Zresocjalizować, zanim urodzi [OSKARŻAM - odcinek 26]

DZIĘKI ZA OBSERWACIE

THANK YOU FOR THE FOLLOW.

Czy zakład karny może być wybawieniem?

Can a prison be a salvation?

Trudno to sobie wyobrazić.

It's hard to imagine.

Jednak co roku do polskich więzień trafia ponad 100 kobiet w ciąży,

However, every year over 100 pregnant women end up in Polish prisons.

które dotychczas kradły, oszukiwały, znęcały się nad kimś

which have been stealing, cheating, and abusing someone

albo nie zapłaciły grzywien za drobne występki.

or they did not pay fines for minor offenses.

Rodzą i wychowują dzieci za kratami,

They give birth to and raise children behind bars,

a macierzyństwo staje się ich błogosławieństwem.

Motherhood becomes their blessing.

Kobiety, które są matkami,

Women who are mothers,

albo takie, które dopiero noszą pod sercem nowe życie,

or those who are only carrying new life under their hearts,

również popełniają przestępstwa.

they also commit crimes.

Do naszego zakładu karnego trafiają w związku z oskarżeniem

They are sent to our penitentiary due to accusations.

o kradzież prądu, kradzieże sklepowe, nieopłacone grzywny,

about electricity theft, shoplifting, unpaid fines,

które zamienione zostały na pozbawienie wolności.

which were replaced with deprivation of liberty.

Są też sprawczynie rozbojów, znęcania się.

There are also perpetrators of robberies and abuse.

Zdarza się, że osadzona ma postawiony zarzut zabójstwa,

It happens that an inmate is charged with murder,

ale są to bardzo rzadkie przypadki.

but these are very rare cases.

Te, które pamiętam, były poprzedzone długotrwałą przemocą,

The ones I remember were preceded by prolonged violence,

a ofiarami byli ojcowie nienarodzonych jeszcze dzieci.

The victims were the fathers of unborn children.

Mówi mi kapitan Elżbieta Kamińska,

Captain Elżbieta Kamińska is speaking to me,

rzeczniczka zakładu karnego nr 1 w Grudziądzu.

spokesperson for Prison No. 1 in Grudziądz.

To właśnie tam funkcjonuje jeden z dwóch w Polsce

That is where one of the two in Poland operates.

przywięziennych domów matki i dziecka.

mother and child shelters.

Obecnie przebywają w nim 24 kobiety i ich potomstwo.

Currently, 24 women and their offspring are residing in it.

W maju 2024 roku w drugiej z takich jednostek,

In May 2024, in the second of such units,

w więzieniu w Krzywańcu, było 21 matek z dziećmi.

In the prison in Krzywaniec, there were 21 mothers with children.

To właśnie w Grudziądzu poznałam Magdę,

It was in Grudziądz that I met Magda,

pochodząca z Warszawy,

originating from Warsaw,

28-latka, trafiła do zakładu karnego w 2021 roku.

The 28-year-old was sent to prison in 2021.

Dojrzała do tego, by szczerze opowiedzieć swoją historię.

She was ready to honestly tell her story.

Czwarty raz jestem w więzieniu, choć pierwszy raz tak długo.

This is my fourth time in prison, although it's the first time for such a long period.

Wcześniej byłam w zakładzie po 2-3 miesiące,

I was previously in the facility for 2-3 months.

między innymi za posiadanie narkotyków, nieodrobione prace społeczne.

among other things for drug possession, unpaid community service.

Dziś odbywam karę za szereg poważnych przestępstw.

Today I am serving a sentence for a series of serious crimes.

Podjęłam w życiu parę złych decyzji.

I have made a few bad decisions in my life.

Wybrałam złe decyzje.

I made the wrong decisions.

Były towarzystwo i narkotyki.

It was company and drugs.

Powiedziała mi na świetlicy domu matki i dziecka,

She told me at the mother and child shelter.

gdzie miałyśmy możliwość porozmawiać.

where we had the opportunity to talk.

Jej dwu i pół letni synek bawił się w pokoju obok.

Her two and a half year old son was playing in the next room.

Magda pamięta, że zawsze pragnęła miłości i akceptacji.

Magda remembers that she always longed for love and acceptance.

Nie zaznała tego w domu rodzinnym, bo ukochana mama zginęła w wypadku

She did not experience this in her family home because her beloved mother died in an accident.

samochodowym, gdy miała zaledwie trzy lata.

in a car when she was only three years old.

Było Boże Narodzenie.

It was Christmas.

Jechali do cioci na święta.

They were going to their aunt's for Christmas.

W samochodzie była cała rodzina.

The whole family was in the car.

Trzyletnia Magda, starsza siostra, mama i kompletnie pijany ojciec za

Three-year-old Magda, her older sister, mom, and completely drunk dad are

kierownicą. Nigdy nie poniósł konsekwencji karnych.

at the wheel. He never faced criminal consequences.

Nie otrząsnął się także z pijaństwa.

He has not shaken off his drinking problem either.

Wpadał w ciągi alkoholowe.

He would fall into alcoholic binges.

Może nas nie bił, ale karał niedostępnością, milczeniem.

He may not have beaten us, but he punished us with distance, with silence.

Wychowywały mnie ciocia i 10 lat starsza siostra.

I was raised by my aunt and my sister who is 10 years older.

Obiecywałam sobie, że moje własne dorosłe życie będzie inne,

I promised myself that my own adult life would be different,

wspomina kobieta.

the woman recalls.

Ułożyło się jednak inaczej niż planowałem.

However, it turned out differently than I had planned.

W wieku 17 lat Magda zaszła w ciążę.

At the age of 17, Magda became pregnant.

Jej ojciec nie doczekał narodzin wnuka.

Her father did not live to see the birth of his grandson.

Zmarł dwa miesiące wcześniej.

He died two months earlier.

Byłem jeszcze dzieckiem, sierotą, a już zostałam matką.

I was still a child, an orphan, and I had already become a mother.

Zamieszkałam z moim partnerem, ale ten związek się nie układał.

I moved in with my partner, but the relationship wasn't working out.

Wzajemnie sobie wyrzucaliśmy, kto zbyt mało z siebie daje.

We mutually blamed each other for not giving enough.

On pracował, ja próbowałam kończyć liceum, a synkiem zajmowała się

He was working, I was trying to finish high school, and the little one was taken care of.

moja ciocia.

my aunt.

W końcu partner zostawił mnie.

Finally, my partner left me.

Nie dla innej kobiety, mówi Magda.

Not for another woman, says Magda.

Udało jej się stanąć na nogi, uzyskać wykształcenie średnie.

She managed to get back on her feet and obtain a secondary education.

Zapisała się nawet do policyalnej szkoły fotografii, która była jej pasją.

She even enrolled in a police photography school, which was her passion.

Chciałam zawodowo robić zdjęcia analogowe.

I wanted to professionally take analog photographs.

Fascynował mnie proces tworzenia i wywoływania zdjęć.

I was fascinated by the process of creating and developing photographs.

Pewnie w tej trudnej życiowej sytuacji mogłam wyjść na prostą,

Surely in this difficult life situation, I could have gotten back on track,

ale czegoś mi brakowało.

but I was missing something.

Może kogoś, kto by zobaczył, jak ciężko jest mi z samą sobą.

Maybe someone who would see how hard it is for me to be with myself.

Nie miałam z kim porozmawiać otwarcie.

I didn't have anyone to talk to openly.

Łapczywie szukałam miłości.

I was eagerly searching for love.

Chciałam mieć rodzinę, przyznaję.

I wanted to have a family, I admit.

Przestała czuć pustkę, gdy trafiła ją strzała Amora.

She stopped feeling empty when she was struck by Cupid's arrow.

Zakochałam się po uszy.

I fell head over heels in love.

Szybko wyszłam za mąż.

I got married quickly.

Wiedziałam, że mój wybranek siedział wcześniej w więzieniu, ale zapewniał

I knew that my chosen one had been in prison before, but he assured me.

mnie, że kryminał to przeszłość.

to me that the crime novel is the past.

Miałam nadzieję na piękne życie, wyznała.

"I had hoped for a beautiful life," she confessed.

Mężczyzna urzekł ją podejściem do małego Piotrusia.

The man captivated her with his approach to little Piotruś.

Był świetnym, zaangażowanym ojczymem, a ja tak bardzo chciałam,

He was a great, devoted stepfather, and I wanted so much.

żeby ktoś pokochał moje dziecko, dodała.

"so that someone would love my child, she added."

Magda przyznaje, że jej wyobrażenia o wspólnym życiu były tak piękne,

Magda admits that her visions of life together were so beautiful,

że wypierała wszystko, co nie pasowało do obrazka.

that she was denying everything that didn't fit into the picture.

Dziś wie, że powinna wołać o pomoc, gdy mąż pierwszy raz podniósł na nią rękę.

Today she knows she should have called for help when her husband first raised his hand to her.

Zaczęło się od policzka, a później każdego dnia był powód, żeby mnie bić.

It started with a slap, and then every day there was a reason to hit me.

Kiedyś nie rozumiałam kobiet,

I used to not understand women,

które są ofiarami przemocy. Zastanawiało mnie, jak to możliwe,

who are victims of violence. I wondered how it is possible,

że nie uciekły. Oceniałam, póki sama nie zostałam jedną z nich.

that they did not escape. I judged, until I myself became one of them.

Gdy mąż wracał do domu, stałam w oknie i wypatrywałam, żeby się przygotować na cios.

When my husband was coming home, I stood by the window and watched out to prepare for the blow.

Bałam się, że jak pójdę po pomoc, to on mnie z zemsty zabije.

I was afraid that if I went for help, he would kill me out of revenge.

Nie miałam dokąd uciec, bo mieszkaliśmy w moim mieszkaniu.

I had nowhere to run because we lived in my apartment.

Byłam zaszczuta. Szukałam ulgi w narkotykach, wyznała.

I was hunted down. I sought relief in drugs, she confessed.

Magda uważa, że świetnie

Magda thinks it's great.

tuszowała domowe problemy, choć po latach dowiedziała się od dorosłego już syna,

she was covering up domestic problems, although years later she learned from her now-adult son,

że widział każdą scenę jej życiowego dramatu.

that he saw every scene of her life's drama.

Przez narkotyki Magda straciła pracę, ale udało jej się zakończyć toksyczne małżeństwo.

Due to drugs, Magda lost her job, but she managed to end her toxic marriage.

Nowym rozdaniem miał być wyjazd do Holandii, by podreperować budżet.

The new deal was supposed to be a trip to the Netherlands to boost the budget.

Piotruś zamieszkał ze swoim ojcem. Więcej już matki nie zobaczył.

Peter moved in with his father. He never saw his mother again.

W stronę dna.

Towards the bottom.

Zamiast się ogarnąć, zaczęłam się staczać.

Instead of pulling myself together, I started to spiral down.

Rodzina nie mogła mi pomóc. Nie chciałam pójść na odwyk.

The family couldn't help me. I didn't want to go to rehab.

Byłam pewna, że kontroluje nauk. Wchodziłam w kolejne związki.

I was sure that I was in control of my studies. I entered into one relationship after another.

Mnożyłam swoje kłopoty. Ciągnęło mnie w stronę dna.

I multiplied my troubles. I was being dragged towards the bottom.

Każdego dnia przypomina mi się coś z mojego życia, jakieś zdarzenie, którym dokładałam cegiełkę do tego, żeby znaleźć się w więzieniu.

Every day, something from my life reminds me of an event where I added a brick to the wall that led me to prison.

I dziś wcale nie postrzegam tego jako zło.

And today I do not see it as a harm at all.

Uważam, że to jest najlepsze, co mogło mi się przytrafić.

I believe this is the best thing that could have happened to me.

Prawdziwe otrzeźwienie. Konfrontacja z życiem, mówi.

A real sobering up. A confrontation with life, he says.

Na długą odsiadkę Magda ciężko zapracowała.

Magda worked hard for a long sentence.

Sąd skazał ją na karę łączną za posiadanie narkotyków, kradzież sklepową, kradzież auta, rozbój, włamanie do sklepu i do baru,

The court sentenced her to a cumulative sentence for drug possession, shoplifting, car theft, robbery, breaking and entering into a store, and into a bar.

skąd wraz ze wspólnikami wynieśli sprzęt i pieniądze o wartości około dwudziestu tysięcy złotych.

from where they and their partners took equipment and money worth about twenty thousand zlotys.

Kobieta przyznaje, że żyła z tych skoków.

The woman admits that she lived off those jumps.

Z jej wydatków należały głównie używki i automaty do gier.

Her expenses mainly consisted of substances and gaming machines.

Została zatrzymana ósmego marca dwa tysiące dwudziestego pierwszego roku,

She was arrested on March eighth, two thousand twenty-one.

około miesiąc po rozboju, w którym z partnerem pobili i okradli jakąś parę.

About a month after the robbery, in which they beat and robbed a couple with their partner.

Wiedziałam, że jestem w ciąży, bo test zrobiłam w niedzielę, a zatrzymanie było w poniedziałek.

I knew I was pregnant because I took the test on Sunday, and the delay was on Monday.

Pamiętam, że ogarnęło mnie przerażenie. Wiedziałam, że za to, co zrobiłam, mogę dostać piętnaście lat.

I remember that I was overcome with terror. I knew that for what I had done, I could get fifteen years.

Wyobrażałam sobie najgorszy scenariusz.

I imagined the worst-case scenario.

Myślałam, że urodzę dziecko w więzieniu i je oddam.

I thought I would give birth to a child in prison and give it away.

Nie miałam żadnego wsparcia, bo relacje z rodziną zerwałam kilka lat wcześniej.

I had no support because I severed my relationships with my family a few years earlier.

Nawet syn nie chciał mnie znać. Nic dla niego w życiu dobrego nie zrobiłam.

Even my son didn't want to know me. I never did anything good for him in my life.

Wybrałam przecież narkotyki, a nie macierzyństwo. Przyznaję z pokorą.

I chose drugs, not motherhood. I admit it with humility.

Wiosną dwa tysiące dwudziestego pierwszego roku Magda napisała list do siostry.

In the spring of two thousand twenty-one, Magda wrote a letter to her sister.

Przeprosiła. Prosiła o pomoc.

She apologized. She asked for help.

Krewni byli zszokowani.

The relatives were shocked.

Nie spodziewali się, że kobieta wciąż żyje.

They didn't expect that the woman was still alive.

Wyciągnęli do niej rękę, dali wsparcie i nadzieję, że wszystko się ułoży.

They reached out to her, offered support and hope that everything would work out.

Adaś przyszedł na świat we wrześniu na oddziale położniczym w zakładzie karnym w Grudziądzu.

Adaś was born in September in the maternity ward of a penitentiary in Grudziądz.

Sąd rodzinny zgodził się, by został przy swojej mamie.

The family court agreed that he can stay with his mother.

Nie jest to standardowa procedura.

This is not a standard procedure.

Gdy służba więzienna oceni, że możliwości osadzonej do pełnienia roli matki są wątpliwe,

When the prison service assesses that the inmate's ability to fulfill the role of a mother is questionable,

bo ma na przykład cechy psychopatyczne, dziecko może zostać oddane do pieczy zastępczej.

because it has, for example, psychopathic traits, the child may be placed in foster care.

Ten sam scenariusz może spotkać świeżo upieczoną mamę, której grozi wysoka kara na przykład za zabójstwo,

The same scenario can affect a new mom who faces a severe penalty, for example for murder.

a nie ma wśród jej bliskich nikogo, kto podjąłby się później opieki nad dzieckiem.

And there is no one among her relatives who would later take care of the child.

System chroni przede wszystkim maluszka, który wytworzyłby z matką silną więź,

The system primarily protects the baby, who would form a strong bond with the mother.

a następnie i tak musiałby być od niej zabrany.

and then he would have to be taken away from her anyway.

Gdy Magda rodziła Adasia, nie wiedziała jeszcze, jaka kara czeka,

When Magda was giving birth to Adaś, she didn't yet know what punishment awaited her.

jaka kara czeka ją za popełnione przestępstwa.

What punishment awaits her for the committed crimes?

Była natomiast świadoma, że dziecko może przebywać z matką w zakładzie karnym do trzeciego roku życia.

She was aware that the child could stay with the mother in the correctional facility until the age of three.

Ta granica trzech lat jest umotywowana między innymi rozwojem pamięci u dzieci,

This three-year boundary is motivated, among other things, by the development of memory in children,

potrzebą stymulacji zewnętrznej.

the need for external stimulation.

Maluchy z czasem chętniej ciągną na świat zewnętrzny.

Over time, little ones are more eager to explore the outside world.

Gdy wiemy, że dziecko będzie musiało szybciej niż jego mama opuścić placówkę,

When we know that the child will have to leave the facility faster than their mother,

przygotowujemy je do tego umożliwiając spędzenie czasu z osobą,

we are preparing them for this by allowing them to spend time with a person,

która ma opiekę przejąć.

which is to take over the care.

Na przestrzeni czternastu lat mojej pracy zawodowej odnotowaliśmy dwa takie przypadki.

In the fourteen years of my professional work, we have recorded two such cases.

Opiekunami zostawali członkowie rodziny, którzy wcześniej brali maluszka na spacery, na święta czy na wakacje.

The guardians became family members who had previously taken the little one for walks, for holidays, or on vacation.

Później to dziecko przychodzi do mamy na widzenia.

Later, the child comes to visit mom.

Wyjaśnia rzeczniczka zakładu karnego w Grudziądzu i dodaje, że takich sytuacji jest niewiele,

The spokeswoman for the prison in Grudziądz explains and adds that there are very few such situations.

bo sądy zwykle orzekają wobec osadzonych matek niższe wymiary kary,

because courts usually impose lower sentences on imprisoned mothers,

bo służba więzienna wnioskuje do sądu penitencjarnego o przedłużenie okresu pobytu dziecka.

Because the prison service is requesting the penitentiary court to extend the child's stay.

Jeżeli matka jest na to gotowa, składamy wnioski o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania kary,

If the mother is ready for it, we submit applications for conditional early release from serving the sentence.

by mogła opuścić zakład karny razem z dzieckiem, wyjaśniła kapitan Kamińska.

so that she could leave the correctional facility with the child, explained Captain Kamińska.

Dziś już wiadomo, że odsiadka Magdy zakończy się w marcu 2025 roku.

It is now known that Magda's prison sentence will end in March 2025.

To pół roku dłużej, niż w zakładzie mógłby przebywać Adaś.

That's six months longer than Adaś could stay in the facility.

Służba więzienna stara się o przedterminowe warunkowe zwolnienie dla matki,

The prison service is seeking early conditional release for the mother,

by nie rozdzielać jej z ukochanym synem.

not to separate her from her beloved son.

To właśnie jego przyjście na świat sprawiło, że 38-latka dała sobie szansę bycia lepszym człowiekiem.

It was his coming into the world that gave the 38-year-old a chance to be a better person.

Za metamorfozą życiowej postawy Magdy, ale także wielu innych kobiet,

Behind the metamorphosis of the life attitude of Magda, but also many other women,

które w ciąży czy z maleńkim dzieckiem przy piersi,

whether pregnant or with a small child at the breast,

trafiają do więzienia, stoją funkcjonariuszki służby więziennej.

They are being sent to prison, standing are the female prison officers.

Praca z taką osadzoną przebiega dwutorowo.

Working with such an inmate proceeds along two tracks.

Ustalamy, co doprowadziło do popełnienia przestępstwa i staramy się nad tym pracować, redukować deficyty.

We determine what led to the crime being committed and try to work on it, reducing deficits.

Jeśli są to przestępstwa, których podłożem była przemoc i agresja,

If these are crimes rooted in violence and aggression,

kobieta jest wysyłana na trening zastępowania agresji albo inną terapię.

The woman is being sent for anger replacement training or another therapy.

Jeżeli matka jest uzależniona, natychmiast przechodzi terapię odwykową.

If the mother is addicted, she immediately undergoes rehabilitation therapy.

Musimy się zrobić to wszystko w okresie ciąży, żeby mogła jak najwięcej popracować nad sobą,

We need to do all this during the pregnancy so that she can work on herself as much as possible.

zresocjalizowała się sama, zanim urodzi się dziecko.

She resocialized herself before the child is born.

Zachęcamy je także, by mówiły do swoich brzuchów, głaskały je.

We encourage them to talk to their bellies and to stroke them.

Większość chętnie pracuje nad sobą i aktywnie buduje relacje z nienarodzonym dzieckiem,

Most are eager to work on themselves and actively build a relationship with the unborn child.

zauważa Elżbieta Kamińska.

Elżbieta Kamińska notices.

Po narodzinach osadzona przenosi się do domu matki i dziecka.

After the birth, the detainee moves to a mother and child home.

Przypomina to trochę dom samotnej matki, trochę może szpital,

It resembles a little bit a single mother's house, perhaps a hospital.

ale na pewno nie więzienie.

but definitely not prison.

W pokojach, których służba więzienna nigdy nie nazywa celami,

In the rooms that the prison service never calls cells,

mieszkają zwykle po dwie matki i ich dzieci.

Usually, two mothers and their children live together.

Jeśli potrafią się ze sobą dogadać, mogą wymieniać się opieką nad maluszkami,

If they can communicate with each other, they can take turns caring for the little ones.

żeby złapać chwilę oddechu, odpocząć.

to catch a breath, to rest.

Osadzone mają zajęcia z pielęgniarką, która pokazuje, jak się opiekować maluszkiem

Inmates have classes with a nurse who shows them how to take care of a baby.

i dbać o jego prawidłowy rozwój.

and take care of his proper development.

Są też spotkania z dietetykiem, który objaśnia kobietom sposoby rozszerzania diety.

There are also meetings with a dietitian who explains to women the ways of expanding their diet.

Niektóre z nich pierwszy raz w życiu mają okazję dowiedzieć się,

Some of them have the opportunity to learn for the first time in their lives,

jak wygląda zdrowy posiłek.

What does a healthy meal look like?

Osadzone nie gotują jednak obiadków swoim pociechom.

The incarcerated do not cook meals for their children, however.

Dzieci, tak samo jak ich matki, karmione są przez kuchnię w zakładzie karnym.

Children, just like their mothers, are fed by the kitchen in the prison.

Kobiety mogą przygotowywać swoim dzieciom jedynie przekąski i mleko

Women can only prepare snacks and milk for their children.

w ogólnodostępnej kuchni.

in a public kitchen.

Mogą je kupić w kantynie, w której dostępne są też pieluszki

They can buy them in the cafeteria, where diapers are also available.

i inne produkty do pielęgnacji potomstwa.

and other products for the care of offspring.

Muszą zapłacić z własnej kieszeni.

They have to pay out of their own pockets.

Nawet jeżeli matka nie ma żadnych oszczędności,

Even if the mother has no savings,

ani wsparcia rodziny z zewnątrz, otrzymuje 1000 zł tak zwanego kosiniakowego.

no support from outside family, receives 1000 zł of the so-called "kosiniakowe."

Osadzone w zakładach karnych nie dostają natomiast pieniędzy z programu Rodzina 800+.

Inmates in penitentiary facilities do not receive money from the Family 800+ program.

Dzieciom, które przebywają w zakładzie karnym przy swoich mamach,

Children who reside in the correctional facility with their mothers,

otaczająca je rzeczywistość nie wydaje się dziwna.

The surrounding reality does not seem strange.

Jednym z oczywistych powodów jest fakt, że są one zbyt małe,

One of the obvious reasons is the fact that they are too small,

by poddać swoje miejsce zamieszkania szczegółowej analizie.

to subject their place of residence to a detailed analysis.

Nie znają też innego domu, urodziły się w tej rzeczywistości.

They also do not know another home; they were born into this reality.

Ich pokoje niewiele różnią się od tego, co mogłyby mieć na zewnątrz.

Their rooms are not much different from what they could have outside.

Są zabawki, książki, kolorowe obrazki na ścianach.

There are toys, books, colorful pictures on the walls.

Funkcjonariusze służby więziennej nigdy nie pojawiają się w mundurach,

Prison service officers never appear in uniform.

a dla dzieci są ciociami lub wujkami.

and for children, they are aunties or uncles.

Matki mają w ciągu dnia nieograniczone możliwości wychodzenia z dziećmi na spacer,

Mothers have unlimited opportunities to take their children for walks during the day.

a przed budynkiem zarówno w Krzywańcu, jak i w Grudziądzu,

and in front of the building both in Krzywaniec and in Grudziądz,

znajduje się spory, ogrodzony plac zabaw, oddalony od miejsc,

there is a large, fenced playground, distant from places,

w których mogą się pojawiać więźniowie z innych sektorów.

in which prisoners from other sectors may appear.

W zakładzie karnym celebruje się urodziny każdego małego podopiecznego.

In the prison, the birthdays of every little ward are celebrated.

Dietetyk piecze tort. W Boże Narodzenie przychodzi Święty Mikołaj.

The dietitian bakes a cake. On Christmas, Santa Claus comes.

To wszystko po to, by pokazać mamom, że warto akcentować takie specjalne okazje.

It's all to show mothers that it's worthwhile to emphasize such special occasions.

Często się okazuje, że nasze skazane nie pamiętają ze swojego dzieciństwa świąt czy urodzin.

It often turns out that our convicts do not remember holidays or birthdays from their childhood.

Staramy się zachęcić, żeby budować nowe tradycje.

We are trying to encourage the building of new traditions.

Rytuały i tradycje są dla dzieci bardzo ważne.

Rituals and traditions are very important for children.

Świętowaniu towarzyszy zawsze dużo wzruszenia, także wśród kadry, podkreśla kapitan Kamińska.

The celebration is always accompanied by a lot of emotion, also among the staff, emphasizes Captain Kamińska.

Z okazji Dnia Matki i Dnia Dziecka co roku jest kolorowy piknik w ogrodzie.

On the occasion of Mother's Day and Children's Day, there is an colorful picnic in the garden every year.

Jest klaun, balony, malowanie buziek, pieczenie gofrów, zabawy sensoryczne dla maluszków.

There is a clown, balloons, face painting, waffle baking, sensory activities for toddlers.

W tym roku to penitencjarne matki,

This year, it is the penitentiary mothers,

przygotowały dla maluszków wyjątkowe przedstawienie.

They prepared a special performance for the little ones.

Od 27 lat wspiera nas ksiądz, który tego dnia odprawia mszę świętą w intencji matek.

For 27 years, a priest has been supporting us, who on this day celebrates a mass in intention of mothers.

Matki mogą też tego dnia ochrzcić dzieci, dodaje funkcjonariuszka.

Mothers can also baptize their children on this day, the officer adds.

Nierzadko dzieci wychodzą też poza teren zakładu karnego, zabierane przez opiekunów na spacery,

Children often leave the prison grounds as well, taken out by their guardians for walks.

wydarzenia kulturalne, jarmarki bożonarodzeniowe.

cultural events, Christmas markets.

Zakład karny w Krzywańcu na bieżąco relacjonuje wszystkie przedsięwzięcia na profilu na Facebooku.

The correctional facility in Krzywaniec regularly reports on all activities on its Facebook profile.

Dzieci nie są skazane tylko na swoje mamy.

Children are not solely destined for their mothers.

Spotykają się z bliskimi w sali widzeń, która wygląda jak uroczy kącik zabaw.

They meet with their loved ones in a visiting room that looks like a charming play area.

Maluchy mogą także wychodzić na przepustki z mamą albo spędzić weekend u babci.

The little ones can also go out on passes with their mom or spend the weekend at their grandma's.

Syn Magdy był w zeszłym roku kilka dni nad morzem, a Boże Narodzenie spędził u krewnych w Warszawie.

Magda's son spent a few days by the sea last year, and he spent Christmas with relatives in Warsaw.

Magda też była.

Magda was there too.

Wróciła z nadzieją, że czeka ją w życiu jeszcze wiele dobrego.

She returned with the hope that many good things still awaited her in life.

Funkcjonariusze pracujący na co dzień w domu matki i dziecka mają przeczucie, że penitencjarne matki mają paradoksalnie więcej możliwości działania i rozwoju w izolacji niż miałyby na wolności.

Officers working daily at the mother and child home have a feeling that imprisoned mothers paradoxically have more opportunities for action and development in isolation than they would have been free.

Wiele z tych kobiet pochodzi ze środowisk naznaczonych nałogami i przemocą.

Many of these women come from backgrounds marked by addiction and violence.

Ich dzieci mogłyby się w rodzinnym domu nie dowiedzieć, jak wygląda czysta pościel, książeczka z wierszykami albo trzeźwa i obecna mama.

Their children might not find out in their family home what clean bedding looks like, a book of poems, or a sober and present mother.

Taka kara to często dar od losu.

Such a punishment is often a gift from fate.

Staramy się ukierunkowywać uważność penitencjarnych matek.

We strive to guide the mindfulness of incarcerated mothers.

Sugerujemy, by prowadziły Dziennik Rozwoju Maluszka.

We suggest keeping a Baby Development Journal.

By mogły mu kiedyś o tym opowiedzieć.

So that they could tell him about it one day.

Współczesne macierzyństwo często dokumentowane jest smartfonem.

Contemporary motherhood is often documented with a smartphone.

Kręcimy filmiki, robimy zdjęcia.

We are making videos and taking photos.

Tu fotograf przyjeżdża kilka razy w roku, na przykład w święta.

The photographer comes several times a year, for example during the holidays.

Wtedy jest możliwość zrobienia zdjęcia.

Then there is a possibility to take a photo.

Ale nie mamy poczucia, że mamy czy dzieci coś tracą.

But we do not have the feeling that we or the children are losing anything.

Wręcz przeciwnie.

On the contrary.

Bo dzieci wychowują się bez ekranu, a matka nie ma tylu rozpraszaczy uwagi, co na wolności.

Because children grow up without a screen, and the mother has fewer distractions than when she is free.

Są w stanie się oddać temu dziecku w całości.

They are able to devote themselves entirely to that child.

Na czym oboje korzystają, podkreśla Elżbieta Kamińska.

Both benefit from it, emphasizes Elżbieta Kamińska.

Słowa funkcjonariuszki potwierdza Magda, która uważa, że bycie matką w więzieniu dało jej uważność, jak jej na wolności nie znała.

The words of the officer are confirmed by Magda, who believes that being a mother in prison has given her a mindfulness that she did not know when she was free.

Przy pierwszym dziecku chodziłam do szkoły.

With my first child, I was going to school.

Zajmowały się nim ciotki, babcia.

Aunts and grandma took care of him.

Nie spędzałam z synem tyle czasu.

I didn't spend that much time with my son.

Nie pamiętam, żebym celebrowała jego nowe umiejętności.

I don't remember celebrating his new skills.

Dziś wiem dokładnie, kiedy Adaś próbował pierwszych warzyw, kiedy stawiał pierwsze kroki, kiedy powiedział mama.

Today I know exactly when Adaś tried his first vegetables, when he took his first steps, when he said mama.

Każdego dnia obserwuję, jak robi się coraz bardziej samodzielny, więcej mówi, wylicza.

Every day I observe how he becomes increasingly independent, talks more, and counts.

Magda powiedziała mi, że choć od 21 lat jest matką, tak naprawdę macierzyństwo przeżywa po raz pierwszy.

Magda told me that even though she has been a mother for 21 years, she is experiencing motherhood for the first time.

Nie wiedziałam, czy po tylu latach poradzę sobie w ogóle z małym dzieckiem.

I didn’t know if after so many years I would be able to handle a small child at all.

Funkcjonariuszki bardzo mnie wsparły.

The officers really supported me.

Zaskoczyła mnie ta bliskość z dzieckiem.

I was surprised by the closeness with the child.

Jestem czuła. Cały czas je przytulam, całuję, czytamy razem książeczki i śpiewamy.

I am affectionate. I hug them, kiss them all the time, we read books together and sing.

Ja nie miałam takiego dzieciństwa i odebrałam tę możliwość mojemu pierwszemu synowi.

I did not have such a childhood, and I took that opportunity away from my first son.

Byłam bardziej wycofana i oziębła, wyznaję, nie kryjąc łez.

I was more withdrawn and cold, I confess, not hiding my tears.

Magda przyznaje, że macierzyństwo dało jej taką możliwość.

Magda admits that motherhood has given her that opportunity.

Dało jej siłę do pracy nad sobą i chęć do działania.

It gave her the strength to work on herself and the desire to take action.

Kobieta zaczęła pierwszy raz od lat robić plany.

The woman started making plans for the first time in years.

Pojawiły się nadzieje i marzenia.

Hopes and dreams have emerged.

38-latka jest świadoma, że po opuszczeniu zakładu karnego czekają jeszcze 18 miesięcy prac społecznych,

The 38-year-old is aware that after leaving the correctional facility, there are still 18 months of community service awaiting her.

które za inne występki nałożył jej sąd.

which the court imposed on her for other offenses.

To jest mój priorytet, żeby tego nie zaniedbać i więcej nie trafić do zakładu karnego.

It is my priority not to neglect this and not to end up in jail again.

Chcę, żeby Adaś czuł, że jestem odpowiedzialna.

I want Adaś to feel that I am responsible.

Żeby zawsze miał we mnie wsparcie.

So that he always has my support.

Pracuję na to każdego dnia.

I work for it every day.

Mój syn jest cudem, który uratował mnie i scalił naszą rodzinę, podkreśla.

My son is a miracle that saved me and brought our family together, he emphasizes.

Po wyjściu z więzienia Magda zamieszka u cioci.

After leaving prison, Magda will live with her aunt.

Mówi, że będzie chciała znaleźć pracę i zadbać o zęby, które doszczętnie zniszczył jej narkotykowy nauk.

She says she will want to find a job and take care of her teeth, which her drug addiction has completely destroyed.

Gdy mówi o przyszłości, używa słów stabilnie, bezpiecznie, razem.

When she talks about the future, she uses the words stable, safe, together.

Jak w seksmisji

Like in the Sexmission.

Kadra więzienna stara się, żeby warunki dla dzieci w zakładzie karnym były jak najbardziej domowe, zbliżone do tego, co na zewnątrz.

The prison staff strives to make the conditions for children in the correctional facility as homely as possible, similar to what is outside.

Trudno jednak normalnie określić świat, w którym nie ma mężczyzn, tatusiów.

However, it is difficult to normally define a world without men, fathers.

Mój ówczesny partner dostał o dwa lata większy wyrok.

My then-partner received a sentence that was two years longer.

Wysyłałam mu zdjęcia Adasia, pisaliśmy listy.

I sent him pictures of Adas, we wrote letters.

Ale dystans się zwiększał.

But the distance was increasing.

Nawet nie wiem, czy będzie chciał utrzymywać z naszym synkiem kontakt, jak wyjdzie.

I don't even know if he will want to keep in touch with our little son when he gets out.

Nie wiąże z tym dużych nadziei.

I don't have high hopes for this.

Powiedziała mi Magda i dodaje, że dwuipółletni Adaś widział swojego ojca na zdjęciu, ale o niego nie pyta.

Magda told me and adds that two-and-a-half-year-old Adaś saw his father in a photo, but he doesn't ask about him.

Koncept ojca jest mu obcy.

The concept of a father is foreign to him.

Wychowuje go przecież tylko matka i ciocie.

He is being raised only by his mother and aunts.

Myślę, że przyjdzie na to czas, żebym opowiedziała mu o jego ojcu więcej.

I think there will come a time for me to tell him more about his father.

Jak oboje będziemy na to gotowi, opowiem mu również prawdę o sobie.

When we are both ready for it, I will also tell him the truth about myself.

Chcę, żeby wiedział wszystko i żeby się tego dowiedział ode mnie, bo takie informacje z zewnątrz mogłyby go potwornie zranić, dodaje Magda.

I want him to know everything and to hear it from me because such information from outside could hurt him terribly, Magda adds.

Niestety rzeczywistość osadzonych matek i ich dzieci jest smutna.

Unfortunately, the reality of incarcerated mothers and their children is sad.

Ojców, którzy chcą uczestniczyć w życiu swoich dzieci jest niewielu, może około 10%.

There are few fathers who want to participate in their children's lives, maybe around 10%.

Ale część z nich niestety też odbywa kary w więzieniu.

But some of them unfortunately are also serving sentences in prison.

Więc ich wsparcie jest ograniczone do listów czy kontaktów przez Skype'a.

So their support is limited to letters or contacts via Skype.

Raczej nie utrzymują relacji.

They rather do not maintain relationships.

Nierzadko są w toku sprawy o ustalenie ojcowstwa, bo panowie nie uznają dzieci.

It is not uncommon for paternity cases to be ongoing, as men do not acknowledge their children.

Nie poczuwają się do odpowiedzialności, zauważa kapitan Kamińska.

They do not feel responsible, Captain Kamińska observes.

W 2023 roku, w ramach pracy doktorskiej z psychologii, Kamińska przeprowadziła na osadzonych w Grudziądzu badania,

In 2023, as part of her doctoral work in psychology, Kamińska conducted studies on inmates in Grudziądz.

w których udokumentowała wpływ macierzyństwa na życiowe postawy kobiet,

in which she documented the impact of motherhood on women's life attitudes,

pozbawionych wolności.

deprived of freedom.

Nikt inny wcześniej tego procesu nie zgłębiał.

No one else has delved into this process before.

Jedną z hipotez była próba odpowiedzi na pytanie, czy urodzenie, a następnie wychowywanie dziecka

One of the hypotheses was an attempt to answer the question of whether giving birth and then raising a child

w warunkach izolacji penitencjarnej, wpływa na zmianę preferencji wartości przez ich matki.

In the conditions of penitentiary isolation, it affects the change of value preferences by their mothers.

Z moich badań wynika, że zmiany są zdecydowanie na plus.

My research shows that the changes are definitely for the better.

Badanym przeze mnie matkom osadzonym z dziećmi zdecydowanie spadła potrzeba realizacji własnych potrzeb.

The mothers I studied, who are incarcerated with their children, have definitely experienced a decrease in the need to fulfill their own needs.

Miały natomiast większe poczucie sukcesu związane z inwestowaniem w rozwój maluszka.

They, on the other hand, had a greater sense of success related to investing in the child's development.

Miały też większe poczucie własnej sprawczości i ważności w świecie.

They also had a greater sense of their own agency and importance in the world.

Wzrastał w nich także poziom życzliwości i troskliwości nie tylko dla dziecka, również dla innych.

Their level of kindness and caring grew not only for the child but also for others.

Wynik nie był w żaden sposób skorelowany z charakterem popełnionego przestępstwa, zauważyła Elżbieta Kamińska.

The result was not correlated in any way with the nature of the crime committed, noted Elżbieta Kamińska.

Osadzonym matkom wyraźnie bardziej zależy na pielęgnowaniu tradycji,

Inmates' mothers clearly care more about nurturing tradition,

na poczuciu bezpieczeństwa i częściej deklarują chęć podporządkowania się regułom społecznym.

on the feeling of safety and more often declare a willingness to adhere to social rules.

Psycholog próbowała z badanymi szukać odpowiedzi na pytanie o sens ich życia.

The psychologist tried to help the subjects search for answers to the question about the meaning of their lives.

Więzienne macierzyństwo, współwystępujące często z innymi problemami,

Prison motherhood, often co-occurring with other issues,

może stać się dla kobiety bodźcem do poszukiwania i doświadczania sensu.

It can become a stimulus for a woman to search for and experience meaning.

Przeprowadzone analizy pozwalają wysnuć wniosek, że kobiety odbywające karę pozbawienia wolności z dziećmi

The conducted analyses allow us to draw the conclusion that women serving a prison sentence with children...

doświadczają zmiany sensu życia. Okazuje się, że mają także wyższe poczucie celu życiowego

They experience a change in the meaning of life. It turns out that they also have a higher sense of life purpose.

niż statystyczna Polka na wolności. Chętnie ukierunkowują się na przyszłość.

than the average Polish woman on the loose. They are eager to focus on the future.

Wiedzą, czego chcą dla siebie i swoich dzieci, dodała kapitan Kamińska.

They know what they want for themselves and their children, added Captain Kamińska.

Większość kobiet mądrze korzysta z możliwości, jakie dostały w więzieniu.

Most women wisely take advantage of the opportunities they receive in prison.

Rozkwita i czuje wdzięczność do kadry, która umożliwiła im zbudowanie wewnętrznej siły od podstaw.

They are blooming and feel gratitude towards the staff that enabled them to build inner strength from scratch.

Zdarza się, że matki później się odzywają, przesyłają zdjęcia z dziećmi albo kartki z wakacji

Sometimes mothers get in touch later, sending photos with their children or postcards from vacations.

i piszą, wszystko jest u mnie okej, radzę sobie. Zdarza się, że przesyłają paczki z ubrankami po swoich dzieciach,

And they write, everything is okay with me, I'm managing. Sometimes they send packages with clothes from their children.

bo mogą się przydać innym dziewczynom. Widać, że czują się z nami związane.

because they might be useful to other girls. It's clear that they feel connected to us.

Trudno tego nie zrozumieć, w końcu to my jesteśmy przy nich w najważniejszych momentach ich życia,

It's hard not to understand this, after all, we are with them in the most important moments of their lives.

zauważa rzeczniczka więzienia w Grudziądzu i dodaje, że praca w grudziądzu

the spokesperson for the prison in Grudziądz notes and adds that work in Grudziądz

i praca w tym miejscu to dar od losu. Więzienia zwykle nie pachną świeżym praniem,

and working in this place is a gift from fate. Prisons usually do not smell like fresh laundry,

nie są kolorowe, nie słychać w nich śmiechu dzieci, a tu rozwija się nowe życie i nadzieja.

They are not colorful, there is no sound of children's laughter in them, and here new life and hope are developing.

Zależy nam, by włożyć tym maluszkom do bagażu doświadczeń wszystko co najlepsze,

We care about giving these little ones the best experiences to pack in their bags.

mimo że są to doświadczenia w więzieniu. To nasz nadrzędny cel, podkreśla.

Although these are experiences in prison, it emphasizes that this is our overarching goal.

Dom dla matki i dziecka w Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu

Home for mother and child in Prison No. 1 in Grudziądz.

istnieje od 1949 roku. Od tego czasu ponad 5000 kobiet urodziło dzieci w izolacji.

It has existed since 1949. Since then, over 5000 women have given birth in isolation.

Toteż jedyny w kraju więzienny oddział ginekologiczno-położniczy.

Therefore, the only prison gynecological-obstetric department in the country.

Tylko w ubiegłym roku Grudziądz przyjął 93 kobiety w ciąży. Połowa z nich urodziła za kratami.

Only last year, Grudziądz accepted 93 pregnant women. Half of them gave birth behind bars.

Dwie zrzekły się swoich praw rodzicielskich. Były to dzieci z gwałtów.

Two renounced their parental rights. They were children of rape.

Czytał Mariusz Bonaszewski.

Mariusz Bonaszewski read.