Starożytna Sztuka Hi-Fi - Odc. 11 - Śmierć Idola - jak ją przeżywamy

Witam, nazywam się Ludwik Jasiński, a to jest starożytna sztuka Hi-Fi, program w którym pomagam wkroczyć w fascynujący świat muzyki i sprzętu audio.

Hello, my name is Ludwik Jasiński, and this is Ancient Hi-Fi Art, a program in which I help you step into the fascinating world of music and audio equipment.

W dzisiejszym odcinku

In today's episode

Śmierć idola. O tym jak przeżywamy odejście gwiazd.

The death of an idol. About how we experience the departure of stars.

Śmierć jest wszechobecna, nieunikniona i przede wszystkim smutna.

Death is omnipresent, unavoidable, and above all sad.

Kiedy jednak dotyka osobę znaną na całym świecie,

However, when it touches a person known all over the world,

to, powiedzmy sobie, procedura postępowania wydaje się nieco inna.

So, let's say, the procedure seems somewhat different.

Zaczynają się wtedy dziać iście niestworzone rzeczy.

That’s when truly unbelievable things start to happen.

Wzrasta liczba fanów zmarłego muzyka, wzrasta sprzedaż,

The number of fans of the deceased musician is rising, sales are increasing.

a równocześnie nagle wszyscy dookoła zaczynają doceniać dorobek artysty znacznie bardziej niż przedtem,

and at the same time suddenly everyone around starts to appreciate the artist's work much more than before,

przymykając oko na niektóre momenty ludzkiej słabości czy zwyczajnie ekstrawaganckie ekscesy.

closing an eye to certain moments of human weakness or simply extravagant excesses.

Pora zastanowić się nieco nad tym bardzo dziwnym, a zarazem bardzo ciekawym zagadnieniem i, można powiedzieć, fenomenem.

It's time to think a little about this very strange and at the same time very interesting issue and, one might say, phenomenon.

Niestety, żyjemy obecnie w czasach, w których stara kadra legend muzyki, które nadal są pośród nas, coraz bardziej się kurczy.

Unfortunately, we currently live in a time when the old legends of music that are still among us are gradually dwindling.

Z każdym dniem otrzymujemy informacje o znakomitych muzykach, którzy kolejno odchodzą.

With each passing day, we receive news about remarkable musicians who are leaving us one after another.

Ostatnio do tego grona dołączyli Shineto Connor, Astro Gilberto, Tony Bennett, Jane Birkin, Boett Bacharach, Wayne Shorter, Ryuichi Sakamoto, Sixto Rodriguez czy Tina Turner.

Recently, Shineto Connor, Astro Gilberto, Tony Bennett, Jane Birkin, Boett Bacharach, Wayne Shorter, Ryuichi Sakamoto, Sixto Rodriguez, and Tina Turner joined this group.

I dopiero wierzchołek tegorocznej listy.

And only the tip of this year's list.

Jednak czy wszyscy naprawdę jesteśmy tak smutni i zruzgotani jak wyrażamy to na przykład na portalach społecznościowych?

But are we all really as sad and devastated as we express on social media, for example?

Oczywiście wieloletni fani danego wykonawcy z pewnością boleśnie przechodzą śmierć swojego idola.

Of course, longtime fans of a particular artist are surely painfully going through the death of their idol.

Muzycy zdają się być, podobnie zresztą jak legendarni aktorzy, nieśmiertelni i wręcz nadludzcy.

Musicians seem to be, much like legendary actors, immortal and almost superhuman.

Dlatego kiedy umierają wydaje się to bardzo dziwne.

Therefore, when they die, it seems very strange.

Co się jednak dzieje w momencie śmierci takiej osoby?

What happens at the moment of death of such a person?

Oprócz prawdziwych fanów, którzy potrafią zbierać się wokół domu zmarłego z transparentami, zniczami, koczując tam po kilka dni, znajdziemy również niestety i takich krótkotrwałych fanów.

In addition to the true fans who gather around the deceased's house with banners and candles, camping there for several days, we will also unfortunately find some short-lived fans.

Coraz częściej stykam się ze zjawiskiem, kiedy osoby, których za życia dany muzyk kompletnie nie interesował, nagle zasypują swój profil społecznościowy jego twórczością.

I am increasingly encountering the phenomenon where people who had no interest in a particular musician during their lifetime suddenly flood their social media profile with that musician's work.

Dotyczy to bardzo często legend muzyki i gwiazd polskich.

This often concerns the legends of Polish music and stars.

Pamiętam dobrze co działo się po śmierciach Michaela Jacksona, Prince'a, George'a Michaela czy nawet Amy Winehouse'a.

I remember well what happened after the deaths of Michael Jackson, Prince, George Michael, and even Amy Winehouse.

Jak wielu fanów zaczęło wyrastać jak grzyby po deszczu na społecznościówkach, podczas gdy za życia wiele z tych osobistości było wyszydzanych i kompletnie ignorowanych.

How many fans started to sprout like mushrooms after the rain on social media, while many of these personalities were ridiculed and completely ignored during their lifetime.

Taka zmiana podejścia o 180 stopni tylko na pokaz jest, jakby to ująć, nieco nieciekawa.

Such a 180-degree change in approach just for show is, to put it mildly, somewhat uninteresting.

Niewątpliwie w tej grupie oczywiście również znajdowały się osoby, które można powiedzieć nawróciły się na twórczość danego muzyka oraz rzeczywiście prawdziwi fanami, dla których śmierć ich ukochanych artystów prawdziwie nimi wstrząsnęła.

Undoubtedly, this group also included people who could be said to have converted to the work of a given musician, as well as true fans for whom the death of their beloved artists genuinely shook them.

Jednak nie trudno nie zauważyć nagłej fali zainteresowania wielkimi nazwiskami tuż po śmierci, która niekoniecznie zdradza dobre intencje.

However, it is not hard to notice the sudden wave of interest in big names right after their death, which does not necessarily reveal good intentions.

Rodzina zmarłych często również nagle sobie o nich przypomina w momencie ich śmierci i zaczyna zachowywać się, jakby mieli z nimi bardzo dobre relacje za życia.

The families of the deceased often suddenly remember them at the moment of their death and begin to behave as if they had very good relationships with them in life.

Na przykład ojciec Michaela Jacksona czy ojciec Amy Winehouse, skoro już od nich wspominałem.

For example, the father of Michael Jackson or the father of Amy Winehouse, since I have already mentioned them.

Pojawiają się w wywiadach, programach, wygłaszają płaczliwe mowy, chodzą ze smutnymi minami i z pełną powagą twierdzą, że zawsze kochali swoje dzieci.

They appear in interviews, programs, deliver tearful speeches, walk around with sad faces, and solemnly claim that they have always loved their children.

Oczywiście nie jestem w stanie zweryfikować, które z opowieści Jacksona i Winehouse na temat ich rodziców były prawdziwe,

Of course, I cannot verify which of the stories told by Jackson and Winehouse about their parents were true,

ale z informacji, które były i nadal są dostępne, nierzadko wynika, że te relacje nie były najlepsze, a po śmierci nagle się to odmienia.

But from the information that was and still is available, it often turns out that these relationships were not the best, and suddenly it changes after death.

Może wynika to z podejścia, że o zmarłych nie mówi się źle.

This may stem from the approach that one should not speak ill of the deceased.

Troszeczkę wydaje mi się to zbyt zakłamane i nieszczere.

I find it a bit too deceitful and insincere.

Oczywiście firmy fonograficzne i sprzedawcy podłapują to natychmiastowo, wypuszczając nowe reedycje całej dyskografii Zmarłego Muzyka.

Of course, record companies and sellers pick up on this immediately, releasing new reissues of the entire discography of the Deceased Musician.

Składanki, boksy, edycje limitowane, kolekcjonerskie, wydanie winylowe, a także masę, ale to naprawdę masę niepublikowanych wcześniej nagrań,

Compilations, boxes, limited editions, collector's items, vinyl releases, as well as a ton, but really a ton of previously unreleased recordings,

które zwykle nie byłyby opublikowane oficjalnie,

which would usually not be officially published,

podczas gdy na bootlegach można było je usłyszeć już dawno.

while they could already be heard on bootlegs a long time ago.

Nie jest to nic dziwnego wszakże w momencie, w którym o danej osobistości robi się głośno,

It is not surprising that at the moment when a particular personality becomes well-known,

to należy nakręcać koniunkturkę i sprzedawać co się da, póki temat jest gorący.

You should take advantage of the situation and sell whatever you can while the topic is hot.

Niestety tak wygląda nasza konsumpcyjna rzeczywistość.

Unfortunately, this is what our consumer reality looks like.

Jednak czy to na pewno znak naszych czasów?

But is it really a sign of our times?

Oczywiście mnogość wydań i gadżetów jak najbardziej,

Of course, the variety of releases and gadgets is definitely there.

jednak ta nagonka na nagły zachwyt czyjąś osobą i jego twórczością dopiero po śmierci zdaje się być zapisana złotymi zgłoskami w historii ludzkości.

However, this campaign for sudden admiration of someone's person and their work only after death seems to be inscribed in golden letters in the history of humanity.

Przypomnijmy sobie jak choćby Vincent Van Gogh zyskał sławę i rozgłos dopiero po swoim odejściu.

Let's remember how Vincent Van Gogh gained fame and recognition only after his passing.

Zdaje się, że tak po prostu już mamy, nie doceniamy kogoś dopóki go nam nie zabraknie.

It seems that we just have it this way; we don't appreciate someone until we miss them.

I tak właśnie po śmierci następuje zachwyt nad tym co utracone i już nigdy nie powróci.

And so, after death, there is a fascination with what is lost and will never return.

Niektórzy rzeczywiście żałują utraty danego wykonawcy, inni nagle zaczynają go słuchać, bo jest taka moda na jego piosenki po śmierci.

Some people really regret the loss of a particular artist, while others suddenly start listening to them because there is a trend for their songs after their death.

Ostatnio tak było z Tino Turner, której utwory były puszczone co 15 minut w każdej stacji radiowej.

Recently it was like that with Tina Turner, whose songs were played every 15 minutes on every radio station.

Niezależnie od tego jaka była tematyka stacji, ani jaka była tematyka danej audycji.

Regardless of what the station's theme was or what the theme of a particular program was.

Piosenki takie zaczynają nam brzydnąć i mamy ich zwyczajnie dosyć po chwili.

Songs like that start to become unattractive to us, and we simply get tired of them after a while.

Ale przecież trzeba na sprzedawać reedycji płyt, prawda?

But we have to sell reissues of records, right?

Sam nie wiem czy muzycy cieszyliby się widząc jak po ich odejściu wszystkich ogarnia istny szał na ich temat.

I don't know if the musicians would be happy to see that after their departure, everyone is in a frenzy about them.

I to niekoniecznie związany z ich twórczością i muzyką.

And not necessarily related to their work and music.

Jedno jest pewne, kiedy ktoś rzeczywiście darzył danego artystę wielką estymą, będzie bardzo ubolewać po ich stracie.

One thing is certain: when someone truly held a great esteem for a particular artist, they will deeply mourn their loss.

Ja na przykład do dzisiaj czuję się ogromnie przytłoczony tym,

For example, I still feel immensely overwhelmed by this today.

że John Lennon, George Harrison, Jimi Hendrix czy John Bonham odeszli z tego świata przedwcześnie.

that John Lennon, George Harrison, Jimi Hendrix, and John Bonham left this world too soon.

Tak więc następnym razem, kiedy umrze jakiś znany muzyk,

So the next time a famous musician dies,

to zanim napiszemy na społecznościówkach, że zawsze byliśmy jego fanami,

Before we write on social media that we have always been his fans,

zawsze uwielbialiśmy jego płyty i zawsze chcieliśmy pójść na jego koncert,

we have always loved his albums and have always wanted to go to his concert,

przesłuchajmy jego dyskografię, zastanówmy się czy rzeczywiście tak jest,

let's listen to his discography, let's consider whether it's really like that,

i czy nie piszemy tego na pokaz.

And aren't we writing this for show?

A w następnym odcinku zapraszam na recenzję dousznych słuchawek TWS Apple AirPods z drugiej generacji.

In the next episode, I invite you to the review of the second generation TWS Apple AirPods earbuds.

Do usłyszenia.

Talk to you later.