Hodowla owiec na mniejszą skalę, hodowla ekstensywna, owce pastwiskowe

Cześć, nazywam się Zuza, witam na kolejnym spotkaniu regeneratywnym.

Hi, my name is Zuza, welcome to another regenerative meeting.

Dzisiaj będziemy rozmawiać o owcach, to będzie druga część naszego spotkania.

Today we will talk about sheep, this will be the second part of our meeting.

W zeszłym, znaczy dwa tygodnie temu, na poprzednim spotkaniu rozmawialiśmy głównie z Sylwestrem.

Two weeks ago, at the previous meeting, we mainly talked with Sylwester.

Sylwester jest tutaj z nami też, więc będziemy mogli też jego podpytać o pewne rzeczy,

Sylvester is here with us too, so we can also ask him about certain things.

które być może zostały niedopowiedziane ostatnio.

which may have been left unsaid recently.

Ale dzisiaj zrobimy bardziej standardową formę.

But today we will do a more standard form.

Udało mi się zaprosić kilka osób, które mają owce,

I managed to invite a few people who have sheep.

więc mam nadzieję, że będzie bardzo ciekawa rozmowa.

So I hope it will be a very interesting conversation.

Chciałabym to zrobić tak, że będę zarzucać tematy, będę mówić jak ja to robię,

I would like to do it in a way that I will throw out topics, I will say how I do it,

żeby wam dać taką bazę do rozmowy i potem bym chciała, żebyście się włączali,

to give you a basis for conversation and then I would like you to get involved,

żeby mówić czy wy robicie podobnie, czy robicie inaczej,

to say whether you do it similarly or if you do it differently,

żeby dać znać jak to u was wygląda.

to let us know how it looks on your end.

I jak nie będziecie chcieli się odzywać, to będę was do odpowiedzi tutaj wyciągać bardziej konkretnie.

And if you don't want to speak up, I will pull you here to respond more specifically.

Pamiętajcie, że nasz podcast jest nie tylko na YouTubie,

Remember that our podcast is not only on YouTube,

jest też na wszystkich platformach streamingowych.

It's also on all streaming platforms.

Na Spotify, na Apple Podcast, na Google Podcast i powinien być wszędzie indziej.

On Spotify, on Apple Podcast, on Google Podcast, and it should be everywhere else.

Jeśli nas nie ma, to po prostu dajcie mi znać.

If we're not there, just let me know.

To tam dodam, bo być może gdzieś o czymś nie wiem.

So I'll add it there, because perhaps there's something I don't know about.

Wiem, że na YouTubie pojawiły się jakieś straszne reklamy

I know that some terrible ads have appeared on YouTube.

i niektórym jest bardzo ciężko słuchać tych wykładów,

and for some, it is very hard to listen to these lectures,

więc tym bardziej odsyłam do tych innych platform podcastowych,

so I refer even more to those other podcast platforms,

bo powinno być lepiej, na tamtych reklam nie ma.

because it should be better, there are no ads on those.

Słuchajcie, nie będę wyciągać wszystkich tutaj do odpowiedzi naraz.

Listen, I won't pull everyone here for an answer at once.

Będę podpytywać pojedynczo,

I will ask individually.

bo potem w notatkach do odcinka znajdziecie kontakty do wszystkich ludzi,

because then in the episode notes you will find contacts for all the people,

którzy brali udział w dyskusji i to chyba tyle.

who participated in the discussion and that's probably it.

Zacznijmy już.

Let's get started.

Dobra, więc jak część z was pewnie wie, ja mam owcę już trzeci rok.

Okay, so as some of you probably know, I have a sheep for the third year now.

W pierwszym roku kupiliśmy pięć owiec kameruńskich,

In the first year, we bought five Cameroon sheep.

a rok później niechcący przejęliśmy stado 30 matek z jagniętami.

A year later, we accidentally took over a herd of 30 mothers with lambs.

I od tego tak naprawdę się zaczęła taka bardzo konkretna regeneracja gleby.

And that's really where a very concrete soil regeneration began.

I od tego się zaczęły nasze doświadczenia.

And that is where our experiences began.

W tym roku pierwszy raz udało nam się zrobić wykoty takie bardzo sensownie,

This year we managed to have the births in a very sensible way for the first time.

jakby w jednym czasie.

as if at one time.

Ta sezonowość wykotów u nas się udała, ale to o tym trochę później.

This seasonality of the spawn has worked out for us, but I will talk about that a little later.

Pierwszy temat, który chciałam podjąć, to żywienie owiec.

The first topic I wanted to address is the nutrition of sheep.

My mamy dość specyficzne żywienie, bardzo ekstensywne żywienie.

We have quite a specific diet, a very extensive diet.

Cześć Sebastian.

Hi Sebastian.

I to, co my robimy, my żywimy nasze owce tylko pastwiskiem,

And what we do is we feed our sheep only with pasture,

w sezonie pastwiskowym, czyli od maja do mniej więcej grudnia.

in the grazing season, which is from May to roughly December.

I od grudnia zaczynamy karmić owce sianem i to jest jedyne, co one dostają,

And starting in December, we begin to feed the sheep hay, and that is all that they receive.

poza suplementami, o których będziemy mówić później.

besides the supplements that we will talk about later.

To jest cała ich pasza, w związku z tym nasze owce są dosyć drobne.

This is all their feed, which is why our sheep are quite small.

Ja zaczęłam od owiec kameruńskich.

I started with Cameroon sheep.

I domieszujemy teraz tam trochę większe rasy,

And now we will mix in some larger breeds there.

ale będziemy powiększać masę tych matek tylko do momentu,

but we will increase the mass of these mothers only until the moment,

kiedy jakby przestaną sobie radzić na samej trawie,

when they seem to stop coping on the grass itself,

bo one nie mogą być zbyt duże, jeśli są na samej trawie.

because they cannot be too big if they are on the grass itself.

No i ciekawa jestem, jak to u was wygląda.

Well, I'm curious to see how it looks on your side.

Sebastian, ty nie byłeś i pewnie część z was jeszcze się dołączyła później.

Sebastian, you weren't there, and probably some of you joined later.

Dawajcie znać po kolei, możecie się po prostu wcinać albo podnosić łapkę,

Let us know one by one, you can just jump in or raise your hand.

jak to u was wygląda inaczej.

How does it look different for you?

Jeżeli ktoś robi dokładnie tak samo, no to albo po prostu może tak powiedzieć,

If someone does exactly the same, then they can simply say that.

albo może nic nie mówić w tą stronę.

or maybe say nothing in that direction.

Tym razem to zrobimy.

This time we will do it.

Sebastian, to ty powiedz coś o swoich owcach.

Sebastian, you tell us something about your sheep.

I powiedz, jakie masz owce, bo jesteś na kamerze.

And tell me what sheep you have, because you are on camera.

Dobrze, tak.

Okay, yes.

Ja przyzwyczajony do tego, żeby się tutaj pokazywać.

I am used to showing up here.

Witam was serdecznie, dobry wieczór.

Hello you all, good evening.

Ja owiec nie mam dużo, ale mam różne jakieś zaskakujące,

I don't have many sheep, but I have some surprising ones.

bo mam oprócz takich naszych na przykład wrzosówek,

because I have, besides our heathers, for example,

mam też Brillenschafe, Herdwicki i Wensleydaye,

I also have Brillenschafe, Herdwicki, and Wensleydales.

czyli rasy angielskie, więc taki szpagat między wzrostem wrzosówki,

so English breeds, so a kind of split between the height of the heather,

a na przykład Wensleydaye jak dorosną, to owce do 140 kilo dorostają,

For example, in Wensleydale, when they grow up, the sheep can reach up to 140 kilos.

więc to jest po prostu inny gabaryt.

So it's just a different size.

A to nie krowy są?

Aren't those cows?

Dzisiaj nie, wczoraj zauważyłem taką sytuację,

Not today, I noticed that situation yesterday.

że właśnie wrzosówka się okociła i taki mały maluch tygodniowy stanął obok tej

that the heather hen just gave birth and such a little week-old cub stood next to her

i on właściwie jakby tak stanął na tylnik, to by do kolana nie sięgał.

And if he actually stood on his back legs, he wouldn’t reach the knee.

Ale też jest inna waga jagniąt, bo na przykład po tych większych owcach

But there is also a different weight of the lambs, because for example, after those larger sheep.

jagnięta są, cześć Piotrek, koło 5-6 kilo, a z kolei te małe są koło 2 kilo.

The lambs weigh around 5-6 kilos, and the smaller ones are about 2 kilos.

Więc myślę, że to też wpływa jakoś tak niejednorodnie.

So I think that this also has an uneven impact in some way.

Natomiast jeżeli chodzi o żywienie, no ja tych owiec mam 20,

As for feeding, I have 20 sheep.

20 kilka w porywach, więc nazwijmy w sezonie,

20 some in bursts, so let's call it in season,

jeżeli jest taka możliwość, to one są wypasane, też są na sianie,

if there is such a possibility, they are grazed, they are also on hay,

natomiast w międzyczasie one dostają też owiec i wysłodki buraczane,

meanwhile, they also receive sheep and sugar beet pulp,

niemelasowane, namaczane, ale zwykle to w takim okresie zimowym,

not rinsed, soaked, but usually during such a winter period,

w tym okresie takich chłodniejszych, czy tam laktacje,

in this period of cooler temperatures, or lactations,

bo one też pobudzają laktacje.

because they also stimulate lactation.

A ile dajesz owca na sztukę?

How much do you give for a sheep per piece?

Bo to różne są wiatry.

Because the winds are different.

Jakie są wielkości tych owiec, więc nie wiem, jak ty to tam liczysz?

What are the sizes of those sheep, so I don't know how you calculate that?

Taki nieduży garnuszek, znaczy taki garnek na ziemniaki,

A small pot, meaning a pot for potatoes,

4 garnki na 20 owiec, więc to właściwie tak jakby gotować obiad

4 pots for 20 sheep, so it's actually like cooking dinner.

dla 3-4 osobowej rodziny ziemniaki, to takie daję 4,

For a family of 3-4 people, I give 4 potatoes.

bo mam to opatentowane, a z kolei wysłodki na te 20 sztuk daję,

because I have it patented, and on the other hand, I'm giving sweeteners for those 20 pieces,

jak są takie kilogramowe serki, ser na sernik, to 2 pudełka,

if there are those kilogram cheeses, cheese for cheesecake, then 2 boxes,

2 takie pudełeczka namaczam.

I am soaking 2 such little boxes.

Okej, a jakie to są wysłodki?

Okay, and what are the sweeteners?

Buraczane, niemelasowane.

Beetroot, unpeeled.

Okej, sorry.

Okay, sorry.

I generalnie do tego oczywiście, czy suplementacja,

And generally speaking, of course, whether supplementation,

ale to już później możemy wspomnieć, czy do wody, czy do lizawek,

but we can mention that later, whether to the water or to the lickers,

ale generalnie żadnych nigdy nie miałem doświadczeń,

but generally I have never had any experiences.

typu jakieś kiszonki, lucerny, czy inne jakieś czasami.

like some pickles, alfalfa, or something else sometimes.

Kiedyś trochę skarmiałem takim marchwią, na przykład gdzieś kupiłem,

Once I fed a bit with such carrots, for example, I bought somewhere.

ale generalnie raczej bliżej zuza tej prostoty,

but generally Zuza is closer to that simplicity.

niż że dostają dwugwiazdkową mishlę, karmę na zasadzie,

than that they receive a two-star Michelin, food on the basis of,

że tam jest, jedzą i tam jest nuta trawy cytrynowej w beszamelu i tak dalej.

that there is, they eat and there is a hint of lemongrass in the béchamel and so on.

Tak jest.

That's right.

To tyle ode mnie.

That's all from me.

Ale te bardziej treściwe rzeczy to tylko w zimę,

But those more substantial things are only in winter.

czy w lecie trochę też dajesz tego owsa i tak dalej?

Do you give some oats and so on in the summer as well?

W lecie raczej nie.

Not likely in the summer.

Generalnie owies to jest taka jesień, zima, wiosna,

Generally, oats are like autumn, winter, spring,

a z kolei wysłodki to jest taki okres zimowy.

And on the other hand, "wysłodki" is a kind of winter period.

A herdwików, tak dodam, jeszcze tych ras angielskich się uczę,

As for the Herdwiks, I should add that I am still learning about those English breeds.

bo takim dla mnie też odkryciem po konsultacjach zachodnich było to,

because such a discovery for me after consultations with the West was that,

że to są owce, które lubią miedź.

that these are sheep that like copper.

Tak, dobrze?

Yes, okay?

Jak są lizawki, miedź.

How are the lollipops, copper?

Nie miedź, tylko miedzi.

Not copper, but of copper.

Miedzi, miedzi, tak, tak.

Copper, copper, yes, yes.

Generalnie jak są na forach pytania jaka lizawka i tak dalej,

Generally, when there are questions on forums about what lick block and so on,

to że nie, a ja się dowiedziałem, że one właśnie tak

That it's not, and I've found out that they actually are like that.

i czy w Holandii, w Belgii, czy w Anglii one są dodatkowo,

And whether in the Netherlands, in Belgium, or in England, they are additional,

na przykład jest mieszana karma kozia z owczą czy bydło też,

for example, there is mixed goat and sheep feed, or cattle too,

ale to już nie tak, musiałbym się dopytać,

but it's not the same anymore, I would have to ask again,

żeby uzyskać pewne poziomy, które są dla tych ras.

to achieve certain levels that are specific to these breeds.

Super, to my jeszcze o tych...

Great, so we still have to talk about those...

Tak i to jest dla mnie takie nowe,

Yes, and this is so new to me,

bo generalnie zwyczajony do tej wykładni nazwijmy naszej słowiańskiej,

because generally accustomed to this interpretation, let's call it our Slavic one,

a ta taka anglosaska okazało się, że oni jednak,

and this Anglo-Saxon one turned out that they actually,

one te owce jednak mają trochę, pomimo tej pierwotności,

but they do have some sheep, despite this primitiveness,

bo one tam w górach są w totalnej dziczy na tych,

because they are out in the total wilderness in those mountains,

na pograniczu Anglii i Szkocji,

on the border of England and Scotland,

to generalnie niech się z nimi nie pieści,

generally, don't coddle them.

ale jednocześnie temat miedzi na przykład też później

but at the same time the topic of copper, for example, later too

w kontynentalnej hodowli jest ważny,

in continental breeding it is important,

bo to właśnie czy Anglicy, czy Francuzi, czy Holendrzy,

because it is precisely whether the English, the French, or the Dutch,

czy też Niemcy jakby dowiedzieli się,

or if the Germans somehow found out,

że potrzeba to jakby włączać,

that the need is like turning it on,

a temat miedzi jest raczej takim totalnie wyjątkowy,

The topic of copper is rather a completely unique one.

bo okazuje się, że nawet szukanie bolusów, niebolusów,

because it turns out that even looking for boluses, non-boluses,

z tym to się okazuje, że w Polsce to jest po prostu niemożliwe.

It turns out that in Poland this is simply impossible.

W ogóle miedź to jest ciekawy temat,

Copper is an interesting topic at all,

ja też kiedyś czytałam o tym,

I also read about it once.

ale to może zostawmy ten temat na tą suplementację,

but let's leave that topic for the supplementation,

żeby potem nie skakać tak po tematach,

so that you don't jump around topics like that later,

którzy ci mogą tego na pewno...

who can definitely do that for you...

Tak, to tyle u mnie,

Yes, that's all from my side.

ale generalnie powiedziałbym z owcami jak z samochodem,

but generally I would say that with sheep it's like with a car,

tyle ile wlejesz, tyle pali,

As much as you pour, that's how much it consumes.

ile wsypiesz, tyle zjedzą.

You will eat as much as you put in.

Dokładnie.

Exactly.

Złotą myślą.

A golden thought.

A pastwisk masz dużo na te 20 sztuk?

Do you have enough pasture for those 20 head?

Nie mam dużo właśnie,

I don't have much right now,

bo generalnie ja mam około hektara

Because generally I have about one hectare.

i generalnie to jest tak, że szybko się kończy,

And generally, it goes by quickly.

więc generalnie siano to jest powód,

so basically the hay is the reason,

za który mnie najpierw żona,

for which my wife first,

a później inni będą ścigać najpierw za wydatki,

and later others will pursue them first for the expenses,

a później za długi.

and later for too long.

Ojejku.

Oh dear.

A macie tam w okolicy jakieś nieużytki,

Do you have any wastelands in the area?

żeby tam po sąsiadach wypasać,

to graze over at the neighbors' place,

czy nie tak bardzo?

Is it not that important?

Temat generalnie do rozpoznania.

The topic is generally to be recognized.

Okej, okej.

Okay, okay.

No dobra.

Alright.

Piotrek, może ty powiesz teraz coś,

Piotrek, maybe you can say something now.

bo też jesteś w kamerze,

because you are also on camera,

więc tutaj rzucasz się...

so here you throw yourself...

Piotrek, Piotrek.

Piotrek, Piotrek.

No ja tak ostatnio, żeśmy tam rozmawiali,

Well, I was just saying that we talked there recently,

no to po prostu ja dalej z tymi Nolanami

Well, I just continue with those Nolans.

tam mam 24 sztuki mapki.

I have 24 pieces of the map there.

U mnie tak samo,

Same here,

no na chwilę,

well for a moment,

nie wiem ile obecną są w oborze,

I don't know how many are currently in the barn.

ale no przez lato od maja,

but well, since the summer from May,

staram się tak w maju,

I'm trying to do that in May.

bo u nas w górach,

because in our mountains,

no to tak ta zima trochę trzyma.

Well, yes, this winter is holding on a bit.

W maju,

In May,

przeważnie na początek maja wychodzą na zewnątrz,

usually at the beginning of May they go outside,

mają tam taką szopkę,

they have a little shed there,

no i też całorocznie do tego listopada,

well, and also year-round until this November,

koniec października,

end of October,

w zależności jak pogoda,

depending on the weather,

no to przebywają na pastwiskach.

So they are staying in the pastures.

Do obórki zamykam,

I am closing the barn.

no bo ja jestem tak położony blisko krzaków,

because I am located so close to the bushes,

blisko lasu,

near the forest,

więc tutaj z tymi wilkami też jest problem,

so here with these wolves there is also a problem,

więc muszę mieć oborę,

so I need to have a barn,

którą taką letnią,

which such summer,

taką po prostu przewiewną,

just so airy,

ale po prostu to nie jest obora zimowa,

but it's just not a winter barn,

ale muszą być zamykane codziennie.

but they must be closed every day.

No i przez,

Well, through,

przez lato,

through summer,

no to powiem szczerze,

well, I will be honest,

że nie zostają żadnych tam jakichś takich suplementów

that there are no supplements left there or anything like that

i no tak jak tutaj Sebastian mówił,

And just as Sebastian said here,

u mnie też tylko trawa,

I only have grass too.

tylko trawa,

only grass,

bo nieużytków też jest dużo,

because there is a lot of wasteland too,

więc tutaj u mnie nie ma problemu z trawą,

So here with me, there is no problem with grass.

bo u nas tutaj w mojej miejscowości,

because here in my town,

to praktycznie na jednej,

it's practically on one,

na jednej ręce policzy gospodarzy,

he will count the hosts on one hand,

takich gospodarzy.

such hosts.

No tam jest,

Well, it's there,

ktoś tam krowy chowa,

someone is raising cows there,

ktoś tam koniki,

someone there with little horses,

owieczkami z taką niedużą ilością,

with a small number of lambs,

no a w zimie,

Well, in winter,

no jak,

Well, how,

jak już teraz,

as it is now,

jak wchodzą tam w listopadzie do tej obory,

how they enter that barn in November,

no to,

well, then,

no to ja tam pasz,

Well, I won't go there.

no to jest ten,

well, this is it,

pszenica,

wheat,

owiec i jęczmień.

sheep and barley.

Staram się to śrutować w proporcjach praktycznie wszystkiego porówno

I try to grind it in equal proportions of practically everything.

i mieszam,

and I mix,

no i tam jakieś witaminy,

well, there are some vitamins there,

które tam mam,

which I have there,

znaczy no które,

means well which,

no kupuję tam takie witaminy po prostu z firmy tam,

Well, I just buy those vitamins from a company there.

nie wiem,

I don't know,

czy mogę zareklamować,

Can I make a complaint?

czy nie.

or not.

No reklamuj wszystko,

Don't advertise everything,

ja kupuję przez,

I buy through,

ja kupuję tego kalweta takiego,

I am buying this type of calvados.

nie,

no,

no to wszystkie te witaminki,

well, all those vitamins,

które tam są,

which are there,

no i zakupuję,

well, I am buying,

zakupuję,

I am purchasing.

zakupuję po prostu jeszcze buraki pastewne,

I'm just buying some fodder beets.

które przepuszczam przez taką maszynę i to skarmiam,

which I pass through such a machine and feed it,

no i u mnie jest siano,

Well, I have hay too.

pierwszy pokos,

first cut,

drugi pokos

second mowing

i,

I,

i od jakiegoś czasu,

and for some time now,

od dwóch,

from two,

trzech lat,

three years,

stosuję siano kiszonkę,

I use hay silage,

ale siano kiszonkę nie stricte kiszonkę,

but hay is silage, not strictly silage,

tylko to jest takie suszone siano,

it's just that it's such dried hay,

po prostu,

just,

niedosknięte,

unfulfilled,

owijam to niby we folię,

I'm wrapping this supposedly in foil,

ale to jest siano,

but this is hay,

które jest tam,

which is there,

no jest już praktycznie niedosknięte,

well, it is practically not done yet,

ale,

but,

ale nie mokre,

but not wet,

nie,

no,

także to nie śmierdzi tak jak kiszonka,

so it doesn't smell like sauerkraut.

czy coś,

is there something,

tylko nie zawiera tam jakiejś tej wilgoci wielkiej,

just don't let there be some big moisture in there,

nic,

nothing,

to jest takie zielone sianko,

it's such green hay,

które,

which,

które tam niczym nie,

which there is nothing like,

nie ten,

not this one,

bo tam słyszałem,

because I heard there,

że niby tej kiszonki,

that supposedly this sauerkraut,

żeby nie dawać,

not to give,

że to,

that it,

że ten,

that this,

no to u mnie w ten sposób po prostu,

Well, that's just how it is with me.

po prostu,

simply,

po prostu tak skarmiam,

I just feed like that,

no też nie mam tego nie wiadomo ile,

Well, I don't have that much either.

tak jak mówię,

just like I said,

więc dla mnie to,

so for me it,

to,

to,

to wystarczająco,

it's enough,

a przez lato,

and during the summer,

jeżeli mam te wykoty,

if I have these births,

bo też się mi zdarzają,

because they also happen to me,

jak tryk chodzi,

how the goat walks,

teraz ostatnio,

now lately,

coś przez,

something through,

przez ostatnie dwa lata,

for the last two years,

zdarzają się mi po prostu te wykoty,

I simply have these outbursts.

też tak nieregulalnie,

also so irregularly,

po prostu mam parę sztuk,

I just have a few pieces.

parę matek,

a few mothers,

które,

which,

które tam mam już dokładnie sześć matek,

which I already have exactly six mothers there,

które co roku od trzech,

which for three years now,

czterech lat,

four years,

systematycznie wykacają mi się dwa razy w roku,

I systematically get my hair cut twice a year.

w ciągu dwunastu miesięcy wykacają mi się dwa razy,

In twelve months, I will get used to it twice.

więc o te matki szczególnie dbam,

so I particularly take care of those mothers,

przez lato,

throughout the summer,

po prostu jeśli są młode,

just if they are young,

staram się je oddzielić,

I’m trying to separate them,

i po prostu,

and just,

no dokarmiam je tamtym owsem przez lato,

I feed them with that sheep over the summer,

no bo,

because,

żeby po prostu się nie,

to simply not,

nie,

no,

nie po prostu nie wyniszczyły,

no, they simply did not annihilate,

tak,

yes,

bo jednak dwa razy do roku,

because after all, twice a year,

to w tym roku też będę musiał oddzielić je od tryków,

This year I will also have to separate them from the kids.

bo teraz miałem młode,

because I just had young ones,

i nie będę chciał,

and I will not want to,

żeby już miałem do czynienia dopiero na jesień z trykami,

so that I would only have to deal with the rams in the fall,

bo po prostu to,

because simply it,

to też nie jest nic dobrego.

that's not good either.

Tak,

Yes,

ja też zaczęłam,

I also started.

z tego powodu ja też oddzielam tryka,

For this reason, I also separate the tryka.

bo też mam takie matki,

because I also have such mothers,

bo w ogóle te owce szerszne są asezonalne,

because these hornets are aseasonal at all,

ja je zajmuję co 18 dni cały czas,

I occupy her every 18 days all the time.

więc rzeczywiście i znam jednego hodowcę,

So indeed, I know one breeder.

co ma Barbadosy,

what does Barbados have,

i on też właśnie ma wykoty dwa razy do roku,

and he also has births twice a year,

praktycznie wszystkie matki,

practically all mothers,

ale właśnie łoży kupę kasy na te pasze,

but he is spending a lot of money on those feeds,

żeby,

to,

i one super wyglądają,

and they look super,

bo to się mówi,

because that's what they say,

że to wyniszczy owce,

that it will decimate the sheep,

i one nie mogą,

and they cannot,

bo to jest niehumanitarne.

because it is inhumane.

Nie, wyglądają fajnie,

No, they look cool.

tylko,

only,

że trzeba zadbać,

that we need to take care,

trzeba zadbać,

one must take care

że po prostu jakby były,

that it's just as if they were,

jakby były tak cały sezon,

if they were like that the whole season,

nawet lato,

even summer,

zima,

winter,

że po prostu są na zwykłym sianie,

that they are simply on ordinary hay,

no to niby to są owce mięsne,

well, supposedly these are meat sheep,

ale,

but,

ale po prostu,

but simply,

no to już tak się wyeksploatują po prostu,

well, they will just wear themselves out like that,

i też to dla nich,

and also that for them,

żeby trochę dychnęły,

to let them breathe a little,

wiesz,

you know,

od tej,

from this,

od tej rói,

from this swarm,

ale to,

but that,

co dziwne,

strangely,

to jak Ci mówię Zuzia,

So, as I tell you, Zuza,

że tylko mam sześć takich matek,

that I only have six such mothers,

które,

which,

które po prostu mi co roku dwa razy,

which simply does it to me twice a year,

dwa razy się wykacają,

they get kicked out twice,

a reszta nie,

the rest not.

reszta po prostu przychodzi jesień,

the rest just comes autumn,

mają róję,

they have scabies,

i,

I,

zaczynać małymi porcjami, dlatego żeby nie od razu tak powiedzmy byliśmy na sianie, wrzucamy balota, kiszonki no i owce niech sobie radzą, bo to na pewno rano znajdziemy po prostu jakąś padłą sztukę, to musi być po prostu wszystko tak naprawdę delikatne przejście.

Start with small portions so that we’re not immediately overloaded; we throw in a bale, some silage, and let the sheep manage because we’ll surely find a dead animal in the morning. It really needs to be a gentle transition.

Tak, tak, dobrze, bo tutaj masz rację, bo po prostu u mnie właśnie jest na takiej zasadzie, że też nie zostawają, że co dzień, bo ja tam chodzę do owiec w oborze dwa razy dziennie, rano i na wieczór, po południu, no rano i po południu, więc po prostu ja też im na zmianę.

Yes, yes, that's right, because you're right here, because it’s just that for me it works this way that they also don't stay, that every day, because I go to the sheep in the barn twice a day, in the morning and in the evening, well, in the morning and in the afternoon, so I simply take turns with them too.

Jeśli rano miały założone daną na przykład tą ala siano-kiszonkę, czy chociaż to nie jest siano-kiszonka, ale to tak nazywamy, bo owinięte we folię, to właśnie na wieczór jest same siano, suche siano, więc tutaj też tak staram się właśnie,

If in the morning they had a certain type of something like this hay-silage, even though it’s not really hay-silage, but we call it that because it’s wrapped in foil, then by the evening it's just hay, dry hay, so I’m trying to do the same here.

tak jak on tutaj, ty kolega mówi, że po prostu, żeby to, no trzeba to mądrze, no i musi być wysokiej jakości, żeby tam nie było jakiejś takiego gorszej jakości siana, no i żeby uważać na te wszystkie takie jakieś pleśnie, czy cokolwiek, jakby się gdzieś to pojawiło.

Just like he says here, you know, my friend says that you just have to be smart about it, and it has to be high quality, so there shouldn't be any lower quality hay, and you should be careful about any mold or anything if it appears somewhere.

No trzeba to tak mądrze porobić, te baloty muszą być porządnie zrobione dla owiec.

Well, it needs to be done wisely; these bales must be properly made for the sheep.

Tak, tak, dokładnie.

Yes, yes, exactly.

A Sylwester, czy ty się orientujesz, bo ja z ciekawości w sumie nie doszukałam się żadnych informacji, jak to jest z tymi beztlenowcami, co to wszyscy szczepią?

Sylwester, do you have any idea, because out of curiosity I couldn't find any information about those anaerobic bacteria that everyone is vaccinating against?

Na beztlenowce, co są w tym przewodzie pokarmowym u owiec, coś, że te owce zaczynają chudnąć, tu nie chodzi o ten, że jest tylko przez te wszystkie inne beztlenowce.

Regarding the anaerobes that are in the digestive tract of sheep, something causes these sheep to start losing weight; it's not just because of all the other anaerobes.

Czy to jest tak, że one też są właśnie z tych kiszonek?

Is it true that they are also from those fermented foods?

Bo właściwie jak ci ludzie, co tam trzymają na pastwiskach, to chyba jest mniejsze ryzyko tego.

Because actually, those people who keep them in the pastures probably have less risk of that.

W ogóle orientujesz się w tym temacie?

Do you have any idea about this topic?

To znaczy jest oczywiście mniejsze ryzyko, ale ja nie wiem, czy ja bym ryzykował, bo to jest uda się albo się nie uda.

That means there is certainly less risk, but I don't know if I would take the risk, because it either works or it doesn't.

No.

No.

Na pewno beztlenowce, no to są z tej skarmy, ze ściółki, ale ja wiem, że hodowcy szczepią po prostu i matki, i młodzież.

Definitely anaerobes, well they come from that litter, but I know that breeders vaccinate both the mothers and the young.

Ja uważam, że wiesz, no taka mamy praktyka, że nie szczepimy matek, po prostu sama młodzież jest szczepiona, żeby nie było upadków i tyle.

I believe that you know, well, it's our practice that we don't vaccinate the mothers, we simply vaccinate just the young ones to prevent falls, and that's it.

Matka, jeśli jest dobrze odkarmiona, jeśli jest zadbana, zdrowa, ona da zdrowe.

A mother, if she is well-nourished, if she is taken care of, healthy, will give birth to healthy offspring.

Ona da silne jagnie i sama jakby nie, no nie zachoruje, tak?

She will give a strong lamb and she herself, as if not, will not get sick, right?

Ale, a to ciekawe, co mówisz, bo w sumie w Stanach, chociaż nie, nie w Stanach, sorry.

But, that's interesting what you're saying, because actually in the States, although no, not in the States, sorry.

Jak rozmawiałam z moim weterynarzem, to on mówił właśnie, że chyba w dziesiątym tygodniu ciąży albo dziesięć tygodni przed wykotem,

When I talked to my veterinarian, he said that it might be in the tenth week of pregnancy or ten weeks before giving birth.

że się szczepi matki i to zaszczepia jakby automatycznie też jagnięta, tylko potem ta szczepionka jakby u matki jest ważna, jakby działa przez dwa lata,

that mothers are vaccinated and this automatically vaccinates the lambs as well, but then the vaccine in the mother is effective as if it works for two years,

więc nie wiem, czy te następne jagnięta to też jakby są zabezpieczone.

So I don't know if these next lambs are also somehow secured.

Jak rozmawiałam odnośnie szczepień na tężca, to właśnie weterynarz sugerował, żeby właśnie matki szczepić, ale to pewnie zależy od podejścia.

When I talked about tetanus vaccinations, the veterinarian suggested that it is indeed the mothers who should be vaccinated, but it probably depends on the approach.

To znaczy, to znaczy tak, oczywiście, tylko jak sobie to przekalkulujemy, no to po co mamy płacić za te szczepionki, tak?

That means, that means yes, of course, but if we calculate it, then why should we pay for these vaccines, right?

Skoro można same jagnięta i no i tyle, jakby to im wystarczy i później tylko zapewnić im dobrą opiekę, no i naturalnie robi swoje.

Since you can have just the lambs, and that's it, as if that would be enough for them, and then just provide them with good care, and naturally, things take care of themselves.

Czyli, a ty mówisz o beztlenowcach ogólnie, czy chodzi ci bardziej o tężce?

So, are you talking about anaerobes in general, or are you referring more to tetanus?

No bo tęże rzeczywiście jest większym zagrożeniem u jagniąt, no bo masz kastrację, nie wiem, kolczykowanie i tak dalej, a u matek chyba większe jest ryzyko tych beztlenowców, tych jakichś tam, nawet nie wiem jakich, bo jeszcze u mnie ich nie było.

Well, this indeed poses a greater threat to lambs, because you have castration, I don't know, ear tagging and so on, while with the mothers, there seems to be a greater risk of those anaerobes, whatever they are, because I haven't encountered them yet.

To znaczy, chodzi mi o beztlenowca, jeśli chodzi o kolczykowanie u jagniąt, no to po prostu też jakaś taka profilaktyka, czy zdezynfekowanie kolczykownicy, kolczyków.

That means, I'm referring to anaerobes; when it comes to tagging lambs, it's just some kind of preventive measure, or disinfecting the tagger and the tags.

No to po prostu też jakaś taka profilaktyka, czy zdezynfekowanie kolczykownicy, kolczyków.

Well, it's just some kind of prevention or disinfection of the piercing instrument and the earrings.

No ja używam kwasu mrówkowego, odpowiednio rozcieńczonego, w fajny ekologiczny sposób i naprawdę ścina białko momentalnie i nie ma problemów.

Well, I use formic acid, appropriately diluted, in a nice eco-friendly way, and it really curdles the protein instantly, with no problems.

No powiem szczerze, nie wiem, w tym roku zakolczykowałem już około 150 jagniąt i nie było ani jednego przypadku, gdzie coś się stało.

Well, to be honest, I don't know; this year I've already tagged about 150 lambs and there hasn't been a single case where something went wrong.

No ja co prawda, u mnie to jest trochę, albo wiesz co?

Well, for me it's a bit, or you know what?

Będziemy mówić o zabiegach, bo mam to jako jeden z kolejnych punktów, to już nie mieszajmy bardziej, to potem dodamy.

We will talk about the treatments because I have it as one of the next points, so let's not mix it up more, we can add that later.

Ale dzięki, super, fajnie, bo ty masz taką wiedzę bardziej taką, no, prawidłową, to też fajnie, że możemy się do tego odnieść.

But thanks, that's great, cool, because you have more of that kind of knowledge, well, correct knowledge, so it's nice that we can refer to that.

Dobra, i tak, jeśli chodzi o to żywienie, to też nie dodałam, że ja kwateruję owce, czyli one codziennie idą na świeżą trawę w ciągu sezonu i wiem, że bardzo podobnie prowadzi owce chabrowa polana, ale może czymś się różnimy.

Alright, and yes, regarding the feeding, I also didn't mention that I pasture the sheep, meaning they go out to fresh grass every day during the season, and I know that Chaberowe Polana manages its sheep very similarly, but maybe we differ in some way.

Chabrowa polana, włącz sobie mikrofon.

Cornflower glade, turn on your microphone.

I daj znać, jakieś może macie swoje przemyślenia, metody.

And let me know if you have any thoughts or methods of your own.

To znaczy, my kwaterujemy w sezonie z tym, że idziemy na dwie siatki te 50-metrowej długości, więc w zależności od jakości pastwiska, bo jeździmy po gminie, więc w zależności od tego, jakie jest pastwisko, no to zależy.

That means we are quartering in the season with the intention of using two 50-meter nets, so depending on the quality of the pasture, since we travel around the municipality, it depends on what the pasture is like.

Czasem jest to półtora dnia, czasem są to trzy dni.

Sometimes it is a day and a half, sometimes it is three days.

No bo wiadomo, u każdego inaczej, zwłaszcza, że u nas ziemia jest bardzo zróżnicowana i tuż koło siebie możesz móc uprawiać pszenicę, albo nie wyrośnie ci nic, masz po prostu czysty, żywy piach, także bardzo to różnie wygląda.

Well, it's known that it's different for everyone, especially since our land is very diverse and right next to each other you might be able to grow wheat, or nothing will grow for you at all, you just have pure, live sand, so it varies a lot.

Jeździmy sobie końską przyczepką, te nasze trzydzieści owiec akurat się tak w sam raz mieści.

We ride in a horse trailer, our thirty sheep fit just right.

I...

I...

I od, w tym roku zaczęliśmy chyba początkiem maja, skończyliśmy na koniec października.

And so, this year we probably started at the beginning of May and finished at the end of October.

I u nas są też tylko i wyłącznie na trawie sianie, tam czasem dostają, albo jak jest zimno, albo jak tam coś robimy, żeby je połapać, no to dostają coś dodatkowego.

We also have them only and exclusively on the grass, sometimes they get something there, either when it's cold or when we're doing something to catch them, so they get something extra.

Czy to marchewki, czy mamy dla krowy, mamy zrobione...

Whether it's carrots, or we have for the cow, we have made it...

Zrobiony taki mig, tam jest pszenica, kukurydza, owiec, jęczmień, to tego troszkę dostają, bo dostają tam wiaderko, pół wiaderka, koło pięciu litrów na te nasze trzydzieści sztuk.

A quick summary: there is wheat, corn, sheep, barley, and they get a little bit of that because they receive a bucket, half a bucket, about five liters for our thirty pieces.

Także...

So...

I wy macie kamerunki i dorpery, bo to też tak daje znać co kto ma, żeby potem ewentualnie ktoś będzie chciał od was kupić jagnięta, no to też będzie wiadomo gdzie szukać.

You also have camera sheep and Dorpers because it indicates what you have, so if someone eventually wants to buy lambs from you, it will also be clear where to look.

Tak.

Yes.

I wy trzymacie cały rok na zewnątrz, dobrze pamiętam?

And you keep it outside all year round, I remember correctly?

Tak.

Yes.

Cały rok na zewnątrz, w tej chwili nawet przywieźliśmy im z pastwiska, bo jeżdżą przyczepą, ale dodatkowo mają tą wiatę taką jak ty robiłaś, przywieźliśmy im tą wiatę na zimową kwaterę, to w zasadzie cały czas urzędują pod tą wiatą, pod wiatą, którą mają tutaj na stałe zamontowaną, nawet nie włażą, także tak sobie.

They have been outside all year, and right now we even brought them from the pasture because they ride in a trailer, but additionally they have that shelter like the one you made. We brought them that shelter for winter accommodation, so they basically spend all their time under that shelter, the one they have permanently set up here, they don't even go inside, so that's how it is.

Ciekawe.

Interesting.

No i dajemy im bal od siana do paśnika i urzędują w tym paśniku.

Well, we give them a hay ball to the feeder and they hang out in that feeder.

Właśnie dzisiaj robiłam zdjęcia jak to na pochyłe drzewo każda koza skacze, mówią, a u nas każda owca włazi do paśnika.

Just today I was taking pictures of how every goat jumps on the slanted tree, they say, and at our place, every sheep goes into the trough.

No tak, u mnie na balot też, jak tylko balot jest dostępny to najlepsza impreza.

Well, for me too, when there's a ballot available, it's the best party.

Dokładnie, najlepsza jest, pod balot albo na balot.

Exactly, it's best under the bale or on the bale.

Tak jest, super.

Yes, great.

Jarek, Jarek ma dorpery z tego co wiem, powiedz Jarek co tam u ciebie się dzieje?

Jarek, Jarek has Dorpers as far as I know, tell us Jarek, what's going on with you?

Cześć, witam wszystkich.

Hello, welcome everyone.

Cześć.

Hello.

Jednak nie oszczędziłem.

However, I did not save.

Nie oszczędzę cię, nie ma opcji.

I won't spare you, no way.

Jarek miał super akcję, potem jak już opowiesz ogóły to powiedz jak wypasałeś osto, pokrzywo, coś tam.

Jarek had a great adventure, then after you tell the details, say how you were grazing osto, nettle, something like that.

Bo to było też ciekawe.

Because that was also interesting.

Dwie matki są to miksy, tryka mamy dorpera drugiego już kupiłem, pierwsze cztery matki już 50% dorpera, po nich sobie zostawiliśmy, później jeszcze dokupiłem pięć chyba kamerunek i po tych kamerunkach też zostawiliśmy.

Two mothers are mixes, I already bought the second Dorper mother's offspring, the first four mothers are already 50% Dorper, we kept those, then I think I bought five more Kamerun and we kept them as well.

Młode także mamy takie zmiksowane trochę sado, ale to jest tylko na własne potrzeby i zupełnie, zupełnie ekstensywnie tak jak ty.

We also have some young ones that are a bit mixed with sadomasochism, but it's only for our own needs and completely, completely extensive just like you.

Mają tylko siano, zboża w ogóle nie dajemy.

They only have hay; we don't give them any grain at all.

W ciągu sezonu kwaterujemy, staramy się codziennie zmieniać pastwisko, no wiadomo teraz zimą, zimą troszeczkę rzadziej, bo i tak w mniejszej intensywności korzystają z tego.

During the season, we accommodate them and try to change the pasture daily, although now in winter, we do it a bit less frequently since they use it at a lower intensity anyway.

Dostają jeszcze obierki ozdobione.

They also receive decorated peels.

Od ziemniaków, bo mamy dostęp tak na te 20 matek, dostają gdzieś 50-60 litrów dziennie, także nie taka oszłamiająca ilość.

From the potatoes, as we have access to those 20 mothers, they get about 50-60 liters a day, so it's not an overwhelming amount.

No i teraz dodatkowo tylko siano.

Well, and now additionally only hay.

Owce zakupiliśmy dlatego, że głównie zajmujemy się, zajmujemy, to za dużo powiedziane, ale przede wszystkim chodzimy obok kur, przy kurach, a owce to są takie dodatkowe zwierzaki, które,

We bought the sheep primarily because we mainly deal with, we deal, that’s too much to say, but above all we walk next to the chickens, by the chickens, and the sheep are like additional animals that,

a owce to są takie dodatkowe zwierzaki, które,

and sheep are such additional animals that,

teraz przygotowując go do pastwisko, nie mamy własnej ziemi, to jest wszystko dzierżawa takich nieużytków,

Now, preparing it for pasture, we don't have our own land, it's all leased wasteland.

i były bardzo, bardzo zachwaszczone, te chwasty leaving about 2 metry na wysokości, także owce super spełniają swoje zadanie przygotowując podkóry,

and they were very, very overgrown, the weeds reaching about 2 meters in height, so the sheep are doing a great job preparing the underlayers.

i bardzo dużo pokrzywy mam, w zeszłym sezonie spróbowaliśmy TOTR grazing, że kwaterowaliśmy siatkami i nie przechodziły na następne pastwisko do nieoczyszczenie.

And I have a lot of nettle, last season we tried TOTR grazing, where we fenced with nets and they didn't move to the next pasture until it was cleared.

na następne pastwisko do kwatery, dopóki nie były te pokrzywy wyjedzone i je polubiłem nawet.

to the next pasture to the headquarters, until those nettles were grazed down and I even started to like them.

Kwatery z siatkami mieliśmy problem, bo mamy siatki 90-centymetrowej wysokości i nauczyły się przeskakiwać.

We had a problem with the nets because we have 90-centimeter high nets and they learned to jump over them.

Także sukcesywnie teraz będziemy zmieniać na takie wysokości 1,20 m, bo znalazłem.

We will also gradually change to heights of 1.20 m now, because I found it.

To są też pomarańczowe, czy to już są to o gęstych oczkach?

Are these also orange, or are these the ones with thick spots?

Polecał je White Clover Farm chyba. Paszczę, coś takiego.

I think it was recommended by White Clover Farm. Something like that.

Ze Stanów gość, to jest firma niemiecka, 1,20 m wysokości są też dostępne, one wtedy mają niecałe 30 m długości.

The guest is from the United States, it is a German company, 1.20 m in height is also available, then they are just under 30 m in length.

Pozioma linki są pomarańczowe, takie plecione, a pionowe są białe, tylko że one są PCV, nie z linki, tylko są plastikowe.

The horizontal ropes are orange, braided, and the vertical ones are white, but they are PVC, not made of rope, they are plastic.

Troszeczkę jest sztywniejsza ta siatka wtedy.

The net is a little stiffer then.

O, super.

Oh, great.

To poszukam tego, albo ty mi dasz linka i wrzucę też do opisu odcinka, bo mnie to też interesuje.

I'll look for that, or you can give me a link and I'll add it to the episode description as I'm also interested in it.

Która firma?

Which company?

No te siatki, co mówisz, to potem wrzucę tam linka jakiegoś.

Not those bags, what you're saying, I'll post a link there later.

Może zaczęły skakać przez te pokrzywy, to był bunt.

Maybe they started jumping through those nettles, it was a rebellion.

No w ogóle super, bo Jarek to ma takie gospodarstwo bardzo po saletinowemu, właśnie nie ma swojej ziemi,

Well, it's great because Jarek has a farm very much in the Saletine style, he doesn't have his own land.

wszystko robi po czyichś tam ziemiach, co jest super, bo nie masz kosztów swojej ziemi.

Everything is done on someone else's land, which is great because you don't have the costs of your own land.

No i właśnie pamiętam, jak pierwszy raz rozmawialiśmy, to właśnie mówiłeś, że kupiłem sobie owce, bo już mi się nie chciało kosić przed kurami,

And I remember that when we talked for the first time, you said that I bought sheep because I didn't feel like mowing in front of the chickens anymore.

przed przestawieniem kurnika i bardzo mi się to spodobało.

before moving the chicken coop, and I really liked it.

Nie ma żadnego budynku nawet dla owiec. Cały sezon są na zewnątrz. Jak już są wichury czy deszcze takie, to taki zagajniczek jest obok mnie,

There is no building even for the sheep. They are outside all season. When there are gusts of wind or heavy rain, there is a little grove next to me.

tak że tam mogę je wpędzić.

so I can drive them there.

Tak, to są cały czas na zewnątrz, bez żadnych jazd.

Yes, they are outside all the time, without any rides.

Super. Dobra, mamy jeszcze kogoś, kto by chciał dać znać? Bo nie wszystkich widzę, sporo nas tutaj dzisiaj.

Great. Alright, do we have anyone else who would like to chime in? Because I don't see everyone, there are quite a few of us here today.

Dam wam szansę. Nie ma, dobra.

I'll give you a chance. No, it’s fine.

Dobra, to super. Myślę, że to jest fajne, bo to daje nam taki przekrój tego, co i jak można robić.

Alright, that’s great. I think it's cool because it gives us a glimpse of what and how we can do things.

Jeszcze dodam, o bo pamiętam, miał być Grzesiek z gospodarstwa La Fuente, ale go nie ma.

I will add, oh, I remember, Grzesiek from the La Fuente farm was supposed to be here, but he is not.

On daje dosyć, znaczy może nie sporo, ale daje nam taki przekrój tego, co i jak można robić. Jeszcze dodam, o bo pamiętam, miał być Grzesiek z gospodarstwa La Fuente, ale go nie ma.

He gives quite a bit, meaning maybe not a lot, but he gives us an overview of what and how we can do things. I'll also add, oh because I remember, Grzesiek from the La Fuente farm was supposed to be here, but he isn't.

On daje dosyć, znaczy może nie sporo, ale daje nam taki przekrój tego, co i jak można robić.

It gives enough, meaning maybe not a lot, but it gives us a glimpse of what and how one can do things.

Lubią szczególnie zimą, bo to chyba słoma daje więcej energii do ogrzania się.

They particularly enjoy it in winter because it seems that straw provides more energy to keep warm.

I też chciałam to wprowadzić, ale niestety u nas nikt nie uprawia ani owca, ani jęczmienia,

I also wanted to introduce that, but unfortunately, no one here cultivates either sheep or barley.

więc nie mam skąd tego wziąć.

So I have no way to get it.

Ale to też jest fajna, potencjalna opcja u ludzi, gdzie jeszcze słoma jest tańsza niż siano,

But this is also a nice, potential option for people where straw is still cheaper than hay.

bo różnie to bywa.

because it varies.

Dobra, to przejdźmy do suplementacji.

Alright, let's move on to supplementation.

Zacznę też od siebie, bo mam dosyć specyficznie, jak zawsze.

I will start with myself as well, because I have a rather specific perspective, as always.

Ja mam mniej więcej 8-9 różnych lizawek, zależy ile tam akurat się trafi.

I have roughly 8-9 different lollipops, depending on how many happen to be there.

Na stronie biwetu, biwet.com.pl chyba, to jest ta firma, co sprzedaje dojarki głównie

On the biwet website, biwet.com.pl I think, it's the company that mainly sells milking machines.

i oni mają też lizawki.

And they also have lollipops.

I oni mają sprowadzane lizawki gdzieś tam z jakiejś Turcji czy coś.

And they have lollipops imported from somewhere like Turkey or something.

To jest w sumie mniej istotne.

It is, in fact, less important.

Co jest istotne, to że oni mają właśnie 8 albo 9 różnych lizawek.

What is important is that they have exactly 8 or 9 different lollipops.

Każda ma zupełnie inny skład.

Each one has a completely different composition.

I pomijając to, że każda ma zupełnie inny skład, to te lizawki mają dużo wyższy poziom selenu.

And aside from the fact that each has a completely different composition, these lozenges have a much higher level of selenium.

Ja bardzo dużo szukam informacji o selenie, bo się zastanawiam, czy mogę tak zrobić,

I'm looking for a lot of information about selenium because I'm wondering if I can do that.

żeby nie...

so that not...

nie szczepić jagniąt przy porodzie, znaczy nie dawać im tego selenu w zastrzyku.

not vaccinating lambs at birth means not administering that selenium injection to them.

No i doczytałam się w Stanach o informacje o tym, że taka lizawka solna,

Well, I read in the States about information that such a salt lick,

to powinna mieć co najmniej 40 mg selenu na kilogram, żeby w ogóle jakiekolwiek podstawy,

It should have at least 40 mg of selenium per kilogram to have any basis at all.

potrzeb selenu zapewnić owcom.

Selenium needs to be provided to the sheep.

A w Polsce te lizawki, mimo że one mają napisane, że to jest lizawka z selenem,

And in Poland, these lollipops, even though they are labeled as lollipops with selenium,

to one mają 5 mg, więc ta owca po prostu nie jest w stanie spożyć tyle tej lizawki,

they have 5 mg, so this sheep simply cannot consume that much of the lollipop,

żeby tego selenu sobie uzupełnić.

to replenish that selenium.

No i wśród tych lizawek, na przykład jest jedna lizawka, która ma 60 mg,

Well, among those lollipops, for example, there is one lollipop that has 60 mg.

jest jedna, która ma chyba 50 i jeszcze, bo tam nie wszystkie mają selen, bo każda ma inny skład.

There is one that probably has 50 and more, because not all of them contain selenium, as each has a different composition.

I rzeczywiście ja daję te lizawki z selenem, jak wpuszczam tryka, to daję trochę selenu do wody,

And indeed, I give those selenium lollipops, when I let the goat in, I add a bit of selenium to the water.

bo ja wpuszczam tryka w grudniu, więc one wtedy piją wodę, bo jak jest lato i one są na trawie,

because I let them in December, so they drink water then, because when it’s summer and they are on the grass,

to one mi nie piją wody, więc to i tak by nie miało sensu.

They don't drink the water, so it wouldn't make sense anyway.

I daję selen, jak pamiętam, to dodaję do wody, no i od trzech lat ani razu nie podałam w zastrzyku jagnięciu selenu,

And I give selenium, as I remember, I add it to the water, and for the last three years, I haven't given selenium to the lamb in an injection even once.

i nie miałam jeszcze żadnych objawów, żadnych problemów, więc to ewidentnie działa.

And I haven't had any symptoms or problems yet, so it definitely works.

Dlaczego daję tyle różnych lizawek?

Why do I give so many different lollipops?

Dlatego, że tak naprawdę owca nie potrzebuje za każdym razem wszystkich minerałów,

Because in reality, a sheep does not need all the minerals every time.

bo to zależy i od cyklu, od pory roku i od pastwiska, które macie.

because it depends on the cycle, the season, and the pasture you have.

I tak na przykład właśnie, tak jak tutaj Sebastian powiedział o miedzi, może jeszcze coś doda,

And so, for example, just as Sebastian said here about copper, maybe he could add something more.

na przykład w ogóle miedź jest potrzebna u owiec i to nie jest tak, że ona jest dla nich trująca,

for example, copper is generally needed in sheep, and it's not that it is toxic to them.

one po prostu się łatwiej przedawkowują.

They are simply easier to overdose on.

I na przykład na klepach wapiennych,

And for example on limestone outcrops,

wapień jakoś tam wiąże miedź tak, że ona nie występuje w liściach, w sensie w plonie,

Limestone somehow binds copper in such a way that it does not appear in the leaves, in the sense of the crop.

czyli jak owce jedzą trawę, to one mogą mieć nawet niedobory tej miedzi

So when sheep eat grass, they can even have deficiencies of copper.

i niedobory stanowią dużo większy problem niż nadmiar,

Shortages are a much bigger problem than excess.

bo jeżeli nasze stado ma niedobór miedzi, to możemy stracić na przykład wszystkie jagnięta,

because if our flock has a copper deficiency, we could lose all the lambs,

a nadmiar miedzi objawia się tym, że jeżeli owca się zestresuje, to ona wtedy może umrzeć,

An excess of copper is manifested by the fact that if a sheep gets stressed, it can then die.

bo ta jakiś tam coś się psuje i jakby ten stres jakoś tam wywołuje jakiś problem.

Because something is breaking down and it somehow causes some stress, which leads to a problem.

I one wtedy, pojedyncze sztuki mogą umrzeć, bo mają przedawkowaną tą miedź.

And then, individual specimens may die because they have overdosed on this copper.

No i to, co ja robię, to jakby część tych lizawek ma właśnie taki bydlęcy poziom miedzi,

Well, what I do is somewhat like those lollipops having that kind of cattle-grade copper level.

który jest podobno trujący.

which is supposedly toxic.

I co ciekawe, jak ja kupiłam te lizawki, to one na początku lizały tylko tą lizawkę z miedzią

And interestingly, when I bought those lollipops, at first they only licked the one with copper.

przez dobre parę tygodni.

for a good couple of weeks.

Teraz ona już prawie nie schodzi, ale jakby to pokazuje, że one miały taką potrzebę

Now she hardly ever goes down, but it shows that they had that need.

i od razu mówię, że od trzech lat nie miałam żadnego objawu przedawkowania miedzi,

And I immediately say that for three years I have had no symptoms of copper overdose.

żadnego tajemniczego padnięcia bez powodu czy coś.

no mysterious collapse for no reason or anything.

Więc myślę, że to też jest coś, co jest warte uwagi.

So I think that this is also something worth noting.

Ale z drugiej strony jakby trzeba to robić świadomie, bo jeżeli dacie tylko lizawkę z

But on the other hand, you have to do it consciously, because if you just give a lollipop with

miedzią w dużej ilości, to to na pewno będzie przedawkowane.

A large amount of copper will definitely lead to an overdose.

U mnie jest tak, że rzeczywiście widać, że te owce w różnym czasie liżą inne

With me, it is indeed noticeable that these sheep lick each other at different times.

lizawki, czy raz liżą z selenem, raz z siarką, raz z czymś tam.

licks, sometimes with selenium, sometimes with sulfur, sometimes with something else.

I one sobie same tam wybierają, co potrzebują i to jest bardzo fajne.

And they choose for themselves there what they need, and that is very nice.

Więc ciekawa jestem, co u was jest.

So I'm curious about what's happening with you.

Też może zacznę od Sylwestra, bo Sylwester w ostatnim odcinku mówił, że ma jakąś tam

I might also start with Sylwester, because Sylwester said in the last episode that he has something there.

swoją sprawdzoną

your proven

firmę z lizawkami, to może powiedz coś o tych lizawkach, co to jest i czy gdzieś to

a company with lollipops, so maybe say something about those lollipops, what they are and if they are available somewhere.

można kupić, bo kilka osób się pytało o to.

It can be bought because a few people have asked about it.

Tak, tak.

Yes, yes.

Myślę, że pod odcinkiem będzie mój kontakt do mnie, bo te lizawki można by

I think that under the episode there will be my contact information, because these lollipops could be...

zamówić przeze mnie, dlatego że one idą z Czech i po prostu

order it through me because they are coming from the Czech Republic and simply

sprowadzenie ich wymaga pewnych kontaktów i innych

Bringing them in requires certain contacts and others.

tam trików, więc to będzie można je zamówić u mnie.

There are tricks, so you will be able to order them from me.

Jest ich chyba koło dziesięciu różnych rodzajów.

There are probably about ten different types of them.

My na Owczarni stosujemy trzy rodzaje, czyli dwie stałe dla owiec i jedna dla jagniąt.

At Owczarnia, we use three types, namely two permanent ones for sheep and one for lambs.

Co więcej mogę o nich powiedzieć?

What more can I say about them?

To są po prostu lizawki w wiadrach, tam po 25 kilo.

These are just lollipops in buckets, 25 kilos each.

Coś takiego.

Something like that.

A jest jakaś nazwa firmy, czy coś?

Is there a company name or something?

To nie są te Brebiges, coś tam, Fitovers, bla, bla, bla?

Aren't those the Brebiges, something, Fitovers, blah, blah, blah?

Nie, nie, nie.

No, no, no.

A to nie są te Starblock, Osfior?

Aren't those the Starblocks, Osfior?

To są takie każde wiaderko w innym kolorze?

Are these each a bucket in a different color?

Tak.

Yes.

To znaczy, to różne są.

That means they are different.

Każda firma

Each company

raczej ma coś takiego, że tam każda lizawka jest w innym kolorze.

It has something like that, where every lollipop is in a different color.

Nie możemy, bo ja mam takie zdjęcie, właśnie nie wiem, czy rozmawiamy o tych

We can't, because I have such a photo, I just don't know if we are talking about those.

lizawkach, które czasami jest tak, że ktoś z Czech ściąga, czy przywozi, to wtedy się na

on the slides, it sometimes happens that someone from the Czech Republic downloads or brings, then it is on

forach tam skrzykujemy, że w Polsce tego tak właściwie jedna, czy dwie osoby tym

In forums we scream that in Poland there is actually only one or two people doing this.

handlują, a to jest właściwie chyba jakaś francuska firma, która Czesi to po prostu

they are trading, and this is actually probably some French company that the Czechs simply

jakoś ściągają, gdzieś tam kobrna, czy coś takiego.

They're somehow pulling it in, somewhere around Kobrna, or something like that.

Nie, nie, nie.

No, no, no.

To jest firma czysto czeska.

This is a purely Czech company.

Ja może przeczytam nazwy tych.

I might read the names of these.

No to jest Profilactic Balance, Profilactic Ship,

Well, this is Profilactic Balance, Profilactic Ship,

Profilactic Protect

Prophylactic Protect

i tak dalej.

and so on.

Przepraszam, Profilactic Lambing.

I'm sorry, Profilactic Lambing.

Nie wiem, czy o tym mówimy.

I don't know if we are talking about this.

To chyba o czymś innym, bo te, które chyba bardziej Zuza, które wymieniła, tam jest

It’s probably about something else, because the ones that are more for Zuza, which she mentioned, are there.

jakieś Demare, czy Levech, czy Brebige, jest Ovin i tak dalej.

some Demare, or Levech, or Brebige, there is Ovin and so on.

Tak, to te związki owczarskie sobie bardzo często zachwalają.

Yes, these shepherd bonds are often praised very highly.

Szczególnie ten Brebige, on jest taki bardzo, tylko to jest dla

Especially that Brebige, he is very much like that, but it's just for...

owiec ras mlecznych tuż po wykocie, więc one mają bardzo dużo wszystkiego, a

dairy breed ewes just after lambing, so they have a lot of everything, and

wszyscy to dają cały czas, więc też nie wiem, czy to jest dobrze, ale kto bogatemu

Everyone does it all the time, so I don't know if it's good, but who cares for the rich.

zabroni, to nie są tanie owiece.

He'll forbid it, these are not cheap sheep.

To znaczy, bo te nasze lizawki, one są dedykowane dla różnych grup technologicznych.

That means, because our lollipops are dedicated to different technological groups.

I co nie znaczy, że nie można ich łączyć.

And that doesn’t mean that they cannot be combined.

Jeśli byłby ktoś zainteresowany, to ja mogę podesłać

If anyone is interested, I can send it.

zdjęcia lizawek, jak one się prezentują i etykiety, co jest ważne, że etykiety,

pictures of lollipops, how they look and the labels, what is important is the labels,

cały skład, opis, do czego jest stosowane i co tam się znajduje.

the entire composition, description, what it is used for, and what it contains.

To tak jak mówię, tam będzie jakiś kontakt do mnie.

It's like I said, there will be some contact to me there.

Zapytam, czy jest coś takiego,

I will ask if there is such a thing,

tak jak w tym StarBlock, że jest jakaś taka zbiorcza tabela, że są rodzaje i są

Just like in this StarBlock, there is some kind of aggregate table where there are types and there are.

spodziewania, tak jak mówisz, te etykiety, one są może od producenta.

Expectations, as you say, those labels, they might be from the manufacturer.

Ja mam w wersji czeskiej tego StarBlocka, ale tam właśnie te wszystkie pierwiastki

I have the Czech version of this StarBlock, but it has all those elements there.

jakby można lecieć kolumnami, sobie porównywać, jakby nie

As if it were possible to fly through the columns, to compare for oneself, as if not.

fotografując każdego wiaderka osobno, tylko po prostu w jednej tabeli.

photographing each bucket separately, just simply in one table.

Chyba, że możemy coś takiego, jak coś mówię, usiąść ze zdjęć, zrobić, spisać i też by.

Unless we can do something like what I’m saying, sit down with the photos, do it, write it down, and it would also be.

Poza tym, a mogę to jakoś wrzucić tu chociaż

Besides that, can I at least throw it in here somehow?

jedną etykietę bym wrzucił.

I would put one label in.

Możesz to wrzucić, ja spróbuję potem.

You can throw it in, I'll try later.

To nie wiem, czy się uda.

I don't know if it will work out.

Tak, to musiałbyś albo dać, albo wrzuć linka na czat i po prostu ja potem to sobie

Yes, you would either have to give it or drop a link in the chat and I'll just take care of it later.

skopiuję i wrzucimy, wrzucę też do notatek odcinka.

I will copy it and we will upload it, I will also add it to the episode notes.

To chyba będzie najłatwiej, bo inaczej to

It will probably be the easiest, because otherwise...

byś musiał udostępnić ekran, a to też różnie bywa z tym.

You would have to share your screen, and that can also vary.

Aha, dobra, coś takiego, no dobra, to spróbuję tak zrobić.

Aha, okay, something like that, well alright, I'll try to do it that way.

Więc albo na czat linka, to czat to masz tu na dole, to na pewno widziałeś, tam po

So either a link to the chat, you definitely saw that chat down here, over there.

prawej stronie masz ikonkę czatu.

On the right side, you have the chat icon.

A ten, dobra, to w międzyczasie, tutaj Habrowa Polana podnosi rękę, to

And this, alright, in the meantime, here Habrowa Polana raises her hand, so

włącz ten mikrofon. W międzyczasie dam znać, że w notatkach do odcinka będzie

turn on this microphone. In the meantime, I will let you know that there will be in the episode notes.

kontakt do Sylwestra, żeby ewentualnie się do niego odezwać, czy mailowo, czy coś i

contact for Sylvester to possibly reach out to him, either by email or something, and

potem się skrzyknąć na jakieś zamówienie, bo to jest dobry pomysł.

Then we can arrange an order, because that is a good idea.

Kasia.

Kasia.

Ja na temat lizawek się nie wypowiem, bo my dajemy

I won't comment on lollipops, because we give...

zwykłe takie, które są dostępne normalnie w handlu.

ordinary ones that are normally available in trade.

Zwykłe, bo jak wam się sprawdza, to też warto wiedzieć.

It’s ordinary, because if it works well for you, it’s worth knowing that too.

Te do fosu dajecie, czy coś?

Do you give these to the ditch or something?

No to są te, te co najpopularniejsze, takie dziesięciokilowe, kwadratowe są.

Well, these are the most popular ones, like the ten-kilogram square ones.

Dajemy im multi i ładnie to liżą.

We give them multi and they lick it nicely.

Natomiast kiedyś rozmawiałyśmy, kupowałam, kupiłam diaderkową lizawkę.

However, once we talked, I bought, I purchased a diaderk candy.

Mówiłaś, że u Ciebie świetnie ją lizały.

You said that they licked it great at your place.

U nas w ogóle zero zainteresowań w ciągu trzech tygodni.

We haven't had any interests at all in three weeks.

Właśnie to są te, które też Sebastian mówił, te StarBlocka.

These are the ones that Sebastian also mentioned, the StarBlock ones.

Kupiły do niej i owszem, natomiast, natomiast nie wyglądało, żeby

They did buy it for her, yes, however, it didn't look like...

którakolwiek do niej, którakolwiek próbowała ją lizać.

whichever one to her, whichever one tried to lick her.

Natomiast nasza dżersejka.

As for our jersey.

Coś problemy z tym.

There are some problems with this.

Krowa zjadła.

The cow ate.

Co krowa zjadła?

What did the cow eat?

Krowa zjadła lizawkę, bo jej daliśmy.

The cow ate the lollipop because we gave it to her.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Owszem nie chciały, to krowa zjadła.

Indeed, they didn't want to, so the cow ate it.

Też dobrze, a to właśnie to, to była.

It was also good, and that was exactly it.

No u nas jest po pełni internet, tak, że jakby przerwało, to mówcie.

Well, we have full internet here, so if it cuts out, just let me know.

Tak, no teraz już jest ok.

Yes, well now it's fine.

Ale jeszcze chciałam powiedzieć a propos żywienia.

But I still wanted to say about nutrition.

Od czasu do czasu dajemy im słomę pszenną,

From time to time, we give them wheat straw.

bo, bo mamy kupioną dla krów i im się też dostaje.

because we have bought it for the cows and they get some too.

I co ciekawe, tą słomę pszenną rzucają się w zasadzie na nią.

And interestingly, they are basically throwing themselves onto that wheat straw.

Jedzą, jedzą znacznie lepiej niż siano.

They eat, they eat much better than hay.

Jak mają do wyboru siano i słomę, to najpierw

When given a choice between hay and straw, they prefer hay first.

zjadają cały balot słomy, z tym, że my mamy te baloty sznurkowane, więc one są

They eat the whole straw bale, but we have those bales tied with string, so they are.

dość, dość małe, stosunkowo małe w porównaniu z balotem siana siatkowanego,

enough, quite small, relatively small compared to a baled hay net,

ale rzucają się na nią, aż pożerają po prostu do zera i dopiero wtedy wchodzi się.

But they throw themselves at her, devouring her completely until there's nothing left, and only then do you enter.

Super.

Great.

Jak ktoś ma dostęp, to też polecam.

If someone has access, I also recommend it.

Ekstra, dobra.

Extra, good.

Super, super.

Super, super.

Słuchajcie, jakie wy macie, właśnie tak, to co Kasia mówiła, to pamiętam, że tam był

Listen, what you have, just like Kasia was saying, I remember that it was there.

jakiś problem, czy coś tam, bo właśnie Kasia

Is there some problem or something, because Kasia just...

pytała o suplementację i szukaliśmy właśnie tego Starblocka.

She was asking about supplementation and we were just looking for that Starblock.

Tylko, że nie było tego Wrabigest, tylko właśnie Oligowin, czy coś takiego.

It's just that it wasn't Wrabigest, it was actually Oligowin, or something like that.

Już nie pamiętam tych nazw, to właśnie kupili, no i w ogóle owce tego nie jadły,

I don't remember those names anymore, they just bought it, and in general, the sheep didn't eat it at all.

a tak to wszyscy się za, no, no, zarzekają, że to super wszystko je.

And so everyone swears that it’s all really great.

No, ale różnie bywa, jak widać.

No, but things can be different, as you can see.

Czy wy macie jakieś inne sprawdzone tematy?

Do you have any other proven topics?

Może jakieś właśnie, Sebastian, bo ty o tych, o tych swoich jakichś innych suplementach mówiłeś coś.

Maybe something specific, Sebastian, because you mentioned something about your other supplements.

Znaczy, z takich doświadczeń to, to tak, wiosennie to u mnie schodzi flaszka biotyny, tak,

I mean, from such experiences, well, in spring I go through a bottle of biotin, yes,

dobrze, jeżeli tam do, do tych kastrów z wodą i po prostu one

Okay, if there to, to those tubs with water and they just

proporcjonalnie tam rozrabiane, to po prostu piją jak drinki mojito, czy, czy inne.

Proportionally made there, they simply drink it like mojito drinks, or something else.

A to jest to jakby w osobnym, w osobnym poidle?

Is this like in a separate, in a separate trough?

Znaczy, tak, tak, że jest tam na przykład 50 litrów, no to tam rozrabiam tam z nakrętki

I mean, yes, yes, so there are, for example, 50 liters, so I mix it there with the cap.

i tak dalej, jak zejdzie to, bo wcześniej to było, czy to dzielić jakoś, czy poić.

And so on, when it goes down, because it was earlier, should it be divided somehow, or should it be diluted?

To Oksymena chyba podrzuciła, mówi, ile każda będzie chciała, tyle potrzebuje i

Oksymena probably dropped it off, she says she needs as much as each one will want and

sobie to, to wypiły, więc to z takich, z takich jakby doświadczeń, bo nigdy

"so they drank it, so it's from such, from such experiences, because never"

się w takie rzeczy nie bawiłem.

I didn't indulge in such things.

Natomiast to, a po co ta biotyna?

Meanwhile, what is the purpose of that biotin?

To jest na, na sierści, na, na, na, na kopytka, tak, jakby po zimie.

This is on, on the fur, on, on, on, on the hooves, as if after winter.

To generalnie w tym okresie po zimie, jak one są tam

It's generally during this time after winter, when they are there.

bardziej tak wyjałowione, no to jest kwestia taka, że niecały litr mi zeszedł i to one

It's more like it's been so depleted, well, the thing is that I didn't use up quite a liter and that's it.

tam po prostu na ileś porcji przez, nie wiem, dwa tygodnie, czy coś takiego sobie

There, just for a certain number of servings over, I don't know, two weeks, or something like that.

wypijały i, i tyle. Natomiast jeżeli chodzi o te

They drank it all, and that's it. However, as for those...

herdwiki, no to, to jest kwestia taka, że one, z racji tego, że mam różne rasy, to nie

herdwiki, well, the thing is that they, due to having different breeds, do not...

mogę sobie tak postawić takiej turbo lizawki z miedzią.

I can set up such a turbo lollipop with copper for myself.

Natomiast w Holandii, z którą rozmawiałem,

On the other hand, in the Netherlands, with which I spoke,

oni ściągają z Wielkiej Brytanii bolusy, które są do paszczowo podawane raz w roku.

They import boluses from the United Kingdom, which are administered orally once a year.

Co ciekawe, oni mają jeszcze z podziałem bolusy dla jagniąt, bolusy dla dorosłych

Interestingly, they also have boluses for lambs and boluses for adults.

owiec i w ogóle z racji tego, że ten temat jest u nich aktualny, to oni tą produkcję mają.

Sheep, and generally because this topic is relevant to them, they have that production.

W Polsce była jedna firma, która produkowała i jak się skontaktowałem, to

In Poland, there was one company that produced, and when I got in touch, it...

powiedzieli, że przestali, bo nikt tego nie kupował, no bo, bo po prostu,

they said they stopped because no one was buying it, well, because, just,

jeżeli tych herdwików w Polsce jest kilkadziesiąt sztuk,

if there are several dozen of these herdwick sheep in Poland,

to tak naprawdę to, to ja bym wziął od nich i by generalnie powiedział do zobaczenia za rok, no to to.

So really, I would take it from them and generally say see you next year, well that's it.

Tak, szczególnie, że połowa pewnie nie wie, że trzeba suplementować.

Yes, especially since half of them probably don't know that they need to supplement.

Tak, tak, więc to jest temat, który jakoś pracuje i będę pewnie z zagranicy musiał,

Yes, yes, so this is a topic that is somehow in progress and I will probably have to do it from abroad.

musiał ściągnąć, bo te, ta miedź, no to generalnie takie kwestie

He had to download it because that copper, well, generally those kinds of issues.

ciążowo-porodowo-poronne i też kwestie jakby też ogólnej, ogólnej kondycji w przypadku tych ras.

pregnancy, childbirth, and abortion issues, as well as general matters related to the overall condition of these breeds.

Więc temat jest do mnie, dla mnie do, do, do zgłębienia.

So the topic is for me, for me to delve into.

A może to jest opcja u Ciebie, żeby właśnie dać do wyboru jedną lizawkę z tą miedzią,

Maybe it's an option for you to offer one lollipop with the copper.

bo no u mnie jest tak, że one liżą wtedy, kiedy potrzebują, wiesz, te zwierzęta też głupie nie są.

It's like this with me: they lick when they need to, you know, those animals aren't stupid either.

Jeżeli masz dobrej jakości inne lizawki bez miedzi, to te owce sobie powinny wybrać,

If you have good quality other licks without copper, then these sheep should choose those.

czy one chcą tą lizać, czy to, może mógłbyś zaobserwować.

Do they want to lick this, or that, maybe you could observe?

O, jak to się mówi, to jest eksperyment.

Oh, as they say, this is an experiment.

To trochę tak jakby dać na stole dawkę z rtęcią i bez rtęci.

It's a bit like putting a dose of mercury and a dose without mercury on the table.

Moje mają od trzech lat, a moje nie są.

Mine have been for three years, but mine are not.

Tak, tak, no kwestia pewnie do, do, do, do sprawdzenia, tak, do, do, do spróbowania.

Yes, yes, well, it's probably a matter of checking, yes, trying it out.

Ten temat właściwie tych, tych bolusów to właściwie się pojawił kilka miesięcy

This topic, actually about these boluses, has appeared for several months now.

temu, jak po prostu w sierpniu ściągnąłem herdwiki z Belgii

when I simply downloaded herdviki from Belgium in August

i zacząłem rozmawiać z tamtymi hodowcami, bo to jest tak, że wcześniej sprowadzałem z

I started talking to those breeders because it's like this: I used to import from...

Niemiec, Niemcy mają troszkę inne podejście, inne doświadczenia, z kolei Belgowie

Germans have a slightly different approach, different experiences, while the Belgians...

i Holendrzy bezpośrednio jeżdżą do Anglii i tam staże robią i właściwie oni mają,

The Dutch go directly to England and do internships there, and actually, they have

że tak powiem, przez kanał sobie przeskakują na te wszystkie targi, konferencje i

let's say, they jump through the channel to all these fairs, conferences, and

właściwie trochę była inna rozmowa, bo Niemiec mówił na zasadzie, siano i będzie

Actually, it was a bit of a different conversation, because the German was saying something along the lines of, "hay and it will be."

dobrze, a Holender mówi, ale my jeszcze podajemy to, to i to.

Okay, but the Dutchman says, we are still serving this, this, and this.

No i to właściwie taki temat, który od

Well, it's actually a topic that has been around since...

kilku miesięcy się pojawił, więc uczę się, że tak powiem, na żywym, na żywym organizmie.

It has appeared for a few months, so I am learning, so to speak, on the living, on the living organism.

Mhm.

Mhm.

No to ja jeszcze tak dodam, że jeśli chodzi

Well, I'll add that as far as...

o te jakby lizawki do wyboru, to w Stanach jest taki system, że oni podają luzem

Oh, as for those lollipops to choose from, in the States there is a system where they sell them loose.

sypkie minerały, każdy osobno, w osobnym wiaderku i tam jest też miedź,

loose minerals, each one separately, in a separate bucket, and there is also copper there.

która jest taka trująca dla owiec i te owce sobie podchodzą i z każdego wiaderka

which is so poisonous for sheep, and those sheep come up and take from each bucket

sobie liżą, co potrzebują i liżą sobie też w tej miedzi tyle, ile potrzebują, więc

they lick what they need and they also lick what they need from this copper, so

jakby to też trzeba docenić to, jak te zwierzęta potrafią one same wybrać, to tak

It's also worth appreciating how these animals can choose for themselves, that's right.

samo jak my mamy nagle, że Boże, potrzebuję nażreć się cebuli, a po trzech dniach

just like we suddenly have that urge, like God, I need to stuff myself with onions, and after three days

że rzygasz cebulą i już nie chcesz jej tykać przez dwa tygodnie, bo ten organizm coś tam

that you vomit onions and no longer want to touch them for two weeks because the body has something going on

potrzebował, nie, i musiał sobie uzupełnić, no a my mamy to jednak zacofane jako ludzie,

he needed, no, and he had to supplement himself, well, and we still have this outdated as people,

nie, zwierzęta mają to bardziej, więc ja bym to wzięła pod uwagę, szczególnie, że tak

No, animals have it more, so I would take that into account, especially since yes.

jak czytałam o tej miedzi, to szczególnie właśnie tak jak mówisz, że tam w którymś

When I was reading about this copper, I particularly noticed that, just as you said, in some part...

tam tygodniu ciąży, tam rozwija się układ nerwowy i wtedy te wymagania są większe,

In that week of pregnancy, the nervous system is developing and the demands are greater then.

no i nawet chociażby w tej ciąży, w którymś tam czasie, trzeba by doczytać,

Well, even during this pregnancy, at some point, it would be necessary to read up on it.

kiedy, to jest chyba dziewiąty tydzień czy coś, jak się rozwija ten układ nerwowy, to

when, it's probably the ninth week or something, as this nervous system develops, then

wtedy dać tą lizawkę, no i też zobaczysz.

Then give that lollipop, and you'll see too.

Nie, bo nawet jak one przez tydzień stwierdzą, że będą tylko tą lizawkę

No, because even if they decide for a week that they will only have that lollipop.

lizać, to one jakby, to jest solna lizawka, one też tygodnie przedawkują, nie wiadomo jak

Licking, it's as if they are, it's a salt lick, they also overdose for weeks, it's unknown how.

szybko, nie, więc jakbyś siewał, to możesz ją sobie zabrać po dwóch dniach, jak

Quickly, no, so if you were to sow it, you can take it after two days, how...

stwierdzisz, że jedzą za dużo, ale myślę, że to jest do rozważenia.

You will state that they eat too much, but I think that is worth considering.

Do sprawdzenia, a generalnie, że chodzi o te lizawki, to u mnie star blok, to

To check, and generally, regarding those lollipops, I have a star block.

generalnie co postawię, to czyszczą, tak, to po prostu jest

Generally, whatever I put down, they clean it, yes, that's just how it is.

jak talerz z dobrym obiadkiem u babci, po prostu wylizany z każdej strony,

like a plate with a good dinner at grandma's, just licked clean from every side,

więc rzeczywiście

so indeed

schodzą, próbowałem,

they are coming down, I tried,

u mnie te chyba zaraz ten Vital ES ostatnio schodził, bo on był taki, natomiast jeszcze

It seems like this Vital ES was recently going out with me, because it was like that, but still...

Elevech i jeszcze chyba Owin próbowałem, natomiast kwestia jest taka, że właśnie

I tried Elevech and probably Owin as well, but the point is that именно

ta osoba, która tutaj sprzedaje, no to okazuje się, że tak naprawdę nie ma, że

the person who is selling here, it turns out, doesn't actually exist, that

Czesi coś kombinują i też nie chcą za bardzo do Polski puszczać, nie wiem jaka tam jest sprawa.

The Czechs are up to something and they also don't want to let people into Poland too much, I don't know what the situation is there.

I że właściwie z tej

And that actually from this

całej puli, tam jest chyba dziesięciu, to są chyba dwa dostępne, tak, a z kolei jak

out of the whole pool, there are probably ten, there are probably two available, yes, and on the other hand how

gdzieś tam na Allegro są te takie czerwona tego, to nagle ktoś, bo te lizawki powiedzmy

Somewhere on Allegro there are these red ones, then suddenly someone, because these lollipops let's say.

kosztują około tam chyba 160 złotych, a ktoś tam nagle trzysta, czterysta woła na

They cost about 160 zlotys there, and someone suddenly is asking for three hundred, four hundred for it.

zasadzie jakichś, nie wiem, cwania, który ma kilka sztuk i próbuje,

Basically some kind of, I don’t know, hustler, who has a few pieces and is trying.

próbuje znaleźć kogoś, kto nie będzie miał takiej orientacji.

I'm trying to find someone who won't have that orientation.

Myślę, że to jest temat po prostu, a jak

I think it's just a topic, and how.

pisałem do Czechów, to Czesi powiedzieli, że oni się w eksport nie bawią i nie wysyłają,

I wrote to the Czechs, and they said that they don't deal with exports and do not send.

więc pewnie trzeba byłoby sprawdzić,

so it would probably be necessary to check,

skrzyknąć się, wsiąść w samochód, pojechać, powiedzieć ahoj

gather together, get into the car, drive, say hello

i zapakować, nie wiem, kilkadziesiąt, sto wiaderek i po prostu wrócić z tym.

and pack, I don't know, dozens, a hundred buckets and just come back with that.

No tak to ludzie robią. One w Czechach są

Well, that's how people do it. They are in the Czech Republic.

sporo tańsze, bo ja też szukam, my tu mamy blisko do czeskiej granicy, ale

quite a bit cheaper, because I'm also looking, we are close to the Czech border here, but

odpuściłam sobie właśnie dlatego, że one to tak jedzą, bo jak na początku miałam te

I let it go precisely because they eat it that way, because at the beginning I had those.

pięć sztuk i hodowcy polecali właśnie, że ta Brebiges, to jest taka, że to

Five pieces and the breeders recommended that this Brebiges is such that it

tylko to i to trzeba dawać i w ogóle hodowcy przemysłowi sobie bardzo to polecają, to

only this and that should be given, and in general, industrial breeders highly recommend it, so

jakbyście szukali, to wiem, że związki owczarskie sprowadzają tego Brebigesta na

If you were looking, I know that shepherding associations bring this Brebigest to...

tiry i to się rozchodzi dosłownie w kilka dni, więc podejrzewam, że gdyby się

trucks and it spreads literally in a few days, so I suspect that if it were

dogadać z tym związkiem owczarskim, to się można na taką dostawę załapać i oni,

to negotiate with the shepherd's association, you can get in on such a delivery and they,

ci przemysłowi, no to to właśnie na tam dziesiątki, jak nie setki zamawiają.

To the industry, well, that's exactly what they order by the dozens, if not hundreds.

No ale jak ja kupiłam to wiaderko i te

Well, when I bought that bucket and those...

Brebigesty, one są to właśnie, mają bardzo dużo minerałów i one są jakieś droższe,

Brebigesty, those are indeed, they have a lot of minerals and they are somewhat more expensive.

już nie pamiętam, czy to było 150 złotych.

I don't remember if it was 150 zlotys.

Może około trzech stówek, ale to było

Maybe around three hundred, but that was

właśnie nie przez Allegro, tylko przez normalny sklep.

Not through Allegro, but through a regular store instead.

No ta cena była wysoka, w każdym razie ja

Well, that price was high, anyway I

miałam pięć sztuk i one mi to opyliły w sześć tygodni, więc ja mówię...

I had five pieces and they sold them to me in six weeks, so I say...

A czy jest też dyskusja, nie jestem ekspertem, natomiast gdzieś tam na którymś

Is there also a discussion? I'm not an expert, but somewhere, at some point...

forum, ale w tym temacie jakby była dyskusja, na ile tam w tych wiaderkach

forum, but in this topic, as if there were a discussion about how much in those buckets.

są dodawane jakieś środki, trochę tej jak zwanej polepszaczy smaku.

Some substances are being added, a bit of what are called flavor enhancers.

Mylasa jest. Tak, że one generalnie

It is a mistake. So, they generally...

na ile to jest właśnie taka reakcja na

to what extent is it just such a reaction to

te pierwiastki, a na ile to jest po prostu ten słodzik, który po prostu one wciągają,

these elements, and to what extent it is simply this sweetener that they just consume,

a my przy okazji, że tak powiem, jak z dziecku z syropikiem lekarstwo podajemy.

And we, by the way, so to speak, give the medicine to the child like we do with syrup.

Więc nie pamiętam, jak tam było

So I don't remember how it was there.

rozstrzygnięcie, na ile to jest trochę zafałszowuje rzeczywistość, że właściwie

the resolution, to what extent it somewhat distorts reality, that actually

jakby tam było placebo, to one też by to wciągnęły z powodu tej melasy.

If there was a placebo, they would have also taken it because of the molasses.

Melasa jest przy okazji, a generalnie one

Molasses is just incidental, and generally they.

sobie jakby reglamentują poszczególne. Więc ja nie wiem, jakie jest rozstrzygnięcie,

"They seem to be rationing the individual ones. So I don't know what the outcome is."

bo w temacie nie się... Ja też nie wiem, jakie jest rozstrzygnięcie naukowe.

because in the topic it doesn't... I also don't know what the scientific resolution is.

Na pewno jakieś badania były zrobione, ale jestem absolutnie przekonana, że jedzą to

I'm sure some studies have been done, but I am absolutely convinced that they eat it.

tylko i wyłącznie przez to, że jest melasa. Właśnie dlatego, do czego dążę, że one mi to

only and exclusively because there is molasses. That's exactly what I'm aiming for, that they do it for me.

zjadły w 6 tygodni i ja mówię, no 200 złotych raz na 6 tygodni, no to te moje owce

They ate in 6 weeks and I say, well 200 złoty once every 6 weeks, well those are my sheep.

kameruńskie, co kosztują 300 złotych, to ja bym mogła ze 40 tych owiec kupić za

Cameroonian ones that cost 300 zlotys, I could buy about 40 of those sheep for.

samą cenę tych suplementów w ciągu roku.

the same price of these supplements over the course of a year.

I potem zaczęłam czytać i oni tam pisali,

And then I started reading and they wrote there,

że na taką dużą mleczną owcę w czasie wykotów, no to to się daje 25 gram tej

that for such a large milking sheep during lambing, you give 25 grams of this

lizawki na sztukę, to znaczy daje się, oni zalecają.

licks per piece, that means it's given, they recommend.

No tylko, że jak te moje zjadły te 10 czy 20 litrów w 6 tygodni, to im to wyszło, że

Well, the thing is that when they ate those 10 or 20 liters in 6 weeks, it turned out that

one przekroczyły te dawki dziesięciokrotnie bodajże.

They exceeded those doses tenfold, I believe.

To powinno im starczyć na pół roku, starczyło im na 6 tygodni.

That should be enough for them for six months, it lasted them for six weeks.

No i co ciekawe, jak im wymieniłam ze słodkich melasowych lizawek na lizawki

Well, interestingly, when I replaced their sweet molasses lollipops with lollipops.

solne, no to to mi zaczęło znikać w zupełnie innych ilościach, tak?

Salty, well, that started to disappear for me in completely different amounts, right?

Więc absolutnie.

So absolutely.

Na 100% one to jedzą dlatego, że jest melasa i właśnie dlatego, że jest melasa

They definitely eat them because there is molasses, and that is exactly why there is molasses.

i ludzie mówią, no tą lizawkę to moje, owce uwielbiają, ja co dam to 3 dni i znika.

And people say, well, that lollipop is mine, the sheep love it, whatever I give, it disappears in 3 days.

No tak, ale czy czytałeś skład i informacje, które mówią ile powinny zjadać?

Well, have you read the ingredients and the information that specifies how much they should eat?

Bo jak one powinny zjeść jedno wiadro na 6 miesięcy, to może trzeba im je dać przez 6

Because if they should eat one bucket in 6 months, maybe we need to give it to them over 6.

godzin raz na tydzień, bo po prostu one się przedawkowują.

hours once a week, because they simply overdose.

To tak jak z tą biotyną, o której wspomniałem, tak?

It's like with that biotin I mentioned, right?

Bo kwestia jest taka, że ja na początku mówię, rzeczywiście schodzi i jakoś ta ich wełna

The thing is that at the beginning I say, it really comes off, and somehow their wool...

się poprawiła, no i w związku z tym, że potrzebowały, no to zapytałem się, czy to

It improved, and in connection with the fact that they needed it, I asked if it.

jest tak, że następne i dostałem informację, że za rok o tej porze, że to jest właśnie

It's like this, that next and I received the information that at this time next year, that this is exactly

kwestia, żeby wyrównać, no bo w przypadku to nie jest tak, że one się w tym nasycą,

The issue is to balance it out, because in this case, it's not that they will saturate themselves with it.

tylko po prostu będą właśnie pobudzone jakimś tam środkiem, że ten środek jest,

"they will just be stimulated by some substance, that this substance is,"

jeżeli coś jest okazjonalnie, no to trzeba jakby doczytać,

If something is occasional, then you need to read further.

tak jak mówisz, etykiety, że żeby się z tym nie bujać,

Just like you say, labels, so as not to mess with it,

to to przyspiesza, a czym innym jest środek, który jest generalnie, że tak powiem,

It speeds it up, and it's something else that is generally, so to speak, a means.

trochę jak siano do oporu i czy one sobie zjedzą w 6 tygodni, czy w 10 tygodni, to już

a bit like hay to the limit, and whether they'll eat it in 6 weeks or in 10 weeks, that’s already

mniejsza o to, tak? Więc myślę, że pewne środki są z założenia, jak bardzo by się

Never mind that, right? So I think that certain measures are inherently, no matter how much they...

na to nie rzucały, są albo ograniczone ilościowo, albo też czasowo też.

They were not thrown at that, they are either limited in quantity or also in time.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

No szczególnie,

Well, especially,

przepraszam Sylwestra, jeszcze momencik, że jeżeli coś jest przeznaczone, że powinny

I'm sorry, Sylwester, just a moment, that if something is meant to be, it should.

zjeść 25 gram na dobę, a zjadają 10 razy tyle, to po prostu jakby im to może

to eat 25 grams a day, but they consume 10 times that, it's just as if maybe it does for them

zaszkodzić, ale raczej im nie zaszkodzi, ale po prostu one to wszystko wysikują i

it might harm them, but it probably won't harm them, they just urinate it all out and

wydalają, więc jakby my kupujemy super drogie lizawki, które one po prostu całe

They excrete, so it's like we buy super expensive lollipops that they just consume entirely.

przepalają i to idzie w obornik, nie? Będziemy mieć bardzo dobre warzywa potem,

They burn it and it goes into the manure, right? We will have very good vegetables then.

ale nie wiem, czy nas na to stać. Sylwester, proszę.

But I don't know if we can afford it. New Year's Eve, please.

To znaczy ja nie do końca zgodzę się z tą lasą, że ona powoduje jakieś zwiększone pobieranie.

That means I don’t entirely agree with this woman that she causes some increased uptake.

Znaczy może tak być, ale

It may be like that, but

no nie wiem, my obserwujemy to na tych

Well, I don't know, we are observing this on those...

lizawkach, które sprowadzamy z Czech, że, bo one mają tą melasę w sobie,

"on the lollipops that we import from the Czech Republic, because they have that molasses in them,"

tylko że na przykład lizawka z mocznikiem, no to ona schodzi, tak?

Only that, for example, the lick with urea, well, it goes away, right?

Ale na przykład jak mam inną lizawkę, to

But for example, when I have another lollipop, then

ona może stać i ona też jest z melasą, ale ona stoi i owca,

She can stand and she is also with molasses, but she stands and the sheep.

owce jej tak bardzo nie pobierają, nie gryzą jej tak mocno.

The sheep don't take from her so much, they don't bite her so hard.

Po prostu spożywają tyle, ile jest zalecane przez producenta i

They simply consume as much as recommended by the manufacturer and

to łatwo sprawdzić, no bo to potem można przezważyć, przeliczyć przez owca, ale

It's easy to check because then you can reweigh it, calculate it through a sheep, but...

zresztą to tak, no to widać, jakie jest zainteresowanie tym.

Besides, it's obvious what the interest in this is.

No a lizawka zawiera tą melasę.

Well, the lollipop contains that molasses.

Ale może, może, może to zależyć od ilości melasy, tak sobie myślę, że wiesz, niektóre

But maybe, maybe, maybe it depends on the amount of molasses, I think to myself, you know, some

firmy dają więcej, bo ludzie to tak lubią, że ojej, moja owieczka zjadła całe wiodorko, to jej kupię drugie, bo widać, że jej jest to potrzebne, nie?

Companies give more because people like it so much, like oh my, my little sheep ate the whole treat, so I’ll buy her another one because it’s clear she needs it, right?

Albo druga możliwość jest taka, że jeżeli masz

Or the second possibility is that if you have

trzy lizawki w tym samym czasie dostępne, no to oczywiście, jeżeli mają dwie z taką

Three lollipops available at the same time, well, of course, if they have two of that kind.

samą ilością melasy, to będą pobierać z tej, która bardziej jest im potrzebna, tak?

With the same amount of molasses, they will take from the one that is more needed, right?

Czyli po co mają jeść tą z mocznikiem, jeśli ta bez mocznika, a z czymś innym jest dla

So why should they eat the one with urea if the one without urea, but with something else, is for?

nich smaczniejsza przez to, że mają jakby tam jakieś inne składy, nie?

They taste better because they have, like, some different ingredients, right?

Więc nie wiem, ciężko powiedzieć.

So I don't know, it's hard to say.

Z moich obserwacji wynika, że rzeczywiście to ma wpływ.

From my observations, it turns out that it does have an impact.

Pewnie też zależy od firmy, ale też jak, jak o tym czytałam, to na grupach,

It probably also depends on the company, but also how, as I read about it, it was on the groups,

na przykład ludzie mówili, że no jak ja kupuję wiaderko firmy takiej i takiej z

For example, people said that when I buy a bucket from this company and that.

melasą, to mi schodzi jedno wiaderko na trzy dni na dziesięciowiec,

with molasses, I go through one bucket in three days on a ten-acre plot,

a jak kupiłam lizawki, które, lizawki solne, które są dobre i wszyscy mówią, że to jest

And when I bought the licks, the salt licks that are good and everyone says it's...

dobra firma, to one wisiały mi przez trzy miesiące i owce tego w ogóle ani razu nie

A good company, they hung on me for three months and the sheep didn't do it even once.

polizały, więc no ja bym się zastanowiła, czy po prostu one nie były tak

They licked, so I would consider whether they weren't just like that.

przemineralizowane, że one po prostu nie potrzebowały i jak to nie było

demineralized, that they simply didn't need and how it wasn't

słodkie, to po prostu tego nie pobierały, bo jakby no to o czymś świadczy, jeżeli

Sweet, they simply did not take it, because if it were, it would indicate something, if...

rzeczywiście te lizawki solne też były dobrej firmy.

Indeed, those salt lollipops were from a good brand as well.

No dobra, czy ktoś ma jeszcze jakieś inne ciekawe suplementy?

Alright, does anyone have any other interesting supplements?

Myślę, że to jest fajny temat i warto wiedzieć o różnych rzeczach.

I think it's a cool topic and it's worth knowing about different things.

Nie ma nikt, dobra, no to super, kolejny temat z głowy.

No one is here, alright, well that's great, one less topic to worry about.

Dobra, kolejna rzecz, o której chciałam powiedzieć, to zabiegi.

Alright, the next thing I wanted to mention is the treatments.

Ja mam owce szerszne i kupiłam takie stado i takie owce, żeby przy nich jak najmniej

I have wasps and I bought such a herd and such sheep, so that I would have to do as little as possible with them.

robić, mi zależy na tym, żeby one były samowystarczalne i niezależne.

I want them to be self-sufficient and independent.

Więc tak naprawdę jakie zabiegi możemy mieć?

So what treatments can we actually have?

Możemy mieć strzyżenie, no to owce szerszne nie muszą mieć strzyżenia, one

We can have shearing, so the broader sheep don't need shearing, they

gubią wełnę na lato, co jest super. Z zabiegów, które mi przyszły do głowy jest

They shed wool in the summer, which is great. One of the treatments that came to my mind is

korekcja racic. Korekcja racic, ciekawa jestem, jak często wy korygujecie racice.

Hoof trimming. I'm curious about how often you trim hooves.

U mnie, ja nie muszę w ogóle korygować racic.

With me, I don't need to correct hooves at all.

Jak je odrobaczamy, to zawsze im patrzę, jak te raciczki wyglądają i one mają tak

When we deworm them, I always look at how their little hooves look, and they have such...

przerośnięte, takie łuseczki, nie wiem, trzy, pięć milimetrów, nie więcej, nie

overgrown, like scales, I don't know, three, five millimeters, no more, no

wiele, które nie mają wcale, ale to są takie cieniutkie łuseczki, które widać, że już

many that don't have any at all, but they are such thin scales that you can see they are already

są prawie odpadnięte, więc one to sobie ścierają.

They are almost broken off, so they wear them down themselves.

W Stanach mówią, w Polsce specjaliści się z tym nie zgadzają, ale ludzie, którzy

In the States, they say, in Poland specialists disagree with this, but people who

jakby zmieniają dietę, mówią, że rzeczywiście widzą taką zależność, że

If they change their diet, they say they actually see such a correlation that

jeżeli nie dajemy zbóż i pasz treściwych, to te racice dużo wolniej rosną.

If we do not provide grains and concentrated feeds, the hooves grow much more slowly.

W Stanach jest takie powiedzenie, że jakby jak karmisz zbożem, to karmisz racice i rogi.

In the States, there's a saying that if you feed with grain, you're also feeding the hooves and horns.

I to zaczyna dużo szybciej rosnąć.

And it starts to grow much faster.

Czy to prawda, czy nie, nie wiem, ale u mnie się sprawdza.

Whether it's true or not, I don't know, but it works for me.

Jest też przycinanie ogonów, my też tego nie robimy.

There is also tail docking, we don't do that either.

Odrabaczamy na razie owce jeszcze, ja odrabaczam dwa razy do roku, na wiosnę

We are currently deworming the sheep; I deworm them twice a year, in the spring.

i na jesieni, na wiosnę albendazolem, doustnie na jesieni i wermektyną iniekcyjnie.

And in the fall, praziquantel, orally in the spring and ivermectin by injection in the fall.

I to właściwie ze wszystkich zabiegów,

And this is actually from all the treatments,

jakimi przychodzą do głowy, to jest wszystko, co robimy.

Whatever comes to mind, that's all we do.

Kolczykujemy jagnięta w pierwszym dniu

We tag the lambs on the first day.

życia takim jednym kolczykiem jakby wewnętrznym naszym, który ma jakby

life is like one earring, as if an internal one of ours, which has as if

samiczki mają inny kolor, samce mają inny kolor i tam jest tylko kolor.

The females have a different color, the males have a different color, and there is just color there.

I tam są tylko numerki od jednego do tam, ile potrzebujemy.

And there are only numbers from one to however many we need.

I ja sobie po prostu spisuję, że zielony kolczyk numer jeden, to jest matka taka i

And I just write down that the green earring number one is a mother like that and

taka i to nam super pomaga potem, żeby dopasować jagnię do matki.

This helps us a lot later to match the lamb to the mother.

Bardzo jest to pomocne.

This is very helpful.

I to jest jedyne, co robię w pierwszym dniu życia.

And that is the only thing I do on the first day of life.

Nie dajemy tego selenu i

We don't give this selenium and

kastrujemy,

we are neutering,

tak, kastrujemy baranki w dziesiątym tygodniu życia gumkami,

Yes, we castrate lambs in the tenth week of life with rubber bands.

co teoretycznie pewnie niedługo już będzie nielegalne.

which theoretically will probably soon be illegal.

Ale nam się to fajnie sprawdza.

But it works great for us.

Ciekawa jestem, jakie u Was są zabiegi, co robicie, czego nie robicie i dlaczego.

I'm curious about what treatments you have, what you do, what you don't do, and why.

Kto pierwszy?

Who is first?

Piotrek, no dobra, wydałeś głos, to dawaj.

Piotrek, alright, you cast your vote, so let's go.

Wydałeś głos. Znaczy się tak, no u mnie

You cast your vote. It means yes, well for me.

z zabiegami to jest tak, że no nie wiem, czy jak się karmi zbożem faktycznym, może i to

With treatments, it's like this: I don't know if when you feed with actual grain, maybe it is.

szybciej rośnie, bo ja staram się, staram się dwa razy do roku, czyli przed

It grows faster because I try, I try twice a year, that is before.

wypędzeniem z obory.

expulsion from the barn.

Robię racicę, korekcję racic, no i na jesień, ale nie ukrywam, jak

I'm doing hoof trimming, hoof corrections, and in the fall, but I won't hide how.

wpędzam do obory, nie ukrywam, że przez zimę, jeśli one są w oborze, no to

I drive them into the barn, I won't hide that during the winter, if they are in the barn, then...

urosną im te racice w miarę takie, a to po prostu u mnie jest teren

Their hooves will grow to be about that size, and this is just simply my area.

górzysty, kamienisty, więc one to chyba też ścierają, więc tutaj na jesień jest to

Hilly, rocky, so they probably wear out too, so here in autumn it is like this.

tak delikatnie tylko po prostu gdzieś tam przykorygować, poprawić coś w tym stylu.

Just gently adjust it somewhere, correct something in that style.

A z jakich jeszcze zabiegów?

And what other treatments?

No ja też odrabaczam, podobnie jak ty, walbazenem na wiosnę, na jesień inekcja,

Well, I also deworm, just like you, with a wormer in the spring, an injection in the fall.

no ale tutaj akurat tym to się mi zajmuje weterynarz, którego mam tutaj pod,

Well, here it’s actually the veterinarian that takes care of this, whom I have here under,

przyjeżdża, robi mi to i po prostu ja się już to nie bawię.

He arrives, does this to me, and I simply don't play along anymore.

Do tej pory zakładałem, kastrować nie kastruję, ale

So far I assumed, I don't castrate, but

zakładałem, obcinałem ogonki za pomocą właśnie tych gubek kastracyjnych,

I was assuming, I was trimming the tails using those castration clamps.

ale przy ostatniej, ale przy ostatniej inspekcji, nawet to nie była inspekcja

but at the last one, but at the last inspection, it wasn't even an inspection

weterynaryjna, znaczy z weterynarii, tylko bo oni bardziej kontrolowali pasze,

veterinary, means from veterinary medicine, only because they controlled the feed more.

przyczepiła mi się pani właśnie, że jest to troszkę nielegalne i że mam tego nie

A lady just attached herself to me, saying that it is a bit illegal and that I shouldn't do it.

czynić, więc staram się na chwilę obecną tych ogonków, ogonków po prostu na te gumki,

to make, so I am trying at the moment to just use those little tails, little tails for those rubber bands,

na te ogonki nie zakładać. Nie wiem, jak wy to myślicie, czy to jest,

Don't put on those tails. I don't know how you think about it, whether it is,

jak to jest, jak to jest w rzeczywistości, czy to faktycznie jest, że to zwierzę

what is it like, what is it like in reality, is it really true that this animal

cierpi i że to nie może być stosowane, czy, bo nie rozumiem, no jak kastrować można, a ogon...

He suffers and that it cannot be applied, or because I don't understand, well how you can castrate, but the tail...

Z tym kastrowaniem to nie wiem, bo chyba

I'm not sure about this castration because I think...

w Unii Europejskiej, jak doczytywałam, to oni mówili, że można do pierwszego tygodnia

In the European Union, as I read, they said that it can be done until the first week.

życia, czy coś, tylko ja nie wiem, ja się bardzo, ja się bardzo na Stanach Zjednoczonych

life, or something, I just don't know, I am very, I am very into the United States

jednak wzoruję i jak miałam wykastrowane jagnięta w pierwszym dniu życia, czy tam w

However, I model, and when I had the lambs castrated on the first day of life, or there...

pierwszym tygodniu, w każdym razie w takim młodym wieku, ja je już kupiłam, po prostu

In the first week, anyway at such a young age, I already bought them, simply.

poprosiłam hodowcę, żeby mi je zagumkował i jak one, i one już bardzo młodziutko były

I asked the breeder to gum them for me, and they were both very young.

zagumkowane, to one mi prawie nie rosły i rzeczywiście potem, jak dwa

gummified, they hardly grew for me and indeed then, like two

lat temu, jak miałam takie wykoty rozstrzelone,

years ago, when I had such scattered births,

i miałam czas, no to były takie jagnięta, które zakładałam gumki właśnie tam tuż po

and I had time, well there were such lambs that I put rubber bands just there right after

porodzie i one rzeczywiście były dużo drobniejsze niż takie tryczki kastrowane później.

after birth and they were indeed much smaller than those castrated later.

Jeśli chodzi o ogonki, nie wiem, przy, przy, przy kastracji to jest tak, że one

As for the tails, I don't know, when it comes to castration, it's like they...

rzeczywiście widać, że w pierwszych, ja wiem, dwóch godzinach po założeniu gumki one

It is indeed visible that in the first, I know, two hours after putting on the rubber band they...

widać, że to jest jakiś dyskomfort, potem ten dyskomfort się zmniejsza

You can see that there is some discomfort, then that discomfort decreases.

i potem jest, ja czytałam badania, że to jest tak, że ten dyskomfort jest trochę

And then there is, I read studies that say that this discomfort is somewhat

większy chyba na początku, nie, nie pamiętam, jakoś jest to inaczej, przy

It seems bigger at the beginning, no, I don't remember, it's somehow different, at.

chirurgicznej kastracji jest trochę inaczej, że przy gumkach jest ten ból chyba

Surgical castration is a bit different, as there is probably pain with the rubber bands.

mniejszy, a trochę dłużej, a przy kastracji tej takiej chirurgicznej jest większy na

smaller, a little longer, and with that surgical castration it is bigger on

początku, ale to się szybciej goi czy coś, no więc nie wiem, jak to jest z ogonkami,

at first, but it heals faster or something, so I don’t know how it is with the tails,

tylko, że przy ogonkach...

only that with the tails...

Tutaj z ogonkami też wiesz, bo na przykład jeżeli to są owieczki, to też te

Here with the accents, you know, because for example if they are little sheep, then those too.

obcinam na tyle dłuż, długie, że po prostu, bo nie raz widzę tutaj na, gdzieś na necie,

I'm cutting it as long as possible, simply because I often see it here, somewhere on the internet.

kogoś ma zobcinane, że te narządy rodne po prostu są nieprzykryte, nie, u mnie jest to

Someone is saying that these reproductive organs are simply uncovered, no, for me it is...

tak, że jest to przykryte, więc, więc po prostu tutaj, ale ta Pani

so that it is covered, so, so just here, but this lady

powiedziała, że mnie sprawdzi w tym roku i że, że nie mam prawa tego robić.

She said that she would check on me this year and that I have no right to do that.

Właśnie tak nie, nie mogę dojść, czy to mają rację, czy nie mają racji, no.

Just like that, no, I can't figure out whether they are right or not, well.

Wydaje mi się, że no nie jest to...

I think it is not...

Tego miejsce jest, jak nie mają tych ogonków dla mnie na przykład.

This place exists, like they don’t have those little tails for me, for example.

Jest to, znaczy ja kastruję, ja bym nie kastrowała, tylko kastruję dlatego, że ja

I castrate, I wouldn't castrate, I only castrate because I

trzymam tryczki ze, ze stadem do momentu uboju, więc

I keep the chickens with the herd until the time of slaughter, so...

no już jak mają 10 tygodni, to one już mi

Well, when they are 10 weeks old, they already...

zaczynają skakać, więc no ja sobie nie mogę na to pozwolić, a tak to bym je musiała

They're starting to jump, so I can't afford that, otherwise I'd have to.

oddzielać, więc no tu jest jakiś plus i jakiś minus i tu jest jakiś plus i jakiś

to separate, so there is some plus and some minus here and there is some plus and some

minus, ale przy owcach szersznych właściwie nie ma potrzeby tych ogonków

Minus, but with wasps around the sheep, there is really no need for those little tails.

obcinać, bo obcinasz ogony dlatego, przynajmniej ja to tak wiem,

To cut off, because you cut off tails, that's how I know it at least.

że jak masz owce wełniste, to na przykład do tej wełny, w tą wełnę ci wnika na

that if you have woolly sheep, then for example this wool, into this wool it penetrates

przykład krew i te płyny ustrojowe w czasie porodu i może dojść do zakażeń i to

an example is blood and bodily fluids during childbirth, which can lead to infections and that

nawet padają te owce, bo jak mają jakieś tam, wiesz, rany

Even the sheep are dropping dead because if they have some wounds, you know.

z nim się robią, bo tam muchy pozdrawią ci wejść i tak dalej.

They are dealing with him, because there the flies will greet you to enter and so on.

U owiec szersznych tego nie ma, bo one nie mają takiej długiej wełny, więc większość,

In the case of short-haired sheep, this is not the case because they do not have such long wool, so most of them,

ja wiem, że tam jakieś związki dolperów w Stanach to one obcinają.

I know that some dolper associations in the States are cutting them off.

Nie wiem, jak to jest z nolanami, ale jakby nie ma powodu, bo one mają ogonki

I don't know how it is with nolan's, but there is no reason for that, because they have tails.

takie z krótką sierścią jak, jak kozy właściwie, nie?

such as with short fur, like goats actually, right?

Tak, no powiem ci tak, że w tym roku, co

Yes, well I will tell you that this year, what

sprowadziłem z Niemiec, no to już przyjechały dolperki, co prawda to takie

I brought them from Germany, well, the dolpers have already arrived, although they are such...

siedmiomiesięczne, ale przyjechały z ogonkami, a w wcześniejszych latach, tam w latach

seven-month-old, but they arrived with tails, and in earlier years, back in those years

2016-17, gdzie zakupowałem starsze matki, to już przyjeżdżały z obciętymi

2016-17, when I was buying older mothers, they were already arriving with cut off.

ogonami właśnie z Niemiec, już stamtąd, nie?

With tails just from Germany, already from there, right?

No, a tak więcej zabiegów, no to ja staram

No, if there are more treatments, then I'm trying.

się młode szczepić selenem i witaminą AD3 po prostu.

To simply vaccinate the young ones with selenium and vitamin AD3.

Tak mi zalecił weterynarz i tego się trzymam.

That's what the veterinarian advised me, and I stick to it.

Trzymam się tego weterynarza tak w miarę, staram się, staram się, no po prostu

I'm sticking with this vet as much as I can, I'm trying, I'm trying, well, it's just...

zdaje się na jego, na jego porady, coś tam z własnego doświadczenia, no ale on też jest,

I rely on him, on his advice, something from my own experience, well, but he is also,

całe tutaj Podhale obsługuje.

The whole Podhale is being served here.

Mamy między innymi tam okolice Nowego Targu, więc tam też jest dosyć sporo,

We have, among other things, the area around Nowy Targ, so there is quite a lot there as well.

wiadomo, nie jest to szercny Gowiec, tylko tam, wiadomo, jest ten Cekiel Podhalański

Of course, it's not a wide Gowiec, it's just that, you know, there's that Cekiel from Podhale.

i Owca Górska, ale, ale, ale no tak więcej tak zabiegów, no nie stosuję.

And the Mountain Sheep, but, but, but well, I don't apply more treatments like this.

No jeśli wrócę do tej słomy jeszcze, że, że ja na przykład słomę stosuję owsianą

Well, if I go back to that straw again, that I, for example, use oat straw.

i też przyznam rację, że w bardzo dużych ilościach mi to spożywają, ale ja stosuję

And I will also admit that they consume it in very large quantities, but I use it.

na przykład słomę owsianą zaraz z wiosny lub przy zmianie kwater, a też

for example, oat straw right at the beginning of spring or during the change of quarters, and also

ja mam akurat pastuchu, mi wszystko chodzi,

I have a shepherd, everything works for me.

więc, więc też one jak się robią takie, zmienisz kwaterę, tak nachalnie jedzą, żeby

So, so they also become like that, you change the accommodation, they eat so pushily, so that...

po prostu uniknąć takich biegunek, takich, takiego czegoś, po prostu cały czas mają

just avoid such diarrhea, such, such a thing, they just have it all the time

założoną w tej letniej obrótce słomę i powiem Ci, że no w dużych ilościach słoma

I laid down straw in this summer rotation, and I'll tell you that, well, in large quantities, straw.

owsiana mi schodzi i, i okropnie mi schodzi słoma owsiana.

Oat straw is coming off of me, and it's coming off terribly.

Super. No tak, bo to ten, ten błonnik też jest potrzebny, szczególnie wczesną wiosną.

Great. Well, yes, because that fiber is also needed, especially in early spring.

To, to super chyba właśnie tak reguluje, żeby nie było tych biegunek.

So, that's great, I guess that's exactly how it regulates to avoid those diarrhea episodes.

No wiesz co, w Stanach to wiem, że w ogóle,

Well, you know what, in the States I know that at all,

w ogóle gumki, gumkami na przykład robią dekoronizację ubydła, nie?

In general, rubber bands, for example, are used to decorate the deficit, right?

Więc to jest taki temat trochę grząski pewnie, wiesz, na pewno nie jest to, jakoś tam

So it's a bit of a tricky topic, you know, it's definitely not, in some way.

pewnie będzie to wszystko zakazane, ale ja nie wiem, bo ja kiedyś myślałam, że tylko

It will probably all be forbidden, but I don't know, because I once thought that only

chirurgicznie, a potem sobie myślę, no ale tak, tutaj jest ta gumka, może trochę

surgically, and then I think to myself, well yes, here is this rubber band, maybe a little.

dłużej, on ma jakiś tam dyskomfort, ale też nie masz otwartej rany.

Longer, he has some discomfort, but also you don’t have an open wound.

No są plusy, minusy, nie wiem.

Well, there are pros and cons, I don't know.

Czekaj, coś jeszcze chciałam.

Wait, I wanted something else.

Nie, to wszystko, chciałam Sylwestra, że

No, that's all, I wanted New Year's Eve, that

Sylwester ma wełnistowce i Wy nie obcinacie ogonków, mówiłeś dwa tygodnie temu, prawda?

Sylvester has woolly aphids and you are not cutting off the stalks, you said two weeks ago, right?

To znaczy, nie, obcinamy ogony.

That means, no, we're cutting off the tails.

Obcinamy, tak, tak.

We're cutting, yes, yes.

I dlaczego obcinamy, a nie zakładamy gumki?

And why do we cut it off instead of putting on a rubber band?

Dlatego, że

Because

no z gumkami uważam, są same problemy, tak?

Well, with rubber bands, I think there are just problems, right?

Może, może wszystko przebiec ok, w sensie ogon się tam zasuszy, odpadnie,

Maybe, maybe everything will go fine, in the sense that the tail will dry up there and fall off.

ale zdarzają się przypadki, że to ropieje, to śmierdzi, to są różne problemy i powiem tak,

but there are cases when it festers, it stinks, there are various problems, and I will say this,

my nie chcemy się w takie coś bawić, po prostu emaskulatorem, bach, ogon,

we don't want to get involved in something like that, just emaskulator, bang, tail,

przypalamy kwasem nadocetowym, bo tam wcześniej powiedziałem murówkowym, ale

We are burning with acetic acid, because earlier I said wall-like, but

pomyliłem się i nie ma z tym problemu, to nie krwawi,

I made a mistake and there's no problem with that, it's not bleeding.

to tam trzeba w odpowiednim miejscu przeciąć i

you need to cut it in the right place and

dwa dni, rana zagojona.

two days, the wound healed.

W jakim wieku to robicie?

At what age do you do that?

Na drugi dzień, jak się urodzi.

The next day, when it is born.

Bo wtedy jest najlepiej, bo to ciało jest jeszcze takie miękkie i to jest najlepsze wtedy.

Because then it is the best, because the body is still so soft and that is the best then.

A powiedz mi sylwester, jeszcze się mogę wtrącić, nie mieliście jakiejś kontroli, czy

And tell me, Sylvester, can I still interject, didn't you have some kind of inspection, or...

coś, nigdy wam tam nie zwrócili uwagi, że jak nie tam mają obcinane ogonki, bo mnie

Something, they never pointed it out to you there, that if they don't have their tails trimmed there, because me.

też nie widzieli, że to są gumki, tylko się po prostu zainteresowali,

they also didn't see that these are rubber bands, they just got interested.

dlaczego nie mają ogonków.

Why don't they have tails?

Właśnie wczoraj, tylko z ekologii.

Just yesterday, only in ecology.

Wczoraj mieliśmy kontrolę z agencji, jeszcze z weterynarii,

Yesterday we had an inspection from the agency, still from veterinary services.

nikt się nie przyczepiał, po prostu,

no one was picking on you, it’s just that,

jeśli ktoś jest chyba w ekologii, to z tym jest problem, bo w ekologii nie można

If someone is probably in ecology, then there is a problem with that, because in ecology, one cannot...

obcinać, a jeśli ktoś prowadzi po prostu gospodarstwo, to można obcinać ogony.

to cut, and if someone simply runs a farm, they can cut the tails.

To ja jeszcze konsultowałem nawet to z profesor Aldoną Kawęcką z Balic.

I even consulted this with Professor Aldona Kawęcka from Balice.

Ona zajmuje się właśnie owcami w Polsce.

She is currently taking care of sheep in Poland.

Ona powiedziała, że nie widzi żadnych przeszkód co do tego.

She said that she sees no objections to it.

No to właśnie, ja też nie jestem, wiesz sylwester,

Well, exactly, I'm not either, you know, New Year's Eve,

ja nie mam żadnej ekologii, a po prostu ta z tego piszczy, z pasi, jak to się nazywa,

I don't have any ecology; it's just that it squeaks, with stripes, what is it called?

co kontrolują te pasze w tamtym roku, ona się mi przyczepiła i powiedziała, że w tym

What do those feeds control last year, she attached herself to me and said that this year?

roku przypilnuje, że nie mają być prawa obcinane ogony, a też nie jestem

I will make sure that they are not to have their tails cut, and I am not either.

żadnej, żadnej jakiejś tam ekologii.

No, no kind of ecology at all.

Nie wiem, ja bym się tym nie przejmował.

I don't know, I wouldn't worry about it.

Proszę?

Please?

Przepraszam, no bo ja się też wtrącałem, tylko w ekologii tak jest, w ekologii to

I'm sorry, it's just that I was also interfering, it's just how it is in ecology, in ecology it...

sprawdzają, a z żadnych innych powodów, póki co, jeszcze chyba nie ma.

They are checking, and for no other reasons, there probably aren't any yet.

Tak, tak, ja bym się tym w ogóle nie

Yes, yes, I wouldn't be concerned about that at all.

przejmował, najwyżej bym powiedział, że nie wiem, pies albo wilk odgryzł i pogadane.

He was taking over, at most I would say that I don't know, a dog or a wolf bit and that's that.

A w większości przypadków wystarczy powiedzieć, że ta rasa tak ma i też wystarczy.

In most cases, it is enough to say that this breed is like that, and that's enough.

Ale oczywiście oni się nie znają na tym.

But of course they don't know anything about it.

No tak, jak ostatnio miałam rozmowę, jak

Well, like I had a conversation last time, how...

próbowałam zarejestrować trojaczki i mówię, w systemie się nie da w RZ-cie, no bo owcy

I tried to register the triplets and I said that it can't be done in the system in RZ, well, because of the sheep.

rodzą bliźniaki, ja mówię, no ale moja urodziła trojaczki, to co?

They are having twins, and I say, well, but mine gave birth to triplets, so what?

Ja mówię, a co jak owca okulska urodzi pięcioraczki?

I say, what if the Okulska sheep gives birth to quintuplets?

O, to one tak mogą?

Oh, can they do that?

Ok, dobra.

Okay, good.

Momencik, ja muszę się na chwilkę wyłączyć.

Just a moment, I need to turn myself off for a little while.

Kontynuujcie, kontynuujcie sobie, ja muszę na chwilkę wyłączyć.

Continue, continue with your conversation, I need to turn off for a moment.

Czyli po prostu mówisz Sylwestr, że nie ma się co przejmować, po prostu tylko dalej,

So you're just telling Sylwester that there's no need to worry, just keep going.

dalej, dalej, nie mam się co bać, że mi np.

Go on, go on, I have nothing to fear, for example.

przyjdą i jakąś karę nałożą, że dalej obcinam te ogonki, nie?

They will come and impose some penalty for continuing to cut those little tails, right?

To znaczy, no wiesz, no nie wiem, my się nie boimy.

That means, you know, I don't know, we are not afraid.

No my mamy tych owiec,

Well, we have those sheep,

tych pięćset, no i my to robimy po prostu, więc, no.

those five hundred, so we just do it, so, well.

Wiesz Piotr, nie bez powodu powstało kiedyś

You know Piotr, it wasn't without reason that it was created once.

słynne powiedzenie, że jest prawda święta, prawda, jest prawda pewnie naukowa, jest

A famous saying is that there is a sacred truth, a truth, there is certainly a scientific truth.

prawda urzędnicza, a jak się przyjdzie ktoś, kto chce mieć jeszcze swoją rację,

official truth, and if someone comes in who wants to have their own opinion,

to jak pani księgowa czy pani urzędniczka mówi, ale ja wiem, że tego, że nie trzeba

It's like the accountant or the clerk says, but I know that it's not necessary.

tego składać, no to pan nie załatwi, no to albo pan idzie moją drogą, albo nie

You won't handle this, so either you go my way or you don't.

moją drogą, więc myślę, że to jest też trochę kwestia dyplomacji, bo może się

By the way, I think it's also a matter of diplomacy, because it might.

okazać, że jeden, jeden urzędnik czy jedna kontrola powie tak, a zmieniłaby się osoba

It turns out that one official or one inspection would say yes, and it would change the person.

na funkcji, już by miała trochę inne spojrzenie, więc tutaj, jak czasami ja

In the position, she would already have a slightly different perspective, so here, as sometimes I do.

obserwuję, że terytorialnie ktoś mówi, że tutaj z piwem tak, a u innych tak.

I observe that territorially someone says that here it's like this with beer, but for others it's like that.

Są jedni bardziej zorientowani, a drudzy, tak jak mówicie, nie za bardzo się znają.

Some are more informed, while others, as you say, don't know much about it.

Jak ja np.

Like me, for example.

importowałem owce,

I imported sheep,

chciałem, żeby się zapytać, jak to się robi, a pani powiedziała, no właśnie,

I wanted to ask how to do it, and she said, well, exactly.

jak to się robi, no nie?

How is it done, right?

A ja mówię, chciałem się dowiedzieć, a ona mówi, ja mogłabym się od pana dowiedzieć, no nie?

And I say, I wanted to find out, and she says, I could find out from you, right?

Ja się dowiedziałem, że koleżanka w Szczecinie importowała, ona mówi,

I found out that a colleague in Szczecin was importing, she says,

aha, to ja sobie do Szczecina zadzwonię i się dowiem, no nie?

Oh, then I'll call Szczecin and find out, right?

Więc to jest czasami, ja jednak doceniam tych, którzy mówią, że nie

So this is sometimes the case, however I appreciate those who say no.

wiedzą, albo mówią, że sprawdzą od tych, którzy jak nie wiedzą, to mówią,

they know, or they say they will check with those who, if they don't know, then they say,

to sobie wymyślą i później będą bronić tego, jak niepodległości względem,

they will make it up and then defend it as if it were independence towards,

wjedziesz, Piotr, z nimi w dyskusję na zasadzie, ale jak, co i jeszcze powiesz, że

You will enter into a discussion with them, Piotr, along the lines of, but how, what, and you will also say that.

byłeś tu na takim spotkaniu i tutaj inni, to mówią, no i co z tego?

You were here for such a meeting and others are saying this, so what of it?

To znaczy ogólnie, Salatin też o tym mówił.

That means generally, Salatin talked about it too.

Czy pani podała ci jakiś przepis, paragraf, czy powiedziała nie, bo tak?

Did she give you any recipe, paragraph, or did she just say no, just like that?

Na to nie znajdzie, ale znajdzie na coś innego, no to też jest kwestia.

She won't find it, but she'll find something else, so that's also a matter.

Podczas kontroli ja też tam nie wchodzimy w jakieś względne dyskusje.

During the inspection, we also don't get into any relative discussions there.

Okaże się, że z ogonami masz rację, ale nie masz atestowanych kaloszy.

It turns out you're right about the tails, but you don't have certified galoshes.

Dokładnie, dokładnie, więc tutaj, tutaj też.

Exactly, exactly, so here, here too.

Ale to trzeba się liczyć z tym, że na pewno

But you have to take into account that for sure.

będzie za chwilę zakaz tych ogonów, tak jak jest u świni, tak u innych zwierząt.

Soon there will be a ban on these tails, just like with pigs, as well as with other animals.

To znaczy tak, ale ja polecam, póki jeszcze można, no to używać emaskulatora,

That means yes, but I recommend using the emasculator while it's still possible.

ale chwila i po sprawie, a później można powiedzieć takiej pani, że no tak,

but just a moment and it's done, and then you can tell such a lady that well,

ktoś tu wcześniej powiedział, no ta rasa tak ma i tyle.

Someone said earlier, well that's just how this breed is, and that's it.

Dokładnie.

Exactly.

Słuchajcie, tak, Katarzyna napisała, że właśnie nie można od 2019 roku w Unii

Listen, yes, Katarzyna wrote that it hasn't been possible since 2019 in the Union.

Europejskiej świnią obcinać, więc może pani się coś pomyliło, ale to jest, co jest

Cutting off a European pig, so you may have gotten something wrong, but it is what it is.

ciekawe, Salatin o tym pisze w swoich książkach, więc w Stanach Zjednoczonych

It's interesting, Salatin writes about this in his books, so in the United States.

urzędnicy są dokładnie tacy sami jak u nas, wcale nie mamy gorzej.

Officials are exactly the same as ours, we are not worse off at all.

Właśnie on mówił, że my musimy znać przepisy bardziej niż urzędy.

He just said that we need to know the regulations better than the offices.

Urzędnik, bo urzędnicy często nie znają przepisów i nawet jak nie znasz na pamięć

An official, because officials often do not know the regulations, and even if you don't know them by heart.

tych przepisów, ale wiesz, że można te ogonki obcinać albo, że nie ma ustawy,

these regulations, but you know that you can trim those tails or that there is no law,

która mówi, że nie można, no to jakby, to ty musisz temu urzędnikowi to powiedzieć.

which says that it cannot be done, well then, you have to tell that official.

Właśnie jak powiesz, ale proszę pani, ja tutaj mam karteczkę i tu jest napisana

"Just as you say, but please ma'am, I have a note here and it is written here."

ustawa z dnia takiego i takiego i tutaj można robić to i to albo, że nie ma

The law of such and such a date states that one can do this and that or that there is none.

napisane, że nie można, to ona powie, aha, okej.

It’s written that it can't be done, so she will say, oh, okay.

No a jeżeli cię powie inaczej, no to prosisz to na piśmie, taką decyzję na

Well, if they tell you otherwise, then you should request it in writing, such a decision for

piśmie i wtedy ona ci nie może dać takiej decyzji na piśmie, bo nie ma się

in writing and then she cannot give you such a decision in writing, because she does not have it

czym podeprzeć, ona się musi podeprzeć prawnie.

What should she lean on, she must lean on legal grounds.

To pytanie właśnie, jak bardzo chcemy z tym walczyć, tak, bo

The question is just how much we want to fight against it, yes, because

Tomek z Lubuskiego Angusowa walczył o świnie i potem musiał walczyć o wszystko.

Tomek from Lubusz Angus fought for pigs and then had to fight for everything.

Już tak jak mówicie, że atest na kalosze, no bo czymś trzeba udowodnić, że

Just as you say, there is a certification for rubber boots, because one needs to prove that...

urzędnik ma rację, więc zależy jak bardzo chcemy, ale z drugiej strony, ponieważ

The official is right, so it depends on how much we want, but on the other hand, because

Polacy zwykle nie walczą, to ci urzędnicy robią co chcą, bo nigdy nikt się z nimi

Poles usually do not fight; it's the officials who do as they please because no one ever confronts them.

nie konfrontuje, więc jak macie siłę, to można, bo to tak, tak trochę jest.

I don't confront, so if you have the strength, you can, because it is like that, it's kind of like that.

A jeśli

And if

chodzi o, coś chciałam jeszcze powiedzieć, a, że Piotrek, jak ty masz owce

It's about, I wanted to say something else, and that Piotrek, when you have sheep.

szerszne, to ty się zastanów, po co ty kastrujesz, obcinasz te ogonki, może sobie

hornets, you should think about why you are castrating, cutting those tails, maybe let them be

przetestuj, zostaw sobie jedną matkę z nieobciętym, bo absolutnie nie ma żadnych

Test it, keep one mother untrimmed, because there are absolutely none.

problemów u owiec, obcina się właśnie, że masz przy kryciu, jak one mają długą wełnę,

problems with sheep, it is just trimmed that you have during mating when they have long wool,

to są czasem problemy z kryciem i przy porodzie, właśnie tak jak już mówiłam, że

sometimes there are problems with coverage and during childbirth, just as I mentioned before that

są potem te, w tą wełnę wsiąkają te płyny, ona się nie może oczyścić.

Then there are those, the liquids seep into that wool, it cannot be cleaned.

U szersznych tego nie ma, może w ogóle nie musisz tego robić, bo ty masz taką rasę,

With wasps, this isn't the case; maybe you don't have to do this at all because you have that breed.

że nie powinieneś musieć tego robić.

that you shouldn't have to do this.

No tak w sumie też, no ale tak jak po prostu ktoś chce, zamawiają wcześniej, no to sobie

Well, that's true too, but if someone just wants to order earlier, then that's up to them.

na przykład, no klienci tam mówią, ci rolnicy, że chcą, żeby były, żeby te ogonki były

For example, customers there, those farmers, say that they want the tails to be there.

obcinane, że się im bardziej podobają, tylko to wiesz, ja też obcinam to w takim wieku

They get trimmed because they like it more, you know, I also trim it at that age.

praktycznie do tygodnia czasu już mają wyzakładane gumki, nie, więc to też nie jest

Practically in a week's time they already have bands put on, no, so that’s not it either.

tak, że po miesiącu czy dwóch dopiero zakładam, bo im wcześniej założysz, tym

so that after a month or two I only set it up, because the earlier you set it up, the more...

wcześniej odleci po prostu, szybciej, nie.

It will simply take off earlier, faster, no.

Ja powiem, że moje brilliant szefy mają takie

I will say that my brilliant bosses have such

ogony, że mogłyby zamiotać i w ogóle, nie wiem, lascem rzucać,

tails, that they could sweep and generally, I don't know, throw with a broom,

po prostu to nawet nie są ogonki, tylko właściwie jakieś fajki takie zawinięte i

it's not even tails, but actually some kind of little rolled-up pipes and

jak to są bardzo wysokie, szczupłe, takie alpejskie owce, no to generalnie, nie

If they are very tall, thin, like Alpine sheep, then generally, no.

wiem, ile ten ogon z pół metra ma, czy coś i tak dalej, nawet nie jest kitka, to jest

I know how long this half-meter tail is, or something like that, and so on, it's not even a little tail, it's...

po prostu, jakby chciały, to po prostu, mówię, mogą lascem rzucać albo, nie wiem,

It's just that if they wanted to, I mean, they could just throw around some wood or, I don't know,

albo się, przeciąganie liny robić, czy coś takiego, jakoś, ja przynajmniej przy mojej

Either you do tug-of-war or something like that, at least I, in my case.

skali nigdy

never on a scale

takich rzeczy odnośnie zabiegów nie robiłem, natomiast,

I haven't done such things regarding treatments, however,

cięcia nie miałem, natomiast, jeżeli chodzi o kastrację, to miałem tylko właściwie raz

I didn't have any cuts, however, when it comes to castration, I had it only actually once.

takie doświadczenie, chyba to są jakieś kleszcze bulurizo, czy coś takiego, nie wiem,

such an experience, I think these are some kind of bulurizo ticks or something like that, I don't know,

nie powtórzę nazwę, w każdym razie znieczulenie miejscowe i później

I won't repeat the name, anyway, local anesthesia and then.

zgniatanie nasieniowodu, jakby pod znieczuleniem, tak, bo zależało nam, żeby po prostu ten

Crushing the vas deferens, as if under anesthesia, yes, because we wanted to simply have this.

ogon został, więc nie było, tak zwane, nie na mokro, tylko po prostu, to było poprzez,

the tail was left, so there was not, so-called, not wet, just simply, it was through,

i to już był, chyba czteromiesięczny, więc to nie mówimy,

And it was already, probably four months old, so we are not talking about that.

słucham, bezkrwawa,

I'm listening, bloodless,

się nazywa metoda bezkrwawa, tak, ja, weterynarz mówił, nie na mokro,

It is called a bloodless method, yes, I, the veterinarian said, not wet.

nie na mokro, no to raz tak mieliśmy, bo chcieliśmy sobie zostawić, natomiast,

not wet, so we had it that way once because we wanted to keep it for ourselves, however,

anegdotycznie dodam, że moja żona powiedziała, że jak ten baranek miał zgniatane, to powiedziała,

I will anecdotaly add that my wife said that when that lamb was being squashed, she said,

że ja, mój,

that I, my,

wyraz twarzy pokazywał, że jako facet jestem w pełnej empatii i może to raz mi

The expression on my face showed that as a guy, I am fully empathetic, and maybe that once...

wystarczyło, żeby po prostu przynajmniej, nie, nie miałem takiej potrzeby, ale tak

It was enough to simply at least, no, I didn't have that need, but yes.

anegdotycznie, to tylko, tak, było mi go szkoda, a generalnie na mokro nigdy żadnych

Anecdotally, it was just that I felt sorry for him, and generally speaking, never anything wet.

rzeczy takich chirurgicznych, rachu, ciachu, czy ani ogonów, ani innych rzeczy nie robiłem.

I didn't do any surgical things, quick fixes, or any tails or other things.

Kasia? Z tą metodą, z tą metodą kleszczami,

Kasia? With that method, with that method of using tweezers,

to nam weterynarz kastrował byki, no i okazało się, że niestety nie wszystkie są dokastrowane

The veterinarian castrated the bulls for us, and it turned out that unfortunately not all of them are castrated.

i mamy takiego jednego byka, który się, który nosi dumną nazwę jednojajeczny, więc to też

And we have this one bull, which carries the proud name of monoclonal, so that too.

czekam, bo weterynarz się zarzekał na wszystkie świętości, że on słyszał, jak strzeliło, no i właśnie

I'm waiting because the vet swore on all saints that he heard a crack, and well...

tak słyszał. Tak, że. Tu trzeba mieć chyba parę doświadczenia do tej metody. Tak, tak, ale to jest.

Yes, he heard. Yes, so. Here you probably need some experience with this method. Yes, yes, but this is.

Zgniatać wszystko, co się da, to jeszcze gorzej, no.

Crushing everything that can be crushed is even worse, you know.

Teoretycznie. Tak, i nie zgnieść nasienią wodą, bo tam jest, przepraszam,

Theoretically. Yes, and do not crush us with the seed water, because it's there, I'm sorry,

motrowego chyba. Tak, bo to ani nie poleci tu, ani nie poleci tam.

It’s probably a motorcycle. Yes, because it won’t fly here, nor will it fly there.

Tak. Natomiast my barany też kastrujemy gumkami i też kiedyś szukałam, bo gdzieś mi przemknęło,

Yes. However, we also castrate our sheep with rubber bands, and I was looking for something once because I remember it passing by me.

że to metoda nielegalna, przeszukałam cały internet i nie znalazłam, żeby to była metoda nielegalna, więc.

that it's an illegal method, I searched the entire internet and couldn't find that it was an illegal method, so.

A w jakim wieku kastrujecie?

At what age do you castrate?

Wiesz co, różnie, to zależy, staramy się, staramy się małe, teraz mamy takie dwumiesięczne i, ale mamy po prostu

You know what, it varies, it depends, we try, we try a little, now we have this two-month one and, but we just have.

takie bagno, że tak zaczniemy, no, musimy poczekać aż trochę przeschnie, ale też staramy się tak gdzieś do, do półtora miesięcznego.

Such a mess that we will start like this, well, we have to wait until it dries a bit, but we also try to aim for around, up to one and a half months.

Takie bagno, tak, a to jeżdżamy, urywają.

Such a mess, yes, and we're driving, they're breaking off.

Tak, dokładnie, to znaczy inaczej, one są, one to nas, one mają suchą,

Yes, exactly, that means differently, they are, they are us, they have dryness,

tą część, tą, tą, gdzie one urzędują, natomiast przejście, ten postkrom, który, przez który przechodzą, w którym go łapiemy,

that part, that, that, where they operate, while the transition, that post-room, through which they pass, in which we catch him,

tam jest po prostu, tam nam, tam stoi nam woda i, i tam jest problem z, z, z tej chwili, jak jest, jak są takie deszcze,

There is simply water standing there for us, and there is a problem with the current situation, especially when it rains like this.

bo u nas w Lubuskim, uwaga, są deszcze w tym roku i po prostu.

Because here in Lubusz, watch out, there are rains this year and just.

Szaleństwo.

Madness.

Szaleństwo, tak, absolutne szaleństwo. Już wolelibyśmy, żeby przestało padać i wtedy mówię mojemu mężowi,

Madness, yes, absolute madness. We would rather it stop raining, and then I say to my husband,

że jeszcze zatęsknisz, jeszcze zatęsknisz, no, no, ale ma to właśnie takie, powoduje to właśnie takie problemy,

that you will long for it again, you will long for it again, well, well, but it just has that, it causes exactly those kinds of problems,

że jest problem ze złapaniem baranów, bo jesteśmy u tytłań i wszyscy w Błocku, one też w Błocku.

That there is a problem catching the sheep because we are at Tytlan and everyone is in Blok, they are also in Blok.

Możecie kręcić z ukrytej kamery, jak to właśnie, już go macie, po czym leżycie i.

You can record with a hidden camera, just like that, you already have it, after which you lie down and.

O ty, co.

Oh you, what.

A on się, on się śmieje.

And he, he is laughing.

Ja to chciałem dodać, że a propos zabiegów, jeszcze mam tak zwany zabieg teoretyczny, to znaczy, że właśnie jak mój baran,

I wanted to add that regarding the treatments, I still have the so-called theoretical treatment, meaning that just like my ram,

ten herdwig mi tak podpadnie, to ja mam ochotę wprowadzić testowanie, wyrwanie mu nogi z tyłka albo po prostu innych,

This herdwig gets on my nerves so much that I feel like introducing testing, ripping his leg out of his backside, or just someone else's.

bo jak zobaczyłem, jak on takie, mam ogrodzenie typu rancho zrobione z kopanych słupków betonowych,

because when I saw how he has a ranch-style fence made from dug concrete posts,

takie jak pod malinę, są takie cztery zbrojone druty, 80 centymetrów kopane i on je połamał jak zapałkę,

Such as for raspberries, there are four reinforced wires, 80 centimeters buried, and he broke them like a matchstick.

jak zapałki betonowe słupki, nie żadne drewniane, tylko w kopany metr w ziemię i stanął i powiedział, pokaż na co cię stać,

Like concrete posts, not wooden ones, just driven a meter into the ground, and he stood there and said, show me what you're capable of.

no to po prostu generalnie wtedy wchodziłem w tak zwane zakładce zabiegi zakazane, czy, ale to chyba tak bardziej,

Well, I was generally getting into what you could call the forbidden treatments tab, or, but I think it's more like that.

tak jak tutaj mówisz, by się skończyło tym, że on by sobie pobiegał, ja bym za nim pobiegał, on by sobie pohasał,

just like you say here, it would end up with him running around, I would run after him, he would frolic around,

a ja bym parę razy wywinął.

I would pull off a few times.

Ale nie przeznaczył, jakiś cenny baran, by nie skończył w piekarniku.

But he didn't allocate any precious ram, so he wouldn't end up in the oven.

No nie, właśnie nie.

Well, no, actually not.

Takich właśnie chyba z tej rasy z papierami są dwa.

There are probably only two of that breed with papers.

Jeden jest w Szczecinie, drugi jest obok mnie w Łodzi.

One is in Szczecin, the other is next to me in Łódź.

To jest właśnie tej rasy Herdwig i generalnie.

This is exactly that breed Herdwig and generally.

On wie, że może.

He knows that he can.

On wie, że może i się tym boli.

He knows that it can hurt and he is suffering from it.

Ale skopany, jak później generalnie stanie i tak człowiekowi złość tego, no to generalnie ma się takie, no fajny jesteś.

But messed up, like later in general when it stands and you get angry about it, well, generally you feel like, well, you’re nice.

I to cię daruje, no i to ci ratuje skóry.

I forgive you that, and it saves your skin.

Jak się twoje owce strzyżesz?

How do you shear your sheep?

Ja strzygę.

I cut hair.

Generalnie mam takiego pana Krzysztofa, który przyjeżdża, który podobno 300 tysięcy owiec, taki starszy pan już gdzieś tam w Norwegii, nie w Norwegii strzygł.

Generally, I have this gentleman Krzysztof, who comes and supposedly has 300 thousand sheep, an older man who sheared somewhere in Norway, not in Norway.

Więc generalnie to jest taka akcja, jak można w pięć minut jedną ręką i po prostu kręcić jak w jakimś tańcu na dyskotece.

So basically it's an action that you can do with one hand in five minutes and just spin like in some dance at a disco.

I to po prostu jest elegancja.

And that is simply elegance.

Ale zacząłem się też bawić.

But I also started having fun.

Sam strzeżenie, ale nożyczkami.

Guard yourself, but with scissors.

I kilka owiec sobie zawsze ostrzegę i jest taka całkiem jakaś przyjemność.

And I will always warn a few sheep, and there is quite a pleasure in that.

Oczywiście przy tych moich tam dwudziestu sztukach to pięć, to ja sobie mogę jeden dzień jedną do dzień drugą.

Of course, with those twenty pieces I have, that's five, so I can use one for one day and another for the next day.

Natomiast taka ciekawostka jeszcze może powiem z tymi hertwikami jest taka, że one się rodzą czarne, później brązowieją, a po pierwszej strzyży już odrasta szare.

As a side note, I might mention that with the hertwiks, they are born black, then they turn brown, and after the first shearing, they grow back gray.

I one mają jakiś tam taki typ właściwie podwójnej czy potrójnej wełny.

And they have some kind of double or triple wool type, actually.

W ogóle totalnie innej niż nasza.

Completely different from ours.

To jest właściwie taki bardziej druciak.

It's actually more of a wire thing.

One się nadają albo na izolację, albo na dywany.

They are suitable either for insulation or for carpets.

W ogóle się tak za bardzo nie nadają do takiego, nazwijmy obróbki takiej na becik dla dziecka.

They are not really suited for that kind of processing, let's call it bedding for a baby.

Więc pod tym względem ten kontakt z ich wełną też jest trochę inne.

So in this respect, the contact with their wool is a bit different too.

Ale generalnie tak powiedzmy między kwietniem a czerwcem, w zależności jak się zbierzemy.

But generally, let's say between April and June, depending on how we gather.

To są strzyżone.

These are sheared.

Ale mam też wrzosówki.

But I also have heather.

Pomimo jakichś tam takich teorii, że można je dwa razy w roku, to nigdy mi się nie zdarzyło wrzosówek.

Despite some theories that they can be done twice a year, it has never happened to me with heather plants.

Nie wiem czy ktoś z was miał do czynienia strzyc.

I don't know if any of you have had to deal with shearing.

I co, w ogóle ich nie strzyżesz?

And what, you don't cut them at all?

Nie, raz w roku strzygę.

No, I cut my hair once a year.

Ale to jest właśnie, że one mają taki odrost, że mogłyby być dwa razy.

But the thing is, they have such regrowth that they could be two times.

Ale u mnie jest generalnie raz i nigdy się nie strzyga.

But for me, it's generally once and never gets cut.

A masz co robić z wełną?

Do you have something to do with the wool?

Generalnie schodzi.

Generally, it is going down.

Teraz na przykład mam te Wednesday'ek, z których podobno jest do 9 kilogramów wełny.

Right now, for example, I have these Wednesdays, which supposedly have up to 9 kilograms of wool.

I ta wełna jest w ogóle takim innym oplocie.

And this wool is in a completely different weave.

Już mam jakieś trzy osoby zapisane, jakieś panie, które kupują na giełdach

I already have about three people signed up, some ladies who buy at the markets.

jakichś europejskich, te co się zajmują jakimś rękodziełem, że to jest naprawdę

some European ones, those that deal with some handicrafts, that it is really

jakaś wyjątkowa wełna, ale ja jeszcze ich nie strzyłem.

some special wool, but I haven't sheared them yet.

W ogóle je się strzyże na stojąco od grzbietu począwszy.

They are generally sheared while standing, starting from the back.

Że po prostu z racji tego, że one mają taki włos,

That simply because they have such hair,

który nie idzie w puchowatość.

which does not go into fluffiness.

Tylko jakby tak jak frędzle z mopa po prostu schodzi do samego dołu.

Only like the fringes of a mop just go all the way down.

I to chodzi o to, żeby zachować.

And that's what it's about, to preserve.

I to jest jakieś tam wyjątkowe.

And that is something quite special.

Więc myślę, że ta wełna mi z nich zejdzie.

So I think this wool will come off me.

Natomiast inne sprzedawałem na przykład panu, który hodował wiewiórki

On the other hand, I sold some to a man who raised squirrels.

kostarykańskie, które robiły z wełny gniazda.

Costa Rican, which made nests from wool.

Sprzedawałem pani, która jakieś ekologiczne kegi okładała woskiem, pszczelim i wełną

I was selling to a lady who was wrapping some ecological kegs in wax, beeswax, and wool.

naturalną, więc po prostu jakieś takie wynalazki.

natural, so just some inventions like that.

A teraz to, co ktoś zamieścił też.

And now what someone posted too.

Nie wiem, czy spotkaliście się, że na

I don't know if you have encountered that on

Zachodzie w ogrodnictwo, w sadownictwo wchodzi wełna, żeby po prostu.

In the West, wool is entering horticulture and fruit growing, just to do so.

Tak, tak.

Yes, yes.

Więc mam nadzieję, że być może to też jakoś udrożnia.

So I hope that maybe this also somehow clears things up.

Natomiast ja nie mam tej wełny, albo mam ją na tyle

However, I don't have that wool, or I have it just enough.

ekscentryczną, czy te hertwiki, czy brilanszafe, że osoby, które się bawią w

eccentric, whether these hertwiks or brillan-shafs, that the people who are playing in

tym szydełkowanie, to one rozkupują mi tą wełnę, bo dla nich to jest

This crocheting, they are buying up that yarn for me, because for them it is

jako taka ciekawostka. A że mam ich tak naprawdę kilkadziesiąt kilo.

As a bit of trivia. And since I actually have several dozen kilos of them.

No to w tym momencie nie muszę się z tym jakoś mega, mega bujać.

Well, at this moment I don't have to deal with it in any major way.

Super. Chyba o nikim nie zapomniałam.

Great. I think I didn't forget anyone.

Jak coś macie do dodania, to dawajcie znać.

If you have anything to add, let me know.

A jak nie, to przechodzimy do kolejnego tematu.

And if not, then we move on to the next topic.

Proszę Państwa, rozród. Już trochę, już trochę poruszyliśmy ten temat,

Ladies and Gentlemen, reproduction. We have already touched on this topic a bit,

ale już tak konkretniej, więc tak jak zawsze zacznę od siebie, a potem wy powiecie.

But more specifically, I will start with myself as always, and then you will speak.

Super, myślę, że to się fajnie sprawdza.

Great, I think it works well.

U nas jest tak, że my robimy wykoty w maju

With us, we have calvings in May.

i dzięki temu możemy robić wykoty na pastwisku.

And thanks to that, we can have calving on the pasture.

Ja nie oddzielam owiec na wykoty, nie, one nie są w osobnych boksach.

I do not separate the ewes for lambing, no, they are not in separate pens.

Rasy szerszne są takie, że one się dobrze opiekują jagniętami, więc normalnie na

Wasp species are such that they take good care of lambs, so normally at

pastwisku ja je sobie kwateruję, a one sobie rodzą, mają czyste pastwisko

I accommodate them on the pasture, and they give birth, having a clean pasture.

przez to, że są zmieniane.

because they are being changed.

Nie mieliśmy żadnych infekcji ani nic i rodzą sobie w maju.

We didn’t have any infections or anything, and they are giving birth in May.

W związku z tym wpuszczamy tryki pierwszego grudnia albo w okolicy pierwszego grudnia.

In connection with this, we will let the bucks in on the first of December or around the first of December.

I w tym roku, znaczy w zeszłym roku było

And this year, I mean last year there was

tak, że wpuściłam właśnie 27 listopada i 25 kwietnia zaczęły się robić,

so I let in just on November 27 and it started to get done on April 25,

rodzić jagnięta, ostatnie się urodziło gdzieś tam pod koniec maja, czyli przez

to give birth to lambs, the last one was born somewhere around the end of May, which means through

miesiąc wszystkie owce właściwie się wykoczyły poza jedną sztuką, która była

In a month, all the sheep have lambed properly except for one, which was...

po prostu młodsza, więc ogólnie bardzo byłam zadowolona.

I was just younger, so overall I was very satisfied.

W tym roku niestety tryki poszły do stada

This year, unfortunately, the bucks went to the herd.

w połowie listopada, bo mi uciekły, znalazłam je ponad dwa kilometry od naszego domu.

In mid-November, because they escaped from me, I found them more than two kilometers from our house.

W środku jakiegoś pola kapusty, a one były półdzikie, bo ja ich nie oswajałam.

In the middle of some cabbage field, and they were semi-wild because I hadn't tamed them.

No i jedyne co mi pozostało, to je tak zaganiać w stronę stada owiec i licząc, że

Well, the only thing left for me to do is to drive them towards the flock of sheep, hoping that

jak poczują róje, to pójdą. No i poczuły róje i poszły, to już je wpuściłam do stada.

When the swarms feel it, they will go. And they felt the swarms and went, so I let them into the herd.

Więc teraz będzie trochę wcześniej.

So now it will be a bit earlier.

I właśnie to jest dlatego, żeby to było, już jest ciepło, już jest trawa.

And that is why it should be, it is already warm, the grass is already there.

Owce zaczynają dostawać świeżą żyzną, tą trawę taką soczystą,

The sheep are starting to receive fresh, lush, juicy grass.

więc to mleko też jest, wtedy mają więcej mleka przez to, że ja nie daję pasz

So this milk is also there, then they have more milk because I don't give them feed.

treściwych, no to to się super sprawdza i to na początek tyle.

Concise, well, this works great, and that's enough for now.

Dajcie znać, jak to wygląda u was.

Let me know how it looks for you.

Sebastian?

Sebastian?

U mnie to jest kwestia, myślę, że ewoluuje.

For me, it is a matter, I think it is evolving.

Generalnie u mnie jest tak, że baran chodzi cały czas

Generally, for me, it’s like this: the ram is constantly walking around.

ze stadem. One są cały czas, mają otwarte, więc sobie wychodzą i u mnie jest standardem

with the herd. They are always there, they have it open, so they go out, and it is standard for me.

mrodzenie się, że tak powiem, na zewnątrz.

"Getting wet, so to speak, outside."

Nawet kiedyś, jak były te mrozy, to minus 20 i tak dalej.

Even back then, when there were those frosts, it was minus 20 and so on.

One nie mają problemu z tym. Jagnięta też.

They don't have a problem with that. Neither do the lambs.

Później są końcowane tak na czas od dwóch do czterech, pięciu dni.

Later, they are finished in a time frame of two to four, five days.

Chyba że nagle, tak jak mam jedną np.

Unless suddenly, just like I have one for example.

Olkuskę, która wybiera sobie jagnięta, to są takie rasy, które np.

A ewe that chooses her lambs, there are such breeds that for example.

super dla mnie są wrzosówki, super są merynosy, natomiast Olkuska jest

Heather is great for me, merinos are great, but Olkuska is...

po prostu, jak jest więcej niż jeden, to mówię, ja sobie wybieram jedno, a resztę to

I just say, when there is more than one, I choose one for myself, and the rest...

po prostu trzeba albo trzymać i jest więcej bujania.

You just have to either hold on and there's more swinging.

Zwykle mam tak między styczniem a marcem.

I usually have it between January and March.

Herdwiki, one później mają, one mają kwiecień, kwiecień, maj.

Herdwiki, they have it later, they have April, April, May.

I pojedyncze przypadki miałem, że nagle, nie wiem, jakiś sierpień, wrzesień mi się

I had some individual cases where suddenly, I don't know, some August, September happened to me.

jakoś w ogóle miało jakieś przesunięcie.

Somehow, it was supposed to have some kind of delay.

Zacząłem sobie,

I started for myself,

jakoś w tym poprzednim roku notować, kiedy widziałem,

Somehow, in the previous year, to note when I saw it.

jak baran skacze.

like a sheep jumps.

No i generalnie w kilku przypadkach tych, które miałem już, to mi się właściwie o

Well, generally in a few cases of those I've already had, it actually comes to me about...

dzień czy o dwa różniło z racji tego, że baran jakby chodzi cały czas, no to raz się

The day or two differed because the ram seems to walk all the time, so once it...

zauważy, raz się nie zauważy, ale generalnie jak mi się udało zauważyć i

you will notice, sometimes you don't notice, but generally, as I managed to notice and

sobie zapisałem, to rzeczywiście miałem na uwadze, że już, nie wiem, ta czy tamta

I noted it down; I was indeed thinking about that already, I don't know, this one or that one.

będzie rodziła.

she will give birth.

To jednak te rasy mają zwykle jeden raz w roku o konkretnym terminie, tak?

However, those breeds usually have one race a year at a specific date, right?

One same ci sobie jakby tą sezonowość wykotów sobie utrzymują mniej więcej, tak?

They're kind of maintaining this seasonality of the litters for themselves, right?

Tak, tak, tak. No mówię, to jest kwestia

Yes, yes, yes. Well, I'm saying, it's a matter of...

jakichś tam wachnięć, powiedzmy, na przestrzeni tych, powiedzmy, dwóch miesięcy.

some fluctuations, let's say, over the course of these, let's say, two months.

Natomiast te, które je rodzą, to one rodzą mniej więcej w tym samym czasie.

However, those that give birth do so roughly at the same time.

Ja jeszcze wprowadziłem taką, nie wiem, pseudo swoją praktykę może, że ja jagnięta

I have also introduced a sort of, I don't know, maybe a pseudo practice of mine, that I have lambs.

ważę w pierwszym dniu i później co tydzień przez dwanaście tygodni.

I weigh myself on the first day and then every week for twelve weeks.

I te jagnięta, które mi się rodzą z racji tego, że ich nie jest na setki, to jakoś

And those lambs that are born to me because they are not in hundreds, it's somehow

sobie mogę czy później obserwować odnośnie ras czy matek, jaka po prostu była

I can later observe regarding the breeds or mothers, whatever it was.

tam kwestia wzrostu albo jakie jest na przykład, czy na przykład w którymś

There is the issue of growth or what it is, for example, or for instance in some.

tygodniu jest jakieś spowolnienie, czy na przykład u którejś owcy regres, no to

This week there is some slowdown, or for example, in one of the sheep, regression, so...

trochę takie dla takiej mojej pseudo zainteresowania statystycznego.

A bit like for my pseudo interest in statistics.

A twoje statystyki,

And your statistics,

potwierdziły to, że jak niektóre rodzi się duże, potem większe rośnie, czy niekoniecznie?

They confirmed that just as some are born large, then grow larger, or not necessarily?

Raczej tak.

Rather yes.

Jest kwestia taka, że oczywiście przy

There is the issue that, of course, when

ciążach mnogich ten rozkład jest inny. No i przy tych większych też później jest,

In multiple pregnancies, this schedule is different. And with these larger ones, it is also later.

bo jeżeli na przykład wrzosówka rodzi dwa dwieście, powiedzmy dwa osiemset, no to

because if, for example, the heather produces two hundred, let's say two hundred and eight, well then

powiedziałbym, że kilkanaście kilogramów ma to zwierzę po dwunastym tygodniu.

I would say that this animal weighs a dozen kilograms after the twelfth week.

Natomiast jak rodzi Olkuska, Merinos czy teraz

However, as Olkuska, Merinos, or now give birth?

właśnie też miałem z Barana Brillenschafe, no to one rodzą.

I just had Brillenschafe from Baran, so they give birth.

Teraz na przykład mi się urodziło pięć sześćset czy pięć osiemset jagnie, czyli

Now, for example, I have given birth to five six hundred or five eight hundred lambs, which means

praktycznie tylko trójne i to są jagnięta, które rzeczywiście przekraczają,

Practically only triples, and these are lambs that actually exceed.

mają trzydzieści, czterdzieści kilogramów, ale ja też nie mówię o tych rasach, które

they weigh thirty, forty kilograms, but I'm not talking about those breeds that

są typowo jakieś tam tuczne, tylko mówię o rasach, które gabarytowo, gabarytowo,

they are typically somewhat fattening, I'm just talking about breeds that are, in terms of size, size,

no bo jeżeli później to zwierzę przekracza

Because if later that animal crosses

około

around

sto kilo, czy ma około sto kilogramów.

One hundred kilos, or about one hundred kilograms.

Natomiast oczywiście to też się nauczyłem, że te rasy duże, ich tempo wzrostu,

However, of course, I learned that large breeds, their growth rate,

to optimum jest w okolicach dwóch, trzech lat wzrostu.

The optimum is around two to three years of growth.

I to też

And this too.

jakby dowiedziałem się, żeby na przykład jeżeli chodzi o kwestie tych dużych owiec

I would find out, for example, when it comes to the issues of those large sheep.

właśnie z zachodu, to oni na przykład w drugim roku na przykład kryją.

Just from the west, for example, they are hiding in the second year.

Pierwszy raz.

First time.

Tak, pierwszy raz.

Yes, it's the first time.

Po osiemnastu miesiącach, tak jak u nas ktoś mówi, że tam od sześciu, ośmiu,

After eighteen months, just like someone here says, that there for six, eight,

dziesięciu miesięcy, czy coś tam, tylko to oddzielają, żeby one mogły sobie

ten months, or something like that, that's just what separates them so they can...

spokojnie dorosnąć, czyli czasami to jest po półtora, czasami po dwóch latach, dopiero

calmly grow up, which means sometimes it takes a year and a half, sometimes two years, only then.

pierwsze, więc ta nasza taka ekonomia rodzina, kiedy ktoś mówi, żeby mu się

first, so our family economy, when someone says to him to get it

jagnięta urodziły, na przykład samice, teraz będzie dwa lata czekał, aż je pokryje,

The lambs were born, for example females, now he will wait two years until he covers them.

no to w tym momencie jest dla części osób trochę takim, no nie wiem, dziwaczem.

Well, at this moment, for some people, it is a bit of a, I don't know, weirdo.

Jakość, jakość hodowli jest słaba i to jest to jakby, ciężko powiedzieć, co jest

The quality, the quality of the breeding is poor and it's like, it's hard to say what it is.

przyczyną, co jest skutkiem, hodowcy mają bardzo słaby nacisk na jakość,

the cause, which is a result, breeders have a very weak emphasis on quality,

a kupujący nie mają pojęcia, co kupują.

and the buyers have no idea what they are buying.

Bo to nie jest hodowla, tylko hu.

Because this is not breeding, it's just a hustle.

No ale to jest, wiesz co, no jak zwał, tak zwał, nie, ale to jest niezależnie od rasy.

Well, it is, you know, call it what you want, but it is independent of race.

Ja byłam weterynarzem, więc to samo jest w psach, to samo jest w kotach, to samo jest

I was a veterinarian, so it's the same in dogs, it's the same in cats, it's the same.

w papugach, bo kiedyś hodowałam też papugi.

in parrots, because I used to raise parrots as well.

No niestety jest tak, że musisz jechać za granicę, jak chcesz kupić coś dobrej jakości.

Unfortunately, it's the case that you have to go abroad if you want to buy something of good quality.

Ja też weterynarzem w Anglii wiem, jak tam były selekcjonowane psy.

I also, as a veterinarian in England, know how dogs were selected there.

No i różnica jest drastyczna, no mam nadzieję, że się będzie to u nas zmieniać na plus.

Well, the difference is drastic, and I hope that things will start to change for the better for us.

Ale no też jest tak, że jakby osoba, która

But it's also the case that if a person who

kupuje, często w ogóle nie ma pojęcia, jak wygląda owca, więc czego się spodziewać, że

buys, often has no idea what a sheep looks like, so what to expect that

jakby ktoś jej wcisnął, jakby, no nie zgadzam się z tym, żeby jakby oszukiwać

It's like someone pressed her, like, I don't agree with cheating like that.

ludzi, ale no niestety jest tak, że rzeczywiście...

people, but unfortunately it is indeed the case that...

No ja też się nauczyłem sporo przy właśnie, czy przy tym kontakcie,

Well, I also learned a lot through this contact.

właściwie przy tych trzech importach, w których po prostu informacja, że chciałbym

Actually, regarding these three imports, it's just the information that I would like.

dowiedzieć tam ileś samic jest kwestią, dobrze będziemy rozmawiać po przeglądzie

Determining how many females are there is a matter, we will talk well after the review.

stada na przykład, tak. Robią, rozmawialiśmy już od jesieni,

Herds for example, yes. They are doing, we have already been talking since autumn,

od października na przyszło, jakby po nowym roku, była kwestia tak, będziemy,

From October onwards, it was a matter of, like, after the New Year, we will be.

wrócimy do tematu konkretnie po marcu, jak zrobimy przegląd hodowlany

We will get back to the topic specifically after March, when we conduct the breeding review.

i część idzie do oboju, część zostawiają sobie jako takie po prostu nazwijmy perły

And part goes to the oboe, part is kept as simply, let's call them pearls.

w kolekcji, natomiast te, które jakby są w standardzie, które mogą

in the collection, while those that are in the standard, which can

w papiery jakby, jakby dostać i spełniają tam jakby jakiś tam wzorzec rasy,

in papers as if, as if to receive and they fulfill some kind of racial pattern there,

to po prostu to idzie, więc kwestia jest taka, trochę mam takie skojarzenie z dawnych

It just goes on, so the question is, I have a bit of an association with the past.

czasów, jak to ktoś kiedyś mówił, że szedł na baza, żeby kupić pieska i dochodził

"Times, as someone once said, when he was going to the base to buy a little dog and he arrived."

i się pytał, można kupić szczeniaka? Można. Jaka rasa?

And asked, can you buy a puppy? You can. What breed?

I nieważne, czy wymienił jamnik, sznaucer czy inne, to w pudełku dokładnie ta rasa

And it doesn't matter if he exchanged a dachshund, schnauzer, or another breed, in the box is exactly that breed.

była, tak. Więc myślę, że to jest też kwestia, tak jak tutaj,

Yes, I think it is also a matter of that, just like here.

było wspomniane, hodowla achów, tak, to jest kwestia, kiedy ktoś mówi

It was mentioned, breeding of achs, yes, that is a matter when someone says.

takie standardy w takim momencie po przeglądzie, tego ci nie sprzedam, albo się

such standards at such a moment after the review, I won't sell you that, or you

jeszcze pyta w jakich celach, no nie? I to nagle się okazuje, że to nie jest tak,

He still asks for what purposes, doesn't he? And it suddenly turns out that it's not like that.

że ktoś chce cokolwiek sprzedać, jakkolwiek wcisnąć, tylko to jest

that someone wants to sell anything, somehow push it, it's just that

kwestia taka, że, że on jeszcze się orientuje, czy to jest dopasowane.

The issue is that he is still trying to figure out if it is a match.

To jest trochę inny, inny standard, w którym ktoś mówi, tak, że no.

This is a slightly different, different standard in which someone says, yes, that well.

No ale to,

Well, this,

ponieważ ja, ja tu jestem pewnie najstarszy z was, to

since I, I am probably the oldest of you, so

mogę powiedzieć, że 20 lat temu to jeszcze tak wyglądało.

I can say that it still looked like this 20 years ago.

Czyli raczej nie, że dorastamy, tylko wyrośliśmy, tak?

So it's rather not that we're growing up, but that we've grown up, right?

Tak, ale to wszystko jest związane z ekonomią i po prostu do czasu, kiedy były

Yes, but everything is related to the economy and simply until the time they were.

z tego jakieś pieniądze za ocenę, za postęp hodowlany i tak dalej, to

from this some money for evaluation, for breeding progress and so on, that's

ludzie o to dbali, a potem systematycznie zaczęli od tego

People took care of it, and then systematically started to move away from it.

odchodzić i potem były potrzebne programy ratowania raz i tak dalej.

They were leaving and then rescue programs were needed once and so on.

Bo teraz to już jest tylko takie, no, łatanie dziur, można powiedzieć.

Because now it's just like, well, patching holes, you could say.

Przecież ta hodowla kiedyś była w Polsce solidna dosyć.

After all, this breeding was quite solid in Poland once.

No, niestety, jak ja sobie obserwowałam, bo był taki moment, że chciałam wejść w

No, unfortunately, as I was observing, there was a moment when I wanted to get into

Dorperię, nie weszłam, bo sobie myślę, no nie miałam nigdy owiec, kupowanie jednej

I didn't go into the sheep pen because I think I've never had sheep, buying one...

owcy za 3000 złotych, bo tam wtedy chyba były takie ceny.

sheep for 3000 zlotys, because I think those were the prices back then.

To trochę słabo, bo jak kupię pięć za kupę kasy, po czym wszystkie mi padną, bo

It's a bit weak, because if I buy five for a lot of money, and then they all fail on me, because

popełnię jakiś błąd, to trochę słabo, więc kupiłam kamerunki, bo były bardzo tanie.

If I make a mistake, that's a bit weak, so I bought some cameras because they were very cheap.

I podobnie, tylko że małe, ale podobna rasa.

And similarly, only smaller, but a similar breed.

No, ale obserwowałam bardzo dużo ten rynek właśnie za granicą.

No, but I have observed this market a lot abroad.

No i rzeczywiście jest tak, że tam jest tak, że no dobra, mamy matki, ale te są

Well, it really is the case that there, it's like, okay, we have mothers, but these are...

ładne, a te, mimo że to są też samice, to nie idą do naszego rozrodu ani na

Pretty, and those, although they are also females, are not going into our breeding or for

sprzedaż, bo one nie są wystarczająco silne, wystarczająco dobre, nie spełniają tych

sales, because they are not strong enough, not good enough, do not meet those

wszystkich cech rasowych, więc je odrzucamy.

all racial traits, so we reject them.

Tak samo z trykami. Te są super ładne, to zostawiamy.

The same goes for the treats. These are super pretty, so we're keeping them.

Te są super ładne, to idziemy na sprzedaż, a te nie są wystarczająco dobre.

These are super nice, so we are going to sell them, and these are not good enough.

W Polsce jest tak, że byle tam coś tam

In Poland, it's such that whatever there is.

tutaj, no nie wyrosło, no to się dowiemy, że nie, bo one rosną trochę później, to

here, well it didn't grow, so we'll find out that it didn't, because they grow a little later, so

normalne, że on jest taki mały, takie krzywe nóżki.

It's normal that he's so little, with such crooked legs.

Jeszcze będzie chodził, jeszcze będzie chodził, jeszcze będzie mówił.

He will walk again, he will walk again, he will speak again.

No dokładnie, no bo co, co 3 tysiące złotych

Well exactly, because what, what about 3 thousand zlotys?

mogę zarobić, a tutaj na mięso go dam, a jeszcze jest jakiś niewyrośnięty i zarobi

I can earn some money, and here I'll give it for meat, and there's still some underdeveloped one that will earn.

500 złotych, no to, no to się nie opłaca, więc no niestety rozumiem, z czego to

500 zlotys, well, it's not worth it, so unfortunately, I understand where that's coming from.

wynika, nie podoba mi się to, bo to cierpi potem jakby całe generacje, jakby to nie

It comes from the fact that I don't like it because it then affects entire generations as if it doesn't.

jest tylko nasz zarobek, tylko to potem cała rasa jest zniszczona.

It is only our earnings; only then the whole race is destroyed.

No, ale możemy działać tylko w tym, co mamy.

No, but we can only operate with what we have.

To ja wam podrzucę jeszcze

I'll drop this off for you as well.

wspomniałem, że mam też rasę Brylanszawe, to jest tych owiec karynckich

I mentioned that I also have the Brylansza breed, which is of those Carinthian sheep.

i ona, co ciekawostka jest, ona została po drugiej wojnie światowej odtworzona, cała

And she, what a curiosity, was rebuilt after the Second World War, entirely.

rasa w Austrii z 20 sztuk, natomiast bardzo mocno to pilnowali pod

A breed in Austria with 20 pieces, while they were very strict about it.

względem tych jakichś, nie wiem, tam korelacji genetycznych, tak,

regarding those genetic correlations or something, I don't know, yes,

włącznie z tym, że współcześnie jest to zinformatyzowane,

including the fact that it is computerized nowadays,

to znaczy to, kto, komu ma sprzedać, jak geny się

It means who, to whom, has to sell, how genes are.

rozchodzą, jest spowodowane

it is caused by

tym, że oczywiście tą rasę, tam chyba do iluś tysięcy, nie wiem, już tam odbili.

that, of course, this breed, there maybe up to a few thousand, I don't know, they already reflected there.

Natomiast kwestia jest taka, że w pewnym

The issue is that at a certain point

momencie jest to monitorowane informatycznie, tam kiedyś miałem kontakt z kimś, kto, kto, kto nad

At the moment, this is being monitored electronically; there I once had contact with someone who, who, who is above.

tym czuwał, że kwestia jest taka, że to nie jest tylko tak, że sprzedać gdziekolwiek,

The issue is that it's not just about selling anywhere.

tylko w pewnym momencie to jest kwestia, że jakieś podpowiedzi, kto komu może

At some point, it's a matter of some hints about who can do what for whom.

sprzedać i od kogo warto kupić, nie tylko dlatego, że on ma zdrowej, fajnej, ładnej,

to sell and from whom it is worth buying, not only because he has healthy, cool, nice,

jagniętej, tylko dlatego, że jakieś tam wykluczanie pewnych,

lamb, just because of some exclusion of certain,

szczególnie w tych rasach, których nie ma nie wiadomo ile albo na małym terenie, to

especially in those breeds that are not known to exist for a long time or in a small area, it

jest kwestia, nieważne, że ma ładne, ale to będzie po prostu kazirodztwo, tak, bo

It's a matter of, it doesn't matter that it looks nice, but it will just be incest, yes, because

jakoś jeszcze się geny nie rozprowadziły, więc ja tak słucham, ja tak słucham i mówię, ale o to chodzi.

Somehow the genes haven't been spread yet, so I just listen, I just listen and say, but that's what it's about.

Ale to właśnie muszę powiedzieć, że jeszcze do niedawna,

But I must say that until recently,

myślę, że związek to jeszcze dalej robi. Był ten inbred tak zwany badany i rzeczywiście tryki tam,

I think that the relationship does it even further. There was this so-called inbreeding studied, and indeed, the males there,

w bliskim pokrewieństwie nie były do stad kierowane, tylko w tej chwili się zrobił

they were not directed to the herds in close kinship, only at this moment it happened

problem taki, ponieważ ja akurat mam w czystej razie, znaczy prawie w czystej razie

It's a problem because I just have a clean case, meaning almost a clean case.

pona, więc już jest problem, żeby tryki w Polsce kupić w tej chwili.

Yes, so there is already a problem to buy tryks in Poland at the moment.

Moje bryęszawy się skończyły tym, że w pewnym momencie było stado koło pola w

My adventures ended when at one point there was a herd near the field in

Poczułkowie i właściwie wszystkie, jak latałem po Polsce i szukałem, to okazywały

They showed up, and actually all of them, as I flew around Poland and searched.

się, że w drugim zakupie były stamtąd.

that in the second purchase were from there.

No i cała kwestia się...

Well, the whole issue is...

rozbiła, że trzeba byłoby sprowadzać już

she broke it, that it would be necessary to bring it in already

jakąś taką konkretne stado z jakąś, nie wiem, różnymi trykami.

some kind of a specific herd with some, I don't know, different tricks.

Akurat padło u mnie na to, żeby pójść i

I just happened to decide to go and

jakoś przypadek sprawił, że herdwiki.

Somehow, by chance, it was the herdwick.

Też głównie jakoś tam transportowo, koszty się okazało, że częściej jeżdżą

Also mainly in some transport capacity, it turned out that they travel more often.

do Niemiec czy do Beneluxu, żeby po prostu łatwiej można było ten transport,

to Germany or to the Benelux, so that the transport could be easier.

niż okazuje się, że po tej linii

than it turns out that along this line

austriackiej jakoś tak wyszło.

Austrian, it just turned out that way.

Natomiast rzeczywiście w pewnym momencie to już nawet bez tych, nie wiem, takiego

However, indeed at some point it was already without those, I don’t know, like such

pilnowania genów okazało się, że już krwi nie ma i to są już kuzyni, kuzynów itd.

It turned out that there is no blood left for gene supervision, and these are already cousins, cousins of cousins, etc.

I to właściwie w obrębie, nie wiem, 50 sztuk, które były w Polsce, to tak naprawdę

And this is actually within, I don't know, 50 pieces that were in Poland, it's really

kwestia pięciu lat sprawiła, że tak naprawdę już nie było ani jednego możliwości.

The issue of five years made it so that there was actually no possibility left.

Natomiast nawet jeżeli ktoś tam w tej

However, even if someone is there in that...

hodowli w pewnym momencie skoczył do, nie wiem, do Monachium i sprowadził, to tak

At some point, he jumped to, I don't know, Munich and brought, well, that.

naprawdę kryłowce, które za chwilę,

really krylowce, which in a moment,

mimo że był nowy baran, to te jagnięta w puli po matkach.

Although it was a new ram, those lambs were in the pool by their mothers.

I tak właściwie były, że tak powiem, trochę jak u tych Habsburgów, czy coś tam.

And actually, they were, so to speak, a bit like those Habsburgs, or something like that.

Tak na zasadzie, że był, jak w modzie na sukces, że był jednocześnie wujkom,

It's like in the soap opera "Fashion for Success," where he was both an uncle at the same time.

ciociem, szwagrem, synem itd.

uncle, brother-in-law, son, etc.

No ale kiedyś ta praca hodowlana przez

Well, once this breeding work through

związki była prowadzona, były księgi owiec i w zasadzie można było powiedzieć, że

the connections were conducted, there were sheep books, and one could basically say that

każda owca miała swoją linię genealogiczną i wiadomo było dokładnie,

each sheep had its own lineage and it was known exactly,

kogo z kim można strzyżować.

Who can be sheared with whom.

Halo, halo, czy mnie słychać? Słychać.

Hello, hello, can you hear me? I can hear you.

A teraz jest tak, że moim tym łódzkim to

And now it's like this, that with my Łódź one...

okazuje się, że ani maila, ani telefonu komórkowego nie mają.

It turns out that they have neither an email nor a mobile phone.

Jak już jest przynajmniej jakiś czas stacjonarny, do którego się dodzwonić nie

Since there is at least some stationary time, which cannot be reached by phone...

można, bo tam jakaś pani lat 150 po prostu, nie wypominając, po prostu kiedyś tam

It can be, because there's some lady aged 150, simply, without bringing it up, just once there.

zagląda, no i to jest kwestia... To pani Dorota pewnie Bielawna, tak?

She's peeking in, and that's a matter of... It's probably Ms. Dorota Bielawna, right?

Dalej tam jeszcze działa?

Is it still working there?

Nie wiem też dokładnie, jak tam z nazwiska, bo próbowałem coś załatwiać i to

I don't know exactly how it is with the last name there, because I tried to arrange something and that

była kwestia trochę jak pisz na Berdyczów, czy coś takiego.

There was a question somewhat like writing to Berdyczów, or something like that.

A to w Łasku, tak, cały czas tam jest?

Oh, is he in Łaska, yes, he is there all the time?

Tak, Sieradz, Łask, coś takiego, tamte okolice, więc rzeczywiście pod takim

Yes, Sieradz, Łask, something like that, those areas, so indeed under such...

względem, gdyby to było, że ktoś jednej strony tego pilnuje, ale z drugiej

in terms of, if it were the case that someone is keeping an eye on one side, but on the other

strony myślę, żeby była taka kultura i podejście, bo jak ja próbuję doprowadzić

I think there should be such a culture and approach, because when I try to bring it about

do tego, żeby moje herdwiki, które jak się rodzą, nie były w Polsce wpisywane jako inne,

to ensure that my herd wikis, when they are born, are not recorded as different in Poland,

to

to

strasznie ciężko się to załatwia, to jakby wprowadzenie kodu rasy.

It's terribly difficult to sort it out, it's like introducing a race code.

Ale jednocześnie, jak mi ktoś powiedział, znajomy z agencji, on powiedział, ale

But at the same time, as someone told me, a friend from the agency, he said, but

słuchaj,

listen,

to, że my mamy tam wpisywane jakieś rasy itd., to przy tej dowolności wolnej

That we have some races entered there, etc., is within this freedom of choice.

Amerykance jest tak, że jak chcesz sobie mieć, nie wiem, walizerską, dorpery itd.,

Americans are such that if you want to have, I don't know, a Welsh, a Dorper, etc.,

to nieważne, nagle z wszystkich kamerunów urodzi Ci się np.

It's not important, suddenly you might be born from all the Cameroons, for example.

20 dorperów.

20 Dorper sheep.

Dokładnie.

Exactly.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Wiery, statystyki, są niczego...

Believe, statistics are nothing...

No bo to nie, bo to jest inny cel tego.

Well, that's not it, because the goal is different.

Kiedyś to robił Związek Owczarski i stada hodowlane, a to jest tylko statystyka.

Once, it was done by the Sheepdog Association and breeding herds, and this is just statistics.

Tak.

Yes.

Czy mnie słychać w ogóle, bo tak jakby słychać, bo tak dziwnie mi tutaj pokazuje

Can you hear me at all, because it seems like I can be heard, because it shows me strangely here.

jakby, kurczę, no, no, ale...

like, darn, well, well, but...

U nas już chyba tylko trójka została, tak że już pewnie poradź.

I think there are only three of us left, so you probably know what to do.

No właśnie, nikt się nie odzywa. Kasia, pamiętam, że ty też masz doświadczenia

Exactly, no one is speaking up. Kasia, I remember that you have experiences too.

z dorperami, bo wy jakiegoś fajnego sprowadzaliście tryka chyba z Niemiec albo

with Dorpers, because you brought in some cool ram from Germany or

skądś tam po niemiecka mieliście. To powiedz coś tam, jakie wy macie doświadczenia.

You had something from German somewhere. So say something about what experiences you have.

My mieliśmy tryka, którego ktoś sprowadził z Niemiec.

We had a goat that someone brought from Germany.

Myśmy go kupili jako, jako jakby drugi właściciel w Polsce i on

We bought it as, as like the second owner in Poland and it

faktycznie był bardzo fajny. Bardzo ładne po nim jagnięta i bardzo ładne, bardzo ładnie

It was indeed very nice. Very nice lambs after him and very nice, very nice.

zakocone. Teraz mamy drugiego, no i jakby

It’s done. Now we have a second one, and well...

trzy z naszych potencjalnych matek nie wykazują objawów, żeby miały zamiar rodzić,

Three of our potential mothers show no signs that they intend to give birth.

więc chyba będziemy znowu szukać jakiegoś tryka, ale też się zastanawiamy

So I guess we'll be looking for some trick again, but we're also thinking.

właśnie nad sprowadzeniem. Dorpery bardzo prężnie działają w Czechach.

Currently working on the import. Dorper sheep are very active in the Czech Republic.

Jest związek i też się bardzo poważnie zastanawiamy, czy nie sprowadzić stamtąd.

There is a relationship, and we are also seriously considering whether to bring someone over from there.

A dlaczego nie z Niemiec?

And why not from Germany?

Wy macie blisko do Niemiec, nie? Ale wy do Czech chyba też macie blisko w sumie.

You are close to Germany, right? But you are also quite close to the Czech Republic.

Dość blisko, znaczy do Niemiec mamy przysłowiowy rzut Beretem, natomiast

Quite close, I mean we have a proverbial throw of a beret to Germany, however...

nie znalazłam, muszę jeszcze poszperać, czy jest jakiś taki związek hodowców

I haven't found it, I need to look around some more to see if there is any such breeders' association.

Dorperów, bo tak to tylko po aukcjach jedynie, jedynie znalazłam.

Dorper sheep, because that's all I found only through auctions.

Natomiast w Czechach faktycznie jest, jest związek i tam sobie można pooglądać różne

Meanwhile, in the Czech Republic, there actually is a connection, and there you can watch various things.

gospodarstwa.

households.

I dogadywać.

I agree.

I u was też tryk chodzi cały czas w stadzie?

Does the buck also walk around in the herd all the time with you?

U nas chodzi cały czas tryk w stadzie.

We always have a goat in the herd.

Natomiast zmieniliśmy i właśnie a propos wykotów, to zmieniliśmy, zmienialiśmy

On the other hand, we changed it, and just regarding the birthing, we changed it, we were changing it.

tryka, bo urodziły nam się na wiosnę, musiałabym popatrzeć kiedy, bo nie

I'm sorry, I need to look when, because I don't know.

pamiętam, wczesną wiosną się urodziły, więc wczesną wiosną jakoś tak wpuściliśmy,

I remember, they were born in early spring, so somehow we let them in early spring.

żeby, żeby się urodziły nam, no powiedzmy w sierpniu, koniec sierpnia, wrzesień.

so that they are born to us, let's say in August, the end of August, September.

No to pierwsze wykoty

Well, here are the first births.

zaczęły w listopadzie.

They started in November.

Koniec listopada nawet, także chcieliśmy wykoty jesienne, żeby wszystkie zdążyły

The end of November, so we wanted the autumn calving to take place so that all could be ready in time.

jeszcze przed zimą, no i niestety, niestety się nie udało.

still before winter, and unfortunately, unfortunately it didn't work out.

A odnośnie hodowla, no to właśnie różnica między chowem a hodowlą jest tak, że

As for breeding, the difference between husbandry and breeding is that

no że tak naprawdę to my na dzień dzisiejszy chowamy te owce, prawda, bo owszem tam się

Well, the truth is that today we are actually keeping those sheep, right, because indeed there...

rozmnażają, ale jeszcze nie, nie idziemy jakimś tropem,

They are reproducing, but not yet, we are not following any trail.

bo tak jak ty masz tam, powiedzmy, że chcesz sobie

because just like you have there, let's say, that you want to

odporność na pasożyty, prawda, no to to powiedzmy jest tam cel hodowlany.

Resistance to parasites, right, well that's the breeding goal, let's say.

Natomiast, natomiast jeżeli my w tej chwili normalnie je odrobaczamy i tak dalej, i

On the other hand, if we are currently deworming them normally and so on, and...

tak dalej, nie idziemy w tą stronę, to tak naprawdę to jest, to jest huł, prawda,

keep going, we are not going that way, this is really what it is, this is a mess, right,

więc tutaj generalnie w Polsce mało kto może powiedzieć, że jest hodowcą.

So here in Poland, generally speaking, very few people can say that they are breeders.

Bo właśnie jest problem, problem z selekcją, to tak jak ja oglądam, szukałam dlaczego,

Because that's the problem, the problem with selection, it's like when I'm watching, I was looking for why,

dlaczego nie w Polsce znowu Dorpera, no bo tak jak przeglądam to ogłoszenie, no to tak,

Why not in Poland again, Dorpera? Well, as I browse through this advertisement, it’s like,

to jest coraz, coraz brzydsze te, te, te barany.

This is getting more and more ugly, these, these, these sheep.

Ma czarną głowę, to nie Dorper, no, tak.

It has a black head, it's not a Dorper, yes, that's right.

Ma czarną, czarną głowę, ale w ogóle nie, nie złazi mu sierść

It has a black, black head, but its fur doesn't come off at all.

i jakaś taka biedna chudzina, ale super.

and a bit of a poor skinny thing, but great.

A w ogóle to wrzosówka, nie?

By the way, it's a heath, isn't it?

Tak, dokładnie, dokładnie.

Yes, exactly, exactly.

No w ogóle zresztą każda rasa ma swój cel, nie, to co ty mówisz, to nie tylko Dorpery.

Well, in general, each breed has its purpose, no, what you are saying is not only about Dorpers.

Każda rasa powinna mieć swój jakiś cel, każda rasa była wyhodowana w jakimś

Every breed should have its own purpose, every breed was developed for some reason.

konkretnym celu i powinno się te cechy wzmacniać.

a specific goal, and these traits should be reinforced.

A teraz jest tak, że właśnie wszystko jest wolna amerykanka, no.

And now it's like everything is a free-for-all, well.

Ale tak jak było wspomniane...

But as it was mentioned...

Nie no, nie ma organizacji tego, kiedyś przecież przy tym stadzie dużym, tu nie ma

No, there is no organization in this, there used to be with this large herd, but there isn't now.

już kolegi, który ma to duże stado, ja mam też dosyć duże.

I already have a friend who has a large herd; I also have a fairly large one.

Gdybyśmy mieli około trzystu sztuk też, to przecież przy tym jest jedna albo dwie

If we had about three hundred pieces too, then there is one or two in this.

osoby mają na co dzień robotę, żeby to opędzić i teraz dopóki z tego nie ma

People have work to deal with every day, and now, as long as there is nothing to gain from it.

jakichś pieniędzy, to nikt za tym nie będzie chodził, bo nie ma żadnego interesu.

If there is no money, no one will be chasing after it because there is no interest in it.

No tak, a powiedzmy zapotrzebowanie jest takie, jakie jest, no na kosiarki największe,

Well, let's say the demand is what it is, mainly for lawn mowers.

ale teraz mój mąż mi podpowiada, że dokładnie tak samo jest z jerseyami, z krowami, prawda?

But now my husband is hinting to me that it's exactly the same with jerseys, with cows, right?

Wszystko co...

Everything that...

co małe, małe, chude i ma obwódki na oczach, to jest jersey.

What is small, small, thin, and has rings around its eyes is a jersey.

Nieważne czy jest jersey, czy nie jest jersey, ale jest do ekstensywnej hodowli.

It doesn't matter if it's jersey or not, but it is for extensive breeding.

Myśmy też naszej krowy długo szukali,

We also searched for our cow for a long time,

żeby, żeby trafić faktycznie jersey'a, a nie coś,

to actually get a jersey, not something else,

coś co koło jersey'a stało.

Something that was near the jersey.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

To zaczynając od tego, że w zasadzie krycie z ręki powinno być, więc tu jest, już się

Starting from the fact that, in principle, the coverage should be done by hand, so here it is, already…

problem, nie?

A problem, isn't it?

No, no myślę, że tak ten, bo już czas nam się kończy, więc myślę, że tak ogólnie możemy

No, no I think so, because our time is running out, so I think we can generally...

sobie popłakać, że jest źle, ale jeszcze kilka rzeczy zostało do omówienia,

to cry a little, that it's bad, but there are still a few things left to discuss,

więc... Tylko ekonomia.

So... Only economics.

Tak, wiesz co, ja nie do końca się z tym związkiem zgadzam, bo to każdy hodowca

Yes, you know what, I don't entirely agree with this relationship because every breeder...

oddolnie powinien selekcjonować tak jak chce, znaczy na jakość, tak?

It should select from the bottom up as it wants, meaning based on quality, right?

Bo to wszystkim robi dobrze i na... Ale sam hodowca jeden nic nie zrobi, bo niestety

Because it does good for everyone and... But a single breeder can't do anything, unfortunately.

populacja tych zwierząt musi być dosyć duża.

The population of these animals must be quite large.

No, nie, bo to, że jak jest jakaś rasa niszowa, no to może tak, ale...

No, no, because if there is some niche breed, then maybe, but...

Jeżeli u nas się zamiast brakować owce, czyli jakby kierować je w stronę

If instead of lacking sheep we direct them towards...

piekarnika czy, czy garnka, brakuje się, wystawiając je na OLX-ie, no to...

"Do we lack an oven or a pot, when we are selling them on OLX, well then..."

Jako najlepsze.

As the best.

No właśnie.

Exactly.

Ale to dalej wracamy do tego, że to o pieniądze chodzi.

But that still brings us back to the fact that it's about money.

No tak, tak, o pieniądze. Właśnie ja bym powiedziała, że o pieniądze, nie o,

Well, yes, yes, about money. I would just say that it's about money, not about...

o związek. Ja w ogóle teraz będę niedługo nagrywać na moim YouTubku odcinek o tym, jak

about the relationship. I will soon be recording an episode on my YouTube about how

będę selekcjonować stado, bo ponieważ już drugi rok mam kilkadziesiąt jagniąt, to już

I will be culling the flock because for the second year now I have several dozen lambs, so it's already...

jakby udało mi się na tyle to ogarnąć, że jakby już rozumiem, co ja chcę i jak to

If I could manage to understand it enough, I would already know what I want and how to do it.

będę robić, więc zapraszam na mojego YouTube'a regeneratywnie.pl, gdzie będzie

I will be doing, so I invite you to my YouTube channel regeneratywnie.pl, where there will be.

ten temat omówiony. Słuchajcie, chciałam się was spytać, czy zauważacie, czy to jest

this topic is discussed. Listen, I wanted to ask you if you notice if this is

chyba najczęstsze pytanie w internetach i Kasia mówiła, że owce nie wykazują objawu

Probably the most common question on the internet, and Kasia said that sheep do not show symptoms.

chęci do porodu, więc pewnie nie są w ciąży.

the desire to give birth, so they are probably not pregnant.

Najczęstsze pytanie chyba w internecie to jest, skąd ja mam wiedzieć, czy moja owca

The most common question on the internet is probably, how do I know if my sheep...

jest w ciąży i rzeczywiście z moich obserwacji, ponieważ do tej pory miałam

She is pregnant and indeed from my observations, because so far I have had.

bardzo dużo jarek, to jest tak, że u jarek nie widać właściwie do ostatniego

A lot, Jarek, it's like this: with Jarek, you can't really see until the very end.

momentu, jak one już nabierają wymiej, jak już są takie mega ciężarne, to wtedy

the moment they are already showing, when they are super pregnant, then

rzeczywiście jak się najedzą, to ten, no, z lewej strony jak się najedzą, bo ten

Indeed, when they are full, then, well, on the left side when they are full, because that

żywacz jest z lewej, to z prawej na dole im wypucza ten drugi bok.

The cleaner is on the left, and on the right at the bottom, it polishes the other side.

Ale już u starszych owiec u mnie jest tak, że

But with the older sheep, it's such that

ja mam teraz dokładnie 8 tygodni do porodu i już od dwóch tygodni te owce, które są

I have exactly 8 weeks until delivery now and for the past two weeks, those sheep that are...

starsze i na pewno, zapewne mają bliźniaki, po prostu to już mają

older and surely, they probably have twins, they just already have them

takie brzuszyska i już widać, że jak one biegną sobie do tej wody na tych cienkich

such tummies and you can already see how they run to the water on those skinny ones

nóżkach, to to już są takie pączki i rzeczywiście ja już jestem w stanie

On the little legs, these are already such doughnuts and indeed I am already able to

stwierdzić, że ta, ta, ta to będzie miała bliźniaki i jakby to widać już bardzo

to state that she, she, she will have twins and you can already see it very clearly

dobrze. Czy wy macie jakieś obserwacje na ten temat?

Alright. Do you have any observations on this topic?

No bo mało kto chyba robi jakieś USG u owiec, bo to jakby się nie opłaca.

Well, not many people probably do ultrasounds on sheep because it doesn't seem to be profitable.

No nie będę wam mówić. Jacek, ty mówisz, że masz dużo

Well, I won't tell you. Jacek, you say you have a lot.

więcej lat od nas, to powiedz coś na ten temat.

If you are older than us, then say something about it.

Znaczy ja widzę w większości.

It means I see mostly.

Ale czy jedyną metodą, jedyną metodą to jest właśnie, widzisz właśnie w oczach.

But is the only method, the only method that is precisely, you see, precisely in the eyes.

Kiedyś były, ja nawet mam taki przyrząd,

Once there were, I even have such a device.

Dramiński kiedyś robił, taki ultradźwiękowy, ale przyznam, że mam go już

Dramiński used to make one, a kind of ultrasound device, but I admit that I already have it.

też pewnie z dziesięć, no z dwadzieścia lat, ale ani razu go nie użyłem.

I probably had it for about ten, maybe twenty years, but I never used it once.

Okej, ale co, powiedz dokładnie.

Okay, but what, tell me exactly.

Mimo, że kiedyś na niego bardzo dużo pieniędzy wydałem.

Even though I spent a lot of money on him in the past.

No tak to czasem jest. Ale powiedz coś więcej.

Well, that's how it is sometimes. But tell me more.

No bo to jeszcze właśnie było wydane w czasach, jak jeszcze hodowla była.

Well, it was still released during the times when breeding was still happening.

I co, głównie patrzysz na to, jak brzuch, jak się noszą, w ogóle na zachowę?

And what, mainly do you look at how the belly looks, how they carry themselves, in general at their behavior?

Nie, no my mamy przede wszystkim stanówkę.

No, we primarily have a state of affairs.

Tam sześć tygodni mieliśmy, teraz akurat jesteśmy w wykotach.

We had six weeks there, and now we are currently in the calving period.

Także, ale to w większości widać, czy już się zbliża ten wykot, czy nie, aczkolwiek

In general, you can mostly tell whether the birthing is approaching or not, although...

rzeczywiście nie zawsze to widać.

Indeed, it is not always visible.

Zazwyczaj tak.

Usually yes.

No dobra, czyli tak, ze sprawdzonych metod, to tak naprawdę

Alright, so from the verified methods, it's really like this.

na kilka dni zwykle przed porodem, to to wymie nabierają, nie?

A few days before giving birth, they usually gain weight, right?

U Jarek to jak raczej nie będzie widać.

With Jarek, it will probably not be visible.

Tak, są takie obserwacje, że nie widać tego wymienia.

Yes, there are observations that this exchange is not visible.

Sebastian, a ty masz jakieś tam swoje obserwacje?

Sebastian, do you have any of your observations?

Ja to mam jedną taką swoją obserwację, że jeżeli miałem nie zapisane, to mam taką merynowskę,

I have one observation of my own that if I didn't write it down, I have a certain merynos.

która po prostu w pewnym momencie to...

which simply at some point it...

Ona by musiała mieć po dwójkę z każdej strony i właściwie jest wyobrażenie, że jak się

She would have to have two from each side, and it's actually imagined that when you...

przewróci na bok, to się potoczy w drugą stronę i już właściwie tak leży i tak dalej.

It will roll over, it will roll in the other direction and it just lies like that and so on.

Już mówię, już na pewno rodzi, a już rodziła tego, po czym jest kwestia.

I'm already saying, she is definitely giving birth, and she has already given birth to that, after which there is a question.

To jeszcze kilka tygodni po prostu jest niereformowalna.

It is simply unreformable for a few more weeks.

Natomiast rzeczywiście u tych ras, których np.

However, indeed with those breeds, for example.

u Olkuskiej, ona ma takie wymie, że dostaje jak piłkę od koszykówki po prostu między nogami.

At Olkuska, she has such a build that she just gets it like a basketball through her legs.

Tak.

Yes.

Także ci, którzy mleko, to pytają się, czy nie sprzedam jej, bo po prostu ma takie wymie,

Also those who milk it ask if I won't sell her, because she simply has such a character.

że po prostu, że oczy im się otwierają.

that they simply, that their eyes are opening.

Natomiast rzeczywiście np.

On the other hand, indeed, for example.

u wrzosówek, no to jest taki cyc nic, no nie, takie kwestie, że nie mają tak samo

At the heather, well, it's like a tit nothing, no, such matters that they don't have the same.

właściwie u tych Brillenschafe, tych alpejskich też właściwie to jest kwestia

Actually, with those Brillenschafe, those alpine ones, it's really a matter of...

mocno, mocno, mocno schowane.

strongly, strongly, strongly hidden.

Natomiast no tak, w przypadku tej mojej ilości nie potrzebuję tego jakoś porządkować, żeby to nagle

Well, in the case of my amount, I don't need to organize it suddenly.

nie było tłoku. Natomiast jedną w ramach mądrości owiec

There wasn't a crowd. However, one in the spirit of the wisdom of sheep.

u mnie rodzą po kolei.

They are giving birth one after another at my place.

To znaczy nie jest tak, że jednego dnia rodzą wszystkie, tylko generalnie jak właśnie

It doesn't mean that they all give birth on the same day, it's just that generally, like...

rodzą, po parę dni je kojcuję, po czym następna mówi, aha, to już mogę, to ja.

They give birth, I keep them in a pen for a couple of days, then the next one says, "Oh, I can do it now, it's my turn."

Tam mam, powiedzmy, ze trzy takie kojce dla

There I have, let's say, three of such pens for...

nich, żeby tego i one generalnie się nie tłoczą.

of them, so that they don't generally crowd.

To jest tak jakoś, potrafią sobie, jak widzą, że jedna urodziła, mówię dobra, to ja poczekam tydzień.

It's like this, they can somehow manage, when they see that one has given birth, I say okay, I'll wait a week.

No to pędzę. U mnie tak nie ma, u mnie jest teraz 15 w kojcach.

Well, I'm rushing. I don't have that, I currently have 15 in the pens.

No właśnie, ale jakoś tak nigdy nie jest na zasadzie, że się ścigają.

Exactly, but it never seems to be in the sense that they are racing.

Aczkolwiek po raz pierwszy miałem sytuację taką, że z racji tego, że one chodzą i

Although for the first time I had a situation where they walk and

rodzą, dwie wrzosówki szare urodziły obok siebie, stoją i obok nich latają jagnięta.

They are giving birth, two gray wrens have given birth next to each other, they are standing and lambs are flying beside them.

No i teraz mówię, dobra, ja je do kojca, ale właściwie która jest która, no nie?

Well, now I'm saying, okay, I'll take them to the pen, but actually, which is which, right?

I robiłem metodą, że

And I did it by the method that

przekładałem tej jagniętę.

I was translating this lamb.

Jak jedna tak się patrzy na nie na zasadzie kolego, to chyba pomyłka, a druga beczy,

As one looks at them like, "Hey buddy, this must be a mistake," and the other one bleats,

no to mówię dobra, to przekładam. No i tak nie było aż tak dużo tych manewrów.

Well, I say good, then I'll postpone it. And there weren't that many maneuvers anyway.

W miarę szybko trafiłem, ale rzeczywiście po raz pierwszy te jagnięta

I found them quite quickly, but indeed for the first time these lambs.

wyglądały tak samo, matki stoją tak samo i generalnie klasyczny

they looked the same, mothers stand the same and generally classic

przypadek zamiany na porodówce mógłby nastąpić.

A case of switching could occur in the delivery room.

To jest też, uważam, jeden z najtrudniejszych momentów, bo u nas też się

This is also, I believe, one of the most difficult moments, because for us too...

oczywiście tak zdarza, że kocą się

Of course, it happens that they get covered up.

jagnięcie i szczególnie te, które pierwszy raz rodzą,

lambing, and especially those that are giving birth for the first time,

potrafią zostawić jagnię i potem jest problem, która to.

They can leave the lamb, and then there's a problem of which one it is.

Tak, bo jak się przyznaje, to wiadomo, no nie, to jest OK.

Yes, because when you admit it, it’s known, right, it’s okay.

Tak, ale jak jest ich właśnie więcej, to one są zwykle w takim szoku poporodowym,

Yes, but when there are more of them, they are usually in such postpartum shock.

że jak się zamknie razem w jednym końcu, to one po dniu lub dwóch dochodzą, już się

that if they are locked together at one end, then after a day or two they come to, they are already

normalnie opiekują tym jagnięciem, ale gdyby to jagnię się zgubiło, to niestety zostaje,

Normally, they take care of that lamb, but if the lamb gets lost, unfortunately, it stays behind.

tak, sieropą.

Yes, a little orphan.

A to powiem wam ciekawostkę z

And I'll tell you an interesting fact from

jakby tam z hodowców herdwików w Anglii.

like there from the herdwik breeders in England.

Oni, otóż jak się okaże, że jakieś jagnię padnie, to jest skórowane

They, well, if it turns out that a lamb dies, it is skinned.

i ta skóra jest zabierana na okoliczność następnego jagnięcia, który np.

and this skin is taken for the occasion of the next lambing, which for example.

musi być podstawiony do innej matki, jest owijany jakby, obkładany tym.

It must be placed under another mother, it is wrapped as if, covered with this.

Tak, ale w starych polskich książkach też takie metody.

Yes, but there are also such methods in old Polish books.

Tak, tak.

Yes, yes.

Ale tak, w sensie takim, że na zasadzie wygląda jak nie mój, ale pachnie jak mój.

But yes, in the sense that it looks like it's not mine, but it smells like it is.

No to trudno.

Well, that's difficult.

Ale w zeszłym roku miałem takiego chłopaka, baranka, który po prostu

But last year I had a boyfriend, a lamb, who just

obskakiwał inną matkę, jak ona tam wciągała siano, to on obrabiał tego, po czym leciał

He was bothering another mother; while she was pulling in the hay, he was working on that, after which he ran away.

do swojej i obrabiał swoją i tamta była na tyle zaoferowana tym sianem, że po prostu

to his own and he was processing his and that one was so offered with this hay that she simply

taką miałem koriedalę po prostu jakoś,

I simply had such a coronet.

jakoś dawała, dawała zgodę.

She somehow gave her consent.

No i on, tak jak to się mówi, pokorne ciele dwie matki.

And he, as they say, is a humble calf with two mothers.

Nie wiem, czy był pokorny, ale raczej był kreatywny.

I don't know if he was humble, but he was rather creative.

Nie pokorny.

Not humble.

Tak, tak, mogę sobie...

Yes, yes, I can...

Tak, ale w większym stawie to tak prawie zawsze się dzieje.

Yes, but in a larger pond, that almost always happens.

Tak, tak.

Yes, yes.

Kasia?

Kasia?

Ostatnio zaobserwowałam, jak jedną matkę, zresztą naszą najlepszą matkę, usiłowały cztery na raz wydoić.

Recently, I observed how four of them were trying to milk one mother, our best mother, at the same time.

Dziecię i trzy obce ją zaatakowały.

A child and three strangers attacked her.

Także to, że ją, to, że, że dwójkę ma przy cycku, to, to jest absolutnie normalne.

So, the fact that she has the two of them by her breast, that is absolutely normal.

A to jest bardzo ciekawe.

And this is very interesting.

To jest bardzo ciekawe, co mówicie, bo u mnie absolutnie nigdy to się nie zdarza.

This is very interesting what you are saying, because it absolutely never happens to me.

Jest tak, że są jagnięta przy danej matce i one, może to wynika właśnie z tego

There are lambs with a given mother, and perhaps this is where it comes from.

instynktu, przestarzone są tak naturalnie chowane na tym pastwisku, nie są oddzielane itd.

the instinct, outdated, are so naturally concealed in this pasture, they are not separated, etc.

Albo z przestrzeni, myślę.

Or from space, I think.

Albo z przestrzeni.

Or from space.

Nasze też rodzą, rodzą w stadzie na pastwisku, nie są w ogóle oddzielane.

Ours also give birth, they give birth in a herd in the pasture, they are not separated at all.

Cały czas chodzą, chodzą kupą, że tak wszystko.

They keep walking, walking in a group, as if that's everything.

No więc nie wiem, z czego to wynika, ale u mnie się...

So I don't know what it's due to, but for me it's...

Tak, tak, ale chodzi o to, że na karmienie może ta owca się oddalić w jakiś kawałek od stada.

Yes, yes, but the point is that for feeding, this sheep might move a bit away from the flock.

A nie zawsze ma taką możliwość.

And not always has such an opportunity.

Tak, u mnie nie ma takiej opcji w ogóle.

Yes, I don't have that option at all.

One nie przyjmą jagniaka.

They will not accept the lamb.

Było tak, że jedno jagniem się urodziło i dwie matki urodziły.

It was such that one lamb was born and two mothers gave birth.

Jedna miała dwa, druga miała jedną.

One had two, the other had one.

No prawdopodobnie to było tej drugiej, ale ona go jakby nie przyjęła.

Well, it was probably the other one, but she kind of didn't accept him.

I to był jedyny taki nasz przypadek odrzucenia jagnięcia.

And that was the only such case of rejection of a lamb for us.

Ale to była taka, bo my mamy półdzikie te owce,

But it was like that because we have semi-wild sheep.

więc one w ogóle by się nie dały złapać, gdzieś tam oddzielić.

So they wouldn't be able to be caught at all, to be separated somewhere.

I ja ją przytrzymywałam, przez trzy dni przychodziłam i ją łapałam i ten jagniak pił.

I held her too, I came and caught her for three days and the lamb was drinking.

Ale po trzech dniach ona dalej go w ogóle odganiała, jak mnie nie było.

But after three days, she was still driving him away completely, just as when I wasn't around.

Więc już mówię dobra, idzie na butlę, już dostał siarę, nie siarę i idzie do domu.

So I already say okay, he's going to the bottle, he already got the sulfur, not the sulfur, and he's going home.

I pewnie jakbym ją oddzieliła od stada z tym swoim jagniakiem, no to by go

And probably if I separated her from the flock with her lamb, then she would...

zaakceptowała, jakby była w jakimś małym kojcu, ale

she accepted it as if she were in some small pen, but

jak to było tylko jedno, to już olałam.

If it was just one, I already ignored it.

Ale absolutnie nie pozwalają.

But they absolutely do not allow it.

Każda ma swoje i w ogóle nie ma, nie ma szansy, żeby podejść.

Everyone has their own and there is absolutely no chance to approach.

To znaczy wieś u nas też jest.

That means there is a village near us too.

My teraz mamy jedną, która ma urodzone swoje i drugie jest z nią w klatce

We currently have one that has given birth to its own, and the other one is with it in the cage.

właśnie takie, które nie wiemy czyje jest i ona je toleruje, ale raczej pod kątem

just like those that we don't know whose they are and she tolerates them, but rather at an angle

takim, że leży sobie z tym drugim jagnięciem, ma cieplej, ma jakąś tam opiekę,

so that it lies there with the other lamb, it is warmer, it has some care.

ale absolutnie nie karmi go.

but absolutely does not feed him.

Natomiast u nas jest tak, że

On the other hand, with us, it is such that

to, że one nie podbiegają obce.

that they do not approach strangers.

One cwaniaki właśnie podbiegają w momencie, kiedy jej pije.

One of the smart ones just ran up while she was drinking.

Właściwe. Dokładnie.

Correct. Exactly.

Wtedy, kiedy jej pije, one się próbują podłączyć do drugiego cycka.

Then, when she is nursing, they try to latch onto the other breast.

Często, często ze skutkiem pozytywnym.

Often, often with a positive outcome.

Natomiast jakby podeszły tak z marszu obce, to natychmiast dostanie

However, if they approached suddenly as strangers, they would immediately receive it.

albo, albo kopa, albo zostanie odgonione, tryknięte.

Either a kick, or it will be driven away or butted.

I tu są właśnie

And here they are.

przydaje się obcinanie ogonów, bo te, które kradną, to zwykle kradną od tyłu

Trimming tails comes in handy because those who steal usually do so from behind.

i mają zwykle takie łby upaprane, że po prostu od razu widać, który to kradnie.

And they usually have such dirty heads that you can immediately tell who is stealing.

No tak.

Well, yes.

To znaczy nie, nie.

That means no, no.

U nas w zasadzie większość w tej chwili, jak już są, jak już są większe, pije od

With us, basically most of them, when they are already older, drink from

tyłu i kradnie też od tyłu, więc potrafią się między tylnymi nogami dwa wepchać albo, albo

They steal from the back too, so they can squeeze in between the back legs, or, or.

trzy.

three.

Ale to są też szerszne owce, to one nie mają, wiesz, one nie mają.

But these are also wider sheep, they don't have, you know, they don't have.

Tak, to inaczej wygląda.

Yes, it looks different.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

No to wystarczy, że ona, tak jak tu mówiliście po wykocie, ma mokry ten ogon

Well, it's enough that she, as you mentioned here after the whelping, has a wet tail.

przez kilka dni jeszcze tak naprawdę taką mazią, więc paprają się te, no po prostu widać, te łebki są takie brudne.

For a few more days, it's really still like this goo, so they’re getting messy, well, you can just see that their little heads are so dirty.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Z takich.

From such.

To znaczy u nas one zaczynają już, jak są dużo większe, tak miesięcz, powyżej, ja wiem, trzech tygodni, miesiąca.

That means that with us they start already when they are much bigger, around a month, over, I know, three weeks, a month.

A, to nie, nie, to u nas to wcześniej chyba jest.

Oh no, no, I think we have that earlier.

Zaczynają się swoich matek.

They start with their mothers.

A Jacek, ty powiedz, jakie ty masz owce, bo w sumie ty się dołączyłeś później tak do aktywnej rozmowy.

And Jacek, you tell us what kind of sheep you have, because you joined the active conversation later.

Nie, ja byłem od samego początku.

No, I was here from the very beginning.

Znaczy tak, ale zacząłeś się udzielać później, więc cię nigdy nie spytałam, jaką rasę masz.

It means yes, but you started getting involved later, so I never asked you what breed you are.

Tak, bo ja staram się słuchać.

Yes, because I try to listen.

Ja mam polską owcę nizinną, znaczy no ja miałem stado Merynosa i przechodziliśmy przez lata na polską owcę nizinną.

I have a Polish lowland sheep, I mean I used to have a flock of Merinos and over the years we transitioned to the Polish lowland sheep.

Ok, super, czyli Sylwestra chyba ma te same, a może nie, nie, bo on ma jakieś górskie, to nieważne.

Okay, great, so Sylvester probably has the same ones, or maybe not, no, because he has some mountain ones, it doesn't matter.

Super, to będzie ten, na rzecz potem informacyjnych potem wpiszę sobie.

Great, that will be the one, and then I'll note it down for informational purposes later.

Także ja mam klasyczne owce, można powiedzieć.

So I have classic sheep, one could say.

Z takich problemów okołoporodowych, których ja nie mam, ale rozmawiam ze znajomym, co ma Barbadosy i on miał je na zimę zamykane w takiej, w takiej wielkiej wiacie, że wszystkie były razem.

From such perinatal problems, which I do not have, but I talk to a friend who has Barbados and he had them closed for the winter in such a, in such a large shed, where they were all together.

I chyba dlatego wydaje mi się, że potem już z nim rozmawiałam i mówi, że coś zmienił i to się poprawiło.

And that's probably why it seems to me that I talked to him later and he says that he changed something and it got better.

Ale mówił, że ma bardzo duży problem z akuszerkami, czyli jedna owca rodziła i od razu trzy podchodziły lizać.

But he said he has a very big problem with the midwives, meaning one sheep was giving birth and immediately three came up to lick.

I to jak nie, nie wiedziało, które to jest.

And so, if not, it didn't know which one it was.

Matka. I one potrafiły też podkradać te jagnięta.

Mother. They could also sneak away the lambs.

Tak, też takie kiedyś coś obserwowałem, ale to nie we wszystkich latach, nie wiem dlaczego, ale.

Yes, I have observed something like that before, but it doesn't happen in every year, I don't know why, but.

Aha, ciekawe.

Oh, interesting.

Od czegoś to zależy, też nie wiem od czego, ale to jest ciekawe, żeby też na to zwracać uwagę, bo takie jagnie, co jest potem zabrane przez starszą matkę, która ma starsze jagnie, to też nie dostanie siary, prawda?

It depends on something, I also don't know what, but it's interesting to pay attention to this because a lamb that is then taken away by its older mother, who has older lambs, also won't receive milk, right?

Więc to też może być potencjalnie problem.

So this could also potentially be a problem.

Super.

Super.

Tak, bo zdarza się tak, że przyjmie takie jagnię owca, która ma urodzić tam za 2-3 dni na przykład.

Yes, because it sometimes happens that a sheep will give birth to such a lamb, which is due to be born there in 2-3 days, for example.

A, no tak.

Oh, I see.

Wtedy ono właśnie wypije tą siarę, a potem się rodzi drugie jagnię.

Then it will drink that colostrum, and then the second lamb is born.

I też problem.

And there's a problem too.

No, ciekawe.

Well, that's interesting.

Na szczęście jeszcze nie miałam takich problemów.

Fortunately, I haven't had such problems yet.

Odpukać może szczęście początkującego.

Knock on wood, maybe it's beginner's luck.

Dobra, słuchajcie, jak często u was owce uciekają?

Alright, listen, how often do sheep escape from you?

Uciekają u was, u mnie są w środku elektrycznych.

They are escaping from you, they are inside the electric ones for me.

No, niestety często.

No, unfortunately often.

No, u mnie uciekają, no tak jak mówię, tryki nam uciekły, nie wiem jak to się stało.

No, they are escaping from me, just like I said, the goats have escaped, I don't know how it happened.

Ale zawsze jak uciekają na owce, jak mają przyjść goście, że np.

But whenever they run away to the sheep, when guests are supposed to come, for example.

przychodzą ludzie, o przyjdziemy, to zobaczymy twoje owce.

People are coming, or we will come, then we will see your sheep.

Ja idę i tak, no nie ma, ok.

I'm going and that's it, there's nothing, okay.

To zawsze jest, ale tak myślę, że ze trzy razy do roku.

It's always there, but I think it's about three times a year.

Nie jest to super często, ale zdarza się, no.

It's not super often, but it happens, you know.

Kasia, a wy macie, bo Kasia, ty mówiłaś właśnie, że wy jeździcie

Kasia, do you have it, because Kasia, you just said that you are going?

gdzieś tam u ludzi wypasać, czy one wtedy są tylko w siatkach i czy macie jakieś

Somewhere out there among people, are they just in nets then and do you have any?

ekscesy z tym związane, czy raczej się trzymają tego miejsca, gdzie są?

Are the excesses related to it, or do they rather stick to the place where they are?

Pamiętaj, żeby włączyć mikrofon.

Remember to turn on the microphone.

Przepraszam, bo mnie właśnie

I'm sorry, because I just...

zobaczył internet, czy to ja zostałam wywołana?

Did I see the internet, or was I called?

Tak, właśnie bo ciekawa byłam, bo ty mówisz, że jakby wozisz te owce w inne

Yes, I was just curious because you said that you transport those sheep to other places.

miejsca, to pewnie są tylko w elektrycznych siatkach wtedy, macie

places, they are probably only in electric nets then, you have

problemy z ucieczkami, czy coś? Są w elektrycznej siatce w pastuchu,

problems with escapes, or something? They are in the electric net in the fence,

ale tak, żeby nam gdzieś tam bryknęły i był problem ze złapaniem, to nie.

But not in a way that they jump somewhere and there’s a problem with catching them, no.

Natomiast wypracowaliśmy taką metodę, że stoją w dwóch siatkach, my je jakby

However, we developed a method where they stand in two grids, and we kind of...

przeganiamy do trzeciej siatki.

We are driving to the third net.

Przepędzamy w tej trzeciej siatce, rozkładamy te główne siatki, przepędzamy do

We are driving away in this third net, we are spreading out the main nets, we are driving away to

głównej siatki i likwidujemy tą trzecią siatkę, bo przy przepędzaniu faktycznie

the main net, and we are eliminating this third net, because during the drive it really does

usiłują, usiłują zwiać, natomiast one jakby trzymają się stada.

They are trying, they are trying to flee, while they seem to stick to the herd.

Nie mieliśmy takich sytuacji,

We haven't had such situations.

mimo że raz nam pół stada w jakimś, nie wiem jak to się stało, ale pół stada nam

Even though once half of the flock got lost in some way, I don't know how it happened, but half of the flock...

uciekło z tej siatki.

It escaped from this net.

Do której usiłowaliśmy je przepędzić, to mimo wszystko trzymały się bardzo blisko.

No matter how much we tried to drive them away, they still stayed very close.

Nie usiłowały żadnych wycieczek robić, także tam chwilę potrwało, ale, ale w sumie

They didn't try to make any trips, so it took a little while, but, but overall

bez większych problemów je spędziliśmy, także

We spent them without major problems, so...

no wiadomo, jak, jak gdzieś tam są dalej, to to staramy się

Well, we know how, if they are further on somewhere, we try to.

jak się jedzie w tamtą stronę sprawdzić, co się dzieje, ale tak, żebyśmy

how to go that way to check what is happening, but in a way that we

jakby poza przepędzaniem, żebyśmy znaleźli owce na obcym pastwisku poza siatką, to

"as if besides driving them away, we would find sheep in a foreign pasture outside the fence, then"

zdarzyło się raz, jak, jak zwiał i łaził wzdłuż siatki i beczał.

It happened once that he sprinted away and wandered along the fence, bleating.

O nie, to mi czasem uciekają.

Oh no, I sometimes lose track of them.

No, mi czasem uciekają, ostatnio było tak, że dzik chyba przerwał kawałek siatki i

No, sometimes they get away from me, the last time there was a wild boar that probably broke a piece of the fence and

wszystkie uciekły, gdzieś tam sąsiad dzwonił, że tak w szkodę weszły, pani owce, proszę pani,

All of them have escaped, somewhere there the neighbor called, saying they have entered into the damage, your sheep, ma'am.

więc ten, to tak średnio było.

So, that was kind of mediocre.

Coś kurczę, coś...

Something, damn it, something...

My się też staramy, my się też staramy, żeby one były jakby pod okiem, że tak powiem

We also try, we also try to keep an eye on them, so to speak.

ludzi, czyli, czyli we wsi blisko zabudowań, nie, nie dajemy ich nigdzie daleko na łąki,

people, that is, in the village close to the buildings, no, we don't place them far away in the meadows,

właśnie tam, gdzie tam, gdzie dzika zwierzyna chodzi, no właśnie ze względu na to, że nie

Right there, where the wild animals roam, precisely because of that, not...

wiadomo, co tam jeszcze chodzi, czy tylko, czy tylko dziki, czy trafi się zdziczały pies, czy, czy

Do we know what else is going on there, or is it just, or just wild ones, or might a stray dog show up, or, or?

gorzej wilk, na razie tfu, tfu odpukać.

Worse, wolf, for now, spit, spit, knock on wood.

Ale to, my jesteśmy jednak praktycznie w bardzo dużym kompleksie leśnym, także

But we are actually in a very large forest complex, so

nigdy, wiemy, że są wilki, na razie nie trafiliśmy,

never, we know there are wolves, for now we haven't encountered any,

ale cały czas z tyłu głowy jest to, że, że te wilki są.

But all the time in the back of my mind is the fact that these wolves are there.

No jasne, tak, ja też tak myślę, że to kwestia czasu.

Of course, yes, I think so too, that it's just a matter of time.

No to, co robicie z siatkami, to ja też robię, ja to mówię, że to jest buforowanie

Well, what you do with the nets, I do too, I say that this is buffering.

owiec, bo się tam, my mamy 4, 5, 6 siatek

sheep, because there we have 4, 5, 6 nets

i potem robimy taką jedną małą kwaterkę, one tam sobie wchodzą, ja je zamykam i

and then we make a small room, they go in there, I lock them and

przenoszę resztę, dokładnie tak samo jak wy, to buforowanie owiec.

I transfer the rest, just like you, it's buffering the sheep.

Słuchajcie, jeżeli jest jakiś temat, którego nie poruszyłam, a uważacie, że to jest

Listen, if there is a topic that I haven't addressed, and you think that it's important...

ważne, żeby o czymś wspomnieć, to dam wam chwilę, a ja za chwilę będę robić zakończenie.

It's important to mention something, so I'll give you a moment, and I'll be wrapping up shortly.

Nie ma, dobra, to jakby coś wam przyszło do głowy, to mówcie.

There isn't, alright, so if anything comes to your mind, just let me know.

Ostatnia rzecz, Sebastian tutaj robi spotkania owcze w podobnym stylu do naszych, było całe

The last thing, Sebastian is holding sheep meetings here in a style similar to ours, it was all.

jedno chyba, ale będzie drugie.

One, I think, but there will be another.

Może pójdzie dalej dobrze.

Maybe it will go well further.

Tak, 1 marca, 1 marca też o 20

Yes, March 1st, March 1st at 8 PM as well.

będzie na tych forach ogłaszane z takim tytułem Między nami owczarzami.

It will be announced on these forums under the title "Between Us Shepherds."

Też z takim pomysłem cyklicznym jakichś spotkań, ale też wplatywania

Also with such an idea of cyclical meetings, but also involving contributions.

jakichś gości, czy to z kategorii medycznych, czy urzędniczych, czy w ogóle

some guests, whether from the medical category, the administrative category, or in general

około owczarskich, żeby tak właśnie przez te powiedzmy godzinę, półtorej po prostu też mieć możliwość, może jakiś

around shepherding, just to have the opportunity for about, let's say, an hour, an hour and a half, maybe some

postaci z jakimś tematem, albo z kimś kto, kto się z poziomu, czy hodowlanego, czy

characters with some theme, or with someone who, who is from a breeding level, or

naukowego, czy właśnie jakiejś obsługi, mógłby nam powiedzieć jak to się ma, więc

scientific, or rather some service, could tell us how it is, so

trochę taki bym powiedział walor edukacyjny.

I would say it's somewhat educational in value.

I też jedna z uczestniczek wspomniała, że kiedyś, to może Jacek, ty będziesz

And one of the participants also mentioned that maybe one day, Jacek, you will be.

powiedział, że kiedyś były tak zwane owcze szkoły w latach dziewięćdziesiątych.

He said that there used to be so-called sheep schools in the 1990s.

Nie no, aż taki stary nie jestem.

No, I'm not that old.

Ale nie w sensie, że może w sensie

But not in the sense that maybe in the sense.

dzieci, ale że były coś takiego jak owcze szkoły, tzn.

children, but that there were something like sheep schools, i.e.

dla osób, które się zajmowały były jakieś takie formy edukacyjne takie, które.

For people who were involved, there were various educational forms like those.

No ale to kursy jakieś, to kiedyś było dużo bardziej rozwinięte niż dzisiaj.

Well, these are some courses; it used to be much more developed than it is today.

Tak i pomysł może.

Yes, and maybe the idea.

Ja tego nie pamiętam.

I don't remember that.

Tak, że może jak się jakoś skrzykniemy, być może w jakiejś formie weekendowej, nie wiem

So maybe if we get together somehow, perhaps in some weekend form, I don't know.

za pół roku, gdyby spróbować, bo Marta robiła takie kursy dla tam przeżuwaczy itd.

In six months, if we try, because Marta was doing such courses for ruminants, etc.

Ale one były tak naprawdę kilkogodzinne.

But they were actually several hours long.

Sam brałem udział

I took part myself.

w tym szkoleniu. Dzięki temu poznałem kilka osób.

In this training. Thanks to that, I met a few people.

Ale wydaje mi się coś, co jest właśnie tradycją tych krajów niemieckich, czy właśnie

But it seems to me that this is something that is precisely a tradition of these German countries, or rather

tych anglosaskich, gdzie oni rzeczywiście tą formę i targów, i wystaw, i jakieś formy

those Anglo-Saxon ones, where they actually have this form of fairs, and exhibitions, and some forms

konferencji, oni to jakoś mają mega rozwinięte.

At the conference, they have this very well developed.

A u nas, gdyby powstało po prostu raz np.

And with us, if it were to just happen once, for example.

nie wiem, w roku takie, nie wiem, dwudniowe jakieś spotkanie, gdzie by można było

I don't know, in the year like this, I don't know, a two-day meeting or something, where it could be possible.

spotkać się z kimś, może kogoś.

meet someone, maybe someone.

Na granicy zaprosić może kogoś, kto by po prostu pewne rzeczy pokazał, wziął do ręki.

At the border, one can invite someone who would simply show certain things and take them in hand.

To myślę, że może wcale nie musi w tym

I think it may not have to be in this at all.

brać udział tłum, ale mam wrażenie, że dopóki nie będzie propozycji, to nie

Participate as a translator, but I have the impression that as long as there are no proposals, it won't happen.

sprawdzimy, jaki jest odczep, bo jest środowisko.

We'll check what the detachment is because there is an environment.

Widzę, że się przewijają te, nie wiem, ileś tych osób przez te fora.

I see that those people are scrolling through these forums, I don't know, how many of them.

Często to jest albo rozwiązywanie szybkich, doraźnych problemów, albo ogłaszanie się

Often it is either solving quick, ad-hoc problems or making announcements.

zmieni dom, zmieni dom, zmieni dom.

change the house, change the house, change the house.

Natomiast ta kwestia taka właśnie, tak jak mówicie tutaj,

However, this issue is exactly like you mentioned here,

nie tyle hodowania, ile chowania, tak, nie wiem, czy właściwie dobrze to tak

not so much raising as hiding, yes, I don't know if that's quite right

uszeregowałem, jakoś powoduje, że można byłoby rzeczywiście trochę się więcej

I organized it, somehow it causes that it would actually be possible to do a bit more.

o tym dowiedzieć, a nie tylko za chwilę konfrontować się z ceną żywca albo po

to find out about this, and not just confront the price of livestock in a moment or after

prostu z tym, czy ktoś kupi, nie kupi i tak dalej.

It's simply about whether someone will buy, won't buy, and so on.

To jest w jakiś sposób fajne.

This is cool in a way.

Mnie też urzekła, tak powiem na koniec, taka owcza genealogia i to, że właśnie z

I was also captivated, I will say in the end, by such a sheep genealogy and the fact that it is precisely from

mnie, jak kupiłem, to nagle się okazuje, że pradziadek mojego tryka, ten właśnie,

me, when I bought it, it suddenly turns out that my great-grandfather's goat, this one,

który tak fika, był jakimś kęsłik, jakimś mistrzem,

who jumps around like that, was some kind of a kęsłik, some kind of a master,

czempionem świata tam na wyspach i on rzeczywiście, jego potomkowie później

the world champion there on the islands and he indeed, his descendants later

trafili tam do Belgii i później dalej.

They ended up in Belgium and then further on.

To jest jakaś taka frajda na zasadzie, że można to tworzyć i znaleźć zdjęcie i

It's some kind of fun in the sense that you can create it and find a photo and

stoi taki po prostu, robi wrażenie jak po prostu zanim słońce by było, to już by cienia

It just stands there, making an impression as if before the sun is up, there would already be a shadow.

nie miało i to jednak stoi z jakąś wstęgą, coś tam i tak dalej.

It didn't have it, but it still stands with some ribbon, whatever, and so on.

To powoduje, że człowiek ma takie wrażenie.

This makes a person have that impression.

To jako ciekawostkę mogę powiedzieć, że jeszcze nie tak dawno była w Warszawie

As a curiosity, I can say that not long ago she was in Warsaw.

Biblioteka Rolnica Centralna, teraz ją gdzieś tam wynieśli, bo utworzyli jakiś

The Central Agricultural Library, now they took it somewhere because they created some kind of...

Instytut Kultury Wsi i tam można było stare egzemplarze znaleźć jeszcze

The Institute of Rural Culture, and there you could still find old copies.

wyników badań hodowlanych chyba, czy wyników hodowlanych, tryków i tam były

breeding results probably, or breeding results, bucks and there were

napisywane te tryki z ich tam parametrami wszystkimi i to corocznie było takie

These tricks with all their parameters were written down every year.

wydawnictwo w Polsce wydawane, kilkadziesiąt czy tam nawet ponad sto stron

published in Poland, several dozen or even more than a hundred pages

taka książka miała.

Such a book had.

Także to wszystko mówię kiedyś działało, tylko tak jak mówię, to Cudzieżowiec było

So everything I say used to work once, but as I said, it was a miracle worker.

tam kiedyś siedem milionów chyba najwięcej w Polsce w taki okres.

There were probably seven million there at one time, the most in Poland during that period.

No więc będziemy próbować, domykając ten mój wątek, będziemy próbować coś ruszyć,

So we will be trying, closing this thread of mine, we will be trying to get something moving,

robić, taką mam naturę.

to do, that's my nature.

Pojawiajcie się.

Show up.

Próbować jakoś skrzyknąć, żeby po prostu nie było tylko tak czy za przyczyną moją

Try to somehow gather together, so that it's not just because of me.

czy Zuzy po prostu takie szybkie i wymiana w małym gronie takich informacji, tylko że

Is Zuza just so quick and exchanging such information in a small group, only that...

z tego opowiedzenia jak co robisz i jak macie, żeby też wyszło może takie za jakiś

From this story, how you do things and how you have them, so that it might also turn out something like that in a while.

czas pytanie no to co robimy, bo myślę, że razem można fajne rzeczy robić, a często

Time to ask, so what do we do, because I think we can do cool things together, often.

zna się tylko te ikonki z Facebooka, że ktoś tam zalajkował czy skomentował.

You can only see those icons from Facebook, indicating that someone liked or commented.

Ileś postaci się zna.

How many characters do you know?

Natomiast tak naprawdę, żeby nawet ktoś do kogoś pojechał.

However, in reality, so that someone would even go to someone else.

Ja rozmawiam z tymi Belgami, a oni mówią no nie będzie nas teraz, bo jedziemy na dwa

I'm talking to those Belgians, and they say they won't be with us now because they're going on a trip for two.

miesiące pracować na tych farmach w Anglii za darmo, ale jednocześnie

months work on these farms in England for free, but at the same time

podglądają, wszystko się uczą, rozmawiają z tymi nazwijmy w obrębie tej rasy, z tymi

they spy, they learn everything, they talk to those let's call within this race, to those

guru i tak dalej, tak jak jest taka książka Życie Pasterza i oni tam po prostu te osoby,

guru and so on, just like there is a book called The Life of a Shepherd and they simply those people there,

które rasę tworzyły.

which race they were creating.

Po prostu tam są jeszcze do spotkania się jacyś wiekowi już, ale oni później z nimi

There are still some elderly people to meet there, but they will be with them later.

jedzą posiłki, rozmawiają, wymieniają się i to jest kwestia takiej praktyki.

They eat meals, talk, exchange ideas, and it's a matter of such practice.

U nas właściwie chyba po jedno czy dwa słyszałem, że będziemy mieli jagnięta.

I think I've only heard one or two times that we will have lambs.

Jeżeli ktoś chce się dowiedzieć jak obsługa, czy tam korekty, czy samostrzeżenie

If someone wants to know how to operate, or corrections, or self-monitoring.

zapraszamy, będzie co robić, ale jednocześnie będzie można poćwiczyć.

We invite you, there will be plenty to do, but at the same time, you will be able to practice.

To chyba jedno czy dwa takie ogłoszenia przez te kilka lat mignęło.

It seems that there has been maybe one or two such announcements in these few years.

Ale tak wśród znajomych tylko.

But only among acquaintances.

No właśnie, ale to myślę, że gdyby takie centra, jak ktoś ma fajną hodowlę i nie ma

Well, I think that if there were centers like that, for someone who has a nice breeding and doesn't have...

się czego wstydzić, a jednocześnie mógłby z otwartą przyłbicą pewne rzeczy pokazać, to

there is nothing to be ashamed of, and at the same time he could show certain things with his visor raised, then

gdyby takie były trzy, cztery, pięć stad w roku, które

if there were three, four, five herds a year that

nie wiem, terytorialnie gdzieś na północy, na południe mówią, że

I don't know, territorially somewhere in the north, to the south they say that

przyjmę kilka osób do siebie, żeby spotkać, pokazać, poćwiczyć, ostrzyć, nie ostrzyć,

I will take a few people to meet, show, practice, sharpen, not sharpen.

korektę albo przegląd hodowlany jak się robi.

how to perform a correction or a breeding review.

Coś takiego. Tak w ogóle.

Something like that. By the way.

Jeśli parę osób zapisze, zjedzie, wsiądzie w samochód, pojedzie na ten weekend

If a few people sign up, get down, get in the car, they will go this weekend.

z noclegiem, bez noclegu, brakuje mi takiej inicjatywności, gdzie ktoś po prostu mówi,

with accommodation, without accommodation, I miss such initiative where someone simply says,

jak chcecie się dowiedzieć z mlekiem, nie z mlekiem i tak dalej, przyjedźcie, zrobimy

If you want to find out with milk, not with milk, and so on, come over, we will do it.

warsztat, nawet z rzuta za jakieś koszty czy coś tam.

workshop, even with a throw for some costs or something.

Ogólnie w Polsce jest ogromny problem, jeśli chodzi o wiedzę o małych

Generally, there is a huge problem in Poland when it comes to knowledge about small...

przeżuwaczach i po prostu nie ma tych informacji nigdzie.

in ruminants and there is simply no information available anywhere.

Jedyne książki, jakie są chyba sensowne, to są

The only books that probably make sense are

z lat dziesiątych, a też się pewnie trochę zmieniło.

from the teens, and it probably changed a bit too.

No do mnie ludzie często piszą, że...

Well, people often write to me that...

Zdeaktualizowały się.

They have been updated.

Nawet wiek się zdeaktualizował.

Even age has become outdated.

Ten dwudziesty na dwudziesty pierwszy.

The twentieth to the twenty-first.

Ludzie się do mnie często przychodzą, mówią, no dobra, bo ja mam te owce i widać, że nie

People often come to me and say, well, okay, because I have these sheep and it's clear that they don't...

mają podstawowej wiedzy i oni mówią, a to skąd ja mam się nauczyć?

They have basic knowledge and they say, but where am I supposed to learn it from?

No i właściwie nie ma ich gdzie odesłać.

Well, actually, there is nowhere to send them back.

Ale z drugiej strony, my jako Polacy też

But on the other hand, we as Poles also...

mamy taką tendencję, żeby nie doceniać naszego doświadczenia.

We have a tendency to undervalue our experience.

I jak ja zapraszam ludzi do tych spotkań

And how do I invite people to these meetings?

tutaj, to po prostu właściwie, nie pokazując palcami, ogromna ilość ludzi mówi

Here, it's just properly, without pointing fingers, a huge number of people are saying.

nie, ja nie przyjdę, ja mam tylko trzysta pięćdziesiąt niosek, to co ja wiem?

No, I won't come, I only have three hundred and fifty hens, so what do I know?

Nie, ja nie przyjdę, bo ja mam tylko trzydzieści owiec.

No, I won't come because I only have thirty sheep.

To co ja tam wiem, co ja mogę powiedzieć?

What do I know, what can I say?

No dla kogoś, kto ma pięć, to bardzo dużo możesz powiedzieć.

Well, for someone who has five, you can say it's a lot.

A doświadczenie dla kogoś, kto ma pierwszy rok owce,

And the experience for someone who has a first-year sheep,

to jakby jak ktoś ma trzy lata owce, to dla niego to będzie najlepsza wiedza.

It's like if someone has three sheep, that will be the best knowledge for them.

Bo jak ktoś ma czterdzieści lat owce, to ta wiedza jakby już jest na zupełnie innym

Because if someone has forty years of experience, that knowledge is on a completely different level.

miejscu.

place.

No to ma inne problemy czasami, bo świat się zmienił.

Well, it has different problems sometimes because the world has changed.

No i też nie pamięta, jak to było zaczynać.

And he also doesn't remember what it was like to start.

Dlatego z Andrzejem Antołem zrobiliśmy kiedyś ten, wspominałem u siebie tam na tym

That's why Andrzej Antoł and I once did that, I mentioned it on my end there.

webinarze, ten przewodnik dla początkujących, bo sam pamiętam.

webinar, this guide for beginners, because I remember it myself.

Kwestia, chcę mieć owce albo jakie.

The issue is, I want to have sheep or something.

I to jest czasami takie pytanie, które już

And this is sometimes a question that already

część osób jakby omija w sytuacji takiej, a czego zacząć, co zarejestrować, a czym

Some people seem to bypass the situation, not knowing what to start with, what to register, and what not to.

karmić i tak dalej. Łatwo byłoby skwitować, jak nie wiesz takich rzeczy, to się nie bierz

Feed and so on. It would be easy to remark that if you don't know such things, then don't get involved.

za to, ale tak naprawdę każde zainteresowanie, jakiś pomysł bierze się

for this, but really any interest, some idea comes from

od tego, że ktoś mówi, ale od czego zacząć, a nie, przepraszam bardzo, jak wyeksportować

It's not about someone talking, but about where to start, and not, excuse me very much, how to export.

dziesięć tysięcy sztuk, nie wiem, za granicę.

ten thousand pieces, I don't know, abroad.

Bo są tacy, którzy mówią, mam, nie wiem, milion zwolny, nie wiem co zrobić, może

Because there are those who say, I have, I don't know, a million excuses, I don't know what to do, maybe.

sobie kupię od razu farmę, owce, budynki, ale czasami to jest kwestia taką metodą

I'll immediately buy myself a farm, sheep, buildings, but sometimes it's a matter of that method.

pełzania, no nie, na zasadzie spróbuję, zobaczę.

Crawling, well no, on the principle of I'll try, I'll see.

Kiedyś wręcz było czasopismo, które się

There was even a magazine once that...

ukazywało, chyba tam do osiemdziesiątych lat się ukazywało.

It was published, I think it was published there until the eighties.

No, a widzisz i to pamiętasz, dziewięćdziesiątych lat nie pamiętasz, a

No, you see, you remember that, you don't remember the nineties, but...

osiemdziesiątych pamiętasz. Ale to w dziewięćdziesiątych chyba nie było.

You remember the eighties. But it probably wasn't in the nineties.

To wybiórcza demencja jest.

It's selective dementia.

Słuchajcie, bo już jesteśmy po czasie, więc musimy zwijać tutaj ten zagonek nasz.

Listen, because we are already out of time, so we need to wrap up our little patch here.

Ale generalnie fajnie, że właściwie w ciągu bardzo krótkim,

But generally, it's nice that actually, in a very short time,

takie jedno, drugie i za chwilę trzeciej, to Zuzo możesz następna.

One like this, another one, and soon a third, so Zuzo, you can be next.

I to tak sobie myślę, że możemy jakoś pewne rzeczy

And I think that we can somehow manage certain things.

rozkręcać, pociągnąć.

to unwind, to pull.

Ja w ogóle mam, słuchajcie, już kończąc, pamiętajcie, że tak, na mojej stronie

I have, listen, to conclude, remember that yes, on my page.

regeneratywnie.pl możecie się zapisać na newsletter.

You can sign up for the newsletter at regeneratywnie.pl.

Na tym newsletterze zawsze wysyłam

I always send on this newsletter.

zaproszenia do spotkań i daję znać o czym będzie, bo u nas jest tak, że każde

invitations to meetings and I let you know what it will be about, because for us it is that each

spotkanie jest na jakiś inny temat, bo staramy się ogarnąć różne gatunki, różne

The meeting is about some other topic because we are trying to manage different genres, various ones.

tematy, ale o owcach też i na ten newsletter zawsze daję też informacje o różnych eventach

Topics, but also about sheep, and I always include information about various events in this newsletter.

związanych z tematem.

related to the topic.

Więc tutaj Sebastian będzie mi podsyłał pewnie jakieś informacje, albo jak będę

So here Sebastian will probably be sending me some information, or when I am.

wyłapywać, że jest jego spotkanie, to też będę do newslettera wrzucać,

to catch that it is his meeting, I will also add it to the newsletter.

więc możecie się tam zapisać, żeby wam nie umykały te rzeczy.

So you can sign up there so you don't miss these things.

Będziesz miała szerzej z racji swojej jakby koncepcji i formuły

You will have a broader perspective due to your concept and formula.

całego pomysłu.

the whole idea.

Ja będę pewnie szedł bardziej stricte w owce i pewną wiedzę i taką wartość

I will probably be going more strictly into sheep and certain knowledge and value.

edukacyjną, nie w żadne giełdy, jakieś komercyjne, ekonomiczne rzeczy, tylko

educational, not into any stock exchanges, some commercial, economic things, only

właśnie ta kwestia.

just that issue.

Jeśli chodzi o pieniądze, to o co by mogło chodzić.

When it comes to money, what else could it be about?

Więc tak myślę, że będziemy gdzieś tam

So I think that we will be somewhere there.

nakładkowo sobie, jak to się mówi, rzepki skrobać.

"To scrape your knees, as they say."

Tak, dokładnie.

Yes, exactly.

Słuchajcie, na koniec jeszcze raz przypominam, żebyście zajrzeli do notatek odcinka i tam

Listen, finally I remind you once again to check the episode notes and there

są kontakty do wszystkich hodowców, którzy tu się wypowiadali.

There are contacts for all the breeders who spoke here.

Jakbyście chcieli kupić sobie Herdricka, albo Dorpera, albo Nolana, albo coś, no to

If you wanted to buy yourself a Herdrick, or a Dorper, or a Nolan, or something, well then

możecie ich tam znaleźć i odcinki są na YouTubie, na wszystkich platformach

You can find them there and the episodes are on YouTube, on all platforms.

streamingowych.

streaming.

I zapraszam do następnych odcinków.

And I invite you to the next episodes.

Dziękuję wam wszystkim za obecność.

Thank you all for being here.

Dziękuję za aktywność.

Thank you for your engagement.

Trzymajcie się. Cześć.

Take care. Bye.

Dzięki. Fajnie było was spotkać.

Thank you. It was nice to meet you.

Do zobaczenia.

See you.