

program informacyjny

information program

i tam dowiaduję się o jakimś

and there I find out about some

bardzo niepokojącym wydarzeniu

very disturbing event

które miało miejsce w świecie

which took place in the world

to jest również bodziec który wyzwala we mnie emocje

This is also a trigger that evokes emotions in me.

czyli dzieje się albo coś

so something is happening or not

na zewnątrz mnie co wywołuje emocje

outside of me that evokes emotions

albo wewnątrz mnie

or inside me

czyli odczucie z ciała myśl lub inna emocja

So, a feeling from the body, thought, or another emotion.

i to też wywołuje emocje

and this also evokes emotions

okej czyli mamy pierwszy puzelek

Okay, so we have the first piece of the puzzle.

zdarzenie pobudzające

stimulating event

no i jak tak myślę

Well, as I think about it...

chłopski rozum to mnie to już wystarcza

Peasant common sense is enough for me.

jest zdarzenie pobudzające

it is a stimulating event

jest emocja wszystko jasne

It's an emotion, everything is clear.

no ale okazuje się że nie

But it turns out that no.

co po drodze Grzesiu

What's on the way, Grzesiu?

drugi trybik drugi puzelek

second gear second puzzle

to zgodnie z modelem emocji

It is in accordance with the model of emotions.

uwaga bądź świadomość

attention be aware

innymi słowy

in other words

żeby powstała emocja

to evoke an emotion

potrzebujemy

we need

zarejestrować naszymi zmysłami

że faktycznie

that indeed

doszło do zdarzenia pobudzającego

an incident has occurred that is stimulating

w tym przykładzie

in this example

wyobrażam sobie że był moment

I imagine there was a moment.

w którym zdałaś sobie sprawę

when you realized

że o kurde zgubiliśmy się

oh damn, we got lost

i gdyby tego puzelka

and if that puzzle piece

zabrakło

there was a lack

mogłabyś nie zdawać sobie sprawy

you might not realize

że się zgubiłam

that I got lost

emocja nie powstałaby

the emotion would not have arisen

gdybym się zamyśliła mogłabym iść

If I were to ponder, I could go.

za Asią jeszcze przez 5 minut

For Asia for another 5 minutes.

i nie miałabym reakcji lęku

and I wouldn't have a reaction of fear.

która we mnie powstała bo bym

which arose in me because I would

nie zauważyła że idziemy za długo

She didn't notice that we were going for too long.

dokładnie

exactly

innymi słowy jeśli nasze zmysły nie zarejestrują

in other words if our senses do not register

i nie mamy zdarzenia pobudzającego

and we do not have a triggering event

np. nie wiem boisz się burzy

For example, I don't know if you are afraid of storms.

ale śpisz

but you are sleeping

i nie zauważyłaś że jest burza

And you didn't notice that there is a storm.

bo spałaś nie wystraszysz się burzy

Because you were sleeping, you won't be scared of the storm.

albo ktoś powie

or someone will say

coś przykrego

something unpleasant

ale akurat zerwało ci połączenie

but your connection just got dropped

i nie słyszałeś tej kwestii

And you didn't hear that question.

nawet jeżeli to miało miejsce

even if it took place

wciąż nie zaistnieje kolejny puzelek w układance

the next piece in the puzzle will still not materialize

ja gdy słucham

I when I listen

o tym elemencie modelu

about this element of the model

to zawsze mam taką myśl

I always have that thought.

kurcze to jest w sumie dosyć oczywiste ale poczekajcie

Crap, this is pretty obvious, but wait a second.

przyjdzie taki moment kiedy pokażemy

There will come a moment when we will show.

dlaczego to ważne żeby jednak na to zwrócić uwagę

Why it is important to pay attention to this after all.

dobra

good

szłam tym lasem

I was walking through the forest.

idziemy

we are going

zauważyłam że idziemy

I noticed that we are going.

za długo

too long

i co dalej jaki kolejny puzel

And what next, what’s the next puzzle?

się pojawił w mojej reakcji

appeared in my reaction

w twojej opowieści gdy

in your story when

idziesz tym ciemnym lasem

you are going through that dark forest

mi już tyle czasu i orientujesz się

I've been here for so long, and you know what's going on.

że tej drogi nie ma

that this road does not exist

to twój umysł zaczyna

it's your mind that begins

to jakoś interpretować

to interpret it somehow

no tak

well yes

zakładam że twoja interpretacja

I assume that your interpretation

nie brzmiała jej cudownie

it didn't sound wonderful to her

ale przygoda spacer

but an adventure walk

marzyłam

I dreamed.

marzyłam o tym żeby w środku nocy

I dreamed of this happening in the middle of the night.

wędrować mokrym lasem

wander through a wet forest

najprawdopodobniej twój umysł

most likely your mind

zinterpretował tą sytuację

he interpreted this situation

znacznie inaczej podejrzewam

I suspect it significantly differently.

że tam się pojawiły myśli dotyczące

that thoughts concerning appeared there

zagrożenia albo jakichś

threats or something

niebezpieczeństw które

dangers that

czyhają w ciemnym lesie

they lie in wait in the dark forest

no tak oczywiście pierwsza myśl była taka zgubiłyśmy się

Well, of course, the first thought was that we got lost.

i to była

and that was

interpretacja

interpretation

niewesoła czyli to nie było

not cheerful, that means it wasn't

zgubiłyśmy się przygoda hura

We got lost, adventure hurray!

tylko to było zgubiłyśmy się

only we got lost

kurcze możemy nie znaleźć drogi

Darn, we might not find the way.

to jest niebezpieczne

this is dangerous

tak tam była taka interpretacja

Yes, there was such an interpretation there.

czyli jesteśmy w tym punkcie

so we are at this point

naszego modelu gdzie wskazujemy

our model where we indicate

na znaczenie jakie

on what significance

ma nasz umysł

it has our mind

w interpretowaniu zdarzeń pobudzających

in interpreting stimulating events

w zależności od tego

depending on that

czy przyjdzie nam do głowy myśl

Will the thought come to our minds?

oceniająca tą sytuację

assessing this situation

tak czy inaczej

anyway

to od tego będzie dalej dużo zależało

It will depend a lot on that.

jaka będzie moja

what will my

reakcja emocjonalna

emotional reaction

bo gdyby mi się pojawiła myśl

because if a thought appeared to me

że to ekscytujące

that it is exciting

i przyjemne że w środku nocy

and pleasant that in the middle of the night

wędruje ciemnym lasem

wanders through the dark forest

pozdrawiam wszystkich którzy tak mogą

I greet all those who can do that.

mieć a podejrzewam że są osoby które

"to have, and I suspect that there are people who"

tak mogą zinterpretować tą sytuację

Yes, they can interpret this situation that way.

to z pewnością

for sure

emocje będą inne

the emotions will be different

niżeli wtedy kiedy ktoś pomyślił

than when someone thought

o mój boże

oh my god

co się teraz ze mną wydarzy

What will happen to me now?

umrę i nie wiem co jeszcze

I will die and I don't know what else.

się wydarzy w tym ciemnym lesie

will happen in this dark forest

no tak gdybym szła z osobą w której byłam

Well, if I were with the person I was with.

zakochana to mogłabym pomyśleć

In love, I could think.

ekstra ekstra

extra extra

teraz wreszcie

now finally

będzie okazja żeby się do siebie

there will be an opportunity to get to know each other

jakoś zbliżyć zakumplować mocniej

somehow get closer, strengthen the friendship

no tak a ja pomyślałam po prostu

Well, I just thought.

zgubiłyśmy się niedobrze

We've gotten lost, not good.

niedobrze żeby

not good for

podać inny przykład to wyobraźmy sobie sytuację

to give another example, let's imagine a situation

w której idziecie ulicą

which you are going down the street

i w oddali widzicie tłum ludzi

And in the distance, you see a crowd of people.

który to tłum

which is the crowd

jest przepełniony emocjami

is filled with emotions

który jest trochę głośny

which is a bit loud

i tu zachodzi pytanie

And here the question arises.

co sobie myślicie

What do you think?

ja myślę sobie super tam się coś dzieje

I think to myself, something great is happening there.

może jest to jakaś impreza albo pochód

maybe it's some kind of event or parade

albo jakiś ekscytujący wypadek

or some exciting incident

lecę to zobaczyć

I'm going to see.

i pojawia się za tą interpretacją

and appears behind that interpretation

reakcja emocjonalna ekscytacji

emotional reaction of excitement

ok Grzegorz a gdybyś miał

Okay Grzegorz, and if you had...

ty pomyśleć o czymś innym to co byś uznał

What would you consider if you thought about something else?

wyobrażam można sobie pomyśleć

I can imagine one might think.

kurcze oni świetnie się bawią

Darn, they are having a great time!

w swoim towarzystwie

in his company

i chyba nie będę im przeszkadzał

And I guess I won't bother them.

bo to może być niezręczne

because it might be awkward

i wyobrażam sobie że mogę wtedy poczuć

and I imagine that I can then feel

onieśmielenie

embarrassment

skrępowanie

constraint

ja pomyślałem

I thought.

że tam mogą właśnie

that they can just there

trwać jakieś zamieszki albo jakiś

to be some unrest or some

konflikt

conflict

dwóch grup ludzi

two groups of people

czy ktoś tam

is anyone there?

nie wyciągnie za chwilę jakiegoś kija

He won't pull out some stick in a moment.

i nie zacznie kogoś lać po plecach

and won't start hitting someone on the back

ja bym się tego wystraszył

I would be scared of that.

ok zobaczcie jakie to jest ciekawe

ok, see how interesting this is

dokładnie ta sama sytuacja

exactly the same situation

i trzy różne osoby mogłyby mieć

and three different people could have

zupełnie różne interpretacje

completely different interpretations

i de facto to te interpretacje

and in fact these interpretations

sprawiłyby że ja bym poczuła ekscytację

they would make me feel excitement

jak Grześ o nieśmielenie

like Grześ about shyness

a Bartek jakiś rodzaj lęku

Bartek has some kind of fear.

a nie samo zdarzenie pobudzające

and not just the stimulating event

w mojej opowieści

in my story

zanim zaczęłam się bać

before I started to be afraid

to najpierw musiałam zgubić drogę

First, I had to get lost.

uświadomić sobie to

to realize it

i interpretować jako zagrożenie

and interpret as a threat

to już mamy trzy puzzle

We already have three puzzles.

co jeszcze dodamy

What else shall we add?

puzzle czwarty

fourth puzzle

czynniki podatności

vulnerability factors

można powiedzieć

it can be said

że to na ile dana sytuacja

that it depends on how given the situation

nas wzbudzi

it will evoke us

zależy od tego

it depends on that

jak tego dnia się czujemy

how we feel that day

i na ile

and how much

nasza podatność biologiczna została

our biological vulnerability has been

już wzbudzona

already awakened

innymi słowy

in other words

jak na przykład masz dzisiaj nasze ciało

for example, how you have our body today

czy jesteśmy wyspani

Are we well-rested?

czy jesteśmy najedzeni

Are we full?

czy jesteśmy zdrowi

Are we healthy?

i w dobrym humorze

and in a good mood

a może to jest taki dzień

maybe it is such a day

a raczej noc

or rather night

kiedy gubimy się w lesie

when we get lost in the forest

jesteśmy głodni

we are hungry

zmęczeni

tired

bolą nas nogi

Our legs hurt.

dokładnie tak było

exactly так было

byłam głodna

I was hungry.

byłam bardzo niewyspana

I was very sleep-deprived.

bo to nie była pierwsza noc zarwana

because it wasn't the first sleepless night

byłam zmęczona

I was tired.

i harcerze jeszcze noszą sztuce

And the scouts still carry the art.

takie wiecie wysokie skarpetki

such you know high socks

i one były całkowicie też mokre

And they were completely wet too.

bo były tam wysokie mokre trawy

because there were tall wet grasses there

i to wszystko faktycznie

And that's really everything.

no czyniło mnie dużo bardziej podatną

It made me much more susceptible.

na intensywną reakcję emocjonalną

to an intense emotional reaction

jakbym była wyspana, najedzona

as if I were well-rested and well-fed

i zrelaksowana

and relaxed

oj to mogłabym zareagować zupełnie inaczej

Oh, I could have reacted completely differently.

mogłabym nawet właśnie się

I could even just be.

podekscytować tą sytuacją

excite this situation

myślę Grzesiu jeszcze o takim aspekcie

I think, Grzesiek, about such an aspect.

że ja się w życiu dużo gubię

that I often get lost in life

i wcześniej przed tym

and earlier before that

zdarzeniem już się parę razy zgubiłam tak

I've gotten lost a few times like that.

że to naprawdę było

that it was really

bardzo nieprzyjemne i się bardzo bałam

very unpleasant and I was very scared

i zastanawiam się czy to

and I'm wondering if this

też tu ma znaczenie

it also matters here

jak najbardziej

absolutely

możemy powiedzieć, że czynniki podatności

we can say that the factors of vulnerability

to zarówno takie

it's both such

które plasują się

which rank

w niedalekiej przeszłości

in the near past

ale też takie z bardziej odległej

but also those from a more distant one

przeszłości, to znaczy czy to doświadczenie

the past, that is, whether it is experience

przypomina nam jakieś nasze

it reminds us of something of ours

wcześniejsze doświadczenie

prior experience

szczególnie nieprzyjemne

particularly unpleasant

jakie były twoje wcześniejsze

What were your earlier ones?

doświadczenia zgubienia się?

experiences of getting lost?

to jest osobiste pytanie

This is a personal question.

nieprzyjemne i dosyć straszne

unpleasant and quite scary

okej

okay

i też nauczyłam się w nich, że nie mogę sobie ufać

And I also learned in them that I cannot trust myself.

bo nie umiem znaleźć drogi, po prostu

because I can't find the way, simply

i to faktycznie może być

and that can actually be

czynnik podatności

vulnerability factor

z dalekiej przeszłości kiedy ta sytuacja

from distant past when this situation

przypomina nam wcześniejsze

it reminds us of earlier

nieprzyjemne doświadczenie

unpleasant experience

i kiedy być może

and when maybe

traumatyczne doświadczenie

traumatic experience

to czyni nas bardzo podatnymi

it makes us very vulnerable

i może sprawiać, że siła

and may cause strength

naszej reakcji emocjonalnej

our emotional reaction

jest istotnie większa

is significantly larger

a w przypadku osób wysoko wrażliwych

and in the case of highly sensitive individuals

z dysregulacją emocjonalną

with emotional dysregulation

pewna podatność

a certain vulnerability

biologiczna już na dzień dobry

biological right from the start

jest obecna

she is present

przykład może będzie prosty czy trywialny

the example may be simple or trivial

ale ilustruje to

but it illustrates this

na przykład sytuacja gdy

for example, a situation when

ktoś był kiedyś pogryziony przez psa

someone was once bitten by a dog

i dzisiaj

and today

jego zdarzeniem pobudzającym jest

his triggering event is

widok szczekającego psa

the sight of a barking dog

i taka osoba reaguje lękiem

and such a person reacts with fear

czynnikiem podatności

vulnerability factor

tym odległym o którym mówisz

that distant one you are talking about

jest wówczas to, że ktoś

is then that someone

na przykład w dzieciństwie był dotkliwie pogryziony

for example, in childhood he was severely bitten

i to go czyni podatnym

and this makes one susceptible

na to, że zareaguje emocjonalnie

to react emotionally

na widok szczekającego psa

at the sight of a barking dog

czyli mamy czwarty puzzle

So we have the fourth puzzle.

który dokładamy

which we add

do tych części składowych

to these components

reakcji emocjonalnej

emotional reaction

czynniki podatności

vulnerability factors

różne aspekty, które w tym danym momencie

various aspects that at this particular moment

czynią mnie bardziej wrażliwą

make me more sensitive

podatną na reakcję emocjonalną

prone to emotional reactions

i to bardzo często jest biologia

and very often it is biology

czyli głódnie, wyspanie, ból

so hunger, sleepiness, pain

i tym podobne

and similar things

to jest to co się wydarzyło przed chwilą

this is what just happened

że przed chwilą coś jeszcze mnie zdenerwowało

That something else just annoyed me.

na przykład

for example

i to co się wydarzyło w dalszej przeszłości

and what happened in the further past

co w tej sytuacji czyni mnie bardziej

What in this situation makes me more...

podatną na lęk

susceptible to anxiety

dodałbym do tego jeszcze to

I would add this to that as well.

że poza biologią

that apart from biology

w tych nieodległych czynnikach podatności

in these nearby factors of vulnerability

to mogą być też po prostu

they can also just be

stresujące, nieprzyjemne

stressful, unpleasant

wydarzenia, które wydarzyły się

events that happened

tego samego dnia

that same day

wyobrażam sobie, że nawet jeśli

I imagine that even if

nasza biologia tego dnia byłaby fajna

Our biology class that day would be great.

ale na przykład tego dnia

but for example that day

przemoczyłby nas deszcz

the rain would have soaked us

pogoniłaby nas burza

a storm would chase us away

uciekalibyśmy przed dzikiem

we would run away from the wild boar

i zwaliłoby się przed nami drzewo

and a tree would have fallen down in front of us

a dodatkowo

and additionally

mielibyśmy nieprzyjemną

we would have an unpleasant

rozmowę z zastępową

conversation with the deputy

to można

it is possible

sobie wyobrazić, że to uczyniłoby nas

imagine that it would make us

bardziej podatnymi, bardziej wrażliwymi

more susceptible, more sensitive

na taką sytuację

to such a situation

Dobra, to wiemy już, że byłam

Okay, so we already know that I was.

w lesie, zgubiona

in the forest, lost

z interpretacją, że się zgubiłam

with the interpretation that I got lost

miałam tego wszystkiego świadomość

I was aware of all of this.

byłam też

I was too.

zmęczona, głodna i przemoczona

tired, hungry, and soaked

i czy już

and is it already

to był moment, kiedy zaczęłam czuć lęk

It was the moment when I started to feel fear.

czy jeszcze nie?

Not yet?

Bartek? Tak

Bartek? Yes.

w piątym naszym elemencie i piątym naszym

in our fifth element and our fifth

puzelku przechodzimy już do

Puzzle, we are now moving on to

emocji. Okej

emotions. Okay

Chcę powiedzieć, że wszystkie te rzeczy, o których

I want to say that all these things, about which

mówiliśmy dotąd, ja bym powiedział, że

we have been talking until now, I would say that

to taki przedsionek emocji

it's like a vestibule of emotions

wszystko, co jakoś do emocji, do reakcji

everything that relates to emotions, to reactions

emocjonalnej prowadzi. Czyli to jest

emotional lead. So this is

moment, w którym zaczyna się

the moment when it begins

ta właściwa reakcja emocjonalna

the appropriate emotional response

i to jest u nas dopiero piąty

And this is only our fifth one.

puzel, a za to bardzo duży

puzzle, and for that very large

A do tego

And to that

możemy dodać jeszcze jedną rzecz

We can add one more thing.

nie zawsze te kostki

not always these cubes

domina, przewracają się

the domina, they are falling over

jedno po drugiej, czasami

one after another, sometimes

emocja robi skrót

emotion makes a shortcut

i przeskakuje któryś element

and it skips some element

przykładowo

for example

myślę sobie o sytuacji, kiedy

I'm thinking about the situation when

wejdziemy zagapieni na

we will enter distractedly at

przejście dla pieszych

pedestrian crossing

i usłyszymy klakson zbliżający się

and we will hear the approaching horn

do nas ciężarówki

to us trucks

to niekoniecznie, żeby

not necessarily that

poczuć strach, musimy

we must feel fear

zinterpretować tą sytuację

interpret this situation

pod tytułem, ojej

under the title, oh dear

to jest wielka ciężarówka z cementem

This is a big truck with cement.

która może mnie rozsmarować

which can smash me

prawdopodobnie

probably

nasz organizm może przeskoczyć

our body can jump

element interpretacji

element of interpretation

i od razu od zdarzenia pobudzającego

and immediately from the triggering event.

przeskoczyć do bardzo

jump to very

silnej reakcji emocjonalnej

strong emotional reaction

no tak, i jak pędzi na mnie

Well, and how it's rushing at me.

wielka ciężarówka z cementem

big truck with cement

to moje czynniki podatności

these are my vulnerability factors

też nie mają znaczenia, ja się przestraszę

it doesn't matter, I will be scared

niezależnie od tego, czy się wyspałam

regardless of whether I have slept well

tego dnia, czy nie

that day, or not

dokładnie

exactly

jesteśmy gotowi, piąty puzel

we are ready, the fifth puzzle

reakcja emocjonalna

emotional reaction

to moja uwaga jest taka, że to jest duży

My observation is that this is big.

puzel

puzzle

składający się z podpuzzli

composed of sub-puzzles

jeśli tak się da nazwać

if it can be called that

mamy właściwą reakcję emocjonalną

we have the right emotional reaction

która składa się

which consists of

z kilku części

composed of several parts

dla ułatwienia dzielimy je sobie

To make it easier, we will divide them among ourselves.

na te części

for these parts

reakcji emocjonalnej, które wydarzają się

emotional reactions that occur

wewnątrz

inside

wewnątrz mnie

inside me

i rozróżniamy także

and we also distinguish

te części, które są

those parts that are

widoczne przez

visible through

zewnętrznego obserwatora

external observer

i to co się dzieje w środku i nie widać

and what happens inside and is not visible

i to co ja wyrażam na zewnątrz

and what I express on the outside

więc z zewnątrz da się to zobaczyć

so it can be seen from the outside

dokładnie

exactly

zacznijmy od wewnętrznych, co nie widać, a się dzieje

Let's start with the internal, what is not visible, but is happening.

po pierwsze nie widać tego

First of all, it's not visible.

że w naszym mózgu

that in our brain

dochodzi do pewnych reakcji

certain reactions occur

reakcji związanych

related reactions

z neuroprzekaźnikami

with neurotransmitters

z aktywnością elektryczną mózgu

with the electrical activity of the brain

nie widać tego

you can't see it

że

that

wiele naszych organów wewnętrznych

many of our internal organs

również reaguje

also reacts

nasze serce, które

our heart, which

bije szybciej lub wolniej

beats faster or slower

nasze płuca, które

our lungs, which

oddychają szybciej lub wolniej

they breathe faster or slower

nasz przewód pokarmowy

our digestive tract

czasem nawet nasz pęcherz

sometimes even our bladder

moczowy, który sprawia, że

urinary, which makes

musimy biec do toalety, bo jesteśmy

we have to run to the bathroom because we are

w lęku albo w napięciu

in fear or in tension

warto wspomnieć

it's worth mentioning

tutaj, że to co pomiędzy mózgiem

here, that what is between the brains

a organami wewnętrznymi

and internal organs

to jest ta część

this is the part

naszego ciała, którą nazywamy

our body, which we call

autonomicznym układem nerwowym

autonomic nervous system

i nie chcę się

and I don't want to

tu nad nim rozwodzić wielce, bo

we shouldn't dwell too much on it, because

podczas odcinka

during the episode

na temat umiejętności TIP

on the subject of TIP skills

wydaje mi się, że to Kaja

I think it's Kaja.

zrobiła świetną psychoedukację

she did great psychoeducation

z tego zakresu czym jest autonomiczny

What is autonomous in this context?

układ nerwowy, a on jest

the nervous system, and it is

nieodzowną częścią naszej reakcji emocjonalnej

an essential part of our emotional response

No i jak myślę sobie

Well, I think to myself...

o sobie w tym lesie

about yourself in this forest

to nie wiem co się działo w moim mózgu

I don't know what was happening in my brain.

są to procesy, do których nie mam dostępu

These are processes that I do not have access to.

że zachodzą, ale już

that they are taking place, but already

na poziomie mojego układu nerwowego to

at the level of my nervous system, it is

pamiętam, że miałam takie

I remember that I had such things.

ogólne przyspieszenie, przyspieszenie

general acceleration, acceleration

bicia serca, słyszałam to

heartbeat, I heard it

serce, miałam przyspieszony oddech

heart, I had rapid breathing

miałam napięte mięśnie

I had tense muscles.

gotowe do ruchów

ready for moves

miałam gęsią skórkę

I had goosebumps.

nie wiem w sumie czemu, ale była

I don't really know why, but there was.

i zimny pot na plecach

and a cold sweat on my back

i taką reakcję

and such a reaction

którą bym opisała

which I would describe

słowem mobilizacja

the word mobilization

mobilizacja całego organizmu

mobilization of the entire body

ewidentnie twoje ciało zareagowało

Clearly, your body reacted.

ewidentnie

evidently

co jeszcze się stało w tej reakcji?

What else happened in this reaction?

to zabiera nas

it takes us away

do kolejnego puzelka

to the next puzzle

prawdopodobnie to co opisujesz

probably what you are describing

to były doznania cielesne

those were physical sensations

czyli to co możemy

so that is what we can

namacalnie odczuć

tangibly feel

podczas

during

wydarzania się

events happening

emocji

emotions

w zasadzie dlatego nazywamy je

basically that's why we call them

niekiedy uczuciami

sometimes with feelings

bo to jest coś co faktycznie czujemy

because it is something we actually feel

wewnętrznie

internally

to jest ta właśnie niezwykła rzecz

this is that extraordinary thing

którą czujemy gdy się boję

which we feel when I am afraid

to ja wiem że się boję bo mam to coś

I know that I am afraid because I have that something.

to jest trochę w brzuchu, trochę w klatce piersiowej

it's a bit in the stomach, a bit in the chest

a jak jestem zakochana

And what if I am in love?

to też mam to coś trochę w brzuchu

I have that something a bit in my stomach too.

trochę w klatce, trochę w energii mojego ciała

a little in the cage, a little in the energy of my body

ale to jest właśnie

but that is just

ten jakiś zespół dziwnych

that some kind of strange band

objawów, które dla mnie składają się

symptoms that for me consist of

w odczucie zakochania

in the feeling of falling in love

w odczucie strachu, w odczucie ekscytacji

in the feeling of fear, in the feeling of excitement

i kiedy przyjrzymy się temu

And when we take a closer look at it

dokładniej to zaobserwujemy

more precisely, we will observe this

że każda

that each

emocja ma pewien charakterystyczny

Emotion has a certain characteristic.

zestaw doznań

set of experiences

cielesnych

bodily

co byście określili, co jest dla was

What would you define as what is for you?

charakterystyczne kiedy boicie się

Characteristic when you are afraid.

ścisk

squeeze

w brzuchu

in the stomach

ja bym powiedział że to jest

I would say that it is

jakiś rodzaj rozedrgania dłoni

some kind of trembling of the hands

i spocone dłonie

and sweaty palms

mi się bardzo pocą dłonie

My hands sweat a lot.

ja mam też ścisk

I also have a squeeze.

w gardle

in the throat

ścisk

squeeze

w klatce piersiowej

in the chest

a niekiedy też takie uczucie jakby

and sometimes also such a feeling as if

naelektryzowania i tego że

electrification and that

ciało jest

the body is

jak mocno naładowana bateria

how fully charged the battery is

i to są doznania

and these are experiences

jakaś druga emocja?

any other emotion?

popatrzmy na wstyd

let's look at shame

o ja bardzo wiem co się dzieje

Oh, I know very well what is happening.

ja mam takie piekące ciepło, które mi się rozlewa

I have this burning warmth that spreads through me.

od klatki piersiowej w stronę twarzy

from the chest towards the face

na policzki i czoło

on the cheeks and forehead

i to jest połączone z takim odruchem

and this is connected with such a reflex

opuszczenia głowy

head drop

i ja jak się zawstydzam

And I, how I get embarrassed.

to mi się to dzieje

This is happening to me.

i bardzo tego nie lubię

and I really don't like it

to jest takie niemiłe

This is so rude.

świetnie to opisałaś

You described it wonderfully.

ja mam coś takiego takie uczucie jakby

I have something like this feeling as if

mnie zasysało do środka

It sucked me in.

tak jakbym się kurczył

it's like I'm shrinking

do wnętrza

to the interior

dodam jeszcze

I'll add more.

że to co dzieje się przy okazji

that what happens on the occasion

doznań cielesnych

bodily sensations

odzwierciedla jedną z istotnych funkcji

reflects one of the essential functions

emocji

emotions

to działanie nas do działania

it motivates us to act

możemy powiedzieć, że emocja

we can say that emotion

pozwala nam

allows us

zebrać zasoby organizmu

to gather the resources of the body

przygotowując grunt

preparing the ground

do potrzebnego działania

to the necessary action

i to w zasadzie robi

and that essentially does it

taki bardzo dobry wstęp

such a very good introduction

do kolejnego puzelka

to the next puzzle

czyli do puzelka impulsy

so to the puzzle impulses

do działania

to action

który w naszym modelu jest

which in our model is

wyróżniony jest

is distinguished

istotnym elementem całej reakcji

an essential element of the entire reaction

emocjonalnej

emotional

ja szczerze powiem, że to jest coś czego mnie

I honestly say that this is something that I...

nauczyła terapia DBT

DBT therapy taught.

bym w pracy z pacjentami zwracał uwagę

I would pay attention while working with patients.

na ten element

for this element

na impulsy

to impulses

nauczyłem się, że impulsy są

I learned that impulses are

nieodzowną częścią reakcji emocjonalnej

an indispensable part of the emotional reaction

każda emocja ma specyficzny

each emotion has a specific

dla siebie zestaw impulsów

a set of impulses for oneself

przygotowujących do działania

preparing for action

i ważne dla mnie było

and it was important to me

kiedy zorientowałem się, że na impulsy

"when I realized that to impulses"

mamy dość mały wpływ

we have a rather small influence

w zasadzie żaden

essentially none

na sam impuls

to the very impulse

tak, impuls zmienić trudno

Yes, it's hard to change an impulse.

ale uwaga

but attention

możemy pracować nad tym, żeby na niego

we can work on it so that it becomes for him

nie reagować

do not react

czyli jeśli się bardzo zezłoszczę

so if I get really angry

pokłócę się na przykład z Grzesiem

I will argue with Grzesiek, for example.

o scenariusz odcinka

about the episode script

i bardzo się zezłoszczę

and I will get very angry

to mam impuls do tego

I have an impulse for that.

żeby go ocenić, żeby na niego nakrzyczeć

to evaluate him, to yell at him

żeby mu nie odpisać na wiadomość

to not reply to his message

od razu się we mnie pojawia

it immediately appears in me

taki impuls

such an impulse

i na to nie mam wpływu

I have no control over that.

dlatego wydaje się to nawet sensowne

that's why it even seems sensible

i prawomocne

and final

że gdy człowiek czuje złość

that when a person feels anger

to przeżywa takie impulsy

he experiences such impulses

które właśnie opisałaś

which you just described

a kiedy się zgubię w lesie w nocy

And what if I get lost in the woods at night?

i tam te wszystkie rzeczy się dzieją

and all those things happen there

co wam opowiedziałam

what I told you

to mam impuls do tego żeby

I have the impulse to do that.

tak działać szybko i chaotycznie

to act quickly and chaotically

żeby wiecie tak szukać, szukać

so that you know to search, to search

chodzić, chodzić, idźmy tam, idźmy tam

walk, walk, let's go there, let's go there

chodźmy, chodźmy, nie stójmy w miejscu

Let's go, let's go, don't stand still.

trzeba działać

It is necessary to act.

na impuls nie mam wpływu

I have no influence on the impulse.

ale mam wpływ na to czy

but I have an influence on whether

za nim podążę czy nie podążę

whether I will follow him or not

ja podążyłam

I followed.

szybko i chaotycznie chodziłam po lesie

I was walking quickly and chaotically through the forest.

jak się spodziewacie

as you expect

to nie doprowadziło do rozwiązania

it did not lead to a resolution

no bo chyba trzeba też powiedzieć, że

Well, I suppose we also need to say that...

nie zareagować na impuls

not react to the impulse

jest też dość trudno

it is also quite difficult

to wymaga wprawy, to wymaga

it requires practice, it requires

uważności, to wymaga

It requires attention.

stopu

alloy

zatrzymania się i zdecydowania

stopping and deciding

by nie reagować pod wpływem impulsu

to not react on impulse

to ja dam znać z OFU

I'll let you know from OFU.

że patrzę na model i widzę

that I look at the model and see

że panowie opowiedzieli

that the gentlemen told

o tej części wewnętrznej

about this internal part

aspekty reakcji emocjonalnej, czyli to co nie widać

aspects of emotional reaction, meaning what is not visible

z zewnątrz tylko dzieje się w środku

From the outside, only what happens inside.

człowieka, w środku człowieka dzieją się zmiany w mózgu

In a person, changes are happening in the brain.

zmiany w układzie nerwowym

changes in the nervous system

dzieją się doznania cielesne i dzieją się

There are bodily experiences happening, and they are happening.

impulsy do działania, tego się nie da zobaczyć

impulses to act, this cannot be seen

a co się da zobaczyć

What can be seen?

w reakcji emocjonalnej

in an emotional reaction

możemy zobaczyć

we can see

na przykład kolejny puzelek

for example another puzzle

czyli formy

that is forms

czasu reakcji emocjonalnej

time of emotional reaction

na początek

to begin with

mimikę i

mimicry and

postawę ciała

body posture

mimika

mimicry

pokażę ci jak wygląda moja twarz

I will show you what my face looks like.

a ty opisz

and you describe

Emilia teraz lekko rozchyliła

Emilia now slightly parted.

usta, lekko

lips, slightly

ściągnęła brwi i szerzej otwarła

She furrowed her brows and opened wider.

oczy i mój umysł

eyes and my mind

odcyfrowuje ten wyraz

decodes this word

mimiczny jako zdziwienie

facial expression as surprise

ale połączone chyba też z takim

but connected also with such

zaskoczeniem

with surprise

to był strach Grzesiu

That was fear, Grzesiu.

ale ja nie jestem aktorką tylko psycholożką

but I am not an actress, I am a psychologist

więc no

so, well

mogła ci się pomylić

She might have confused you.

trochę strachu było tam widać

There was a bit of fear visible there.

prowadzi nas do kolejnej istotnej funkcji

leads us to another important function

emocji jaką jest

an emotion that is

komunikacja naszego doświadczenia

communication of our experience

emocjonalnego dla otoczenia

emotional for the environment

ale też dla nas

but also for us

samych czasami

sometimes alone

patrząc na czyjąś twarz

looking at someone's face

w ułamku sekundy jesteśmy

in a fraction of a second we are

w stanie trafnie bądź

in a position to hit or be

nietrafnie

incorrectly

pomyśleć i zorientować się co ktoś

to think and realize what someone

czuje. Charlie Swenson

I feel. Charlie Swenson

jeden z nauczycieli DBT opisuje

one of the DBT teachers describes

taką sytuację, że możemy

such a situation that we can

podjechać do ronda i z odległości

approach the roundabout and from a distance

20 metrów

20 meters

w trakcie deszczu zobaczyć

to see during the rain

twarz innego kierowcy

the face of another driver

próbującego włączyć się do ruchu

trying to merge into traffic

przez słabe

through weak

oświetlenie i być może przymgloną

lighting and maybe foggy

szybę jesteśmy w stanie

we are able to handle the glass

znaleźć jego wyraz mimiczny twarzy

to find his facial expression

i niekiedy zorientować się czy ta osoba

and sometimes realize whether this person

nas wpuści na rondo czy nie

Are we allowed to enter the roundabout or not?

wpuści. To się dzieje

let in. It is happening.

momentalnie i

momentarily and

co ciekawe

what's interesting

nasza twarz jest jednym z

our face is one of

najbardziej unerwionych obszarów

the most innervated areas

naszego ciała prawdopodobnie

our body probably

właśnie dlatego, że komunikacja

just because of the communication

naszych doświadczeń emocjonalnych

our emotional experiences

odgrywa bardzo istotną

plays a very important role

rolę dla naszego gatunku.

the role for our species.

Właśnie pomyślałem o tym, że chwilę

I just thought about the fact that for a moment.

przed naszym spotkaniem

before our meeting

spotkaliśmy się wspólnie na lunch

we met together for lunch

w jednym miejscu i

in one place and

ta lunchownia jest taka, że

this lunchroom is such that

można się dosiąść do innych osób przy stoliku

You can sit down with other people at the table.

i zauważyłem, że był taki

And I noticed that there was such a thing.

moment, kiedy ktoś wziął tacę z jedzeniem

the moment when someone took the tray with food

i oceniał do kogo się może

and assessed to whom it may concern

przysiąść i

sit down and

pomyślałem sobie, że też ta ocena

I thought to myself that this grade too.

być może przebiega na podstawie

perhaps it is based on

postawy ciała osób, które tam siedzą

the postures of the people sitting there

że nasz mózg jakoś

that our brain somehow

zdaje się podejmować decyzję czy ta

It seems to be making a decision whether this

podstawa ciała jest zachęcająca

The base of the body is encouraging.

czy nie zachęcająca. Czy ona mówi

Isn't it encouraging? Does she speak?

zapraszam, usiądź i zjedz

I invite you, sit down and eat.

ze mną, czy raczej mówi jem.

with me, or rather I am talking.

Ok, czyli to co w reakcji emocjonalnej

Okay, so this is what in the emotional reaction.

widzimy z zewnątrz

we see from the outside

to są formy wyrazu, ekspresji

these are forms of expression

emocji i to nam pokazuje twarz

emotions and that shows us the face

i to nam pokazuje całe ciało.

And it shows us the whole body.

Jakby Asia patrzyła

As if Asia was looking.

na moją twarz i ciało w tym lesie

on my face and body in this forest

to by zobaczyła

she would see it

ekspresję mimiczną lęku

the facial expression of fear

i zobaczyłaby ciało, które się boi.

and she would see a body that is afraid.

Ciało, które się rusza szybko, dynamicznie

A body that moves quickly, dynamically.

nerwowo, chaotycznie

nervously, chaotically

które jest spięte.

which is tense.

A z kolei gdybyś zaczęła

And conversely, if you started

mówić, to może

to speak, maybe

coś w twoim głosie również

something in your voice too

wskazywałoby na to, że

it would indicate that

jesteś w pobudzeniu

you are in excitement

emocjonalnym. Jak słuchałem

emotional. When I was listening

Grzegorza, który mówił, że w

Grzegorz, who said that in

lunchowni ktoś mówi łagodnym głosem

Someone is speaking in a gentle voice at lunch.

tak, przysiądź się do mnie, czekam

Yes, come sit with me, I'm waiting.

na ciebie, wraz z głosem

for you, along with the voice

jem.

I am eating.

Już sama jakość

Just the quality itself.

tego głosu nam wyraża

this voice expresses to us

kontent emocjonalny.

emotional content.

Więc ważnym fragmentem modelu

So an important part of the model.

jest też to co mówimy

there is also what we say

i najpierw zwracam uwagę na to

And first, I draw attention to that.

jak mówimy, co się dzieje

As we say, what's happening?

z naszym głosem, ale oczywiście

with our voice, but of course

też ogromne znaczenie ma to

it also has enormous significance

co mówimy, bo przecież nasze reakcje

what we say, because after all our reactions

emocjonalne to nie tylko ekspresja

Emotional is not just expression.

poprzez ciało, ale poprzez

through the body, but through

komunikowanie wprost.

direct communication.

Co czujemy, jak

What do we feel, how

się czujemy, poprzez próbę

we feel ourselves, through the attempt

ponazywania tego co

naming what

w ciele, co w umyśle, co w doznaniach,

in the body, what in the mind, what in the sensations,

co w emocjach, żeby ten

What about emotions, so that this

komunikacyjny fragment

communication fragment

o którym mówił Grzegorz

about which Grzegorz was talking

właśnie go wyrazić.

just to express it.

Mogłam była powiedzieć, wiesz

I could have said, you know.

Asia, boję się.

Asia, I'm scared.

Nie zrobiłam tego, bo byłam w roli

I didn't do it because I was in a role.

przełożonej,

superior,

a wiem, że lęk jest zaraźliwy i nie

I know that fear is contagious and not

chciałam Asi zarażać lękiem,

I wanted to infect Asia with fear,

ale już w innej sytuacji radości

but already in a different situation of joy

chętnie mówię, tak się cieszę,

I gladly speak, I am so happy.

żeby tą radością móc

to be able to have that joy

trochę kogoś zarazić.

to infect someone a little.

Ważnym fragmentem

An important fragment

tego puzla wydaje

this puzzle seems

mi się to,

I like it,

by nasze słowa były

that our words would be

jakoś ujednolicone

somehow standardized

z naszą twarzą, głosem i ciałem.

with our face, voice, and body.

Zobaczcie, że

See that

to jest pewien kłopot, kiedy

this is a certain problem when

ja na twarzy mam

I have on my face

wyrysowany lęk, a mówię

drawn fear, and I say

nie boję się.

I am not afraid.

I wtedy druga osoba

And then the other person.

może być trochę zaskoczona.

She might be a little surprised.

I w głębi serca

And in the depths of the heart

wiedzieć, że jednak się boisz.

to know that you are still afraid.

To co widać, to jest

What is visible is this.

ekspresja mimiczna,

facial expression,

to jest postawa ciała,

this is a posture,

to są moje słowa

these are my words

i co jeszcze widać w reakcji emocjonalnej

And what else can be seen in the emotional reaction?

z zewnątrz?

From the outside?

Kolejny wyraźny

Another clear one.

z zewnątrz element,

element from the outside,

czyli działanie.

so action.

Znów idziemy w kierunku

We are going in the direction again.

jednej z podstawowych funkcji

one of the basic functions

emocji, czyli

emotions, that is

przygotowania nas do podjęcia działania

preparing us to take action

i zainicjowania go.

and initiate it.

Można powiedzieć, że

One could say that

emocje ewoluowały

emotions have evolved

właśnie po to, żeby

just for the sake of

wywoływać w nas działania

to evoke actions within us

niezbędne do przeżycia.

essential for survival.

Trochę jak system

A bit like a system.

wczesnego reagowania,

early response,

który jest niekiedy szybszy od naszego myślenia

which is sometimes faster than our thinking

i naszych interpretacji.

and our interpretations.

Jak popatrzymy

If we look

na łaciński rdzeń

to the Latin core

leżący u podstaw słowa

underlying the word

emocja, czyli

emotion, that is

emovere, znaczy w zasadzie

to remove, essentially means

tyle co poruszać.

so much to move.

Poruszać w przód albo

Move forward or

poruszać w głąb.

to move deeper.

Czyli chcesz powiedzieć, że

So you want to say that

jeżeli ja czuję złość i mam impulsy

if I feel anger and have impulses

do tego, żeby komuś walnąć w twarz

to hit someone in the face

i to robię,

and I do it,

to to jest część modelu emocji?

Is this a part of the emotion model?

Tak, można powiedzieć,

Yes, one could say,

że to część modelu emocji,

that it is part of the emotion model,

którym impuls do działania

which is the impulse to act

przeradza się w działanie.

It transforms into action.

Ok.

Okay.

Jak widzę tygrysa, to uciekam.

When I see a tiger, I run away.

Lęk jest po to, żebym uciekła.

Fear is there for me to escape.

Jak widzę ochydną rzecz,

When I see something ugly,

to się odsuwam.

I am pulling away.

Wstręt jest po to, żebym się odsunęła.

Disgust is meant to make me pull away.

Jak widzę piękną osobę,

When I see a beautiful person,

to się zakochuję.

I'm falling in love.

I zakochanie jest po to, żebym

And falling in love is for me to...

z tą osobą...

with that person...

No wiecie co.

Well, you know what.

To może wracając do

So maybe returning to

twojej historii w lesie, Milka,

your story in the forest, Milka,

pamiętasz jakie działanie

do you remember what action

uruchomiła twoja emocja?

Did your emotion trigger it?

Pamiętam i to było

I remember and it was.

działanie absolutnie spójne z impulsami,

action absolutely consistent with impulses,

których doświadczałam,

which I experienced,

bo wtedy jeszcze nie umiałam ich zaobserwować.

because at that time I still couldn't observe them.

Czyli chodziłam szybko i chaotycznie

So I was walking quickly and chaotically.

po lesie,

through the forest,

działałam bez namysłu,

I acted without thinking.

co potęgowało

what intensified

nasze gubienie się.

our losing ourselves.

I pogubiłyśmy się

And we got lost.

tylko coraz bardziej,

only more and more,

podążając za tą emocją

following that emotion

i nie poddając refleksji,

and not reflecting,

że te impulsy,

that these impulses,

których doświadczam,

which I experience,

nie pomagają mi rozwiązać problemu.

They don't help me solve the problem.

Więc ułaziłyśmy szybko po tym lesie.

So we quickly walked through the forest.

Ciekawostka jest taka, że

The interesting thing is that

miałyśmy na sobie mundury harcerskie,

we were wearing scout uniforms,

jakieś tam polary, ja miałam jeszcze gitarę na plecach

some polar things, I still had a guitar on my back

i jeszcze miałyśmy taki wielki,

and we also had such a big one,

mosiężny krzyż harcerski,

brass scout cross,

który ważył chyba z 8 kilo,

which weighed about 8 kilos,

a łaziłyśmy po tym lesie dwie godziny,

and we wandered through that forest for two hours,

więc

ja się tak pamiętam,

I remember it like that,

tak miałam ręce z tyłu za tą gitarą

Yes, I had my hands behind that guitar.

i tak trzymałam ten krzyż

And so I held this cross.

w sensie dosłownym

in a literal sense

i przenośnym, ciążący mi.

and metaphorical, burdening me.

Mam tysiąc pytań,

I have a thousand questions,

ale nie zadam żadnego.

but I won't ask any.

I tu domykamy

And here we close.

omawianie tego dużego puzla

discussing this large puzzle

reakcji emocjonalnej.

emotional reaction.

Reakcji emocjonalnej, która składa się z tego,

Emotional reaction, which consists of this,

czego nie widać z zewnątrz

what cannot be seen from the outside

i to są zmiany w mózgu,

and these are changes in the brain,

w układzie nerwowym, doznania cielesne

in the nervous system, bodily sensations

i impulsy do działania.

and impulses to act.

I reakcja emocjonalna składa się z tego,

And the emotional reaction consists of this,

co widać z zewnątrz.

what is visible from the outside.

To jest to, co pokazuje moja twarz,

This is what my face shows.

moje ciało, co mówią moje słowa

my body, what my words say

i co ja robię w formie działań.

And what am I doing in the form of actions?

Zamykamy reakcję emocjonalną.

We are closing the emotional reaction.

Jak ona się wykonała?

How did she perform?

Czy coś jeszcze jest

Is there anything else?

ważnego

important

w całym tym łańcuchu

in this entire chain

emocji?

emotions?

To ja sobie wyobrażam, że my te wszystkie

I imagine that we will do all of these.

rzeczy, o których teraz Emilia opowiedziałaś,

the things that Emilia just told you about,

zamykamy w pudełeczko,

we're closing it in a little box,

obwiązujemy wstążeczką

we tie it with a ribbon

i na szczycie zawiązujemy taką piękną

And at the top, we tie such a beautiful one.

kokardę.

the bow.

I ta kokarda to jest następny puzel.

And that bow is the next puzzle.

To jest nazwa emocji.

This is the name of the emotion.

To jest ten moment, w którym

This is the moment when

temu naszemu reagowaniu

to our response

nadajemy jakąś nazwę.

we give it a name.

Można powiedzieć, że przykładamy łatkę.

One could say that we are applying a patch.

Czyli mówimy,

So we're saying,

doświadczamy, uzmysławiamy

we experience, we realize

sobie, że to był lęk.

to myself that it was fear.

To jest lęk.

This is fear.

Że to był wstyd.

That it was a shame.

Że to było poczucie winy.

That it was a sense of guilt.

I to jest ten moment, w którym

And this is the moment when

poprzez samo nazwanie mojej reakcji

by simply naming my reaction

emocjonalnej

emotional

ja uzyskuję fragment

I obtain a fragment.

regulacji. No tak, my długo

regulations. Well, we have been here for a long time.

opowiadamy tę historię

we are telling this story

łańcuch mojej reakcji emocjonalnej,

the chain of my emotional reaction,

ale faktycznie to dopiero jest moment,

but actually, this is just the moment,

kiedy ja w ogóle jestem w stanie zdać sobie sprawę

when am I even able to realize

z tego, co czuję

from what I feel

i mogę to też przeoczyć.

And I can also overlook that.

Mogę nie zauważyć. I akurat

I might not notice. And just then.

wtedy, w tamtej sytuacji, ja nie

then, in that situation, I did not

zauważyłam, że się boję. Ja nie miałam takiej refleksji

I noticed that I am afraid. I didn't have such a reflection.

ojejku, boję się, to może wpływać

Oh dear, I'm scared, it could have an impact.

na moje zachowanie. W ogóle

about my behavior. Not at all.

tego nie zauważyłam.

I didn't notice that.

Bartek zawiązał kokardkę,

Bartek tied a bow.

czyli już koniec.

so it's the end.

Moglibyśmy zakończyć w tym miejscu,

We could finish here.

ale wtedy nie dojechalibyśmy

but then we wouldn't have made it

do końca modelu emocji.

to the end of the model of emotions.

A jednak.

And yet.

Zostało jeszcze kilka emocjonujących

There are still a few exciting ones left.

składników.

ingredients.

Moim zdaniem.

In my opinion.

Kolejny z nich to

Another one of them is

następstwa emocji.

consequences of emotions.

Zakładamy,

We assume,

że kiedy emocja

that when the emotion

już w nas powstanie,

it will arise within us,

to powoduje to pewne

this causes some

skutki. Coś nam to robi

consequences. It does something to us

w nasz system percepcji

in our system of perception

i przetwarzania informacji.

and processing of information.

Mi się to kojarzy z takimi filmami

It reminds me of such movies.

gangsterskimi, może pamiętacie.

gangster-like, you may remember.

Jest taka scena, że policjant

There is a scene where a policeman

zatrzymuje samochód, pokazuje odznakę i mówi

He stops the car, shows his badge, and says.

policja, przejmuje ten samochód.

The police are seizing this car.

I dla mnie to jest trochę tak, że

And for me, it's a bit like this that

złość czasami może

anger can sometimes

przejąć nasz system przetwarzania informacji.

take over our information processing system.

Albo smutek może

Or sadness maybe.

przejąć nasz system przetwarzania informacji.

take over our information processing system.

Albo strach może przejąć

Or fear can take over.

nasz system przetwarzania informacji.

our information processing system.

Ja chyba wiem o czym ty mówisz, bo

I think I know what you're talking about because

ja w tej konkretnej sytuacji miałam

I had in this specific situation

to takie coś, że tak idziesz

It's like this thing where you just go.

i tak uważnie patrzysz tylko, wypatrujesz

And so you are looking carefully, just keep an eye out.

gdzie jest ta ścieżka, czy ja znam tą siatkę,

where is that path, do I know that net,

aha, to chyba jest to drzewo.

Ah, this must be that tree.

Z jednej strony miałam

On one hand, I had

fokus tylko na to,

focus only on this,

ale z drugiej strony miałam też

but on the other hand, I also had

fokus, taką czujność,

focus, such vigilance,

że tutaj trzasnęła gałązka. I tak ja robiłam

that a twig snapped here. And that's what I did

trzasnęła gałązka.

A branch snapped.

A tam jakiś cień zobaczyłam

And there I saw some shadow.

i też się tak wystraszyłam. Ja teraz tak

I was also so scared. I'm like that now.

podryguję na krześle. I rozumiem,

I wiggle on the chair. And I understand,

że ty o tym mówisz, że

that you are talking about it, that

ponieważ czułam ten strach,

because I felt that fear,

to byłam bardzo czujna

I was very vigilant.

na różne sygnały,

to various signals,

które mi pomagały znaleźć drogę,

which helped me find the way,

ale które też trochę ten strach napędzały.

but which also fueled that fear a bit.

Dokładnie tak.

Exactly so.

Marshall Linehan mówi o tym, że emocje kochają

Marshall Linehan says that emotions love.

same siebie, czyli

same ourselves, that is

zmieniają naszą percepcję w taki

they change our perception in such a way

sposób, że

way that

na przykład strach uwrażliwia

for example, fear sensitizes

nas na rejestrowanie

us for registration

innych bodźców związanych ze

other stimuli related to

strachem. Dokładnie tak jak

with fear. Just like that

opisałaś, kiedy się boję,

you described when I am afraid,

jestem bardziej wrażliwy na inne

I am more sensitive to others.

bodźce, które mogą stanowić zagrożenie.

stimuli that may pose a threat.

Kiedy jestem wkurzony,

When I am angry,

ja wiem, że jak jestem wkurzony,

I know that when I'm angry,

to nagle moim zdaniem wszyscy kierowcy

So suddenly, in my opinion, all drivers.

na drodze to kretyni.

On the road, they are idiots.

Nagle, wiecie, ci sami kierowcy,

Suddenly, you know, the same drivers,

ale moja percepcja została

but my perception has remained

przechwycona przez emocje

captured by emotions

złości. I ta emocja się tak

anger. And that emotion is so

odnawia i odnawia, nie? Bo ten kierowca

It renews and renews, doesn't it? Because that driver...

jeszcze to zrobi, a tamten brzydko wygląda

He'll still do it, and the other one looks ugly.

i to za każdym razem

and every time

ci odpala nową reakcję złości.

She triggers a new reaction of anger.

Dokładnie. Można powiedzieć,

Exactly. One could say,

że nasza percepcja działa wtedy

that our perception works then

stronniczo, tendencyjnie

biased, tendentious

i nawet za marszą Linehan

and even for Linehan's march

można powiedzieć to zdumiewające,

It can be said that it is astounding.

że emocja w ogóle

that emotion in general

kiedykolwiek wygasa. Może nie kręci się

whenever it expires. Maybe it's not spinning.

bez końca. Faktycznie.

Endlessly. Indeed.

Mogłoby, jak taka reakcja

It could be, like such a reaction.

niekończąca się. Perpetuum mobile,

endless. Perpetuum mobile,

samopodtrzymująca się.

self-sustaining.

Myślę, że każdy z nas doświadczył

I think that each of us has experienced.

właśnie takiej serii,

just such a series,

czy takiej przedłużającej się

or such a prolonged

reakcji emocjonalnej. Na przykład

emotional reaction. For example

zakochania i tylko widzę te plusy

falling in love and I only see the positives

i każdy kolejny plus odpala

And each subsequent plus activates.

mi nowe plusy i zamyka oczy

"I have new pluses and closes his eyes."

na minusy tej drugiej

on the downsides of the second one

osoby. Fajny przykład.

people. Nice example.

Ok, następstwa.

Okay, consequences.

W moim przypadku to było zawężenie uwagi,

In my case, it was a narrowing of attention,

czujność

vigilance

i gotowość

and readiness

na różne czyhające

lurking in various ways

ewentualne niebezpieczeństwa.

potential dangers.

Ok, podaliśmy przykłady w jaki

Okay, we provided examples of how.

sposób następstwa danej emocji

the way a given emotion follows

sprawiają, że mamy tą

they make us have this

emocję jakoś powtórzoną,

an emotion somehow repeated,

przedłużającą się.

prolonged.

Ale zdarza się,

But it happens,

że

that

pojawia się coś innego.

Something else is appearing.

Czyli pojawia się inna emocja.

So another emotion appears.

I tak mogłoby być

And it could be like that.

w moim przypadku. Wydaje mi się, że akurat

In my case. It seems to me that right now

tak nie było.

It was not like that.

Ale mogłoby być tak, że ponieważ byłam

But it could be that because I was

w roli przełożonej, w roli drużynowej,

in the role of a supervisor, in the role of a team leader,

w związku z tym, że byłam

due to the fact that I was

z Asią w lesie

with Asia in the forest

i się przestraszyłam, mogłabym

and I got scared, I could have

poczuć wstyd. Bo mogłabym być

to feel shame. Because I could be

nauczona, że

taught that

wódz się nie boi.

The chief is not afraid.

jakbym zaobserwowała, że się boję,

if I noticed that I am afraid,

mogłabym poczuć wstyd jako

I could feel shame as

reakcję na emocje. Jako emocje na

reaction to emotions. As emotions to

emocje. I to wtedy byłaby

emotions. And that would be then

emocja wtórna. Bo czasem

secondary emotion. Because sometimes

tak się dzieje, że w toku

it happens that in the course

życia uczymy się

we learn from life

reagować na jakąś emocję inną

react to some other emotion

emocją. Mogłabym też,

emotion. I could also,

gdyby moja historia życia była

if my life story were

trochę inna, nauczyć się na

a little different, to learn on

strach, reagować

fear, to react

złością. Mogłabym być

with anger. I could be

wychowywana na przykład w takim duchu,

raised in such a spirit,

że to coś bardzo złego się bać,

that it is very bad to be afraid,

że nie wolno się bać. I wtedy

that one must not be afraid. And then

zamiast bać, uruchamiałabym złość

Instead of being afraid, I would channel my anger.

i mogłabym zacząć krzyczeć na Asię. I mówić jej

and I could start yelling at Asia. And tell her

oj, bez sensu, że za tobą

Oh, it's pointless that I'm behind you.

poszłam, przez ciebie się zgubiłyśmy,

I went, because of you we got lost.

już nigdy ci nie zaufam. I wtedy jakby

I will never trust you again. And then as if

ta złość mogłaby

that anger could

w ogóle przyćmić moją reakcję

to totally overshadow my reaction

strachu. Wtedy mówilibyśmy o

fear. Then we would be talking about

emocji wtórnej. Emocji, która

secondary emotions. Emotions that

pojawia się w odpowiedzi na emocje.

It appears in response to emotions.

Czy można wówczas

Is it possible then?

powiedzieć, że pewnym następstwem

to say that a certain consequence

reakcji

reaction

pierwotnej jest emocja wtórna?

Is the primary one a secondary emotion?

Tak i

Yes, and

ja tak rozumiem, że to jest

I understand that this is

bardzo ważne, jeśli tak mamy, żeby sobie

It is very important, if we have it, to take care of ourselves.

z tego zdać sprawę,

to realize this,

bo mogłabym

because I could

chcieć wyregulować moją złość

want to regulate my anger

i to by nic

and that would mean nothing

nie dało, bo to trzeba wyregulować strach.

It didn't work because it needs to be adjusted fear.

Żeby zniknął i strach,

So that fear disappears too,

i złość.

and anger.

Mogłabym chcieć wyregulować

I might want to adjust.

wstyd, no ale znowu

shame, well but again

tym pierwotnym

this original

problemem, uruchamiaczem reakcji jednak

the problem, however, is the trigger for the reaction

był strach. I to nim trzeba się

There was fear. And that's what you need to deal with.

zająć, żeby umiejętnie wyregulować

to take, in order to skillfully adjust

emocje. Taką parą

emotions. Such a couple

emocji, o której ja często

emotion that I often

myślę, żeby zilustrować emocje

I think to illustrate emotions.

pierwotną i wtórną, to

primary and secondary, that

jest złość, która

there is anger that

szybko przekształca się w poczucie winy,

quickly turns into a sense of guilt,

że poczułem złość.

that I felt anger.

Jeżeli zostałem wychowany, czy

If I was raised, then

nauczyłem się, że nie należy się złościć

I learned that one should not get angry.

i złość jest czymś złym,

and anger is something bad,

to gdy uruchomi mi się

when it starts for me

reakcja złości, to

an angry reaction, that is

zaraz jej efektem, następstwem,

immediately as a result of it, a consequence,

może być poczucie winy.

there may be a feeling of guilt.

Albo ja pomyślałam o innym przykładzie,

Or I thought of a different example,

jeśli ktoś ci już kilka razy dotkliwie

if someone has already hurt you several times painfully

złamał serce, to

broke my heart, it

jak zaczynasz zauważać, że ktoś ci się podoba,

how to start noticing that you like someone,

że się w kimś zakochujesz, to automatycznie

that you fall in love with someone, it automatically

możesz poczuć strach. I już

You can feel fear. And that's it.

nawet nie czujesz tego zakochania,

you don't even feel that love,

czy fascynacji, tylko czujesz strach.

Is it fascination, or do you just feel fear?

Może dodam, że Charlie Swenson

Maybe I'll add that Charlie Swenson

mówi taką ilustrację,

he gives such an illustration,

która może pomagać nam

which can help us

orientować się,

to orient oneself

z którymi pierwotnymi emocjami możemy

with which primary emotions can we

mieć trudność. I kiedy od razu

to have difficulty. And when right away

wskakuje nam na nią jakaś emocja

Some emotion jumps onto us.

wtórna, on mówi

secondary, he says

przypomnij sobie klimat przy stole

remember the atmosphere at the table

w domu rodzinnym

in the family home

i przypomnij sobie, które emocje były,

and remember which emotions were there,

które emocje miały przerąbane.

which emotions were screwed over.

Czy mówiło się

Did it use to be said?

o cóż ty taki smutny,

why are you so sad,

albo może mówiło się

or maybe it was said

o złość, piękności szkodzi,

Oh, anger harms beauty,

albo może jakaś inna emocja

or maybe some other emotion

spotykała się z

was meeting with

unieważnieniem albo zawstydzeniem

nullification or embarrassment

i nierzadko potem ta

and often then this

emocja szybko jest zastępowana

the emotion is quickly replaced

emocją wtórną.

secondary emotion.

Dobra wiadomość jest taka, jeśli byście się trochę

The good news is that if you would just a little bit...

w tym zgubili i nie wiedzieli co jest pierwsze, co jest drugie

they lost track of it and didn’t know what was first and what was second

i w ogóle o co chodzi,

And what is it all about anyway?

że jak się model emocji

that when modeling emotions

sobie rozrysuje, czyli na jakąś

I'll sketch it out for myself, that is, for some.

konkretną sytuację, wezmę te elementy, o których

the specific situation, I will take the elements that

opowiadamy, zaraz je jeszcze podsumujemy.

We are telling, we will summarize them shortly.

Jeśli macie pomarańczowy podręcznik

If you have the orange textbook.

treningu umiejętności, to rzućcie

skills training, just throw it away

okiem na ulotkę Regulacja Emocji 5.

A look at the Regulation of Emotions 5 leaflet.

Jeśli macie Instagrama, to

If you have Instagram, then

Kaja, mam nadzieję, że coś wymyśliłaś,

Kaja, I hope you came up with something.

żeby dopomóc naszym słuchaczom.

to assist our listeners.

Warto popatrzeć. Natomiast

It's worth a look. However,

jeśli w jakiejś sytuacji,

if in some situation,

kiedy wydarzyła wam się emocja,

when did an emotion happen to you,

przejdziecie przez ten model i rozpiszecie sobie

You will go through this model and write it down for yourselves.

tak jak ja swoją sytuację ze zgubieniem się

just like my situation with getting lost

w lesie, to się zorientujecie.

In the forest, you will figure it out.

Czy to jest emocja pierwotna, czy to jest

Is this a primary emotion, or is it

wtórna, jak to od

secondary, as it from

początku do końca

from beginning to end

przemyślicie, to wam z tego

You will think about it, and you will get something out of it.

wyjdzie. Że może tam

It will come out. That maybe there.

zaraz się zaczęła jakaś kolejna reakcja i to tak naprawdę

soon some other reaction started and it really was

nią się trzeba zająć.

She needs to be taken care of.

Jaki jest finał

What is the finale?

tego łańcucha

this chain

emocjonalnego?

emotional?

Finał naszej opowieści może być taki, że

The final of our story could be that

nasz model emocji nie ma

our model of emotions does not have

postaci liniowej, ale

linear characters, but

ma formę pętli.

it has a loop shape.

I w ramach następstw,

And as a consequence,

tego o czym mówił Grzegorz, zawężenia

what Grzegorz was talking about, narrowing down

uwagi i

comments and

takiej zmiany naszej

such a change of our

percepcji, jesteśmy bardziej

of perception, we are more

wrażliwi na kolejne zdarzenia

sensitive to subsequent events

pobudzające. Czyli

stimulating. So

kolejne rzeczy, które się wydarzają

the next things that happen

w nas, na zewnątrz, w naszym

in us, outside, in our

świecie wokół,

world around,

które ponownie pobudzają

which stimulate again

kolejne reakcje emocjonalne.

further emotional reactions.

Nie wiem nawet co to było w mojej historii.

I don’t even know what it was in my history.

Podążałam za impulsem,

I followed the impulse,

czyli chaotycznie i szybko

so chaotically and quickly

chodziłam po lesie. Miałam

I was walking in the forest. I had

zawężoną uwagę i to były następstwa.

narrowed attention and those were the consequences.

I to nas doprowadziło do tego, że doszliśmy

And this led us to the point that we reached.

do takiej siatki. Takiej siatki, co tam

to such a net. Such a net, what there

zatrzymuje zwierzęta w lesie, żeby nie przełaziły

I stop animals in the forest so they don't cross over.

na jakiś tam obszar.

to some area.

I my pamiętałyśmy, że była taka siatka obok obozu,

We remembered that there was a net next to the camp,

ale wydawało nam się, że powinniśmy ją mieć po prawej

but it seemed to us that we should have it on the right

ręce, a miałyśmy po lewej. Ale pomyślałyśmy

hands, and we had on the left. But we thought

dobra, może nam się pomyliło. No i

Okay, maybe we got mixed up. So, what's next?

szłyśmy za tą siatką i szłyśmy, no i oczywiście okazało się,

we walked behind that net and we walked, and of course it turned out that,

że to nie była tamta siatka i jesteśmy

that it wasn't that net and we are

jeszcze gdzieś bardziej zgubione.

even more lost somewhere.

I rozumiem, że to jest kolejne zderzenie pobudzające,

And I understand that this is another stimulating clash,

że uświadomiłam sobie, aha,

that I realized, oh,

to nie była ta siatka. I

It wasn't that net. I

kolejna interpretacja, jestem jeszcze bardziej

another interpretation, I am even more

zgubiona niż chwilę temu. No i

lost than a moment ago. Well and

jedzie reakcja emocjonalna

there is an emotional reaction

od nowa. Dokładnie.

From the beginning. Exactly.

Aż w końcu, wreszcie, na szczęście

Finally, at last, fortunately.

w tym łańcuchu powtarzających się reakcji

in this chain of repeating reactions

strachu, pojawiła się

fear, it has appeared

ambona myśliwska na takim

hunting lookout on such a

wielkim polu w środku

in a large field in the middle

lasu, takim polu, wiecie, ze zbożem.

forest, such a field, you know, with grain.

I taka wysoka ambona. I

And such a high pulpit.

zadzwoniłyśmy do naszej koleżanki Moniki, którą

We called our friend Monika, whom

też bardzo serdecznie pozdrawiam.

I also send my warmest regards.

I zapytałyśmy, czy ona kojarzy taką ambonę, no bo

And we asked her if she remembers such a pulpit, well because

to jest bardzo charakterystyczny punkt. I ona

This is a very characteristic point. And she

kojarzyła, więc nam ulżyło,

she recognized, so we felt relieved,

że nie jesteśmy jakieś, nie wiem, 10

that we are not some, I don’t know, 10

kilometrów od obozu.

kilometers from the camp.

No, ale było na tyle ciemno, że nie byłyśmy w stanie

No, but it was dark enough that we weren't able to.

znaleźć drogi, więc wlazłyśmy

to find a way, so we climbed in

na tą ambonę, wyniósłyśmy ten krzyż

we carried this cross to the pulpit

i gitarę.

and the guitar.

I pamiętam, że się tak

And I remember that it was like that.

przytuliłyśmy do siebie na siedząco. Ja

we hugged each other while sitting. I

wyjęłam gitarę z pokrowca, przykryłam

I took the guitar out of the case, covered it.

nas obie tym pokrowcem.

both of us with this cover.

No i zasnęłyśmy na siedząco.

And we fell asleep sitting down.

I po jakiejś godzinie, półtorej

And after about an hour, an hour and a half.

obudziło mnie szczękanie zębów

I was awakened by teeth chattering.

Asi. Nigdy nie zapomnę tego dźwięku.

Asi. I'll never forget that sound.

Ja nie wiedziałam, że szczękanie zębów może

I didn't know that teeth grinding could

być tak spektakularne

to be so spectacular

i tak głośne. A jeszcze

It's so loud. And even more so.

te zęby szczękały na moim ramieniu.

Those teeth were chattering on my shoulder.

No, ale już świtało.

No, but it was already dawn.

Więc zeszłyśmy z tej ambony

So we got off that podium.

i udało nam się znaleźć drogę do obozu, bo

and we managed to find the way to the camp, because

było jasno. Wróciłyśmy.

It was bright. We returned.

Okazało się, że wszystkie nasze harcerki,

It turned out that all our girl scouts,

bez problemu, znalazły drogę do obozu

No problem, they found their way to the camp.

i spały grzecznie w swoich śpiworkach.

and they slept quietly in their sleeping bags.

Więc my też wsunęłyśmy się w śpiworki

So we also slipped into our sleeping bags.

i poszłyśmy spać.

And we went to sleep.

I rozumiem, że znalezienie

And I understand that finding

obozu jest zdarzeniem pobudzającym

the camp is an exciting event

jakimś kolejnym, czy kolejnym, czy kolejnym,

some next one, or the next one, or the next one,

które uruchomiło już

which has already been launched

inną reakcję emocjonalną.

another emotional reaction.

A była to emocja ulgi.

And it was a feeling of relief.

Ale finał historii.

But what a finale to the story.

Całe szczęście, że się tak dobrze

Fortunately, it turned out so well.

skończyło. Co ja o tym myślę,

It's over. What do I think about it,

chłopaki? Ja myślę, że to było bardzo ciekawe

Boys? I think it was very interesting.

prześledzić to w ten sposób.

track it this way.

I bardzo wam dziękuję.

And I thank you very much.

Ale nadal nie mam jasności,

But I still don't have clarity,

czemu to jest ważne?

Why is this important?

Czemu by mi się to miało przydać,

Why would it be useful to me?

żebym umiała tak popatrzeć

so that I could look like that

na moje reakcje emocjonalne?

to my emotional reactions?

Ja bym powiedział, że

I would say that

znajomość poszczególnych elementów składowych

knowledge of individual components

pozwala nam znaleźć

allows us to find

cały szereg

a whole range

różnych sposobów

various ways

na interwencję.

for the intervention.

Bo w każdym z tych puzelków

Because in each of these puzzles

możemy znaleźć

we can find

inną strategię

another strategy

działania, która pozwoli nam

actions that will allow us

coś w tym przebiegu

there's something in this course

reakcji emocjonalnej zmienić.

to change emotional reaction.

Czyli ten model to jest taka

So this model is such a

instrukcja obsługi

user manual

do tego, jak regulować emocje?

how to regulate emotions?

Dokładnie tak.

Exactly.

Teraz, kiedy już znamy poszczególne

Now that we know the individual

puzzle modelu,

puzzle of the model,

możemy dostosować do nich

we can adjust to them

dopasowaną interwencję.

tailored intervention.

Kurczę, mam

Darn, I have.

to uczucie, co ten

It's a feeling, what is this?

człowiek w karate kit, co

a man in a karate gi, what

najpierw musiał tak szorować to auto

First, he had to scrub that car so much.

rękami przez wiele godzin,

with hands for many hours,

a potem się dowiedział,

and then he found out,

że teraz już potrafi

that now it can

zrobić coś ważnego.

to do something important.

Co już potrafię w takim razie, skoro rozumiem ten model?

What can I do then, since I understand this model?

Co mi to może dać?

What can this give me?

To idąc po kolei,

So, going in order,

jeżeli byśmy popatrzyli

if we were to look

na zdarzenie pobudzające, to może

for a stimulating event, it might

ci to dać możliwość

to give you the opportunity

zmiany

changes

czegoś w swoim otoczeniu,

something in your surroundings,

żeby zmniejszyć

to reduce

liczbę zdarzeń pobudzających.

the number of triggering events.

Ja to zrobiłam.

I did it.

Ja już nie chodzę po lesie z Asią.

I'm no longer walking in the woods with Asia.

Wybieram się na wycieczki z ludźmi,

I'm going on trips with people.

którzy mają orientację, a jak ja jestem sama,

who are oriented, and when I am alone,

to ustawiam pineski w telefonie, w googlach.

I am setting up pins on my phone, in Google.

Faktycznie zmieniłam

I actually changed.

swoje życie tak, żeby już nie było

your life so that it no longer exists

takich zdarzeń pobudzających, po prostu.

such stimulating events, really.

I na to jest umiejętność.

And that is a skill.

Tak, na to jest umiejętność.

Yes, that is a skill.

Tą umiejętnością jest rozwiązywanie problemów.

The skill is problem-solving.

Jeżeli dla mnie zdarzeniem pobudzającym

If for me it is a stimulating event

do jedzenia słodyczy jest posiadanie słodyczy

To eat sweets is to have sweets.

w szafce, to rozwiązaniem problemu jest

In the cupboard, the solution to the problem is

nie kupowanie słodyczy

not buying sweets

i nie wrzucanie ich do szafki.

and not putting them in the locker.

Rozumiem, że jak umiem

I understand that I can.

zobaczyć zdarzenie pobudzające, to już

to see an exciting event, that’s it

wiem, że mogę coś z tym zrobić i że

I know that I can do something about it and that

będziemy na to się uczyć umiejętności.

We will learn the skills for this.

Dobra, to był pierwszy puzzle. Drugi puzzle

Okay, that was the first puzzle. The second puzzle.

to była uwaga, świadomość. Po co on był?

It was an observation, awareness. What was he for?

Dokładnie.

Exactly.

Jeżeli wpłyniemy na naszą świadomość,

If we impact our consciousness,

przykładowo,

for example,

właśnie pożarliśmy się z przyjacielem

We just got into a fight with my friend.

i cały czas myślimy

and we keep thinking

on mi powiedział to, on mi powiedział tamto,

he told me this, he told me that,

to będzie prawdopodobnie

it will probably be

zasilać i zasilać naszą

powering and powering our

emocje, nasz gniew.

emotions, our anger.

Dlatego niekiedy terapeuci

That's why sometimes therapists

par radzą

pairs advise

po burzliwej kłótni

after a tumultuous argument

zdejmij umysł

take off your mind

z tematu kłótni, idź na

from the topic of the argument, go to

dwudziestominutowy spacer

a twenty-minute walk

i nie myśl

and don't think

o tym, co się wydarzyło. Pozwól,

about what happened. Let me,

żeby twój umysł ochłonął

so that your mind can cool off

i możesz to zrobić

and you can do it

kierując swoją uwagę gdzieś indziej.

directing your attention elsewhere.

Możemy to zrobić

We can do it.

stosując dystrakcję,

using distraction,

i różne sposoby na to

and various ways to do it

mamy w umiejętności Accepts.

We have the skill Accepts.

W umiejętności odwracania uwagi.

In the skill of distraction.

I dlatego to jest ważna ta świadomość,

And that's why this awareness is important.

że ona się pojawia, bo jak to

that she shows up, because how is that

rozumiem, to wiem, że mogę użyć

I understand, I know that I can use it.

umiejętności odwracania uwagi

skills of distraction

i to pozwoli mi regulować emocje.

And it will allow me to regulate my emotions.

Ja autentycznie mam takie doświadczenie,

I genuinely have such experience.

że czasami jak jestem wkurzony,

that sometimes when I am angry,

ale potem zdejmę z tego uwagę

but then I will remove the comment from this

i obejrzę odcinek serialu

and I will watch an episode of the series

i wracam i myślę zaraz,

And I come back and think right away,

o co ja byłem wkurzony?

What was I angry about?

To znaczyło 20 minut zdjęcia uwagi

It meant 20 minutes of distraction.

z tego, co mnie wkurzało.

from what was bothering me.

Trzecia była interpretacja.

The third was an interpretation.

Jeśli umiem zobaczyć interpretację,

If I can see the interpretation,

to co mi to może dać?

What can this give me?

Nie tylko zobaczyć,

Not only to see,

ale także sprawdzić,

but also to check,

czy moja interpretacja

Is my interpretation?

odpowiada rzeczywistości.

it corresponds to reality.

I w tym miejscu

And in this place

używamy umiejętności Sprawdź fakty.

We use fact-checking skills.

Poza sprawdzeniem faktów

Besides fact-checking

możemy też użyć umiejętności

we can also use skills

uważności bieżących myśli.

current thoughts awareness.

Ta umiejętność

This skill

może nam pomóc

maybe it can help us

nabrać nieco dystansu

to gain some perspective

do naszych interpretacji

to our interpretations

i potraktować je bardziej

and treat them more

jako wytwory umysłu

as products of the mind

niż rzeczywistość samą w sobie.

than reality itself.

No tak, jak myśl

Well, just think.

on mnie nienawidzi

he hates me

potraktuje jak chmura na niebie,

I will treat it like a cloud in the sky,

to może mi się nie uruchomić

it might not start for me

reakcja przerażenia.

reaction of horror.

Później były czynniki podatności.

Later there were factors of vulnerability.

Jeśli umiem je zobaczyć

If I can see them.

i zrozumieć,

and to understand,

że byłam głodna

that I was hungry

i niewyspana, to co?

And not well-rested, so what?

Redukowanie naszych

Reducing our

podatności jest trochę

there is a bit of vulnerability

jak budowanie pola siłowego,

like building a force field,

które ochroni

which will protect

nas przed przeciwnościami losu.

us against the adversities of fate.

Przykładowo,

For example,

jeżeli czeka mnie coś stresującego,

if I have something stressful waiting for me,

mogę zjeść smaczne, pożywne

I can eat tasty, nutritious.

śniadanie, wyspać się,

breakfast, get enough sleep

zażyć lek przeciwbólowy,

take a painkiller,

jeśli boli mnie głowa

if my head hurts

i być może zacząć dzień

and perhaps start the day

spokojnie i przyjemnie.

calmly and pleasantly.

Prawdopodobnie wtedy będę miał

I will probably have it then.

więcej cierpliwości

more patience

i większy pojemnik emocjonalny,

and a larger emotional container,

żeby mierzyć się z przeciwnościami.

to face adversities.

To trochę jak

It's a bit like

peleryna w deszczowy dzień.

a cloak on a rainy day.

Dzisiaj w Krakowie pada.

Today it is raining in Krakow.

Ale też jak czeka cię coś trudnego,

But also when something difficult awaits you,

to możesz użyć umiejętności

then you can use the skills

radzenia sobie zawczasu, czyli

dealing with it in advance, that is

przygotować się na to.

prepare for it.

Albo zbudować swoją sprawność.

Or build your own fitness.

To wszystko są umiejętności,

These are all skills,

które będą w tym module.

which will be in this module.

Dobra.

Good.

Mamy dane biologiczne.

We have biological data.

Czyli to, co się dzieje w mózgu

So what happens in the brain.

i to, co się dzieje w układzie nerwowym.

and what is happening in the nervous system.

Ja chyba użyję tutaj mojego umysłu psychiatry,

I think I will use my psychiatrist's mind here.

który

which

w leczeniu pacjentów

in the treatment of patients

używa farmakoterapii

uses pharmacotherapy

i wydaje się, że właśnie to jest ten moment,

And it seems that this is the moment.

w którym farmakoterapia

in which pharmacotherapy

może wpływać na zmiany

it may affect the changes

w reakcjach emocjonalnych.

in emotional reactions.

Czyli leki, które zmieniają

So medications that change

neurochemię mózgu

neurochemistry of the brain

mogą nam wpłynąć na reakcję emocjonalną.

they can influence our emotional response.

Druga rzecz

The second thing

jeśli chodzi o biologię.

when it comes to biology.

O tym dużo mówiliśmy, gdy

We talked a lot about this when

uczyliśmy się o umiejętności TIP.

We learned about the TIP skill.

Mamy cały szereg umiejętności

We have a whole range of skills.

kryzysowych

crisis

na zmiany naszych reakcji fizjologicznych.

to changes in our physiological reactions.

Bartek przedstawił

Bartek presented.

super perspektywę psychiatryczną

super psychiatric perspective

mówiąc o roli farmakoterapii

talking about the role of pharmacotherapy

w wywoływaniu zmian

in bringing about changes

w naszej biologii.

in our biology.

A z perspektywy psychoterapeutycznej

And from a psychotherapeutic perspective.

możemy też dodać,

we can also add,

że sam akt zaangażowania się

that the act of committing oneself

i w pracę terapeutyczną,

and in therapeutic work,

zmienia biologię naszego mózgu.

It changes the biology of our brain.

Mamy badania, które

We have studies that

pokazują na przykład,

they show for example,

że regularna praktyka uważności

that regular mindfulness practice

albo robienie rzeczy, których

or doing things that

do tej pory unikaliśmy,

so far we have avoided,

bo ich się baliśmy,

because we were afraid of them,

także zmienia nasz mózg.

it also changes our brain.

Dobra wiadomość jest taka,

The good news is that,

że nasz mózg jest plastyczny

that our brain is plastic

i zmieniając nasze zachowanie

and changing our behavior

możemy zmienić to jak działa

we can change how it works

nasza biologia. Nie tylko poprzez farmakoterapię.

Our biology. Not only through pharmacotherapy.

A co z impulsami do działania

And what about the impulses to act?

czy mamy na to jakieś umiejętności?

Do we have any skills for that?

O impulsach

About impulses

na pewno warto powiedzieć,

it's definitely worth mentioning,

że impuls

that impulse

to jest coś zupełnie innego

this is something entirely different

niż działanie.

than action.

Że impuls to jest coś

That an impulse is something.

na co wielkiego wpływu nie mamy,

to what we have little influence over,

że to jest element reakcji

that it is an element of the reaction

emocjonalnej,

emotional,

natomiast działanie

on the other hand, the action

to jest coś na co wpływ już

This is something that has an influence already.

mieć możemy.

we can have.

Czyli możemy zbudować taką szczelinę

So we can build such a gap.

czy przerwę pomiędzy

do I have a break in between

działaniem. Dla mnie to było bardzo

action. For me, it was very

odkrywcze, żeby tak to widzieć.

It’s enlightening to see it that way.

I powiedziałbym, że pewnie duża

And I would say that it's probably large.

część umiejętnej

part of the skilled

regulacji emocji

emotional regulation

to jest wiedza, którym

this is knowledge, which

naszym impulsom ulegać

to give in to our impulses

i to będzie umiejętne i skuteczne,

and it will be skillful and effective,

a którym nie ulegać.

and to which one should not succumb.

Formy wyrazu,

Forms of expression,

czyli to jaka jest moja mimika

So what is my facial expression?

i mowa ciała. Czy świadomość

and body language. Is consciousness

tego pozwala mi coś zmienić?

Does this allow me to change something?

Absolutnie tak.

Absolutely yes.

Tutaj dostrzegamy tą zależność

Here we perceive this dependency.

że nie tylko emocje

that not only emotions

wpływają na ciało,

they influence the body,

ale ciało może zwrotnie wpływać na emocje.

But the body can, in turn, influence emotions.

Możemy świadomie przyjąć

We can consciously accept.

taki wyraz twarzy albo taką

such an expression on the face or such a

postawę ciała, która jest

body posture, which is

przeciwstawna do emocji, którą

opposite to the emotion that

czujemy i to

we feel it too

może zmienić naszą reakcję emocjonalną.

it may change our emotional response.

Mogę zaśmiać się w twarz

I can laugh in your face.

mojemu strachowi.

to my fear.

Nazwa i świadomość emocji?

Name and awareness of emotions?

Nie wiem jak wy macie, ale ja

I don't know how you all are, but I

kiedy zorientuję się na przykład,

when I realize, for example,

że o kurcze Grzegorz,

Oh wow, Grzegorz,

ty dzisiaj od rana jesteś zalękniony,

you have been anxious since this morning,

to mi to przynosi realną

it brings me real

ulgę, a gdybym się

relief, and if I were to

nie zorientował, że ta emocja

didn't realize that this emotion

mnie nosi od rana,

I've been restless since the morning,

to nosiłaby mnie do wieczora.

She would carry me until evening.

Sam akt

The act itself.

uświadomienia sobie i nazwania emocji

awareness and naming of emotions

nawet w głowie już

even in the head already

reguluje.

regulates.

A jak bardzo ułatwia samo

And how much it makes it easier itself.

uprawomocnienie, kiedy ja sobie powiem,

empowerment, when I say to myself,

że ja czuję właśnie to.

that I feel just that.

No a jeśli nie mamy w ogóle świadomości

Well, what if we don't have any awareness at all?

emocji, to w ogóle nie możemy

emotions, we cannot do that at all

użyć żadnej z tych umiejętności,

to use any of these skills,

których będziemy teraz uczyć.

whom we will now be teaching.

Tych umiejętności z modułu

Those skills from the module

regulacja emocji. Dlatego model

emotion regulation. Therefore, the model

jest tak ważny.

he is so important.

Dokładnie. Mamy solidne

Exactly. We have solid.

badania, które mówią o tym, że

research that indicates that

ludzie, którzy znają wiele

people who know a lot

nazw dla emocji

names for emotions

i potrafią je rozpoznawać w

and they can recognize them in

sobie, doświadczają

yourself, experiencing

istotnie mniej nieprzyjemnych

significantly fewer unpleasant things

emocji. Nie wspominając

emotions. Not to mention

już o tym, jak

about how already

łatwiej tym osobom jest

it's easier for those people

je komunikować ludziom wokół,

it is to communicate with the people around.

jeżeli je adekwatnie

if you do it adequately

nazywają. Ja dodam, że

they call. I will add that

ten element modelu jest mi

this element of the model is for me

szczególnie bliski, bo

especially close, because

znajduje coś fascynującego

I find something fascinating.

w umiejętności

in skills

nazwania zjawiska po

naming the phenomenon of

imieniu. Przypomina mi to nawet

in the name. It even reminds me of

pewną dawną baśń

a certain old fairy tale

Andersena. Może

Andersen. Maybe.

kojarzycie historię o Rumpelstil's

Do you remember the story of Rumpelstiltskin?

kinie?

Where?

Nie. Rumpelpompel, mówiłem.

No. Rumpelpompel, I told you.

To jest dziwne imię, ale w skrócie

It's a strange name, but in short.

Rumpelstil's kin

był nieprzyjemną istotą,

he was an unpleasant being,

która szantażowała

who was blackmailing

bohaterkę tej baśni.

the heroine of this fairy tale.

Poczytajcie, jeśli chcecie, żeby poznać

Read it if you want to get to know.

szczegóły. I

details. I

bohaterka mogła uwolnić się od

the heroine could free herself from

jego czaru dopiero wtedy, kiedy

his charm only then when

poznała jego imię.

She learned his name.

I udało jej się to i w kluczowym momencie

And she managed to do it at a crucial moment.

baśni mówi, ja znam

the fairy tale says, I know

twoje imię. Ty jesteś Rumpelstil's

your name. You are Rumpelstil's.

kin. I wtedy on

kin. And then he

całkowicie utracił swoją moc.

completely lost its power.

Wydaje się, że z emocjami

It seems that with emotions.

jest trochę podobnie.

it's a bit similar.

To znaczy, kiedy jesteśmy w stanie

That means when we are able to.

użyć uważności

use mindfulness

i rozpoznać, o kurcze,

and to recognize, oh wow,

ja czuję strach.

I feel fear.

Ja czuję gniew.

I feel anger.

Ale nie na zasadzie czepiania

But not in a nitpicking way.

się siebie pod tytułem, no co ty

"Yourself titled, well what about you?"

harcerz, a się boisz?

Scout, are you afraid?

Albo psycholog, a się złościsz?

Or a psychologist, and you get angry?

Tylko na zasadzie, to

Only on the basis, that's it.

jest ta emocja. Taka jest jej

There is this emotion. That is what it is.

nazwa, takie jest jej imię.

Her name is Nazwa.

To wydaje się być

It seems to be.

changerem w przebiegu reakcji emocjonalnej.

a change in the course of the emotional reaction.

Grzesiu, przepiękna

Grzesiu, beautiful.

baśń.

fairy tale.

I bardzo o tym, o czym rozmawiamy.

And very much about what we are talking about.

Rozmawiamy o nazywaniu,

We are talking about naming,

odkrywaniu,

discovering,

uświadamianiu sobie

becoming aware

tego, na czym

this, on what

polega nasza emocja. Dzięki.

Our emotion depends on. Thank you.

Emocje mają swoje następstwa.

Emotions have their consequences.

Coś o następstwach

Something about the consequences.

jeszcze dodamy?

Should we add more?

Po co ta świadomość?

What is the purpose of this consciousness?

Chętnie dodam taką rzecz.

I would gladly add such a thing.

Jeżeli wiemy, jakie są następstwa

If we know what the consequences are

np. gniewu,

e.g. of anger,

to znaczy, że nasz umysł się zawęża

That means our mind is narrowing.

i jesteśmy wtedy skupieni

and we are focused then

na tym, w jaki sposób ktoś przekracza

on how someone transcends

nasze granice i dlaczego nas traktuje

our boundaries and why it treats us

niesprawiedliwie. To jeżeli ja

unfairly. So if I

wiem o tym, że o!

I know about that, oh!

Emocja gniewu ma takie następstwa.

The emotion of anger has such consequences.

Ta emocja właśnie wsiadła do

That emotion just got into

mojego samochodu i prowadzi go.

my car and drives it.

I jeżeli ja teraz będę działał,

And if I act now,

albo podejmował decyzję,

or made the decision,

to będą one mocno

they will be strong

zabarwione gniewem

tinged with anger

i koniecznie będą to decyzje

and they will definitely be decisions

z mądrego umysłu.

from a wise mind.

Mając tą świadomość, ja mogę powiedzieć

Having this awareness, I can say

OK, odkładam to.

OK, I’m leaving it for now.

Wrócę do tego, jak gniew

I will return to this, how anger

wysiądzie z mojego samochodu.

she will get out of my car.

Ja mam otwarty model emocji

I have an open model of emotions.

w podręczniku pomarańczowym,

in the orange textbook,

kto go ma i patrzę na niego

who has it and I am looking at him

i tu jest tylko jedno okienko,

and here there is only one window,

na które nie ma umiejętności.

for which there are no skills.

I to okienko to są

And this window is.

doznania cielesne, czyli uczucia,

bodily sensations, or feelings,

czyli to, co my doświadczamy,

so what we experience,

to jest okienko emocji.

This is a window of emotions.

I za to kocham model.

And that's why I love the model.

Przy wszystkich emocjach, jakie do niego mam,

With all the emotions I have for him,

to mam dużo miłości,

I have a lot of love.

bo każde to okienko

because each of those windows

to jest konkretna

this is specific

wskazówka, jakaś konkretna umiejętność

tip, some specific skill

lub cała lista umiejętności,

or the whole list of skills,

co możesz zrobić, żeby

What can you do to

przy pomocy tego aspektu reakcji emocjonalnej

with the help of this aspect of emotional response

wyregulować swoją emocję.

regulate your emotion.

Jedyne, czego nie możesz zmienić,

The only thing you cannot change,

to nie możesz zmienić doznań cielesnych.

You cannot change bodily sensations.

Nie możesz ich zmienić bezpośrednio,

You cannot change them directly,

ale możesz to robić pośrednio.

but you can do it indirectly.

I właśnie po to

And that's exactly why.

cała ta regulacja emocji.

all this emotional regulation.

Tak, dla mnie to jest

Yes, for me it is.

świetna klamra to, co powiedziałaś, Emilka.

Great closing statement, what you said, Emilka.

Ja bym do tego jeszcze dodał

I would add to that as well.

taką rzecz, że

such a thing that

w zasadzie wpływając na dowolny

essentially influencing any

puzelek, na dowolny trybik

a puzzle, for any gear

w modelu emocji,

in the model of emotions,

my mamy szansę zmienić całą

We have a chance to change everything.

reakcję emocjonalną.

emotional reaction.

W zasadzie zmieniając

Basically changing

oddech, zmieniając

breath, changing

moje myślenie,

my thinking,

kierując gdzieś indziej uwagę,

redirecting attention elsewhere,

ja wpływam na wszystkie

I influence all.

pozostałe puzelki.

the remaining puzzle pieces.

I wiedza o tym, na który

And the knowledge of which

puzelek wpłynąć teraz, żeby

puzelek land now, so that

uzyskać najlepszy efekt,

achieve the best effect,

wydaje się być czymś niezwykle

seems to be something extraordinary

praktycznym.

practical.

Mamy już cały harmonogram

We already have the entire schedule.

kolejnych odcinków i one będą

next episodes and they will be

rozwijać te elementy

develop these elements

składowe, te puzelki właśnie.

The components, these little puzzles.

Więc jeśli zidentyfikowaliście, że jakiś

So if you have identified that some

puzel u Was odgrywa szczególne

Puzzle play a special role for you.

znaczenie, to śledźcie kolejne

the meaning, so follow the next ones

odcinki, bo powinien pojawić się taki,

episodes, because there should be one like that,

który odpowie na Waszą

who will respond to your

trudność. A zanim

difficulty. And before

kolejne odcinki, to ja

The next episodes, it's me.

bardzo poważnie chciałabym Was

I would very much like to have you.

zaprosić do tego, żebyście poświęcili

to invite you to dedicate

10 minut swojego życia, żeby usiąść,

10 minutes of your life to sit down,

wyciągnąć kartkę, wypisać

pull out a piece of paper, write down

te kluczowe puzzle, o których rozmawialiśmy.

these key puzzles we talked about.

Rzućcie okiem na Instagrama, otwórzcie

Take a look at Instagram, open it.

podręcznik, jeśli macie. I zróbcie

textbook, if you have one. And do it.

sobie ten model na jakąkolwiek sytuację

this model for any situation

z minionego tygodnia, kiedy poczuliście

from last week, when you felt

jakąś silniejszą emocję.

some stronger emotion.

Zobaczcie, że wszystkie

See that all

te elementy są obecne

these elements are present

również i w Waszych reakcjach.

also in your reactions.

Powiedzieliśmy wiele rzeczy.

We said many things.

Być może kręci się Wam w głowach,

Perhaps you're feeling dizzy.

ale możemy to zebrać

but we can gather it

w zasadzie w jednej, miejmy

Basically in one, let’s have.

nadzieję, zgrabnej metaforze.

hope, in an elegant metaphor.

Jeżeli

w Waszym samochodzie

in your car

bucha para

a couple of bites

spod klapy silnika,

from under the hood,

ale wiecie, jak działa model

But you know how the model works.

silnika emocjonalnego,

emotional engine,

to będziecie wiedzieć, że

you will know that

kopanie samochodów

digging cars

opony, krzyczenie

tires, screaming

tysta, zardzewiała

rusty, rusty

habeto, jedrze i

habeto, Jędrze and

walenie pięściami w klapę silnika

punching the engine hood

niekoniecznie pomoże

not necessarily helpful

Wam wyregulować emocje.

To regulate your emotions.

Znając model, może

Knowing the model, maybe.

będziemy wiedzieli, że

we will know that

ok, brakuje płynu

ok, there is a lack of fluid.

chłodniczego. Jeśli

cooling. If

doleję 100 ml

I'll add 100 ml.

po tym, jak silnik

after the engine

ostygnie, samochód

it cools down, car

przestanie zipieć i pojedzie

It will stop buzzing and will go.

dalej, a ja może będę

go ahead, maybe I will be

mieć frajdę z jazdy.

to have fun driving.

Nie każdemu

Not for everyone.

udaje się dotrzeć

manages to reach

do końca odcinka.

until the end of the episode.

Cieszymy się, że

We are happy that

dopłynęliście tu razem z nami.

You arrived here together with us.

Jeśli uważasz, że

If you think that

to co robimy ma sens,

what we are doing makes sense,

możesz nas wesprzeć

you can support us

za pośrednictwem serwisu Patronite.

through the Patronite service.

www.patronite.pl

kurs na debetę.

course on overdraft.

Wdzięcznie spożytkujemy

We will graciously use up.

każdą przekazaną nam wpłatę.

each payment made to us.

Stwórzmy razem ogólnopolską

Let's create a nationwide one together.

debetową społeczność.

debit community.

Do usłyszenia w kolejnym odcinku.

See you in the next episode.

Continue listening and achieve fluency faster with podcasts and the latest language learning research.

Check out LangTurbo