Biografia: John Owen

Biografie chrześcijan, których powinieneś znać

Biographies of Christians you should know.

Autorstwa Johna Pipera

Authored by John Piper

Społeczność z Bogiem w sprawach, o które walczymy

Community with God in the matters we fight for.

Jak John Owen uśmiercił swój grzech, walcząc o prawdę

How John Owen killed his sin by fighting for the truth.

Niektórzy z nas bazują na doświadczeniach ludzi,

Some of us rely on the experiences of others,

którzy bazowali na doświadczeniach Johna Owena.

who were based on the experiences of John Owen.

Na przykład J.A. Packer, Roger Nicoll czy Sinclair Ferguson

For example, J.A. Packer, Roger Nicoll, or Sinclair Ferguson.

są trzema współczesnymi filarami mojego sposobu myślenia.

they are three contemporary pillars of my way of thinking.

Wszyscy oni wyznali publicznie, że John jest najbardziej wpływowym

They all publicly confessed that John is the most influential.

pisarzem chrześcijańskim w ich życiu.

a Christian writer in their life.

Jest to rzecz zadziwiająca, zważywszy na to, że nie żyje on już od ponad 300 lat

It is a surprising thing, considering that he has been dead for over 300 years.

i że pisał stylem tak trudnym w odbiorze,

and that he wrote in a style so difficult to comprehend,

że nawet on sam postrzegał swojego życia,

that even he himself perceived his life,

swoją twórczość jako niezwykle wymagającą w jego własnym pokoleniu.

his work as extremely demanding in his own generation.

Jednym z przykładów trudnej, ale przekonującej książki

One example of a difficult but convincing book.

jest Śmierć śmierci w śmierci Chrystusa,

There is the death of death in the death of Christ.

prawdopodobnie jego najsłynniejsza i najbardziej wpływowa książka.

probably his most famous and influential book.

Została opublikowana w 1647 roku, kiedy Owen miał 31 lat.

It was published in 1647, when Owen was 31 years old.

Jest to najobszerniejsza i prawdopodobnie najmocniej przekonująca książka

This is the most comprehensive and probably the most convincing book.

kiedykolwiek napisana na temat chrześcijaństwa.

whenever written about Christianity.

Jest to też doktryny zwanej czasami ograniczone odkupienie,

It is also a doctrine sometimes referred to as limited atonement,

albo lepiej określone odkupienie lub jeszcze szczegółowe zadośćuczynienie.

or better-defined redemption or even more detailed reparation.

Cel tej książki wyraża się w stwierdzeniu Pawła

The purpose of this book is expressed in Paul's statement.

– Chrystus umiłował Kościół i wydał zań samego siebie,

– Christ loved the Church and gave himself up for her,

w którym ma na myśli to, że Chrystus naprawdę uczynił coś decydującego

in which he means that Christ truly did something decisive

i unikalnego dla Kościoła, gdy umarł za Niego.

and unique for the Church when He died for Her.

Coś, co jest wyjątkowe i suwerenne i różni się od tego,

Something that is unique and sovereign and differs from this,

co czyni dla ludzi doświadczających Jego ostatecznego sądu i gniewu.

what He does for people experiencing His final judgment and wrath.

Książka stawia tezę, że ta wyjątkowa miłość Chrystusa,

The book posits the thesis that this extraordinary love of Christ,

którą kieruje On w stronę swojej oblubienicy,

which He directs towards His beloved,

jest czymś wspanialszym od miłości ogólnej, którą okazuje swoim wrogom.

It is something more magnificent than the general love she shows to her enemies.

To jest miłość przymierza.

This is the love of the covenant.

Ona podąża, ogarnia, ujarzmia, przebacza, przemienia

She follows, encompasses, tames, forgives, transforms.

i pokonuje każdy opór umiłowanego.

and overcomes every resistance of the beloved.

Śmierć śmierci to wspaniała i możliwa śmierć.

The death of death is a wonderful and possible death.

Nie dawała mi spać przez wiele wieczorów kilkadziesiąt lat temu,

She kept me awake for many evenings several decades ago,

kiedy próbowałem rozstrzygnąć, w co tak naprawdę wierzę

when I tried to figure out what I really believe in

na temat trzeciego punktu kalwinizmu – ograniczonego odkupienia.

on the topic of the third point of Calvinism – limited atonement.

Ale wróćmy do meritum.

But let's get back to the point.

Zadziwiające jest, że wpływ Olena dzisiaj jest tak wielki,

It is astonishing that Olena's influence today is so great.

chociaż nie żyje już od ponad trzystu lat!

although he has not been alive for over three hundred years!

Jest to tym bardziej zdumiewające, gdy zdamy sobie sprawę,

This is all the more astonishing when we realize that

że jego styl pisania jest niezwykle trudny.

that his writing style is extremely difficult.

Nawet on wiedział, że tak jest.

Even he knew that it was true.

We wprowadzeniu do książki Śmierć Śmierci Owen robi coś, na co nie pozwoliłby mu dzisiaj żaden agent do spraw marketingu.

In the introduction to the book Death of Death, Owen does something that no marketing agent would allow him to do today.

Rozpoczyna tak.

It starts like this.

Czytelniku, jeśli jesteś taki, jak wielu innych w tej epoce pozorów, kimś zwracającym uwagę na odznaczenie bądź tytuł

Reader, if you are like many others in this age of appearances, someone who pays attention to a badge or title.

i podchodzisz do książki jak katon do teatru, by wejść i wyjść,

And you approach the book like a katun approaches the theater, to enter and exit.

otrzymałeś już swoją rozrywkę, żegnaj.

You have already received your entertainment, goodbye.

Mimo to J.A. Packer, Roger Nichol czy Sinclair Ferguson nie poszli żegnaj Owena.

Despite this, J.A. Packer, Roger Nichol, and Sinclair Ferguson did not say goodbye to Owen.

Pozostali i wiele się nauczyli.

The others have learned a lot.

Wszyscy trzej przyznają dzisiaj, że żaden z chrześcijańskich autorów nie wywarł na nich większego wpływu niż John Owen.

All three admit today that none of the Christian authors has influenced them more than John Owen.

Packer mówi, że John Owen jest bohaterem jego książki Dążenie do pobożności

Packer says that John Owen is the hero of his book "The Pursuit of Holiness."

o purytańskiej wizji chrześcijańskiego życia.

about the Puritan vision of Christian life.

To dużo mówi, ponieważ dla Packera Purytanie są sekwojami w lesie teologii.

It says a lot, because for Packer, the Puritans are the sequoias in the forest of theology.

John Owen jest największym spośród teologów purytańskich.

John Owen is the greatest among the Puritan theologians.

Mówiąc inaczej, jest największą z sekwoi.

In other words, it is the largest of the sequoias.

Cytując Packera

Quoting Packer

Jeśli chodzi o solidność, głębię, ogrom i majestat w ukazywaniu na podstawie Pisma Świętego

When it comes to solidity, depth, vastness, and majesty in presentation based on the Holy Scriptures.

bożych sposobów postępowania z grzeszną ludzkością,

God's ways of dealing with sinful humanity,

nikt nie może się z nim równać.

no one can match him.

Packer ma jednak bardzo osobisty powód dla swojego rozmiłowania się w Johnie Owenie.

Packer has, however, a very personal reason for his affection for John Owen.

Słyszałem, jak opowiadał o swoim kryzysie, z jakim zmagał się krótko po swoim nawróceniu.

I heard him talk about the crisis he struggled with shortly after his conversion.

Jako student stał wtedy w obliczu niebezpieczeństwa rozpaczy w związku z nauczaniem idącym w stronę perfekcjonizmu,

As a student, he was then facing the danger of despair due to the teaching heading towards perfectionism.

które nie traktowało poważnie grzechu mieszkającego w człowieku.

which did not take seriously the sin dwelling in man.

Odkrycie Johna Owena sprowadziło go z powrotem,

John Owen's discovery brought him back.

do rzeczywistości.

to reality.

Wystarczy powiedzieć, wspomina Packer,

"It’s enough to say, Packer recalls,"

że bez Owena mógłbym stracić głowę lub też ugrzęznąć w mistycznym fanatyzmie.

that without Owen I could lose my head or become trapped in mystical fanaticism.

Tak więc Packer mówi, że swoje życie, a nie tylko teologię, zawdzięcza Johnowi Owenowi.

Thus, Packer says that he owes his life, and not just his theology, to John Owen.

Nic więc dziwnego, że Packer stwierdził w odniesieniu do stylu Owena,

No wonder Packer stated regarding Owen's style,

że choć jest on pracochłonny i trudny, cytuję,

"that although it is labor-intensive and difficult, I quote,"

nagroda, jaką można czerpać ze studiowania Owena,

the reward that can be gained from studying Owen,

jest warta całego włożonego w to wysiłku.

It is worth all the effort put into it.

Roger Nicoll, który wykładał na Gordon-Conwell Seminary przez ponad 40 lat

Roger Nicoll, who taught at Gordon-Conwell Seminary for over 40 years.

podczas Bethlehem Conference for Pastors,

during the Bethlehem Conference for Pastors,

stwierdził, że John Owen jest największym teologiem, jaki kiedykolwiek pisał w języku angielskim.

he stated that John Owen is the greatest theologian who ever wrote in the English language.

Zrobił pauzę i dodał,

He paused and added,

nawet większym niż wielki Jonathan Edwards.

even greater than the great Jonathan Edwards.

To rzeczywiście przykuło moją uwagę,

It really caught my attention.

ponieważ wielu postrzegało Edwardsa,

because many perceived Edwards,

jako niemającego sobie równych w Ameryce,

as unmatched in America,

jeśli nie na całym anglojęzycznym świecie,

if not throughout the entire English-speaking world,

a może nawet szerzej.

or maybe even more broadly.

Sinclair Ferguson napisał książkę o Owenie pod tytułem

Sinclair Ferguson wrote a book about Owen entitled

John Owen o życiu chrześcijańskim.

John Owen on Christian Life.

Mówi nam w niej o długu, który, uwierzcie, zaciągnął u niego,

He tells us in it about the debt that, believe me, he incurred with him,

gdy był jeszcze nastolatkiem.

when he was still a teenager.

Oto co napisał.

Here is what he wrote.

Moje osobiste zainteresowanie Owenem jako nauczycielem i teologiem

My personal interest in Owen as a teacher and theologian

rozpoczęło się w późnych latach nastoletnich,

it started in the late teenage years,

kiedy po raz pierwszy przeczytałem niektóre z jego pism.

when I first read some of his writings.

Podobnie jak inni przede mną,

Just like others before me,

zauważyłem, że poruszają one kwestie,

I noticed that they raise issues,

które współczesna literatura ewangeliczna rzadko, jeśli w ogóle, dotyka.

which contemporary evangelical literature rarely, if ever, touches upon.

Przenikliwa ekspozycja Owena otworzyła obszary w moim sercu,

Owen's piercing exposure opened areas in my heart,

tym samym przyniosła mi dogłębne zapewnienie łaski w Jezusie Chrystusie.

In this way, it brought me a profound assurance of grace in Jesus Christ.

Od czasu tych pierwszych spotkań z jego dziełami,

Since those first encounters with his works,

wciąż pozostają jego dłużnikiem.

they still remain his debtors.

Poznanie posługi duszpasterskiej Johna Owena w ciągu tych lat,

The understanding of John Owen's pastoral ministry over the years,

chociaż w pisemnej formie, było i jest dla mnie przywilejem.

Although in written form, it has been and is a privilege for me.

Poznanie Boga Owena jest czymś o wiele większym.

Knowing the God of Owen is something much greater.

Oczywiście skala wpływu Johna Owena wykracza daleko poza tych trzech mężczyzn.

Of course, the influence of John Owen extends far beyond these three men.

Dla Antoniego Wooda był atlasem i patriarchą niezależności.

For Antoni Wood, he was an atlas and a patriarch of independence.

Charles Bridges w swojej książce

Charles Bridges in his book

Chrześcijańska służba napisał

Christian service wrote

Rzeczywiście, biorąc pod uwagę całość,

Indeed, taking everything into account,

jasną ekspozycję i mocną obronę doktryny biblijnej,

clear exposition and strong defense of biblical doctrine,

stanowcze egzekwowanie praktycznych zobowiązań,

firm enforcement of practical obligations,

umiejętne wejrzenie w samo oszukujące się serce,

a skillful look into the self-deceiving heart,

szczegółowe i mądre podejście do rozmaitych doświadczeń chrześcijańskiego serca,

a detailed and wise approach to various experiences of the Christian heart,

tak, w tych sprawach jest on bezkonkurencyjny.

Yes, he is unrivaled in these matters.

Jeśli Nicol i Bridges mają rację,

If Nicol and Bridges are right,

mianowicie, że John Owen nie ma sobie równych w anglojęzycznym świecie,

namely, that John Owen is unmatched in the English-speaking world,

wówczas Jonathan Edwards stoi tuż za nim.

At that time, Jonathan Edwards is standing just behind him.

Zresztą sam oddaje mu cześć, nie tylko cytując Owena w istotnych doznaniach,

Moreover, I honor him myself, not only by quoting Owen in significant experiences,

lecz także zapisując w swoim katalogu lektur rekomendację pochodzącą od Halliburtona

but also by noting in their reading catalog a recommendation from Halliburton.

dla jego studentów w St. Andrews University, mówiącą, że pisma Owena należy cenić, tu cytat,

for his students at St. Andrews University, stating that Owen's writings should be valued, here is the quote,

ponad wszystkie inne pisma ludzkie,

above all other human writings,

z uwagi na prawdziwy pogląd dotyczący tajemnicy Ewangelii.

due to a true view regarding the mystery of the Gospel.

Jednym z powodów, dla którego tak długo rozwodzę się nad tymi wyrazami Hoadu,

One of the reasons I am dwelling on these words of Hoad for so long,

jest to, że chcę, abyście przylgnęli nie tylko do Owena,

It is that I want you to cling not only to Owen,

ale także, abyście dostrzegli wartość posiadania wielkich bohaterów w chrześcijańskiej służbie.

but also to recognize the value of having great heroes in Christian ministry.

Nie mamy ich dzisiaj zbyt wielu. Bóg chce, abyśmy ich mieli.

We don't have many of them today. God wants us to have them.

List do hebrajczyków 13.7 mówi,

Hebrews 13:7 says,

Pamiętajcie na wodzów waszych,

Remember your leaders,

którzy wam głosili Słowo Boże,

who preached the Word of God to you,

a rozpatrując koniec ich życia, naśladujcie ich wiarę.

And considering the end of their life, imitate their faith.

Wydaje mi się, że ci z dzisiejszych liderów chrześcijańskich,

I think that those among today's Christian leaders,

którym najbliżej do bycia bohaterami są tymi, którzy sami mają wielkich bohaterów.

Those who are closest to being heroes are those who themselves have great heroes.

Mam nadzieję, że macie jednego lub dwóch, żywych lub martwych.

I hope you have one or two, living or dead.

Być może Owen stanie się jednym z nich, byłby dobrym wyborem.

Perhaps Owen will become one of them, he would be a good choice.

Większość osób, w tym pastorzy i teologi,

Most people, including pastors and theologians,

nie wie zbyt wiele o Johnie Owenie.

doesn't know much about John Owen.

Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest to, że jego pisma nie są dzisiaj popularne.

One of the reasons for this state of affairs is that his writings are not popular today.

Ale innym powodem jest to, że niewiele o nim wiadomo.

But another reason is that little is known about him.

Przynajmniej, gdy chodzi o jego życie osobiste.

At least when it comes to his personal life.

Peter Thun w napisanej w 1971 roku biografii mówi,

Peter Thun in the biography written in 1971 says,

Nie przetrwał nawet jeden z dzienników Owena.

Not even one of Owen's diaries survived.

Zachowane listy, w których obnaża swoją duszę, są nieliczne.

The preserved letters in which he exposes his soul are few.

A spisane relacje innych osób są krótkie i nieliczne.

The written accounts of other people are short and few.

Musimy polegać na kilku listach i kilku wzmiankach innych,

We must rely on a few letters and several other mentions.

aby starać się zrozumieć go jako człowieka.

to try to understand him as a person.

A te są niewystarczające, by zgłębić głębię jego charakteru.

And these are insufficient to explore the depth of his character.

Tak więc Owen musi pozostać ukryty niejako za zasłoną.

Thus, Owen must remain hidden somewhat behind the curtain.

Jego sekretne myśli należą do niego samego.

His secret thoughts belong to him alone.

Myślę, że może to być nieco mylące.

I think it might be a bit confusing.

Ponieważ kiedy czyta się bardziej praktyczne dzieła Owena,

Because when one reads the more practical works of Owen,

ten człowiek jaśnieje w sposób, który moim zdaniem ujawnia głębokie zakamarki jego serca.

This man shines in a way that, in my opinion, reveals the deep corners of his heart.

Jednak szczegóły dotyczące jego osobistego życia są frustrująco nieliczne.

However, the details regarding his personal life are frustratingly few.

Zobaczycie to i być może podzielicie moją frustrację, czytając to, co jeszcze przed nami.

You will see this and perhaps share my frustration when reading what is still ahead of us.

Owen urodził się w Anglii w 1616 roku, w tym samym roku, w którym zmarł William Shakespeare

Owen was born in England in 1616, the same year William Shakespeare died.

i cztery lata przed wyruszeniem pielgrzymów do Nowej Anglii.

and four years before the pilgrims set out for New England.

Jest to praktycznie środek Wielkiego Purytańskiego Stulecia,

It is practically the middle of the Great Puritan Century,

mniej więcej od 1560 do 1660.

roughly from 1560 to 1660.

Zacytuję tutaj J. A. Parkera.

I will quote J. A. Parker here.

Purytanizm był w istocie duchowym poruszeniem, żarliwie zainteresowanym Bogiem i pobożnością.

Puritanism was, in essence, a spiritual movement, fervently concerned with God and piety.

Rozpoczął się w Anglii za sprawą tłumacza Biblii Williama Tyndale'a, współczesnego lutrowi,

It began in England thanks to the translator of the Bible, William Tyndale, a contemporary of Luther.

na pokolenie przed pojawieniem się słowa Purytanin i trwał do ostatnich lat XVII wieku,

for a generation before the word Puritan appeared and lasted until the last years of the 17th century,

kilka dekad po tym, jak słowo Purytanin wyszło z użycia.

a few decades after the word Puritan fell out of use.

Purytanizm był zasadniczo ruchem mającym na celu reformę Kościoła, odnowę duszpasterską i ewangelizację oraz duchowe odrodzenie.

Puritanism was essentially a movement aimed at reforming the Church, renewing pastoral care, evangelizing, and achieving spiritual revival.

Celem Purytanów było dokończenie tego, co rozpoczęła angielska reformacja, dokończenie przekształcania kultu anglikańskiego,

The goal of the Puritans was to complete what the English Reformation had begun, to finish transforming Anglican worship.

zaprowadzenie skutecznej dyscypliny kościelnej w anglikańskich parafiach, wprowadzenie prawości w sferze politycznej, krajowej i społeczno-ekonomicznej

Establishment of effective church discipline in Anglican parishes, introduction of integrity in the political, national, and socio-economic spheres.

oraz nawrócenie wszystkich Anglików na pełną zaangażowania w wiarę ewangeliczną.

and the conversion of all English people to full commitment to the evangelical faith.

Owen urodził się w trakcie tego ruchu i stał się jego największym pastorem teologiem, jako że ruch ten zakończył się niemal równocześnie z jego śmiercią w 1683 r.

Owen was born during this movement and became its greatest theologian pastor, as the movement ended almost simultaneously with his death in 1683.

Jego ojciec był pastorem w Statham, osiem kilometrów na północ od Oksfordu. Miał trzech braci i siostrę.

His father was a pastor in Statham, eight kilometers north of Oxford. He had three brothers and a sister.

W żadnym ze swoich pism nie wspomina ani matki, ani rodzeństwa. Jest jedna krótka wzmianka o jego ojcu, która brzmi

In none of his writings does he mention either his mother or his siblings. There is one brief mention of his father, which reads

Wychowywałem się od niemowlęctwa pod opieką mojego ojca, który był non-konformistą przez wszystkie swoje dni i ciężko pracował w winnicy Pana.

I was raised from infancy under the care of my father, who was a non-conformist throughout his life and worked hard in the Lord's vineyard.

Mając 10 lat, został posłany do Anglii.

At the age of 10, he was sent to England.

Został posłany do szkoły podstawowej w Oksfordzie, prowadzonej przez Edwarda Sylwestera, gdzie przygotowywał się do studiów.

He was sent to a primary school in Oxford run by Edward Sylvester, where he prepared for his studies.

W wieku 12 lat wstąpił do Queens College w Oksfordzie.

At the age of 12, he entered Queens College in Oxford.

W wieku 16 lat uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie nauk humanistycznych, a trzy lata później, w wieku 19 lat, tytuł magistra.

At the age of 16, he obtained a bachelor's degree in the field of humanities, and three years later, at the age of 19, a master's degree.

O tym, jakim był chłopcem, może świadczyć spostrzeżenie Petera Thune'a, że zapał Owena do zdobywania wiedzy był w tym czasie

About what kind of boy he was, Peter Thune noted that Owen's enthusiasm for gaining knowledge was at that time.

tak wielki, że, cytuję,

so big that, I quote,

często pozwalał sobie tylko na 4 godziny snu każdej nocy.

He often allowed himself only 4 hours of sleep each night.

Odbiło się to później na jego zdrowiu, często bowiem lądował chory w łóżku.

This later took a toll on his health, as he often ended up sick in bed.

Wtedy żałował tych godzin, których nie przeznaczył na odpoczynek, będąc młodym człowiekiem.

Then he regretted the hours he hadn't dedicated to rest, when he was a young man.

Owen rozpoczął swoją pracę nad licencjatem w dziedzinie teologii,

Owen began his work on his bachelor's degree in theology.

ale nie mógł znieść arminianizmu Wysokiego Kościoła i formalizmu Oksfordu.

but he could not stand the High Church Arminianism and the formalism of Oxford.

W końcu porzucił to, aby zostawał w szkole.

In the end, he abandoned it to stay in school.

Został osobistym nauczycielem i kapelanem zamożnych rodzin w pobliżu Londynu.

He became a personal tutor and chaplain to wealthy families near London.

W 1642 r. rozpoczęła się wojna domowa między parlamentem a królem Karolem,

In 1642, a civil war began between Parliament and King Charles.

między religią Wysokiego Kościoła, Williama Lowda,

between the religion of the High Church, William Lowd,

a religią purytańską prezbiterian i niezależnych w izbie gmin.

and the Puritan religion of Presbyterians and Independents in the House of Commons.

Owen sympatyzował z parlamentem, będąc w opozycji do króla i biskupa Lowda,

Owen sympathized with the parliament, being in opposition to the king and Bishop Lowda.

więc został odsunięty od posługi kapelana

so he was removed from the service of a chaplain

i przeniósł się do Londynu,

and moved to London,

gdzie w następnych czterech latach miało miejsce pięć ważnych wydarzeń,

where five important events took place in the next four years,

które odcisnęły piętno na dalszej części jego życia.

which left a mark on the rest of his life.

Pierwszym z nich jest jego nawrócenie

The first of them is his conversion.

lub być może przebudzenie pewności zbawienia

or perhaps the awakening of the assurance of salvation

i pogłębienie jego osobistej więzi z Bogiem.

and deepening his personal relationship with God.

Niezwykłe jest to, że stało się to w sposób niemal identyczny

It is remarkable that it happened in an almost identical way.

jak w przypadku Charlesa Spurgeona dwa wieki później.

as in the case of Charles Spurgeon two centuries later.

12 stycznia 1850 roku Spurgeon z powodu śnieżycy miał schronić się w kaplicy metodystów,

On January 12, 1850, Spurgeon had to take refuge in a Methodist chapel due to a snowstorm.

gdzie pewien człowiek, zastępujący pastora,

where a certain man, substituting for the pastor,

wziął do ręki Biblię i przeczytał tekst z Księgi Izajasza.

He took the Bible in his hand and read a passage from the Book of Isaiah.

Do mnie się zwróćcie, wszystkie krańce ziemi, abyście były zbawione.

To me let all the ends of the earth turn, that you may be saved.

Spurgeon zwrócił się i został zbawiony.

Spurgeon turned around and was saved.

Owen był przekonanym kalwinistą z dużą wiedzą doktrynalną.

Owen was a convinced Calvinist with extensive doctrinal knowledge.

Zdawało mu tylko poczucia realności jego własnego zbawienia.

It only gave him a sense of reality about his own salvation.

To poczucie realności odegrało kluczową rolę we wszystkim,

This sense of reality played a key role in everything,

co Owen napisał w nadchodzących latach.

What Owen wrote in the coming years.

Tak więc to, co wydarzyło się pewnej niedzieli 1642 roku, jest bardzo ważne.

Thus, what happened on a certain Sunday in 1642 is very important.

Kiedy Owen miał 26 lat, poszedł ze swoim kuzynem posłuchać

When Owen was 26 years old, he went with his cousin to listen.

słynnego prezbiteriańskiego kaznodziei Edmunda Calamiego

the famous Presbyterian preacher Edmund Calamy

w kościele St. Mary's w Olden Melbury.

in St. Mary's church in Olden Melbury.

Okazało się jednak, że Calamin nie mógł wygłosić kazania

It turned out, however, that Calamin could not deliver the sermon.

i zastąpił go jakiś wiejski kaznodzieja.

and he was replaced by some rural preacher.

Kuzyn Owena chciał wyjść.

Owen's cousin wanted to go out.

Owen został. Coś przytrzymało go na miejscu.

Owen stayed. Something kept him in place.

Prosty kaznodzieja na swój główny tekst wybrał Ewangelię Mateusza 8, 26.

The simple preacher chose the Gospel of Matthew 8:26 as his main text.

Czemu jesteście bojaźliwi, małowierni?

Why are you afraid, you of little faith?

Było to wyznaczone przez Boga słowo i odpowiedni czas na przebudzenie Owena.

It was a word appointed by God and the right time for Owen's awakening.

Jego wątpliwości, lęki i obawy co do tego,

His doubts, fears, and concerns about this,

czy naprawdę narodził się na nowo z Ducha Świętego, zniknęły.

Did he really be born again of the Holy Spirit, disappeared.

Poczuł się wyzwolony i zaadoptowany jako Syn Boga.

He felt freed and adopted as the Son of God.

Kiedy czyta się przenikliwe i praktyczne prace Owena

When one reads Owen's insightful and practical works.

dotyczące dzieła Ducha Świętego oraz natury prawdziwej społeczności z Bogiem,

concerning the work of the Holy Spirit and the nature of true community with God,

trudno jest wątpić w rzeczywistość tego, co uczynił Bóg w tę niedzielę 1642 roku.

It is difficult to doubt the reality of what God did on that Sunday in 1642.

Drugim decydującym wydarzeniem w tych pierwszych latach przebywania w Londynie

The second decisive event in these early years of staying in London.

było poślubienie przez Owena młodej kobiety o imieniu Mary Rook.

There was a marriage by Owen to a young woman named Mary Rook.

Byli małżeństwem przez 31 lat, od 1644 do 1675 roku.

They were married for 31 years, from 1644 to 1675.

Nie wiemy o niej praktycznie nic, ale znamy jeden absolutnie uderzający fakt,

We know virtually nothing about her, but we know one absolutely striking fact,

który musiał zabarwić całą posługę Owena do końca jego życia.

which had to color Owen's entire ministry until the end of his life.

Zmarł 8 lat po śmierci żony.

He died 8 years after his wife's death.

Wiemy, że urodziła mu 11 dzieci, z których wszystkie, oprócz jednego,

We know that she gave birth to 11 children, all of whom, except for one,

zmarły w dzieciństwie, a jedna córka zmarła jako młoda dorosła.

died in childhood, and one daughter died as a young adult.

Mówiąc inaczej, Owen doświadczył śmierci 11 dzieci i śmierci swojej żony.

In other words, Owen experienced the deaths of 11 children and the death of his wife.

Średnio co 3 lata dorosłego życia Owena rodziło się i umierało jedno dziecko.

On average, every 3 years of Owen's adult life, one child was born and died.

W jego książkach nie znajdziemy ani jednej wzmianki o myśl,

In his books, we will not find a single mention of thought.

o Mary, dzieciach czy jego bólu, ale sama świadomość,

Oh Mary, the children or his pain, but just the awareness itself,

że ten człowiek chodził w dolinie cienia śmierci przez większość swojego życia,

that this man walked in the valley of the shadow of death for most of his life,

wskazuje mi na głębię relacji z Bogiem, którą znajdujemy w jego dziełach.

It points me to the depth of the relationship with God that we find in His works.

Bóg ma swoje dziwne i bolesne sposoby, aby uczynić swoich kaznodziejów

God has His strange and painful ways of making His preachers.

takimi pastorami i teologami, jakimi chce, aby byli.

such pastors and theologians as I want them to be.

Trzecim wydarzeniem, związanym z wczesnymi latami w Londynie,

The third event related to the early years in London,

była publikacja jego pierwszej książki.

There was a publication of his first book.

Dokładnie zapoznał się z niedawną kontrowersją w Holandii

He has thoroughly familiarized himself with the recent controversy in the Netherlands.

między remonstrantami, których nazywał arminianami, a kalwinistami.

between the Remonstrants, whom he called Arminians, and the Calvinists.

The Remonstrance została napisana w 1610 roku.

The Remonstrance was written in 1610.

Odpowiedź kalwinistów stanowił synod w Dort w 1618 roku.

The response of the Calvinists was the Synod of Dort in 1618.

Mimo wielu różnic, Owen postrzegał angielski, wysoki kościół

Despite many differences, Owen perceived the English high church.

Williama Lowda i holenderskich remonstrantów, jako zasadniczo jesieni,

William Lowda and the Dutch Remonstrants, essentially autumn.

jako zasadniczo jedność w ich odrzuceniu predystynacji,

as essentially a unity in their rejection of predestination,

która dla Owena stała się całkowicie kluczowa,

which became utterly crucial for Owen,

zwłaszcza od czasu jego nawrócenia, które całkowicie przypisywał Bogu.

especially since his conversion, which he attributed entirely to God.

Tak więc opublikował swoją pierwszą książkę w kwietniu 1643 roku

Thus, he published his first book in April 1643.

wraz z polemicznie brzmiącym, przypominającym przedmowę tytułem

along with a polemically sounding title reminiscent of a preface

Zdemaskowanie arminianizmu jako starego, pelegiańskiego bożka wolnej woli

The unmasking of Arminianism as the old Pelagian god of free will.

z jego nową boginią z biegiem okoliczności.

with his new goddess by chance.

Przystępującymi do tronu Bożego w niebie z uprzedzeniem wobec jego łaski,

Approaching the throne of God in heaven with a bias towards His grace,

opatrzności i całkowitego panowania nad synami ludzkimi.

providence and complete dominion over the sons of men.

Jest to ważne nie tylko dlatego, że wyznacza jego kierunek jako kalwinisty,

It is important not only because it sets his direction as a Calvinist,

ale także jako publicznego, kontrowersyjnego pisarza,

but also as a public, controversial writer,

którego całe życie zostanie pochłonięte przez pisanie,

whose entire life will be consumed by writing,

do jego ostatniego miesiąca w 1683 roku.

to his last month in 1683.

Czwartym istotnym wydarzeniem, które powstaje w tej książce, jest to,

The fourth significant event that arises in this book is that,

w którym istotnym wydarzeniem w tych latach było objęcie przez Owena

one significant event during those years was Owen taking over

stanowiska pastora małej parafii w Hortham w Essex 16 lipca 1643 roku.

the position of the pastor of a small parish in Hortham, Essex on July 16, 1643.

Nie pozostał długo w tym kościele, ale wspominam o tym,

He didn't stay in that church for long, but I mention it.

ponieważ wyznaczyło to bieg jego życia jako pastora.

because it set the course of his life as a pastor.

W gruncie rzeczy zawsze był przede wszystkim pastorem,

In essence, he has always been primarily a pastor.

nawet gdy był zaangażowany w działalność administracyjną na Uniwersytecie Oksfordzkim,

even when he was involved in administrative activities at the University of Oxford,

a nawet gdy był zaangażowany w działalność administracyjną na Uniwersytecie Oksfordzkim,

even when he was involved in administrative activities at the University of Oxford,

nawet gdy był zaangażowany w działalność administracyjną na Uniwersytecie Oksfordzkim,

even when he was involved in administrative activities at the University of Oxford,

a nawet gdy był zaangażowany w działalność administracyjną na Uniwersytecie Oksfordzkim,

and even when he was involved in administrative activities at the University of Oxford,

w ogóle nie przypominał zamkniętego w sobie naukowca.

He didn't resemble a closed-off scientist at all.

Wszystkie jego pisma powstały w kontekście zadań duszpasterskich, jakie przed nim stały.

All his writings were created in the context of the pastoral tasks that lay before him.

Są momenty w jego życiu, w których wydaje się to całkowicie zdumiewające,

There are moments in his life that seem completely astonishing.

że był w stanie studiować i pisać, angażując się w różne sprawy

that he was able to study and write while getting involved in various issues

angażując się w różne sprawy

getting involved in various matters

w różne sprawy i niosąc na sobie różne obciążenia.

in various matters and carrying different burdens.

Piątym wydarzeniem tych pierwszych lat w Londynie

The fifth event of these early years in London

było wystosowane w 1646 roku

it was issued in 1646

zaproszenie do przemawiania przed parlamentem.

invitation to speak before parliament.

W tamtych czasach w ciągu roku odbywały się dni postu,

In those days, there were days of fasting throughout the year,

kiedy rząd prosił niektórych pastorów

when the government asked some pastors

o wygłoszenie kazania w Izbie Gmin.

about delivering a sermon in the House of Commons.

Był to wielki zaszczyt.

It was a great honor.

Ta przemowa wprowadziła Ołena w sprawy polityczne

This speech introduced Ołena to political matters.

na następne 14 lat.

for the next 14 years.

Ołen zwrócił na siebie uwagę Olivera Cromwella,

Ołen caught the attention of Oliver Cromwell,

przywódcy rządu, lorda protektora, pod nieobecność króla.

the leaders of the government, the Lord Protector, in the absence of the king.

Podobno Cromwell powiedział do Ołena

Apparently, Cromwell said to Olen.

– Proszę pana, jest pan osobą, z którą muszę się zapoznać.

– Sir, you are the person I need to get to know.

Na co Ołen odrzekł –

To which Ołen replied –

to będzie o wiele korzystniejsze dla mnie niż dla pana.

It will be much more beneficial for me than for you.

Cóż, może tak, a może nie.

Well, maybe yes, maybe no.

Ta znajomość sprawiła, że Ołen został wciągnięty

This acquaintance caused Ołen to get involved.

w wir wojny domowej.

in the whirlwind of the civil war.

Cromwell uczynił go swoim kapelanem

Cromwell made him his chaplain.

i zabrał do Irlandii i Szkocji,

and took them to Ireland and Scotland,

aby głosił kazania swoim żołnierzom

to preach sermons to his soldiers

i oceniał sytuację religijną w tych krajach

and assessed the religious situation in these countries

oraz dawał teologiczne uzasadnienie dla polityki Cromwella.

and provided a theological justification for Cromwell's policies.

Na tym nie koniec.

This is not the end.

W 1651 roku Cromwell mianował Ołena dziekanem

In 1651, Cromwell appointed Ołen as the dean.

w Christ Church College w Oksfordzie.

at Christ Church College in Oxford.

Następnie po roku mianował go również wicekanclerzem.

Then, after a year, he also appointed him as vice-chancellor.

Był związany z Oksfordem przez 9 lat,

He was associated with Oxford for 9 years.

aż do 1660 roku, kiedy to Karol II powrócił,

until 1660, when Charles II returned,

a sprawy przybrały bardzo zły obrót dla Purytanów.

The situation has taken a very bad turn for the Puritans.

Zdumiewające jest to, że Ołen był w stanie kontynuować naukę

It is amazing that Ołen was able to continue studying.

i pisać pomimo tego, jak publiczne i obciążone

and to write despite how public and burdensome

obowiązkami administracyjnymi było jego życie.

Administrative duties were his life.

W Oksfordzie Ołen był odpowiedzialny za nabożeństwa,

In Oxford, Owen was responsible for the services.

ponieważ Christ Church był zarówno katedrą, jak i uczelnią,

because Christ Church was both a cathedral and a college,

a on był kaznodzieją.

And he was a preacher.

Odpowiadał za wybór studentów, mianowanie kapelanów,

He was responsible for selecting students, appointing chaplains,

zaopatrzenie zaplecza dydaktycznego, dyscyplinę, nadzór nad majątkiem,

provision of teaching resources, discipline, supervision of assets,

zbieranie czynszów i dziesięcin, pobieranie darowizn na utrzymanie

collecting rents and tithes, receiving donations for maintenance

i opiekę nad ludźmi z przytułku w kościelnym szpitalu.

and care for people from the shelter in the church hospital.

Jego głównym celem we wszystkich tych obowiązkach było,

His main goal in all these duties was,

jak mówi Peter Thun, zbudowanie całego życia uczelni na Słowie Bożym.

As Peter Thun says, building the entire life of the university on the Word of God.

Żył pod ciągłą presją.

He lived under constant pressure.

Trudno sobie wyobrazić,

It's hard to imagine,

jak wyglądało jego życie rodzinne.

What did his family life look like?

Należy też pamiętać, że w tym czasie umierały jego dzieci.

It should also be remembered that during this time, his children were dying.

Wiemy, że przynajmniej dwóch synów zmarło podczas zarazy w 1655 roku.

We know that at least two sons died during the plague in 1655.

Kiedy zakończył swoje obowiązki jako wicekanclerz,

When he finished his duties as vice-chancellor,

powiedział w swoim przemówieniu końcowym,

he said in his closing speech,

cytuję,

I quote,

Obowiązków miałem bez liku.

I had countless duties.

Oprócz ponoszenia ogromnych kosztów,

Besides incurring huge costs,

często, kiedy z waszego powodu stałem na krawędzi śmierci,

often, when because of you I was on the brink of death,

nienawidziłem tych kończyn

I hated those limbs.

i tego słabego ciała, które było gotowe opuścić mój umysł.

and this weak body that was ready to leave my mind.

Zarzuty prostych ludzi zostały odrzucone.

The accusations of ordinary people were dismissed.

Zazdrość innych została przezwyciężona.

The jealousy of others has been overcome.

W tych okolicznościach życzę wam wszelkiej pomyślności i żegnam was.

In these circumstances, I wish you all the best and bid you farewell.

Mimo całej tej administracyjnej presji,

Despite all this administrative pressure,

a nawet wrogości skierowanej wobec niego

and even hostility directed towards him

z powodu jego zaangażowania w pobożność i sprawę purytańską,

due to his commitment to piety and the Puritan cause,

nieustannie studiował i pisał,

he constantly studied and wrote,

prawdopodobnie do późna w nocy, zamiast spać.

probably until late at night, instead of sleeping.

Tak bardzo zależało mu na doktrynalnej wierności wobec Pisma Świętego.

He was very concerned about doctrinal fidelity to the Holy Scriptures.

Peter Thun wymienia 22 prace opublikowane w tych latach.

Peter Thun lists 22 works published during those years.

Dla przykładu Owen opublikował swoją obronę wytrwania świętych w 1654 roku.

For example, Owen published his defense of the perseverance of the saints in 1654.

Zauważył, że niejaki John Godwin szerzył błąd dotyczący tej doktryny

He noticed that a certain John Godwin was spreading an error regarding this doctrine.

i poczuł się zmuszony, pomimo wszystkich innych obowiązków,

and he felt compelled, despite all his other obligations,

odpowiedzieć mu na ponad 600 stronach.

to respond to him in over 600 pages.

Odpowiedź ta wypełnia cały jedenasty tom jego dzieł

This answer fills the entire eleventh volume of his works.

i nie pisał on bzdur, które mogłyby zniknąć jak rosa po nocy.

And he did not write nonsense that could disappear like dew after the night.

Jeden z biografów powiedział, że jego książka jest, cytuję,

One of the biographers said that his book is, I quote,

najbardziej doskonałym potwierdzeniem wytrwania świętych w języku angielskim.

the most perfect confirmation of the saints' perseverance in English.

Podczas tych oddanych sprawom administracyjnym lat

During those devoted years to administrative matters

napisał również o umartwianiu grzechów w życiu wierzących,

he also wrote about the mortification of sins in the lives of believers,

o komunii z Bogiem oraz o pokusie,

about communion with God and about temptation,

jej natura i moc.

her nature and power.

To, co jest tak niezwykłe w tych książkach,

What is so extraordinary about these books,

to fakt, że są one czymś, co nazwałbym bardzo osobistym,

it's a fact that they are something I would call very personal,

a w wielu miejscach bardzo słodkim.

and in many places very sweet.

Nie toczył więc tylko doktrynalnych bitew.

He did not just fight doctrinal battles.

Walczył z grzechem i pokusą.

He fought against sin and temptation.

I nie tylko walczył, wspierał szczerą społeczność z Bogiem wśród studentów.

And he not only fought, but also supported a sincere community with God among students.

Został zwolniony z obowiązków dziekana w 1660 roku.

He was relieved of his duties as dean in 1660.

Rezygnując wcześniej w 1650 roku,

Resigning earlier in 1650,

w 1657 roku ze stanowiska wicekanclerza.

in 1657 from the position of Vice-Chancellor.

Cromwell zmarł w 1658 roku.

Cromwell died in 1658.

Monarchia z królem Karolem powróciła.

The monarchy with King Charles has returned.

Akt o ujednoliceniu, który usunął dwa

Act of unification, which removed two.

tysiące Purytanów z ich kazalnic, stał tuż za rogiem.

Thousands of Puritans from their pulpits stood right around the corner.

Nadchodzące dni nie były dla Owena ani

The upcoming days were not easy for Owen either.

wielkimi pod względem politycznym, ani akademickim.

not significant in terms of politics or academia.

Mowa o ostatnich 14 latach jego życia.

It's about the last 14 years of his life.

Od teraz, a więc od 1660 roku, aż

From now on, that is from the year 1660, until

do swojej śmierci w 1683 stał się kimś w rodzaju pastora uciekiniera w Londynie.

Until his death in 1683, he became something of a pastor for refugees in London.

W tych latach stał się on, jak niektórzy

In those years he became, as some

mówią, atlasem i patriarchą niezależności.

They say, the atlas and the patriarch of independence.

Swoją służbę rozpoczął jako Purytanin mający prezbiteriańskie przekonania.

He began his service as a Puritan with Presbyterian beliefs.

Doszedł jednak do przekonania, że

He came to the conclusion that

kongregacyjna forma rządów jest bardziej biblijna.

Congregational form of government is more biblical.

Był głównym rzecznikiem nonkonformistycznego skrzydła i sporo

He was the main spokesperson for the nonconformist wing and a lot

opisał w obronie tego poglądu.

he described in defense of this view.

Ale jeszcze ważniejsze jest to, że był on

But even more important is that he was

głównym rzecznikiem tolerancji zarówno wobec prezbiterian, jak i episkopatu.

the main advocate for tolerance towards both Presbyterians and the Episcopate.

Nawet podczas pracy w Oksfordzie miał możliwość stłumienia anglikańskiego kultu,

Even while working in Oxford, he had the opportunity to suppress the Anglican cult,

ale pozwolił grupie członków kościoła episkopalnego sprawować nabożeństwa w

but allowed a group of Episcopal church members to hold services in

pomieszczeniach mieszczących się naprzeciwko jego własnych kwater.

in the rooms located opposite his own quarters.

Napisał wiele traktatów i książek

He wrote many treaties and books.

wzywających do tolerancji wewnątrz ortodoksji.

calling for tolerance within orthodoxy.

Na przykład w 1667 roku napisał w rozważaniach o wolności i tolerancji religijnej.

For example, in 1667 he wrote in his reflections on freedom and religious tolerance.

Cytuję.

I quote.

Wydaje się, że jesteśmy jedynymi z

It seems that we are the only ones from

pierwszych, którzy gdziekolwiek na świecie od jego założenia myśleli o zrujnowaniu i

the first to think about ruin and destruction anywhere in the world since its establishment

zniszczeniu osób wyznających tę samą religię co my, jedynie na podstawie wyboru

the destruction of people who share the same religion as us, solely based on choice

pewnych szczególnych sposobów oddawania czci w tej religii.

certain specific ways of honoring in this religion.

Jego koncepcje związane z tolerancją były tak znaczące, że wywarły duży wpływ na

His concepts related to tolerance were so significant that they had a great impact on

Williama Penna, kwakra i założyciela Pensylwanii, który był studentem Owena.

William Penn, a Quaker and the founder of Pennsylvania, who was a student of Owen.

Dla mnie jako baptysty niezwykłe jest to, że w 1669 roku wraz z kilkoma innymi

For me as a Baptist, it is remarkable that in 1669, along with several others

pastorami napisał pełen troski list do gubernatora i kongregacjonalistów z

the pastors wrote a letter full of concern to the governor and the congregationalists from

Massachusetts, błagając ich, aby nie prześladowali baptystów.

Massachusetts, begging them not to persecute the Baptists.

Po roku 1660 przez 23 lata Owen był pastorem.

After the year 1660, Owen was a pastor for 23 years.

Ze względu na sytuację polityczną nie był zawsze w stanie pozostać w jednym miejscu i

Due to the political situation, he was not always able to stay in one place and

być ze swoimi ludźmi, ale zdawał się nosić ich na sercu, nawet gdy się przemieszczał.

to be with his people, but he seemed to carry them in his heart even as he moved.

Pod koniec swojego życia napisał do swojej trzody, cytuję

At the end of his life, he wrote to his flock, I quote.

Chociaż jestem nieobecny ciałem, umysłem, uczuciami i duchem jestem z wami na waszych zgromadzeniach.

Although I am physically absent, in mind, feelings, and spirit I am with you at your gatherings.

Mam bowiem nadzieję, że będziecie

For I hope that you will be...

moją koroną i radością w Dniu Pańskim.

my crown and joy on the Lord's Day.

Co więcej, aktywnie udzielał im rad i przygotowywał plany opieki nad nimi

Moreover, he actively provided them with advice and prepared care plans for them.

podczas swojej nieobecności. W jednym z listów napisał do nich słowami, które

during his absence. In one of the letters, he wrote to them with words that

w zdumiewający sposób nawiązują do dzisiejszych zmagań z opieką duszpasterską

In an astonishing way, they refer to today's struggles with pastoral care.

w naszych kościołach. Cytuję. Błagam was, abyście posłuchali tej rady

in our churches. I quote. I beg you to heed this advice

na wypadek nasilenia się prześladowań, co ma nastąpić na pewien czas.

in case the persecutions intensify, which is to happen for some time.

Chciałbym, abyście, ponieważ nie macie starszych, a wasi nauczyciele nie mogą

I would like you to, since you have no elders, and your teachers cannot.

bezpiecznie chodzić publicznie, wybrali sobie kilku spośród was, którzy byliby w stanie

safely walk publicly, they have chosen a few of you who would be capable

regularnie, w takim stopniu, w jakim będzie to możliwe, chodzić od domu do domu i

regularly, to the extent that it will be possible, go from house to house and

wspierać słabych, zmagających się z pokuszeniem, bojaźliwych, skłonnych do

to support the weak, those struggling with temptation, the fearful, inclined to

rozpaczy, do zatrzymania się w drodze i aby byli dla nich zachętą w Panu.

of despair, to stop along the way and to be an encouragement to them in the Lord.

Wybierzcie w tym celu tych, którzy są

Choose for this purpose those who are.

obdarzeni duchem odwagi i męstwa i niech wiedzą, że ci są szczęśliwi, których

endowed with the spirit of courage and bravery, and let them know that those are happy, whose

Chrystus zaszczyci swoją błogosławioną pracą.

Christ will honor with His blessed work.

Pragnę, aby osoby należące do tej grupy

I want the people belonging to this group

były osobami wiernymi i świadomymi sytuacji Kościoła.

they were faithful individuals who were aware of the situation in the Church.

Dzięki temu będziecie wiedzieli, jaki jest stan członków zboru.

Thanks to this, you will know the condition of the congregation members.

Będzie to dla was dobrą wskazówką, także dla waszych modlitw.

It will be a good guide for you, as well as for your prayers.

W normalnych warunkach

In normal conditions

Owen wierzył i nauczał, że

Owen believed and taught that

jak pisał, pierwszym i podstawowym obowiązkiem pastora jest karmienie trzody

As he wrote, the first and primary duty of a pastor is to feed the flock.

starannym głoszeniem słowa. Wskazywał na Księgę Jeremiasza 3,15 i cel Boga, aby,

with careful proclamation of the word. He pointed to the Book of Jeremiah 3:15 and God's purpose, to

tu cytat, dać swojemu Kościołowi pasterzy wydług jego serca, którzy będą karmić go

Here is the quote: to give your Church shepherds after his heart, who will feed it.

rozumnie i mądrze. Pokazał, że troska o głoszenie Ewangelii

wisely and intelligently. He demonstrated that caring about the proclamation of the Gospel

została powierzona Piotrowi, a w nim wszystkim prawdziwym pasterzom Kościoła.

It was entrusted to Peter and in him to all the true shepherds of the Church.

Przytoczył szósty rozdział

He cited the sixth chapter.

apostolskich i decyzję apostołów o uwolnieniu się od wszelkich obciążeń,

of the apostles and the decision of the apostles to free themselves from all burdens,

aby mogli całkowicie oddać się słowu i modlitwie.

so that they can devote themselves entirely to the word and prayer.

Przywoływał pierwszy list do Tymodeusza 5,17, wskazując, że obowiązkiem pastora jest

He referred to the first letter to Timothy 5:17, pointing out that it is the pastor's duty to

służba zwiastowania słowa i nauczania. Także fragment z dziejów apostolskich 20,28,

the ministry of proclaiming the word and teaching. Also a fragment from the Acts of the Apostles 20:28,

który mówi, że nadzorcy trzody mają karmić ją słowem, po czym mówi, cytuję,

"which says that the shepherds of the flock should feed it with words, then it says, I quote,"

nie chodzi tu o to, żeby głosił on od czasu do czasu, gdy ma ku temu sposobność,

it's not about him preaching from time to time when he has the opportunity to do so,

ale aby odłożył na bok wszystkie swoje inne sprawy, chociaż ważne, wszystkie inne

but to set aside all his other matters, important as they may be, all the others

obowiązki w Kościele, zmuszające go do stałej uwagi i odciągające od poświęcenia

Duties in the Church that require constant attention and distract from devotion.

się tej posłudze. Bez tego żaden mężczyzna nie będzie w stanie złożyć dobrego

to this service. Without it, no man will be able to make a good

świadectwa ze swojego urzędu duszpasterza w dniu ostatecznym.

testimonies from your office as a pastor on the final day.

Myślę, że rzeczą uczciwą jest powiedzieć,

I think it is fair to say that,

że w ten sposób Owen wypełniał swoje obowiązki w tych latach, gdy tylko sytuacja

that in this way Owen fulfilled his duties in those years whenever the situation

polityczna mu na to pozwalała. W ostatnich latach życia Owena Porytanie

politics allowed him to do so. In the last years of Owen Porytan's life

byli w więzieniu, a inni, podobnie jak Owen, nie.

Some were in prison, while others, like Owen, were not.

Wiele zależało od tego, jak otwarcie głosili.

Much depended on how openly they proclaimed.

Częściowo było to spowodowane tym, że Owen był postacią krajową z powiązaniami

Partially it was caused by the fact that Owen was a national figure with connections.

na wysokich stanowiskach, bo części prześladowania nie były jednolite w całym

in high positions, because the parts of the persecution were not uniform throughout

kraju, ale niektórzy lokalni urzędnicy byli bardziej rygorystyczni niż inni.

the country, but some local officials were more stringent than others.

Niezależnie jednak od tego, jakie było

However, regardless of what it was

wyjaśnienie tego, że Owen cieszył się wolnością podczas gdy inni przebywali w

the explanation that Owen enjoyed freedom while others were in

więzieniu, relacja, jaka łączyła go w tym czasie z więzionym przez wiele lat Johnem

prison, the relationship that connected him at that time with John, who had been imprisoned for many years

Bunyanem, była niezwykła. Jedna z opowieści mówi, że Karol II zapytał

Bunyan's was extraordinary. One of the stories says that Charles II asked

pewnego razu Owena o to, dlaczego ten zadał sobie trud słuchania kazań niewykształconego

Once, Owen asked him why he went to the trouble of listening to the sermons of an uneducated person.

rzemieślnika, jakim był Bunyan. Owen odpowiedział.

the craftsman that Bunyan was. Owen replied.

Gdybym posiadał zdolność do głoszenia kazań, jakie posiada ten rzemieślnik,

If I had the ability to preach sermons like this craftsman does,

proszę waszej królewskiej mości, chętnie zrzekłbym się całej mojej edukacji.

I beg your majesty, I would gladly renounce all of my education.

Jednym z najlepszych przykładów miłosierdzia Bożego w niepojętej opatrzności

One of the best examples of God's mercy in incomprehensible providence.

jest opowieść o tym, jak Owen nie potrafił pomóc Bunyanowi wydostać się z więzienia.

There is a story about how Owen couldn't help Bunyan get out of prison.

Kiedy Bunyan przebywał w więzieniu, Owen

When Bunyan was in prison, Owen

pracował nad jego uwolnieniem, pociągając za wszystkie możliwe sznurki.

He worked on his release, pulling all possible strings.

Bez powodzenia.

Without success.

Ale kiedy John Bunyan został uwolniony w 1676 roku, miał przy sobie rękopis, którego

But when John Bunyan was released in 1676, he had with him a manuscript that

wartość i znaczenie trudno pojąć. Była to wędrówka pielgrzyma.

The value and meaning are difficult to grasp. It was a pilgrim's journey.

Owen spotkał się z Bunyanem i polecił mu swojego wydawcę, Nathanaela Pondera.

Owen met with Bunyan and recommended his publisher, Nathaniel Ponder.

Współpraca zakończyła się sukcesem, a

The collaboration was successful, and

książka, która prawdopodobnie uczyniła więcej dobra niż jakakolwiek inna książka

a book that probably did more good than any other book

za Biblią, została wydana na całym świecie.

after the Bible, it has been published worldwide.

Tylko dlatego, że Owen zawiódł w swoich

Only because Owen failed in his

dobrych próbach doprowadzenia do uwolnienia Bunyana.

good attempts to achieve the release of Bunyan.

Nie osądzaj pana swoim marnym umysłem, ale zaufaj mu w jego łasce.

Do not judge the Lord with your miserable mind, but trust Him in His grace.

Za niepojętymi wyrokami opatrzności ukrywa się jego uśmiechnięta twarz.

Behind the incomprehensible judgments of providence hides its smiling face.

Owen zmarł 24 sierpnia 1683 roku.

Owen died on August 24, 1683.

Został pochowany 4 września na

He was buried on September 4th at

Newfield w Londynie, gdzie 5 lat później został pochowany ów rzemieślnik i

Newfield in London, where that craftsman was buried 5 years later and

nieśmiertelny marzyciel z więzienia w Bedford.

the immortal dreamer from the prison in Bedford.

Było to stosowne, aby obaj spoczyli razem,

It was fitting for them both to rest together,

biorąc pod uwagę, że kongregacjonalny gigant tak długo pracował na rzecz

Considering that the congregational giant has long worked for

tolerancji dla pokornych baptystów w Anglii i Nowej Anglii.

tolerance for humble Baptists in England and New England.

Cofnijmy się teraz i spróbujmy zbliżyć się do sedna tego, co sprawiło, że ten człowiek

Let's take a step back now and try to get to the heart of what made this man.

zaczął działać i co uczyniło go wielkim.

he began to act and what made him great.

Dajmy się zainspirować temu człowiekowi w sposób głęboko osobisty i duchowy.

Let us be inspired by this man in a deeply personal and spiritual way.

Wydaje się, że właśnie w taki sposób dotykał

It seems that this is just how he touched.

on ludzi najbardziej, takich jak J.A. Packer i Sinclair Ferguson.

They are people like J.A. Packer and Sinclair Ferguson.

Myślę, że słowa, które są najbliższe ukazania nam sedna i celu jego życia,

I think that the words that are closest to revealing the essence and purpose of his life,

znajdują się we wstępie do jego krótkiej książeczki pt.

They are found in the introduction to his short booklet titled.

O umartwianiu grzechu, która została

About the mortification of sin, which has been

na kazaniach, które głosił studentom i społeczności akademickiej w Oksfordzie.

in the sermons he delivered to students and the academic community at Oxford.

Czytamy w niej.

We read in it.

Mam nadzieję, że mogę szczerze powiedzieć, że pragnieniem mojego serca wobec Boga i

I hope I can honestly say that the desire of my heart towards God and

głównym celem mego życia jest to, aby umartwienie i powszechna

The main goal of my life is to achieve mortification and universality.

świętość były krzewione w moim własnym sercu oraz w sercach i postępowaniu innych

Holiness was cultivated in my own heart and in the hearts and conduct of others.

ku chwale Boga, aby Ewangelia naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa była

to the glory of God, that the Gospel of our Lord and Savior Jesus Christ may be

uwielbiona we wszystkim.

loved in everything.

Umartwianie oznacza walkę z naszym własnym grzechem w celu zabicia go.

Mortification means the struggle against our own sin in order to kill it.

Książka Owena była wyjaśnieniem listu do Rzymian 8.13.

Owen's book was an explanation of Romans 8:13.

Jeśli bowiem według ciała żyjecie, umrzecie,

For if you live according to the flesh, you will die,

ale jeśli duchem sprawy ciała umartwiacie, żyć będziecie.

But if by the Spirit you put to death the deeds of the body, you will live.

Sparafrazował tę prawdę w niezapomnianym zdaniu.

He paraphrased that truth in an unforgettable sentence.

Zabijaj grzech albo on cię zabije.

Kill sin or it will kill you.

Książka ta została napisana

This book was written.

w 1656 roku.

in 1656.

Dwadzieścia pięć lat później jej treść

Twenty-five years later, its content

wybrzmiewała w tym, co głosił i w tym, co pisał.

it echoed in what he proclaimed and in what he wrote.

W 1681 roku opublikował Łaska i obowiązek duchowego myślenia.

In 1681, he published Grace and the Duty of Spiritual Thinking.

Sinclair Ferguson ma prawdopodobnie rację, kiedy mówi

Sinclair Ferguson is probably right when he says

Wszystko, co napisał dla współczesnych

Everything he wrote for the contemporaries.

młodobiorców, ma w sobie praktyczny i duszpasterski cel, a więc promowanie

young recipients, has a practical and pastoral purpose, namely promoting

autentycznego życia chrześcijańskiego.

authentic Christian life.

Inaczej mówiąc, umartwianie grzechu i wzrastanie w świętości.

In other words, mortifying sin and growing in holiness.

Tego oczekiwał nie tylko od kościołów, lecz także od uniwersytetu, gdy tam przebywał.

He expected this not only from the churches but also from the university while he was there.

Peter Thun mówi

Peter Thun says

Owen szczególnie naciskał na to, by cały akademicki program nauczania był

Owen particularly insisted that the entire academic curriculum be

zanurzony w kaznodziejstwie, katechizowaniu i modlitwie.

immersed in preaching, catechizing, and prayer.

Chciał, aby absolwenci Oxfordu byli biegli nie tylko w sztuce i naukach ścisłych, ale

He wanted Oxford graduates to be proficient not only in the arts and sciences but

także dążyli do pobożności.

they also aspired to piety.

Nawet w jego przesłaniach politycznych,

Even in his political messages,

kazaniach wygłoszonych do parlamentu, tematem wielokrotnie była osobista świętość.

In the sermons delivered to Parliament, the topic of personal holiness was repeatedly addressed.

Oparł to na wzorcu ze Starego Testamentu.

He based it on a model from the Old Testament.

Naród izraelski był u szczytu swojej świetności, gdy jego przywódcy byli pobożni.

The Israeli nation was at the height of its glory when its leaders were devout.

Więc kluczową kwestią dla niego było to, aby władzę ustawodawczą tworzyli święci ludzie.

So a key issue for him was that the legislative power should be created by holy people.

Chciał, by Ewangelia rozprzestrzeniała się i była

He wanted the Gospel to spread and be

znana świętością nie tylko w jego ojczyźnie.

known for her holiness not only in his homeland.

Gdy wrócił z Irlandii w 1650 roku, gdzie widział, jak angielskie wojska pod wodzą

When he returned from Ireland in 1650, where he saw the English troops led by

Cromwella dziesiątkowały Irlandczyków, wygłosił kazanie do członków

Cromwell decimated the Irish, he delivered a sermon to the members.

parlamentu, błagając o inny rodzaj działań wojennych.

parliament, begging for a different kind of warfare.

Powiedział,

He said,

jak to jest, że Jezus Chrystus jest obecny w Irlandii tylko jako lew plamiący swoje

How is it that Jesus Christ is present in Ireland only as a lion soiling its?

szaty krwią swoich wrogów, a nikt nie przedstawia go,

the robes with the blood of his enemies, yet no one presents him,

jako baranka z plamionego własną krwią, przelaną za swoich przyjaciół.

like a lamb with its own blood shed for its friends.

Czy to jest uczciwe postępowanie z Panem Jezusem?

Is this fair treatment of Lord Jesus?

Wzywanie Go do walki, a następnie trzymania z dala Jego korony?

Calling Him to battle, and then keeping His crown away?

Bóg był i jest wierny w czynieniu dla was wielkich rzeczy.

God has been and is faithful in doing great things for you.

Bądźcie i wy wierni w tej jednej sprawie.

Be faithful in this one matter as well.

Czyńcie wszystko, co w waszej mocy, aby głosić Ewangelię w Irlandii.

Do everything in your power to proclaim the Gospel in Ireland.

Na podstawie jego pism i świadectw

Based on his writings and testimonies.

innych osób można śmiało powiedzieć, że dążenie do osobistej świętości w każdym

it is safe to say that the pursuit of personal holiness in everyone

aspekcie życia i umartwianie wszelkiego grzechu

aspect of life and mortification of all sin

było prawdziwym celem nie tylko jego nauczania, ale także jego osobistego życia.

It was a true goal not only of his teaching but also of his personal life.

David Clarkson, jego współpracownik duszpasterski w późniejszych latach

David Clarkson, his pastoral coworker in later years.

służby Owena, wygłosił mowę na jego pogrzebie.

Owen's service delivered a speech at his funeral.

Powiedział tak.

He said so.

Odeszło od nas wielkie światło, wybitne pod względem świętości,

A great light has left us, distinguished in terms of sanctity,

nauki, aktywności i umiejętności.

sciences, activities, and skills.

Pastor, naukowiec, duchowny na najwyższym poziomie.

Pastor, scientist, cleric at the highest level.

Świętość przydawała Bożego blasku jego

Holiness added to His divine radiance.

wszystkim innym osiągnięciom, jaśniała w całym jego postępowaniu i przelewała się

shone in all his actions and overflowed

w jego wszystkich wypowiedziach. Cząstotą stwierdził.

in all his statements. He stated frequently.

Jego pobożność dorównywała jego erudycji.

His piety matched his erudition.

Scott Thomas Chalmers tak skomentował książkę Owena o naturze, mocy,

Scott Thomas Chalmers commented on Owen's book about nature, power,

oszustwie i powszechności grzechu zamieszkującego w wierzących.

the deception and the universality of sin residing in believers.

Cytuję.

I quote.

Najważniejsze jest, aby być nauczanym na ten temat przez kogoś, kto osiągnął tak

The most important thing is to be taught about this by someone who has achieved it.

wielkie osiągnięcia w zakresie świętości i którego głęboka i eksperymentalna,

great achievements in holiness and whose deep and experimental,

doświadczalna znajomość życia duchowego tak dobrze przystosowała go do objaśnienia

The experimental knowledge of spiritual life has adapted him so well to the explanation.

jego natury i działania. Powodem, dla którego kwestia osobistej świętości jest dziś dla nas

its nature and actions. The reason why the issue of personal holiness is today for us

tak pilna, jest nie tylko to, że bez uświęcenia nikt nie ujrzy pana,

So urgent is it, that without sanctification, no one will see the Lord.

ale także to, że brakuje dziś przywódców politycznych i kościelnych, dla których

but also the fact that there is a lack today of political and church leaders for whom

dążenie do świętości jest tak samo ważne, jak dążenie do rozwoju kościoła,

The pursuit of holiness is just as important as the pursuit of the development of the church.

osiągnięć akademickich, czy sukcesu politycznego.

academic achievements or political success.

W ostatnich latach nawet prezydent Stanów

In recent years, even the president of the United States

Zjednoczonych wyraźnie zakomunikował, że nie uważa swojej osobistej moralności za

The United States clearly communicated that it does not consider its personal morality as

istotny czynnik w

a significant factor in

przewodzeniu narodowi.

leading the nation.

Beztroski stosunek wielu przywódców

Carefree attitude of many leaders

kościelnych do przyzwoitości seksualnej jest przejawem tej samej choroby.

The church's approach to sexual decency is a manifestation of the same illness.

John Owen byłby zdumiony zarówno narodową, jak i kościelną sytuacją w Ameryce.

John Owen would be astonished by both the national and church situation in America.

John Owen jest dla nas dobrym doradcą i

John Owen is a good advisor for us and

wzorem w kwestii świętości, ponieważ nie był pustelnikiem.

as a model in the matter of holiness, because he was not a hermit.

Często myślimy, że niektórzy ludzie mają ten mnisi luksus, że po prostu trzymają się

We often think that some people have the monastic luxury of simply holding on.

się z dala od bałaganu życia publicznego i stają się świętymi ludźmi.

they distance themselves from the chaos of public life and become holy people.

Nie tak było w przypadku Purytanów z czasów Owena.

It was not the case with the Puritans of Owen's time.

J.A. Packer powiedział, że purytanizm był, cytuję,

J.A. Packer said that Puritanism was, I quote,

reformowanym monastycyzmem istniejącym poza klasztorem, dalekim od mnisich ślubowań.

reformed monasticism existing outside the monastery, far from monastic vows.

Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku Owena.

This is particularly true in Owen's case.

Współczesnemu Richard Baxter nazwał Owena czyniącym wielkie dzieła.

Contemporary Richard Baxter called Owen a man performing great works.

Jego życie toczyło się na oczach opinii publicznej.

His life unfolded in front of the public eye.

Zajmował się administracją uczelnianą.

He was involved in university administration.

W polityce zanurzony był po same uszy.

He was deeply immersed in politics.

Miał powiązania z głównymi wojskowymi w kraju.

He had connections with the main military leaders in the country.

Był wplątany w kontrowersje dotyczące

He was involved in controversies regarding

wszelkiego rodzaju spraw, od autentyczności zapisu hebrajskich

all kinds of matters, regarding the authenticity of the Hebrew record

samogłosek i listu Ignacego, po narodowe prawa dotyczące tolerancji i naturę usprawiedliwienia.

vowels and the letter of Ignacy, regarding national rights concerning tolerance and the nature of justification.

Tysiące niezależnych duchownych kongregacjonalnych oczekiwało od niego,

Thousands of independent congregational clergy were expecting from him,

że będzie ich rzecznikiem na szczeblu krajowym.

that he will be their spokesperson at the national level.

Przez cały czas prowadził duszpasterstwo

He led the pastoral care all the time.

wśród ludzi i nie możemy zapomnieć, że co trzy lata tracił kolejne dziecko.

among people and we cannot forget that every three years he lost another child.

Wszyscy wiemy, że takie życie jest

We all know that such a life is.

naznaczone krytyką, która może złamać ducha i uczynić dążenie do osobistej

marked by criticism that can break the spirit and make the pursuit of personal

świętości podwójnie trudnym. Gdy przeciwnicy Owena nie mogli pokonać go

the sanctity doubly difficult. When Owen's opponents could not defeat him

w argumentacji, uciekali się do atakowania jego postaci.

In the argumentation, they resorted to attacking his character.

Nazywano go wielkim burzycielem i buntownikiem, osobą, która mogłaby

He was called a great troublemaker and rebel, a person who could

rywalizować z samym Mahometem, zarówno pod względem śmiałości, jak i oszustwa.

to compete with Muhammad himself, both in terms of boldness and deceit.

Żmi ją tak nabrzmiałą jadem, że musi albo pęknąć, albo wypluć swoją truciznę.

She is so swollen with venom that she must either burst or spit out her poison.

Jeszcze więcej bólu i rozczarowania przyniosła krytyka ze strony przyjaciół.

Even more pain and disappointment came from criticism from friends.

Pewnego razu otrzymał krytyczny list od

Once he received a critical letter from

Johna Elliotta, misjonarza działającego pośród Indian w Ameryce, który,

John Elliott, a missionary working among the Indians in America, who,

jak sam powiedział, zranił go głębiej niż którykolwiek z jego przeciwników.

As he said, he hurt him deeper than any of his opponents.

Owen odpisał Elliotowi

Owen replied to Elliot.

To, co mi przysłałeś, odcisnęło się głębiej i pozostawiło większe piętno na

What you sent me left a deeper imprint and left a greater mark on

moim umyśle niż wszystkie zjadliwe u Belgii fałszywe oskarżenia, z którymi

in my mind than all the venomous false accusations from Belgium, with which

spotkałem się ze strony moich zdeklarowanych przeciwników.

I encountered hostility from my declared opponents.

To, że teraz uważa się, iż zadałem ranę świętości w kościołach, jest dla mnie czymś

That now it is believed that I have inflicted a wound on the sanctity of churches is something to me.

jak najsmutniejszym w zasnutej chmurami Bożej opatrzności.

as the saddest in the cloud-covered providence of God.

Dodając do tego codzienne obciążenia związane z życiem w świecie

Adding to this the daily burdens associated with life in the world.

przedtechnologicznym, bez nowoczesnych udogodnień i przejście przez dwie

pre-technological, without modern conveniences and passing through two

poważne plagi, z których jedna w 1665 roku zabiła 70 tysięcy ludzi z półmilionowego

serious plagues, one of which killed 70,000 people out of half a million in 1665

Londynu, a także 20 lat życia bez ochrony ze strony prawa.

London, as well as 20 years of life without protection from the law.

Wiemy, że świętość Johna Owena nie została

We know that the holiness of John Owen has not been

wypracowana w komfortowych warunkach,

developed in comfortable conditions,

pokoju, wypoczynku i bezpieczeństwa.

of peace, relaxation, and safety.

Kiedy człowiek jak ten, żyjący w takich

When a man like that, living in such

okolicznościach, pozostaje kimś wspaniałym i wychwalanym przez wieki z powodu swojej

circumstances, remains someone wonderful and praised for centuries due to their

osobistej świętości, powinniśmy go słuchać.

of personal holiness, we should listen to him.

Osobista świętość i publiczna urodzajność

Personal holiness and public fertility

Owena nie przydarzyły mu się tak po prostu.

Owens didn't just happen to him.

On do nich dążył.

He was striving for them.

Bóg użył strategii osobistej dyscypliny i publicznej wiarygodności, aby uczynić go

God used personal discipline and public credibility as a strategy to make him.

tym, kim się stał.

who he has become.

W całym naszym życiu i służbie, gdy troszczymy się o ludzi i walczymy o wiarę,

Throughout our lives and service, as we care for people and fight for faith,

możemy się wiele nauczyć z jego dążenia do świętości w życiu prywatnym i publicznym.

We can learn a lot from his pursuit of holiness in both his private and public life.

Choć Owen był jednym z najbardziej wpływowych i znanych ludzi swoich czasów,

Although Owen was one of the most influential and well-known people of his time,

jego własny pogląd na swoje miejsce w Bożej rzeczywistości był trzeźwy i pokorny.

His own view of his place in God's reality was sober and humble.

Dwa dni przed śmiercią w liście do Charlesa Fleetwooda napisał

Two days before his death, he wrote in a letter to Charles Fleetwood.

Opuszczam okręt kościoła w trakcie trwającej burzy.

I am abandoning the ship of the church during the ongoing storm.

Ale gdy jest na nim wielki sternik, podejście biednego wioślarza będzie niewielką stratą.

But when there is a great helmsman at the helm, the approach of a poor rower will be a small loss.

Pucker mówi, że cytuję

Pucker says, and I quote.

Owen, choć dumny z natury, uniżył się przez i dzięki swojemu nawróceniu, a następnie

Owen, though proud by nature, humbled himself through and because of his conversion, and then

trwał w uniżeniu dzięki nawracającej kontemplacji swojej wrodzonej grzeszności.

He remained in humility due to the recurring contemplation of his inherent sinfulness.

Owen ilustruje to tak.

Owen illustrates it like this.

Utrzymywanie naszych dusz w stanie ustawicznej żałoby i samoponiżania

Maintaining our souls in a state of perpetual mourning and self-degradation.

jest najbardziej niezbędną częścią naszej mądrości i jest to dalekie od jakiejkolwiek

it is the most essential part of our wisdom and it is far from any

niezgodności z tymi pociechami i radościami, które Ewangelia daje nam poprzez wiarę.

inconsistencies with those comforts and joys that the Gospel gives us through faith.

Gdyż jest to jedyny należyty sposób, aby wprowadzić je do duszy.

For it is the only proper way to bring them into the soul.

W odniesieniu do jego ogromnej wiedzy i niesamowitego wglądu w sprawy Boże, wydaje

In light of his vast knowledge and incredible insight into God's matters, it seems

się, że ma pokorniejszą postawę

that they have a more humble demeanor

wobec swoich osiągnięć, ponieważ wspiął się wystarczająco wysoko, aby zobaczyć ponad

in light of his achievements, as he climbed high enough to see beyond

pierwszym szczytem objawienia niekończące się tajemnice Boga.

the first peak of revelation is the endless mysteries of God.

Nie udaję, że chcę zbadać dno lub głębię jakiejkolwiek części tej wielkiej tajemnicy

I do not pretend that I want to explore the bottom or the depths of any part of this great mystery.

pobożności Boga objawionego w ciele. Są one całkowicie niezbadane, nawet dla

the piety of God revealed in the flesh. They are completely unexamined, even for

najbardziej oświeconych umysłów w tym życiu. Co z nich będzie nam dane pojąć,

the most enlightened minds in this life. What will be given to us to understand from them,

gdy znajdziemy się na tamtym świecie, wie tylko Bóg.

When we find ourselves in that world, only God knows.

Ta pokora otworzyła duszę Owena na najwspanialsze obrazy Chrystusa w Piśmie Świętym.

This humility opened Owen's soul to the most wonderful images of Christ in the Scriptures.

Całym sercem wierzył w prawdę zawartą w drugim liście do Koryntian 3,18,

He believed wholeheartedly in the truth contained in the second letter to the Corinthians 3:18.

że kontemplując chwałę Chrystusa zostajemy przemienieni w ten sam obraz

that by contemplating the glory of Christ we are transformed into the same image

z chwały w chwałę, a to nic innego jak świętość.

From glory to glory, and it is nothing other than holiness.

Owen dostrzegł, że świętość jest

Owen noticed that holiness is

nie tylko celem prawdziwej nauki, ale także kluczowym sposobem na zgłębienie

not only the goal of true science, but also a key way to delve deeper

prawdziwej nauki. To wyniosło świętość jeszcze wyżej w jego życiu.

true science. It elevated holiness even higher in his life.

Była ona celem jego życia i w dużej mierze środkiem do osiągnięcia tego celu.

She was the purpose of his life and largely a means to achieve that purpose.

Pisał o tym w taki sposób.

He wrote about it in such a way.

Prawdziwe pojmowanie świętych prawd ewangelicznych nie będzie żywe, a

The true understanding of the sacred evangelic truths will not be lively, and

przynajmniej nie rozkwitnie tam, gdzie są one oddzielone od świętej rozmowy, równa się

at least it will not blossom where they are separated from the holy conversation, equal to

do życia. Tak jak uczymy się czegoś, by móc praktykować, tak też uczymy się sporo

for life. Just as we learn something in order to practice, we also learn a lot.

dzięki praktyce i tylko w ten sposób możemy uzyskać pewność, że to co wiemy i czego

Thanks to practice and only in this way can we gain the certainty that what we know and what...

się uczymy jest rzeczywiście prawdą. I w ten sposób będą oni nieustannie

we are learning is indeed true. And in this way, they will be constantly

prowadzeni do dalszych stopni poznania, ponieważ umysł człowieka jest zdolny do

led to further levels of understanding, as the human mind is capable of

ciągłego przyjmowania nowych zasobów światła i wiedzy.

the continuous intake of new resources of light and knowledge.

Jeśli doskonali się on w kierunku

If he perfects himself in the direction of

właściwego celu, jaki jest w Bogu, bez tego umysł szybko zostanie wypchany

the right purpose, which is in God, without it the mind will quickly be filled up

koncepcjami, tak że żadne strumienie ze źródła prawdy nie będą mogły do niego spłynąć.

with concepts, so that no streams from the source of truth can flow into it.

W ten sposób Owen zachowywał dostęp do strumieni płynących ze źródła prawdy,

In this way, Owen maintained access to the streams flowing from the source of truth,

czyniąc osobiste posłuszeństwo rezultatem wszystkiego, czego się nauczył.

making personal obedience the result of everything he has learned.

Jest czymś nieprawdopodobnym, że Owen, mimo

It is unbelievable that Owen, despite

presji życia, był zdolny pisać książki, które były zarówno ważne, jak i budujące.

under the pressure of life, he was able to write books that were both important and uplifting.

Andrew Thomson, jeden z jego biografów, napisał

Andrew Thomson, one of his biographers, wrote

Interesujące jest to, że jego dzieło o

It is interesting that his work on

umartwianiu dostarcza licznych dowodów na to, że pośród zgiełku kontrowersji

"mortification provides numerous proofs that amidst the turmoil of controversy"

teologicznych, absorbujących i skomplikowanych zajęć na wysokim

theological, absorbing, and complicated activities at a high

stanowisku publicznym i mrożących krew w żyłach wyzwań uniwersytetu, wciąż żył

in a public position and the chilling challenges of the university, still lived

blisko Boga i jak Jakub na pustyni, utrzymywał sekretny kontakt z odwiecznym i niewidzialnym.

Close to God and like Jacob in the desert, he maintained a secret connection with the eternal and invisible.

Packer twierdzi, że Purytanie różnią się od współczesnych chrześcijan ewangelicznych,

Packer claims that the Puritans differ from contemporary evangelical Christians,

ponieważ dla nich, tutaj cytat, wspólnota z Bogiem była czymś wielkim.

Because for them, here is the quote, communion with God was something great.

Dla dzisiejszych chrześcijan ewangelicznych jest czymś stosunkowo małym.

For today's evangelical Christians, it is something relatively small.

Purytanie zabiegali o społeczność z Bogiem w sposób, w jaki my tego nie robimy.

The Puritans sought a community with God in a way that we do not.

Jednym z powodów naszego braku troski jest to, jak niewiele o tym mówimy.

One of the reasons for our lack of concern is how little we talk about it.

Kiedy chrześcijanie się spotykają, rozmawiają ze sobą o chrześcijańskiej pracy,

When Christians meet, they talk to each other about Christian work,

chrześcijańskich zainteresowaniach, chrześcijańskich znajomych, stanie

Christian interests, Christian acquaintances, state

kościołów i problemach teologicznych, ale rzadko o swoim codziennym doświadczaniu Boga.

churches and theological issues, but rarely about their daily experience of God.

Ale Bóg dopilnował, by Owen i cierpiący Purytanie jego czasów żyli bliżej Boga i

But God made sure that Owen and the suffering Puritans of his time lived closer to God and

szukali społeczności z Nim,

they were looking for a community with Him,

gorliwiej niż my.

more zealously than we.

W liście napisanym podczas choroby w 1674 roku Owen powiedział przyjacielowi, cytuję

In a letter written during his illness in 1674, Owen said to a friend, I quote.

Chrystus jest naszym najlepszym przyjacielem, a wkrótce będzie naszym jedynym przyjacielem.

Christ is our best friend, and soon He will be our only friend.

Modlę się do Boga z całego serca, abym był zmęczony wszystkim innym

I pray to God with all my heart that I may be tired of everything else.

poza rozmową i społecznością z Nim.

beyond conversation and community with Him.

Bóg wykorzystał chorobę i wszystkie inne

God used the illness and everything else.

obciążenia w życiu Owena, aby doprowadzić go do społeczności z Bogiem, a nie oddalać go od niej.

The burdens in Owen's life to bring him closer to communion with God, rather than distancing him from it.

Owen był również bardzo świadomy swojej wspólnoty z Bogiem.

Owen was also very aware of his communion with God.

Powiedział

He said.

przyjaźń jest najlepiej podtrzymywana przez wizyty,

friendship is best maintained through visits,

a najbardziej przez te, które są swobodne i rzadziej spowodowane pilnymi sprawami.

and most of all by those that are free and less often caused by urgent matters.

Innymi słowy, pośrodku wszystkich akademickich, politycznych i kościelnych

In other words, in the midst of all the academic, political, and church-related.

obowiązków, składał wiele

of duties, he submitted many

wizyt swojemu przyjacielowi, Jezusowi Chrystusowi.

a visit to your friend, Jesus Christ.

A kiedy odwiedzał swojego przyjaciela, to nie udawał się tam tylko z różnymi

And when he visited his friend, he didn't go there just for various things.

prośbami czy nawet z błaganiami o wybawienie z wielu trudności.

with requests or even pleas for deliverance from many difficulties.

Udawał się tam, aby zobaczyć swojego chwalebnego przyjaciela i kontemplować jego wielkość.

He was going there to see his glorious friend and contemplate his greatness.

Ostatnia książka, którą napisał, kończył ją w czasie swojej śmierci.

The last book he wrote, he was finishing it at the time of his death.

Nosi tytuł Medytacje o chwale Chrystusa.

It is titled Meditations on the Glory of Christ.

To wiele mówi o celu i

It says a lot about the purpose and

wyniku życia Owena.

the outcome of Owen's life.

Pisze w niej

I am writing in it.

Objawienie Chrystusa zasługuje na najwznośniejsze z naszych myśli, najlepsze z

The revelation of Christ deserves the highest of our thoughts, the best of

naszych rozmyślań i naszą największą przy nich pilność.

our reflections and our greatest diligence towards them.

Co może być lepszym przygotowaniem do naszej przyszłej radości z chwały Chrystusa,

What could be a better preparation for our future joy in the glory of Christ,

jeśli nie stała uprzednia kontemplacja tej chwały w objawieniu zawartym w Ewangelii.

if not the constant prior contemplation of this glory in the revelation contained in the Gospel.

Kontemplacja, którą ma na myśli Owen, składa się z co najmniej dwóch rzeczy.

The contemplation that Owen has in mind consists of at least two things.

Z jednej strony były to owe najwznośniejsze z myśli i najlepsze z medytacji lub inaczej wytrwałe medytacje.

On one hand, these were the most significant thoughts and the best meditations, or in other words, persistent meditations.

A z drugiej strony była to nieustanna modlitwa.

On the other hand, it was an incessant prayer.

Te dwie rzeczy zostały zobrazowane w jego

These two things were illustrated in his

pracy dotyczącej Listu do Hebrajczyków.

work concerning the Letter to the Hebrews.

Jednym z jego największych osiągnięć był

One of his greatest achievements was

siedmiotomowy komentarz do Listu do Hebrajczyków.

Seven-volume commentary on the Letter to the Hebrews.

Gdy ukończył go, będąc okresu swojego życia, powiedział

When he finished it, at a certain time in his life, he said

Teraz moja praca została ukończona.

Now my work is done.

Nadszedł czas, abym umarł.

The time has come for me to die.

Jak tego dokonał?

How did he accomplish that?

Nieco więcej światła na to rzuca przedmowa.

The preface sheds a bit more light on this.

Cytuję.

I quote.

Muszę teraz powiedzieć, że po wszystkich moich poszukiwaniach i lekturze, modlitwa i

I must now say that after all my searches and readings, prayer and

wytrwała medytacja były moją jedyną deską ratunku i zdecydowanie najbardziej

Persevering meditation was my only lifeline and definitely the most.

użytecznymi środkami światła i pomocy.

useful means of light and assistance.

Dzięki nim moje myśli zostały uwolnione od wielu więzów.

Thanks to them, my thoughts have been freed from many bonds.

Zależnie od tego, czy chodzi o świętość

Depending on whether it is about holiness.

naszej własnej duszy, czy o zdolność do rozeznania i udzielania odpowiedzi na

our own soul, or the ability to discern and provide answers to

szaleństwo fałszywych nauczycieli, Owen wielokrotnie rekomendował poważne

the madness of false teachers, Owen repeatedly recommended serious

studiowanie Pisma Świętego, powiązane ze stałym przebywaniem przed Tronem Łaski.

Studying the Scriptures, associated with constantly being before the Throne of Grace.

Pilne, stałe, poważne czytanie, studiowanie, rozważanie Pisma Świętego

Urgent, constant, serious reading, studying, and contemplating of the Holy Scripture.

z pomocą i kierownictwem wszystkich zasad i korzyści dla właściwego jego

with the help and guidance of all principles and benefits for its proper functioning

zrozumienia, w połączeniu z nieustannym przebywaniem przed Tronem Łaski, aby

understanding, combined with constant presence before the Throne of Grace, so that

Duch Prawdy był z nami, aby prowadził nas do wszelkiej prawdy i pomnażał nasze

The Spirit of Truth was with us to lead us into all truth and to multiply our

namaszczenie, rozświecił nasze serca, aby zajaśniało poznanie Chwały Bożej, która

anointing, He illuminated our hearts so that the knowledge of God's Glory may shine.

jest na obliczu Chrystusowym. Wszystko to jest po to, aby nas ochronić przed tymi

is on the face of Christ. All of this is to protect us from those

obrzydliwościami i uzdolnić nas do odkrycia ich szaleństwa oraz odpowiedzi na ich oskarżenia,

disgusts and enable us to uncover their madness and respond to their accusations,

co jest niezbędną koniecznością.

what is an essential necessity.

Jego celem we wszystkim, co robił, było zrozumienie umysłu Chrystusa i

His aim in everything he did was to understand the mind of Christ and

odzwierciedlenie Go w swoim zachowaniu. Oznacza to, że dążenie do świętości zawsze

the reflection of Him in your behavior. This means that striving for holiness always

wiązało się z poszukiwaniem prawdziwej wiedzy o Bogu.

it was associated with the pursuit of true knowledge about God.

Dlatego modlitwa, studium i medytacja zawsze były ze sobą powiązane, powiedział.

Therefore, prayer, study, and meditation have always been interconnected, he said.

Przypuszczam, że można to uznać za powszechną zasadę chrześcijaństwa, a mianowicie, że ciągła

I assume that this can be considered a common principle of Christianity, namely that the continuous

czarliwa modlitwa o Bożą pomoc Ducha Świętego jest tak nieodzownym środkiem do zdobycia wiedzy

A fervent prayer for God's help from the Holy Spirit is an indispensable means of gaining knowledge.

o umyśle Boga w Piśmie Świętym, że bez niej wszystkie inne środki nie będą skuteczne.

about the mind of God in the Holy Scriptures, that without it all other means will be ineffective.

Owen daje nam wgląd w walkę, którą wszyscy toczymy w tym względzie, aby nikt nie

Owen gives us insight into the struggle we all face in this regard, so that no one...

pomyślał, że on nie musiał toczyć tej bitwy.

he thought that he didn't have to fight this battle.

Do Johna Elliotta w Nowej Anglii napisał

He wrote to John Elliott in New England.

Przyznaję, że mam oschłego i jałowego ducha, i z całego serca

I admit that I have a cold and barren spirit, and with all my heart.

zaproszę o Twoją modlitwę, aby Święty, mimo moich grzesznych prowokacji,

I invite you to pray that the Saint, despite my sinful provocations,

napełnił mnie wodą z góry.

He filled me with water from above.

Inaczej mówiąc, modlitwa innych, nie tylko

In other words, the prayer of others, not just

swoja własna, była niezbędna dla jego świętości.

His own was essential for his holiness.

Źródłem wszystkiego, co Owen głosił i pisał, była wytrwała medytacja nad Pismem

The source of everything that Owen preached and wrote was a persistent meditation on Scripture.

Świętym i modlitwa. To prowadzi nas do czwartego sposobu, w jaki Owen osiągnął

Saints and prayer. This leads us to the fourth way in which Owen achieved.

taką świętość w swoim niezwykle pracowitym i

such holiness in his extremely busy and

życiu.

life.

Jedną z największych przeszkód na drodze do świętości w posłudze Słowem jest to, że

One of the biggest obstacles on the path to holiness in the ministry of the Word is that

mamy skłonność do głoszenia i pisania bez zagłębiania się w rzeczy, o których

we have a tendency to preach and write without delving into the matters that

mówimy i uszczywistnianiu ich w naszych własnych duszach.

we speak and realize them in our own souls.

Z biegiem lat słowa zaczynają przychodzić łatwo.

As the years go by, words start to come easily.

W końcu odkrywamy, że jesteśmy w stanie mówić o tajemnicach, nie odczuwając

Finally, we discover that we are able to talk about secrets without feeling.

zachwytu, mówić o czystości, nie czując się czystymi.

admiration, speaking of purity, without feeling pure.

Możemy mówić o gorliwości,

We can talk about zeal,

bez duchowej pasji. Możemy mówić o Bożej świętości bez drżenia.

without spiritual passion. We can speak of God's holiness without trembling.

Możemy mówić o grzechu bez smutku. Możemy mówić o niebie bez entuzjazmu.

We can talk about sin without sadness. We can talk about heaven without enthusiasm.

Rezultatem jest coraz większe osłabienie życia duchowego.

The result is an increasing weakening of spiritual life.

Owenowi słowa przychodziły łatwo, ale

Words came easily to Owen, but

przeciwstawił się tej okropnej chorobie nieautentyczności.

He opposed that terrible disease of inauthenticity.

Dbał o swoje wzrastanie w świętości.

He cared for his growth in holiness.

Rozpoczął od założenia, cytuję,

He started with the assumption, I quote,

Nasze szczęście nie polega na poznaniu

Our happiness does not depend on knowledge.

prawdy Ewangelii, ale na ich praktykowaniu.

the truth of the Gospel, but on practicing it.

Praktyka, a nie tylko poznanie, było celem całego jego studiowania.

Practice, not just knowledge, was the goal of his entire studies.

W celu osiągnięcia tego autentycznego

In order to achieve this authenticity

praktykowania starał się doświadczać każdej prawdy, którą głosił.

He tried to experience every truth he preached through practice.

Uważam się za zobowiązanego sumieniem i honorem, aby nawet nie

I consider myself obligated by conscience and honor to not even

wyobrażać sobie, że osiągnąłem właściwą wiedzę o jakimkolwiek artykule prawdy, a tym

to imagine that I have achieved the proper knowledge of any article of truth, and thus

bardziej nie publikować go, chyba że dzięki Duchowi Świętemu zasmakowałem go w jego

I should not publish it anymore, unless I have tasted it in Him through the Holy Spirit.

duchowym znaczeniu, tak że mogę z serca powiedzieć z psalmistą

the spiritual meaning, so that I can truly say with the psalmist

Uwierzyłem i dlatego przemówiłem.

I believed, and therefore I spoke.

Dla przykładu jego objaśnienie psalmu 130, 320 stron o 8 wersetach,

For example, his explanation of Psalm 130, 320 pages on 8 verses,

ukazuje nie tylko ten psalm, ale także jego własne serce.

It reveals not only this psalm but also his own heart.

Andrew Thompson mówi, kiedy Owen otworzył Księgę Boga, otworzył

Andrew Thompson says that when Owen opened the Book of God, he opened it.

wcześniej księgę własnego serca i własnej historii i stworzył książkę, która pełna

earlier the book of one's own heart and one's own history and created a book that is full

jest złotych myśli i jest przepełniona żywym doświadczeniem tego, który świadczy

It is filled with golden thoughts and is overflowing with the lived experience of the one who testifies.

o tym, co widział i słyszał. Ten sam biograf, odnosząc się do książki

about what he saw and heard. The same biographer, referring to the book

Owena, Łaska i obowiązek duchowego myślenia, powiedział, że cytuję

Owen, the grace and duty of spiritual thinking, said, I quote

Najpierw głosił on to swojemu sercu, a potem kongregacji.

First, he proclaimed it to his heart, and then to the congregation.

Odsłania to przed nami prawie nietkniętej,

It reveals to us almost untouched,

zdeptane wzniesienia, po których Owen chodził w ostatnich latach swojej pielgrzymki.

the trampled hills that Owen walked in the last years of his pilgrimage.

Przekonanie, które kierowało Owenem w tej kwestii, było następujące, cytuję

The conviction that guided Owen in this matter was as follows, I quote:

Człowiek może głosić innym tylko to kazanie, które sam głosi swojej duszy, a ten, kto nie

A person can only preach to others the sermon that they preach to their own soul, and he who does not...

karmi się i nie trafi pokarmu, który dostarcza innym, z trudem uczyni go dla

It feeds and will not reach the food it provides to others, it will hardly make it for.

innych smacznym. Owszem, nie wie, że pokarm, który dostarczył, może być trucizną,

delicious others. Indeed, he does not know that the food he provided may be poison,

chyba że sam go naprawdę skosztował.

unless he really tasted it himself.

Jeśli słowo nie mieszka w nas z mocą, nie wyjdzie od nas z mocą.

If the word does not dwell in us with power, it will not go out from us with power.

To właśnie to przekonanie podtrzymywało

It is this belief that sustained.

Owena w jego niezwykle intensywnym życiu publicznym, pełnym kontrowersji i

Owen in his incredibly intense public life, full of controversy and

konfliktów. Ilekroć podejmował się obrony jakiejś prawdy wiary, starał się przede

conflicts. Whenever he undertook to defend some truth of faith, he tried to pre-

wszystkim wziąć ją sobie głęboko do serca i rzeczywiście na sposób duchowy jej

everyone should take it to heart deeply and truly in a spiritual way

doświadczyć, aby podczas debaty nie pojawiła się sztuczność

to experience, so that there is no artificiality during the debate

ani zwykłe pozerstwo czy gra. Był wytrwały w boju, ponieważ doświadczył

neither ordinary posturing nor a game. He was persistent in battle because he had experienced

prawdy osobiście, poznał owoce świętości i wiedział, że jest w tym Bóg.

Personally, he understood the fruits of holiness and knew that God was in it.

Oto w jaki sposób oddał to we wstępie do książki Obrona tajemnicy Ewangelii.

Here is how he expressed it in the introduction to the book "Defense of the Gospel's Secret."

Cytuję.

I quote.

Kiedy serce jest rzeczywiście uformowane na kształt doktryny, którą obejmuje umysł,

When the heart is truly shaped in accordance with the doctrine embraced by the mind,

kiedy dowody i konieczność prawdy trwają w nas, kiedy nie tylko znaczenie

When the evidence and the necessity of truth endure within us, when not only the meaning

słów pozostaje w naszych głowach, lecz ich sens mieszka w naszych sercach,

Words remain in our heads, but their meaning resides in our hearts.

kiedy żyjemy w społeczności z Bogiem zgodnie z doktryną, za którą walczymy,

when we live in community with God according to the doctrine for which we fight,

wtedy jesteśmy chronieni łaską Boga przed wszystkimi atakami ze strony człowieka.

Then we are protected by God's grace from all attacks by man.

To właśnie, jak sądzą, był klucz do życia i służby Ołena, tak znanego ze świętości.

This, they believe, was the key to the life and service of Olen, so famous for his holiness.

Kiedy żyjemy w społeczności z Bogiem zgodnie z doktryną, za którą walczymy,

When we live in community with God according to the doctrine for which we fight,

jesteśmy chronieni łaską Boga przed wszystkimi atakami ze strony człowieka.

We are protected by God's grace from all attacks from man.

Ostatnią rzeczą, jaką robił Owen pod koniec swojego życia, było obcowanie z

The last thing Owen did at the end of his life was intimate with

Chrystusem w dziele, które później zostało opublikowane jako rozważania o chwale Chrystusa.

With Christ in a work that was later published as Meditations on the Glory of Christ.

Jego przyjaciel, William Payne, pomagał mu w redakcji tej pracy.

His friend, William Payne, helped him edit this work.

Pod koniec Owen powiedział, bracie Payne, w końcu nadszedł ten upragniony dzień, kiedy to

At the end, Owen said, brother Payne, the long-awaited day has finally come when

ujrzę chwałę w ten sposób,

I will see glory in this way,

dla mnie na tym świecie niedostępny.

for me inaccessible in this world.

John Owen walczył o pełnię wiary biblijnej, ponieważ chciał, aby pokolenia po nim mogły

John Owen fought for the fullness of biblical faith because he wanted future generations to be able to

radować się tym samym upragnionym dniem, w którym wszyscy ujrzymy chwałę Chrystusa

to rejoice in the same longed-for day when we will all see the glory of Christ

w sposób niedostępny dla nas tutaj na ziemi.

in a way inaccessible to us here on earth.

Wiedział, że nasze ostateczne zbawienie

He knew that our ultimate salvation

zależy od naszego obecnego postrzegania chwały Chrystusa w Ewangelii.

It depends on our current perception of the glory of Christ in the Gospel.

Wiedział też, że tylko ludzie czystego serca

He also knew that only people with a pure heart

ujrzą tę chwałę.

will see this glory.

Oczyszczająca praca Ducha Świętego otwiera nas na oglądanie i rozkoszowanie się

The cleansing work of the Holy Spirit opens us up to seeing and enjoying.

chwałą Boga na obliczu Chrystusa.

the glory of God on the face of Christ.

To duchowe oglądanie z kolei pozwala nam coraz to bardziej upodabniać się do Chrystusa.

This spiritual contemplation, in turn, allows us to increasingly become more like Christ.

Dlatego Owen dostrzegał ścisły związek

Therefore, Owen saw a close connection.

pomiędzy walką o Ewangelię i bycie uświęconym dzięki Ewangelii.

between the struggle for the Gospel and being sanctified through the Gospel.

Nigdy nie dążył do kontrowersji, nie chciał zwycięstwa samego w sobie.

He never sought controversy, nor did he desire victory for its own sake.

Celem było ujrzenie Jezusa

The goal was to see Jesus.

Chrystusa, spełnienie się w Nim i przemiana na Jego podobieństwo.

Christ, the fulfillment in Him and transformation into His likeness.

Ta wielka duchowa transakcja wymagała ducha i prawdy.

This great spiritual transaction required spirit and truth.

W jego czasach oznaczało to poświęcenie i

In his times, it meant sacrifice and

kontrowersje, modlitwę i studiowanie, wiarę i walkę o zachowanie jej fundamentów dla

controversies, prayer and studying, faith and the struggle to preserve its foundations for

innych. Dzięki Bogu za niezachwianą pasję Johna

others. Thanks to God for John's unwavering passion

Owena w dążeniu do społeczności z Bogiem.

Owena in pursuit of community with God.

Dziękuję Bogu, że ta pasja motywowała jego zaciekły sprzeciw wobec własnej

I thank God that this passion motivated his fierce opposition to his own.

bezbożności i że okazała się kluczem do niezłomności Owena pośród wszystkich

of godlessness and that it proved to be the key to Owen's resilience among all.

tych prądów doktrynalnych, które zachwiały jego stuleciem.

those doctrinal currents that shook his century.

Jesteśmy dłużnikami jego potężnego pióra

We are indebted to his powerful pen.

i pasji dla Bożej chwały i własnej świętości, która nim kierowała.

and the passion for God's glory and his own holiness that guided him.