Wichman cz. 2

www.astronarium.pl www.facebook.com

www.astronarium.pl www.facebook.com

I w moim podcaście chciałbym opowiadać o tym, co mnie zaciekawiło, zainspirowało i na dłużej przyciągnęło moją uwagę.

In my podcast, I would like to talk about what has intrigued me, inspired me, and caught my attention for a longer time.

W poprzednim odcinku opowiedziałem o początkowych latach życia Wichmana.

In the previous episode, I talked about Wichman's early years of life.

O tym, co prawdopodobnie doprowadziło go do pierwszego buntu i o konsekwencjach jego kolejnych postępków.

About what probably led him to his first rebellion and the consequences of his subsequent actions.

A w tym odcinku czas opowiedzieć, jaki był koniec kariery Wichmana młodszego z rodziny Billung.

And in this episode, it's time to tell how the career of Wichman the Younger from the Billung family came to an end.

W poprzednim odcinku zakończyłem zostawiając Wichmana we względnie dobrej sytuacji.

In the previous episode, I ended by leaving Wichman in a relatively good situation.

Po kolejnym fiasku, kolejnego buntu uzyskał on przebaczenie i utrzymał kolejną szansę na rozpoczęcie nowego życia.

After another failure and another rebellion, he earned forgiveness and maintained another chance to start a new life.

I początkowo nawet wydawało się, że tym razem z tego skorzysta.

And initially, it even seemed that this time he would benefit from it.

Przez trzy lata do 1961 roku nic nie słychać o awanturach z jego udziałem.

For three years, until 1961, nothing was heard about any incidents involving him.

Jednak wtedy król Otton udał się do Rzymu.

However, at that time, King Otto went to Rome.

Gdzie założył koronę cesarską.

Where he established the imperial crown.

Okazało się, że tamtejsze sprawy tak go zaabsorbowały, że musiał pozostać w Italii jeszcze cztery lata.

It turned out that the local affairs absorbed him so much that he had to stay in Italy for another four years.

A jak mówi przysłowie, gdy kota nie ma, to myszy harcują.

And as the proverb says, when the cat is away, the mice will play.

Tak też Wichman pozwolił dojść do głosu swojej naturze buntownika.

Thus, Wichman allowed his rebellious nature to come to the fore.

I oczywiście, knowania swoje skierował, jakżeby inaczej, przeciw Hermanowi.

And of course, he directed his knowledge, how could it be otherwise, against Herman.

Tym razem zostawił w spokoju Słowian, a skierował się do króla duńskiego Haralda Sinosemberga.

This time he left the Slavs alone and turned to the Danish king Harald Sinosemberg.

To ten, któremu zawdzięczamy nazwę jednego ze standardów komunikacji bezprzewodowej.

It's the one to whom we owe the name of one of the standards of wireless communication.

Bluetooth.

Bluetooth.

Wichman nawiązał z nim układy i zaproponował, nie mniej, nie więcej, tylko atak na państwo niemieckie.

Wichman established arrangements with him and proposed nothing less, nothing more, than an attack on the German state.

To tyle, jeśli chodzi o jego słowność.

That's all regarding his verbal skills.

Lecz Harald może i nie dbał przesadnie o uwzębienie, na co wskazuje jego przydomek.

But Harald may not have overly cared about his teeth, as indicated by his nickname.

Jednak dbał o to, jakim ludziom ufał.

However, he took care of whom he trusted.

Nie lubił Niemców.

He did not like Germans.

I planował przeciw nim jakąś akcję.

He was planning some sort of action against them.

Ale nie dowierzał intencjom Wichmana.

But he did not trust Wichman's intentions.

Na dowód rzetelności zamiarów, zażądałby Wichman zabił jakiegoś księcia niemieckiego.

To prove the sincerity of his intentions, Wichman would demand that he kill some German prince.

Żeby ułatwić mu decyzję, zaliczył też w poczet tych książąt Hermana.

To make his decision easier, he also included Herman among these princes.

Nie wiemy nic o śmierci żadnego księcia niemieckiego, w tym Hermana, z ręki Wichmana.

We know nothing about the death of any German prince, including Herman, at the hands of Wichman.

Istnieją wobec tego przesłanki, że ten nawet nic takiego nie planował.

There are therefore grounds to believe that he didn't plan anything like that at all.

Wrócił więc do siebie, ale nie siedział bezpośrednio.

He went back to himself, but he didn’t sit directly.

Zajął się nowym dla siebie zajęciem, ale doskonale do niego pasującym.

He took up a new activity that was completely suitable for him.

Otóż przez kilka miesięcy nasz bohater parał się przydrożnym bandytyzmem.

For several months, our hero engaged in roadside banditry.

Tak, bandytyzmem.

Yes, with banditry.

Można powiedzieć, że Wichman był pierwowzorem znacznie późniejszych raubritterów, rycerzy rabusiów.

It can be said that Wichman was a prototype of the much later raubritters, the knight bandits.

Choć wśród części historyków niemieckich panował pogląd, że było to przygotowanie do zamachu na Hermana.

Although among some German historians there was a view that this was preparation for an assassination attempt on Herman.

A bandyterka miała odwrócić od tego zamiaru uwagi.

The bandit was supposed to divert attention from that intention.

Uwagę potencjalnej ofiary.

Attention of a potential victim.

Nie wiem, jak miałoby to zadziałać, ale pewnie sami do tej pory zauważyliście,

I don't know how it would work, but you've probably noticed it yourselves by now.

że jeśli chodzi o awantury i kłopoty, to miał Wichman nieograniczoną wyobraźnię.

that when it came to troubles and conflicts, Wichman had an unlimited imagination.

Tym razem przedsięwzięcia swego nie zdążył rozwinąć zbyt szeroko.

This time he did not manage to develop his undertaking too widely.

O wszystkim szybko dowiedział się potencjalny cel Wichmana.

The potential target of Wichman quickly learned about everything.

I tym razem Herman mocniej się zdenerwował.

This time, Herman got even more upset.

Być może w końcu doszedł do wniosku, że taki bratanek przynosi mu tylko wstyd.

Perhaps he finally came to the conclusion that such a nephew only brings him shame.

W każdym razie wziął się ostro do roboty.

In any case, he got down to work seriously.

Szybko wyłapał część towarzyszy Wichmana i najzwyczajniej w świecie ich powywieszał.

He quickly caught some of Wichman's companions and simply hanged them.

Jako bandytów, którymi zresztą byli.

Like the bandits that they actually were.

A co Wichman na to?

And what does Wichman think about it?

Otóż ten swoim zwyczajem, jak tylko zaczął robić się niebezpiecznie, wycofał się na z góry upatrzone pozycje.

Well, as was his custom, as soon as things started to get dangerous, he withdrew to a prearranged position.

Tym razem udał się do Gerona i poprosił go o protekcję.

This time he went to Geron and asked him for protection.

Ten właściwie powinien był go zatrzymać i wydać w ręce Hermana.

He should have actually stopped him and handed him over to Herman.

W końcu o postępkach Wichmana zrobiło się głośno w całych Niemczech.

Eventually, news about Wichman's actions became widely known throughout Germany.

Być może to wreszcie naprostowałoby go na dłużej.

Perhaps it would finally set him straight for longer.

Geronowi niezbyt uśmiechało się dawać protekcję nieobliczalnemu krewniakowi.

Geron was not too keen on giving protection to his unpredictable relative.

Karać też go nie zamierzał.

He also did not intend to punish him.

Uznał, że jedyne co może dla nich zrobić, to doradzić, aby poszukał sobie jakiegoś miejsca gdzieś poza granicami państwa niemieckiego.

He concluded that the only thing he could do for them was to advise them to look for a place outside the borders of Germany.

I tym sposobem Wichman powrócił do Rydarów.

And this way Wichman returned to the Rydars.

Przez jakiś czas część Polski nie mogła się z tym zrozumieć.

For some time, part of Poland could not come to terms with this.

Wielu z tych historyków podejrzewała, że stało się tak za sprawą przebiegłego planu Gerona,

Many of these historians suspected that this happened due to Geron's cunning plan.

który miał wymóc na Wichmanie doprowadzenie do ataku Rydarów na państwo Mieszka.

which was supposed to force Wichman to provoke an attack by the Rydars on Mieszko's state.

Największym orędownikiem tej hipotezy był Józef Widajewicz,

The greatest advocate of this hypothesis was Józef Widajewicz.

który twierdził, że był to wstęp do szerszej akcji przeciwko Mieszkowi.

who claimed that it was an introduction to a broader campaign against Mieszko.

Jednak prawdopodobnie wiele ci, a konkretnie Rydarowie, prowadzili już wcześniej walki z Mieszkiem.

However, it is likely that many of you, specifically the Rydarowie, had already fought against Mieszko earlier.

Interesy obu stron krzyżowały się na Pomorzu Zachodnim.

The interests of both parties intersected in West Pomerania.

Mieszko chętnie spoglądał na ujście Odry, które było bardzo atrakcyjne ze względów finansowych.

Mieszko eagerly looked at the mouth of the Oder, which was very attractive due to financial reasons.

W szczególności Wolin przedstawiał dużą wartość.

In particular, Wolin had great value.

Wolinianie prawdopodobnie byli członkami Związku Wieleckiego.

The Wolinians were probably members of the Veleti Union.

I nic dziwnego, że gdy Mieszko spróbował opanować ujście Odry,

And no wonder that when Mieszko tried to control the mouth of the Oder,

spotkało się to z ostrą reakcją Wolinian oraz innych plemion wieleckich.

This met with a strong reaction from the Wolinians and other tribes of the Wieleci.

Gdy Wichman trafił do Rydarów, byli oni po prostu między jedną a drugą kampanią przeciw Mieszkowi.

When Wichman arrived in Rydary, they were simply between one campaign and another against Mieszko.

I spadł im ze swoją drużyną jak z nieba.

And he fell to them with his team like from the sky.

Pewnie próbował przekonać ich, że ma genialny plan, jakby tu pognębić Hermana.

He probably tried to convince them that he had a brilliant plan to undermine Herman.

Ale Rydarowie odpowiedzieli, że mają pilną robotę z Mieszkiem.

But the Rydarowie responded that they have urgent work with Mieszko.

Z kim? zapytał Wichman.

With whom? Wichman asked.

Z Mieszkiem, nie znasz, ale robota ci się spodoba.

You don't know Mieszko, but you'll like the job.

Ha, skoro tak, to okej. Ale potem bierzemy się za Hermana.

Ha, if that's the case, then okay. But then we will tackle Herman.

Dobra, dobra, Herman potem.

Okay, okay, Herman later.

I w ten sposób się dogadali.

And that's how they came to an agreement.

Rydarowie nie byli z Mieszkiem.

The Rydars were not with Mieszko.

Nie byli tak naiwni, żeby dać się omotać człowiekowi, który raz już ich zawiódł.

They weren't naive enough to be fooled by a person who had already let them down once.

Zresztą, jaką pewność mógłby mieć Gero, że Wichman dotrzyma słowa?

Besides, what assurance could Gero have that Wichman would keep his word?

Tyle razy łamał już poważniejsze przysięgi.

He has already broken more serious oaths so many times.

Wichman miałby dotrzymać słowa tylko dlatego, że Gero go o to poprosił, nie dając nic w zamian?

Would Wichman keep his promise just because Gero asked him to, without giving anything in return?

Szczerze wątpię.

I honestly doubt it.

Także walk piastowsko-wieleckich musiało być więcej.

There had to be more battles between the Piasts and the Wiślan.

A Widukind po prostu nie zanotował tego, bo nie miały one żadnego związku z Niemcami,

And Widukind simply did not record this because they had no connection to the Germans.

ani z Wichmanem.

nor with Wichman.

Choć jest jeszcze druga koncepcja, którą przedstawił Gerard Labuda

Though there is another concept presented by Gerard Labuda.

i z którą wielu badaczy do dziś się zgadza.

and with which many researchers still agree today.

Chodzi mianowicie o miejsce starcia wieletów z Mieszkiem.

It concerns the place of the clash of the Veleti with Mieszko.

Według Widukinda odbyło się to na ziemi plemienia podporządkowanego Mieszkowi,

According to Widukind, this took place on the land of the tribe subjugated by Mieszko.

zwanego Lichikawichin.

called Lichikawichin.

Plemię to utożsamił Labuda z Lubuszanami.

Labuda associated the tribe with the Lubuszans.

Miałoby to sens tym bardziej, że tłumaczyłoby trybut płacony przez Mieszka

It would make sense all the more since it would explain the tribute paid by Mieszko.

cesarzowi z ziem do rzeki Warty.

to the emperor from the lands to the Warta River.

W tym układzie Mieszko płaciłby trybut za ziemię lubuską, na czym korzystałby cesarz.

In this arrangement, Mieszko would pay tribute for the Lubusz land, from which the emperor would benefit.

A o tym, jakie korzyści miał z tego Mieszko, mówiłem w audycji o bitwie pod Cedynią.

And about what benefits Mieszko gained from this, I mentioned in the broadcast about the Battle of Cedynia.

Pokrótce.

In short.

Wbicie klina w szlak czesko-wielecki, utrudnianie wymiany handlowej

Driving a wedge into the Czech-Polish route, hindering trade exchange.

i funkcjonowania tego przymierza.

and the functioning of this covenant.

To rozwścieczyło Czechów, ale bardziej wieletów.

It infuriated the Czechs, but even more the Ukrainians.

I o ile Bolesław Srogi, władca Czech, ale i lennik,

And although Bolesław Srogi, the ruler of Bohemia, was also a vassal,

od Tona oficjalnie nie podskakiwał Mieszkowi,

officially, Ton did not jump around Mieszko.

to Wielaci nie czuli takich ograniczeń.

The Wielaci did not feel such restrictions.

I znów mogła się odbyć taka rozmowa między nimi,

And again such a conversation could take place between them,

a przybyłym właśnie do nich poszukiwaczem awantur Wichmanem.

and the newcomer, the trouble-seeker Wichman.

Poza tym, Redarowie byli w konflikcie z Geronem

Besides that, the Redarowie were in conflict with Geron.

i żadne namowy Wichmana nie były w stanie ich przekonać do działania na korzyść Margrabiego.

And no persuasion from Wichman was able to convince them to act in favor of the Margrave.

Starszyzna Wielecka nie dałaby się wywieźć Geronowi w pole,

The Wielecka Elders would not let Geron trick them.

zakładając, że ten sterował Wichmanem.

assuming that he was controlling Wichman.

Poza tym, Wielaci sami byli wystarczająco silni, aby pokonać Mieszka.

Besides, the Wielaci were strong enough on their own to defeat Mieszko.

Obszarowo były to podobne organizmy państwowe.

Geographically, these were similar state organisms.

Pamiętajcie, że pojęcie państwa znacząco różniło się od tego, jak dziś je rozumiemy.

Remember that the concept of the state significantly differed from how we understand it today.

A na dodatek, zwołanie wojów do walki to nie było takie działanie, jak dzisiejsza mobilizacja.

Moreover,召集 warriors for battle was not the same action as today's mobilization.

Tak czy inaczej, Wichman trafił do Redarów, szykujących się do wojny z Mieszkiem o Pomorze i Wolin,

Anyway, Wichman ended up with the Redarians, preparing for war with Mieszko over Pomerania and Wolin.

a Wolinianie byli sojusznikami Redarów.

The Wolinians were allies of the Redarii.

W tym układzie Wichman okazał się sprawnym wykonawcą cudzej strategii.

In this arrangement, Wichman turned out to be an efficient executor of someone else's strategy.

Stojąc na czele wojowników wieleckich pokonał wojska Mieszka w dwóch bitwach,

Standing at the head of the Vistula warriors, he defeated Mieszko's forces in two battles.

prawdopodobnie w 963 i lub 964 roku.

probably in 963 or 964.

W jednej miał zginąć nawet nieznany z imienia brat Mieszka,

In one, even Mieszko's unnamed brother was supposed to die.

a Wichman i Redarowie zdobyli wielkie łupy.

Wichman and the Redarowie gained great loot.

Nie do końca przekonuje mnie jeszcze argument Józefa Widajewicza,

I'm not completely convinced yet by the argument of Józef Widajewicz.

że Redarowie na wojnę z Mieszkiem zdecydowali się dopiero,

that the Redarians decided to go to war with Mieszko only after,

gdy otrzymali wytrawnego wodza w osobie Wichmana.

when they received a seasoned leader in the person of Wichman.

Owszem, był on uzdolnionym dowódcą, co pokazały zwycięstwa nad Mieszkiem,

Indeed, he was a gifted commander, as demonstrated by his victories over Mieszko.

ale nie przerastał otoczenia pod tym względem.

but he didn't surpass his surroundings in that regard.

W walce na podstępy i zasadzki z pewnością radził sobie ponadprzeciętnie.

In the fight against ambushes and traps, he certainly managed exceptionally well.

Jednak podczas innych bitew nie wykazywał przesadnych zdolności przywódczych.

However, during other battles, he did not demonstrate excessive leadership abilities.

Tak naprawdę wygrał tylko te bitwy z Mieszkiem,

In fact, he only won those battles against Mieszko.

czyli te, które go zupełnie nie interesowały i które toczył na zlecenie innych.

that is, those that he was completely uninterested in and which he conducted at the request of others.

A wygrał je raczej dlatego, że dysponował chówcem ciężkiej jazdy,

And he won it rather because he had a heavy cavalry troop at his disposal,

ponieważ za nim do Redarów podążyli tacy sami jak on, rycerze awanturnicy.

because after him to Redary followed others like him, adventurous knights.

Prawdopodobnie dla Mieszka było to pierwsze w praktyce zetknięcie z taką masą ciężkiej jazdy.

For Mieszko, it was probably the first practical encounter with such a mass of heavy cavalry.

A że Mieszko umiał wyciągać wnioski, to nie dziwi, że historia potoczyła się tak, jak się potoczyła.

And that Mieszko was able to draw conclusions, it is not surprising that history unfolded the way it did.

Bitwy te odbyły się w 963 i być może w 964 roku.

These battles took place in 963 and possibly in 964.

Jednak pomimo porażki Mieszko nie wycofał się z Pomorza.

However, despite the defeat, Mieszko did not withdraw from Pomerania.

I jasnym stało się, że dojdzie do kolejnych konfrontacji z Redarami.

And it became clear that there would be more confrontations with the Redarians.

O działaniach, które podjął Mieszko opowiadałem w audycji o bitwie pod Cedynią.

I talked about the actions taken by Mieszko in the broadcast about the battle of Cedynia.

I tam więcej o tym, co książę Piastowski przedsięwziął i dlaczego.

And there is more about what the Piast prince undertook and why.

Wichman za zasługi mógł oczekiwać dobrego traktowania od Redarów.

Wichman could expect good treatment from the Redarians due to his merits.

I takie też otrzymał.

And he received such an one as well.

Jednak wkrótce jego nienawiść do Hermana znów dała znać o sobie.

However, soon his hatred for Herman made itself known once again.

A i nadarzyła się okazja, by Hermanowi wyrządzić kolejną szkodę.

And an opportunity arose to cause Herman another harm.

Otóż pomiędzy słowiańskimi plemionami Wagrów i Obudrytów, podległych nadzorowi Hermana, doszło do konfliktu.

Indeed, a conflict arose between the Slavic tribes of the Wends and the Obodrites, under the supervision of Herman.

Mniejsza o powód. Kronikarz go nie podaje.

Less about the reason. The chronicler does not provide it.

Przywódcy plemienni Żelibor Wagryjski i Mścisław Obudrycki podsycali ten konflikt.

The tribal leaders Żelibor Wagryjski and Mścisław Obudrycki fueled this conflict.

Który miał źródło jeszcze we wzajemnej nienawiści ich ojców.

Which had its roots in the mutual hatred of their fathers.

A takie konflikty, które przechodzą z ojca na syna, jak pewnie zauważyliście, są najzacieklejsze.

And such conflicts that pass from father to son, as you have probably noticed, are the fiercest.

I tak było też w tym przypadku.

And it was the same in this case.

Nie mogąc dogadać się, obaj przeciwnicy na rozjemcę wezwali Hermana.

Unable to come to an agreement, both opponents called for Herman as the mediator.

Ten zapoznał się ze sprawą, pomyślał chwilę i przyznał rację Mścisławowi, uznając Żelibora winnym za Targów.

He familiarized himself with the case, thought for a moment, and conceded to Mścisław, recognizing Żelibor as guilty for Targów.

I skazując go na zapłatę piętnastu talentów srebra, czyli około siedmiu kilogramów.

And sentencing him to pay fifteen talents of silver, which is about seven kilograms.

Co było całkiem sporą wartością.

Which was quite a significant value.

Żelibor nie mógł się z tym pogodzić.

Żelibor could not come to terms with this.

Postanowił więc dochodzić sprawiedliwości siłą.

He decided to seek justice through force.

A że miał ograniczone środki, to zwrócił się o pomoc do Wichmana.

And because he had limited resources, he turned to Wichman for help.

Którego, jak się domyślacie, nie trzeba było długo prosić.

Which, as you can guess, didn't need much asking.

Wszystko, co mogło zaszkodzić Hermanowi, powodowało u Wichmana ograniczenie logicznego myślenia.

Everything that could harm Herman caused Wichman to have a limitation in logical thinking.

I oczywiście na prośbę Żelibora stawił się ze swoją drużyną.

And of course, at Żelibor's request, he showed up with his team.

Nie zastanawiając się nawet, z jakimi siłami przyjdzie mu walczyć.

Not even contemplating what forces he will have to fight against.

I w ogóle nie bacząc na konsekwencje.

And without regard for the consequences at all.

A te miały okazać się niezbyt ciekawe.

And these were supposed to turn out to be not very interesting.

Herman, pomny doświadczeń, gdy tylko wypłynęło imię jego bratanka jako przeciwnika, nie zwlekał.

Herman, remembering his experiences, did not hesitate as soon as his nephew's name surfaced as an opponent.

Zebrał znaczące siły i uderzył na przeciwnika.

He gathered significant forces and attacked the opponent.

Józef Widajewicz uważa, że być może Herman, przekonany przez Gerona,

Józef Widajewicz believes that perhaps Herman, convinced by Geron,

umożliwiłby kolejną rehabilitację Wichmanowi.

would allow for another rehabilitation for Wichman.

Jednak to nie takie pewne.

However, it's not so certain.

Tym razem trudniej byłoby to przeprowadzić.

This time it would be more difficult to carry out.

A poza tym, sam Herman miał już chyba serdecznie dość krewniaka.

Besides, I think Herman himself was already thoroughly fed up with his relative.

Całkiem możliwe, że Wichman przypadkowo rozstałby się z tym światem, gdyby wpadł w ręce stryja.

It is quite possible that Wichman would accidentally part ways with this world if he fell into the hands of his uncle.

Akcja Hermana była tak gwałtowna, że buntownicy nie zdołali rozwinąć swojego przedsięwzięcia.

Herman's action was so swift that the rebels were unable to carry out their plans.

Musieli uciekać.

They had to escape.

Próbowali skryć się w jakiejś warowni, której nazwy kronikarz nie podaje.

They tried to take refuge in some fortification, the name of which the chronicler does not provide.

Jednak Herman deptał im po piętach.

However, Herman was hot on their heels.

I co zrobił Wichman?

And what did Wichman do?

Swoim zwyczajem wziął nogi za pas.

As was his custom, he took to his heels.

Powiedział Żeliborowi, ty tu walcz dzielnie i trzymaj się, a ja szybciutko podskoczę do Duńczyków.

He said to Żelibor, you fight bravely here and hold on, while I quickly jump over to the Danes.

Harald Sinozęby to mój serdeczny druh i na pewno nam pomoże.

Harald Sinozęby is my dear friend and he will definitely help us.

Wrócimy razem z odsieczą.

We will return together with the relief.

I tyle go Żelibor widział.

And that's how much Żelibór saw him.

Oczywiście nie było mowy o żadnych Duńczykach.

Of course, there was no question of any Danes.

Herman pokonał buntowników, a Żelibor musiał ponieść konsekwencje.

Herman defeated the rebels, and Żelibor had to face the consequences.

Stracił władzę.

He lost power.

A Wichman odnalazł się u Redarów.

And Wichman found himself with the Redars.

U jedynego sojusznika, któremu jego działania przyniosły jakąś korzyść.

To the only ally whose actions have brought him some benefit.

A warto zauważyć, że Redarowie mieli swoje siedziby w zupełnie innej stronie niż Duńczycy.

It is worth noting that the Redars had their settlements on a completely different side than the Danes.

Jeszcze jakieś pytania co do natury Wichmana?

Are there any more questions regarding Wichman's nature?

W 967 roku Redarowie postanowili powtórzyć akcję przeciwnikową.

In 967, the Redarians decided to repeat the counter-offensive action.

W tym celu ponownie sprzymierzyli się z Wolinianami i uderzyli na Piastowskiego księcia.

For this purpose, they again allied themselves with the Wolinians and attacked the Piast prince.

Uczynili to oczywiście razem z Wichmanem.

They did this, of course, together with Wichman.

Wichman prawdopodobnie miał już trochę dość życia wygnańca.

Wichman was probably already a bit fed up with the life of an exile.

A może zrozumiał, że kończą mu się powoli sprzymierzeńcy?

Or perhaps he realized that he is slowly running out of allies?

I prawdopodobnie sam zaczął szukać sposobu uzyskania cesarskiego przebaczenia.

And he probably started looking for a way to obtain imperial pardon.

I być może akcja przeciwmieszkowi, który w tym momencie był już przyjacielem i sprzymierzeńcem cesarza,

And perhaps an action against the housemate, who at that moment was already a friend and ally of the emperor,

nie była mu w smak.

it was not to his taste.

Ale możliwość odniesienia sukcesu oraz presja jego gospodarzy sprawiły, że wziął udział w kolejnej awanturze.

But the possibility of success and the pressure from its hosts made him take part in another scandal.

Jednak tym razem plany Wichmana zderzyły się z talentem i determinacją Mieszka.

However, this time Wichman's plans collided with Mieszko's talent and determination.

Mieszko, podobnie jak Harald Sinozęby, nie dał się oszukać sławie Wichmana.

Mieszko, like Harald Bluetooth, was not deceived by Wichman's fame.

Miał już swoje plany i wiedział, że jeśli chce je realizować, to takich przeciwników jak Wichman musi po prostu niszczyć.

He already had his plans and knew that if he wanted to realize them, he simply had to destroy opponents like Wichman.

Zreorganizował swoją drużynę.

He reorganized his team.

To mniej więcej z 965 roku, czyli dwa lata po pierwszej klęsce poniesionej z rąk Wichmana, pochodzi przekaz Ibrahima ibn Jakuba o drużynie Mieszka.

This dates back to around 965, which is two years after the first defeat suffered at the hands of Wichman, and comes from the account of Ibrahim ibn Jakub about Mieszko's retinue.

Czyli o trzech tysiącach wojów, z których każdy był wart dziesięciu zwykłych.

So about three thousand warriors, each worth ten ordinary ones.

Do tego Mieszko zapewnił sobie wsparcie Czechów w postaci dwóch chówców-konnicy.

To this, Mieszko secured the support of the Czechs in the form of two cavalry units.

Był więc gotowy na rewanż z Redarami, Wolinianami i Wichmanem.

He was ready for a rematch with the Redarians, Wolinians, and Wichman.

A tego przeciwnicy się nie spodziewali.

And this is what the opponents did not expect.

Część historyków uważa, że do tego starcia mogło dojść gdzieś w okolicach Cedyni.

Some historians believe that this clash may have occurred somewhere near Cedynia.

Gdyby tak było, byłaby to pierwsza bitwa pod Cedynią.

If that were the case, it would be the first battle of Cedynia.

Ale tego nie wiemy.

But we do not know that.

Do decydującej konfrontacji doszło 22 września 967 roku.

The decisive confrontation took place on September 22, 967.

Z jednej strony dowodził Mieszko, a z drugiej Wichman.

On one side was Mieszko, and on the other was Wichman.

No i okazało się, że Mieszko odrobił lekcję z poprzednich starć.

And it turned out that Mieszko had learned his lesson from previous battles.

Dodał do tych doświadczeń szczyptę talentu i pobił na głowę przeciwników.

He added a pinch of talent to those experiences and outperformed his opponents.

Prawdopodobnie po raz pierwszy wykonał manewr z pozorowaną ucieczką,

Probably for the first time, he executed a maneuver with a simulated escape.

a na ścigającego go wroga z tyłu uderzyła jazda czeska.

And the Czech cavalry struck the enemy chasing him from behind.

Widząc niekorzystny obrót sytuacji, Wichman swoim zwyczajem zaczął obiecywać,

Seeing the unfavorable turn of events, Wichman, as usual, began to make promises,

że sprowadzi pomoc Duńczyków, a nawet Franków.

that he will bring help from the Danes, and even the Franks.

Jednak tym razem jego urok nie zadziałał.

However, this time his charm did not work.

Wściekli Słowianie powstrzymali go i zażądali bezpośrednio.

The furious Slavs stopped him and demanded directly.

I zażądali, by walczył do końca razem z nimi.

And they demanded that he fight to the end with them.

Walka według Widukinda miała trwać cały dzień.

The battle, according to Widukind, was to last all day.

W końcu Wichman samotnie wydostał się z okrążenia i ruszył przed siebie.

Finally, Wichman alone broke free from the encirclement and moved forward.

Może by i ocalił skórę, gdyby góry nie wzięła jego natura.

Maybe he would have saved his skin if the mountains hadn't taken his nature.

Znurzony długą walką i głodny, natknął się na jakąś gospodę i postanowił odpocząć.

Exhausted from a long struggle and hungry, he stumbled upon an inn and decided to rest.

Tam zastali go dowódcy mieszkowych drużyn.

There he was met by the commanders of the residential teams.

Wichman nie miał zamiaru ukrywać swojej tożsamości,

Wichman had no intention of hiding his identity,

gdy wojowie piastowscy zapytali, kim jest.

when the Piast warriors asked who he is.

Gdy zażądali, by złożył miecz i udał się z nimi do Mieszka,

When they demanded that he lay down his sword and go with them to Mieszko,

ten stwierdził, że tylko przed piastowskim księciem złoży broń i poda mu rękę.

He stated that he would only lay down his arms and shake hands with the Piast prince.

Wichman ewidentnie droczył się z piastowskimi wojami.

Wichman was clearly teasing the Piast warriors.

Uznał, że jego osoba jest więcej warta.

He considered himself to be worth more.

A skoro kapitulował przed królem i margrabiami,

And since he surrendered to the king and the margraves,

to zwykłym żołnierzom nie da takiej satysfakcji.

It won't give ordinary soldiers such satisfaction.

Najprawdopodobniej nie miał zamiaru uciekać, bo i dokąd.

He probably didn't intend to run away, because where would he go?

Wśród Słowian Pułapskich stracił już autorytet.

Among the Slavic Pułaps, he has already lost his authority.

Do Niemiec też nie miał po co wracać.

He had no reason to go back to Germany either.

Może niewola u Mieszka mogłaby okazać się całkiem korzystna.

Perhaps captivity under Mieszko could turn out to be quite beneficial.

Może nawet coś by zyskał,

He might even gain something.

skoro do tej pory udawało mu się nakłaniać przeciwników do zaufania.

Since until now he managed to persuade opponents to trust him.

Jakby nie było, Wichman popełnił błąd. Przedostatni.

After all, Wichman made a mistake. The penultimate one.

Mieszkowi wojie zgodzili się na jego żądanie.

The inhabitants of the district agreed to his request.

Część wyruszyła do księcia, część została przy Wichmanie.

Some went to the prince, while others stayed with Wichman.

Tymczasem do gospody według Józefa Widajewicza

Meanwhile, to the inn according to Józef Widajewicz.

wdarł się tłum okolicznej ludności.

a crowd of local people broke in.

I wobec nienawistnego wroga wystąpił zaczepnie.

And in the face of the hateful enemy, he acted provocatively.

Paweł Jasienica uważał, że byli to okoliczni chłopi rozwścieczeni kolejnym najazdem.

Paweł Jasienica believed that they were local peasants enraged by another invasion.

Czyli mielibyśmy taki zaczątek walki klasowej.

So we would have the beginning of the class struggle.

Natomiast według Pawła Rochali byli to jacyś robusie,

According to Paweł Rochala, they were some kind of tough guys,

którzy żyli z okradania możniejszych od siebie.

who lived by robbing those more powerful than themselves.

Mi osobiście najbardziej podoba się ta ostatnia opcja.

Personally, I like the last option the most.

Byłby w tym chichot losu, gdyby Wichman zginął od broni, którą sam stosował.

It would be a cruel twist of fate if Wichman were to die by the weapon he himself used.

Bo faktem jest, że ktokolwiek wtedy stanął naprzeciw Wichmana,

Because it is a fact that anyone who stood in front of Wichman at that time,

nie bawił się w pertraktacje, tylko od razu zażądał kapitulacji.

He didn't play around with negotiations; he just immediately demanded surrender.

I Wichman popełnił kolejny błąd.

And Wichman made another mistake.

Tym razem już ostatni.

This time it's the last one.

Doszło do krótkiej walki.

There was a brief fight.

Być może nawet mieszkowi wojie stanęli po stronie Wichmana.

Perhaps even the residents of the voivodeship stood on Wichman's side.

Ale to i tak nie pomogło.

But it didn’t help anyway.

Tym razem szczęście go opuściło.

This time luck abandoned him.

Został śmiertelnie ranny.

He was fatally wounded.

Przed śmiercią przekazał któremuś z piastowskich wojów swój miecz.

Before his death, he passed his sword to one of the Piast warriors.

Z prośbą o przekazanie go Ottonowi.

With a request to forward it to Otton.

I tak zakończyła się historia człowieka określonego pierwszym wrogiem Polski.

And thus ended the story of the man defined as the first enemy of Poland.

Jednak wiecie już, co ja o tym sądzę.

However, you already know what I think about it.

Myślę, że niesłusznie Wichman otrzymał to miano.

I think that Wichman was unjustly given that title.

Natomiast w Niemczech przeszedł do legendy,

In Germany, however, he became a legend,

jako buntownik.

as a rebel.

Niektórzy po latach uznali go wręcz za pierwowzór bohatera romantycznego.

Some have even regarded him as a prototype of the romantic hero after many years.

Choć na to określenie Wichman też raczej nie zasłużył.

Although Wichman certainly didn't deserve that designation either.

Z pewnością nie pasował do swoich czasów.

He certainly did not fit into his times.

Urodził się zdecydowanie za wcześnie.

He was born definitely too early.

Ale za to miał szczęście, że w szanowanej rodzinie.

But he was fortunate to be in a respected family.

Jego kariera nie potrwałaby tyle, gdyby jego rodzice byli kimś mniej znacznym.

His career would not have lasted as long if his parents had been less significant.

Dzięki temu mógł sobie pozwolić na więcej.

Thanks to this, he could afford more.

No i konsekwencje przez jakiś czas go omijały.

And the consequences avoided him for a while.

Na pewno można go uznać za archetyp antybohatera.

He can certainly be considered an archetype of the antihero.

Może budzić jakąś sympatię.

It may evoke some sympathy.

Ale na zasadzie, że lubimy barwne charaktery.

But on the basis that we like colorful characters.

Ludzi wokół których dużo się dzieje i którzy nie są nudni.

People around whom a lot is happening and who are not boring.

A tego na pewno nie można odmówić Wichmanowi.

And this is definitely something that cannot be denied to Wichman.

Z drugiej strony ciężko go lubić.

On the other hand, it's hard to like him.

Złamał chyba każdą złożoną przysięgę.

He probably broke every solemn vow.

Pozostawił napastwę losu wszystkich swoich sojuszników.

He left all his allies to the mercy of fate.

Przegrał każdą walkę, którą sobie zaplanował.

He lost every fight he had planned for himself.

Oprócz tej jednej z Mieszkiem, którą zlecili mu Redarowie.

Except for this one with Mieszko, which the Redarians commissioned him.

I choćby z tego powodu nie można go uznać za dobrego dowódcę.

And for this reason alone, he cannot be considered a good leader.

Stanął ponownie przeciw Mieszkowi i przegrał z Kretesem.

He faced Mieszko again and lost miserably.

Nie docenił raz pokonanego wroga.

He did not underestimate a conquered enemy.

A może najzwyczajniej miał taki charakter i po prostu lubił takie życie.

Or maybe he simply had that kind of character and just liked that kind of life.

Każdy z was może sam sobie odpowiedzieć na to pytanie.

Each of you can answer this question for yourself.

I każda odpowiedź będzie tak samo prawdopodobna.

And every response will be equally likely.

Na koniec polecenie.

At the end, a command.

Tym razem nic oryginalnego.

This time nothing original.

Powtórzę się.

I will repeat myself.

Paweł Rochala i Cedynia 972.

Paweł Rochala and Cedynia 972.

To mój top 3 jeśli chodzi o serię historyczne Bitwy.

This is my top 3 when it comes to historical battle series.

Jest tam dużo o Ottonie, o Wichmanie, o Mieszku i o innych bohaterach tej opowieści.

There is a lot about Otto, Wichman, Mieszko, and other heroes of this story.

A jeśli ktoś chce poczuć klimat średniowiecznych przygód.

And if someone wants to feel the atmosphere of medieval adventures.

To polecam trylogię husycką Andrzeja Sapkowskiego.

I recommend the Hussite trilogy by Andrzej Sapkowski.

Czasy i miejsce inne, ale bohaterowie jakby podobni.

Different times and places, but the heroes seem somehow similar.

I na tym zakończę tą audycję.

And with that, I will conclude this broadcast.

A następnym razem opuszczę średniowiecze i zabiorę was w czasy zdecydowanie nam bliższe.

And next time I will skip the Middle Ages and take you to a time that is definitely closer to us.

Zapraszam.

I invite you.

Już niedługo.

Soon.

Jeśli podobał wam się ten odcinek to zasubskrybujcie mój kanał.

If you liked this episode, please subscribe to my channel.

A niedługo usłyszycie kolejną opowieść.

And soon you will hear another story.

A jeśli chcecie wesprzeć moją pasję możecie postawić mi wirtualną kawę.

And if you want to support my passion, you can buy me a virtual coffee.

Na buycoffee.to ukośnik echa przeszłości.

On buycoffee.to slash echoes of the past.

Link w opisie odcinka.

Link in the episode description.

Zapraszam też na moje media społecznościowe.

I also invite you to my social media.

Na których na bieżąco informuję o kolejnych odcinkach.

On which I continuously inform about the upcoming episodes.

Oraz zamieszczam zdjęcia i dodatkowe informacje.

I am also attaching photos and additional information.

Znajdziecie mnie na Facebooku i Instagramie wpisując nazwę podcastu Echa Przeszłości.

You will find me on Facebook and Instagram by entering the name of the podcast Echoes of the Past.

Linki w opisie audycji.

Links in the description of the broadcast.

Dziękuję za uwagę i do usłyszenia.

Thank you for your attention and see you soon.

Już niedługo.

Soon.