Kim jest dojrzały dorosły?

Dzień dobry Państwu. Bardzo serdecznie chciałam Państwa przywitać w piątym już odcinku naszego podcastu W Dialogu. Z tej strony Julia Okielska. Znowu mam przyjemność się z Państwem widzieć, słyszeć i dzisiaj moją gościnią jest dr Karolina Małek, która jest wykładowczynią w Katedrze Psychologii Rozwoju Człowieka.

Good morning everyone. I would like to warmly welcome you to the fifth episode of our podcast "In Dialogue." This is Julia Okielska speaking. I am once again pleased to see and hear you, and today my guest is Dr. Karolina Małek, who is a lecturer at the Department of Human Development Psychology.

Z pasji i z serca jest dydaktyczką, kształci również przyszłych nauczycieli na Uniwersytecie Warszawskim i ponadto ma ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy terapeutycznej z parami i rodzinami w warszawskich publicznych placówkach.

Out of passion and from the heart, she is an educator, also training future teachers at the University of Warsaw, and in addition has over ten years of experience in therapeutic work with couples and families in public institutions in Warsaw.

Serdecznie witam. Dzień dobry.

Warm greetings. Good morning.

I chciałybyśmy się dzisiaj wspólnie z panią Karoliną, wspólnie z Państwem spotkać dookoła tematu dojrzałości i dorosłości.

We would like to meet today together with Mrs. Karolina, along with all of you, to discuss the topic of maturity and adulthood.

I myślę, że to jest dobry punkt startowy w ogóle.

And I think this is a good starting point overall.

Ale jak to jest z tą dorosłością i dojrzałością?

But what is it like with adulthood and maturity?

Gdzie one się zazębiają?

Where do they interlock?

Gdzie się różnią?

Where do they differ?

I jaką w ogóle mają pomiędzy sobą relację?

And what kind of relationship do they have with each other at all?

To jest w ogóle bardzo ciekawe pytanie, bo dorosłość i dojrzałość pewnie można rozumieć, że się tak wyraży po psychologicznemu, ale o tym za chwilę.

This is actually a very interesting question because adulthood and maturity can probably be understood, as one might say, from a psychological perspective, but more on that in a moment.

A można też sobie pomyśleć o tym w takich kategoriach, powiedzmy sobie, no nie wiem, popularnych czy codziennych.

One can also think about it in such categories, let's say, I don't know, popular or everyday.

Bo pewnie mamy takie doświadczenia i taką, byliśmy w takich sytuacjach, w których mieliśmy wrażenie,

Because we probably have experiences and have been in situations where we had the impression that

że osoba dorosła, z którą rozmawiamy, wcale nie jest taka dojrzała.

that the adult we are talking to is not that mature at all.

W związku z tym ta dorosłość pewnie byłaby rozumiana bardziej w kategoriach, no takich metrykalnych, metryki.

In connection with this, adulthood would probably be understood more in terms of, well, such metrics, metrics.

Natomiast dojrzałość to jest już zupełnie inny wątek.

Maturity, on the other hand, is a completely different topic.

Dotyczy tego, na ile jesteśmy w takiej pozycji, w której jesteśmy w stanie brać odpowiedzialność za siebie,

It concerns how far we are in a position where we are able to take responsibility for ourselves.

w której jesteśmy w stanie brać odpowiedzialność również za innych,

in which we are able to take responsibility for others as well,

w której jesteśmy w stanie w taki sposób funkcjonować w świecie,

in which we are able to function in the world in such a way,

który jest właśnie autonomiczny.

which is currently autonomous.

Organomiczny, odpowiedzialny, też taki, w którym możemy uczestniczyć w bardzo wielu kontekstach.

Organic, responsible, also one in which we can participate in many contexts.

Więc to pewnie jedno z drugim, tak jak pani powiedziała, się łączy.

So it's probably connected to each other, just as you said.

Ale niekoniecznie jest tym samym albo w ogóle nie jest tym samym.

But it is not necessarily the same or it is not the same at all.

Nie, możemy pomyśleć rzeczywiście, że no od takiej na przykład legislacyjnej strony

No, we can actually think about it from a legislative perspective, for example.

stajemy się dorośli wtedy, kiedy kończymy 18 lat.

We become adults when we turn 18 years old.

Kończymy 18 lat, możemy iść głosować, róbmy to.

We're turning 18, we can go vote, let's do it.

Możemy korzystać z innych również.

We can also use others.

Mamy również praw, które nam jako osobom dorosłym przysługują.

We also have rights that belong to us as adults.

No ale z całą pewnością, zgodnie z tym, co nam mówi psychologia rozwojowa,

Well, certainly, according to what developmental psychology tells us,

niekoniecznie, a właściwie rzadko, taki osiemnastolatek będzie w pełni dojrzałą osobą.

Not necessarily, and in fact, it is rare for an eighteen-year-old to be a fully mature person.

To czy w takim razie możemy w ogóle wytyczyć jakąś cezurę dla tej dojrzałości?

So can we then set any boundary for this maturity at all?

Kiedy faktycznie ta dojrzałość ma taki potencjał, żeby faktycznie móc się zacząć dziać,

When does this maturity actually have the potential to truly start happening?

móc się zadziać?

can it happen?

Czy mamy w ogóle do tego jakikolwiek...

Do we have any... at all?

Taki punkt odniesienia, żebyśmy mogli to przypiąć?

Is there a reference point we can pin this to?

Czy to jest tak złożony gdzieś wewnętrzny proces i polegający na tylu rzeczach sytuacyjnych, jednostkowych,

Is it such a complex internal process that depends on so many situational and individual things?

że w ogóle nie możemy tego przypiąć w żadnym momencie dokładnie?

That we can't pin this down at any moment exactly?

No i jak to w psychologii odpowiedź będzie, jak to z reguły, czyli to zależy.

Well, as is often the case in psychology, the answer will be, as it usually is, that it depends.

To trochę zależy od tego, w jaki sposób będziemy patrzeć na człowieka i na jego rozwój.

It partly depends on how we will look at a person and their development.

Wydaje mi się, że to, co byłoby istotne, to to, żeby zdać sobie sprawę z tego, że nawet dorosły człowiek,

I think what would be important is to realize that even an adult person,

to człowiek się rozwija, nie?

That person is evolving, right?

Innymi słowy, nie możemy pomyśleć w taki sposób, że oto jest taki, nie wiem, no właśnie tak jak pani powiedziała, nie?

In other words, we cannot think in such a way that there it is, I don't know, just as you said, right?

Ta cezura, punkt końcowy.

This cutoff, endpoint.

Będę się rozwijać i dojrzewać do tego momentu i potem, jak to jabłko, będę już w pełni dojrzały

I will develop and mature until that moment and then, like that apple, I will be fully ripe.

i w ogóle już więcej nic się nie zadziewa.

And nothing else is happening at all.

W taki sposób nie myślimy o tym.

We don't think about it that way.

Myślimy o tym bardziej w takich kategoriach, że każdy etap życiowy, w którym jesteśmy,

We think of it more in terms that every stage of life we are in,

no stawia przed nami bardzo konkretne wyzwania.

It presents us with very specific challenges.

Że musimy przeformułowywać swoje bycie w świecie, swój obraz siebie,

That we must reformulate our existence in the world, our self-image,

bardzo często również to, co uważamy w tym momencie w życiu za najbardziej istotne i najważniejsze.

very often also what we consider at this moment in life to be the most essential and the most important.

Więc można powiedzieć, że ta dojrzałość to jest bardziej taki proces, tak?

So you could say that this maturity is more of a process, right?

Który się zaczyna w momencie, w którym się rodzimy i który się kończy w momencie, w którym umieramy.

It begins at the moment we are born and ends at the moment we die.

Bo, no jako ludzie, rozwijamy się od samego początku do samego końca.

Because, as people, we develop from the very beginning to the very end.

Jednocześnie to tak jest, że można pomyśleć sobie to troszkę od innej strony.

At the same time, it is the case that one can think of it a bit from a different perspective.

No właśnie.

Exactly.

O tym, jak byśmy mogli, czy kiedy moglibyśmy spojrzeć na człowieka i powiedzieć, że dobrze, to jest jakoś dojrzała osoba.

About how we could, or when we could look at a person and say that it's somehow a mature individual.

I wydaje mi się, że tymi kategoriami, którymi możemy się posługiwać, czy tymi podstawami, o które możemy się oprzeć,

And it seems to me that these categories we can use, or these foundations we can rely on,

no to właśnie będą te dotyczące autonomii i odpowiedzialności.

Well, these will be the ones concerning autonomy and responsibility.

Trochę myśląc sobie, no wieloma teoretykami też w psychologii,

Thinking a bit, well, with many theorists in psychology too,

że właściwie w takiej sytuacji, w której człowiek jest w stanie jednocześnie poradzić sobie z takim faktem,

that actually in such a situation, in which a person is able to cope with such a fact,

że jest wolny i autonomiczny, innymi słowy może, ma wystarczająco dużo zasobów, kompetencji do tego, żeby skorzystać z możliwości,

that it is free and autonomous, in other words, it can, it has enough resources and competencies to take advantage of the opportunities,

którą, no właśnie, daje wolny wybór i podejmować te decyzje w zgodzie też ze sobą, no to już jest jakaś część, ale ona sama nie jest wystarczająca.

which, indeed, gives freedom of choice and allows making decisions in accordance with oneself, well that's already a part of it, but it in itself is not sufficient.

Z wolnością po drugiej stronie natychmiast pojawia się odpowiedzialność.

With freedom on the other side, responsibility immediately appears.

Jeżeli ja podejmę jakąś decyzję, przemyślę ją i to będzie, no właśnie, decyzja.

If I make a decision, I will think it through and it will be, well, a decision.

A nie odruch, to jednocześnie muszę być świadomy tego, że to się wiąże z pewnego rodzaju odpowiedzialnością związaną z konsekwencjami, które ta decyzja przyniesie.

And not instinctively, I must also be aware that this is associated with a certain kind of responsibility related to the consequences that this decision will bring.

No i wtedy, jeżeli będziemy mieć takie, powiedzmy, metakategorie, no to można patrzeć na osoby w różnym wieku, czy w różnym momencie rozwojowym,

And then, if we have such, let's say, metacategories, we can look at people of different ages or at different developmental stages.

no i sprawdzać, czy to rzeczywiście się utrzymuje, czy nie.

Yes, and to check whether it actually holds up or not.

Bo nie zapominajmy, no właśnie, że życie w tych różnych momentach przynosi różne wyzwania i to nie jest taki stan dany raz na zawsze.

Because let's not forget, indeed, that life at these different moments brings various challenges and it's not a state that is given once and for all.

Ja mam też taką właśnie refleksję i to się pojawiało też w takich naszych wewnętrznych rozmowach, a propos tego, gdzie my w ogóle szukamy czasem tej dojrzałości i potwierdzenia dojrzałości, dorosłości.

I also have such a reflection, and it has come up in our internal discussions regarding where we sometimes seek this maturity and confirmation of maturity, adulthood.

Bo mam takie poczucie, że właśnie dorosłość jest w ogóle bardziej takim konceptem na zewnątrz, legislacyjnym.

Because I have the feeling that adulthood is actually more of an external, legislative concept.

Przekraczamy pewien moment, kończymy 18 lat, czy w innych krajach 21 na przykład i to jest moment, który jest zewnętrzny.

We are crossing a certain moment, we turn 18 years old, or in other countries 21 for example, and that is a moment that is external.

Dojrzałość jest dla mnie jednak bardziej konstruktem właśnie takim wewnętrznym, mnie wewnątrz ze sobą.

Maturity is for me, however, more of an internal construct, an inner relationship with myself.

Natomiast zastanawiam się nad takim momentem, w którym, nie wiem, z pragnienia, z poczucia, że to już ten moment, szukamy dojrzałości zewnętrznie, a nie wewnętrznie.

However, I wonder about a moment when, I don’t know, out of desire, out of a feeling that it is the right moment, we seek maturity externally, rather than internally.

I wchodzimy na przykład w sytuacje, w których decydujemy się na różne poważne decyzje życiowe, bo mamy takie poczucie, że okej, no dobrze, to teraz już mam te ileś tam lat,

And we enter situations where we make various serious life decisions because we have the feeling that, okay, well, now I’m this many years old,

chciałabym mieć potwierdzenie tego na zewnątrz, że już jestem.

I would like to have confirmation of this outside, that I am already here.

Jestem dorosła, dojrzała, właśnie tutaj pytanie, jak to definiuję, bo może to mylę wtedy, ale w takim razie podejmuję na przykład taką decyzję, no dobrze, no to biorę ślub, kupuję dom, wyprowadzam się, biorę kredyt, decyduję się na dziecko.

I am an adult, mature, and here is the question of how I define that, because maybe I'm confusing it then, but in that case, I make such a decision, well, alright, then I get married, buy a house, move out, take out a loan, decide to have a child.

Mówię o różnych kategoriach tych decyzji, bo nie chodzi tylko o sam fakt zakładania rodziny, ale w ogóle o takie decyzje, na których jest duża już odpowiedzialność i duża też samodzielność.

I'm talking about different categories of these decisions, because it's not just about the fact of starting a family, but generally about such decisions that carry a lot of responsibility and also a great deal of independence.

I pytanie właśnie w ogóle, gdzie ja szukam tej dojrzałości swojej i może potwierdzenia tej swojej dojrzałości.

And the question is, where am I looking for my maturity and maybe confirmation of my maturity.

Tu jesteśmy w takim chyba trudnym społecznie momencie, bo przecież to tak jest, że wcześniej, wcześniej, wcześniej w takich społecznościach tradycyjnych dorosłość i dojrzałość w pewnym sensie były jakoś razem funkcjonujące i człowiek dzięki rytuałom przejścia, naprawdę rytuałom, stawał się dorosły.

Here we are in what is probably a socially difficult moment because, after all, it is the case that earlier, earlier, earlier in such traditional communities, adulthood and maturity were somehow functioning together, and a person would become an adult through rites of passage, truly rites of passage.

Od tego momentu jego towarzysze traktowały go inaczej.

From that moment on, his companions treated him differently.

Od tego momentu jego status też w społeczności się zmieniał. Oczywiście ta odpowiedzialność tam też była i to był cały ciężar, który można było poczuć, ale jednocześnie było tak, że to było w pewien sposób sformalizowane.

From that moment on, his status in the community also changed. Of course, that responsibility was there too, and it was a whole burden that could be felt, but at the same time, it was somewhat formalized.

Kończyłeś ileś lat, była organizowana piękna ceremonia rytualna, po zakończeniu której już byłeś przyjmowany do tego grona dorosłych.

When you turned a certain age, a beautiful ritual ceremony was organized, after which you were welcomed into the group of adults.

No i to mamy w dalszym ciągu w takich społeczeństwach tradycyjnych, chociaż coraz rzadziej.

And we still have that in such traditional societies, although less and less frequently.

Bo rzeczywiście kłopot jest związany z tym, w jaki sposób w ogóle w tej chwili funkcjonujemy jako społeczeństwo i jaką mamy w ogóle rzeczywistość taką obiektywną, zewnętrzną.

Because the problem is indeed related to how we currently function as a society and what kind of objective, external reality we have.

Bazując na tym dylemacie, o którym pani w tej chwili powiedziała, w 2001 roku sformułowano taką tezę, że oto osoby jak wzrastają, to po okresie adolescencji, czyli dorastania, nie przechodzą automatycznie do okresu dorosłości.

Based on the dilemma that you just mentioned, in 2001 a thesis was formulated that when individuals grow up, after the period of adolescence, they do not automatically transition to adulthood.

Tak jakby to legislacyjnie wypadało, nie? Kończy się 18 lat, już jesteś dorosły.

It's like it's legislatively appropriate, right? You turn 18, and you're already an adult.

Tylko właśnie tam są jeszcze różne rzeczy do zrobienia, do doświadczenia, do sprawdzenia, które potrzebują również na takim teoretycznym kawałku zostać wyjęte jako w ogóle odrębny czas.

Only there are still various things to do, to experience, to verify, which also need to be taken out as a completely separate time, even on such a theoretical piece.

To jest dokładnie ten moment, w którym przyjmujemy my psychologowie, że to jest okres tak zwanej wyłaniającej się dorosłości, który przypada gdzieś na trzecią dekadę życia człowieka.

This is exactly the moment when we as psychologists acknowledge that this is the period known as emerging adulthood, which occurs somewhere in the third decade of a person's life.

Jakoś to, co zauważono, to w związku ze zmieniającym się kontekstem, takim społeczno-ekonomiczno-kulturowym,

Somehow, what has been noticed is in connection with the changing context, such as the socio-economic and cultural context.

młodzi ludzie nie przeskakują od adolescenta, osiemnastolatka natychmiast do podejmowania tych decyzji, o których pani mówi, tylko jeszcze jest taki czas wypróbowania siebie w różnych rolach,

Young people do not jump from being adolescents or eighteen-year-olds directly to making the decisions you mention; there is still time for them to try themselves out in various roles.

sprawdzania różnych kontekstów, budowania cały czas, trochę odpowiedzi na pytanie, no to jak ja chcę, żeby moje życie wyglądało, czego ja bym chciał od siebie, na co jestem gotowy, żeby dać innym

checking various contexts, constantly building, a bit of an answer to the question of how I want my life to look, what I would want from myself, what I am ready to give to others.

i też taki czas, w którym ja będę mógł, mogła próbować siebie w różnych miejscach.

And also a time when I will be able to try myself in different places.

Stąd ta wyłaniająca się dorosłość, jako taki czas, w którym mogę podoświadczać jeszcze siebie w różnych rzeczach i trochę tak, jak pani powiedziała, posprawdzać, czy to już, zobaczyć, czy ja się już daję radę, poradzić sobie z tą odpowiedzialnością, którą przynosi podejmowanie tych różnych decyzji.

Hence this emerging adulthood, as a time in which I can further experience myself in various aspects and, as you said, check if it's already time, see if I can manage to cope with the responsibilities that come with making these different decisions.

I ten czas właśnie będzie okresem wyłaniającej się dorosłości, po którym to dopiero będzie można pomyśleć, że jesteśmy dorośli.

And this time will be the period of emerging adulthood, after which one can finally think that we are adults.

Ten pomysł na wyjęcie tego okresu...

This idea of removing that period...

Był związany bardzo wprost z badaniami przeprowadzanymi. Kiedy pytano studentów koleczu, to były badania w Stanach, czy czują się dorośli. I okazywało się, że pomimo tego, że mają skończone te 21 lat, tylko mniej niż połowa mówiła, tak, tak, czujemy się dorośli, a tymczasem większość mówiła, w pewnym stopniu, a nie, wcale nie, te odpowiedzi były bardzo różne.

It was very directly related to the studies being conducted. When college students were asked, these were studies in the United States, whether they felt like adults, it turned out that despite being 21 years old, only less than half said yes, yes, we feel like adults, while the majority said, to some extent, or no, not at all; these responses varied greatly.

Ja też tak sobie właśnie myślę, że to jest wątek, który dosyć często się przewija. Ostatnio też tak patrząc, nawet czysto social mediowo, czy na TikToku.

I also think that this is a topic that quite often comes up. Recently, just looking at it, even purely on social media or on TikTok.

Czy na Instagramie, że faktycznie są właśnie takie głosy, że teraz się okazuje, że to ja niby jestem tą osobą dorosłą w pomieszczeniu, kiedy jest dziecko, któremu, nie wiem, coś się stanie.

Is it on Instagram that there are actually voices saying that it turns out I’m supposedly the adult in the room when there’s a child who, I don’t know, something happens to?

Albo, że nagle po prostu mrugnęłam i okazuje się, że stoję przed tymi decyzjami, a że ja przecież wcale jeszcze nie jestem dorosła, bo mam te, załóżmy, 21 lat, 22, 23.

Or that suddenly I just blinked and it turns out that I am standing in front of these decisions, and that I am still not really an adult, because I am, let's say, 21, 22, 23 years old.

I nagle po prostu jest ten moment takiego przerażenia. I tak się właśnie zastanawiam, czy to jest główne wyzwanie w tym okresie wyłaniającej się dorosłości, takiego, o matko, to już?

And suddenly there is this moment of such fear. And I wonder if this is the main challenge during this emerging adulthood, this feeling of, oh my, is it already?

Ale pierwsza odpowiedź, która mi przychodzi do głowy, to, że nie. Bo właściwie to, o czym pani opowiada w tej chwili, to jest w ogóle adekwatna reakcja każdego człowieka, również dorosłego i dojrzałego, na sytuację, w której mierzy się z wyzwaniem.

But the first answer that comes to my mind is no. Because what you are talking about right now is actually an adequate reaction of any person, including an adult and mature one, to a situation in which they are faced with a challenge.

Taka sytuacja, w której jest przede mną do podjęcia jakaś ważna, życiowa decyzja, to naturalną reakcją będzie przejęcie się. Może ekscytacja, a może lęk, a może w ogóle jedno i drugie.

Such a situation, in which I have to make an important life decision, will naturally lead to feelings of concern. It could be excitement, or it could be fear, or it might actually be both.

Czasem będzie tak, że będzie trudno to rozdzielić. No i teraz chyba pytanie bardziej jest takie, na ile ja jestem w stanie przeżyć te uczucia, dopuścić je do siebie i podjąć decyzję i mam na to zasoby, ja bym to rozumiała jako dojrzałość, a na ile jest tak, że ja przeżywając te uczucia, myślę sobie, a to jeszcze nie?

Sometimes it will be such that it will be difficult to separate them. And now I think the question is more about how much I am able to experience these feelings, allow them to be part of me, and make a decision, and whether I have the resources for that; I would understand that as maturity. And to what extent is it that while experiencing these feelings, I think, "Oh, not yet?"

I trochę się wycofuję raczkiem z sytuacji, w której muszę podejmować decyzję.

And I'm kind of backing away like a crab from the situation where I have to make a decision.

Mhm.

Mhm.

To jest taki moment, w którym w tej wyłaniającej się dorosłości jeszcze możemy doświadczać, jeszcze możemy sprawdzać, ale unikałabym takiego myślenia, że te osoby dorosłe, dojrzałe, to jak mają jakąś decyzję życiową do podjęcia, to tak to robią automatycznie i nie przeżywają lęków, różnego rodzaju frustracji.

This is a moment in which we can still experience and check in this emerging adulthood, but I would avoid thinking that these adult, mature individuals make life decisions automatically and do not experience fears or various kinds of frustration.

No nie, bo zachowujemy też taką część i podejmowanie tych decyzji będzie trudne. Pytanie jest bardziej takie, na ile jesteśmy w stanie jakoś z tym trudem się skonfrontować i przyjąć ten trud?

Well, no, because we also keep a certain part of it, and making those decisions will be difficult. The question is more about how much we are able to confront this difficulty and accept it.

Czyli to jest właściwie o akceptacji tego, jak to życie będzie wyglądać, że będzie polegało na decyzjach, będzie polegało na lęku i będzie polegało też na trudnościach. Nie mówię, że tylko, bo zabrzmiało tak, że życie będzie tylko na tym polegało.

So it's basically about accepting what life will look like, that it will involve decisions, it will involve fear, and it will also involve difficulties. I'm not saying that it's only that, because it sounded like life will be solely based on that.

Ono też będzie polegało na ekscytacji, ono też będzie polegało na, no właśnie, oczekiwaniach, ono będzie polegało na tych różnych możliwościach, które się będą osiągać.

It will also involve excitement, it will also depend on, well, expectations, it will be based on those various possibilities that will be achieved.

Ale również będzie zawierało w sobie i straty, i lęki, i rozczarowania. To wszystko tam jest, nie? To jest pakiet. Musimy sobie z nim poradzić wtedy, kiedy stoimy przed wyborem.

But it will also include losses, fears, and disappointments. It's all there, right? It's a package. We have to deal with it when we are faced with a choice.

W tym sensie ta wyłaniająca się dorosłość jest tym momentem takiego monitorowania, bo być może te decyzje jeszcze nie są ostateczne. Bo to jest jeszcze ten moment, w którym ja mogę sprawdzać i na podstawie doświadczeń budować taką możliwość podjęcia takiej decyzji.

In this sense, this emerging adulthood is a moment of monitoring, because perhaps these decisions are not yet final. Because it is still that moment in which I can check and, based on experiences, build the possibility of making such a decision.

I mogę siebie sprawdzić w tym kontekście zawodowym, potem się wycofać i spróbować coś innego. Mogę spróbować mieć taki związek albo inny związek. Sprawdzać, co mi pasuje. W tym sensie to też jest istotny i taki znaczący okres rozwojowy, bo przecież mamy dużo większą autonomię niż wtedy, kiedy byliśmy adolescentami, kiedy kontrola rodziców, ale też różne takie formalne ograniczenia sprawiały, że tych różnych możliwości nie było, niż wtedy, kiedy, no właśnie, już jesteśmy trochę bardziej niezależni.

I can check myself in this professional context, then withdraw and try something else. I can try to have one relationship or another. To see what suits me. In this sense, it is also a significant and important developmental period because we have much greater autonomy than we did when we were adolescents, when parental control and various formal restrictions meant that there weren't as many options, compared to now when we are a bit more independent.

Ale jeszcze trochę zależni, w którym możemy podejmować już autonomiczne decyzje, ale jak ona będzie błędna, to zawsze możemy jeszcze się wymknąć. Więc to jest taki czas takiego mierzenia się.

But we are still somewhat dependent, where we can make autonomous decisions, but if it turns out to be wrong, we can always backtrack. So it’s a time of facing such challenges.

Z tymi różnymi stronami, który być może dobrze by było, żeby prowadził do tego, że jesteśmy w stanie zobaczyć, że to będzie miało zawsze te dwie strony, nie? Z jednej strony wolność, z drugiej odpowiedzialność, z jednej strony ekscytację możliwości, radość, no a z drugiej pewnie lęk i jakieś straty.

With these different aspects, it might be good to lead to the understanding that we are always able to see that it will always have these two sides, right? On one side, freedom; on the other, responsibility; on one side, the excitement of possibilities, joy, but on the other, probably fear and some losses.

Ja sobie właśnie też o tym tak myślę, że ten dualizm, który nas uderza jest też właśnie takim pewnym odkryciem i stanowi pewne wyzwanie, że z jednej strony mam tą większą wolność, mam tą większą autonomiczność, natomiast z drugiej strony na przykład,

I'm also thinking about this, that the dualism that strikes us is a certain discovery and poses a challenge, because on one hand I have greater freedom, I have greater autonomy, but on the other hand, for example,

są takie głosy, kończę to liceum i nagle się okazuje, że to nie jest tak, że ja dostaję we wrześniu do ręki plan lekcji i wiem, co zrobić ze sobą, tylko muszę wybrać przedmioty. To są nawet czasem takie naprawdę trywialne rzeczy, które myślę, że właśnie dobrze obrazują ten moment przejścia, że nagle sobie zdaję sprawę z tego, że okej, po pierwsze wybranie kierunku studiów to jest jedna rzecz, czy chcę na te studia pójść, czy nie chcę na te studia pójść, bo chcę zrobić coś zupełnie innego.

There are voices saying that I'm finishing high school and suddenly it turns out that it's not like I get a timetable in September and know what to do with myself, but I have to choose subjects. Sometimes these are really trivial things that I think illustrate this moment of transition well, that suddenly I realize that, okay, first of all, choosing a field of study is one thing, whether I want to go to college or not, because I want to do something completely different.

Chcę zrobić rok przerwy, chcę zacząć pracować, chcę gdzieś wyjechać. Rozmaite są pomysły przecież.

I want to take a year off, I want to start working, I want to go somewhere. There are various ideas after all.

Ale jeśli już wybiorę nawet ten kierunek studiów, to właśnie takie poczucie, że to nie jest tak, że ja dostaję plan lekcji do ręki, jestem wysyłana, wiem, co robić. Oczywiście, że mam jakieś konkretne przedmioty do zrealizowania, ale już nawet na tym etapie mam więcej rzeczy do zrobienia samej, żeby sobie to ułożyć, żeby sobie ułożyć plan, ułożyć plan działania, włączyć do tego może pracę, może jeszcze nie, właśnie żeby to wszystko potestować, że nagle się otwiera takie pole w kalendarzu, które my musimy zapełnić de facto sami.

But even if I choose that field of study, it’s precisely that feeling that it's not like I'm getting a timetable handed to me, being sent off, knowing what to do. Of course, I have some specific subjects to complete, but even at this stage, I have more things to do on my own, to arrange it, to create a plan, to come up with a course of action, maybe include work in it, maybe not yet, just to test everything, as suddenly there opens up a space in the calendar that we have to fill in, in fact, ourselves.

Tak, czyż to nie jest ekstremalne?

Yes, isn't it extreme?

To jest ekstremalne, ekscytujące i przerażające jednocześnie.

It is extreme, exciting, and frightening at the same time.

No właśnie, tylko to, o czym ja bym pomyślała jeszcze, to jest taki pierwszy moment, nie, jakby skończenia czy liceum, czy technikum i pewnie te trajektorie, no na przykład zawodowe, tak, bo to jest tak, o takiej trajektorii pani teraz mówi, no mogą być bardzo różne, nie, bo można sobie wyobrazić, że osoba kończy technikum i idzie do pracy.

Exactly, the only thing I would think about is that first moment, you know, of finishing either high school or a technical school, and certainly those trajectories, for example, professional ones, right? Because that's what you are talking about now, those trajectories can be very different, you know, because one can imagine that a person finishes a technical school and goes to work.

Tam też będzie wypróbowywać siebie w różnych kontekstach i to właśnie jest z jednej strony i przerażające, i jakieś ekscytujące.

There he will also try himself in different contexts, and that is both terrifying and somewhat exciting on one hand.

I teraz kluczem byłoby to, żeby wyjść z takiej pozycji, że to jest dualizm, bo dualizm zakłada, że coś jest jakieś albo jakieś i to są dwie rozłączone części.

And now the key would be to move away from a position that sees this as dualism, because dualism assumes that something is either one thing or another, and those are two separate parts.

Wydaje mi się, że to, co jest potrzebne w tej drodze, o której mówimy, do dojrzałości, to jest zobaczenie, że to są dwie strony tej samej kartki.

It seems to me that what is needed on this path we are talking about to maturity is to see that these are two sides of the same coin.

Nie da się kartki tak rozdzielić, da się ją przerwać na pół, ale nie da się jej rozwarstwić.

You cannot separate a piece of paper like that, you can tear it in half, but you cannot split it into layers.

To jest taka pozycja, w której jesteśmy w stanie jednocześnie...

This is a position in which we are able to simultaneously...

Jedną i drugą stronę, jednocześnie przeżywać jedne i drugie uczucia.

To experience both sides while simultaneously feeling both emotions.

Ta pozycja, to jest pozycja wytrzymywania ambiwalencji i ona jest bardzo trudna.

This position is the position of enduring ambivalence, and it is very difficult.

Również później, już nawet jak jesteśmy dojrzali, dorośli, czasem zdarza się nam ją tracić.

Even later, even when we are mature, adults, we sometimes lose it.

Pytanie jest takie, czy możemy ją z powrotem odzyskać, no właśnie, żeby widzieć te niuanse i móc jakoś nawigować między tymi dwoma stronami tej samej kartki.

The question is whether we can regain it, exactly, to see those nuances and somehow navigate between the two sides of the same page.

Tak, obracając to samo zdarzenie, tę samą okazję, na przykład właśnie z dwóch stron, to jest takie ciekawe,

Yes, turning the same event, the same opportunity, for example, just from two sides, it is so interesting,

że faktycznie widzieć to jako jedną spójną rzecz, a jednocześnie tak od siebie różną.

that indeed to see it as one cohesive thing, and at the same time so different from each other.

Tak, i jednocześnie wziąć za to odpowiedzialność, no bo wyobrażam sobie, tak będąc w takim studenckim klimacie,

Yes, and at the same time take responsibility for it, because I imagine, being in such a student atmosphere,

że możecie Państwo być może niektórzy stawiać przed takim dylematem, to czy pojechać, czy nie pojechać na Erasmusa.

that some of you may be facing such a dilemma of whether to go or not to go on Erasmus.

Z jednej strony, to wygląda jak super ekscytująca sprawa, ale międzynarodowe towarzystwo, inny kraj, inny uniwersytet, jakiś ciekawy kurs,

On one hand, it looks like a super exciting thing, but an international society, another country, another university, some interesting course,

super, super ciekawe rzeczy, ekstra okazja taka rozwojowa, bardzo ekscytująca sprawa.

super, super interesting things, an extra developmental opportunity, a very exciting matter.

Ale jednocześnie to przynosi przecież...

But at the same time, it brings...

Jest szereg lęków, o mój Boże, czy ja sobie poradzę, czy ja się tam z kimś zaprzyjaźnię, czy poradzę sobie z językiem,

There are a number of fears, oh my God, will I manage, will I make friends there, will I cope with the language.

czy ja ogarnę całą instytucję, jak również straf. Przecież jak będę tam, to nie będę tu.

Will I be able to handle the whole institution as well as the staff? After all, when I'm there, I won't be here.

Być może różne rzeczy, które tu się dzieją, mnie ominą. Będą tam pewnie różne ciekawe rzeczy, ale w tych nie będę uczestniczył.

Perhaps the various things happening here will pass me by. There will probably be different interesting things there, but I will not be participating in them.

No i teraz taki moment, w którym można obejrzeć to z tych wszystkich stron naraz, uwzględnić te wszystkie części,

And now there's a moment when you can look at it from all these sides at once, taking into account all these parts,

podjąć decyzję i wziąć za nią odpowiedzialność.

make a decision and take responsibility for it.

No to jest ten moment, w którym byśmy mówili, tak, to jest dojrzała decyzja.

Well, this is the moment in which we would say, yes, this is a mature decision.

Ja mam też właśnie takie poczucie, że ten moment wyłaniającej się dorosłości, to jest bardzo duży czas eksploracji.

I also have the feeling that this moment of emerging adulthood is a very significant time for exploration.

I eksploracji, która idzie w dwie strony. Z jednej strony ona idzie wszerz, poprzez próbowanie właśnie różnych rzeczy.

And exploration that goes both ways. On one hand, it goes sideways by trying out different things.

Wyjeżdżanie, próbowanie takiej pracy, takiego środowiska, takiej pasji i tak dalej, i tak dalej.

Leaving, trying such a job, such an environment, such a passion, and so on, and so forth.

A z drugiej strony takiej eksploracji w głąb z kolei. To, jakie się czuję, co we mnie, jakie emocje wywołuję.

And on the other hand, such exploration into the depths. How I feel, what is within me, what emotions I evoke.

I szczególnie w tym kontekście dualizmu.

And particularly in this context of dualism.

Jak dużo jedna sytuacja, w którą ja wchodzę, eksplorując wszerz, może wywoływać we mnie emocji, eksplorując w głąb.

How much one situation that I enter, exploring sideways, can evoke emotions in me, exploring deeply.

To jest po prostu jedna wielka eksploracja na wielu polach i na wielu płaszczyznach gdzieś łączących się.

It's just one big exploration in many fields and on many levels that somehow connect.

Pewnie. I to jest bardzo dynamiczne. Ta możliwość, o której pani mówi, ona się pojawia wcześniej, nie?

Sure. And it's very dynamic. The opportunity you are talking about comes up earlier, right?

Pojawia się w wieku adolescencji, wtedy, kiedy zaczynamy w ogóle móc identyfikować już bardzo wyraźnie, co się z nami dzieje.

It appears in adolescence, when we begin to clearly identify what is happening to us.

Myśleć na ten temat, konstruować takie bardzo złożone myśli dotyczące tego, co ja przeżywam.

To think about it, to construct such very complex thoughts regarding what I am experiencing.

Dlaczego tak przeżywam? Czy to jest normalne, że ja tak przeżywam? I te adolescenckie myśli po prostu pędzą, pędzą.

Why am I feeling this way? Is it normal for me to feel this way? And those adolescent thoughts are just racing, racing.

Ale to się utrzymuje jednocześnie. To takie jest, że, no właśnie, psychologowie rozwojowi też mówią o tym, że ten okres wyłaniającej się dorosłości

But this holds simultaneously. It is such that, well, developmental psychologists also talk about this emerging adulthood period.

jest takim okresem, powiedzielibyśmy, skupionym na ja. No, co właśnie jest związane z tym, o czym pani mówi, nie?

It is a period, we would say, focused on the self. Well, that is precisely related to what you are talking about, right?

To znaczy z taką potrzebą doświadczania i reflektowania na temat tego, kim ja jestem, jak ja się czuję w danym momencie.

It means having the need to experience and reflect on who I am and how I feel at that moment.

W tym sensie to jest inne i w tym sensie to jest dużo bardziej złożone niż w okresie adolescencji.

In this sense, it is different and in this sense, it is much more complex than during adolescence.

Bo młodzi dorośli, czy wyłaniający się dorośli, mają przecież dużo większe kompetencje poznawcze i na przykład takie kompetencje, które są związane z samoregulacją.

Because young adults, or emerging adults, have much greater cognitive abilities and, for example, competencies related to self-regulation.

Ta refleksyjność już jest dużo bardziej spokojna i dużo bardziej umożliwiająca, no właśnie, większą introspekcję.

This reflectiveness is already much calmer and much more enabling, indeed, allowing for greater introspection.

A jednocześnie możliwe jest odnoszenie się też do przeszłych doświadczeń, które już nie są tak bardzo dalekie, na przykład do doświadczenia adolescenckie,

At the same time, it is also possible to refer to past experiences that are no longer so distant, for example, adolescent experiences.

ale już trochę z takiej doroślejszej perspektywy.

but already from a slightly more mature perspective.

Już ja jestem w stanie pomyśleć na temat siebie, który był w szkole i doświadczał czegoś, trochę z innego miejsca i reflektować nad tym.

I am already in a position to think about myself, who was in school and experienced something, from a slightly different place and reflect on it.

Na przykład, jaką osobą mnie to zrobiło teraz, czy ja chcę być taki, czy tu są jakieś obszary do zaopiekowania się, czy to jest coś, co bym chciał zachować i rozwijać,

For example, what kind of person has this made me now, do I want to be like this, are there any areas that need attention, or is this something I would like to preserve and develop?

czy też wręcz przeciwnie, to jest coś, co mnie bardzo kłuje, bardzo mi dokucza i właściwie chciałbym dla siebie czegoś innego.

Or on the contrary, it is something that pricks me very much, really bothers me, and I would actually want something different for myself.

Ta eksploracja w głąb przynosi obie strony.

This exploration deep down brings both sides.

Przynosi ekscytację.

It brings excitement.

Przynosi ekscytację i też dumę, bo ja już tu jestem, tyle mi się udało, ale też przynosi różnego rodzaju trudne uczucia, na przykład lęki związane z tym, no to co to będzie,

It brings excitement and also pride, because I'm already here, I've achieved so much, but it also brings various difficult feelings, for example, fears related to what will happen.

jeśli ja mam te kolczaste elementy w środku, z którymi mi jest w życiu trudniej.

If I have those thorny elements inside me, which make life more difficult for me.

Czy ja mam się z tym konfrontować i coś robić, czy też nie?

Should I confront this and do something about it, or not?

I znowu za tą decyzję muszę wziąć odpowiedzialność.

And once again, I have to take responsibility for that decision.

Cieszę się, że przeszłyśmy jeszcze na chwilę do tej adolescencji, bo wydaje mi się, że ta wyłaniająca się dorosłość w stosunku do dorosłości,

I'm glad we briefly returned to this adolescence, because it seems to me that this emerging adulthood in relation to adulthood...

została już właśnie jakoś porównana w tej naszej rozmowie, co jest tam różnego, ta odpowiedzialność właśnie.

It has already been compared somehow in our conversation, what is different there, this responsibility indeed.

Natomiast tanie, jakbyśmy jeszcze podrążyły trochę w tej adolescencji, a wyłaniającej się dorosłości, bo to jest dla mnie też ciekawe,

On the other hand, it's cheap, as if we were still delving a bit into this adolescence, and the emerging adulthood, because that's interesting to me too.

bo wyobrażam sobie, że może być taki argument, właściwie po co jest wyłaniać ten kolejny etap w naszym życiu,

because I imagine that there could be such an argument, basically why should we bring forth this next stage in our lives,

że może to po prostu jest tak, że teraz ten okres adolescencji jest jakoś bardziej rozciągnięty.

That it may simply be the case that this period of adolescence is somehow more prolonged now.

Na przykład, że po prostu potrzebujemy dłuższego takiego okresu dorastania.

For example, that we simply need a longer period of growing up.

I właściwie to dorastanie się nie różni, tylko później wchodzimy de facto w dorosłość.

And actually, growing up is not different, it's just that later we actually enter adulthood.

Czy coś jest właśnie oprócz tej umiejętności takiej samoregulacji, większego potencjału takiego właśnie już poznawczego, większej umiejętności?

Is there something else besides this skill of self-regulation, a greater potential for cognitive development, a greater ability?

Czy coś jeszcze można pomiędzy tym okresem adolescencji, a wyłaniającej się młodej dorosłości zobaczyć innego?

Is there anything else that can be seen between this period of adolescence and the emerging young adulthood?

Po co jest nam ten etap tak naprawdę? Co nam może ułatwić? Co nam może wytłumaczyć?

What is this stage really for? What can it facilitate for us? What can it explain to us?

Teraz zobaczmy, że ten człowiek, czy to adolescent, czy młody dorosły, no przecież on nie jest na świecie sam.

Now let's see that this man, whether he is an adolescent or a young adult, is certainly not alone in the world.

Pierwszym zadaniem adolescencji, czy jednym z zadań adolescencji jest po pierwsze opowiedzenie sobie na takie bardzo podstawowe pytanie wokół tego, to kim ja jestem?

The first task of adolescence, or one of the tasks of adolescence, is, first of all, to answer a very basic question about who am I?

Jaki ja chcę być? Co z tego otoczenia, w którym jestem, jest moje moje?

What do I want to be? What from the environment I am in is truly mine?

Co jest mi narzucone i z czego chcę zrezygnować?

What is imposed on me and what do I want to give up?

Co jest mi narzucone, ale ja to przyjmuję jako swoje i mniejszym moim się to staje?

What is imposed on me, but I accept it as my own and it becomes less of a burden to me?

To jest cały ten proces tożsamościowy, który w adolescencji nam zachodzi, czy zaczyna zachodzić może w ten sposób.

This is the whole identity process that occurs in adolescence, or perhaps begins to occur this way.

Tą odpowiedź na pytanie, kim ja jestem, my będziemy rekonstruować właściwie przez całe swoje życie, dodając przecież do tego głównego tematu różne inne wątki.

We will be reconstructing the answer to the question of who I am throughout our entire lives, adding various other threads to this main theme, after all.

Będziemy przyjmować różne role, no na przykład role wykładowczyni, role matki, role partnerki, jakąś tam jeszcze rolę w zależności od tego,

We will be taking on different roles, for example the role of a lecturer, the role of a mother, the role of a partner, and some other role depending on that.

jak się potoczą, tak, nasze losy, więc to będzie ewoluować.

how our fates will unfold, so it will evolve.

Jednocześnie to tak jest, że wchodząc w tą wyłaniającą się dorosłość, ja już dużo wiem o sobie.

At the same time, it's true that as I step into this emerging adulthood, I already know a lot about myself.

Już mam te 20 lat i różnych rzeczy doświadczyłem i sprawdziłem w bardzo, mielibyśmy nadzieję, to jest ta taka postulatywna rzeczywistość,

I am already 20 years old and I have experienced and verified various things, and we would hope, this is the kind of postulated reality.

w takim bezpiecznym środowisku, w którym są jeszcze rodzice i inni wychowawcy, inne osoby dorosłe, które mnie trzymają,

in such a safe environment, where there are still parents and other educators, other adults who hold me.

ponieważ to jest bardzo dynamiczny czas.

because this is a very dynamic time.

Zmian. Począwszy od wieku takiego, no preadolescencji i wczesnej adolescencji, gdzie no masywnie zachodzące zmiany w ogóle w fizycznym funkcjonowaniu osoby, tak,

Changes. Starting from an age such as preadolescence and early adolescence, where massive changes occur in the physical functioning of a person, yes,

jakby inaczej wyglądam jak mam 18 lat, a inaczej wyglądaliśmy jak mieliśmy 11. To ciało nam się zmieniło dokumentnie.

I look different when I’m 18, and we looked different when we were 11. Our bodies have changed completely.

Innymi słowy, czujemy się inną osobą. Byłam dziewczynką, jestem kobietą, tak, jakby to jest cały kawałek takiej też tożsamości własnej,

In other words, we feel like a different person. I was a girl, I am a woman, as if it is all part of my own identity.

który się tam zmienia. Jak już wchodzę w tą wyłaniającą się dorosłość, no to ja już na przykład to wiem o sobie.

which is changing there. As I enter this emerging adulthood, I already know this about myself, for example.

Co jest dla mnie w życiu ważne. Mniej więcej wiem, do czego mi jest blisko, jeśli chodzi o wartości i światopogląd. Mniej więcej wiem, co mnie ciekawi, tak.

What is important to me in life. I have a rough idea of what is close to me in terms of values and worldview. I have a rough idea of what interests me, yes.

Więc to jest taki moment, w którym ja już wiem dużo więcej o sobie niż wcześniej. No i teraz również to, że no właśnie nie żyjemy w próżni i że jest wokół nas otoczenie, też ma znaczenie.

So this is a moment where I already know much more about myself than before. And now also the fact that we do not live in a vacuum and that there is an environment around us, it also matters.

W adolescencji to, co trzeba zrobić, żeby móc sobie na to pytanie odpowiedzieć, to podoświadczać się w różnych kontekstach, ale jednocześnie separować się czy dystansować od rodziny pochodzenia.

In adolescence, what needs to be done in order to be able to answer that question is to gain experience in various contexts while simultaneously separating or distancing oneself from the family of origin.

Jednocześnie to tak jest, że ci rodzice tam są. Cały czas. Oni są tymi osobami, do których będę biec, jak stłukę sobie przysłowiowe kolanko, tak metaforycznie, nie.

At the same time, it is true that those parents are there. All the time. They are the ones I will run to when I metaphorically hurt my proverbial knee, right?

Jak coś będzie trudnego, będzie mi trudno do nich pójść. Coraz trudniej, bo będę coraz starszy i ten dystans będzie coraz większy. Ale zakładając no właśnie taką postulatywną rzeczywistość, oni cały czas tam będą i będę mógł liczyć na to, że w tych moich trudach kształtowania siebie jako osoby, oni będą mi pomocni.

If something is difficult, it will be hard for me to go to them. It’s getting harder because I will be getting older and the distance will be greater. But assuming such a postulated reality, they will always be there, and I will be able to count on them to help me in my struggles to shape myself as a person.

Jak jestem osobą wyłaniającej się dorosłości, no to ten dystans między rodzicami a młodym dorosłym jest trochę większy jednak.

As I am a person emerging into adulthood, the distance between parents and a young adult is somewhat greater.

To już jest tak, że młodemu dorosłemu pewnie trudniej jest rodzicom powiedzieć, to wróć przed północą, jeśli w ogóle jeszcze z nami mieszkasz.

It's already the case that it's probably harder for a young adult to tell their parents, "Come back before midnight," if you still live with us at all.

Bo mamy przed sobą osobę, która właśnie, tak jak pani powiedziała, będzie ten swój grafik ustalać samodzielnie.

Because we have a person in front of us who, just as you said, will be setting their own schedule independently.

Więc to jest znacząca różnica.

So this is a significant difference.

Jednocześnie to takie jest, i to wiemy też z badań,

At the same time, it is such, and we also know this from research,

że nie jest dobrze, żeby te osoby dorosłe, na których przez całe życie w tej postulatywnej rzeczywistości mogliśmy polegać,

that it's not good for those adults, on whom we could rely throughout our lives in this hypothetical reality,

nagle zniknęły i straciły swoją pozycję.

They suddenly disappeared and lost their position.

Chodzi o to, że ta relacja się musi zmienić.

It is about the fact that this relationship needs to change.

Jednocześnie to też jest wyzwanie dla całej rodziny, no bo to jest też taki moment, w którym jednocześnie, jeśli jestem rodzicem,

At the same time, it is also a challenge for the whole family, because this is also a moment when, if I am a parent,

moje dziecko dalej pozostaje moim dzieckiem, bo będzie nim zawsze.

My child remains my child because they always will be.

Ale jednocześnie jest autonomiczną, dorosłą osobą, która dobrze, żeby miała szansę,

But at the same time, she is an autonomous, adult person who should have the opportunity.

podejmować w tej swojej wolności decyzję i uczyć się brać za nie odpowiedzialność.

to make decisions in this freedom of theirs and to learn to take responsibility for them.

Wcześniej tę odpowiedzialność w dużej części przyjmował rodzic.

Previously, a large part of this responsibility was taken on by the parent.

Teraz jego rola się zmienia.

Now his role is changing.

On ma wspierać tego młodego dorosłego, nawet wtedy, kiedy branie tej odpowiedzialności okazuje się bolesne.

He is to support this young adult, even when taking on that responsibility proves to be painful.

No, dosyć często tak jest, nie?

Well, it happens quite often, doesn't it?

Bo próbujemy tych różnych rzeczy.

Because we are trying these different things.

Ale nie chodzi o to, żeby teraz zabierać tę odpowiedzialność, nie?

But it's not about taking that responsibility now, is it?

To jest dla rodziców ogromne wyzwanie, no bo to jest związane...

This is a huge challenge for parents because it is related...

To jest związane z takim wycofaniem się, które jednocześnie staje się szansą dla osoby w wieku wczesnej dorosłości,

This is related to a kind of withdrawal that simultaneously becomes an opportunity for a person in early adulthood.

czy wyłaniającej się dorosłości, żeby, no właśnie, podoświadczać trochę tej odpowiedzialności.

whether emerging adulthood, to, well, experience a bit of that responsibility.

Inaczej się nie da.

It can't be done any other way.

Też tak właśnie sobie myślę o tym tak bardziej obrazowo, że faktycznie w tym okresie adolescencji

I also think about it in a more visual way, that indeed during this period of adolescence...

my już mamy de facto właśnie więcej takich możliwości.

We already have in fact more such possibilities.

Mówię pod kątem nawet takich poznawczo-motorycznych rzeczy, że jesteśmy w stanie sami o siebie bardziej zadbać.

I am talking in terms of even such cognitive-motor things that we are able to take better care of ourselves.

Czysto teoretycznie jesteśmy w stanie właśnie...

Theoretically, we are able to...

Sami się już zająć pełni domem.

They already take care of the house themselves.

Możemy potrafić już ugotować, wyprać i tak dalej, i tak dalej.

We may already be able to cook, do laundry, and so on, and so forth.

Możemy to zrobić.

We can do it.

Natomiast faktycznie tutaj jeszcze rodzice mają ten moment,

However, in fact, the parents still have this moment here,

jeśli chcą go właśnie wykorzystać już w jakichś takich skrajnych sytuacjach, takiego weta.

if they want to use him in some extreme situations, like a veto.

Stop. Jeszcze nie.

Stop. Not yet.

Jeszcze nie jesteś właśnie dorosły, nie jesteś dorosła, więc jeszcze ja tutaj mam ostateczne zdanie.

You are not quite an adult yet, so I still have the final say here.

I to się wiąże oczywiście i z tymi plusami, że jakby co to jeszcze ja jestem,

And that is of course related to the advantages that if anything happens, I am still here.

jeśli coś właśnie się wydarzy, to ta odpowiedzialność jest...

if something just happened, then that responsibility is...

Ja myślę sobie, że już jednak dzielona, a nie w pełni rodzicielska.

I think that it is already shared, rather than fully parental.

Natomiast tutaj też to jest do zweryfikowania.

However, this is also to be verified here.

A potem właśnie już ta odpowiedzialność coraz bardziej odpływa.

And then, in fact, that responsibility gradually slips away more and more.

I jak tak sobie myślę o tym procesie w ogóle rodzicielstwa też w tym,

And as I think about this process of parenthood in general, too, in this,

to jak rodzi się dziecko, no to my bierzemy za nie absolutnie pełną odpowiedzialność,

So when a child is born, we take absolutely full responsibility for them.

bo nie jest w stanie nic zrobić.

because he/she is unable to do anything.

I potem mamy za niego pełną odpowiedzialność,

And then we have full responsibility for him,

potem już coraz mniej, coraz mniej, coraz mniej.

then less and less, less and less.

I przychodzi ten moment, kiedy trzeba to puścić.

And that moment comes when you have to let it go.

No.

No.

Pełnie.

The full moon.

Także to jest dla mnie też ciekawe w ogóle w takiej dynamice rodzinnej,

So this is also interesting for me in such a family dynamic.

jak ta odpowiedzialność przepływa.

how this responsibility flows.

Że my na początku bierzemy odpowiedzialność absolutnie za tego drugiego człowieka,

That at the beginning we take absolute responsibility for the other person,

a potem ją musimy absolutnie oddać.

And then we absolutely have to return it.

No tak, jest to taki, no można sobie znaleźć taki piękny obrazek w internecie,

Well, it's such a thing, you can find such a beautiful picture on the internet.

gdzie siedzą dwie matki na ławce, takich małych, nie wiem, przedszkolnych dzieci.

Where two mothers are sitting on a bench, with such small, preschool children.

Jedna się pyta drugiej, co ty robisz, że twoje dziecko jest takie samodzielne?

One asks the other, what are you doing that your child is so independent?

I ta pierwsza odpowiada, no, pozwalam mu.

And the first one answers, well, I allow him.

I to jest trochę o tym, bo to jest naprawdę ogromne wyzwanie dla rodzica,

And this is a bit about it, because it is really a huge challenge for a parent,

w jaki sposób nawigować pomiędzy swoją troską, swoim lękiem,

how to navigate between your care, your fear,

tak, o to, co się dzieje z moim dzieckiem.

Yes, that's what is happening to my child.

No właśnie, a pozwalaniem na, i tutaj na początku samodzielność,

Exactly, and allowing for, and here at first independence,

potem odpowiedzialność, nie?

then responsibility, right?

Jakby to jest wcale niełatwa sprawa, bo to właśnie dotyczy tego,

It's not an easy matter at all, because it actually concerns this.

że musi zostać przeformułowana cała relacja.

that the entire relationship must be reformulated.

Do tej pory to ja...

So far it's me...

To ja byłam odpowiedzialna za ciebie, mój drogi synu, córko,

It was I who was responsible for you, my dear son, daughter,

a teraz to, co się dzieje, to ty musisz wziąć odpowiedzialność za siebie,

And now what's happening is you need to take responsibility for yourself,

a ja muszę na to ci pozwolić, nie?

And I have to let you do that, right?

Bo to jest ta rozwojowa prawidłowość.

Because this is the developmental regularity.

No i oczywiście, że to tak jest, że to jest też w pewnym sensie taka

Well, of course, it is like that, that it is also in a certain sense such a...

tym trudniejsza sytuacja, że mamy, no właśnie, taką rzeczywistość,

the situation is all the more difficult because we have, well, such a reality,

na przykład socjoekonomiczną, która sprawia, że młodzi,

for example, socio-economic factors that make young people,

czy osoby wyłaniające się dorosłości, na przykład są wciąż,

Are emerging adults still, for example,

zależne finansowo od swoich rodziców, bo studiują w innym mieście,

financially dependent on their parents because they study in another city,

bo muszą płacić czynsz, bo muszą coś jeść, tak?

Because they have to pay rent, because they have to eat something, right?

I wiadomo, że jak studiują, nawet jeśli pracują, nie będą w stanie,

And it is known that when they study, even if they work, they will not be able to,

no tak na przykład jak w Warszawie, utrzymać się od początku do końca samodzielnie.

Well, for example, like in Warsaw, to support oneself from the beginning to the end independently.

No i teraz to jest pytanie, co stanie się z tą finansową zależnością?

And now the question is, what will happen to this financial dependence?

Czy ona będzie na przykład takim wątkiem, do którego będzie rodzic nawracał

Will she be, for example, a thread to which a parent will return?

i mówił, no to skoro ja ci płacę, to teraz ty masz niepodległość,

And he said, well, since I'm paying you, now you have independence.

podejmować innych decyzji niż te, co ja chcę.

make different decisions than the ones I want.

Czy też jest jakiś rodzaj, no właśnie, możliwości wypracowania porozumienia

Is there some kind of, well, possibility to work out an agreement?

wokół traktowania siebie nawzajem jako osób dorosłych?

about treating each other as adults?

Jaki rodzaj umowy tam jest? I czy ona jest w ogóle jawna, omówiona?

What kind of contract is there? And is it even public, discussed?

To tak się jakoś dzieje i nie bardzo wiadomo właściwie, o czym to jest.

It just happens like that and it's not really clear what it is about.

Więc jakby na to wszystko, o czym my rozmawiamy tutaj, nakłada się jeszcze,

So, on top of everything we are discussing here, there is also...

no taka po prostu bardzo twarda rzeczywistość zewnętrzna, nie?

It's just such a really tough external reality, isn't it?

Dokładnie ten motyw, który jest w badaniach czy socjologicznych,

Exactly this motif that is in research or sociological studies,

czy też psychologicznych brany pod uwagę.

or psychological factors taken into account.

Jak się rozmawia o tym, dlaczego różne wyzwania czy zadania,

How to talk about why different challenges or tasks,

które były przypisane do okresu dorosłości, no właśnie,

which were assigned to the period of adulthood, well,

jak uniezależnienie się finansowe, podejmowanie decyzji dotyczących

how financial independence, making decisions regarding

tworzenia związku i rodziny, dlaczego to tak się dzieje, że to się odsuwa w czasie?

The creation of a relationship and a family, why does it happen that this is postponed in time?

No to właśnie dlatego. To jest jakoś, nie wolno nam abstrahować od takiej rzeczywistości.

Well, that's exactly why. It is somehow, we must not abstract from such a reality.

Tak, ja też mam właśnie takie wrażenie, że nie możemy odrębnie,

Yes, I also have the impression that we cannot do it separately.

zrazu wziąć tej odpowiedzialności z takich czysto pragmatycznych powodów.

Initially, to take that responsibility for purely pragmatic reasons.

W pełni, jeśli chodzi o gdzieś jakieś swoje wybory, no bo skoro ja na przykład

Fully, when it comes to any of my choices somewhere, because since I, for example,

nie jestem w stanie się w pełni finansowo sama utrzymać, to jestem gdzieś na takim etapie

I am not able to fully support myself financially; I am at a stage where that is the case.

zawieszenia, takiego poczucia, okej, no dobrze, mogę tutaj decydować,

suspension, such a feeling, okay, well, I can decide here,

jestem dorosła, mogę eksplorować w tej wyłaniającej się dorosłości.

I am an adult, I can explore in this emerging adulthood.

Z drugiej strony mogę mieć takie poczucie, że jednak okej, no ale to nie ja na przykład

On the other hand, I might have the feeling that okay, but that's not me, for example.

płacę w pełni, bo nie jestem w stanie pogodzić tych studiów z tą pracą.

I pay in full because I am unable to reconcile these studies with this job.

I to jest, wydaje mi się, też w ogóle...

And this is, it seems to me, also in general...

Cały czas myślę o tej odpowiedzialności jako o takiej rzeczy, która właśnie

I keep thinking about this responsibility as something that just

kto oddaje, kto zabiera, kto może ją wziąć i czy można ją w pełni wziąć wtedy,

who gives, who takes, who can take it and whether it can be fully taken then,

kiedy nie jestem pod takimi kątami pragmatycznymi, w pełni niezależna.

When I am not under such pragmatic angles, fully independent.

No i teraz to jest, dokładnie to jest to pytanie, czy można brać odpowiedzialność

Well, now this is it, this is exactly the question of whether one can take responsibility.

za siebie, będąc cały czas w pozycji zależności.

for oneself, always being in a position of dependency.

Kluczem do tego byłoby wyjęcie tej sytuacji i omówienie, co to znaczy

The key would be to take this situation out and discuss what it means.

dla jednej i dla drugiej strony.

for both sides.

Zależność. Na ile to tak jest, drodzy rodzice, że biorąc pod uwagę, jak wygląda życie,

Dependency. To what extent is it the case, dear parents, that considering what life looks like,

no to jest tak, że potrzebuję waszego wsparcia i biorę odpowiedzialność za tą decyzję,

Well, it's like this: I need your support and I take responsibility for this decision.

bo to jest wciąż decyzja, że ja się decyduję z tego wsparcia korzystać,

because it is still a decision that I choose to take advantage of this support,

bo przecież równie dobrze mogłabym podjąć inną decyzję i nie korzystać z tego wsparcia.

Because I could just as well have made a different decision and not used this support.

I teraz, jeżeli to tak jest, to ja biorę za to odpowiedzialność,

And now, if that is the case, I take responsibility for it.

ale umówmy się, porozmawiajmy ze sobą, co to oznacza.

But let's agree, let's talk to each other about what it means.

Na ile, no właśnie...

To how much, well...

Czy ja mogę z wami porozumieć się na takich zasadach, czy na taki sposób,

Can I communicate with you on such terms or in such a way?

jakby rozmawiały ze sobą dwie osoby dorosłe?

What if two adults were talking to each other?

Czy to tak jest, że to jest dalej taki klimat, w którym ja jestem małą córeczką, syneczkiem,

Is it like this that it’s still such an atmosphere where I am a little daughter, a little son?

a wy jesteście moimi rodzicami i w związku z tym, na przykład, ponieważ opłacacie mi mieszkanie,

and you are my parents and therefore, for example, because you pay for my apartment,

to możecie przyjechać właściwie w każdym momencie, nie musząc mi o tym mówić.

You can actually come at any time without having to tell me about it.

Nie? I wrócę do domu w piątek, a moja mama będzie smażyć mi naleśniki,

No? And I will come back home on Friday, and my mom will be frying me pancakes.

a tata będzie siedział i, nie wiem, rozwiązywał krzyżówkę, już tak bardzo stereotypowo pojechał.

And Dad will be sitting there, I don't know, solving a crossword, he really went for the stereotype.

Nie, ale rozumiecie, o co chodzi, nie?

No, but you understand what it's about, right?

Że to jest trochę pytanie wokół tego, na ile też z rodzicami to jest temat do rozmowy

That this is somewhat a question of how much it is a topic for discussion with parents.

i z całą pewnością to jest temat do rozmowy, też jakby biorąc pod uwagę, jakie to jest trudne dla obu stron.

And it is certainly a topic for conversation, also considering how difficult it is for both sides.

Tak. Tak sobie myślę, czy takie konsekwencje właśnie, załóżmy, w takiej sytuacji,

Yes. I'm thinking about whether such consequences, let's say, in such a situation,

w której rodzice faktycznie płacą...

in which parents actually pay...

w jakiejś części albo w całości za to utrzymanie swojego dziecka

in some part or in whole for the maintenance of your child

i jest to rzecz, która gdzieś uniemożliwia im oddanie tej odpowiedzialności temu dziecku,

and it is something that somehow prevents them from giving this responsibility to that child,

to czy jeśli młody dorosły przejdzie przez ten etap wyłaniającej się dorosłości

So if a young adult goes through this stage of emerging adulthood

właśnie w takim modelu niemożności dostania takiego pełnego potencjału wzięcia odpowiedzialności,

just in such a model of being unable to fully take responsibility,

to czy potem, na przykład, kolejny jego etap rozwojowy będzie jeszcze bardziej przesunięty w czasie,

so will his next developmental stage be even further delayed in time, for example,

że będzie mógł się stać dorosłym dopiero...

that he will only be able to become an adult...

albo jeszcze po późniejszych jakichś latach.

or maybe after some later years.

Ja bym chyba nie myślała o tych rodzicach w taki sposób,

I probably wouldn’t think about those parents in that way,

bo to jest przecież taki taniec, który ten wyłaniający się dorosły i ci rodzice robią razem.

because it is such a dance that the emerging adult and those parents do together.

To nie jest przecież tak, że mamy tego...

It's not like we have that...

tą osobę w wieku wyłaniającej się dorosłości,

that person in the age of emerging adulthood,

no właśnie, jako takiego bezwolnego człowieka,

Exactly, as such a powerless person,

który po prostu przybierze na klatę, co może czymś coś przyniesie.

which will simply take on the chest, which might bring something.

Bo rozumiem, że to tak może być, że w którymś momencie, na przykład,

Because I understand that it can be like this, that at some point, for example,

sytuacja, w której moi rodzice mnie utrzymują,

a situation in which my parents are supporting me,

ale jednocześnie w związku z tym chcą ode mnie uznania tej zależności

but at the same time in connection with this they want me to acknowledge this dependence

i jakoś ograniczają moją autonomię,

and somehow they limit my autonomy,

no to jest znowu pytanie, jaką ja odpowiedzialną...

No, this is again a question of what responsible...

jaką odpowiedzialną decyzję podejmę w tej sprawie.

What responsible decision will I make in this matter?

Czy to tak jest, że powiem,

Is it such that I will say,

okej, no to to jest ten moment,

Okay, so this is the moment.

w którym ja powoli będę zmierzał do tego,

in which I will gradually be heading towards this,

żeby jednak być niezależnym

to be independent, however

i móc robić różne rzeczy,

and be able to do various things,

bo to też będzie przecież trafiało na potrzebę, nie?

because it will also meet a need, right?

Więc ja bym sobie też pomyślała o tym,

So I would also think about it,

że w takiej skrajnej sytuacji, o której pani mówi,

that in such an extreme situation you are talking about,

nie wiem, czy panie czytałyście, jakiś czas temu był taki artykuł

I don't know if you ladies have read, some time ago there was such an article.

w prasie o włoskiej rodzinie,

in the press about an Italian family,

w której tam 80-iluśletnia matka

in which there is an 80-something year old mother

uzyskała wyrok sądu

She obtained a court judgment.

eksmitujący jej 41 i 43-letniego letnich synów,

evicting her 41 and 43-year-old sons,

którzy nie chcieli się wyprowadzić.

who did not want to move out.

Pomimo tego, że pracowali,

Despite the fact that they worked,

i tam mogli się sami utrzymać,

and there they could support themselves,

jakoś dalej funkcjonowali w takiej rzeczywistości.

Somehow, they continued to function in such a reality.

To jest pewien skrajny przypadek, tak?

This is a certain extreme case, right?

I oczywiście pewnie nie jedyny.

And of course probably not the only one.

To znaczy pewnie mamy takie osoby,

It means we probably have such people,

i teraz uwaga, dorosłe,

And now pay attention, adults,

które jeszcze nie biorą odpowiedzialności,

which still do not take responsibility,

w związku z tym można trochę powiedzieć o

In this regard, one can say a little about

niewystarczającej dojrzałości,

insufficient maturity,

i są cały czas w roli dzieci,

and are always in the role of children,

małych dzieci,

small children,

w stosunku do swoich rodziców.

in relation to their parents.

No bo przecież,

Well, after all,

to tak jest, że to w tym sensie ma znaczenie.

It is so that it has meaning in this sense.

To branie odpowiedzialności,

It's about taking responsibility,

czy oddawanie odpowiedzialności rodziców, dzieciom,

Is giving responsibility from parents to children,

jak i branie odpowiedzialności przez dzieci.

as well as taking responsibility by children.

Bo przecież jakby popatrzeć na tą trajektorię rozwojową,

Because if we look at this developmental trajectory,

i na to, co się dzieje w cyklu rozwoju rodziny,

and to what is happening in the cycle of family development,

to za jakiś czas prawdopodobnie

probably in some time

potrzeba będzie znowu zrekonstruować,

it will need to be reconstructed again,

czy zredefiniować te relacje,

to redefine these relationships,

bo wtedy stary rodzic

because then an old parent

będzie w pozolicy zależności,

it will depend on the circumstances,

od dziecka, który będzie przejmował opiekę.

from the child who will take over the care.

Więc to jest taki proces cały,

So this is a whole process,

który się musi zacząć dziać.

which has to start happening.

Przepływania tej odpowiedzialności cały czas.

The flow of this responsibility all the time.

Żeby można było po prostu razem dobrze żyć,

So that we can simply live well together,

troszcząc się o siebie nawzajem.

caring for each other.

To takiej rodzinnej strony.

It's such a family-oriented place.

Bardzo to do mnie trafia,

It resonates with me a lot.

że to jest gdzieś na tym naszym cyklu rozwojowym,

that it is somewhere in our developmental cycle,

ta odpowiedzialność, która cały czas gdzieś przepływa,

that responsibility that constantly flows somewhere,

jest w takim kole,

it is in such a circle,

że jest brana przez rodzica,

that it is taken by the parent,

a potem stopniowo oddawana,

and then gradually given back,

i potem z kolei ja biorę odpowiedzialność za tego rodzica.

And then I take responsibility for that parent.

Tak, biorę odpowiedzialność,

Yes, I take responsibility.

za to, żeby się troszczyć o mojego rodzica,

for taking care of my parent,

wtedy, kiedy on już jest w takim wieku,

when he is already at that age,

czy w takim stanie,

in such a state,

że trzeba tą odpowiedzialność po prostu wziąć.

that we simply have to take this responsibility.

To wtedy zdecydowanie mówimy o dojrzałości.

Then we definitely talk about maturity.

Ja też myślę, że to, co jest w tej dojrzałości

I also think that what is in this maturity.

takie dla mnie istotne,

such important things for me,

oprócz odpowiedzialności,

besides responsibility,

częściowo myślę, że z nią połączone,

I partly think that it is connected to her.

to jest też taka gotowość na przyznanie tego,

there is also such a readiness to acknowledge this,

że ja absolutnie nie wiem wszystkiego,

that I absolutely do not know everything,

i że ja absolutnie jeszcze,

and that I absolutely still do,

że mogę się wielokrotnie pomylić.

that I can be wrong many times.

To też sobie myślę w kontekście tej różnicy z adolescencją,

I also think about this in the context of the difference with adolescence,

że gdzieś tam jest większe takie poczucie,

that somewhere there is a greater sense of that,

że okej, ja już wiem,

that okay, I already know,

ja już teraz poznałam ten klucz,

I have already learned this key now,

i ja będę według niego sobie układać to życie.

And I will arrange my life according to him.

Jest bardzo to tak silnie zaakcentowane, wyrysowane.

It is very strongly emphasized, outlined.

I wydaje mi się, że to, co jest też właśnie takim dużym zadaniem

And it seems to me that what is also a big task.

w tej wyłaniającej się dorosłości,

in this emerging adulthood,

to jest takie poczucie, że eksploruję,

it is such a feeling that I am exploring,

że sprawdzam,

that I am checking,

ale mogę się absolutnie pomylić.

but I could absolutely be wrong.

I może wyjść za jakiś czas, że to absolutnie było nie to,

And it may turn out after a while that it was absolutely not that.

że myślałam nie tak,

that I wasn't thinking right,

że jednak się zupełnie nawet moje priorytety zmieniły,

that my priorities have completely changed after all,

moje potrzeby zmieniły.

My needs have changed.

Chcę zupełnie zmienić miejsce, to, w którym byłam.

I want to completely change the place I have been in.

I ta elastyczność w tym

And this flexibility in this

też jest dla mnie bardzo silnym akcentem

it is also a very strong accent for me

w tej wyłaniającej się dorosłości.

in this emerging adulthood.

Tak, jest nawet takie pozjedzenie, nie?

Yes, there is even such a thing as eating it, right?

Czternastolatku, wyprowadź się teraz,

Fourteen-year-old, move out now,

kiedy wszystko wiesz najlepiej.

when you know everything best.

Ha, ha, ha.

Ha, ha, ha.

Ha, ha, ha. Ma pani rację.

Ha, ha, ha. You are right.

Jednocześnie to tak jest, że to, o czym pani mówi,

At the same time, it is true that what you are talking about,

o tej elastyczności, no to znowu bym pomyślała,

about this flexibility, well, I would think again,

że ona nie jest taka oczywista.

that she is not so obvious.

Jest super, jak ona tam jest

It's great that she's there.

i można tak swobodnie, elastycznie,

and it can be done so freely, flexibly,

ale jednocześnie to, co obserwujemy

but at the same time what we observe

i też to, co wiemy z badań,

and also what we know from research,

to, że no ta trzecia dekada życia,

that, well, the third decade of life,

no właśnie, jest jednocześnie taką dekadą,

Yes, it is simultaneously such a decade,

która daje różne możliwości,

which offers different possibilities,

ale jednocześnie jest taką dekadą,

but at the same time it is such a decade,

która daje też dużo trudnego, nie?

which also gives a lot of difficulty, doesn't it?

Bo jest w przeżyciu tą decydującą,

Because it is in the experience that the crucial one is.

dekadą.

decade.

Ja teraz, teraz przez te 10 lat

I now, now for these 10 years.

muszę jakoś zdefiniować od tego, co...

I need to somehow define from what...

Bo na tym będę budować potem życie swoje.

Because I will be building my life on this later.

Tak, co zdecyduję teraz,

Yes, what I decide now,

to po prostu całe moje życie będzie funkcjonować.

It will simply make my whole life function.

No zapominamy o tych wszystkich sytuacjach,

Well, we don't forget about all those situations,

w której, nie wiem, osoby zaczynały swoją karierę

in which, I don't know, people started their careers

po pięćdziesiątce i ona kwitła, tak?

After fifty, she was blooming, right?

Albo zmieniały.

Or they changed.

Jakoś to wtedy faktycznie znika.

Somehow it really disappears then.

W związku z tym, to jest też taki moment,

In relation to this, it is also a moment like this,

w którym dobrze, jak ta elastyczność jest,

in which it's good when there is this flexibility,

ale ona też jest nieoczywista, nie?

But she is also not obvious, is she?

To zależy też, no właśnie, od tego,

It also depends, precisely, on that.

czy my mamy się o kogo oprzeć,

Do we have someone to lean on?

zależy od naszych wcześniejszych doświadczeń,

depends on our past experiences,

czy my mamy sieć wsparcia,

do we have a support network,

czy my mamy możliwość tego eksplorowania,

do we have the opportunity to explore this,

bo to przecież możemy sobie pomyśleć,

because we can certainly think to ourselves,

że to jest w pewnym sensie taka myśl,

that it is in a sense such a thought,

że teraz tu sprawdzę pracę,

that I will check the work here now,

tamtą sprawdzę pracę,

I'll check that work.

to zrobię, tego doświadczę.

I will do it, I will experience it.

To jest przecież potrzeba,

This is a necessity,

ale jednocześnie można pomyśleć sobie o tym,

but at the same time, one can think about it,

że to jest pewna uprzywilejowana grupa młodych ludzi,

that it is a certain privileged group of young people,

którzy mogą sobie w pełni taką potrzebę zaspokoić, nie?

who can fully satisfy such a need, right?

Jest też cała grupa, która z tą potrzebą jest,

There is also a whole group that has this need.

a jednocześnie podejmuje takie działania,

and at the same time takes such actions,

które są związane po prostu na przykład z sytuacją życiową.

which are simply related to a life situation.

No po prostu musisz iść do pracy,

Well, you just have to go to work,

musisz się utrzymać sam, ponieważ są takie okoliczności.

You have to support yourself because of the circumstances.

Wtedy to tak jest pytanie, nie?

So then it's a question, isn't it?

Na ile to się gdzieś przenosi w jakieś różne inne wątki?

To what extent does it transfer to various other threads?

To też jest taki wątek,

This is also such a thread,

który o tym troszkę już rozmawiałyśmy,

which we have already talked about a bit,

a propos tego nurkowania w głąb,

about that deep diving,

bo to też rzeczywiście jest taki moment,

because it really is such a moment,

w którym no ta pogłębiona refleksyjność,

in which the deepened reflection,

to nurkowanie w głąb,

to dive deep,

rozpatrywanie tych różnych swoich zasobów,

consideration of these various resources of yours,

ale tych obszarów troski,

but those areas of concern,

no jest też takim momentem bardzo ważnym rozwojowo.

Well, it is also a very important developmental moment.

No i też w tym obszarze, tak,

Well, also in this area, yes,

będą nam młodzi ludzie szukać wsparcia

young people will seek support from us

i takich obszarów właśnie,

and such areas indeed,

w którym ta orto-refleksyjność gdzieś się może dziać.

in which this ortho-reflexivity might be taking place somewhere.

Przychodzi mi do głowy jeszcze właśnie też takie,

I also have something like that in mind.

bardzo to było dla mnie obrazowe,

it was very vivid for me,

jak zobaczyłam właśnie taki filmik, sketch,

when I just saw such a video, a sketch,

że na początku tych lat 20,

that at the beginning of the 20s,

kiedy się spotyka grupa znajomych,

when a group of friends meets,

to tak naprawdę każdy jest gdzieś zupełnie

So really, everyone is somewhere completely.

w innym kierunku,

in another direction,

że możemy się spotkać w grupie znajomych

that we can meet in a group of friends

i jedna osoba jest na studiach

And one person is in college.

i mówi, że tam ma egzamin,

and he says that he has an exam there,

druga osoba z kolei właśnie zaczyna karierę

the second person, in turn, is just starting their career

w jakiejś firmie i rozwija tą karierę,

in some company and is developing this career,

trzecia osoba z kolei za miesiąc bierze ślub,

the third person in a row is getting married in a month,

a czwarta będzie miała dziecko niedługo,

and the fourth will have a baby soon,

a z kolei piąta jeszcze dzwoni do mamy,

and on the other hand, the fifth is still calling mom,

czy może wrócić o godzinie pierwszej w nocy,

can he come back at one o'clock in the morning,

czy to będzie okej.

Is that going to be okay?

Tak.

Yes.

I to jest po prostu taka wielka mieszanka,

And it's just such a big mix,

osób, które mają dokładnie tyle samo lat,

people who are exactly the same age,

ale tyle jest wtedy rzeczy,

but there are so many things then,

stron, w które to życie właśnie może pójść,

sides in which life might just go.

że mam też takie wrażenie,

that I also have that impression,

że to jest moment,

that this is a moment,

w którym właśnie te nasze wewnętrzne zasoby,

in which precisely these our internal resources,

wewnętrzne decyzje, refleksje,

internal decisions, reflections,

to nurkowanie w głąb

it's deep diving

bardzo obrazowo się styka z życiem

it comes into contact with life in a very vivid way

i ma bardzo silny efekt w życiu.

and has a very strong effect on life.

No pewnie, że tak.

Of course, it is.

Jednocześnie myślę sobie,

At the same time, I'm thinking to myself,

że to jest to, o czym pani powiedziała,

that this is what you mentioned,

to też jest o tym,

it is also about this,

no właśnie, jak istotna jest

exactly, how important is it

nie tylko relacja z rodzicami,

not only the relationship with parents,

którzy właśnie będą puszczać,

who are just about to be played,

będą dawać tą przestrzeń na doświadczanie,

they will give that space for experiencing,

na branie odpowiedzialności,

to take responsibility,

nawet wtedy, kiedy ona się okazuje

even when she turns out

taka trudna i na przykład przynosi,

so difficult and for example brings,

nie wiem, cierpienie, bo coś się nie udało,

I don't know, suffering, because something didn't work out.

ale jednocześnie jest też ta druga część,

but at the same time there is also that other part,

to znaczy na przykład właśnie rówieśnicy,

that means, for example, just peers,

czy grupa rówieśnicza,

does the peer group,

w której będzie można patrzeć

in which one will be able to look

na te różne modele, sposoby rozwiązań,

to these various models, ways of solutions,

na te różne trajektorie i ścieżki rozwojowe

to these various trajectories and development paths

i też na to właściwie,

and also actually to this,

i to by chyba było równie ważne,

and that would probably be equally important,

jak te osoby sobie radzą z tym,

how these people cope with it,

co im się w życiu przydarza,

what happens to them in life,

łamane, co zdecydowali.

broken, what they decided.

Na ile to tak jest, że no właśnie,

To what extent is it like that, well,

ci moi znajomi, przyjaciele,

they are my friends, acquaintances,

no właśnie, są w takiej pozycji,

Exactly, they are in such a position,

w której biorą odpowiedzialność za to,

in which they take responsibility for this,

że właśnie będą zmieniać

that they are about to change

po raz 55 pracę,

for the 55th time work,

albo biorą odpowiedzialność,

or they take responsibility,

że są w takim momencie w życiu

that they are at such a moment in life

i w takiej pozycji, że dzwonią do mamy

and in such a position that they call mom

i mówią, mamo, jeszcze 5 minut

And they say, mom, just 5 more minutes.

i zaraz wracam, nie?

And I’ll be right back, won't I?

To jest ten moment,

This is the moment,

w którym na tej podstawie też jakoś,

in which on this basis also somehow,

no właśnie, odnosząc się do tej rzeczywistości zewnętrznej,

Exactly, referring to this external reality,

sprawdzamy siebie, nie?

We're checking each other, right?

Sprawdzimy, co mi pasuje,

We'll check what suits me.

co mi mniej pasuje,

what suits me less,

do czego mi bliżej,

what am I closer to,

do czego mi w ogóle bardzo daleko, nie?

What am I very far from, right?

To są też takie doświadczenia,

These are also such experiences,

w pewnym sensie podobne do tych adolescenckich,

in a sense similar to those adolescent,

gdzie tam też się odbijamy od grupy rówieśniczej,

where we also bounce off the peer group,

tylko może pejzaż jest inny,

"maybe the landscape is just different,"

do tego, żeby gdzieś badać.

to investigate somewhere.

Tak, ale też wydaje mi się,

Yes, but it also seems to me,

że rozumieć, że to jest moje,

that understanding that this is mine,

że to nie pasuje na przykład do mnie,

that it doesn't suit someone like me,

natomiast moja koleżanka w tym samym wieku

my friend is of the same age

może być właśnie absolutnie chcieć zostać

It may just absolutely want to stay.

w tym momencie matką.

at this moment a mother.

Oczywiście.

Of course.

I to jest też taka właśnie nauka tego,

And this is also a lesson in this.

że okej, to nie jest moje,

that okay, it's not mine,

ale to jest jej.

but it is hers.

I to jest po prostu właśnie

And that's just exactly it.

ten duży potencjał opcji,

this great potential of options,

który daje nam ten czas,

which gives us this time,

akceptowanie tego,

accepting this,

że ja mogę mieć zupełnie inaczej

that I might have it completely differently

niż osoby dokładnie w tym samym wieku,

than people exactly the same age,

moje życie może się potoczyć zupełnie inaczej

my life could turn out completely differently

i właśnie wytrzymywanie tego

and just enduring it

z jednej strony lęku pod tytułem

"on one side of the fear titled"

a może to ja coś robię źle,

Maybe I am doing something wrong.

bo ja nie chcę brać ślubu,

because I don't want to get married,

nie chcę być matką,

I don't want to be a mother,

tylko chcę się skupić

I just want to focus.

na czymś zupełnie innym na przykład,

on something completely different, for example,

i właśnie ten lęk,

and indeed this fear,

a z drugiej strony ta ekscytacja,

on the other hand, that excitement,

że wow, mamy tyle opcji,

that wow, we have so many options,

że możemy pójść w tyle stron.

that we can go in so many directions.

Tak, no właśnie,

Yes, exactly.

tylko to no właśnie,

that's just it,

to ma te dwie strony

it has these two sides

i to ja myślę sobie,

and that's what I think to myself,

jak tak rozmawiamy o tym,

since we are talking about it,

to mi przychodzi do głowy w ogóle

It comes to my mind at all.

taka część z,

such a part of,

no właśnie, znowu się odniosę

Exactly, I will refer to it again.

do takiej rzeczywistości tak społecznej,

to such a social reality,

bo przychodzi mi na myśl taki wątek,

because a thread comes to my mind,

który dotyczy tego,

which pertains to this,

że my tak jak pani trochę mówi o tym,

that we, like you, talk a little about it,

nie mamy jasnego przepisu na dorosłość.

We do not have a clear recipe for adulthood.

Nie?

No?

Myślę sobie, że w takich latach 50.,

I think to myself that in the 1950s,

na przykład,

for example,

bycie dorosłym

being an adult

bardzo konkretne rzeczy oznaczało.

it meant very specific things.

Były w pewnym sensie

They were, in a sense.

takie dosyć jasne ścieżki.

such quite clear paths.

Kończysz edukację,

You are finishing your education,

zaczynasz pracę,

you are starting work,

zakładasz rodzinę,

you start a family,

żenisz się,

you're getting married,

albo wychodzisz za mąż,

or you get married,

masz dzieci,

do you have children,

pracujesz,

you work,

jest jakaś ścieżka.

There is a path.

Wszyscy wiemy,

We all know,

co to znaczy być kobietą,

what does it mean to be a woman,

wszyscy wiemy,

we all know,

co to znaczy być mężczyzną,

What does it mean to be a man,

wszyscy wiemy,

we all know,

co to znaczy być matką,

what does it mean to be a mother,

wszyscy wiemy,

we all know,

co to znaczy być ojcem.

What does it mean to be a father?

Tak, są przepisy na to.

Yes, there are regulations for that.

To jest tak jakby opisane

It is as if it has been described.

i jasne dla wszystkich.

and clear to everyone.

No w tej chwili,

Well, at this moment,

myśląc za Baumanem,

thinking like Bauman,

jak żyjemy w epoce postmodernizmu,

as we live in the postmodern era,

to on nam daje różne możliwości.

He gives us different possibilities.

No właśnie,

Exactly,

takiego własnego definiowania sobie,

such a personal definition for oneself,

no co to dla mnie znaczy właściwie,

So what does that actually mean for me?

że ja jestem dorosła?

that I am an adult?

Co to dla mnie znaczy,

What does it mean to me,

że ja jestem kobietą?

that I am a woman?

Co to dla mnie znaczy,

What does it mean for me,

że ja jestem w tym wieku,

that I am at this age,

kiedy mogę, nie muszę,

When I can, I don't have to.

chcę, nie chcę

I want, I don't want.

zostawać matką,

to become a mother,

zakładać rodzinę?

Start a family?

Jeśli tą matką już zostanę,

If I become this mother.

to co to tak naprawdę znaczy?

What does that really mean?

Bo bycie matką dzisiaj,

Because being a mother today,

to jest naprawdę zupełnie

this is really completely

co innego.

something else.

Niż bycie matką lat temu,

Rather than being a mother years ago,

trzydzieści, czterdzieści.

thirty, forty.

Gdzie był bardzo jasny przepis.

Where there was a very clear recipe.

Już o ojcach nie mówiąc.

Not to mention fathers.

Prawda?

Isn't it?

Tak.

Yes.

Myślę, że to jest dobry wątek,

I think this is a good topic.

dobre podsumowanie

good summary

naszej dzisiejszej rozmowy.

our conversation today.

I zostaję po tej rozmowie

And I'm staying after this conversation.

z taką myślą,

with that thought,

żeby pytać,

to ask,

żeby eksplorować

to explore

i żeby mieć

and to have

w tej wyłaniającej się dorosłości

in this emerging adulthood

takie poczucie właśnie,

such a feeling indeed,

że to jest ten czas,

that this is the time,

na ten lęk,

to this fear,

na tą ekscytację,

to this excitement,

na to eksplorowanie

for exploring

i nie mamy na to gotowego przepisu.

And we don't have a ready recipe for that.

I po prostu próbujemy lepić

And we are just trying to stick.

z tego, co,

from what,

co nam przychodzi.

what comes to us.

Tak.

Yes.

I na samo zakończenie

And just to finish off

ja bym bardzo zachęcała do tego,

I would strongly encourage that.

żeby pielęgnować w sobie ciekawość.

to nurture curiosity within oneself.

Ciekawość jest taką perspektywą,

Curiosity is such a perspective,

która być może czasem

which perhaps sometimes

da radę trochę oswoić ten lęk,

It is possible to tame this fear a little.

ale żeby właśnie

but to precisely

zadawać pytania

to ask questions

z taką ciekawością,

with such curiosity,

żeby się czegoś dowiedzieć,

to find out something,

to może być pomocne.

This may be helpful.

Bardzo Pani dziękuję

Thank you very much, ma'am.

za spotkanie dzisiaj.

Thank you for the meeting today.

Bardzo proszę.

Please.

Dziękuję również.

Thank you as well.

Dziękuję.

Thank you.