Budowanie Reputacji - Joanna Janowicz - Deweloperskie Inspiracje - odc. 33

Było kilka takich momentów na rynku, gdzie powinniśmy się zatrzymać i powiedzieć sobie sprawdzam, tylko że popyt na mieszkania jest tak ogromny, że my kompletnie nie mamy tego czasu.

There were several moments in the market where we should have stopped and said to ourselves, "let's check this," but the demand for apartments is so huge that we completely don’t have the time for that.

My nie potrafimy spojrzeć z lotu ptaka na miasto, bo tak naprawdę przecież sprzedawało się do tej pory wszystko i za każdą cenę.

We cannot look at the city from a bird's-eye view because, in fact, everything has been sold until now and at any price.

W momencie, kiedy wchodził program BK2, to też jest teza, którą wygłaszałam i być może nie wszystkim ona się podoba, rynek był w takim momencie, że nie potrzebował po prostu tych dopalaczy.

At the moment when the BK2 program was introduced, this is also a thesis that I presented, and perhaps not everyone liked it; the market was at such a point that it simply did not need these boosters.

W naszych budżetach jest trochę miejsca na rzeczy, które powinniśmy robić dla lokalnej społeczności, budować coś więcej aniżeli tylko metr kwadratowy w danej lokalizacji.

In our budgets, there is some room for things that we should do for the local community, to build something more than just a square meter in a given location.

Uważam, że to co obiecujemy klientowi na samym początku, to musimy to po prostu dowieźć. Oczywiście często kosztem marży, życie.

I believe that what we promise the client at the very beginning, we simply have to deliver. Of course, often at the cost of our margin, such is life.

Samorządy, inwestorzy, deweloperzy, strona społeczna, strona rządowa powinniśmy usiąść do można powiedzieć okrągłego stołu i zastanowić się nad wieloletnią polityką mieszkaniową, a nie działać krótkoterminowo tylko i wyłącznie w ramach jednej kadencji Sejmu.

Local governments, investors, developers, the social side, and the government side should sit down to what can be called a round table and reflect on a long-term housing policy, rather than acting short-term solely within the framework of one parliamentary term.

Deweloperskie inspiracje, czyli jak budować by nie zwariować.

Developer inspirations, or how to build without going crazy.

Muzyka

Music

Dzień dobry, witam Państwa.

Good morning, I welcome you.

Pani Joanno, może na początek poproszę o kilka słów o sobie, gdyby zechciała Pani nam nieco więcej zdradzić.

Mrs. Joanna, perhaps to start, could you please share a few words about yourself, if you would be willing to reveal a bit more to us?

Z wykształcenia jestem ekonomistą, więc może wydawać się być dziwnym dlaczego akurat branża deweloperska. Od 11 lat prowadzę wspólnie z mężem rodzinną firmę deweloperską Konstrukta Plus w Poznaniu.

I am an economist by education, so it may seem strange why I chose the real estate industry. For 11 years, I have been running a family development company, Konstrukta Plus, in Poznań, together with my husband.

Wcześniej byłam dyrektorem finansowym, ale również w firmie deweloperskiej.

Previously, I was a financial director, but also at a development company.

Moja historia jest dość zawiła.

My story is quite complicated.

Aczkolwiek na początku mojej kariery właśnie w deweloperce ukończyłam studia podyplomowe na SGH i tam spotkałam się po raz pierwszy z Polskim Związkiem Firm Deweloperskich.

Although at the beginning of my career, specifically in development, I completed postgraduate studies at SGH, it was there that I first encountered the Polish Association of Development Companies.

Działa Pani aktywnie w PZFD od 2017 roku, a od bieżącego roku jako przewodnicząca rady PZFD. Na czym polega praca we władzach związku, a jeszcze bardziej jakie są Pani zadania w radzie?

You have been actively working in the PZFD since 2017, and since this year as the chairwoman of the PZFD council. What does working in the association's leadership involve, and even more so, what are your tasks within the council?

Rozpoczęłam współpracę z PZFD, czy działanie w PZFD od zarządu oddziału poznańskiego.

I started working with PZFD, or acting within PZFD from the management of the Poznań branch.

Czyli mojego miasta.

So my city.

Dość szybko też wstąpiłam do rady jako członkini rady.

I also quickly joined the council as a council member.

Przyszedł moment, kiedy moja poprzedniczka Dorota Jarocka-Śródka rezygnowała z przewodniczenia radzie i poprosiła mnie o rozmowę, zapytała czy przyjęłabym taką propozycję.

The moment came when my predecessor Dorota Jarocka-Śródka resigned from chairing the council and asked me for a conversation, inquired whether I would accept such a proposal.

Był to Doroty pomysł i nie ukrywam, że dość mocno mnie zaskoczył.

It was Dorota's idea and I must admit that it surprised me quite a bit.

Zawsze na posiedzeniach wygłaszałam tezy, czy zdania, które nie do końca były zbieżne.

I always presented theses or statements at meetings that were not entirely consistent.

Wtedy większość członków rady to byli mężczyźni, więc nie ukrywam, że tak naprawdę obecność kobiety, jeszcze młodszej i jeszcze rekomendacja Doroty Jarockiej-Śródki, która nie ukrywam, że bardzo mocno mnie, tak jak już powiedziałam, nie zaskoczyła, ale też sama ta rekomendacja była dla mnie takim ogromnym uznaniem do tego, co do tej pory w PZFD udało mi się zrobić i wypracować.

At that time, most of the council members were men, so I won't hide that the presence of a woman, especially a younger one, and the recommendation from Dorota Jarocka-Śródka, which I admit did not surprise me much, was also a significant recognition for what I have managed to achieve and develop in PZFD so far.

Podjęłam to ryzyko.

I took that risk.

Powiem tak, nie jest łatwo.

I will say this, it is not easy.

Rada jako organ władzy związku ma funkcję doradczą i kontrolną, więc raz na dwa lata wybieramy spośród członków PZFD swoich przedstawicieli w radzie.

The council, as the governing body of the association, has an advisory and control function, so every two years we elect our representatives to the council from among the members of PZFD.

Jest to zespół osób, którzy są z różnych miast, z różnych spółek, są to spółki większe, mniejsze, spółki giełdowe, ale też i spółki rodzinne, takie jak moja.

It is a team of people who are from different cities and different companies; these are larger and smaller companies, publicly traded companies, but also family-owned businesses like mine.

Rada w wielu kwestiach też jest inicjatorem, m.in. opracowała projekt reformy składek członkowskich,

The Council is also an initiator in many matters, including developing a proposal for a reform of membership fees.

który przez wiele lat były na takim samym poziomie i tak naprawdę tylko stawka waloryzacyjna go modyfikowała.

which for many years was at the same level and in fact only the indexation rate modified it.

Zależało nam na tym, byśmy większe środki mogli przeznaczać na nasze szkolenia, na edukację, ale także również i na działania, które rozwijają nasze organizacje.

We wanted to allocate more resources to our training, to education, but also to activities that develop our organizations.

Także ilość tych inicjatyw, które w ostatnich latach Rada dokonała jest wiele i ja te inicjatywy, czy te propozycje, czy plan Doroty Jarockiej-Śródki na działania Rady kontynuuję.

The number of these initiatives that the Council has undertaken in recent years is many, and I am continuing these initiatives, whether they are proposals or the plan of Dorota Jarocka-Śródka for the Council's actions.

No i mam nadzieję, że dobrze.

Well, I hope it's good.

Dobrze, wypełniam.

Okay, I'm filling it out.

Czy mogę prosić o kilka przykładów właśnie takich inicjatyw, oprócz oczywiście zmiany tego systemu składek?

Can I ask for a few examples of such initiatives, besides obviously changing the contribution system?

No m.in. komisja, którą powołaliśmy do spraw etyki i mediacji, która powstała w tej chwili przy Radzie.

Among others, the commission that we established for ethics and mediation, which was created at this moment within the Council.

To jest też rozmowa dość trudna z zarządem na temat tego, by członkowie Rady mogli uczestniczyć w zespołach, które zostały powołane przy zarządzie.

This is also quite a difficult conversation with the management regarding the participation of Council members in the teams that were appointed by the management.

Do tej pory zarząd działał we własnym gronie.

So far, the management has operated within its own group.

Natomiast dzisiaj po tych rozmowach członkowie Rady są zapraszani do wielu inicjatyw i też zespołów, m.in. zespół do spraw wizerunku, który też działa przy zarządzie.

Today, however, after these discussions, the members of the Council are invited to many initiatives and also teams, including the image team, which also operates under the management.

Pomimo tego, że Rada z założenia ma funkcję kontrolną i doradczą, to dzisiaj jako członkowie Rady mamy realny wpływ na to, co tak naprawdę dzieje się w Polskim Związku Firm Deweloperskich.

Despite the fact that the Council is primarily meant to have a supervisory and advisory function, today as members of the Council we have a real influence on what is actually happening in the Polish Union of Developer Companies.

To, co się dzieje w związku ma związek z tym, co się dzieje na rynku.

What is happening in the relationship is connected to what is happening in the market.

Czy patrząc od środka, czyli z punktu widzenia PZFD, ale też z lekkiego dystansu, bo jako członek Rady ma Pani szerszy ogląd, co może Pani powiedzieć o rynku deweloperskim w 2024 roku?

Looking from the inside, that is from the perspective of PZFD, but also with a slight distance, since as a council member you have a broader view, what can you say about the developer market in 2024?

Jaka jest jego kondycja, jeśli chodzi o i taką siłę ekonomiczną, ale też może i inne aspekty, które widzi Pani, zaczynają się przebijać do świadomości członków władz związku?

What is his condition in terms of economic strength, but also perhaps other aspects that you see starting to break through to the awareness of the union officials?

Branża deweloperska w Polsce odpowiada za 98% rynku mieszkaniowego.

The development industry in Poland accounts for 98% of the housing market.

Więc mamy ogromny wpływ na to, jak wygląda sytuacja mieszkaniowa.

So we have a huge impact on how the housing situation looks.

Dzisiaj sytuacja na rynku mieszkaniowym w Polsce, oceniam ją jako niepewną i tak naprawdę trudną.

Today, I assess the situation in the housing market in Poland as uncertain and actually difficult.

Jesteśmy krajem z największym oprocentowaniem kredytów hipotecznych w Europie i dzisiaj mamy taką sytuację długiego wyczekiwania, ostrożnego podejścia inwestorów do rozpoczynania kolejnych inwestycji.

We are a country with the highest mortgage interest rates in Europe, and today we have a situation of long waiting and a cautious approach from investors towards starting new investments.

No i co, Szanowni Państwo, oczywiście znajdzie odzwierciedlenie w podaży.

Well, what can I say, ladies and gentlemen, it will certainly be reflected in the supply.

To, w jaki sposób my podejmujemy decyzje jako inwestorzy, oczywiście my obserwujemy rynek kredytów, obserwujemy też programy pomocowe, które są ogłaszane przez nas rząd.

The way we make decisions as investors is, of course, by observing the credit market and also monitoring the aid programs announced by our government.

Czujemy taką dużą niezgodę co do tego, że polityka mieszkaniowa niestety stanowi dzisiaj taką trochę walkę polityczną.

We feel such a great disagreement that housing policy unfortunately has become somewhat of a political battle today.

Uważam, że nie powinno tak być, że powinniśmy wszyscy tak naprawdę, samorządy, inwestorzy, deweloperzy.

I believe that it shouldn't be this way, that we all, municipalities, investors, developers, should truly be aligned.

Strona społeczna, strona rządowa powinniśmy usiąść do, można powiedzieć, okrągłego stołu i zastanowić się nad wieloletnią polityką mieszkaniową, a nie działać krótkoterminowo, tylko i wyłącznie w ramach jednej kadencji Sejmu.

The social side and the government side should sit down, so to speak, at a round table and consider long-term housing policy, rather than acting short-term, solely within the framework of one term of the Sejm.

Dzisiaj to, co widzimy na rynku, to jest zatrzymanie, można powiedzieć, że decyzji zakupowych przez naszych klientów, a co za tym idzie, no na pewno też duże zastanowienie się banków w kontekście finansowania inwestycji deweloperskich.

Today, what we see in the market is a halt, we could say, in the purchasing decisions of our clients, and consequently, there is certainly a lot of consideration from banks regarding the financing of development investments.

No a co za tym idzie, oczywiście decyzje inwestorów, czy w ogóle ruszać z tymi inwestycjami, czy nie.

Well, what follows is, of course, the investors' decisions on whether to go ahead with these investments or not.

Więc sytuacja tak, ogólnie rzecz biorąc, w mojej ocenie niestety jest dość trudna.

So the situation is, generally speaking, in my opinion unfortunately quite difficult.

Czyli mówimy o takim wyczekiwaniu na rynku. Czy to wyczekiwanie może mieć też objawy stabilizacji?

So we are talking about such waiting in the market. Can this waiting also have symptoms of stabilization?

Czy możemy powiedzieć, że widząc to, co się dzieje, pokazuje taki kierunek, w jakim by zdążał ten rynek, gdyby nie posiadał dopalaczy, typu właśnie taki czy inny program?

Can we say that seeing what is happening shows the direction in which this market would be headed if it did not have boosters, such as this or that program?

W momencie, kiedy wchodził program BK2, to też jest.

At the moment when the BK2 program was introduced, it is also there.

Teza, którą wygłaszałam i być może nie wszystkim ona się podoba.

The thesis I put forward may not be liked by everyone.

Rynek był w takim momencie, że nie potrzebował po prostu tych dopalaczy.

The market was at a point where it simply did not need those stimulants.

I sytuacja wykształtowała się taka, jaka była, czyli tak naprawdę zabrakło produktu na rynku.

And the situation developed as it was, which means that there was really a lack of product in the market.

Był ogromny popyt. To niestety też wygenerowało tą sytuację związaną między innymi z cenami.

There was enormous demand. Unfortunately, this also generated the situation related, among other things, to prices.

Natomiast uważam, że te dopłaty były potrzebne i one są potrzebne, ale są potrzebne w miejscach i dla osób, które po prostu tego potrzebują.

On the other hand, I believe that these subsidies were necessary and they are necessary, but they are needed in places and for people who simply need them.

Nie może być tak, że dotacja czy dofinansowanie jest dawane wszystkim równo.

It cannot be that a subsidy or funding is given equally to everyone.

To tak samo, jak jest program 800+. Wystarczy mieć dziecko i automatycznie należy się to dofinansowanie, ta dopłata.

It's the same as the 800+ program. You just need to have a child and automatically qualify for the funding, that supplement.

To jest po prostu zupełnie niecelowe. Nie powinno być tak, że kredyt na mieszkanie powinna też dostać osoba, która, co często się niestety też zdarzało, mieszka w mieszkaniu rodziców.

This is simply completely irrelevant. It shouldn't be the case that a person who, unfortunately, often also lives in their parents' apartment should also be able to get a mortgage for an apartment.

Mieszka w mieszkaniu kupionym przez rodziców.

He lives in an apartment bought by his parents.

Sama miałam taką sytuację, gdzie zwrócił się do mnie znajomy, którego było stać na to, żeby dziecku kupić mieszkanie.

I had a similar situation where an acquaintance approached me, who could afford to buy an apartment for his child.

To mieszkanie było jego. Zadzwonił do mnie i zapytał, Joanna, czy masz coś w ofercie w tej chwili.

The apartment was his. He called me and asked, Joanna, do you have anything available at the moment?

Powiedziała mu, że akurat wtedy nie miałam. Mówię, wiesz co, no nie, wyprzedało się wszystko.

She told him that at that time she didn't have any. I said, you know what, no, everything got sold out.

Była taka sytuacja, co też nie jest dobrą sytuacją rynkową, że kiedy kończyliśmy inwestycję dużą, jak na moją firmę 220 mieszkań, w momencie, kiedy ją kończyliśmy, nie mieliśmy już nic do sprzedaży.

There was a situation, which is also not a good market situation, that when we were finishing a large investment, like for my company, 220 apartments, at the moment we finished it, we had nothing left to sell.

To nie jest normalna sytuacja.

This is not a normal situation.

To nie jest normalna sytuacja rynkowa. To niestety generuje to, że ludzie tak naprawdę nie mają oferty na rynku.

This is not a normal market situation. Unfortunately, it creates a situation where people really don't have options in the market.

I co się okazało, pytam go, bo jest to dość dobry znajomy. Ja mówię, słuchaj, Grzesiu, ale przecież twoje dziecko ma mieszkanie.

And what turned out, I ask him, because he is quite a good friend. I say, listen, Grzesiu, but your child has an apartment.

On mówi, wiesz co, ale to mieszkanie jest na mnie, ale są dopłaty, to przecież kupimy.

He says, you know what, but this apartment is in my name, but there are subsidies, so we will buy it anyway.

No i to jest właśnie sytuacja, która nie powinna się wydarzyć. Ta pomoc powinna trafiać do osób, które naprawdę tej pomocy potrzebują.

And this is exactly the situation that should not happen. This aid should reach the people who really need it.

Bo jest ogromna rzesza ludzi dzisiaj w Polsce młodych, których absolutnie na to nie stać.

Because there is a huge number of young people in Poland today who absolutely cannot afford it.

Stąd jest też taka frustracja tą sytuacją, która jest na rynku, cenami, które jest na rynku i tym, że ludzie, młodzi ludzie szczególnie,

That's where the frustration with the situation on the market comes from, the prices that are in the market, and the fact that people, especially young people,

nie są w stanie pozwolić sobie po prostu kupić mieszkanie dzisiaj w Polsce.

They cannot afford to simply buy an apartment today in Poland.

Ja dobrze usłyszałem. Wspomniała Pani wcześniej o okrągłym stole, czyli takim spotkaniu różnych stron, które mogłyby się wypowiedzieć

Did I hear correctly? You mentioned earlier about a round table, meaning a meeting of different parties that could express their opinions.

na temat jak wspierać, jak prowadzić politykę mieszkaniową i z tego, co słyszę, nie jest Pani orędowniczką rozdawania pieniędzy,

on how to support and conduct housing policy, and from what I hear, you are not an advocate of handing out money,

na lewo i na prawo. Co stoi na przeszkodzie, żeby taki okrągły stół powstał?

To the left and to the right. What is preventing such a round table from being established?

No myślę, że nic nie stoi. Zaprosiłabym jeszcze do tego stołu urbanistów i architektów. Myślę, że to są te wszystkie strony, czyli samorządy,

Well, I think nothing is stopping. I would also invite urban planners and architects to that table. I think these are all the parties involved, meaning the local governments.

administracja rządowa, inwestorzy, architekci, urbaniści i strona społeczna, która jest szalenie ważna w tym procesie.

government administration, investors, architects, urban planners, and the social side, which is extremely important in this process.

Uważam, że jak najszybciej powinni się spotkać i nie w zaciszu gabinetów uzgadniać tak naprawdę sami ze sobą,

I believe they should meet as soon as possible and not just discuss matters quietly in their offices among themselves.

i mówić o tym w wywiadach prasowych, tylko każda z tych stron ma swoje ograniczenia.

And talk about it in press interviews, but each of these sides has its limitations.

I każda z tych stron powinna o tych ograniczeniach usłyszeć i zastanowić się nad tym, poszukać też inspiracji i doświadczeń innych państw w Europie,

And each of these parties should hear about these limitations and reflect on them, as well as seek inspiration and experiences from other countries in Europe.

bo te doświadczenia już są. Powinna być współpraca przy budownictwie społecznym. Dzisiaj tego kompletnie nie mamy.

Because those experiences already exist. There should be collaboration in social housing. We completely lack that today.

Dzisiaj 2% w naszym kraju stanowi budownictwo społeczne. My nie jesteśmy jako deweloperzy, jako inwestorzy, my nie jesteśmy w stanie wybudować takiej ilości mieszkańców,

Today, social housing accounts for 2% in our country. As developers, as investors, we are not able to build such a number of residents.

która zaspokoi dzisiaj potrzeb Polaków, nie mówiąc już o tym, że koszty tych realizacji i ograniczenia administracyjne, z którymi my się na co dzień mierzymy, po prostu nam to uniemożliwiają.

which will meet the needs of Poles today, not to mention that the costs of these implementations and the administrative limitations we face on a daily basis simply make it impossible for us.

Czy tutaj, mówiąc o polityce mieszkaniowej, mamy na myśli nie tylko to, jak powinien wyglądać program finansowania, wsparcia osób bardziej potrzebujących,

When we speak about housing policy here, do we mean not only how the funding program should look, but also support for those in greater need?

ale patrzymy też szerzej, czyli jak to budowanie powinno w ogóle wyglądać, jakie spełniać funkcje, jak wpływać na rozwój miast, jak pomagać czy wspierać władze miasta w zarządzaniu,

but we also look more broadly at how this construction should generally look, what functions it should fulfill, how it should influence the development of cities, and how it can help or support city authorities in management.

tym rozwojem miasta.

the development of the city.

Tak, bo dzisiaj w kontekście rynku mieszkaniowego najczęściej mówi się o deweloperach, którzy tylko na tym rynku zarabiają, a niszczą miasta, tak, poprzez kolejne zabudowy,

Yes, because today in the context of the housing market, people often talk about developers who only profit from this market, while destroying cities through further constructions.

ale my sami w tym procesie nie jesteśmy. W tym procesie są też urbaniści, są architekci, każda z tych stron.

But we are not in this process ourselves. In this process there are also urban planners, there are architects, each of these sides.

W Poznaniu już drugi raz organizujemy teraz taką konferencję, która jest we współpracy z Towarzystwem Urbanistów Polskich i Stowarzyszenie Architektów Polskich i Polski Związek Firmy Deweloperów.

In Poznań, we are organizing such a conference for the second time, in collaboration with the Polish Urbanists Society, the Association of Polish Architects, and the Polish Association of Developers.

W tej konferencji pojawia się wniosek, w którym zaznaczamy, jak powinien wyglądać poznański oddział Poznań, gdzie staramy się, co nam wychodzi lepiej lub gorzej,

In this conference, a proposal emerges in which we outline how the Poznań branch of Poznań should look, where we try to do things, with varying degrees of success.

i to pokazuje, jak trudne są te rozmowy, staramy się rozmawiać o tym, jak tak naprawdę Poznań powinien wyglądać.

And this shows how difficult these conversations are; we try to talk about how Poznań should actually look.

Jak powinniśmy budować Poznań, bo dzisiaj po 11 latach moich obserwacji w branży, widzę, że było kilka takich momentów na rynku, gdzie powinniśmy się zatrzymać i powiedzieć sobie – sprawdzam.

How should we build Poznań, because today, after 11 years of my observations in the industry, I see that there were several moments in the market where we should have stopped and said to ourselves – let's check.

Tylko, że popyt na mieszkania jest tak ogromny, że my kompletnie nie możemy się zatrzymać.

The demand for apartments is so enormous that we simply cannot stop.

My kompletnie nie mamy tego czasu. My nie potrafimy spojrzeć z lotu ptaka na miasto, bo tak naprawdę przecież sprzedawało się do tej pory wszystko i za każdą cenę.

We completely don't have that time. We can't look at the city from a bird's eye view, because everything has been sold until now, and at any price.

Tutaj powiedziała Pani – niszczą miasta. Ja tutaj mam…

Here you said - they destroy cities. I have here...

To jest opinia opinii publicznej, nie moja.

This is the opinion of public opinion, not mine.

Sięgając kilkadziesiąt już odcinków naszego podcastu wsteczy do mojej rozmowy z Robertem Jackiem Moricem, autorem takiej koncepcji Miasteczko Siewierz, który tworzy takie miasto, powiedzmy od podstaw.

Reaching back several dozen episodes of our podcast to my conversation with Robert Jacek Moric, the author of the concept "Siewierz Town," who is creating such a city, let's say, from scratch.

Może nieco przekręcę, ale Robert mówi, że miasto właśnie ma polegać na takim…

I might be a bit off, but Robert says that the city should rely on something like that...

…miasteczko Siewierz, który tworzy takie miasto, powiedzmy od podstaw. Może nieco przekręcę, ale Robert mówi, że miasto właśnie ma polegać na takim…

…the town of Siewierz, which is creating such a city, let’s say from scratch. I might twist it a bit, but Robert says that the city is supposed to rely on such…

…miasto właśnie ma polegać na takim…

…the city is supposed to rely on such…

…miasta jest tym, że następuje takie zagęszczenie, że jest to zabudowa, że tam mają właśnie być budynki, ale budowane w taki sposób, żeby ludziom się tam dobrze żyło, żeby ludzie mogli tworzyć społeczności i rozumiem, że taki sposób rozwijania miast jest tym pożądanym.

...the city is such that there is a concentration, that there is development, that there are supposed to be buildings, but built in such a way that people live well there, so that people can create communities, and I understand that such a way of developing cities is desired.

I rzeczywiście, gdyby się spotkali różni interesariusze i ustalili jakąś wspólną wizję, być może ten kierunek byłby bardziej oczywisty i jasny dla wszystkich.

And indeed, if various stakeholders had met and established a common vision, perhaps this direction would have been more obvious and clear to everyone.

Zawsze w każdym procesie musi być kompromis.

There must always be a compromise in every process.

I każda ze stron pewnie musiałaby odmówić.

And each side would probably have to refuse.

dać troszeczkę swojego pola po to, żeby mogło się wydarzyć to, co pan powiedział,

to give a little bit of your space so that what you mentioned can happen,

czyli żebyśmy mogli dobrze zaprojektować te miasta.

so that we can design these cities well.

Ja sama 11 lat temu, kiedy rozpoczynałam działalność deweloperską,

I myself, 11 years ago, when I started my development business,

założyliśmy sobie z mężem to, że będziemy inwestować tylko w centrum miasta

My husband and I have set the goal of investing only in the city center.

i tylko w Poznaniu. Takie zrobiliśmy założenia i to do dzisiaj realizujemy.

And only in Poznań. That’s what we established and we are still implementing it to this day.

Już 11 lat. Dlaczego tylko w centrum miasta?

Already 11 years. Why only in the city center?

Bo uważamy, że tam jest bardzo dużo jeszcze do zrobienia.

Because we believe that there is still a lot to be done there.

To są bardzo trudne inwestycje ze względu na sąsiedztwo.

These are very difficult investments due to the neighborhood.

Często ponad stuletnich kamienic, ale też podejmujemy się takiego trudnego zadania,

Often over a hundred-year-old tenements, but we also undertake such a difficult task,

jakim jest rewitalizacja. To też jest temat, który wśród inwestorów nie jest może popularny,

what revitalization is. It is also a topic that is perhaps not popular among investors,

ale przez kilka naszych inwestycji inspirujemy poznańskich inwestorów do tego,

but through several of our investments, we inspire Poznań investors to do so,

że jednak warto. Nawet jeżeli kupiliśmy nieruchomość, która miała warunki zabudowy,

that it is indeed worth it. Even if we bought a property that had building conditions,

w której to miejski konserwator zabytków narzucił nam odbudowę kamienicy,

in which the city conservator of monuments imposed the reconstruction of the tenement house on us,

która została kilka lat wcześniej wyburzona. Dokładnie jeden do jednego.

which was demolished a few years earlier. Exactly one to one.

Więc to są trudne zadania i czasami tak naprawdę wydaje się, że jeżeli nie zachowały się żadne projekty,

So these are difficult tasks, and sometimes it really seems that if no projects have survived,

nie zachowały się żadne materiały, które mogłyby nam pomóc w projektowaniu na nowo tego budynku,

No materials have survived that could help us redesign this building.

bo tak musieliśmy zrobić, to jednak jest to możliwe.

because we had to do it, it is possible after all.

Dlatego też kwestia rozlewania się miast, czy rozwoju miast w ramach tego, co dzisiaj jest.

Therefore, the issue of urban sprawl or the development of cities within what exists today.

Mamy naprawdę bardzo dużo do zrobienia w tej tkance miejskiej, która funkcjonuje.

We really have a lot to do in this urban fabric that is functioning.

I rozlewanie miast jest niestety procesem, który rozporządzamy.

And the sprawl of cities is unfortunately a process that we manage.

Począł się już kilka ładnych lat temu, ale też uważam, że w tym obszarze, patrząc na to,

It started several good years ago, but I also believe that in this area, looking at this,

że niektórzy ludzie po prostu nie mają alternatywy, że nie stać ich na metr kwadratowy w granicach administracyjnych miasta,

that some people simply have no alternative, that they cannot afford a square meter within the administrative boundaries of the city,

tylko i wyłącznie mogą coś kupić poza miastem ze względu na cenę,

only and exclusively can buy something outside the city due to the price,

to tam też jest bardzo dużo do zrobienia w kontekście urbanistyki.

There is also a lot to be done in terms of urban planning there.

Małe gminy podpoznańskie przynajmniej, z tych doświadczeń, które mam tutaj na bieżąco,

Small municipalities around Poznań, at least from the experiences I have here on an ongoing basis,

no niestety bardzo mało energii można powiedzieć,

Well, unfortunately, very little energy can be said.

że przekazują na to, żeby ta urbanistyka była przemyślana,

that they convey that urban planning should be well thought out,

żeby te inwestycje powstawały w miejscach, które już mają jakąś infrastrukturę,

so that these investments are made in places that already have some infrastructure,

żeby nie powstawały na tak zwanych polach,

so that they do not arise in so-called fields,

co tak naprawdę jest trudne dzisiaj w obliczu zmian klimatycznych, które mamy.

What is really difficult today in the face of the climate changes we are experiencing?

Mamy rok, w którym jest bardzo dużo opadów i wielu nabywców domów,

We have a year with very heavy rainfall and many homebuyers.

które stoją na działkach, które kiedyś były polami uprawnymi,

that stand on plots that used to be arable fields,

no jest to ogromny problem z wilgocią, z retencją.

Well, it is a huge problem with humidity, with retention.

Z retencją wody, której tak naprawdę tam nie ma.

With water retention that really isn't there.

Tutaj dotknęła Pani kwestii wpływu budownictwa na środowisko

Here you touched on the issue of the impact of construction on the environment.

i też chyba trochę i na reputację deweloperów,

and also probably a little on the reputation of the developers,

bo jeżeli ktoś wybuduje gdzieś w środku pola coś, co było atrakcyjne finansowo,

because if someone builds something in the middle of a field that is financially attractive,

ktoś się na to zdecydował, kupił i teraz być może ma kłopot,

someone decided to do it, bought it, and now may have a problem,

pojawiają się może czasami słuszne i zasłużone zastrzeżenia co do reputacji

There may sometimes be valid and deserved objections regarding the reputation.

chyba nawet czasami całej branży, no bo ktoś to wybudował,

probably even sometimes the whole industry, because someone built it.

to rzuca cień na branżę, używa się pojęć typu pato-deweloperka,

it casts a shadow over the industry, terms like "patodeveloper" are used,

chociaż osobiście tego pojęcia nie lubię, gdyż ono nic nie znaczy,

although I personally dislike this concept, as it means nothing,

bo czasami może za nim się kryć zła jakość,

because sometimes it may be hiding poor quality,

czasami się może kryć jakieś nieetyczne zachowanie, wprowadzenie w błąd,

Sometimes there may be some unethical behavior, misleading.

czasami się może kryć po prostu wybudowanie nawet czegoś fajnego,

sometimes it can simply hide the construction of something nice,

tylko że nie tam, gdzie potrzeba.

just not where it's needed.

I to jest duży problem.

And this is a big problem.

Wiem, że Polski Związek Firm Deweloperskich nie od dziś się pochyla

I know that the Polish Association of Developers has been addressing this issue for some time now.

nad szeroko pojętą reputacją deweloperów.

about the broadly understood reputation of developers.

Ja mam takie może prowokacyjne i zaczepne pytanie,

I have a somewhat provocative and provocative question,

czy w ogóle warto się zajmować reputacją deweloperów,

Is it even worth worrying about the reputation of developers?

skoro często są oni też i trochę chłopcem do bicia,

since they are often a bit of a punching bag too,

czyli w razie jakiejś posłuchy, jeśli chodzi o newsy,

so in case of any obedience, when it comes to the news,

zawsze można znaleźć jakiś przykład czegoś brzydkiego i napisać.

You can always find some example of something ugly and write about it.

Reputacja, czyli wizerunek.

Reputation, meaning image.

Ja powiem panu tak, ja uważam, że każdy deweloper,

I will tell you this, I believe that every developer,

każdego dnia, każdą swoją decyzją buduje ten wizerunek.

Every day, with every decision, he builds this image.

I organizacja nie powinna się zajmować budowaniem wizerunku,

And the organization should not be concerned with building its image,

tylko powinna edukować, powinna wskazywać kierunki,

she should only educate, she should indicate directions,

powinna pokazywać to, jak inwestor powinien działać,

it should show how an investor should act,

bo niestety często jest też tak, że są nowe firmy na rynku,

because unfortunately it often happens that there are new companies in the market,

że jeżeli jest dobry moment rynkowy, to budowaniem zajmują się

that if it is a good market moment, then construction is taken care of

niekoniecznie osoby z wykształceniem, które by wskazywało na to,

not necessarily people with education that would indicate that,

że ktoś się może po prostu na tym znać.

that someone might just be knowledgeable about it.

Dzisiaj zresztą można przyjąć taki model biznesowy,

Today, one can actually adopt such a business model,

że zatrudnia się i tak firmę zewnętrzną jako architekta,

that a third-party company is hired as an architect,

generalnego wykonawcę, więc tak naprawdę inwestor nie musiałby być wcale świadomy.

the main contractor, so in fact, the investor wouldn’t actually have to be aware at all.

A jednak powinien, bo te decyzje potem, które podejmuje codziennie

And yet he should, because those decisions he makes every day later on

w trakcie swojej pracy, no budują jego wizerunek.

During his work, they are building his image.

I nie jest niczym złym budowanie na polu.

And there is nothing wrong with building in the field.

Ten inwestor zrobił to zgodnie z obowiązującymi przepisami.

This investor did it in accordance with the applicable regulations.

Dostał na to zgodę, ktoś się na to zgodził.

He received permission for that, someone agreed to it.

Natomiast tutaj upatruje rolę już bardziej samorządu, tak, czy gminy.

On the other hand, here I see a role more for the local government or the municipality.

To oni się powinni zastanowić, czy aby na pewno ta inwestycja

They should consider whether this investment is really the right one.

powinna powstać w tym miejscu.

It should be created in this place.

Ja rozumiem, że mamy ograniczenia też prawne,

I understand that we have legal limitations as well,

gmina nie może odmówić takiej zabudowy,

the municipality cannot refuse such development,

ale być może czasami rozmowa z tym inwestorem,

but perhaps sometimes talking to this investor,

albo dyskusja na poziomie już też rządowym,

or a discussion at the government level as well,

czy jakiś sygnał do rządu, że trzeba wprowadzić jakąś legislację,

Is there any signal to the government that some legislation needs to be introduced?

która nie tyle zablokuje, co pozwoli najpierw uzbroić w infrastrukturę

which will not so much block, but rather allow to first equip with infrastructure

dane tereny, a potem dopiero pozwolić na inwestycje.

Data areas, and only then allow for investments.

Bo kiedy policzylibyśmy wszystkie koszty takiej inwestycji,

Because when we would calculate all the costs of such an investment,

jak już tutaj mówimy o tym polu,

since we are already talking about this field,

powiedzmy sobie pod Poznaniem,

let's say near Poznań,

to nie wiem, czy koszty gmina, który musi ponieść,

I don't know if the costs that the municipality has to bear,

koszty inwestora, który nawet w trakcie realizacji,

the costs of the investor, who even during the implementation,

ale potem też i po wykonaniu, tak, kiedy słyszy co chwilę,

but then also after doing it, yes, when he hears every moment,

że jest wilgoć, tak, że jest problem,

that there is dampness, so there is a problem,

że trzeba zretencjonować tą wodę,

that this water needs to be retained,

że trzeba wybudować drogi wewnętrzne.

that internal roads need to be built.

Potem ten klient nie liczy też dojazdów do miejsca pracy,

Then this client also does not count the travel to the workplace.

czasu, który poświęca.

the time he/she devotes.

Nie jest niczym złym, żeby pan mnie też źle nie zrozumiał,

It is not a bad thing, so that you do not misunderstand me as well,

nie jest niczym złym mieszkanie, które nie ma żadnego znaczenia,

It's not a bad thing to live in a place that has no meaning.

nie jest niczym złym mieszkanie pod dużym miastem.

It is not a bad thing to live near a big city.

Ale zastanówmy się nad tym, jak te małe miasteczka powinny wyglądać,

But let's consider how these small towns should look.

jak one się będą starzeć.

how they will age.

Dzisiaj niestety widzimy obraz szeregowców, bliźniaków,

Today, unfortunately, we see the image of soldiers, twins,

wielokrotnie wyglądających tak samo,

multiple times looking the same,

które niestety z uwagi na to, że zasób portfela jest taki, jaki jest,

which, unfortunately, due to the fact that the portfolio's resources are what they are,

one są budowane materiałami, które są niezbyt wysokiej jakości,

they are built with materials that are not of very high quality,

a to też powoduje, że ta inwestycja jest na krótki okres czasu,

this also causes that this investment is for a short period of time,

że tak naprawdę na krótki okres czasu, że tak naprawdę na krótki okres czasu,

that in fact for a short period of time, that in fact for a short period of time,

zakłady tego Kowalskiego, który ten dom kupi,

the bets of that Kowalski who buys this house,

w niedługim czasie będą powodowały to, że to, co oczywiście musiałby wydać,

in a short time they will cause that what he would obviously have to spend,

mieszkając gdzieś bliżej Poznania albo bliżej innego dużego miasta,

living somewhere closer to Poznań or closer to another large city,

myślę, że w przyszłości i tak będzie ostatecznie musiał je wydać.

I think that in the future he will ultimately have to publish them anyway.

Tutaj dotyka pani bardzo ważnego wątku takiej świadomości ludzi,

Here you touch upon a very important thread of people's awareness.

którzy kupują mieszkania i też o takiej inicjatywie ostatnio mówił Piotr Kamiński

who buy apartments and Piotr Kamiński also spoke about such an initiative recently

podczas naszej wcześniejszej rozmowy, wychodząc z inicjatywą

During our earlier conversation, taking the initiative...

Akademii Rynku Nieruchomości, adresowanej właśnie do nabywców,

Real Estate Market Academy, aimed specifically at buyers,

czyli żeby podnosić poziom wiedzy, żeby nabywcy mieszkań wiedzieli,

So that the level of knowledge is raised, so that homebuyers know,

o co pytać dewelopera, że ta cena nie jest tak naprawdę jedynym czynnikiem wyboru,

What to ask the developer so that the price is not really the only factor in the choice?

że trzeba dowiedzieć się właśnie o takie rzeczy jak retencja, jak dojazdy.

that we need to find out about things like retention and commuting.

Poziom wiedzy, mimo tego, co się mówi, ile się mówi o reputacji branży,

The level of knowledge, despite what is said and how much is said about the industry's reputation,

cały czas wydaje się dość niski. Zresztą tutaj jest też taka ciekawostka,

"All the time he seems quite short. By the way, there is also an interesting fact here,"

około dwóch lat temu PZFDS otrzymał, że mieszkańcy mieszkań, które są w PZFD,

About two years ago, PZFDS received that the residents of the apartments that are in PZFD,

są to domem, przeprowadziło badanie, z którego wynikło, że najbardziej krytyczni

They are a home, conducted a study, which resulted in the fact that the most critical

wobec branży deweloperskiej byli ludzie, którzy w ogóle ostatnio nie mieli do czynienia

There were people in relation to the development industry who have not been involved at all lately.

z żadnym deweloperem, nie byli w procesie zakupu mieszkania,

with any developer, they were not in the process of buying an apartment,

ale swoją wiedzę na ten temat mieli już i stanowisko ugruntowane,

but they already had their knowledge on the subject and their position was established.

podczas gdy o wiele lepsze wrażenia czy opinie mieli ludzie, którzy te mieszkania kupili.

while people who bought these apartments had much better experiences or opinions.

Myślę, że ta opinia czy opinie, które się pojawiają w mediach czy w prasie,

I think that this opinion or the opinions that appear in the media or in the press,

te negatywne oczywiście, które dotyczą

these negative ones, of course, which relate to

deweloperów, tak jak pan powiedział, wynik tego badania jest dość zaskakujący.

Developers, as you said, the result of this study is quite surprising.

Natomiast ja mam chyba tylko jedyną tezę, że tak naprawdę wynika to z frustracji tych osób,

On the other hand, I think I have only one thesis, that this really stems from the frustration of these people.

że być może one bardzo chciałyby mieć to swoje mieszkanie, ale nie mogą, bo ich po prostu nie stać.

that perhaps they would really like to have their own apartment, but they can't because they simply cannot afford it.

I oczywiście na pewno jest grupa klientów, którzy są niezadowoleni z obsługi,

And of course there are definitely a group of customers who are dissatisfied with the service,

bo w każdej branży są firmy lepsze bądź gorsze.

Because in every industry there are better or worse companies.

I na pewno też część naszych klientów ma prawo być niezadowolona.

And surely some of our clients have the right to be dissatisfied.

Natomiast wydaje mi się, że niestety ta frustracja,

However, it seems to me that unfortunately this frustration,

którą teraz widać chociażby przy rozmowie na temat tego pomysłu programu dopłat do kredytu,

which can now be seen, for example, in the discussion about the idea of a loan subsidy program,

widać jak jest to wrażliwy temat, jak istotny dla Polaków,

It is evident how sensitive this topic is, how important it is for the Polish people.

no jak ważną potrzebą jest posiadanie swojego mieszkania.

How important the need to have your own apartment is.

Tutaj wiele zjawisk socjologicznych można też obserwować, kiedy mówimy o budownictwie.

Many sociological phenomena can also be observed here when we talk about construction.

Gdzieś ostatnio czytałem o badaniu przeprowadzonym wśród tak zwanej, czyli klasy średniej,

Somewhere recently, I read about a study conducted among the so-called middle class.

gdzie, co się okazało, ludzie, którym się lepiej powodzi,

where, as it turned out, people who are better off,

nie byli niezadowoleni z tego, że im się słabo powodzi,

they were not dissatisfied with the fact that they were struggling.

tylko byli niezadowoleni z tego, że ta średnia się podniosła.

they were just dissatisfied that the average has increased.

Czyli, że na co ich stać? Stać zbyt dużą liczbę osób. To jest paradoks.

So, what they can afford? They can afford too many people. It's a paradox.

Inny paradoks to to, że ci, którzy kupili mieszkanie w nowym budownictwie,

Another paradox is that those who bought an apartment in new construction,

rzucają kłody deweloperowi, który buduje w sąsiedztwie i chciałby uszczęśliwić kolejnych.

They are throwing obstacles at the developer who is building nearby and would like to make others happy.

I ci mówią, nie, nie, nie, ja tu chciałbym swojego pieska wyprowadzać.

And they say, no, no, no, I would like to take my dog out here.

Myślę, że nasz świat jest pełen takich paradoksów i wydaje mi się, że ten pomysł wypracowania tej,

I think our world is full of such paradoxes, and it seems to me that this idea of developing this,

spójnej polityki, która nikogo nie zaskakuje,

a consistent policy that does not surprise anyone,

nie powoduje, że ludzie będą oczekiwali kolejnego programu, jest tutaj jak najbardziej zasadny.

It does not cause people to expect another program; it is entirely justified here.

Pozostając jeszcze w wątku reputacji.

Staying on the topic of reputation.

Owocem badania, o którym mówiłem wcześniej, czyli tego badania OTODOM i PZFD,

The result of the study I mentioned earlier, namely the OTODOM and PZFD study,

był cykl warsztatów zwany Radą Dobrych Praktyk.

There was a series of workshops called the Council of Good Practices.

To były spotkania przedstawicieli deweloperów, którzy dzielili się swoimi doświadczeniami,

These were meetings of representatives of developers who shared their experiences.

spostrzeżeniami, proponowali pewne rozwiązania czy działania,

observations, they proposed certain solutions or actions,

powiedzmy, żeby się nie powtórzyć, dobre praktyki.

Let's say, to avoid repetition, good practices.

Wiem też skądinąd, że PZFD ma

I also know from elsewhere that PZFD has

swój Kodeks Dobrych Praktyk.

your Code of Good Practices.

Mam takie pytanie, po co w ogóle Kodeks Dobrych Praktyk, skoro jest już ustawodawstwo

I have a question, what is the purpose of the Code of Good Practices if there is already legislation in place?

tak rozwinięte, jeśli chodzi o ustawę deweloperską czy rozporządzenia,

so developed in terms of the developers' law or regulations,

regulujące co, jak i gdzie budować?

regulating what, how, and where to build?

Czy jakiś kodeks ma jeszcze tutaj jakąś rację bytu?

Does any code still have any reason to exist here?

Kodeks Dobrych Praktyk funkcjonuje już od wielu lat w naszej organizacji

The Code of Good Practices has been in operation for many years in our organization.

i owocem współpracy PZFD i OTODOMu było zastanowienie się nad tym,

and the fruit of the collaboration between PZFD and OTODOM was considering this,

czy ten nasz kodeks nie powinien ulec zmianie.

Shouldn't our code be changed?

Czy nie powinniśmy go zaktualizować?

Shouldn't we update it?

No bo rzeczywistość nam się mocno też zmienia, regulacje nam się też zmieniają

Well, reality is also changing a lot for us, and the regulations are changing too.

i oczywiście można by powiedzieć, że przecież są przepisy i powinniśmy je przestrzegać.

And of course, one could say that there are rules and we should follow them.

Nasz Kodeks Dobrych Praktyk dotyczy też obszarów,

Our Code of Good Practices also relates to areas,

które nie dotyczą tylko relacji administracja-inwestor,

which do not only concern the administration-investor relationship,

czyli przestrzeganie przepisów prawa budowlanego i innych,

that is, compliance with building regulations and others,

ale też relacji klient-inwestor-developer,

but also the relationship between client-investor-developer,

ale też relacji z firmami,

but also relationships with companies,

z którymi współpracujemy,

with whom we cooperate,

czyli z naszymi podwykonawcami czy generalnymi wykonawcami,

so with our subcontractors or general contractors,

ale i również z naszymi współpracownikami,

but also with our collaborators,

z osobami, które tworzą nasze zespoły w naszych firmach.

with the people who form our teams in our companies.

W trakcie tych warsztatów doszliśmy wspólnie do wniosku jako inwestorzy,

During these workshops, we collectively came to the conclusion as investors,

że my jako firmy zrzeszone w PZFD,

that we as companies affiliated with PZFD,

że my potrzebujemy takich regulacji,

that we need such regulations,

że my potrzebujemy tego, żeby usiąść i spisać obszary,

that we need to sit down and write out the areas,

które musi spełniać i do których musi się stosować firma,

which the company must meet and comply with,

która chce być w naszej organizacji.

who wants to be in our organization.

Bo my czujemy to, że ten, kto należy do PZFD,

Because we feel that those who belong to PZFD,

najpierw, zanim przystąpi do naszej organizacji,

first, before he joins our organization,

musi otrzymać rekomendacje.

He must receive recommendations.

Ostatnio miałam sytuację taką w Poznaniu,

Recently, I had a situation like that in Poznań.

gdzie zostałam zapytana o jedną z firm,

where I was asked about one of the companies,

która działa na rynku poznańskim

which operates in the Poznań market

i sama zresztą wskazałam ją jako potencjalnego członka naszego oddziału.

I also pointed her out as a potential member of our team.

W międzyczasie niestety dostałam taki sygnał od kilku klientów tego deweloperska,

In the meantime, unfortunately, I received such a signal from several clients of this developer.

dewelopera, że czas, w jakim usuwa usterki,

the developer, that the time in which he rectifies defects,

nie odpowiada w żaden sposób temu,

does not correspond in any way to this,

do czego się zobowiązał w umowie deweloperskiej i umowie sprzedaży.

what he committed to in the developer agreement and the sales agreement.

I już na ostatniej prostej,

And now on the final straight.

kiedy ta firma miała zostać przyjęta do oddziału,

when this company was supposed to be accepted into the branch,

rozmawiałam z prezesem, z Andrzejem Marszałkiem

I talked to the president, with Andrzej Marszałek.

i powiedziałam Andrzej, porozmawiaj z nimi,

And I said to Andrzej, talk to them,

bo jest to problem, z którym oni sobie po prostu nie radzą.

because it is a problem they simply cannot handle.

I to nie chodzi o to, żeby przed kimś zamknąć drzwi,

It's not about closing the door in front of someone,

tylko żeby poznać przyczynę,

just to understand the reason,

dlaczego w taki sposób postępują, a nie inny.

why they behave that way and not another.

Czy możemy jakoś im pomóc?

Can we help them in some way?

Czy możemy im jakoś doradzić?

Can we advise them in some way?

Ale na pewno będziemy musieli zmapować i zdiagnozować przyczynę,

But we will definitely need to map and diagnose the cause,

dla której jest tak, a nie inaczej.

for which it is this way and not otherwise.

No nie wyobrażam sobie, bo są różne sytuacje losowe.

Well, I can't imagine, because there are various random situations.

To nie jest tak, że my się nie mylimy.

It's not that we don't make mistakes.

Ci, którzy są zrzeszeni w PZFD, oczywiście popełniamy błędy.

Those who are affiliated with PZFD, of course, make mistakes.

Tylko raz, że należy komunikować się w tej sytuacji z klientem.

Only once, that it is necessary to communicate with the client in this situation.

Klient powinien być świadomy,

The client should be aware,

dlaczego ta usterka nie jest usunięta zgodnie z umową.

Why hasn't this defect been fixed in accordance with the contract?

I to jest między innymi zapisane w Kodeksie Dobrych Praktyk,

And this is among other things recorded in the Code of Good Practices,

że ta komunikacja z klientem

that this communication with the client

musi być na bardzo wysokim poziomie.

it must be at a very high level.

Wydawałoby się, że jest to rzecz normalna,

It would seem that this is a normal thing,

bo jeszcze niedawno, jak czytałam aktualizację

because just recently, when I was reading the update

właśnie tego naszego nowego kodeksu,

just this new code of ours,

który będziemy chcieli zatwierdzić

which we would like to approve

na najbliższym walnym zgromadzeniu jesiennym,

at the next autumn general meeting,

to wydawało mi się, że są tam rzeczy oczywiste.

It seemed to me that there were obvious things there.

Oczywiste, co do których nie powinno być żadnych wątpliwości

Obvious, about which there should be no doubts.

i tak właśnie powinniśmy postępować.

And that's exactly how we should proceed.

Ale być może czasami spisanie ich

But perhaps sometimes writing them down

i w tej gorączce takiej pracy codziennej, którą mamy,

and in this fever of the daily work that we have,

o wielu rzeczach zapominamy,

we forget about many things,

ale też my jako organizacja

but we as an organization

jesteśmy też takim tworem,

we are also such a creation,

który czasami przebudza naszych członków

which sometimes awakens our members

i mówi im, słuchajcie, powinniście robić tak i tak i tak.

And he tells them, listen, you should do this and this and this.

Tak jest lepiej.

It's better this way.

Jeżeli będziemy tak postępować,

If we continue to act this way,

to będziemy mieli po prostu lepszy wizerunek

Then we will simply have a better image.

i będziemy dobrze odbierani przez naszych klientów,

and we will be well received by our clients,

bo my jesteśmy branżą,

because we are the industry,

tak jak notariusz jest zawodem zaufania publicznego,

just as a notary is a profession of public trust,

to tak samo tak naprawdę jest nim deweloper.

It's actually just the developer.

Dzisiaj klienci, kiedy przychodzą do nas,

Today, customers, when they come to us,

to albo wydają oszczędności całego swojego życia

They either spend the savings of their entire life.

pod warunkiem,

on the condition that,

że je mają, bądź dostają od rodziców,

that they have or receive from their parents,

bądź od dziadków,

be from grandparents,

albo zadłużają się na 30 lat

or they go into debt for 30 years

i to naszym obowiązkiem jest to,

and it is our duty to do so,

żeby produkt, który dostarczamy

so that the product we deliver

i opiekę, którą świadczymy potem dla klientów,

and the care that we then provide for clients,

bo dzisiaj nie jest problemem zdobycie klienta na rynku.

Because today it is not a problem to acquire a client in the market.

Problemem jest utrzymanie tego samego poziomu obsługi

The problem is maintaining the same level of service.

przez cały okres, kiedy ten klient z nami jest.

throughout the entire period that this client has been with us.

Nawet po ustaniu gwarancji czy rękojmi,

Even after the warranty or guarantee has expired,

kiedy klient ma prawo i oczywiście może

when the client has the right and of course can

i nawet powinien czuć

and he should even feel

taką śmiałość, żeby przyjść do nas i powiedzieć

such boldness to come to us and say

słuchajcie, ja wiem, że już jestem po okresie gwarancji rękojmi,

Listen, I know that my warranty period has already passed.

ale ja mam problem, bo może się taki problem wytworzyć

But I have a problem, because such a problem may arise.

po kilku ładnych latach.

after a few good years.

I to my zupełnie bezinteresownie powinniśmy temu klientowi pomóc.

And we should help this client completely selflessly.

Czy Kodeks Dobrych Praktyk, jak już zostanie uchwalony,

Once the Code of Good Practices is passed,

będzie dokumentem publicznie dostępnym,

it will be a publicly accessible document,

zawieszonym na stronie internetowej,

suspended on the website,

tak żeby każdy się mógł z nim zapoznać,

so that everyone can familiarize themselves with it,

czy to raczej będzie dokument wewnętrzny?

Will it be an internal document?

Tak, oczywiście.

Yes, of course.

Mamy na stronie naszej internetowej

We have on our website.

Polskiego Związku Firm Deweloperskich

Polish Association of Developers

aktualny Kodeks Dobrych Praktyk.

current Code of Good Practices.

Na ten kodeks również powołują się

They also refer to this code.

klienci naszych członków, jak najbardziej.

clients of our members, absolutely.

To nie ma być martwy dokument.

It is not supposed to be a dead document.

To ma być element naszej współpracy

It is to be an element of our cooperation.

z naszymi inwestorami, z naszymi członkami.

with our investors, with our members.

To ma być coś, do czego będziemy się na pewno odwoływać

It is supposed to be something we will definitely refer to.

i czego będziemy jakby przestrzegać.

And what we will be following.

Do czego, do przestrzegania tego kodeksu

For what purpose, for adhering to this code?

każdy członek wstępujący do organizacji,

every member joining the organization,

ten oczywiście, który już jest,

this is of course, which is already there,

ma obowiązek przestrzegać każdego zapisu.

He is obliged to comply with every provision.

Dlatego też na październikowym,

Therefore, in October,

na jesiennym walnym zgromadzeniu,

at the autumn general meeting,

wszyscy, mam nadzieję transparentnie,

everyone, I hope transparently,

podniesiemy za nim rękę.

We will raise our hand against him.

Komisja do Spraw Etyki i Mediacji.

Commission for Ethics and Mediation.

Jest Pani członkiem tego grona.

You are a member of this group.

Jest to grono w ramach Rady PZFD.

It is a group within the PZFD Council.

Czym jest i czym się zajmuje?

What is it and what does it do?

Komisja Etyki i Mediacji jest to ciało,

The Ethics and Mediation Commission is a body,

które powstało w tej kadencji Rady.

which was created during this term of the Council.

W poprzedniej kadencji mieliśmy taką sprawę,

In the previous term, we had such a case,

mieliśmy konflikt pomiędzy dwoma deweloperami,

we had a conflict between two developers,

którzy byli naszymi członkami,

who were our members,

gdzie zobowiązaliśmy się, czy pomogliśmy mediować

where we committed ourselves, did we help mediate

pomiędzy tymi dwoma podmiotami.

between these two entities.

To byli inwestorzy, którzy realizowali inwestycje po sąsiedzku,

They were investors who carried out investments in the neighborhood.

co do niektórych uzgodnienie mogli się po prostu porozumieć, dogadać.

As for some, they could have simply come to an agreement, negotiated.

Takich spraw można powiedzieć, że jest coraz więcej.

There are more and more such cases, one could say.

Natomiast ta komisja zajmuje się również zgłoszeniami,

However, this commission also deals with the submissions,

które docierają do Polskiego Związku Firm Deweloperskich,

which reach the Polish Association of Developer Companies,

zarówno do oddziałów naszych, jak i do centrali,

both to our branches and to the headquarters,

które dotyczą działań niedozwolonych, można powiedzieć,

which concern prohibited activities, one could say,

w ocenie naszych klientów, naszych członków.

in the opinion of our clients, our members.

Może kończąc wątek wizerunku deweloperów,

Maybe concluding the thread about the image of developers,

w bardziej taki pozytywny sposób chciałem przywołać zdarzenie,

I wanted to bring up the event in a more positive way.

które miało miejsce ostatnio.

which took place recently.

Powiedziałbym taki dość spektakularny gest firmy ProWood,

I would say it's a quite spectacular gesture from the company ProWood.

która zadeklarowała przekazanie mieszkania każdemu złotemu medaliście

which declared the provision of an apartment to every gold medalist

w sportach indywidualnych, a wobec deficytu złotych medali usłyszeliśmy,

In individual sports, and in light of the deficit of gold medals, we heard,

że firma powiedziała, sprawdzam, mieszkania otrzymają też srebrni medaliści.

that the company said, I check, the apartments will also be given to the silver medalists.

Muszę powiedzieć, że nie zdarzyło mi się przeczytać w komentarzach

I must say that I haven't come across this in the comments.

na mediach społecznościowych zdania w rodzaju kupiłam mieszkanie w tej firmie

On social media, sentences like "I bought an apartment from this company."

i jestem z tego dumna, a tutaj po czymś takim przeczytałem.

and I am proud of it, and here I read about something like that.

Myślę, że pośrednio chyba też i cała branża dostała parę punktów dzięki temu,

I think that indirectly the whole industry probably also gained a few points because of this.

że jeden z przedstawicieli deweloperów szarpnął się w taki dość ciekawy,

that one of the representatives of the developers took a rather interesting approach,

szlachetny sposób, potrafił się zachować.

He knew how to behave in a noble way.

Czy mogę prosić o Pani komentarz w tej sprawie?

May I ask for your comment on this matter?

To bardzo piękny gest i bardzo cieszę się z inicjatywy ProWoodu,

It's a very beautiful gesture, and I am very pleased with ProWood's initiative.

tym bardziej, że jest to członek naszej organizacji,

especially since he is a member of our organization,

ale niemniej, Szanowni Państwo, ta sytuacja trochę pokazuje,

but nevertheless, ladies and gentlemen, this situation somewhat illustrates,

jak dużym problemem dla młodych ludzi,

how big of a problem it is for young people,

między innymi sportowców, jest kupienie mieszkania.

Among other things for athletes, it is buying an apartment.

Mieszkania są dobrem luksusowym w naszym kraju, a nie powinno tak być.

Housing is a luxury good in our country, and it shouldn't be that way.

Natomiast wracając jeszcze do gestu ProWoodu, to uważam,

However, returning to ProWood's gesture, I believe that

że w naszych budżetach jest trochę miejsca na rzeczy,

that there is a bit of room in our budgets for things,

które powinniśmy robić dla lokalnej społeczności,

what we should do for the local community,

budować coś więcej aniżeli tylko metr kwadratowy w danej lokalizacji.

to build something more than just a square meter in a given location.

Gorąco do tego namawiam.

I strongly encourage this.

To był świetny komentarz i dziękuję za ten apel.

That was a great comment and thank you for that appeal.

Kieruje Pani firmą Konstrukta Plus.

You are managing the company Konstrukta Plus.

Chciałbym jeszcze się na chwilę zatrzymać przed czymś, co jest najbliższe Pani,

I would like to pause for a moment in front of something that is closest to you.

oprócz tej działalności społecznej w związku.

besides this social activity in relation.

Proszę powiedzieć o swojej firmie.

Please tell me about your company.

Czym jest firma Konstrukta Plus?

What is the company Konstrukta Plus?

W szczególności ciekawi mnie tutaj coś, co nazwałbym duchem firmy.

I am particularly interested in something here that I would call the spirit of the company.

Co jest taką rzeczą najbardziej oczywistą dla pracowników?

What is the most obvious thing for employees?

Z czym się najbardziej utożsamiały?

What did they most identify with?

Jakie są Wasze wartości?

What are your values?

Firma Konstrukta jest to firma rodzinna.

Konstrukta is a family-owned business.

Ona powstała 30 lat temu.

It was created 30 years ago.

Założył ją mój teść Włodzimierz Janowicz i przez 20 lat budował centra logistyczne.

It was founded by my father-in-law Włodzimierz Janowicz, and he built logistics centers for 20 years.

Salony samochodowe to było budownictwo przemysłowe.

Car dealerships were industrial construction.

Popełnił budynek wielorodzinny, chyba dwa bodajże.

He committed a multi-family building, probably two in fact.

Powiedział nam w pewnym momencie, że może mieć jednego klienta.

He told us at one point that he might have one client.

Ale w momencie, kiedy wchodzi już na rynek deweloperski i ma ich 200 w jednej lokalizacji, mówi

But at the moment when it enters the development market and has 200 of them in one location, it says

Joanna nie jestem w stanie, muszę przestać pracować.

Joanna, I can't do it, I have to stop working.

I zapytał nas oczywiście, czy jesteśmy w stanie to kontynuować.

And he obviously asked us if we were able to continue it.

Mój mąż jest po budownictwie, ja po architekturze, ja jestem po ekonomii.

My husband studied construction, I studied architecture, I studied economics.

No i postanowiliśmy połączyć siły, ale z takimi pewnymi warunkami.

Well, we decided to join forces, but with some specific conditions.

Jednym z nich był taki, że chcieliśmy po prostu być sami na pokładzie.

One of them was that we just wanted to be alone on board.

Bardzo życzyliśmy tego osobie, żeby teść nam po prostu zaufał.

We really wished for that person that the father-in-law would simply trust us.

Co oczywiście było bardzo trudne, bo zostawił nam kapitał i też nieruchomości, na których mogliśmy realizować inwestycje.

Which was, of course, very difficult because he left us capital and also real estate on which we could carry out investments.

Jedna z osób, która z nami do dzisiaj pracuje, pracuje dłużej w konstrukcie, aniżeli my sami.

One of the people who still works with us has been working in construction longer than we have.

Ja z konstruktą jestem związana od 24 lat.

I have been associated with the construct for 24 years.

I dzisiaj dla mnie to jest taka trochę, może trochę większa rodzina.

And today for me it is a bit, maybe a bit larger family.

Pracują w niej osoby, które

They work there are people who

rozpoczynały swoją karierę od pozycji inżyniera budowy, kierownika robót, a teraz już kierownika budowy.

They started their career as construction engineers, project managers, and now they are already site managers.

Natomiast ja już, jedną z tych osób, akurat już widzę gdzieś dalej i fajnie widzę, jak oni się niesamowicie rozwijają.

As for me, I can already see one of those people further ahead, and it's great to see how incredibly they are developing.

W drodze na nagranie dostałam SMS-a od swojej prawej ręki, bo tak Anię nazywam.

On the way to the recording, I received a text message from my right hand, because that's what I call Ania.

I napisała mi, że dzisiaj mija 5 lat, od kiedy jest w konstrukcie i że w sumie to bardzo szybko minęło.

And she wrote to me that today marks 5 years since she has been in the construct and that it has gone by very quickly.

I że dziękuję mi za to, że dzisiaj jest w miejscu jakim jest, bo faktycznie awansowała

And that you thank me for the fact that today she is in the place she is, because she actually got a promotion.

mam ją na stanowisko bardzo trudne, bo Ania w wielu obszarach mnie wspiera.

I have her in a very challenging position because Ania supports me in many areas.

I to nie jest łatwe, bo ja jestem bardzo trudną osobą, jeżeli chodzi o pracę, muszę mieć wszystko tu i teraz.

And it's not easy because I am a very difficult person when it comes to work; I need to have everything here and now.

I być może z wiekiem troszeczkę się zmieniam, ale to nie jest łatwe na pewno zadanie i wcale jej tego nie zazdroszczę.

And perhaps I am changing a little with age, but it is certainly not an easy task, and I don't envy her at all.

A była przyjęta na stanowisko osoby, która miała prowadzić sekretariat.

She was hired for the position of the person who was to manage the secretariat.

I w niesamowitym jest uczucie takie, że wiem, że ci ludzie nie przychodzą do pracy dlatego, że muszą, tylko dlatego, że chcą.

And in an incredible way, there is a feeling that I know these people come to work not because they have to, but because they want to.

Bo spędzamy bardzo dużo czasu w firmie i nawet projektując wnętrze biura staraliśmy się to z mężem zrobić tak, żeby nie było tak po prostu biurowo, tylko żeby każdy czuł się trochę jak u siebie.

Because we spend a lot of time at the company, even when designing the office interior, my husband and I tried to make it so that it didn't feel just office-like, but rather that everyone could feel a bit like at home.

Mamy też psa, który nie jest naszym psem, ale akurat koleżanki z działu sprzedaży, który jest z nami po prostu od szczeniaka.

We also have a dog that isn't our dog, but belongs to a colleague from the sales department, who has been with us since he was just a puppy.

Pracujemy trochę w takich dość niekonwencjonalnych warunkach, ale każdy to akceptuje, jest nam z tym dobrze i staram się słuchać ludzi, choć często to nie jest tak, że ze wszystkim się oczywiście zgadzamy.

We work a bit in rather unconventional conditions, but everyone accepts it, we feel good about it, and I try to listen to people, although it often isn't the case that we obviously agree on everything.

Bo firmy rodzinne właśnie z tego powodu, że są firmami rodzinnymi, no to mają dość duże obciążenie.

Because family businesses, precisely because they are family businesses, have quite a large burden.

Ja pracuję też między innymi z siostrą, pracuję ze szwagrem, który jest kierownikiem projektu i ma bardzo trudne zadanie.

I also work among others with my sister, I work with my brother-in-law, who is a project manager and has a very challenging task.

I czasami te spotkania są naprawdę bardzo trudne, bo ja oczywiście naciskam na termin, naciskam na jakość.

And sometimes these meetings are really very difficult because I am, of course, pushing for the deadline, pushing for quality.

Mój mąż z kolei, ja się śmieję, że jestem po ekonomii, a mąż pilnuje budżetu, natomiast ja nigdy nie zgadzam się z tym, że to, co jest taką wielką bolączką wszystkich inwestycji deweloperskich, to już na koniec nie ma pieniędzy.

My husband, on the other hand, I joke that I studied economics, while my husband keeps an eye on the budget, but I never agree that what is such a great burden for all development investments is that in the end, there is no money left.

Tak, w budżecie oczywiście. No i się zaczyna cięcie. Dla mnie nie ma czegoś takiego. Ja uważam, że to, co obiecujemy klientowi na samym początku, to musimy to po prostu dowieźć, tak.

Yes, of course in the budget. And this is where the cuts start. For me, there is no such thing. I believe that what we promise the client at the very beginning, we simply have to deliver, right.

Oczywiście często kosztem marży, życie. Taka jest rzeczywistość. Niestety to my podejmujemy ryzyko tego, że kontraktujemy coś na samym początku, te ceny się zmieniają i musimy udźwignąć inflację i różne inne aspekty, bo nie jesteśmy w stanie wszystkiego kupić od razu, a z drugiej strony zobowiązujemy się klientowi do określonej ceny, nie?

Of course, often at the cost of our margin, that's life. That's the reality. Unfortunately, we take the risk of contracting something at the very beginning, prices change, and we have to bear the inflation and various other aspects because we cannot buy everything at once, and on the other hand, we commit to a specific price for the client, right?

Dlatego też, no, nie jest to działalność prosta, ale daje dużo satysfakcji i nie zamieniłabym chyba tego na nic innego.

Therefore, well, it is not an easy activity, but it gives a lot of satisfaction and I probably wouldn't trade it for anything else.

Wydaje mi się, że decyzja, którą podjęliśmy, że właśnie Poznań, bo możliwości i propozycji mieliśmy wiele. Mieliśmy inwestować we Wrocławiu, w Krakowie, w Łodzi nad Morzem, oczywiście tam, gdzie część poznańskich też deweloperów się wyniosła.

I think the decision we made to choose Poznań was the right one because we had many options and proposals. We could have invested in Wrocław, Kraków, at the seaside in Łódź, of course, where some Poznań developers also moved.

Ja uważam, że miasto trzeba zmieniać. Nie robimy tego oczywiście na dużą skalę, ale staramy się dotykać takich też nieruchomości, co do których nikt by tak naprawdę na nie nie spojrzał i uznałby, że no ten budynek to już naprawdę jedyne, co można z nim zrobić, tego po prostu zburzyć.

I believe that the city needs to be changed. We are not doing this on a large scale, of course, but we try to touch properties that nobody would really look at and would consider that, well, with this building, the only thing that can be done is to simply tear it down.

Takim przykładem jest budynek Domu Książki na Gwarnej w centrum miasta, który teraz rewitalizujemy. Bardzo trudne zadanie. Bardzo się też cieszę, że mój zespół ma to doświadczenie i że może przy tym projekcie pracować, ale ktoś kiedyś ostatnio mi powiedział, że no w sumie to łatwiej jest zburzyć i wybudować na nowo. No tak, tylko, że nie zawsze jest to możliwe i trzeba ten trud ponieść.

An example of this is the Book House building on Gwarna Street in the city center, which we are now revitalizing. A very difficult task. I am also very glad that my team has this experience and can work on this project, but someone recently told me that, well, it's actually easier to tear it down and build anew. Well, yes, but it's not always possible, and we have to bear this difficulty.

Gratulujemy Pani Ani piątej rocznicy pracy w firmie konkursu konstrukta.

Congratulations to Ms. Ania on her fifth anniversary working at the Konkursu Konstrukta company.

Pozdrawiamy.

Greetings.

Ja tutaj chylę czoła, ponieważ też miałem doświadczenie wcześniej w pracy w innej organizacji, gdzie osoby przychodzące do pracy w recepcji świetnie się sprawdzały, jakby nie miały jakiegoś poczucia, że ta praca jest gorsza od innych, robiły to, co do nich należy, jakiś taki mały ekstra mail dodawały i się okazało, że inne działy w firmie zaczęły się czasami o te osoby kłócić, by je przejąć z tej recepcji, więc u nas najczęściej zatrudniano osoby właśnie w recepcji,

I bow my head here because I also had experience earlier working in another organization where people coming to work at the reception performed excellently, as if they didn't feel that this job was worse than others, they did what was expected of them, added some small extra touches, and it turned out that other departments in the company sometimes began to argue over these individuals to take them from the reception, so we mostly employed people specifically for the reception.

także myślę, że też i Państwu należą się słowa uznania za tworzenie takich warunków ludziom, by się rozwijać razem z firmą.

I also think that you deserve words of appreciation for creating such conditions for people to develop alongside the company.

Tak, mam jeszcze jeden taki przykład, o którym bym na pewno też chciała powiedzieć, to jest osoba, która dzisiaj pracuje na stanowisku inspektora nadzoru. Wcześniej Tomek pracował na stanowisku kierownika budowy. Tomek ma takie bardzo spokojne usposobienie, a jak sami wiemy z doświadczenia, no budowa jest takim trochę polem bitwy i im bardziej jesteś spokojny i mniejszy masz temperament, tym wiele walk niestety przegrywasz.

Yes, I have another example that I would definitely like to mention, which is a person who today works as a supervisor. Previously, Tomek worked as a construction manager. Tomek has a very calm demeanor, and as we know from experience, construction is somewhat of a battlefield, and the calmer you are and the less temperament you have, the more battles you unfortunately lose.

I drapaliśmy się mocno z mężem po głowie, co tu zrobić, jak wesprzeć Tomka, żeby pracował efektywniej, w naszej ocenie oczywiście i lepiej, merytorycznie genialny człowiek. I moja siostra, która jest HR-owcem, mówi do mnie, wiesz co, daj mi dwa tygodnie, ja założę kask i będę za nim chodzić. Ja Ci powiem, w jakim miejscu w firmie powinien być, co powinien robić.

My husband and I were scratching our heads about what to do, how to support Tomek so he would work more effectively, in our opinion of course, and better, a brilliant man in terms of substance. And my sister, who works in HR, says to me, you know what, give me two weeks, I'll put on a helmet and follow him around. I will tell you what position he should be in the company and what he should be doing.

Założyła ten kask, ma nawet zdjęcie do dzisiaj, które mi czasami pokazuje się, śmiejemy się z tego, pamiętam nawet z jakiej budowy i była takim trochę cieniem jego. Powiedzieliśmy oczywiście o tym Tomkowi, no bo...

She put on that helmet, she even has a photo to this day that she sometimes shows me, we laugh about it, I even remember which construction site it was from and she was kind of his shadow. Of course, we told Tomek about it, well...

Trudno jej było nie zauważyć, krok w krok słuchała tego, jak rozmawia z podwykonawcami. I co się okazało? Tomek jest genialnym inspektorem nadzoru, ale to już jest inny poziom jakby interakcji z podwykonawcami. On po prostu wykorzystuje do pracy swoją wiedzę.

It was hard for her not to notice; she listened closely to how he talked with subcontractors. And what turned out? Tomek is a brilliant site inspector, but this is already a different level of interaction with subcontractors. He simply utilizes his knowledge for work.

I dzisiaj wiem, że oczywiście Ania dzisiaj mi napisała takie słowa, że firma to Ty, więc jej napisałam, nie Ania, firma to Wy. To Wy jesteście, każdy właśnie Tomek, Mikołaj, Agnieszka, Jędrzej, każdy kto jest na tym pokładzie tworzy tą firmę.

And today I know that of course Ania wrote to me today such words that the company is you, so I wrote to her, not Ania, the company is you. You are all here, each one, Tomek, Mikołaj, Agnieszka, Jędrzej, everyone who is on board creates this company.

Ja bym niczego sama nie zrobiła, tak? Obojętnie ile bym godzin nie pracowała, więc staramy się szukać miejsca w firmie dla ludzi, co nie jest oczywiście łatwe, bo czasami ja mam kompletnie inny temperament od Tomka, nie? Czasami mnie aż boli, jak słyszę, jak on z jakimś wielkim spokojem wygłasza coś do naszego klienta, ale szanuję go za to, jaką jest osobą merytoryczną i oczywiście stoi za nim murem cały czas osoba, która z nim współpracuje, która go nadzoruje, to jest mój szwagier Jędrzej.

I wouldn’t do anything by myself, right? No matter how many hours I work, we try to find a place in the company for people, which is of course not easy, because sometimes I have a completely different temperament than Tomek, you know? Sometimes it even hurts me when I hear him speaking to our client with such great calmness, but I respect him for the knowledgeable person he is, and of course behind him is always the person who collaborates with him, who supervises him, that’s my brother-in-law Jędrzej.

I Jędrzej, jak za każdym razem coś powiem, że no przecież Tomek mógłby, to Jędrzej się śmieje, patrzy na mnie i mówi, Joanna, ja wiem, ja wiem, ale Tomek jest genialny merytorycznie i często mi to przypomina. Tomek na pewno dłużej pracuje niż pięć lat, nawet nie wiem ile, bo tego nie liczę, ale niesamowite to jest, że no faktycznie ta rotacja nie jest duża, chociaż oczywiście niektórzy odchodzą i szukają sobie innego miejsca na świecie, ale duża satysfakcja, że też nie robimy, słuchajcie, no nie, termin nie pasuje, no to zwalniamy, szukamy dalej, no nie, no.

I Jędrzej, every time I say something like, well, Tomek could do that, Jędrzej laughs, looks at me and says, Joanna, I know, I know, but Tomek is brilliant in terms of content and often reminds me of that. Tomek has definitely been working longer than five years; I don't even know how long because I don't keep track, but it's amazing that the turnover is not high, although of course some people leave and look for another place in the world. But there's a great satisfaction that we don't do, you know, if the deadline doesn't work, then we let go, we look for something else, no, no.

Najpierw szukamy miejsca dla tej osoby w firmie, ale to też

First, we look for a place for this person in the company, but that too

tego mnie nauczyła moja siostra. Ja też na początku wszystko chciałam robić sama i powiedziała mi, że w życiu żadnej asystentki, nikogo nie chcę, ja sobie wszystko sama ogarnę. I zamówi, no nie, no nie ogarniesz, musisz mieć kogoś, musisz komuś po prostu zaufać. Nie potrafiłam na początku. Także to są trudne rozmowy w firmie rodzinnej.

This is what my sister taught me. At first, I wanted to do everything by myself and she told me that in life I don't want any assistants, I can handle everything on my own. And I ordered, no, you won't manage, you need someone, you just have to trust someone. I couldn't do that at the beginning. So these are difficult conversations in a family business.

W zasadzie miałem panią dopytać o kulturę organizacyjną, ale w świetle tego, co usłyszeliśmy przez ostatnie kilka minut, wydaje mi się to już zbędne.

Essentially, I intended to ask you about the organizational culture, but in light of what we heard in the last few minutes, it seems unnecessary now.

Dobre praktyki, standardy, fajnie było, porozmawialiśmy z perspektywy branży, a teraz jakie

Good practices, standards, it was nice, we talked from the industry's perspective, and now what.

są takie dobre praktyki, standardy pani firmy? Co jest takie najważniejsze, jeśli chodzi o taki fundament tego, na czym się opiera państwa firma?

Are there any good practices or standards in your company? What is the most important when it comes to the foundation on which your company is built?

No to jest kontakt z klientem, jego obsługa przez cały proces. Rozpoczynając od tego momentu, kiedy klient do nas dzwoni, odzywa się poprzez socialę, czy jakąś inną formę kontaktu, przez przeprowadzenie go, przez cały proces sprzedaży, bo to jest też bardzo trudne.

Well, this is contact with the client, their service throughout the entire process. Starting from the moment the client calls us, reaches out through social media, or some other form of contact, through guiding them through the entire sales process, because it is also very difficult.

Ustawa deweloperska, czy umowa deweloperska jest kopią de facto ustawy deweloperskiej.

The developer's law or the developer agreement is essentially a copy of the developer's law.

Co jest niejednokrotnie bardzo trudne do zrozumienia. Te zapisy są po prostu dość zawiłe i często też współpracujemy z notariuszami, którzy oprócz tego, że oczywiście czytają tą umowę, to bardzo często też prosimy, żeby się zatrzymywali na niektórych zapisach i żeby je po prostu tłumaczyli, bo one są niezrozumiałe.

What is often very difficult to understand. These clauses are simply quite complicated, and we often work with notaries who, in addition to obviously reading the contract, we frequently ask to pause on certain clauses and just explain them, because they are incomprehensible.

Także też taka opieka klienta od początku do końca przeprowadzenia go przez ten cały proces. Dzisiaj już powiedzieliśmy o tym, że klienci też często nie są świadomi. Ja to potwierdzam.

Also, such customer care from start to finish guiding them through the whole process. Today we mentioned that customers are often not aware. I can confirm that.

Jest grupa klientów, która do nas trafia.

There is a group of clients that comes to us.

I oni wspierają się i prawnikami, wspierają się inspektorami, takimi nadzoru, którzy odbierają mieszkania, ale jest też taka grupa klientów, którzy nie mają takich narzędzi, nie mają też środków na to, więc my zdecydowanie w tym pomagamy i uświadamiamy.

And they support each other with lawyers, they support themselves with inspectors, such as supervisory authorities, who take over apartments, but there is also a group of clients who do not have such tools, nor do they have the means for it, so we definitely help with this and raise awareness.

No i to, co jest najważniejsze, to oczywiście, żeby dowieźć produkt, tak jak już powiedziałam, ten, który został obiecany i oczywiście w czasie, który obiecaliśmy. No i na końcu to jest opieka tak zwana posprzedażowa.

Well, what is most important is, of course, to deliver the product, as I already mentioned, the one that has been promised and, of course, on the timeline we promised. And finally, there is the so-called after-sales service.

Czyli ten moment, kiedy klient dostaje komentarz.

So, that moment when the client receives the comment.

No i klucze, no to zawsze dbamy o to, żeby na tym kontakt z naszym klientem się po prostu nie zerwał. Opiekujemy się zarówno poprzez serwis, mamy dwie osoby w firmie, które opiekują się wszystkimi usterkami, które w firmie funkcjonują.

Well, regarding the keys, we always make sure that our contact with the client is not interrupted. We take care of this through our service; we have two people in the company who handle all the issues that arise.

Ja też na bieżąco monitoruję, chociaż pewnie by mi nie musiała, ale no mam taką naturę i sobie robię takie, sprawdzam i patrzę, ile mamy zgłoszeń, jakiego rodzaju to są usterki, rozmawiamy z działem realizacji, jakich błędów nie popełniamy.

I also monitor things on an ongoing basis, although I probably wouldn't have to, but that's just my nature, and I do it — I check and look at how many reports we have, what kind of faults they are, we talk with the execution department about what mistakes we are not making.

No bo oczywiście je popełniamy i do tego absolutnie się przyznaję, ale też zawsze proszę każdą wspólnotę mieszkaniową, żebym stanowiła zarząd nie jako konstrukta, tylko jako Joanna Janowicz przez pierwszy rok funkcjonowania wspólnoty mieszkaniowej.

Well, of course, we make them, and I absolutely admit to that, but I also always ask each housing community to have me serve as the board not as a construct, but as Joanna Janowicz during the first year of the community's operation.

To jest rok, który jest bardzo trudny dla budynku i dla mieszkańców. To jest rok, kiedy wszystkie mieszkania są wykańczane i też niszczone części wspólne przez podwykonawców. To jest kwestia organizacji funkcjonowania budynku.

This is a year that is very difficult for the building and for the residents. It is a year when all the apartments are being finished and the common areas are also being damaged by subcontractors. This is a matter of organizing the functioning of the building.

Zawieźć w budynku to przez pierwszy rok funkcjonowania to jak najszybciej wychodzi, więc chodzi o to, żeby ta reakcja ze strony inwestora była jak najszybsza i żeby te usterki były jak najszybciej usuwane.

Delivering in the building during the first year of operation means addressing issues as quickly as possible, so it is important for the investor's response to be as swift as possible and for these defects to be removed as quickly as possible.

No i oczywiście kwestia podpisania wszystkich umów z gestorami sieci i tak dalej, to są kwestie jakieś tam formalne.

And of course, the issue of signing all contracts with network operators and so on are some formal matters.

I powiem panu szczerze, że w zeszłym roku oddaliśmy do użytkowania wspólnotę, pierwszą od tych 11 lat, w której już nie stanowię zarządu, bo poprzez uczestnictwo moje tutaj we władzach rady PZFD,

And I will tell you honestly that last year we put into use the community, the first one in these 11 years, in which I am no longer part of the management, because through my participation here in the authorities of the PZFD council,

nie zdecydowałam się na to. Natomiast we wszystkich poprzednich budynkach jestem w zarządzie. W dwóch wspólnotach mam rozszerzony zarząd, więc zaprosiłam też innych mieszkańców, bo po prostu czuli taką potrzebę.

I didn't decide on that. However, I am on the management board of all previous buildings. In two communities, I have an extended management board, so I also invited other residents because they simply felt the need to do so.

Mój mąż się śmieje, że często mam też kampanię wyborczą, która jest organizowana przez mieszkańców i faktycznie nie chcą rezygnować z tego.

My husband laughs that I often have an election campaign, which is organized by the residents, and they actually do not want to give that up.

Ja to oczywiście świadczę bezpłatnie, ale czuję taką odpowiedzialność, wiem co się na tych nieruchomościach dzieje. Są też takie, których oczywiście już nie mamy gwarancji ani rękojmi.

I of course provide this for free, but I feel a sense of responsibility; I know what is happening with these properties. There are also those for which we no longer have any guarantees or warranties.

Ale jakoś tak nie wiem, lepiej się czuję, wiem co słychać u tych mieszkańców w kontekście funkcjonowania budynku, jak one się starzeją, to też jest dla nas ważne.

But somehow I don't know, I feel better, I know what's going on with the residents in the context of the building's functioning, how they are aging, and that is also important for us.

No i to jest taki standard, który być może nie jest dość powszechny, ale szczerze polecam, bo to jest takie zainteresowanie, które też powoduje, że klienci do nas po prostu wracają i ja to widzę.

And this is such a standard that may not be very common, but I honestly recommend it because it creates an interest that causes clients to simply return to us, and I can see that.

Czy taki pomysł tej przedłużonej odpowiedzialności, czy współodpowiedzialności za to co się wybudowało, pani zdaniem da się zaimplementować jako taką dobrą praktykę w skali budynku?

Do you think the idea of extended responsibility or joint responsibility for what has been built can be implemented as a good practice on the scale of a building?

No właśnie dzisiaj rozmawiałam z koleżanką na temat uwag do naszego kodeksu dobrych praktyk, bo tak jak wcześniej powiedziałam, on jest jeszcze w trakcie tworzenia.

I was just talking to a colleague today about comments on our code of good practices because, as I mentioned earlier, it is still in the process of being created.

I to co powiedziałam, Ani bardzo się spodobało, mianowicie projekty deweloperskie są często realizowane przez spółki celowe.

What I said was that Ania really liked it, namely that development projects are often carried out by special purpose companies.

Tak zwane spółki celowe, one są zakładane tylko do konkretnego projektu deweloperskiego i prawo pozwala zamknąć taką spółkę po zakończeniu inwestycji.

So-called special purpose companies are established only for a specific development project, and the law allows for the closure of such a company after the investment is completed.

Natomiast ja mam taki standard w swojej firmie, że zawsze w momencie kiedy tą spółkę zamykam, wysyłam informacje do klientów z informacją, że ten podmiot z tym i tym dniem przestał istnieć.

However, I have a standard in my company that whenever I close a company, I send information to clients stating that this entity ceased to exist on this and that date.

I przesyłam również porozumienie pomiędzy tym podmiotem, którego działalność zostaje wygaszona, a spółką tak zwaną matką, czyli tą spółką konstrukta, która jest od 30 lat zarejestrowana i funkcjonuje,

I am also sending the agreement between the entity whose operations are being terminated and the so-called parent company, which is the Constructa company that has been registered and operating for 30 years.

że ona przejmuje wszystkie obowiązki wynikające z rękojmi gwarancyjnymi.

that she assumes all obligations arising from warranty guarantees.

I to nie jest nic nadzwyczajnego, Panie Krzysztofie. To jest coś, co powinno być po prostu standardem.

And this is not anything extraordinary, Mr. Krzysztof. It is something that should simply be the standard.

I Ania powiedziała, słuchaj, zgłaszamy to jako wniosek, żeby... Być może nawet jest tak, że, co też chciałyśmy z Anią sprawdzić, czy to nie wynika z przepisów prawa,

I Ania said, listen, we are reporting this as a request to... Perhaps it is also the case that, which we wanted to check with Ania, whether this does not result from legal regulations.

że ta odpowiedzialność przechodzi na tego beneficjenta rzeczywistego, czy spółkę, która de facto budowała.

that this responsibility passes to the actual beneficiary or the company that effectively constructed it.

Ale uważam, że to jest może nie gest, bo to takie jest brzydkie słowo, to jest coś, co po prostu powinno być normą.

But I believe that this may not be a gesture, because that's such an ugly word, it's something that should simply be the norm.

Pozostawienie człowieka z komfortem, że...

Leaving a person with the comfort that...

Dobrze.

Alright.

Że nie zostaje zapomniany.

That it does not remain forgotten.

Pani Anna, powiedziała Pani na początku naszej rozmowy, że często mówiła Pani rzeczy takie niepopularne.

Mrs. Anna, you said at the beginning of our conversation that you often spoke such unpopular things.

Ja już chyba zaczynam rozumieć, na czym to polegało. Właśnie miałem dopytać, ale teraz widzę, że to takie jasne stwierdzenie, jak się powinno budować i że tak, jak traktować klientów.

I think I’m starting to understand what it was all about. I was just about to ask, but now I see that it’s such a clear statement about how to build it and how to treat customers.

Nie tylko klientów, Panie Krzysztofie. Jeszcze jest całe otoczenie sąsiedzkie.

Not only the clients, Mr. Krzysztof. There is also the entire neighboring environment.

My kupując nieruchomość, kupując działkę, jesteśmy jako inwestor de facto trochę gościem w tej lokalizacji.

By buying real estate, purchasing a plot of land, we as investors are, in fact, somewhat of guests in that location.

Bo my przeprowadzimy wszystkie procedury administracyjne, wybudujemy ten budynek, oddamy go do użytkowania i przechodzimy na kolejną inwestycję.

Because we will carry out all administrative procedures, build this building, hand it over for use, and move on to the next investment.

Ale ci ludzie, którzy mieszkają w tej lokalizacji, no zmienia im się rzeczywistość, zmienia im się oprócz widoku, wiele aspektów im się zmienia, oprócz tego jeszcze, że oczywiście mają uciążliwość w postaci 24 miesięcy realizacji inwestycji.

But those people who live in this location, well, their reality is changing; many aspects are changing for them besides the view, and additionally, they have the inconvenience of a 24-month investment realization.

Dlatego też tą lekcję już też odrobiłam i polecam to, żeby po prostu pójść do sąsiadów, pokazać co chcemy wybudować.

That's why I have also done this lesson and I recommend simply going to the neighbors to show them what we want to build.

I oczywiście czasami się zdarza tak, że nawet taka dobra chęć rozmowy, czy taka postawa nie zawsze spotyka się z dobrym odzewem, ale jednak boimy się tego, czego nie znamy.

And of course sometimes it happens that even such a good intention to talk, or such an attitude, does not always meet with a positive response, but still we are afraid of what we do not know.

I często jest tak, że sąsiad, który dostaje zawiadomienie o wszczęciu postępowania, albo o zakończeniu postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy, etc.

And often it happens that the neighbor who receives a notification about the initiation of proceedings, or about the conclusion of proceedings regarding the determination of development conditions, etc.

On kompletnie nie wie o co chodzi i ma prawo nie wiedzieć, ale jeżeli przyjdziemy i powiemy dzień dobry, nazywam się tak i tak, pokazuje twarz.

He completely does not know what it's all about and has the right not to know, but if we come and say hello, my name is so and so, he shows his face.

Po prostu nie boję się tego i to też polecam, uważam, że powinniśmy to robić, bo tak jak powiedziałam, my jesteśmy trochę gościem, a ci ludzie mieszkają tam od dziesiątek lat i oni po prostu są przyzwyczajeni do tego, że tego budynku tam albo nigdy nie było i myśleli, że nigdy go nie będzie, ale no rzeczywistość jest inna.

I simply am not afraid of it, and I also recommend it; I believe we should do it because, as I said, we are somewhat outsiders, while those people have lived there for decades and they are just used to the fact that that building either never existed or they thought it would never be there, but reality is different.

Niestety mamy takie możliwości, że dogęszczamy te miasta, ale róbmy to w takim może porozumieniu, które będzie kompromisem, bo tego trzeba po prostu szukać.

Unfortunately, we have the ability to densify these cities, but let's do it in an agreement that will be a compromise, because we simply need to seek that.

Żeby zwieńczyć naszą rozmowę, gdyby Pani mogła powiedzieć, jak Pani widzi przyszłość branży właśnie w kontekście i reputacji, i standardów, i tego zadowolenia klientów, jak Pani zdaniem najbliższe lata będą się układały?

To conclude our conversation, could you please share how you see the future of the industry in terms of reputation, standards, and customer satisfaction? How do you think the coming years will unfold?

Na pewno patrząc już na ostatnie 11 lat, widzę jak wiele się zmieniło i myślę, że ten okrągły stół, o którym wcześniej powiedziałam, musimy dyskusję na temat rynku mieszkaniowego, musimy dyskusję na temat urbanistyki miast dużych i mniejszych,

Looking back at the last 11 years, I can see how much has changed and I think that this round table, which I mentioned earlier, needs to have a discussion about the housing market, we need to discuss urban planning of large and smaller cities.

możemy wynieść na troszeczkę wyższy poziom, bo opór społeczny w kontekście powstawania każdej nowej inwestycji będzie tak ogromny, że no nie poradzimy sobie z tym po prostu.

We can raise it to a slightly higher level, because the social resistance regarding the emergence of any new investment will be so enormous that we simply won't be able to cope with it.

Jeżeli przy danej inwestycji, przy danym planie zagospodarowania będą opinie różnych środowisk, będą opinie specjalistów, nie tyle nie mam nic przeciwko aktywistom miejskim, nie mam nic przeciwko społecznikom, uważam, że każdy głos w dyskusji jest ważny i istotny.

If there are opinions from various groups regarding a given investment and a given development plan, if there are opinions from specialists, I have nothing against urban activists, I have nothing against community members; I believe that every voice in the discussion is important and significant.

I należy szukać kompromisów, a mówienie tylko nie, tutaj nic nie powstanie i już kiedyś usłyszałam też, że chyba pani kaktus wyrośnie na ręce, jeżeli ja tą inwestycję postawię, no i oczywiście postawiłam, tak, bo takie są przepisy naszego prawa.

And we should look for compromises, and saying just no will lead to nothing being created here, and I once also heard that maybe a cactus will grow on your hand if I make this investment, and of course I went ahead with it, yes, because that is what our laws dictate.

Oczywiście męczyliśmy się i ten proces był wydłużony, ale dzisiaj uważam, że powinniśmy dość głośno i wyraźnie zacząć rozmawiać o tym, jak nasze miasta powinny wyglądać i na pewno powinniśmy rozpocząć od poziomów małych gmin samorządowych,

Of course, we struggled and the process was prolonged, but today I believe we should start talking quite loudly and clearly about how our cities should look, and we definitely should start from the levels of small local governments.

i skończyć oczywiście na poziomie rządowym, bo ta dyskusja jest potrzebna. Nie może być tak, że dzisiaj w pośpiechu, bo znowu została wprowadzona nowa ustawa dotycząca zagospodarowania przestrzennego, dzisiaj znowu jest gonitwa z planami ogólnymi i walka z czasem.

and of course end at the government level, because this discussion is necessary. It can't be that today, in haste, because a new law on spatial planning has been introduced again, there is once again a rush with the general plans and a race against time.

No nie powinno być tak, dzisiaj powinniśmy zatrzymać się i powiedzieć sobie, że te plany ogólne będą wyznaczały to, jak te miasta będą wyglądały.

Well, it shouldn't be like that; today we should stop and tell ourselves that these general plans will determine what these cities will look like.

I ta dyskusja jest dużo obszerniejsza, jest potrzebna, a nie kolejne ustawodawstwo powoduje, że my się znowu śpieszymy. Musimy to przemyśleć, musimy wysłuchać wielu stron i zrobić to tak, żebyśmy mieli takie poczucie, że zrobiliśmy wszystko, co się da i że na ten moment wszystkie narzędzia wykorzystaliśmy, które były dostępne.

And this discussion is much more extensive, it is necessary, and not another legislation that makes us rush again. We need to think it over, we need to listen to many sides and do it in a way that we feel we have done everything possible and that at this moment we have utilized all the tools available to us.

Pani Joanno, bardzo dziękuję. To była naprawdę ciekawa rozmowa. Udało nam się spojrzeć na branżę też trochę z lotu ptaka. Byliśmy też gośćmi Pani firmy.

Mrs. Joanna, thank you very much. It was really an interesting conversation. We managed to look at the industry a bit from a bird's eye view as well. We were also guests of your company.

Chwilę się poczułem tak, jakbym u Państwa był. Mam nadzieję, że nasi słuchacze również. Dziękuję za naszą rozmowę. Rozmawiałem z Panią Joanną Janowicz, przewodniczącą Rady PZFD, prezes zarządu Konstrukta Plus firmy deweloperskiej w Poznaniu. Bardzo dziękuję za rozmowę.

For a moment, I felt like I was with you. I hope our listeners felt the same. Thank you for our conversation. I was talking to Ms. Joanna Janowicz, chair of the PZFD Council, president of the board of Konstrukta Plus, a development company in Poznań. Thank you very much for the conversation.

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

Inspiracje, czyli jak budować, by nie zwariować.

Inspiration, or how to build without going crazy.

Dziękuję.

Thank you.