49. Miejskie symbole

Dzięki za oglądanie!

Thanks for watching!

Krzysztof Zawicki. Dzień dobry bardzo.

Krzysztof Zawicki. Good morning very much.

Dawno cię u nas nie było, Krzyśku. No nie było, bo

Wehaven't seen you here for a long time, Krzysiek. Well, we haven't because...

są lepsi, ale jakoś się załapałem.

There are better ones, but somehow I got in.

Lepsi są, no dobra, niech ci będzie,

They're better, okay, whatever you say.

że są lepsi. Dzisiaj w odcinku

that they are better. Today in the episode

będziemy rozmawiać, to w jednym z

we will talk, it will be in one of

ostatnich odcinków, dopowiadamy, będziemy rozmawiać

last episodes, we add, we will be talking

o tym, co ja ostatnio

about what I've been up to lately

szukałem i znaleźć za bardzo nie mogłem.

I searched and couldn't really find anything.

Tam były tylko jakieś zdawkowe informacje.

There was only some vague information.

Mowa tutaj o herbie

This is about the coat of arms.

miasta Głogowa. A, myślałem, że o czym innym mówisz.

the city of Głogów. Oh, I thought you were talking about something else.

Ale jak będziemy mówić o herbie,

But when we talk about the coat of arms,

to przy okazji powiemy też troszkę o logo,

We'll also say a little bit about the logo.

tym najnowszym, które aktualnie istnieje,

the latest one that currently exists,

logotypów troszkę się też przewinęło. Ale zaczniemy

There were also a few logos that came up. But let's get started.

chyba od tego pierwszego, pierwszego herbu.

probably from that first, first coat of arms.

Bo nikt chyba nie wie, jak wyglądał pierwszy herb.

Because probably no one knows what the first coat of arms looked like.

Krzysztof wie. Sam projektował.

Krzysztof knows. He designed it himself.

Ja wiem, że Krzysztof wie, jak wygląda.

I know that Krzysztof knows what he looks like.

Znaczy, to trudno powiedzieć, żeby nikt nie wiedział.

It means it's hard to say that no one knew.

Znaczy, nikt z naszych słuchaczy, albo mało osób

I mean, none of our listeners, or very few people.

z naszych słuchaczy. No fakt, faktem, że

from our listeners. Well, the fact is that

tych publikacji na temat herbu

those publications on the coat of arms

Głogowa nie jest za dużo, ale są.

There isn't much of Głogów, but it exists.

I ciekawe informacje tam

And interesting information there.

są opisane.

they are described.

Mamy takie dwie publikacje. Jedna to jest,

We have two publications like that. One is,

jak się nazywa ta pani? Alicja...

What is that lady's name? Alice...

Pani Alicja Grajowska.

Ms. Alicja Grajowska.

A nie Grajowska, czy Gronostaj?

And not Grajowska, or Gronostaj?

Grajowska, tak jest. Grajowska chyba.

Grajowska, that's right. Grajowska, I think.

Zaraz nas... A może Grajowska-Gronostaj?

Right away we... Or maybe Grajowska-Gronostaj?

Zaraz nas zatłucze tutaj ta pani Alicja.

This lady Alicja is going to beat us up here.

Bardzo oczywiście panią Alicję przepraszamy.

We sincerely apologize to Ms. Alicja.

Panowie się nie przygotowali.

The gentlemen did not prepare.

I opracowanie, które jest starsze,

And the study that is older,

chyba z dziewięćdziesiątego trzeciego roku, jeszcze tamtego

probably from 1993, still that one

wieku, to Janusz Chudkowski

age, it is Janusz Chudkowski

i Jurek Dymetryszyn, prawda?

And Jurek Dymetryszyn, right?

Z naszego Głogowskiego Zamku. Tak, jeżeli to

From our Głogów Castle. Yes, if this is it.

się tak już weźmie razem

it will be taken together like that

cudzament do kupy, to

a gathering of strangers, that's

wyjdą fajne rzeczy, jeżeli chodzi o historię

There will be great things coming out in terms of history.

herbu Głogowa.

the coat of arms of Głogów.

Proto-plastówka.

Proto-plastic.

Herbu Głogowa. Mówi o tym, że to jest

The coat of arms of Głogów. It says that this is

pieczęć z czasów średniowiecznych,

medieval seal,

z czasów Konrada I.

from the times of Konrad I.

1292 dokładnie.

1292 exactly.

Tak. No to już grubo

Yes. Well, that's quite something.

po tym, po mieście.

after that, through the city.

39 lat po tym, jak miasto było.

39 years after the city was.

Ciekawe jest to, że się właśnie nie zachowało te przez

It is interesting that it has not been preserved through.

kilkadziesiąt lat, te pierwsze, Konradowe.

several decades, those first ones, Konrad's.

A same pieczęcie

The same seals.

i herby też wzięły się stąd, że

and they also stemmed from the fact that

miasto już uzyskało taki przywilej,

the city has already obtained such a privilege,

czyli jest oficjalnie miastem,

which means it is officially a city,

no to produkowało masę dokumentów.

Well, it produced a lot of documents.

Dokument musi być jakoś podpisany.

The document must be signed in some way.

No tak.

Well, yes.

Stworzono pieczęcie.

Seals have been created.

Potem w oparciu o pieczęcie właśnie powstawały

Then, based on the seals, they were just being created.

te herby. Zresztą herb oznaczał,

these coats of arms. Moreover, the coat of arms meant,

że wioska jest już miastem

that the village is already a city

oficjalnie, więc

officially, so

tutaj tak to generalnie wyglądało.

this is basically how it looked here.

No i Krzysiu właśnie będzie mówić o tym pierwszym.

Well, Krzyś will talk about the first one.

Tworzyła się biurokracja po prostu, mówiąc

Bureaucracy was simply being created, so to speak.

ogólnie rzecz biorąc, bo...

generally speaking, because...

Pierwsze gryzi piórki. Dokładnie tak, bo

The first ones nibble at the feathers. Exactly that, because

były różne przywileje nadawane.

there were various privileges granted.

Ciekawe, czy mieli dofinansowanie z PUP-u.

I wonder if they received funding from the PUP.

Byli ławnicy, byli

There were jurors, there were.

inni urzędnicy miejscy i każdy

other city officials and each

musiał mieć pieczątkę.

It must have had a stamp.

Trzeba być ważniejszy od drugiego, a bez pieczęci

One must be more important than the other, but without a seal.

ani róż. To taka wizytówka, można by było

Not a rose. It's like a business card, one could say.

powiedzieć. No i właśnie, a pieczęcie

to say. Well, and the seals

to były takimi...

they were such...

Na nich wzorowały się późniejsze jakby

Later ones were modeled after them, so to speak.

herby. Symbole z pieczęci

coats of arms. Symbols from seals

były brane do przyszłych herbów.

they were taken for future coats of arms.

Tak. W Głogowie na pierwszej

Yes. In Głogów on the first.

pieczęci to był

it was a seal

taki mur z trębaczem na koronie

such a wall with a trumpeter on the crown

między blankami. Tak, dwie wieże

between the blanks. Yes, two towers

po bokach. To ciekawe, ten

on the sides. It's interesting, this

podobny wizerunek był jeszcze dwukrotnie

A similar image appeared two more times.

w historii Głogowa, ale to pewnie pójdziemy...

in the history of Głogów, but we'll probably go...

Dojdziemy, dojdziemy.

We will get there, we will arrive.

Dojdziemy.

We will get there.

Do tego tematu. Pójdziemy Wojtkowo. Pójdziemy Wojtkowo

To this topic. We will go to Wojtkowo. We will go to Wojtkowo.

chronologistycznie, bo jak Wojtek

chronologically, because like Wojtek

słyszy te nasze odcinki, a szczególnie ten ostatni

he hears our episodes, especially the last one

o bunkrach i tym podobnych, to to musiał

about bunkers and the like, it must have

mieć niezłą zagwostkę, gdzie my nagle jesteśmy.

to have quite a puzzle about where we suddenly are.

Tak zabłądził w bunkrach. A on tak.

He got lost in the bunkers. And he did.

On tak. A nie wziął latarki żadnej

Yes, he did. And he didn't take any flashlight.

za sobą. Cały on. A mówiliśmy.

Behind him. All of him. And we were talking.

Cały on. Dobrze, czyli co? Pierwszy to był

All of him. Okay, so what? The first was

ten taki ziomeczek trębacz.

this little buddy the trumpeter.

Trzyma dzidę, tudzież oszczep.

He is holding a spear or a javelin.

Dzidę. Na górze murów

A spear. At the top of the walls.

miejskich pomiędzy dwoma

between two urban

basztami, tudzież bastejami. I do tego był...

towers, or rather bastions. And in addition, there was...

Na dole w bramie jeszcze był oczywiście

At the bottom of the gate, there was of course still

orzeł piastowski, dolnośląski.

Piast eagle, Lower Silesian.

Orzeł piastowski nie jest biały, tylko jest...

The Piast eagle is not white, it is...

Black? Czarny. Tak jest.

Black? Black. That's right.

Nie reklamujemy napojów energetyzujących.

We do not advertise energy drinks.

No i ciekawe, że się to mówi, że to jest

Well, it’s interesting that it’s said that it is.

orzeł śląski lub dolnośląski.

Silesian or Lower Silesian eagle.

To jest właśnie takie... Koleje dolnośląskie

This is just like... Lower Silesian Railways.

też takie mają teraz. Tak, mają

They have those now too. Yes, they do.

faktycznie, a przejęły teraz tą

Indeed, and they have now taken that over.

nadodrzankę, prawda, popularną.

Nadodrzanka, right, popular.

A powiedzcie mi, bo ja teraz nie pamiętam, ten

And tell me, because I don't remember now, this...

orzeł w tym herbie, to on był na żółtym tle?

Was the eagle in this coat of arms set against a yellow background?

Nie. Bo jak byłby na żółtym, to idealnie

No. Because if it were yellow, it would be perfect.

w dolnośląskim. Ten był na czarnym tle.

in Lower Silesia. This one was on a black background.

Zdecydowanie. Po prostu

Definitely. Just.

czarno-biały. Tak, po prostu czarno-biały.

black-and-white. Yes, just black-and-white.

Bo pieczęć była czarno-biała, dlatego...

Because the seal was black and white, that's why...

Jeszcze nie mieli drukarek, wiesz, w kolorze, nie? Rozumiem.

They didn't have printers yet, you know, in color, right? I understand.

I laserówek, także tak to wyglądało.

It looked like this with the laser shoes as well.

Taki Głogów.

Such Głogów.

Kilkanaście lat później.

A dozen years later.

Czyli to jest 1292.

So this is 1292.

Tak jest. I na początku

That's right. And at the beginning.

XIV wieku pojawiła się

The 14th century appeared.

taka faktycznie pierwsza pieczęć

such is indeed the first seal

z jezerunkiem Głogowa. To z

with the little lake of Głogów. It is from

1300 któregoś to roku chyba było.

It was probably the year 1300.

26. 26. I tam pojawiła się

And there she appeared.

Madonna z Dzieciątkiem.

Madonna with Child.

I to jest...

And this is...

Maria z Dzieciątkiem. O, Madonna jest...

Mary with the Child. Oh, the Madonna is...

Tak jest. Matka Boska z Dzieciątkiem. Pokalistka.

Yes, it is. Our Lady with the Child. Pokalistka.

I to oprócz orła

And this in addition to the eagle.

to był drugi jakby następny element

it was the second, as if the next element

przyszłego herbu. Jeszcze o tym nie wiedzieli chyba.

the future coat of arms. They probably didn't know about it yet.

Jeszcze o tym jeszcze nie wiedzieli, bo... Ale to czekajcie,

They still didn't know about it, because... But wait,

to oni stwierdzili, że czemu Madonna się nadaje

So they stated that Madonna is suitable.

na herb Głogowa? Ktoś sobie wymyślił

on the coat of arms of Głogów? Someone came up with it.

a, jesteśmy takim państwem chrześcijańskim,

Yes, we are such a Christian country,

to sobie weźmiemy Matkę Boską. Nawet nie na herb,

We'll take the Mother of God for ourselves. Not even as a coat of arms.

tylko chodziło o Maria

it was just about Maria

z Dzieciątkiem. Maria była w munecie, czy

with the Child. Mary was in the moment, or

gdzie ona była? Na czym? Nie, to była pieczęć.

Where was she? On what? No, it was a seal.

To była pieczęć. Matka Boska z Dzieciątkiem

It was a seal. The Mother of God with the Child.

była patronką kolegiaty. A że kolegiata

She was the patroness of the collegiate church. And since the collegiate church...

w tamtych czasach była najważniejszym obiektem

At that time, it was the most important object.

sakralnym w Głogowie, o ile nie

sacred in Głogów, unless not

w całkowicie... Nie w regionie.

completely... Not in the region.

Najważniejszym w ogóle. Kapituła przypominamy

The most important in general. We remind you of the chapter.

1020. Tak jest. Początek budowy kolegiaty

1020. Yes, that's right. The beginning of the construction of the collegiate church.

to właśnie początek wieku XIV.

It is indeed the beginning of the 14th century.

I co ciekawe, mniej więcej w tym samym czasie

And interestingly, around the same time

na pieczęciach pojawiał się też święty Mikołaj.

Saint Nicholas also appeared on the seals.

I tu Matka Boska nawet paluchem

And here the Blessed Mother even with a finger.

na niego pokazuje. Z brodą?

I'm pointing at him. With a beard?

I z workiem. Nie, nie, nie.

And with the bag. No, no, no.

Bez worka. Ale ciekawe,

Without a bag. But interesting,

co się stało później właśnie z herbem, bo

What happened later with the coat of arms, because

na dzisiejszym herbie nie ma

the current coat of arms does not have

świętego Mikołaja, który też

Saint Nicholas, who also

jest zapisany w historii Głogowa,

he is recorded in the history of Głogów,

ale tutaj nie wiadomo, dlaczego

but here it is unknown why

jest Matka Boska, a nie ma

There is the Holy Mother, but there is not.

świętego Mikołaja. Dzieliłeś kiedyś coś na pięć?

Saint Nicholas. Have you ever divided something into five?

Oczywiście. Strasznie ciężko podzielić,

Of course. It's incredibly hard to share.

a na cztery łatwiej. To nie o to chodzi.

And it's easier with four. That's not the point.

Obecny herb, czy kolejne

Current emblem or the next one?

herby były robione przez bardziej

the coats of arms were made by more

plastyków, amatorów, a nie historyków.

artists, amateurs, not historians.

A w heraldyce absolutnie to,

And in heraldry, absolutely that,

że tak powiem, jest takie fapa,

so to speak, there's such a fapa,

bardzo mocne. Więc heraldycy by się

very strong. So heraldists would

bardzo mocno wkurzyli i zrobiliby to inaczej.

They really pissed me off and they would do it differently.

A ten Mikołaj pojawił się w momencie, kiedy

And this Santa appeared at the moment when

tutaj po prostu niemieccy osadnicy się

German settlers simply settled here.

sprowadzili, bo Mikołaj to był bardzo popularny

they brought him over because Santa Claus was very popular

w Niemczech święty. No i Matka Boska jakby

In Germany, saint. And the Virgin Mary, as if.

pokazuje go, że polecam, tak?

It shows him that I recommend it, right?

Mikołaj też jest moim... Lubię to. Tak, lubię to, tak.

Nicholas is also my... I like it. Yes, I like it, yes.

Też jest moim ziomkiem i

He is also my buddy, and

też jakby bierze pieczę

also seems to take charge

pod miasto. Pamiętajmy, że też wtedy pojawiała

to the countryside. Let's remember that it also appeared then.

się fara głogowska nasza,

our Głogów parish,

czyli kościół parafialny świętego Mikołaja,

that is the parish church of Saint Nicholas,

który jest w ruinach niestety, ale

which is in ruins unfortunately, but

naprzeciwko ratusza. Właśnie święty Mikołaj był patronem

opposite the town hall. Saint Nicholas was just the patron.

tej fary. Dokładnie, więc stąd właśnie Mikołaj

this fairy. Exactly, so that's where Nicholas comes from.

się tutaj pojawił. Zresztą potem Mikołaj też się pojawiał

appeared here. Besides, later Mikołaj also showed up.

na różnych pieczęciach ławników głogowskich,

on various seals of the Glogow jurors,

chociażby już sam wtedy występował, więc był

even then he was already performing, so he was

takim popularnym świętem. No ale na herb się trafił, nie zasłużył

such a popular holiday. But he ended up with the coat of arms, he didn't deserve it.

na to, żeby być na herbie. No niestety, w tej edycji.

for it to be on the coat of arms. Unfortunately, in this edition.

W tej edycji, może kiedyś. W żadnej.

In this edition, maybe sometime. In none.

Może kiedyś. Tak. No i

Maybe someday. Yes. Well, and.

z biegiem lat głogów

with the passage of years, Głogów

zmieniał swoich, jak powiedziałeś, właścicieli, czyli

changed his, as you said, owners, which means

może okupantów i tak dalej.

maybe the occupiers and so on.

Przerastało tych symboli, które później trafiały

It exceeded those symbols that later got lost.

na herb. Czyli teoretycznie cieszmy się,

on the coat of arms. So theoretically let's be happy,

że nie jest dwadzieścia pól, tylko cztery.

that it's not twenty fields, but four.

No oczywiście. Znaczy

Well, of course. I mean...

fakt faktem, że mamy pięć pól.

The fact is that we have five fields.

Tak, bo jest pięć, przepraszam, nie cztery, tylko pięć.

Yes, because there are five, sorry, not four, but five.

Jest pięć pól i to jest jeden, i tak samo ma

There are five fields and this is one, and it has the same.

Wrocław. Na Dolnym Środzku żadne inne

Wrocław. In the Lower Middle, no others.

miasto nie ma pięciu pól. Ale to tak abstrafując.

The city does not have five fields. But that's abstracting.

Pięciopolowe herby to mają tylko takie

Only those have five-part coats of arms.

naprawdę znamienite miasta. Znamienite miasta

truly remarkable cities. Remarkable cities.

pokazujące historię tego miasta.

showing the history of this city.

Bo trzeba też powiedzieć, że herb

Because it must also be said that the coat of arms

to jest taką opowieścią historyczną o danym

It is a historical tale about a given.

miejscu, o danym mieście. I im więcej pól,

place, about a given city. And the more fields,

tym ta historia jest bogatsza. Czyli jak sobie

the more enriched this story is. So how do you...

wrzucimy szachownicę, to będziemy najbogatsi.

If we throw in the chessboard, we will be the richest.

No tak, tylko szachownice są takie jednorodne.

Well, it's just that the chessboards are so uniform.

A tu każdy obrazek pokazuje coś innego.

And here, each picture shows something different.

Taki Głogów. Zatrzymaliśmy się na

Such Głogów. We stopped at

Świętym Mikołaju, czy tam tysiąc, tam prawie

Santa Claus, is it a thousand there, almost?

czy to tam czternasty wiek. No, 1326.

Is it the fourteenth century there? No, 1326.

Tak, tak, tak. Potem były takie pieczęcie

Yes, yes, yes. Then there were such seals.

z połowy właśnie XIV wieku, ale to właśnie

from the middle of the 14th century, but it is именно

była ta pieczęć Głogówki z Chławników, chociażby.

There was the seal of Głogówka from Chławniki, at least.

Między innymi. No i też taka pieczęć,

Among other things. And also such a seal,

która pokazuje też Marię z

which also shows Maria with

Dzieciątkiem i też jest taki mniejszy

There is also a smaller one with the little child.

orzeł ten piastowski. Ale właśnie

this Piast eagle. But indeed

Krzysiu dąży już chyba do

Krzysiek is probably already striving for

węgierskiego tematu. Do węgierskiego, do Korwina.

Hungarian topic. To Hungary, to Korwin.

Tutaj Korwin i

Here is Korwin and

Miket.

Miket.

Ten polityk.

This politician.

To przez niego wszystko padło, bo on za dużo słodzi.

It's all fallen because of him, as he sweetens too much.

Tutaj panowanie węgierskie

Here is the Hungarian rule.

w Głogowie akurat za długo nie trwało, ale

in Głogów, it didn't last too long, but

na tyle długo, że symbol Korwina

for long enough that the symbol of Korwin

jest w herbie do dziś.

It is in the coat of arms to this day.

I to też ciekawa sprawa, bo

And that's an interesting matter, because

on przekazał ten herb swojemu synowi.

He passed this coat of arms to his son.

Tak. Maciej Korwin, król węgierski,

Yes. Matthias Corvinus, the king of Hungary,

swojego synowi Janowi.

to his son Jan.

Mówimy o kruczku prawnym. Kruczku na srebrnej gałęzi, tak?

We're talking about a legal loophole. A loophole on a silver branch, right?

Na srebrnej czy na złotej?

On silver or on gold?

No teraz już na złotej.

Now it's on the golden one.

Ale był na srebrnej chyba początkowo.

But he was probably on silver at first.

No tak. Znowu heraldecy się będą złościć.

Well, the heralds will be angry again.

No zdecydowanie.

Well, definitely.

No i ten właśnie ptaszek trafił na herb.

And that particular little bird ended up on the coat of arms.

No mimo niedługiego panowania

Yes, despite the short reign.

tutaj węgrów w Głogowie.

Here are the Hungarians in Głogów.

Ale trafił, czyli się musiał zasłużyć.

But he hit the mark, which means he must have earned it.

Tak. I za jego czasów, co ciekawe,

Yes. And during his time, interestingly,

orzeł Piastowski został zastąpiony właśnie krukiem.

The Piast eagle has been replaced by the raven.

Takim siedzącym na gałązce.

Like sitting on a branch.

Po prostu. Po prostu krukiem.

Simply. Just a raven.

Także tak to właśnie wyglądało.

So that's how it looked.

Taki Głogów.

Such Głogów.

Co z tym byczkiem?

What about that little bull?

Znaczy wcześniej jeszcze...

I mean earlier still...

Czyli idziemy dalej po kolei.

So we go ahead in order.

Ale zapomnieliśmy o jeszcze jednym ważnym znaku,

But we forgot about one more important sign,

który może nie jest najważniejszy.

which may not be the most important.

Najładniejszy, ale literką G.

The prettiest, but with the letter G.

Ach, samą literką G.

Oh, just the letter G.

A literka G była wcześniej niż Korwina.

The letter G was before Korwin.

Ale wcześniej niż Węgrzy tutaj.

But earlier than the Hungarians here.

Na pieczęci. Tak, tak. Wcześniej niż Korwinowskie.

On the seal. Yes, yes. Earlier than Korwin's.

Ona się pojawiła w XIV wieku.

She appeared in the 14th century.

W XIV wieku to nie było w środku,

In the 14th century, it was not in the middle,

tylko po prawej stronie pieczęci.

only on the right side of the seal.

Dopiero chyba w XVII czy XVIII wieku

Only probably in the 17th or 18th century.

to G trafiło do środka.

it hit G in the middle.

Zgadza się.

That's right.

No i teraz możemy do Hansa von Loza.

Now we can go to Hans von Loza.

Tak, tak. Właściwie można.

Yes, yes. Actually, you can.

Tutaj już mamy zdecydowanie dalszy okres.

Here we definitely have a later period.

Zresztą ten Korwinowski tak naprawdę był

Besides, this Korwinowski was actually

bardzo, bardzo krótko, ponieważ

very, very briefly, because

potem

later

panował Zygmunt Jagiellończyk,

Sigismund I the Old reigned.

czyli późniejszy król polski, Zygmunt I Stary.

the later king of Poland, Sigismund I the Old.

Zatwierdzał ten przywilej, potem

He approved this privilege, then

Zygmunt Luksemburski i tak dalej, i tak dalej.

Zygmunt of Luxembourg and so on, and so forth.

Ale finalnie właśnie

But ultimately just

niemiecka rodzina von Loz,

German family von Loz,

którzy byli starostami głogowskimi,

who were the governors of Głogów,

a tak naprawdę też sprawowali władzę nad

and in fact, they also wielded power over

mennicą głogowską. Oni mieli właśnie

Głogów mint. They had just

w swoim rodowym herbie, czy też

in his family coat of arms, or

w fladze domu byka, czy też

in the flag of the bull house, or also

bawu. Bawu czy byk? No właśnie.

Bawu. Bawu or a bull? Exactly.

Trudno stwierdzić. Znaczy w literaturze

It's hard to say. I mean in literature.

jest byk, a nie spotkałem byk w bawu,

There's a bull, but I haven't met a bull in Baw.

ale może. A ja słyszałem.

But maybe. And I heard.

A on ma rogi u góry, czy po bokach?

Does he have horns on the top or on the sides?

Bo on tak wygląda,

Because he looks like this,

jakby miał cztery. On ma rogi takie, jak ma

It's like he had four. He has horns like he has.

Chicago Bulls. Michael Jordan.

Chicago Bulls. Michael Jordan.

Nawet kolor podobny. Znaczy von Loz to był

Even the color is similar. That means it was von Loz.

też takim ziemianinem,

also such a landowner,

taki majątek miał wielki, a to,

he had great wealth, and that,

że spała... Cała rodzina chyba, nie? Naokoło miała

that she was sleeping... The whole family, right? She had around her

różne włości. Tak jest. I tak można powiedzieć

different estates. Yes, that's right. And you can say that.

jak na dzisiejsze czasy, że to chyba

as for today's times, that it probably

po kumotersku sobie załatwił tego byka

He got that bull sorted out through nepotism.

w herbie, no bo miał właśnie nad mennicą

in the coat of arms, because it was just above the mint

tą pieczę. No wiesz, na królewski starosta

this seal. Well, you know, to the royal starost.

to tam... Dokładnie.

So there... Exactly.

Miewki i dmuchał. Czyli potrafił sobie jako

Miewki and blew. So he was able to do it as a

starosta to załatwić. Ciekawe, czy później

The starosta will take care of it. I wonder if later...

się też by tak chcieli sobie coś załatwić.

they would also like to sort something out for themselves.

Cały czas sobie załatwiałem, słyszałem, także

I was constantly taking care of things for myself, I heard, so...

tak wygląda. Ale chęp taki zamknięciopolowy.

That's how it looks. But it's a bit of a closed-market approach.

Tak, tu mamy właśnie te cztery pola i

Yes, here we have these four fields and

ta literka G, to już nam się wtedy pojawia,

that little letter G appears to us then,

także to już tam ładnie zaczyna powoli wyglądać.

It is also starting to look nice there slowly.

Taki głogów. W międzyczasie

Such a hawthorn. In the meantime.

znów pojawia się inna pieczęć przecież,

another seal appears again, after all,

bo to już jest chyba wiek szesnasty.

Because this is probably the sixteenth century.

Pojawia się znowu Madonna, tyle, że po...

Madonna appears again, only this time...

Tyle, że po lewej stronie ma literkę G,

It's just that on the left side there is the letter G.

a po prawej ma... To to jest...

And on the right, it has... This is...

To jest tak... Orła. Była taka pieczęć

It is like this... of the Eagle. There was such a seal.

używana jak najbardziej od

used as much as from

początku chyba właściwie praktycznie szesnastego

the beginning is probably actually around the sixteenth

wieku, ale von Loss rodzina to już

age, but the von Loss family is already

szesnasty wiek, także tutaj już

the sixteenth century, also here already

mówimy typowo o herbie, a nie o pieczęci.

We are typically talking about a coat of arms, not a seal.

To też ma jakieś tam znaczenie,

It also has some significance.

tak? W ten sposób. Znaczy ogólnie dzisiejszy

Yes? In this way. I mean generally today.

temat to jest bardziej

the topic is more

no wizualne sprawy, bo

no visual matters, because

trudno opowiadać każdą pieczęć,

it's hard to tell every seal,

jak wyglądała. Inaczej by to wyglądało,

how it looked. It would look different,

żeby jednak pokazywać te pieczęcie.

to show those seals, however.

A, zgadza się. No ale staramy się, żeby to

Oh, that's right. Well, we are trying to make it so that...

mniej więcej obrazowo jako tako wyglądało.

It looked more or less like this visually.

Pieczęcie oczywiście były woskowe, ma się rozumieć,

The seals were, of course, wax seals, as one might expect,

były dołączane do dokumentów, wtedy dopiero

were attached to the documents, then only

stanowiły jakby, powiedzmy, cyfrowy dzisiaj

they were like, let's say, digital today

podpis, tak? Tak, tak. To, że mamy wydrukowane, nie wiem,

signature, right? Yes, yes. The fact that we have it printed, I don't know,

Worda czy PDF-a, to nic nie znaczy. Dopiero

Whether it's a Word document or a PDF, it means nothing. Only...

kiedy mamy ten elektroniczny podpis maknięty,

when we have that electronic signature stamped,

wtedy wszystko się zgadza. Czyli tą pieczęć dawną

Then everything adds up. So that ancient seal.

to wtedy wszystko gra

then everything is fine

w ten sposób. No, były też czasy, że

in this way. Well, there were also times that

trzeba było sobie zasłużyć jako miasto, żeby

one had to earn it as a city, so that

bić czerwone pieczęcie. Zgadza się.

to stamp red seals. That's right.

W sensie, że odpowiedni kolor, tak?

In the sense that the right color, right?

Tak jest, bo to chodzi o wagę danego

Yes, because it concerns the weight of the given one.

dokumentu, że to jest coś... Że jak były cięższe

the document that this is something... That when there were heavier

niż dziesięć kilo, to czerwono.

Less than ten kilos, it is red.

Też pomarańczowe.

Also orange.

Tak, a priorytet to był wtedy, tak.

Yes, and the priority was then, yes.

Bez awizów się obywało.

It was done without notifications.

Impost się cieszy. Czyli co?

The impost is happy. So what?

Mamy już ruszone w sumie wszystkie cztery pola,

We have already started on all four areas, in total.

które są ruszone, plus jeszcze

which are touched, plus also

pole sercowe, czyli to, tą

heart field, that is, this, that

tarczę sercową, czyli... No tak, bo właśnie

the heart shield, that is... Well yes, because just

w kształcie serca było niby to

in the shape of a heart it was like this

tło, na którym była ta literka G faktycznie

the background on which that letter G was actually

w środku, zgadza się. Tak jest. Co się stało,

In the middle, that's right. That's how it is. What happened,

że w międzyczasie jeszcze Gugów miał

that in the meantime Gugów still had

herb znowu tego trębacza?

The coat of arms of that trumpeter again?

Ogólnie XX wiek to był szalony, to wiadomo.

In general, the 20th century was crazy, that's for sure.

Kto przeżył, to wie.

Whoever survived knows.

Krzysztof wie.

Krzysztof knows.

Dobrze to dodał. Kto przeżył?

Well added. Who survived?

Kto przeżył? Były dwie wojny,

Who survived? There were two wars,

zawieruchy różnorakie

various turmoil

i pierwszą zmianę, to było chyba

and the first change, it was probably

dwa tygodnie przed wybuchem pierwszej wojny

two weeks before the outbreak of the First World War

światowej, drugiej wojny światowej, Niemcy

world, Second World War, Germany

zmienili ten herb dotychczasowy,

they changed the existing coat of arms,

ten pięciopolowy. Czyli w 1939.

this five-field. So in 1939.

Tak jest. No ten oryginalny, pierwszy.

That's right. Well, the original, the first one.

Znaczy, to nie jest w sumie oryginalny, on się troszeczkę

I mean, it's not really original, it’s a bit...

rudził szczegółami, bo ten pierwszy na

he was detailing because the first one on

pieczęci, to miał, orzeł miał głowę

seals, it had, the eagle had a head

zrzuconą w lewą stronę,

thrown to the left,

ten miał w prawą, tam miał

he had it in the right, there he had it

trąbkę, a

the trumpet, and

niemiecki orzeł to już miał jeszcze

the German eagle has already had it again

dzidę chyba w ręku. No detale to

I probably have a spear in my hand. Well, the details are this.

oczywiście były, ale to był absolutny nawrót

of course there were, but it was an absolute relapse

do tego, co było 700 czy 600

to what was 700 or 600

lat wcześniej. I ten herb

years earlier. And this coat of arms

przetrwał do 1 kwietnia

survived until April 1st

45 roku, czyli do

the year 45, that is to say until

zakończenia działań wojennych w Głogowie.

the end of military actions in Głogów.

Później władze wróciły do tego,

Later, the authorities returned to this,

który był przed wojną, czyli tego pięciopolowego.

which was before the war, that is the five-field crop rotation.

W 66 roku.

In the year 66.

Czy w 62, o to

Is it in 62, about that?

w 66. Do 66

in 66. To 66

roku. No i tam nastąpiły...

year. And then there were...

Znaczy, od 66 do 92.

I mean, from 66 to 92.

Nie, na pewno do 90.

No, definitely up to 90.

To już, to już na pewno. Kiedy

It's already, it's definitely already. When?

uchwał radny miejski został zmieniony. To był

the resolution of the city council has been amended. It was

90 rok. To ja to...

Year 90. It's me...

Nie kłóć się z Krzysztofem. Krzysztof to pamięta.

Don't argue with Krzysztof. Krzysztof remembers that.

Ty srałeś w gacie jeszcze.

You shit your pants already.

To akurat. Tak, 11 listopada 90

That's right. Yes, November 11, 1990.

faktycznie. Widzisz? No tak, tak, tak, tak.

Actually. Do you see? Well, yes, yes, yes, yes.

Nie kłóć się ze starszymi. Źle przeczytał.

Don't argue with the elders. He read it wrong.

Nie, ci pieluchę zmieni.

No, change his diaper.

Mleko spod nosa wyczerpuje.

Milk from the nose is exhausting.

Mylić się jest rzeczą ludzką, prawda?

To err is human, right?

No, Dominika. Nie, no przepraszam.

No, Dominika. No, I'm sorry.

Dominik zawsze mówi prawdę.

Dominik always tells the truth.

No i to taki... Dobrze, czyli do 1000 lat.

Well, that's it... Alright, so up to 1000 years.

Do 990 roku, od 66.

Until the year 990, from 66.

Tak. I tutaj znowu wrócił

Yes. And he came back here again.

jakby pierwowzór, zmieniony

like an altered prototype

za księcia. Konrada.

For Prince. Konrad.

Konrada, później za Niemca.

Konrad, later under the Germans.

I on przetrwał właśnie do tego 90

And he survived just until 90.

roku. I to różne są opinia,

of the year. And there are different opinions,

czy różne. Ja jedną słyszałem, dlaczego to został

Is it different? I heard one reason why it remained.

zmieniony ten przedwojenny hymn.

the pre-war anthem has been changed.

Chymn, mówię, herb. Bo na wizerunek

Chymn, I say, herb. Because on the image

podobno do tablą partyjnej

apparently to the party table

nie podobał się wizerunek tego elementu,

the image of this element was not appealing,

czyli Matki Boskiej.

that is of the Mother of God.

To był czas,

It was a time,

kiedy Kościół nie był zbyt uważany

when the Church was not taken very seriously

przez władze.

by the authorities.

Tak jak dzisiaj właśnie.

Just like today.

Ale raczej nikt nie wyrzuca. Nie wyrzuciłby

But rather no one throws it away. He wouldn’t throw it away.

z herbu Matki Boskiej.

from the coat of arms of the Blessed Virgin Mary.

Tylko artyści.

Only artists.

Tylko artyści, tak jest. No i to była przyczyna, żeby ten herb

Only artists, that's right. And that was the reason for this coat of arms.

znowu został zmieniony.

It has been changed again.

No ale po transformacji ustrojowej

Well, after the transformation of the political system.

w 89 roku wróciło

In 1989, it returned.

to, co stare

that which is old

i to, co było najdłużej trwające.

and that which lasted the longest.

Bo ten herb, który mamy, pięciolob

Because this coat of arms we have is a five-leaf.

polowy, to jest taki najdłużej trwający

halfway, that is the longest lasting one

w Głogowie.

in Głogów.

Taki Głogów. Trzeba się powiedzieć

Such Głogów. One has to say.

jeszcze do tego, że...

Moreover, that...

No, Maksym się zaczął mówić.

No, Maksym started to speak.

Tak. Reset.

Yes. Reset.

Że mieliśmy jeszcze przecież pieczęcie

That we still had seals, after all.

za czasów Henryka.

in the time of Henryk.

Tylko, że tutaj były, powiedzmy tam,

Only that here there were, let's say over there,

1413 rok, ale nie herby, tylko

1413, but not coats of arms, only

pieczęcia. I tam się już pojawiał ten motyw

seal. And that motif was already appearing there.

szachownicy, który dzisiaj znany jest

the chessboard, which is known today

z głogowskiej flagi, bo to też jakby jest

from the Głogów flag, because it’s kind of that too

symbol miejski. Jest 40 pól

city symbol. There are 40 fields.

oznaczających 40 kasztelans obecnie.

indicating 40 castellanies currently.

I to mówisz ten z XV wieku.

And you say that, the one from the 15th century.

Tak, ale chodzi o sam motyw czerwono-białej

Yes, but it's about the red and white motif itself.

szachownicy, która jest

checkerboard, which is

związana z linią

related to the line

książąt Świdnicko-Żegańskich,

princes of Świdnica-Żagań

ale też tak naprawdę z tą linią

but also really with that line

książąt Legnicko-Brzeskich. Oni też mieli

the Dukes of Legnica-Brzeg. They also had

tą biało-czerwoną szachownicę u siebie

that white-and-red checkerboard at home

i to gdzieś tam były takie początki, że tak powiem,

And that's where there were such beginnings, so to speak,

a potem zostały.

and then they stayed.

W międzyczasie też od tego 1500

In the meantime, also from that 1500.

któregoś roku, tfu, 1400

one year, cough, 1400

któregoś roku od Henryka,

one year from Henry

no to jeszcze przecież później samo księstwo

Well, then later the duchy itself.

głogowskie miało zupełnie inny herb.

Głogów had a completely different coat of arms.

Tak, tylko, że tutaj jeśli chodzi o księstwo, to właśnie mamy to

Yes, but here when it comes to the duchy, we actually have that.

słabiej opisane w literaturze, prawda?

Less well described in the literature, right?

Tutaj jest bardzo mało tych materiałów źródłowych.

There are very few of these source materials here.

I tutaj właściwie to

And here actually it...

można się ograniczyć do dwóch

You can limit yourself to two.

dowodów tak naprawdę dobrze znanych

evidence that is actually well known

i tyle, więc herb był świetnie opisany.

And that's it, so the coat of arms was wonderfully described.

Z księstwem już generalnie trochę głodowski.

With the principality, it's generally a bit of a hunger issue.

Taki głogów.

Such a hawthorn.

Zająć jeszcze właśnie do flagi, bo tu

Take it to the flag, because here

wspomnieliście o szachownicy,

you mentioned the chessboard,

to głogów miało też flagę inną,

Głogów also had a different flag.

trójkolorową. Trójkolor?

tricolor. Tricolor?

Tak. Jak Francuzi? Tak jest.

Yes. Like the French? That's right.

Oui, oui. Tak, tak, właśnie tak.

Yes, yes. Yes, yes, exactly like that.

I na tle tej flagi był herb.

And against the background of this flag was a coat of arms.

Teraz flagi już tej oficjalnie

Now the flags are officially here.

nie ma z herbem, ale kolory tej flagi

there is no coat of arms, but the colors of this flag

są na oficjalnym herbie teraz.

They are now on the official coat of arms.

To są kolory tej flagi. Czyli jakie kolory?

These are the colors of this flag. So what colors are they?

Żółty, tak ja pamiętam.

Yellow, yes I remember.

Bieski i czerwony.

Blue and red.

To taki czad.

It's such a blast.

Taki czad.

What a vibe.

Coś w tym stylu.

Something like that.

Albo Andora, tylko Andora

Either Andorra, only Andorra.

ma jeszcze herb w środku.

it still has a coat of arms in the middle.

Trzeba jeszcze zwrócić uwagę

It is also important to note.

taką ciekawostkę. No mamy herb

such a curiosity. Well, we have a coat of arms

w Krakowie głogowski.

in Kraków, Głogów.

Tak, w Sukiennicach.

Yes, at the Sukiennice.

Nie jest to jakiś stary herb,

It is not some old coat of arms,

czasowo, bo te Sukiennice...

temporarily, because those Sukiennice...

Od strony Kościoła Mareckiego, od strony wschodniej

From the side of the Marek Church, from the eastern side.

idziemy w środek Sukiennic,

we are going to the middle of the Cloth Hall,

obracamy się po prawym ramieniem,

we turn around on our right shoulder,

zaprawiamy ramienie i jest na łuku.

We are seasoning the arm and it is on the arc.

Herby tam trafiły

Herbs ended up there.

w XIX wieku, ale jeszcze

in the 19th century, but still

nie głogowski herb.

not the Głogów coat of arms.

Te głogowski trafił po zakończeniu wojny,

This hawthorn was found after the war ended,

tak dla jakby...

just for like...

Dla PIC-u. Może nie dla TIC-u.

For the PIC. Maybe not for the TIC.

Plus pięć do prestiżu dla Krakowa,

Plus five to the prestige for Krakow,

który jest cztery lata młodszy od nas.

who is four years younger than us.

Żeby przypomnieć kilka ważnych miast

To remind about a few important cities.

na ziemiach wyzyskanych czy odzyskanych.

on the lands exploited or reclaimed.

I między innymi tam się głogów,

And among other things, there is Głogów,

znalazł. Nie jest to jakaś tak... Nie jest to wierna

He found it. It's not like... It's not faithful.

kopia. Jest Matka Boska,

copy. There is the Blessed Virgin Mary,

jest Boku G, jest orzeł,

There is Boku G, there is an eagle.

tylko, że nie jest to orzeł piastowski,

it's just that it's not the Piast eagle,

tylko orzeł polski, biały.

only the Polish eagle, white.

Ale co ciekawe, jest koroną. Chociaż

But interestingly, it is a crown. Although

korona została zdjęta, bo

the crown has been removed because

tutaj nastał ustrój socjalistyczno-komunistyczny.

A socialist-communist system has emerged here.

Ten orzeł piastowski, jakby ktoś

This Piast eagle, as if someone

chciał poznać, to on ma zazwyczaj przepaskę

He wanted to get to know, so he usually has a headband.

na piersi, taką białą. I ma też

on the chest, such a white one. And she also has

często krzyż. Motyw krzyża.

often a cross. The motif of the cross.

Tak jak mamy to właśnie, na przykład,

Just as we have it right now, for example,

nie wiem, w herbie Dolnego Śląska, chociażby

I don't know, in the coat of arms of Lower Silesia, for example.

w ten sposób.

this way.

Więc zazwyczaj...

So usually...

Tak. Niektórzy mówią, że niemiecki orzeł,

Yes. Some say that the German eagle,

hatfu. No nie, to jest orzeł piastowski.

Well no, this is a Piast eagle.

I ze Śląska.

And from Silesia.

To Niemcy od nas przejęli tego

They took that from us in Germany.

orzełka, więc niech nie opowiadają głupot.

the little eagle, so let them not tell foolishness.

Tak jak swastykę z Indii. Właśnie tak.

Just like the swastika from India. Just like that.

No ale każdy ma prawdę w swojej opinii,

Well, everyone has their truth in their opinion,

a na historii się znać nie musi.

And one does not need to know about history.

Nie znam historii, ale opinię zrobię.

I don't know the history, but I'll form an opinion.

Tak jest. I tak jest najczęściej.

That's right. And that's how it usually is.

Klasyczny komentujący.

Classic commentator.

Tak i głogów.

Yes, and Głogów.

My mamy też przy wejściu do ratusza, po lewej i prawej stronie,

We also have [them] at the entrance to the town hall, on the left and right side.

mamy też takie herby, ale te takie

We also have such coats of arms, but these are like this.

bardziej dystygowane.

more distinguished.

Takie prawdziwe. Złożone i w ogóle

So true. Complicated and all that.

takie bardziej rozrośnięte. Takie jak być powinny.

more enlarged ones. Like they should be.

Mojego grotu też, że tak powiem,

My groin too, so to speak.

logo jest logiem, ale z tyłu na koszulkach

the logo is a logo, but on the back of the t-shirts

i na bluzach mamy taki właśnie ten ładniejszy herb,

And on the sweatshirts, we have this nicer coat of arms.

ten taki rozwinięty, nie tą taką prostą

that one developed, not that simple one

postać graficzną. No w sali rajców przed wojną

the graphic form. Well, in the council hall before the war

był taki też ładnie rozbudowany ten herb.

the coat of arms was also nicely elaborated.

Tak, tak, ładnie. Zdjęcia właśnie

Yes, yes, nice. The photos are just right.

fajnie tu pokazują. No i słyszałem,

It's nice how they show things here. And I heard,

że w knajpach. Ja pamiętam, że w winiarni

that in the pubs. I remember that in the wine cellar

chyba był herb głogowa.

There was probably the coat of arms of Głogów.

No, tak. Wiedziałem, że coś zaraz

No, right. I knew something was about to happen.

za kimś alkoholem wyskoczy. Ale to zobacz,

Someone will jump out with alcohol. But look at this,

jeszcze taki ładny znalazłem. Nie wiem, czy ten tutaj?

I found such a nice one. I don't know, if this one here?

Duży? Ten taki duży, ładny. No tak, to właśnie

Big? That big, pretty one. Well yes, that's exactly it.

na tej podstawie są

on this basis they are

robione te herby takie ładne, cacy, cacy.

These herbs are made so nicely, all neat and tidy.

My też właśnie w grocie mamy na podstawie tego

We also have this based on what we have in the cave.

zrobione. Tylko, że taki black and white, nie?

Done. It's just that it's in black and white, right?

To jest full color. Tak, tak.

This is full color. Yes, yes.

Fleming chyba drukował.

Fleming was probably printing.

Bardzo możliwe, ale to jest bardzo

Very possible, but this is very.

ładne. Tak powinno być, nie?

Nice. It should be that way, shouldn't it?

I to wygląda wtedy jak prawdziwy herb, nie?

And it looks like a real coat of arms then, doesn't it?

Ale nie ma Mikołaja, Krzysiu, zauważył słusznie.

But there is no Santa Claus, Krzyś noticed rightly.

Nie ma Mikołaja. Jest Mikołaj.

There is no Santa Claus. There is Santa Claus.

On jest po prostu schowany

He is simply hiding.

w tym hełmie.

in this helmet.

Daleko idąca.

Far-reaching.

No dobra, jakbyśmy mieli wymienić

Alright, if we were to exchange.

którejś z symboli,

of one of the symbols,

to co wymieniamy?

What are we exchanging?

Ale poczekaj, bo tutaj w tym byka, nie?

But wait, because here in this bull, right?

Byka wymieniamy w herbie na postać Mikołaja

We are replacing the bull in the coat of arms with the figure of Saint Nicholas.

w tym momencie świętego. No bo Węgrów nie ruszymy,

at this moment of the saint. Because we won't touch the Hungarians,

bo Polak, Węgier, dwa bratanki.

For a Pole, a Hungarian, two buddies.

No ostatnio już nie. A Niemców to cyk, nie?

Well, not lately. And the Germans, it's like a snap, right?

Ostatnio już nie. No ostatnio nie, bo to wiadomo.

Not lately, no. Well, not lately, because that's obvious.

Ale tutaj w tym herbie, co ci pokazywałem, właśnie

But here in this coat of arms, the one I showed you, exactly

tym takim ładnym, co z jednej strony jest niebiesko-czerwony,

the lovely one that is blue-red on one side,

z drugiej złoto-czarny i tak dalej,

on the other hand, gold and black, and so on,

to jeszcze nad tą głową, nad tym hełmem

it's still over that head, over that helmet

rycerskim jest jeszcze raz

It is knightly once again.

powtórzona Madonna z Dzieciątkiem.

repeated Madonna with Child.

No widzisz? Ale Dzieciątko trzyma w drugiej,

Well, you see? But the Child is holding it in the other hand.

z drugiej strony. Bo była bardzo ważna.

On the other hand. Because it was very important.

No bo ona była oburęczna, dlatego.

Well, she was ambidextrous, that's why.

Na dole ją ręka bolała,

Her hand hurt at the bottom,

a u góry jeszcze nie. A może

but not yet at the top. Or maybe

szóste pole dołożyć i będziemy mieli najwięcej

Add the sixth field and we will have the most.

pól w herbie? Słuchajcie. Wiem. Na Mikołaja.

Fields in the coat of arms? Listen. I know. For Saint Nicholas.

Z tyłu dołóżmy szóste pole. O. My będziemy wiedzieć,

Let's add a sixth field at the back. Oh. We will know.

a nikt nie musi wiedzieć. Jedno jest pewne.

And no one has to know. One thing is certain.

Ja już nie profanujmy herbu, bo to... Jedno jest pewne.

Let's not profane the coat of arms anymore, because that's... One thing is certain.

Zawsze coś można pokombinować.

There's always something that can be arranged.

Jeżeli ważniejszy na przykład

If more important for example

dla nas jest Mikołaj i Madonna

For us, there is Saint Nicholas and Madonna.

z Dzieciątkiem, to oni powinni być

With the Child, they should be.

na dwóch głównych polach. No na przykład. A na przykład

in two main fields. Well, for example. And for example.

na trzech pozostałych może być

it can be on the other three

orzeł, może być zwierzak

eagle, it can be an animal

i może być, w sensie zwierzak, może być ten

It can be, in the sense of a pet, it can be this one.

wół, tur, czy jak kto tam jest i do tego

ox, aurochs, or whatever you want to call it, and on top of that

ten kruk. No i w kształcie ronda, nie?

that crow. And in the shape of a round, right?

W ogóle herb. I jeszcze odrę

In general, a coat of arms. And still, a drawing.

pomiędzy bym dał. Z mostem.

I would put it in between. With a bridge.

Bez. Bez mostu.

Without. Without a bridge.

A może z różowym mostem herb nowy.

Or maybe with a new coat of arms with a pink bridge.

Ja już bym zrobił z drugą, z tą, z drugą

I would have done it with the second one, with that one, with the second one.

chciałem powiedzieć, z obwodnicą już bym zrobił go

I wanted to say, with the bypass I would have already done it.

od razu. Z obwodnicą i bez korków już.

Right away. With the bypass and already without traffic jams.

Taki głogów.

Such a hawthorn.

A propos ronda, bo wy tak

About the roundabout, because you like that.

ładnie tutaj wszystko opowiedzieliście, no ale

You've all described everything nicely here, but...

a propos ronda, no to trzeba wspomnieć troszkę o

Speaking of the roundabout, we should mention a bit about...

logo Głogowa, o nowym logo Głogowa.

logo of Głogów, about the new logo of Głogów.

To też takie rondo, nie? No to właśnie tam

So it's that roundabout, right? Well, it's right there.

jest napis Głogów i dookoła

There is a sign "Głogów" and around it.

jest rondo. No i właśnie to wokół tego

There is a roundabout. And that's exactly what it's all about.

ronda wszystko jest pobudowane. I jakie

The roundabout is all built. And what?

my tam znaczki mamy? Bo mamy tak,

Do we have stamps there? Because we have them like this.

chyba z tego co... Kamienice mamy.

I guess from what... We have tenements.

Stary Miasto, Członk Budowa. Kamienice.

Old Town, Member Construction. Tenements.

Kolegiatę na pewno mamy. Mamy kolegiatę.

We definitely have a collegiate. We have a collegiate.

Mamy ruiny Mikołaja, ratusz

We have the ruins of Nicholas, the town hall.

oraz... Oraz nic więcej. Oraz wszystko.

and... And nothing more. And everything.

Oraz wszystkie kamienice, czyli

And all the tenement houses, that is

kolorowe kamienice plus... Tak. Zabytków

Colorful tenements plus... Yes. Monuments

mamy

we have

Mikołaja, ruiny, ratusz oraz

Nicholas, ruins, town hall and

kolegiatę. Tak. Takie charakterystyczne, faktycznie.

the collegiate. Yes. It is indeed characteristic.

No ale chodzicie, ale po co? I tutaj

Well, you do go, but why? Here?

wykorzystano akurat... Doblować. I tutaj

It was precisely used... To double. And here.

przepraszam, że ci jeszcze przerwę. No bo...

I'm sorry to interrupt you again. Well...

Wykorzystano właśnie między innymi charakterystyczne

Among other things, characteristic features were utilized.

kolory, czyli ten niebieski, żółty

colors, namely this blue, yellow

i czerwony. To co w herbie występuje, dokładnie. Tylko, że tutaj ten niebieski

and red. Exactly what appears in the coat of arms. Only, here the blue

jest troszkę blady, pewnie w stosunku

He's a bit pale, probably in relation.

do tego co tam było oryginalnie, ale

to what was originally there, but

tak, te kolory się, tych kolorów się

Yes, these colors are, these colors are.

trzymamy. Tak. No ale jak sądzicie,

We're holding it. Yes. But what do you think,

dlaczego mamy ładny herb, piękny

Why do we have a nice, beautiful coat of arms?

i taki faktycznie starożytny

and indeed so ancient

robić jeszcze jakieś logo? Czy to

Do you want to make any more logos? Or is that it?

jako coś, ruchu ważnego, co

as something, an important movement, that

miałby się kojarzyć z miastem? Czemu to

Would it be associated with the city? Why is that?

się rozmywa wtedy, jakby wartość

it blurs then, as if the value

herbu? Po co miastom logo jeszcze?

A coat of arms? Why do cities need a logo anymore?

Wiesz co, według mnie herb jest

You know what, in my opinion, the coat of arms is

taki bardzo, ale ta bardzo mocno oficjalny.

such a very, but this very strongly official.

Prestiżowy. Tak. Natomiast

Prestigious. Yes. However,

logotyp sam w sobie może

The logo itself may

fajnie promować miasto na tle

It's nice to promote the city against the backdrop.

innych miast. Imprezy, eventy. Tak, imprez

other cities. Parties, events. Yes, parties

jak najbardziej. Jakieś tam plakaty. Chociaż i tak zauważyłem,

of course. Some posters. Although I still noticed,

że najczęściej jest i logo miasta, i

that most often there is both the city logo and

herb. Czasami, ale to

coat of arms. Sometimes, but it's

wybieramy. W ogóle to logotyp może używać

we choose. In general, the logo can be used

sobie

yourself

każdy, tak? Jeśli to rzeczywiście pozytywne

Everyone, right? If it's really positive.

gdzieś tam oddźwięk ma, no bo

somewhere it resonates, because

wiadomo, że, nie wiem, zakładamy dziuple

It's known that I don't know, we assume hideouts.

w, nie wiem, samochodową, zapraszamy do współpracy,

in, I don't know, automotive, we invite you to cooperate,

Głogów lubi to coś tam i logo

Głogów likes that something there and the logo.

Głogowa. No nie, tak wiadomo, że nie.

Głogów. Well, no, it's known that it isn't.

Ale jakieś fajne rzeczy jak najbardziej. I na to

But definitely some cool things. And for that.

nie trzeba zgody, ale żeby wykorzystać herb,

No consent is needed, but to use the coat of arms,

to niestety, ale trzeba się udać do nas, albo napisać

Unfortunately, you need to come to us or write.

do nas i my wydajemy zgodę na użycie

to us and we grant permission for use

herbu za każdym razem, bo to jest

of the coat of arms every time, because it is

regulowane prawem. I dlatego na naszej

regulated by law. And that is why on our

pocztówce, którą mieliśmy swojego czasu

the postcard we had some time ago

jest herb Głogowa, bo dostaliśmy na to

There is the coat of arms of Głogów because we received it for that.

pozwolenie. Dostaliśmy na to zgodę, dokładnie tak.

Permission. We received approval for that, exactly.

Tak to wygląda.

That's how it looks.

Taki Głogów! A wracając

Such Głogów! And getting back.

jeszcze na chwilkę do tych różnych malunków,

just for a moment to those various paintings,

rysunków i tak dalej. Tak kojarzy

drawings and so on. That's how it associates.

mi się, że chyba właśnie w winiarni był

I think he was probably just at the winery.

na Mogadorze gdzieś tam herb Głogowa,

in Mogador somewhere there is the coat of arms of Głogów,

ale na pewno herb Głogowa był

but the coat of arms of Głogów definitely was

na panoramie Głogowa swojego czasu

on the panorama of Głogów at one time

po schodkach, jak się wchodziło na skarbku.

up the stairs, as one would go up to the treasure.

Tam u góry była taka cała panorama

Up there, there was a whole panorama.

ładna i tam na pewno był herb Głogowa.

Nice, and there was definitely the coat of arms of Głogów.

Tak, oczywiście. Jak najbardziej.

Yes, of course. Absolutely.

A gdzie jeszcze taki herb moglibyśmy znaleźć

And where else could we find such a coat of arms?

z takich starszych rzeczy? Przecież to w tym

From such older things? After all, it’s in this.

bardziej pamiętasz. No, ale jakoś mnie kojarzy.

You remember more. Well, but somehow I recognize you.

Nie wiem, czy nie było go w MOK-u, ale

I don't know if he wasn't at the Community Cultural Center, but

we głowie tak nie dam. W jakiejś formie na pewno

I won't give it in my head like that. In some form, for sure.

musiał być. Mamy też na przykład witraż

It must have been. We also have, for example, a stained glass.

w zamku, taki stary. Kojarzysz, Krzysiu?

In the castle, so old. Do you remember, Krzysiu?

Z herbem właśnie też miejskim.

With the city coat of arms as well.

Na kolegiacie jest herb, na tych witrażach,

At the collegiate there is a coat of arms, on these stained glass windows,

które były fundowane chociażby przez gminę miejską

which were funded by the municipal commune, for example

Głogów. Mamy na pewno też na

Głogów. We definitely also have on

moście, o co zabiegało

the bridge, what it was striving for

TZG, głównie właśnie Darek Czaja.

TZG, mainly Darek Czaja.

Na moście Hindenburga był.

He was on the Hindenburg Bridge.

Tak, z dwóch stron, bo były oryginalnie kiedyś

Yes, from both sides, because they were originally once.

i one się kilka lat temu pojawiły na nowo.

And they reappeared a few years ago.

Mamy na Witaczach Głogowskich, które też

We have at the Głogów Welcome Signs, which also

Darek właśnie tam działał. Z kilku

Darek was just working there. From a few

stron miasta też są herby właśnie Głogowa.

On the sides of the city there are also coats of arms of Głogów.

Także on się pojawia naprawdę w wielu miejscach

He also appears in many places, indeed.

w przestrzeni publicznej.

in public space.

Na widokówkach, na widokówkach.

On postcards, on postcards.

Na magnesach. Oczywiście.

On magnets. Of course.

I bardzo dobrze. No i w sali rajców. Tam pojawia się

And very well. Well, in the council chamber. That's where it appears.

wielokrotnie. Tam jest kilka, wiadomo,

many times. There are a few there, you know,

że musi być. No jest osobno i orzeł

that it must be. Well, it is separate and the eagle

i jest składowe po kolei tam.

And there are the components in order there.

Także jak ktoś będzie chciał coś wiedzieć o

So if someone wants to know something about

herbie Głogowa, to mam nadzieję, że już wie

Herbie Głogowa, I hope he knows by now.

zdecydowanie więcej, a jak chce

definitely more, and if I want

sobie jeszcze gdzieś poczytać, doczytać, to jeszcze

read somewhere else, finish reading, that's still...

przypomnijmy, to właśnie te publikacje,

let's recall, it is precisely these publications,

które na początku wspominał właśnie Krzysztof

which was mentioned at the beginning by Krzysztof

i wspominał Dominik, ale też

and Dominik mentioned it, but also

można poszukać na przykład w publikacjach

You can look for it, for example, in publications.

zagranamicznych, bo z tego co wiem

foreign, because as far as I know

w publikacjach węgierskich jest troszkę

In Hungarian publications, there is a bit.

o tym właśnie kruku. Tylko trzeba

about this very raven. But it is necessary

mówić po węgiersku. Tak. Ege, szege,

to speak in Hungarian. Yes. Ege, szege,

buroki.

the office.

Co ty mi tu popkujesz?

What are you popkuje-ing me here?

Co nie zmienia faktu,

That doesn't change the fact that,

że faktycznie ten herb przez wiele,

that indeed this coat of arms for many,

wiele lat przeszedł wiele, wiele

many years have gone through a lot, a lot

modyfikacji, zanim doszedł do tej formy,

modifications, before it reached this form,

którą mamy dziś. Ale wśród heraldy,

which we have today. But among the heralds,

których tego może nie wiem, czy na zakończenie, ale

I may not know this, whether at the end, but

jest taka też dyskusja, co powinno

There is also a discussion about what should.

być w herbie, w Głogowie,

to be in the coat of arms, in Głogów,

w Głogowskiej herbie konkretnie. Czy wrócić

In the Głogów coat of arms specifically. Should we return?

do tego herbu pierwotnego,

to this original coat of arms,

czyli do tej pieczęci książęcej,

so to this princely seal,

czy takie, jakie mamy teraz pięciopolowe.

or like the five-field one we have now.

Bo tam jest w sumie taki jednorodny,

Because there it is basically homogeneous.

niewiele mówiący na przykład o tym, o mieście.

little is said, for example, about the city.

No, były jakieś mury, były fortyfikacje.

No, there were some walls, there were fortifications.

Tym bardziej, że gmina Głogów, nie?

Especially since the municipality of Głogów, right?

Tak. A ten pięciopolowy opowiadał jakąś tam

Yes. And that five-pole was telling some story.

historię, bo my tak pokrótce

the story, because we briefly like this

opowiedzieliśmy tutaj, że byli Węgrzy, tutaj był

We told here that there were Hungarians, here was.

starosta, tutaj była matka z dzieciątkiem.

The district head, there was a mother with a child here.

Jest jakaś historia miasta. Wokół

There is some history of the city. Around.

tego herbu można budować sobie coś,

you can build something for this coat of arms,

a wobec tamtego to mniej. No i nie

And in relation to that, it's less. Well, no.

wiadomo, co byłoby lepsze. Tym bardziej, że

it's clear what would be better. Especially since

podobna ma gmina wiejska, czyli właśnie

a similar one has the rural commune, that is just

gmina Głogów oraz też gmina Kotla.

the municipality of Głogów and also the municipality of Kotla.

Tak? I to takie są, no,

Yes? And they are like that, well,

byśmy tutaj się zlewali. Takie suche,

we would be blending in here. So dry,

takie suche to w sumie jest takie.

it's actually that dry.

Tak, można budować narrację w oparciu

Yes, you can build a narrative based on.

o ten herb. Faktycznie, nawet jak się prowadzi

About this coat of arms. Indeed, even when you lead.

grupy, to zawsze to robimy, tłumaczymy, bo

groups, we always do this, we translate, because

przecież jest przed wejściem do ratusza na przykład, więc

after all, it is in front of the town hall, for example, so

pokazujemy jako przykład takiego, no,

we show as an example such a, well,

całkiem, całkiem, myślę, udanego herbu.

Quite, quite, I think, a successful coat of arms.

Mi się osobiście

Personally, I...

podoba. No i to

I like it. Well, that's it.

pięciopolowe, to też zawsze podkreślamy.

Five-field, we always emphasize that as well.

Tak, prestiż. Prestiż miasta.

Yes, prestige. The prestige of the city.

Tak, grupy jak przychodzą, to mówią, słuchaj,

Yes, when the groups come, they say, listen,

Halina, tu jest jakby prestiżowo.

Halina, it feels prestigious here.

Luksusowo.

Luxuriously.

Elegancko. A jak?

Elegantly. And how?

Na bogato w końcu. No i niech tak

Finally in abundance. And let it be so.

zostanie i niech będzie na bogato, a my

it will stay and let it be lavish, and we

dzisiaj już bardzo dziękujemy w takim

Today we thank you very much in such a way.

razie za kolejny odcinek podcastu

Thank you for another episode of the podcast.

historycznego Takich Głogów. Spotykamy się

historical Such Głogów. We meet

za tydzień w odcinku

Next week in the episode.

pięćdziesiątym. Nie mów tego,

fiftieth. Don't say that,

bo będą płakać ludzie. Odcinku, w którym

because people will cry. In the episode where

właśnie może wam troszkę łezki

just maybe a little tears for you

polecą, może nie, zobaczymy.

They might recommend it, maybe not, we'll see.

Bo będziemy kroić cebulę.

Because we will be cutting the onion.

Tak, ale też będziemy mieli zacnego gościa.

Yes, but we will also have a distinguished guest.

Bardzo zacnego. Także mam

Very noble. I also have it.

nadzieję, że zdążymy to wszystko

I hope we manage to do all of this in time.

ogarnąć do tego dwudziestego dziewiątego.

to get it done by the twenty-ninth.

To tak ładnie się w ogóle składa, nie dość, że

It all fits so nicely, not only that

dwudziesty dziewiąty dzień lutego, czyli

the twenty-ninth day of February, that is

raz na cztery lata taka data się tylko

Such a date only happens once every four years.

pojawia. I będziemy kontynuować nasz projekt

It appears. And we will continue our project.

właśnie od dwudziestego dziewiątego

just from the twenty-ninth

lutego dwa tysiące dwadzieścia

February two thousand twenty.

osiem, dobrze liczę? Chyba, chyba tak.

eight, am I counting correctly? I think so, I think that's right.

Nieważne. Na chwilę

Never mind. For a moment.

obecną bardzo dziękujemy Krzyśkowi, że nas odwiedził.

We would like to thank Krzyś for visiting us.

Krzysztof Zawicki. Dziękuję również. Dominik Jeton.

Krzysztof Zawicki. Thank you as well. Dominik Jeton.

Tak jest. Tak jest, tak jest.

Yes, it is. Yes, it is, yes it is.

I Bartosz Skopiński. Trzymajcie się i do usłyszenia

I, Bartosz Skopiński. Take care and talk to you later.

w pięćdziesiątym odcinku już

In the fiftieth episode already.

dwudziestego dziewiątego lutego.

February twenty-ninth.