Kluczyk do dobrostanu – czy życie może być łatwiejsze?

Trzeci odcinek naszego mini-maratonu o dobrostanie.

The third episode of our mini-marathon on well-being.

Odbijamy się od tematu dobrostanu, bo rozmawiamy o

We are deviating from the topic of well-being because we are talking about

Well-Being Score stworzonym przez Multilife.

Well-Being Score created by Multilife.

Doktor Asia Wojsiad, doktor Joanna Gutral, Marta Niedźwiecka.

Doctor Asia Wojsiad, Doctor Joanna Gutral, Marta Niedźwiecka.

Podjęłyśmy takie zobowiązanie, że spróbujemy się pokłócić.

We made a commitment to try to argue.

Zobaczymy, czy to jakoś pójdzie.

We'll see if it goes somehow.

Ale po co? Na co to?

But for what? What for?

Bo to urozmaica dyskusję.

Because it diversifies the discussion.

Ale tak naprawdę ciągle mówimy o tym, o jakiejś dynamicznej koncepcji dobrostanu,

But really, we are still talking about some dynamic concept of well-being,

o odpowiedzialności za swoje życie, o tych sześciu filarach dobrostanu,

about the responsibility for your life, about those six pillars of well-being,

sześciu obszarach, w których możemy swój dobrostan mierzyć.

six areas in which we can measure our well-being.

I przez parę departamentów już żeśmy się nawet nie prześlizgnęły, tylko przeryły.

And through a few departments, we didn’t even glide by, but rather dug through.

I trochę byśmy teraz o ten styk kulturowy,

And we would like to talk a bit about that cultural intersection now.

kultury z indywidualnym, myślę, zahaczyły.

cultures with an individual, I think, have touched.

Bo to jest takie trudne miejsce.

Because it is such a difficult place.

Ono jest najbardziej podatne na dysregulację, po klinicznemu to powiedziane.

It is the most susceptible to dysregulation, clinically speaking.

Czyli to jest takie miejsce, w którym najczęściej się wywalamy,

So this is the place where we most often fall apart.

jak chcemy zrobić dobre rzeczy dla siebie, które miałyby mieć dobre skutki,

if we want to do good things for ourselves that would have positive effects,

to bardzo często tam się wywalamy.

We often fall there.

I zacznę od pytania do Asi, bo to wiem, że to pociągnie początek.

And I will start with a question for Asia, because I know that it will lead to the beginning.

Alkohol jest taki...

Alcohol is like that...

taki zły, bo tak dobrze się po nim czuje.

So bad, because I feel so good about it.

Dlaczego my się czujemy dobrze po alkoholu?

Why do we feel good after alcohol?

A co śmieszne, jest depresantem.

And what's funny is that it's a depressant.

Jest depresantem co do zasady biochemicznej, w ogóle jest fascynujący.

It is a depressant in terms of biochemistry, and it is generally fascinating.

Mimo, że dużo o nim gadam w tych...

Even though I talk a lot about him in these...

Znaczy tak, bo jest...

I mean, yes, because there is...

Robi nam źle, tak długofalowo.

It's doing us harm in the long term.

Jest fascynujący, bo jest ultraprostą cząsteczką, jako etanol.

It is fascinating because it is an ultra-simple molecule, like ethanol.

Robi takie spustoszenie w mózgu i generalnie w organizmie, bo działa też tak jakby nieswoiście.

It causes such devastation in the brain and generally in the body because it acts in a somewhat nonspecific way.

Czyli na tyle różnych procesów, sieci neurochemicznych oddziaływuje.

So it influences so many different processes, neurochemical networks.

I dlaczego... Co nam robi złego?

And why... What harm does it do to us?

Dlaczego czujemy się dobrze?

Why do we feel good?

I co jest potem z tego złego?

And what is bad about that then?

Ok. Czujemy się dobrze, bo właśnie w związku z tym, że jest depresantem, hamuje nas.

Okay. We feel good because, precisely because it is a depressant, it holds us back.

Hamuje nas w takim sensie, że zwiększa nam poziom neuroprzekaźnika GABA.

It inhibits us in the sense that it increases our level of the neurotransmitter GABA.

Czyli tego neuroprzekaźnika, który co do zasady odpowiedzialny jest za relaksację, uspokojenie,

So this neurotransmitter, which is generally responsible for relaxation and calmness,

wiesz, regulacja rytmu okołodobowego, sen, to, że możesz w ogóle się wyluzować.

You know, the regulation of the circadian rhythm, sleep, the fact that you can relax at all.

I GABA i alkohol właśnie zwiększa nam, jakby mówimy, tak zwane projekcje GABAergiczne,

GABA and alcohol actually increase, as we say, the so-called GABAergic projections.

czyli mózg się uspokaja z drugiej strony, otwiera nas też społecznie.

So the brain calms down on one hand, but it also opens us up socially on the other.

Czyli jeżeli jesteśmy zestresowani, nie wiem, idziemy w jakieś nowe towarzystwo,

So if we are stressed, I don't know, we go into some new company,

no zresztą wiemy, że ma duży potencjał takiego właśnie otwarcia społecznego,

well, we know that it has a great potential for such social opening,

powoduje, że, a na przykład poziom GABA jest przykładowo zmniejszony u osób neuroatypowych,

causes that, for example, the level of GABA is reduced in neuroatypical individuals,

zaburzeń ze spektrum autyzmu i właśnie stąd takie zmniejszenie otwartości społecznej,

disorders on the autism spectrum and that's exactly where such a decrease in social openness comes from,

to porównuje to do działania alkoholu, no bo alkohol ten GABA nam zwiększa,

I compare it to the effects of alcohol, because alcohol increases our GABA.

jesteśmy tacy bardziej otwarci, mniej przyczepieni,

we are more open, less attached,

przejmujemy się tym, co powiemy, jak jesteśmy odbierani, gdzieś tam tak bardziej się otwieramy,

we care about what we say, how we are perceived, somewhere we open up more,

więc to jest na pewno coś, co kojarzy się nam z czymś przyjemnym, pozytywnym,

so this is definitely something that we associate with something pleasant, positive,

właśnie otwartość, zmniejszenie lęku, zmniejszenie stresu.

just openness, reduction of fear, reduction of stress.

Ale jest to bardzo miecz obosieczny i też oczywiście jest to niezwykle mocno związane z dawką,

But it is a very double-edged sword, and of course it is extremely closely related to the dosage.

bo kiedy pijemy alkoholu za dużo, na przykład nawet podczas jednego posiedzenia,

because when we drink too much alcohol, for example even during one sitting,

zaczynają dziać się sytuacje zgoła odwrotne, czyli to, jak działało przeciwlękowo i uspokajająco,

situations that are completely opposite begin to occur, meaning how it worked against anxiety and calming.

może spowodować to, że będziemy osobą nadpobudliwą, z jakąś projekcją,

it may cause us to be an overly excitable person, with some projection,

wyimaginowanym poczuciem i odbiorem sytuacji, włącza się w nas agresja,

with an imagined sense and perception of the situation, aggression within us is activated,

włączają się jakieś takie zachowania, które co do zasady są ukryte i może byłyby niezamierzone,

Certain behaviors are triggered that, in principle, are hidden and may have been unintended.

ale odpala nam się mocno taka impulsywność.

But we strongly switch to that impulsiveness.

I właśnie to jest między innymi związane z tą nadmiarowością działania GABA

And that is, among other things, related to the excessive activity of GABA.

i z takim później oszukaniem niejako organizmu, który zaczyna przestawać to GABA wytwarzać,

and with such a later kind of deception of the organism, which begins to stop producing this GABA,

a zwiększa się wydzielanie glutaminianu, który odpowiada za pobudzenie nadmierne.

and the secretion of glutamate increases, which is responsible for excessive stimulation.

Alkohol.

Alcohol.

Alkohol też na początku spożycia zwiększa nam poziom serotoniny i dopaminy,

Alcohol also initially increases our levels of serotonin and dopamine.

ale znowu wszystko zaczyna iść jakby równią pochyłą, kiedy zaczynamy pić go za dużo.

But again, everything starts to go downhill when we start drinking too much of it.

Więc generalnie, jeżeli chodzi o kaskady w mózgu i na co on oddziaływuje,

So generally speaking, when it comes to cascades in the brain and what they affect,

to możemy powiedzieć, że na wszystkie.

So we can say that it applies to all.

Większość struktur, która odpowiedzialna jest za kwestie emocjonalne, poznawcze i jakąś taką kontrolę impulsów.

Most of the structures responsible for emotional issues, cognitive processes, and some sort of impulse control.

A jednocześnie jest bardzo ważnym składnikiem naszego życia społecznego,

And at the same time, it is a very important component of our social life,

który w trudny do ogarnięcia sposób buduje relacje, nasze kontakty z innymi.

which builds relationships, our connections with others in a difficult-to-grasp way.

Oczywiście może je naturalnie niszczyć, bo to nie będzie opowieść o tym, że alkohol jest fajny.

Of course, it can naturally destroy them, because it won't be a story about how alcohol is cool.

Tylko to jest trochę opowieść o tym, że mamy w łapkach różne narzędzia i jakby różnie je możemy rozgrywać.

It's just that this is a bit of a story about how we have different tools in our hands and how we can play them out differently.

I do bardzo różnych rzeczy używać takich historii, które mamy w kulturze,

I use such stories that we have in our culture for very different things,

no bo alkohol nam towarzyszy w biesiadach i celebracji od tysięcy lat.

Well, alcohol has accompanied us in feasts and celebrations for thousands of years.

I my go nie wytniemy z tej kultury.

We will not cut ourselves out of this culture.

Nasza kultura w ogóle jest w bardzo trudny sposób oparta o alkohol.

Our culture is generally based on alcohol in a very difficult way.

I dużo jest takich rzeczy, które teraz mamy w kulturze, obecne w jakiś taki prominentny sposób,

And there are many such things that we have in culture now, present in a prominent way.

które użyte w niewielkiej ilości nie zabiją, natomiast mamy skłonność do przedobrzenia z nimi.

which, when used in small amounts, will not kill, but we tend to overdo it with them.

Możemy psychodelikami próbować sobie załatwić kwestie psychoterapii,

We can try to address psychotherapy issues with psychedelics.

możemy alkoholem sobie załatwić lęki społeczne,

we can use alcohol to deal with social anxiety,

możemy sobie ortoreksją załatwić kompletny brak kontaktu z ciałem i poczucie kontroli.

We can achieve a complete lack of contact with the body and a sense of control through orthorexia.

I odpychać się od tego dobrostanu coraz dalej.

And to push away from this well-being further and further.

Z różnych tam powodów i z różnymi metodami nieadaptacyjnie podchodząc do własnego życia.

For various reasons and with different methods, unadaptively approaching one's own life.

No to Gutral, jak wyglądają adaptacyjne, jak wyglądają nieadaptacyjne strategie regulacji?

Well, Gutral, what do adaptive and non-adaptive regulation strategies look like?

Tak jak tutaj doktor Wojsiad mówiła o tym, że w momencie, w którym ten alkohol do pewnego stopnia nam tam zmiękcza,

Just as Doctor Wojsiad mentioned here, at the moment when the alcohol softens us to some extent there,

jest takim lubrykantem na różne procesy do interakcji społecznych,

is a kind of lubricant for various processes of social interaction,

tak potem niestety, prędzej czy później, i to na poziomie biologicznym, na poziomie takim poznawczym,

yes, then unfortunately, sooner or later, and this on a biological level, on a cognitive level such as this,

przyjedzie prowident, który się upomni o to, co żeśmy zapożyczyli pod wpływem tej substancji.

The provider will come and demand what we borrowed under the influence of that substance.

Umornik.

Umornik.

Zresztą z takiego wysokiego konia dopaminowego,

Moreover, from such a high dopamine horse,

długo się spada, więc to co byśmy tam wzięli, to przecież będzie się musiał odprodukować,

It takes a long time to fall, so whatever we would take there will have to be produced.

więc często mamy taki zjazd.

So we often have such a gathering.

Mamy też tak zwanego kaca moralnego po imprezach z wykorzystaniem alkoholu,

We also have what is called a moral hangover after parties involving alcohol.

że co ja tam narobiłam i co ja powiedziałam, jak to zostało odebrane, napędzają się ruminacje itd.

that what I did there and what I said, how it was received, fuels ruminations, etc.

Więc ta zwrotka jest na wysokim poziomie, ale czy mamy adaptacyjne, nieadaptacyjne strategie regulacji?

So this verse is at a high level, but do we have adaptive, non-adaptive regulation strategies?

Mamy.

We have.

Nieadaptacyjne to takie, które owszem przynoszą nam jakiś poziom ulgi, regulacji,

Non-adaptive refers to those that indeed provide us with some level of relief, regulation,

ale wywołują konsekwencje na innym polu.

but they have consequences in another area.

Czyli w momencie, w którym ja idę w jakieś interakcje społeczne

So at the moment when I engage in some social interactions.

i dajmy na to jestem zestresowana, to może być impreza firmowa,

And let's say I'm stressed, it could be a company party,

to może być spotkanie z nową grupą znajomych, nowego partnera czy partnerki

It could be a meeting with a new group of friends, a new partner or girlfriend.

i ja się zmiękczę trochę tym alkoholem, czyli obniżę sobie poziom lęku albo poziom napięcia,

I will also soften a bit with this alcohol, which means I will lower my level of anxiety or tension.

trochę mi się ten język rozsłupa, nie będę tak bardzo śledziła i swoich myśli,

I'm a bit losing track of this language, I won't be following my thoughts that closely.

obserwowała swoich reakcji somatycznych i swojego zachowania,

she observed her somatic reactions and her behavior,

no jakoś sobie poradzę.

Well, I'll manage somehow.

Ale jeżeli to się stanie mechanizm, który w ogóle reguluje mi obniżenie poziomu lęku

But if this becomes a mechanism that regulates my anxiety levels at all.

albo umożliwia wyjście, albo ja w ogóle nie wyobrażam sobie funkcjonowania w społecznej przestrzeni bez alkoholu,

either it allows for an exit, or I absolutely cannot imagine functioning in social spaces without alcohol,

no to to już jest prosta droga do utworzenia takiego mechanizmu,

Well, this is already a straightforward path to creating such a mechanism,

że ja, ludzie, alkohol i że to się robi taki trójkąt i to zaczyna wywoływać konsekwencje na innych polach,

that me, people, alcohol create a kind of triangle and it starts to have consequences in other areas,

bo coraz więcej tego alkoholu potrzebuję, tracę kontrolę nad swoim zachowaniem

because I need more and more of that alcohol, I am losing control over my behavior

albo właśnie popadam w mechanizmy uzależnienia i jakoś zaczynam nawalać na drugi dzień po takich spotkaniach

Or I'm just falling into the mechanisms of addiction and somehow I start to mess up the next day after such meetings.

pracę, życie, relacje z bliskimi mi ludźmi, czyli obniża się napięcie,

work, life, relationships with people close to me, that is, tension is reduced,

długofalowo mamy konsekwencje.

In the long term, we have consequences.

Adaptacyjna strategia regulacji...

Adaptive regulation strategy...

Za momencik udzielę sobie głosu.

In a moment, I will grant myself the floor.

Postaram się zapomnieć.

I will try to forget.

Adaptacyjne strategie to takie, które pozwalają radzić sobie z tym napięciem,

Adaptive strategies are those that allow one to cope with this tension.

czasami nie tak szybko jak na przykład z wykorzystaniem substancji

sometimes not as quickly as, for example, using substances

i one nie powodują konsekwencji takich długofalowych negatywnych na tym bądź innym polu życiowym

and they do not cause such long-term negative consequences in this or that area of life

i w momencie, w którym, nie wiem, jakoś mam trudność związaną na przykład z obniżonym nastrojem,

and at the moment when, I don't know, I somehow have a difficulty related to, for example, a low mood,

tak, no jest mi trudno prosić o pomoc albo o wsparcie społeczne,

Yes, well, it is difficult for me to ask for help or social support.

ale na przykład decyduję się na to, że jednak zadzwonię do Niedźwiedzkiej,

but for example, I decide that I will call Niedźwiedzka after all,

jest mi w życiu trudno i źle przyjeść, czy możemy trochę pogadać

I'm having a hard time in life and it's tough, can we talk a little?

i to może stanowić dla mnie wyzwanie, no bo jakoś stawiam się w pozycji kogoś,

And this might pose a challenge for me, because I somehow find myself in the position of someone,

kto wymaga opieki, a różni ludzie mają z tym różnie,

who requires care, and different people have different views on this,

no ale ja wzmacniam relacje, nie ma żadnych negatywnych konsekwencji długofalowych,

Well, I strengthen relationships, there are no negative long-term consequences.

no chyba, że ponownie uzależnię jakość i dobrostan swojego funkcjonowania

unless I once again tie the quality and well-being of my functioning to it

tylko i wyłącznie od twojej obecności, to może zadziałać jak alkohol.

Only and exclusively from your presence, it can work like alcohol.

Więc trochę nie zawsze chodzi o to, co tam się znajduje,

So it's not always about what is there.

ale jak tego używamy?

But how do we use it?

Ciągnąc metaforę obecną w pierwszym i drugim odcinku,

Continuing the metaphor present in the first and second episodes,

mamy umeblowane terrarium, bo terrarium jest umeblowane bardzo różnymi rzeczami

We have a furnished terrarium because the terrarium is furnished with very different things.

i w tym terrarium może być bardzo dobrze, a może być bardzo źle.

In this terrarium, it can be very good or it can be very bad.

Biorąc pod uwagę wpływ kryzysu klimatycznego, miejsca, w którym się urodziliśmy,

Considering the impact of the climate crisis, the places where we were born,

materialnych, pozamaterialnych, społecznych czynników,

material, non-material, social factors,

z wielu powodów to terrarium, nawet jeżeli w ogóle nam jest dobrze w życiu, jest trudne.

For many reasons, this terrarium is difficult, even if we are doing well in life.

A my do niego sobie dorzucamy bardzo dużo rzeczy, których wcześniej w kulturze nie było.

And we add a lot of things to it that weren't in the culture before.

Na przykład w 1842 roku, cokolwiek się wydarzyło w 1842 roku,

For example, in 1842, whatever happened in 1842,

na pewno taka część populacji, jaka teraz to robi,

certainly such a part of the population that is doing it now,

nie regulowała się kompulsywnymi mechanizmami zakupowymi w sieci.

It did not regulate itself with compulsive online shopping mechanisms.

Z dużym prawdopodobieństwem tak było.

It is very likely that it was so.

Niezależnie od tego, co wydarzyło się w 1712,

Regardless of what happened in 1712,

nikt nie chodził na głupie randki z Tindera kończące się ghostingiem.

No one went on stupid Tinder dates that ended with ghosting.

Nawet jeżeli ktoś kogoś zghostował w XVIII wieku.

Even if someone ghosted someone in the 18th century.

Wiecie o co chodzi, że mamy bardzo dużo zabawek, które sami wymyśliliśmy.

You know what it's about, that we have a lot of toys that we invented ourselves.

One teoretycznie mogą mieć jakieś pozytywne następstwa.

They could theoretically have some positive consequences.

Wszyscy znają jakąś parę z Tindera, tak? I know.

Everyone knows some couple from Tinder, right? I know.

Mamy bardzo dużo takich mechanizmów pozyskiwania gratyfikacji,

We have a lot of mechanisms for obtaining gratification.

oczywiście mówię o takiej zewnętrznej gratyfikacji,

of course, I'm talking about such external gratification,

które nieustannie zapraszają nas do wyjścia z tej dynamicznej alostazy.

which constantly invite us to emerge from this dynamic allostasis.

Nieustannie nam mówią, że można coś zrobić łatwiej,

They constantly tell us that something can be done more easily,

że nie musisz się tyle namęczyć i brać odpowiedzialności za swoje badania krwi,

that you don't have to struggle so much and take responsibility for your blood tests,

dietę, sen, regulację emocjonalną. Możesz.

diet, sleep, emotional regulation. You can.

I tu jest cała lista rzeczy, które możesz zrobić i poczuć się lepiej.

And here is the entire list of things you can do to feel better.

I że to jest takie środowisko, w którym strasznie trudno

And that this is such an environment where it is extremely difficult.

tą dobrą odpowiedzialność i opiekę nad sobą sprawować

to take good responsibility and care of oneself

i jakoś zmierzać do tego dobrostanu.

and somehow strive for well-being.

No bo po prostu ciągle nam go ktoś wyrywa.

Because someone keeps taking him away from us.

No dobra Kiciu, ale spójrzmy na to z tej perspektywy,

Alright Kicia, but let's look at it from this perspective,

że w 1712 to nikt nie pytał, czy ty bierzesz tego życzonego Zbyszko z Bogdańca za małżonka.

that in 1712 no one asked whether you were taking the desired Zbyszko from Bogdaniec as your husband.

Trochę przegięłam.

I went a bit too far.

W ogóle wspaniałe daty sobie ustaliłyście tutaj.

You have set some wonderful dates here.

Że czy ty go bierzesz, tylko ty go Marta bierzesz.

That whether you are taking him, only you, Marta, are taking him.

On nie brał jak już coś.

He didn't take anything, if he did take something.

On cię brał po pole i trzy krowy i to jest jakby istotne.

He took you to the field and three cows, and that is somehow important.

Albo nazwisko, albo tak.

Either the last name or like that.

I ty mogłaś wtedy cierpieć nieszczęśliwą miłość lub nie i nikt się tym za bardzo nie przyjmował.

And you could have been suffering from unrequited love back then or not, and nobody really cared.

Więc ja myślę sobie, że każdy czas generuje jakąś specyfikę, jakiś kontekst,

So I think to myself that every time generates some specificity, some context,

a my jednak jesteśmy ludźmi,

and yet we are human beings,

w których te terraria, no one są osadzone w jakimś kontekście

in which these terraria are set in some context

i te konteksty też sprawiają, że pewne rzeczy w tym terrarium lądują, a pewnym nie.

And these contexts also cause certain things to end up in this terrarium, while others do not.

I nikt z nas nie przewidzi, jak wpłynie na nas Tinder, dopóki nie zacznie funkcjonować Tinder.

And none of us will foresee how Tinder will affect us until Tinder starts functioning.

I to tak z takiej perspektywy w ogóle myślenia o zjawiskach,

And it's from such a perspective of thinking about phenomena,

że my czasami nie jesteśmy w stanie przewidzieć konsekwencji społecznych pewnych zmian,

that sometimes we are unable to foresee the social consequences of certain changes,

ale myślę sobie trochę o tym, że to, co powiedziałaś jest ważne,

but I think a little about the fact that what you said is important,

że z jednej strony to wszystko ma nam ułatwiać życie i zupełnie niwelować ten dyskomfort

that on the one hand, all of this is supposed to make our lives easier and completely eliminate that discomfort

związany z takimi bardzo normalnymi, rozwojowymi wyzwaniami,

related to very normal, developmental challenges,

jak poszukiwanie, nie wiem, partnera, partnerki, zakładanie rodziny,

how searching, I don’t know, for a partner, for a partner, starting a family,

budowanie jakiejś swojej tożsamości.

building some kind of your own identity.

Edukacji, odnajdywanie miejsca w społeczeństwie.

Education, finding one's place in society.

Tak.

Yes.

Jakiś sens, poczucie sensu w życiu, satysfakcji z życia.

Some sense, a sense of purpose in life, satisfaction with life.

Tak.

Yes.

Ale to jest jak taka hydra, nie?

But it's like a hydra, isn't it?

Obcinasz jedną głowę i wyrastają trzy inne i to się najpewniej nigdy nie skończy.

You cut off one head and three others grow back, and it will probably never end.

To znaczy myślę, że nigdy nie dojdziemy do takiego momentu w życiu,

That means I think we will never reach such a moment in life,

w którym będziemy mogli powiedzieć moje życie jest już tylko łatwe

in which we will be able to say my life is now just easy

albo będzie od tej pory tylko łatwiejsze.

or it will only be easier from now on.

A czy myślicie w ogóle, tak gdzieś tam podejrzewam jaka będzie wasza odpowiedź,

And do you even think, I kind of suspect what your answer will be,

ale tak jak powiedział właśnie Harari, zadał to pytanie,

but as Harari just said, he asked that question,

czy ludzie dzisiaj są szczęśliwsi niż byli wcześniej?

Are people today happier than they were before?

Tak jak nie wiem, wiesz, czasami moja mama mówi, że kiedyś było lepiej.

Just like I don’t know, you know, sometimes my mom says that things were better once.

Za komuny na przykład.

For example, during communism.

Gdzie wiemy, mamy wizualizację, że te czasy były surowe, były trudne,

Where we know, we have a visualization that those times were harsh, they were difficult,

nie wiem, jedzenie na kartki, generalnie wiemy jak było.

I don't know, food rationing, generally we know how it was.

Znaczy ja mogę się domyślać, 1987 rok, urodziłam się, więc nie pamiętam, ale...

I mean, I can guess, 1987, I was born, so I don't remember, but...

1887.

1887.

Jak już jesteśmy przy tym 1700, to już bym 1700 została.

Since we're already on the topic of 1700, I would already stay at 1700.

Czy naprawdę nie widzimy tego i to jest pytanie retoryczne,

Do we really not see this, and this is a rhetorical question?

że my wcale nie jesteśmy dzisiaj szczęśliwsi, mając to wszystko.

that we are not any happier today, having all of this.

Odklejając się od podstaw, siedząc sobie w swoim terrarium,

Peeling off from the base, sitting comfortably in its terrarium,

patrząc na to, co ta kultura nam tam wrzuca,

looking at what this culture is throwing at us there,

mając dobrostan, właśnie dobrobyt, a nie dobrostan,

having well-being, indeed prosperity, not well-being,

czy człowiekowi wcale nie jest teraz lepiej?

Isn't it better for man now at all?

Czy człowiekowi właśnie nie jest teraz gorzej? Przepraszam.

Isn't it worse for a person right now? I'm sorry.

Czyli nie jest gorzej. Jest taka bardzo fajna książka Hillmana,

So it's not worse. There's a really nice book by Hillman,

mamy za sobą 100 lat psychoterapii, a świat staje się coraz gorszy,

we have 100 years of psychotherapy behind us, and the world is getting worse and worse,

która jest przywrotna, bo z pewnych perspektyw on się staje lepszy.

which is reversible, because from certain perspectives he becomes better.

Mamy niską śmiertelność niemowląt, wiecie, takie twarde dane pokazują...

We have a low infant mortality rate, you know, such hard data shows...

Tak somatycznie lepszy, mam wrażenie.

I feel like I am better somatically.

Tak, na poziomie zabezpieczenia przetrwania.

Yes, at the level of survival security.

Takich podstawowych warunków bytowych, no to my żyjemy w bezpieczniejszym,

Such basic living conditions, well, we live in a safer one,

bardziej suchym, oświetlonym, cieplejszym świecie, nie?

a drier, brighter, warmer world, right?

Nie cierpimy na niedożywienie.

We do not suffer from malnutrition.

Nie ubieramy nasz korbut na takie choroby.

We don't dress our Korbut for such diseases.

Tak, i twardych wskaźników, które pokazują, że jest lepiej, nie?

Yes, and there are hard indicators that show it's getting better, right?

Szukamy, nawet tam już jest szczepionka na malarię, wiecie, no jakieś takie historie.

We are looking for it; there is even a malaria vaccine there, you know, just some stories like that.

I tak, ale nie, bo jednocześnie w tym 712 definicja szczęścia i dobrobytu,

Yes, but no, because at the same time in this 712 the definition of happiness and well-being,

to jaki był nasz apetyt na szczęście i dobrostan, to ile my sobie wyobrażaliśmy,

to was our appetite for happiness and well-being, how much we imagined for ourselves,

że możemy tego szczęścia i dobrostanu pozyskać w życiu, był zupełnie inny.

that we can attain this happiness and well-being in life was completely different.

Na przykład szczęście widziano, jeżeli cierpiałeś za życia,

For example, happiness was seen if you suffered in life,

to to zwiększało twoją wyobrażoną pulę gratyfikacji pośmiertnej.

This increased your imagined pool of posthumous rewards.

I my możemy się z tego śmiać, albo z tego drwić, że ludzie w to wierzyli,

We can either laugh at this or mock it, that people believed in it.

natomiast ponieważ ludzie w to wierzyli, a to determinowało ich poziom szczęścia,

however, since people believed in it, and that determined their level of happiness,

subiektywny poziom dobrostanu czy szczęścia, to to działało.

The subjective level of well-being or happiness, that's what worked.

Moje aktualne cierpienie na tym łez padole jest moim biletem do tego,

My current suffering in this vale of tears is my ticket to that,

żeby w zaświatach mieć lepiej.

to have it better in the afterlife.

Jeżeli teraz powiemy jakiejkolwiek z ulicy wziętej osobie,

If we now tell any person taken from the street,

że ona ma znosić cierpienie w imię przyszłych gratyfikacji,

that she is to endure suffering in the name of future rewards,

to jeżeli ta osoba nie wyznaje jakiejś określonej religii,

so if that person does not adhere to any specific religion,

to z dużym prawdopodobieństwem możemy założyć, że nam powie,

we can assume with a high degree of probability that he will tell us,

że jednak woli to zamienić na różne przyjemne rzeczy teraz,

that he prefers to exchange it for various pleasant things now,

a nie czekać na tę nagrodę za 80 lat.

and not wait for this reward for 80 years.

Czyli że to terrarium w ogóle miało inne światło.

So the terrarium had a completely different light.

Były inne normy związane z gratyfikacją.

There were different standards related to gratification.

Tak, ale jak do terrarium nie wpadało jedzonko,

Yes, but when the food didn't fall into the terrarium,

to być może moim szczęściem było to, że mam pełen brzuch.

Perhaps my happiness was that I have a full stomach.

Teraz jest automat, który mi wrzuca jedzonko,

Now there's a machine that gives me food,

ja mogę po nie sięgnąć w każdej chwili.

I can reach for them at any moment.

No limits też w ogóle. To jest ważne.

No limits at all. This is important.

To już nie jest szczęście. To jest oczywistość.

That's no longer happiness. It's a given.

To jest oczywistość taka w zasadzie neutralna,

This is essentially a neutral obviousness,

nie dająca mi żadnego afektywnego pobudzenia.

not giving me any emotional arousal.

No i ja szukam dalej, próbuję sobie tym gdzieś jakoś handlować,

Well, I'm still looking, trying to somehow trade with it somewhere.

żeby tego szczęścia szukać.

to seek that happiness.

I ja myślę sobie, że będę uparta przy tej mojej hipotezie,

And I think to myself that I will be stubborn about my hypothesis,

że ta automatyzacja wielu rzeczy jest nieunikniona

that this automation of many things is inevitable

i nie chcę też, żebyśmy cofnęli się do ery kamienia łupanego

And I also don't want us to go back to the Stone Age.

i wyłączyli światło.

And they turned off the light.

To jest postęp ewolucji w człowieka.

This is the progress of evolution in humans.

Tak, ale nie chcę, żebyśmy pozbyli się wszystkich zdobyczy technologicznych,

Yes, but I don't want us to get rid of all technological advancements.

ale żebyśmy pochylili się nad sobą i swoją tolerancją dyskomfortu.

But we should reflect on ourselves and our tolerance for discomfort.

To znaczy, czy ja jestem w stanie znosić różne frustracje i trudności

That means, am I able to endure various frustrations and difficulties?

w imię wartości, które na aktualny moment gdzieś są na podium,

in the name of the values that are currently somewhere on the podium,

jakichś moich zainteresowań.

some of my interests.

I myślę sobie, że to jest coś, co gdzieś nam umyka.

And I think to myself that this is something that slips away from us somewhere.

Tak. I to ty powiedziałaś pierwsze o dyskomforcie.

Yes. And you were the first to mention discomfort.

No.

No.

Ta-da!

Ta-da!

Ale w ogóle też tak sobie myślę, że...

But I also think to myself that...

I cały czas mam tą rozkiminę o tym...

And I keep pondering about that...

No bo dobra, wiemy, że ta definicja szczęścia jest tak różna, ile jest osób.

Well, we know that this definition of happiness is as varied as there are people.

Jest tak heterogenna, ile mamy tam miliardów ludzi teraz na świecie?

It is so heterogeneous, how many billions of people do we have in the world now?

Prawie dziewięć.

Almost nine.

No to mamy dziewięć.

Well, we have nine.

Tak jak rozmawiałyśmy wcześniej też podczas panelu dobrostanowego,

As we discussed earlier during the wellness panel,

mamy tyle definicji szczęścia.

we have so many definitions of happiness.

Ale czy nie uważacie, że jest tak,

But don’t you think it is so,

że im bardziej szukamy po więcej i sobie komplikujemy to życie,

the more we search for more and complicate our lives,

tym bardziej tracimy ten core?

Are we losing this core even more?

Tak jak w tej cebulowej teorii szczęścia, czyli to poczucie jakby sensu,

Just like in this onion theory of happiness, which is that feeling of a kind of meaning,

że ludzie gubią ten sens trochę przez to, że zabiera nam to dobrostan.

that people lose this sense a bit because it takes away our well-being.

Ja jakby biorę za to odpowiedzialność.

I take responsibility for this.

Uważam, że dobrostan...

I believe that well-being...

Mikrofon.

Microphone.

Nie mogę tutaj się tak...

I can't be like this here...

Ja jestem wilk z Wall Street, po prostu zawsze to robię.

I am the wolf of Wall Street, I just always do it.

Że dobrostan i to, jak mamy dużo,

That well-being and how much we have,

czyli znowu zmniejsza nam się sensatyzacja na małe rzeczy

So again, our sensitivity to small things is decreasing.

i ciągle potrzebujemy więcej, więcej.

And we still need more, more.

Tak jak Asia powiedziała, że na przykład tracimy też te wartości

As Asia said, for example, we also lose those values.

i się zarzucamy rzeczami, wrzucamy sobie do tego terrarium,

And we throw things at each other, tossing them into that terrarium,

tracimy ten core, tracimy ten w ogóle sens.

We are losing this core, we are losing this whole meaning.

No dobrze, tylko możemy go nie mieć w ogóle wykształconego,

Well, we might not have him educated at all.

bo on w świecie, w którym tak wiele rzeczy jest łatwych

because he is in a world where so many things are easy

i zautomatyzowanych i dostępnych,

both automated and accessible,

a nie ma tych kulturowych regulatorów w postaci na przykład religii

Are there no cultural regulators in the form of, for example, religion?

czy bardzo takiego sztywnego systemu...

is such a rigid system really necessary...

Albo duchowości nawet samej, prawda?

Or even spirituality itself, right?

Religia była lepsza niż duchowość, Asia, wiesz?

Religion was better than spirituality, Asia, you know?

O, to ciekawe.

Oh, that's interesting.

Bo religia była bardziej zamordystyczna.

Because religion was more authoritarian.

Dawała większy zbiór zakazów i nakazów...

She provided a larger set of prohibitions and commands...

Reguły.

Rules.

Ale lepsza w jakim? Mówisz o...

But better in what? Are you talking about...

Skuteczniejsza w porządkowaniu terrarium.

More effective in organizing the terrarium.

Bo jak były bardzo sztywne zakazy,

Because there were very strict prohibitions,

to o pewnych rzeczach nawet nie myślałaś.

You didn’t even think about certain things.

Nie myślałaś o tym, że na przykład

You didn't think about the fact that, for example,

chcesz spróbować wszystkich rodzajów seksu.

You want to try all kinds of sex.

Bo miałam jakieś obostrzenie wobec tego, że muszę...

Because I had some restriction regarding the fact that I have to...

Bo byłaś heteroseksualną kobietą, która miała być

Because you were a heterosexual woman who was supposed to be

w heteroseksualnym małżeństwie.

in a heterosexual marriage.

Nie wolno ci było zdradzić twojego męża,

You were not allowed to betray your husband.

bo to groziło pójściem natychmiastowym żywcem do piekła.

because it threatened going immediately alive to hell.

Albo na przykład w innej kulturze byciem ukamieniowaną.

Or in another culture, being stoned.

I nara.

And bye.

Nie fantazjowałaś o nieprawdopodobnej ilości randek.

You weren't fantasizing about an incredible number of dates.

Nie fantazjowałaś o idealnym ciele,

You didn't fantasize about the perfect body,

ponieważ to był w ogóle koncept, który był dostępny.

because it was a concept that was available at all.

W ogóle jak wyglądało ciało, jak wyglądały normy,

What did the body look like, what were the norms?

to mam nadzieję, że wszyscy rozumieją, że były daleko inne

So I hope that everyone understands that they were far different.

niż to, co mamy teraz.

than what we have now.

Ale że nawet kobiety,

But that even women,

które były w takich uprzywilejowanych klasach społecznych

who were in such privileged social classes

i zajmowały się swoim wyglądem,

and took care of their appearance,

a tych kobiet było bardzo mało,

and there were very few of these women,

to ich jakby potencjalna atrakcyjność cielesna, seksualna,

their potential physical, sexual attractiveness,

ich kobiecość, ich wygląd był, użyję brzydkiego słowa,

their femininity, their appearance was, I'll use a harsh word,

przeznaczony dla bardzo małego gremium odbiorców.

intended for a very small audience.

Rozumiecie, że my uczestnicząc w kulturze,

You understand that by participating in culture,

która nam przenosi...

which carries us...

definicję dobrostanu w wieczną dopaminę

the definition of well-being in eternal dopamine

i szczęścia w wieczny brak troski i zmartwienia,

and happiness in eternal absence of worry and sorrow,

sami to sobie zrobiliśmy

we did this to ourselves

i ja się zgadzam z tobą, Joanna,

I agree with you, Joanna,

że to jest proces, którego się nie da zatrzymać.

that it is a process that cannot be stopped.

To, że my będziemy sobie chcieli ułatwiać życie nieustannie,

The fact that we will continuously want to make our lives easier,

gubimy niuansowanie polegające na różnicy pomiędzy minusem a plusem,

we lose the nuance of the difference between the minus and the plus,

dyskomfortem a dobrostanem,

discomfort and well-being,

bardzo dobrze dyskomfort pomaga odnajdywać dobrostan,

very well discomfort helps to find well-being,

bardzo dobrze nieszczęście pomaga odnajdywać szczęście

very well misfortune helps to find happiness

i przesunęliśmy kulturowe akcenty z tych takich systemowo-regulacyjnych

And we shifted the cultural accents from those systemic-regulatory ones.

to ci wolno, tego nie wolno, takie są twoje role,

you are allowed this, you are not allowed that, these are your roles,

to masz robić rzeczy, na bardzo indywidualne wybory

You have to do things based on very individual choices.

i jesteśmy z tym strasznie pogubieni.

And we are terribly lost with this.

No i nawet nie ma się co dziwić, że jesteśmy z tym strasznie pogubieni,

Well, it's no wonder that we are terribly lost with this.

bo tych różnych reguł, przepisów jest tak dużo,

because there are so many different rules and regulations,

że naprawdę to trzeba dużej przytomności umysłu w biegu spraw codziennych,

that it really requires a lot of presence of mind in the rush of everyday matters,

żeby nie oszaleć i nie zagubić się w tych różnego rodzaju dziwacznych instrukcjach,

to avoid going crazy and getting lost in these various odd instructions,

ale zobacz, zaczęłyśmy w tym naszym pierwszym odcinku od takiej dyskusji

But look, we started in our first episode with such a discussion.

dobrostan, szczęście, sens w życiu i tak dalej,

well-being, happiness, meaning in life, and so on,

to jest jakby w dalszym ciągu jeden worek,

it's still as if it's one bag,

ale te pojęcia są rozłączne już w takim też myśleniu definicyjnym w obszarze psychologii,

but these concepts are distinct even in this definitional thinking in the area of psychology,

że jeżeli ten dobrostan to jest ta równowaga,

that if this well-being is this balance,

ten balans pomiędzy efektem pozytywnym a negatywnym,

this balance between the positive and negative effect,

no to szczęście jest raczej tym silnie nacechowanym pozytywnie stanem

Well, happiness is rather a strongly positively charged state.

i jak ja bym była ciągle w tym szczęściu, to to nie ma nic wspólnego z balansem.

If I were constantly in that happiness, it has nothing to do with balance.

Sens życia czy satysfakcja z życia wcale nie musi wiązać się tylko i wyłącznie

The meaning of life or satisfaction with life does not necessarily have to be tied solely to

z dobrymi, przyjemnymi doświadczeniami w moim życiu,

with good, pleasant experiences in my life,

bo relacja z kimś, kto jest mi bardzo bliski, a odchodzi,

because the relationship with someone who is very close to me is fading away,

będzie tym bardziej bolesna, im bliższa była ta relacja,

it will be all the more painful the closer the relationship was,

więc ja nie mogę mieć tego dobrego, bliskiego połącznika,

so I can't have that good, close connection,

bliskiego połączenia z kimś z wymazaniem tej trudności związanej z odchodzeniem tej osoby.

a close connection with someone by erasing the difficulty associated with that person's departure.

Nie mam miłości bez podatności na zranienie.

I do not have love without susceptibility to hurt.

Jakby to są, to wszystko, coś jest kosztem czegoś, tak?

It's like, everything has a cost, right?

I w momencie, w którym będziemy próbować tworzyć sobie tą wizję życia,

And in the moment when we will try to create this vision of life for ourselves,

w której ja mam świetną relację, która na pewno nigdy się nie skończy,

in which I have a great relationship that will definitely never end,

my się nie poharatamy, bliskich ludzi, którzy na pewno nigdy nie umrą

We won't hurt ourselves, the close people who will certainly never die.

albo dają mi gwarancję, że umrą po mnie, żebym nie musiała ich opłakiwać,

"or they give me a guarantee that they will die after me, so that I won't have to mourn them,"

że nigdy nie spotka mnie w życiu coś, co jest trudne, co jest wyzwaniem,

that nothing difficult, nothing challenging will ever happen to me in life,

no to takie życie nie istnieje. O to mi chodzi, też chciałam powiedzieć.

Well, such a life does not exist. That's what I meant, I also wanted to say.

Też mi się to, wiesz, bardzo łączy, w zależności od tego, jak to klasyfikujemy,

I also find that, you know, very connected, depending on how we classify it.

ale powiedzmy, że gdzieś bliska jest mi filozofia, dla kogoś filozofia,

But let's say that somewhere close to me is philosophy, for someone philosophy.

dla kogoś, nie wiem, myśl buddyjska, gdzie podstawą tego,

for someone, I don't know, a Buddhist thought, where the basis of this,

że człowiek może jakkolwiek się wyswobodzić z tej takiej matni,

that a person can somehow free themselves from such a trap,

tej ciągłej pogoni i właśnie chronicznego cierpienia, jest zaakceptowanie cierpienia.

In this continuous pursuit and indeed chronic suffering, it is the acceptance of suffering.

I tego, że życie jest ulotne, że nic nie jest trwałe, że będziemy cierpieć,

And that life is fleeting, that nothing is permanent, that we will suffer,

że jakby tak jest, chronicznie, w takich fluktuacjach, dosłownie jak fala mózgowa,

that it's like this, chronically, in such fluctuations, literally like a brain wave,

możemy sobie to wyobrazić.

we can imagine it.

Ja się boję, bo ona tak na nas patrzy jakby...

I'm scared because she looks at us as if...

Wiem, trochę się jej boję, ale to przez tą marynarkę generalską.

I know, I'm a bit scared of her, but it's because of that general's jacket.

Chciałam powiedzieć, że to, co mówi Asia, językiem psychoterapeutycznym, psychologicznym,

I wanted to say that what Asia is saying, in psychotherapeutic, psychological language,

wiesz, akceptacja dyskomfortu, jak to nazwiemy, i w biologii to samo,

You know, acceptance of discomfort, as we will call it, is the same in biology.

akceptacja, nie wiem, deprywacji rzeczy, to, że ewolucja, żeby się zadziała,

acceptance, I don't know, deprivation of things, that evolution, to happen,

musiały być fejle, musieliśmy się mylić.

There must have been failures, we must have been wrong.

Pamiętamy bardziej, kiedy się wywalamy.

We remember more when we fall down.

No, to wszystko jest o tym, że musi być to zabranie, musi być to złe.

No, it's all about the fact that it has to be taken away, it has to be bad.

Mówimy często, bad is stronger than good, no nie?

We often say that bad is stronger than good, don't we?

W kontekście zapamiętywania emocjonalności tego, że przetrwaliśmy,

In the context of remembering the emotionality of our survival,

to też jest o tym, że musi być coś złego.

It is also about the fact that there must be something wrong.

My musimy akceptować to, że nie ma cały czas takiej flauty.

We have to accept that there isn't always such a lull.

I tak samo w kontekście dobrostanu.

And the same goes for well-being.

I bardzo Ci dziękuję serdecznie już, koleżanko, że powiedziałaś o tym sensie,

And I sincerely thank you, my friend, for mentioning that meaning.

bo ostatnio bardzo zajarana jestem logoterapią.

Because lately I've been really excited about logotherapy.

Ostatnio dowiedziałam się, że to absolutnie nie jest nic z logopedią,

Recently, I found out that this has absolutely nothing to do with speech therapy.

tylko logoterapia.

only logotherapy.

Logoterapia od Frankla to ta myśl terapeutyczna w imię szukania sensu,

Logotherapy by Frankl is the therapeutic concept in the name of seeking meaning,

nawet zaszczepiania gdzieś tej idei u młodych ludzi.

even instilling this idea in young people somewhere.

To jest bardzo duża kwestia i wartość jest tam oddana temu,

This is a very big issue, and the value is given to it.

żeby mówić o tym, że jest śmierć, że jest starość,

to talk about death, to talk about old age,

że, nie wiem, są fuck-upy w życiu, że nie ma...

that, I don't know, there are fuck-ups in life, that there is no...

Wiesz, że bez względu na to, w jakim terrarium będziemy,

You know that regardless of what terrarium we will be in,

kiedy zaakceptujemy to, że może być do bani i nie ma chronicznego dobra,

when we accept that it can be terrible and there is no chronic good,

być może jesteśmy w stanie wrócić jakoś do tego,

perhaps we can somehow return to this,

żeby jakoś ugruntować w tym, że czujemy częściej ten dobrostan, że jest okej.

to somehow reinforce that we feel this well-being more often, that it is okay.

Moja mina wynika z tego, że ja bym tego lepiej nie powiedziała.

My expression is a result of the fact that I couldn't have said it better myself.

Nie wiedziałam, czy ona jest trwożna, czy zaraz...

I didn't know if she was fearful or about to...

Nie, nie, ona jest do nadkupienia.

No, no, she is up for grabs.

Chciałabym ten kadr...

I would like this shot...

Resting Beach Face, taki...

Resting Beach Face, such...

Czyli rozumiem, że tu się zgadzamy, że to jest...

So I understand that we agree here that this is...

Ale czekaj, bo zobacz, na jakim poziomie toczy się ta dyskusja.

But wait, because look at what level this discussion is taking place at.

Czy my zaakceptujemy, że będzie źle? Będzie źle.

Are we going to accept that it will be bad? It will be bad.

Ale tylko...

But only...

Świata nie obchodzi, czy my to zaakceptujemy, czy nie.

The world doesn't care whether we accept it or not.

Dobrze, tylko dziewczęta.

Okay, just the girls.

Tylko dziewczęta.

Only girls.

Ja teraz przeżywam w ogóle bardzo ciekawą historię.

I am currently experiencing a very interesting story.

Ekstazę intelektualną.

Intellectual ecstasy.

Ekstazę intelektualną, ale też takie odczucie, które pewno często ludzie mają,

Intellectual ecstasy, but also a feeling that people surely often have,

jak słuchają mojej opowieści o cierpieniu.

how they listen to my story of suffering.

Bo ja tak mówię, ja się z wami zgadzam.

Because I say so, I agree with you.

I teraz myślę sobie, jak się czują ci ludzie, którzy mają mnie po drugiej stronie

And now I think to myself, how do those people feel who have me on the other side?

i słyszą tą moją opowieść.

and they hear my story.

Świata nie obchodzi, czy ci jest dobrze.

The world doesn't care if you're doing well.

Będziesz cierpieć, osobo, tamten.

You will suffer, person, that one.

I ja jestem teraz po drugiej stronie i myślę sobie,

And I am now on the other side, and I think to myself,

a właśnie,

oh right,

że nie.

that no.

O, słuchacze, zmierzch ustawioną kawę za te wszystkie...

Oh, listeners, set the coffee for all these...

O, nawet na jakieś dysregulacyjne rzeczy by zasłużyłyście.

Oh, you would even deserve some dysregulatory things.

I myślę sobie, że...

And I think to myself that...

Gram adwokata diabła, nie?

I'm playing the devil's advocate, aren't I?

Że kultura nas uczy, że ma nam być coraz lżej, coraz przyjemniej.

That culture teaches us that life should become easier and more pleasant for us.

Wszystko ma być coraz łatwiejsze.

Everything is supposed to get easier and easier.

A przychodzą trzy dziunie i mówią, będzie cię cierpieć

And then three girls come in and say, you will suffer.

i dobrostan jest nieustannym przekładaniem klocków tak,

And well-being is an ongoing rearrangement of building blocks like that,

żeby...

to...

żeby samemu się regulować, robić miejsce na cierpienie,

to self-regulate, to make room for suffering,

robić miejsce na wyzwania, robić miejsce na zmiany.

make space for challenges, make space for changes.

A cała kultura mówi, zrób sobie dobrze teraz.

And the whole culture says, do yourself good now.

Ale to jest nawet o tej...

But it's even about this...

To chyba Tomasz Stawiszyński w akceptacji od bezradności pisał o tym,

It seems that Tomasz Stawiszyński wrote about this in the context of acceptance from helplessness.

co my mamy dzisiaj w kontekście żałoby.

What do we have today in the context of mourning?

Że nie ma czasu w kulturze tego, żeby coś wypłakać,

That there is no time in culture to weep about something,

przepracować, żeby było ci źle, żeby było ci do dupy.

work it out so that you feel bad, so that it’s terrible for you.

Nie, od razu wracasz do pracy, jakby działasz.

No, you go back to work right away, as if you were working.

Nie ma miejsca na to.

There is no room for that.

Znaczy, wiesz, my sobie możemy tu gadać różne rzeczy.

It means, you know, we can chat about different things here.

Możecie nas słuchać albo nie słuchać.

You can listen to us or not listen to us.

My i tak mamy zapłacone od godziny.

We've been paid for an hour already.

Ale jakby, no, kultura was okłamuje w tym momencie.

But it's like, well, culture is misleading you at this moment.

I uważam, że prędzej czy później to poczujemy.

And I believe that sooner or later we will feel it.

Ja widzę tych, którzy to odczuwają po prostu w gabinecie.

I see those who feel it simply in the office.

Przychodzi pacjent do gabinetu i mówi, rozstałam się, tak,

A patient comes into the office and says, I broke up, yes,

czy rozstałem z jakiegoś długiego związku.

Did I break up from some long relationship?

Mój rodzic się starzeje, umiera.

My parent is aging, dying.

Praca jest dla mnie średnio satysfakcjonująca,

Work is moderately satisfying for me.

a cena mieszkań na rynku jest taka,

and the price of apartments on the market is such,

że co miesiąc patrzę z trwogą na ceny najmu.

that every month I look with dread at rental prices.

I jest mi źle, proszę mi to zabrać.

And I feel bad, please take it away from me.

Bo to nie powinien być mój cel.

Because that shouldn't be my goal.

Zrób coś z tym światem.

Do something with this world.

Jakby te emocje mogą, trudne, mogą być bardzo adekwatne

As if these emotions can be, difficult, can be very appropriate.

do sytuacji, w której się znajdujemy.

to the situation we are in.

I często też z pacjentami jakby gdzieś to omawiamy,

And often with patients, we discuss this somewhere.

czy jak umiera ktoś, kto jest bliski, jest ci smutno,

When someone close to you dies, do you feel sad?

to jest dobrze czy niedobrze.

Is this good or bad?

No, jakby dobrze w rozumieniu adekwatnie, nie?

Well, if it's understood correctly, right?

Więc jasne, że ten czas na żałobę nawet tak w jednostkach diagnostycznych

So it's clear that this time for mourning is even in diagnostic units.

nam się zaczyna skracać, że gdzieś tam już nie ma czasu na tą żałobę.

Time is starting to shorten for us, as there is no longer time for this mourning.

Nie ma miejsca na to, że to cierpienie jest wpisane po prostu.

There is no room for the idea that this suffering is simply inscribed.

Trzeba jakby iść dalej.

One has to move forward.

Cierpienie dezorganizujące, jakby też sposób w jaki cierpimy,

Disorganizing suffering, as if also the way we suffer,

może być dezorganizujący, a może być mniej dezorganizujący.

It can be disorganizing, or it can be less disorganizing.

To znaczy ja mogę cierpieć i żyć i myślę sobie, że nie uczą nas tego w szkole

That means I can suffer and live, and I think to myself that they don't teach us this in school.

i nie uczy nas ta tego kultura.

And this culture does not teach us that.

Uczy nas ta tego kultura, która bazuje na bardzo zero-jedynkowych przekazach,

This culture teaches us, which is based on very binary messages,

w których jak chcesz być szczęśliwa, to masz robić to, to i to.

In which, if you want to be happy, you have to do this, this, and this.

Przyczyna, skutek. Jest prosty przepis, że świat jest wielowarstwowy.

Cause, effect. There is a simple rule that the world is multi-layered.

Świat jest wielowymiarowy. Ja mogę cierpieć i się cieszyć jednocześnie.

The world is multi-dimensional. I can suffer and rejoice at the same time.

Ja mogę przeżywać smutek i mogę przeżywać wdzięczność, radość i rozczarowanie.

I can experience sadness, and I can experience gratitude, joy, and disappointment.

Że to kawa nie wyklucza herbaty.

That coffee does not exclude tea.

Tolerancja, ambiwalencja.

Tolerance, ambivalence.

To, że jak masz sensatyzację na odczuwanie piękna, dobroci, szczęścia,

That you have a sensitivity to feeling beauty, goodness, happiness,

to masz też symultanicznie, przeważnie sensatyzację na cierpienie.

So you also have simultaneous sensitization to suffering.

Jakby, że nie da się czuć jednego bez drugiego.

It's like you can't feel one without the other.

To jest to, o czym mówiliśmy w pierwszym odcinku, o tych nadmiarach.

This is what we talked about in the first episode, about those surpluses.

Że jak czegoś masz za dużo, to się wypłaszczasz poznawczo, emocjonalnie, neuronalnie,

That if you have too much of something, you flatten out cognitively, emotionally, neurally.

ale jeżeli masz coś w równowadze, to czujesz więcej, czujesz i to, i to.

But if you have something in balance, you feel more, you feel both this and that.

No i dobrze, czyli zgodziłybyśmy się, że w tym naszym terrarium te nasze kluczyki

Well, it seems we would agree that in our terrarium those little keys of ours...

do dobrostanu...

to well-being...

Do dobrostanu.

To well-being.

Ze szczęściem to tak różnie.

Happiness is a complicated matter.

Żadna z nas bardzo tego konia nie obstawia.

None of us really bets on that horse.

Bywamy, nie jesteśmy, ulotne.

We exist, we are not, fleeting.

Ale na dobrostan można grać.

But you can play with well-being.

Że te kluczyki do dobrostanu byłyby wokół zdolności do świadomego zniesienia takiej ambiwalencji egzystencji.

That these keys to well-being would be around the ability to consciously endure such ambivalence of existence.

Plusy, minusy. Białe, czarne.

Pros and cons. White, black.

Dobrze, źle.

Good, bad.

Wokół zdolności...

Around the abilities...

Odpowiedzialnego zajęcia się sobą i samoregulacji na bardzo wielu planach.

Responsible taking care of oneself and self-regulation on many levels.

Od tego fizjologicznego, emocjonalnego, przez na przykład powiedzenie dość tej pracy.

From this physiological, emotional state, for example, by saying enough of this work.

Zarobiłam, tak? Potrzebuję relaksu. Co jeszcze?

I earned it, right? I need to relax. What else?

Ja mam taką myśl bardzo jakby mocno i wydaje mi się, że to dzisiaj strasznie widać w kulturze tej,

I have this thought quite strongly, and it seems to me that it's incredibly visible in today's culture.

też rozmawiałyśmy o tym, pamiętasz, przytaczam to znowu, definicja starości.

We also talked about it, do you remember? I'm bringing it up again, the definition of old age.

Nieakceptacja przemijania.

Non-acceptance of transience.

Czyli to, że nie jest nam nic dane na zawsze.

So, it means that nothing is given to us forever.

I też my, mam wrażenie, że robimy wszystko, wiesz.

And I also have the impression that we do everything, you know.

Też uwielbiam rozkminiać szlaki długowieczności.

I also love figuring out the paths to longevity.

I bardzo mnie to interesuje.

And I am very interested in that.

I fajnie jest zwiększać tą długość życia w zdrowiu.

It's nice to increase this length of life in good health.

Bo tak, co do zasady żyjemy dłużej, tak jak powiedziałaś, nie umieramy na choroby zakaźne.

Because yes, in principle we live longer, as you said, we do not die from infectious diseases.

Nie wiem, jest większa przeżywalność niemowląt.

I don't know, there is a higher survival rate for infants.

Ale do licha i tak się zestarzejemy.

But for heaven's sake, we're going to grow old anyway.

I ja nawet jak, nie wiem, gdzieś uczę ludzi, czy mówię o dobrym działaniu mózgu, czy starzenia,

And I even if, I don't know, I teach people somewhere, or I talk about the good functioning of the brain, or aging,

to i tak często podkreślam, nawet na wykładach o długowiecznościach, i tak umrzemy.

And I often emphasize this, even in lectures on longevity, we will still die.

I to nie chodzi o niechilistyczną wizję i myślenie.

And it's not about a nihilistic vision and thinking.

To Karol ktoś to powie w tym podkreśleniu.

Someone will tell Karol this in the emphasis.

Spodziewałam się, że Wojsiak to powie.

I expected Wojsiak to say that.

Ja miałam fantazję, że to będę ja na sam koniec.

I had a fantasy that it would be me in the end.

Ale to jest coś, co mnie bardzo uwalnia.

But this is something that liberates me greatly.

I to jest coś, co bez względu na to, czy jako biolożkę, czy na osobę związaną gdzieś tam z buddyzmem,

And this is something that, regardless of whether as a biologist or as someone associated with Buddhism,

i to jakby trochę mnie niesie w tym całym myśleniu,

And it kind of carries me away in all this thinking,

że nieprzywiązywanie się do mojej formy, mam na myśli na przykład formę cielesną,

that not being attached to my form, I mean for example the physical form,

mam świadomość tego, że się nie umieram.

I am aware that I am not dying.

Mam świadomość tego, że się zestarzeję.

I am aware that I will grow old.

Mam świadomość tego, że ta skóra będzie inna.

I am aware that this skin will be different.

Mam świadomość tego, że moja głowa może zacznie inaczej pracować.

I am aware that my mind may start working differently.

Jest to w pewnym stopniu dla mnie uwalniające

It is somewhat liberating for me.

i wcale nie powodujące, że ja mniej o siebie dbam.

and in no way causing me to care less about myself.

Tylko daje mi to taką ulgę tego, że kiedy dzieje się coś złego,

It only gives me the relief that when something bad happens,

nawet w kontekście... i też dobrego.

even in the context of... and also good.

To nie chodzi o to, że ja mam wizję, że jest fajnie, dobra, to i tak minie.

It's not that I have a vision that it's nice, okay, it will pass anyway.

Tylko bardzo mnie to uwalnia, szczególnie jak jest źle.

It only frees me a lot, especially when things are bad.

Że te rzeczy miną, że ja się do tego nie przywiązuję,

That these things will pass, that I don't get attached to them,

że mam akceptację tego, że to jest na moment,

that I have acceptance of the fact that this is for a moment,

że to wszystko jest, wiesz, przelotne.

that it’s all, you know, fleeting.

Tak samo jak cała wizja naszego życia i bycia tutaj.

Just like the whole vision of our life and being here.

No dobra, ale zobaczcie, bo jesteśmy też przy kulturze,

Alright, but take a look, because we are also talking about culture.

przy antropologii Disney.

with Disney anthropology.

I żyli długo i szczęśliwie, ale nikt nigdy nie pokazał jak.

And they lived happily ever after, but no one ever showed how.

I ja mam wrażenie, że nam się to wkleiło w takie oczekiwanie,

And I have the feeling that it has stuck in such an expectation for us,

że często też to gdzieś się dzieje w takim oczekiwaniu w stosunku do psychoterapii.

that it often happens somewhere in such anticipation regarding psychotherapy.

Że jak ja skończę ten proces terapeutyczny,

That when I finish this therapeutic process,

to wtedy wejdzie ten moment i żyli długo i szczęśliwie.

Then the moment will come, and they lived happily ever after.

Psychoterapia nie ma kontroli nad tym, czy cię potrąci autobus,

Psychotherapy has no control over whether you will be hit by a bus.

czy ci umrze partner.

Will your partner die?

Chciałabym, ale nie dam rady.

I would like to, but I can't manage it.

Natomiast terapia, i to jest taka moja myśl,

On the other hand, therapy, and this is my thought,

ma za zadanie dawać narzędzia do tego, żeby czynić życie najlepszym,

is tasked with providing the tools to make life the best it can be,

jakie jest możliwe na dane warunki.

What is possible under the given conditions?

Z głębokim uświadomieniem, jakie one są.

With a deep awareness of what they are.

Tak, i czasami możesz być świetnym pływakiem,

Yes, and sometimes you can be a great swimmer,

ale jak jest taki sztorm, to walczysz o życie,

but when there is such a storm, you fight for your life,

a nie o to, żeby ten kraul był wybitny i czas bardzo dobry.

It's not about the crawl being outstanding and the time being very good.

I myślę sobie, że to jest ta część, o której zapominamy,

And I think to myself that this is the part that we forget about,

że czasami naprawdę nie liczy się styl, a liczy się dopłynąć.

That sometimes style doesn't really matter, but getting there does.

Kryzysy rozwojowe, tak?

Development crises, right?

Nasz ukochany Erickson, on od początku mówił, że

Our beloved Erickson, he said from the very beginning that

no one będą, one są generalnie dobre i ja je porównuję do remontu.

No one will be, they are generally good and I compare them to renovation.

Nieważne, czy mieszkacie w chałupie rok, czy 10 lat, czy 50.

It doesn't matter if you've lived in the house for a year, ten years, or fifty.

Najprawdopodobniej większość z was zmierzyła się raz w życiu z sytuacją pod tytułem,

Most likely, the majority of you have faced a situation in your life titled,

remont.

renovation.

Najpierw jest gruz, syf, pył, potem nagle zaczyna to jakoś wyglądać.

First there is rubble, mess, dust, then suddenly it starts to look somewhat decent.

W międzyczasie okazuje się, że kafelki nie wyjechały,

In the meantime, it turns out that the tiles did not leave,

a majster pomylił kolory ścian, więc jest z powrotem rozpierdziel.

The master混淆了墙壁的颜色，所以一切又乱七八糟。

No i w którymś momencie zaczyna to jakoś wyglądać,

And at some point, it starts to look somehow.

a na końcu sobie dekorujesz i siadasz i patrzysz, jak masz ładnie,

And at the end, you decorate it for yourself and sit down and look at how nice it is.

ale potem wracasz do życia i nagle ci się robi bałagan,

but then you return to life and suddenly everything becomes messy,

a za 10 lat i tak będziesz musiała zrobić remont w tym mieszkaniu,

In 10 years, you will still have to renovate this apartment.

albo nagle przestanie ci się podobać kolor ściany, który podobał ci się kiedyś.

Or suddenly you will stop liking the wall color that you once liked.

To się nie kończy i się nie skończy.

It doesn't end and it won't end.

Jeszcze mam też taką myśl, jedna rzecz.

I also have one thought, one thing.

Nieskończoność i zmienność.

Infinity and variability.

Nieskończoność i zmienność i akceptacja znowu,

Infinity and variability and acceptance again,

bo to nie chodzi o to, że człowiek leży i czeka, aż go tam ciągnik przejedzie.

because it's not about a person lying and waiting for the tractor to run over them.

Nie, bo czym innym jest dla mnie akceptacja, a rezygnacja.

No, because acceptance and resignation are two different things for me.

Też sobie dużo na ten temat myślałam, kiedyś byłam na bardzo dla mnie wnoszącym

I also thought a lot about this; once I was at a very meaningful event for me.

i wspomniałem spotkaniu z doktorem Ryszardem Kulikiem wokół jego książki

I mentioned the meeting with Dr. Ryszard Kulik about his book.

Wystarczająco Dobre Życie, serdecznie polecam naszym słuchaczom wam tą książkę,

Good Enough Life, I warmly recommend this book to our listeners.

właśnie o akceptacji pewnych rzeczy, ale jak bardzo różni się to od rezygnacji,

it's about accepting certain things, but how different it is from resignation,

czyli że podejmujemy gardę i rękawice, kiedy trzeba,

meaning that we take the guard and gloves when necessary,

ale czym też jest mądra akceptacja na przykład rzeczy, na które nie mamy wpływu.

But what is wise acceptance, for example, of things we have no control over?

I to, co powiedziała Asia, ja często sobie ujęłam zespół,

And what Asia said, I often took the team in stride.

czy jakby skład dwóch gości z Outcastu i jest wspaniały kawałek Miss Jackson

It's like the lineup of two guys from Outkast and it's a wonderful piece called Miss Jackson.

i tam jest You can't plan a pretty picnic, but you can predict the weather.

And there it is: You can't plan a pretty picnic, but you can predict the weather.

I ja lubię sobie to przypomnieć, że możesz mieć wszystko po prostu ustawione,

And I like to remind myself that you can have everything just set up.

ustalone z góry, w ogóle będzie fantastycznie, ty o siebie dbasz,

pre-established, it will be fantastic at all, you take care of yourself,

chodzisz na psychoterapię, dbasz o siebie na różnych poziomach,

you go to therapy, you take care of yourself on different levels,

ale czasem dzieją się rzeczy, na które nie masz wpływu.

But sometimes things happen that you have no control over.

I wydaje mi się, że ta elastyczność, w waszym języku chyba nie wiem,

And it seems to me that this flexibility, in your language, I don't know,

poznawcza czy tam emocjonalna, też powoduje to, że mamy większą szansę

Cognitive or emotional, it also makes it more likely that we have a better chance.

gdzieś zbudować ten nasz dobrostan, czyli to, że ja jestem otwarta,

somewhere to build our well-being, which means that I am open,

mam wyporność, elastyczność na to, że rzeczy się dzieją.

I have buoyancy, flexibility to the fact that things happen.

I na niektóre nie mam wpływu.

And I have no influence over some of them.

Ale koleżanki moje drogie, bo jeszcze pominęłyśmy jedną ważną rzecz w tej dyskusji,

But my dear friends, we still overlooked one important thing in this discussion,

tam dobrostan, szczęście, sens życia.

there is well-being, happiness, the meaning of life.

I ja myślę, że tam jeszcze się tak snuje tożsamość.

I also think that the identity is still lingering there.

I mam taką myśl, ona tak nagle na mnie spłynęła, że...

And I have this thought, it suddenly came over me that...

To się objawienie nazywa.

This is called the revelation.

Mniej więcej.

More or less.

Już o tej godzinie to już tak jest objawienie.

At this hour, it is already a revelation.

Że jakby ktoś mnie zapytał, ty Gutrola, jaki jest twój sens życia,

If someone were to ask me, you Gutrola, what is your purpose in life,

to ja nie wiem, co bym odpowiedziała.

I don't know what I would reply.

W sensie nie mam na to gotowej odpowiedzi.

I mean I don't have a ready answer for that.

I to we mnie uruchomiło kolejną myśl, że...

And that sparked another thought in me that...

My to życie konstruujemy, a nie ustalamy i jazda.

We construct our lives, not just set them and go.

Hula i dusza, piekła nie ma, żyjemy.

Hula and soul, hell does not exist, we live.

Że to jest bardzo kuszące.

That it is very tempting.

Mieć takie elementy tożsamości, co do których na przykład jeszcze się nie wie, albo nie jest pewnym.

To have such elements of identity that one is not yet certain about, for example.

Albo, że mogę się nad tym zastanowić później.

Or that I can think about it later.

I podobnie z sensem życia.

And similarly with the meaning of life.

Że na ten moment kręci mnie to.

That at the moment it turns me on.

Może mnie kręci coś jeszcze.

Maybe I'm into something else.

Może gdzieś jeszcze będę upatrywać sens w tych moich działaniach.

Maybe somewhere else I will find meaning in my actions.

Ale to jest jeszcze takie...

But it's still so...

Nienazwane.

Unnamed.

A ja mam sens życia.

And I have a sense of purpose in life.

Chcesz mnie spytać, co to jest?

Do you want to ask me what it is?

Marta, jaki jest twój sens życia?

Marta, what is your purpose in life?

Ja się boję, ja się boję.

I am scared, I am scared.

Miłość.

Love.

No tego, tak jak ty się nie spodziewałaś, że ja powiem, że wszyscy umrzemy.

Well, just like you didn't expect me to say that we will all die.

To, że nie dziecka, mówimy, że tu się zapisuje historia.

That it's not about the child, we say that history is being written here.

Naprawdę? Serio?

Really? Seriously?

Tu się zapisuje historia.

History is being recorded here.

Mówię serio.

I'm serious.

Nierozumiana tylko jako związek partnerski.

Not understood only as a partnership.

Między osobami, które się kochają romantycznie i seksualnie.

Between people who love each other romantically and sexually.

Ale jako pewnego typu przepływ energii.

But as a certain type of energy flow.

Relacyjności.

Relationality.

Relacyjności budowania więzi.

Relationality of building bonds.

To, że nam się dobrze gada czwartą godzinę na tej kanapie i to wytrzymujemy.

The fact that we have been talking comfortably for four hours on this couch and we can endure it.

Że ja to wytrzymuję i że nie trzasnęłam drzwiami.

That I can handle it and that I haven't slammed the door.

Tu jest dobrze płacone, bardzo dziękujemy.

The pay is good here, thank you very much.

Ale to nie chodzi o to.

But that's not the point.

Ta robota ma sens, bo każda z nas wkłada w to kawałek aktywny, kochający nie w znaczeniu

This job makes sense because each of us puts an active, loving piece into it, not in the sense of.

Boże, pieski, kotki i kwiatulki.

God, puppies, kittens, and little flowers.

Tylko taki budujący połączenia.

Only such connections are being built.

Kawałek siebie.

A piece of yourself.

My mamy relację, tą relację czuć.

We have a relationship, you can feel that relationship.

I to niesie.

And it carries.

I naprawdę, ja jestem 100% serio jak słychać.

And really, I am 100% serious as you can hear.

Ja będę zbierać szczękę.

I will be picking up the jaw.

Naprawdę, wspaniale, że to mówisz.

Really, it's wonderful that you say that.

W świecie, w którym bardzo wiele rzeczy się rozsypuje i bardzo wiele rzeczy udaje inne rzeczy.

In a world where many things fall apart and many things pretend to be other things.

Typu tam odchudzanie udaje piękno.

Type there, losing weight pretends to be beauty.

Nie, nie?

No, not?

W którym nam się bardzo wiele porządków po prostu rozsypało i więcej nie wróci.

In which a lot of orders simply fell apart and will not return.

Ten rodzaj przepływu i to wcale nie jest dobra energia.

This kind of flow is not good energy at all.

Ona jest bardzo taka czasami narowista i nawet groźna.

She can be very headstrong and even intimidating sometimes.

W biochemii mózgu dzieje się, wiesz co tam, tak się dzieje.

In the biochemistry of the brain, things are happening, you know what I mean, that's what's going on.

Ale też w tym sensie, że to jest np. zdolność znoszenia pewnego poziomu frustracji i ambiwalencji przy wychowaniu dzieci.

But also in the sense that it is, for example, the ability to endure a certain level of frustration and ambivalence when raising children.

To jest zdolność znoszenia frustracji i ambiwalencji.

This is the ability to tolerate frustration and ambivalence.

Braku gratyfikacji przy, nie wiem, doskonaleniu zawodowym, bo ci na czymś zależy, nie?

Lack of gratification when, I don't know, improving professionally, because you care about something, right?

Ja zaczęłam jakąś naukę, która mnie będzie kosztowała kolejne 8 lat życia.

I started some studies that will cost me another 8 years of my life.

Wiecie, meta za 10 lat, nie?

You know, the finish line in 10 years, right?

Że to nie jest tylko to, że my się dobrze bzykniemy, czy będziemy mieli osobę partnerską.

It's not just about us having great sex or having a partner.

Tylko to jest jakaś zdolność budowania wspólnotowości, więzi i właśnie wnoszenia sensów w miejsce, w którym tych sensów jest naprawdę mało.

Only this is some ability to build community, bonds, and precisely to bring meanings to a place where there is really a shortage of meanings.

A to wiesz, co mnie jeszcze do tego najbardziej jara?

And do you know what excites me the most about it?

W kontekście sensu znoszenia.

In the context of the meaning of abrogation.

W kontekście sensu życia.

In the context of the meaning of life.

Irwin Mijalon pisał o kręgach na wodzie.

Irwin Mijalon wrote about ripples on the water.

Że to, co ty zbudujesz, potem odbija się kręgiem na wodzie na tych, którzy gdzieś ci towarzyszą i cię otaczają.

That what you build will then ripple out on the water to those who accompany and surround you.

I że to się robi sztafeta.

And that it becomes a relay race.

I to w sensie mojego życia na pewno jest zdolne.

And in the sense of my life, it is definitely capable.

Dobrze, aż kwiatki po prostu zbieram, ale zobaczcie, że to też jest o współistnieniu.

Alright, I'm just collecting flowers, but you can see that this is also about coexistence.

O oddziaływaniu jednego bytu na drugi.

On the interaction of one entity with another.

O tym, jak w kontekście piramidy tego szukania sensu.

About how, in the context of a pyramid, this search for meaning unfolds.

O tym pisał Frank.

Frank wrote about this.

Bo to jest kanwa tej logoterapii i terapii opartej o sensie.

Because this is the framework of this logotherapy and meaning-based therapy.

Ale to jest u nas nowa samorzeczywistnia.

But this is a new self-reality for us.

Bo wiesz co, ja jestem, bo czytałam ostatnio naprawdę fantastyczną książkę, która też pokazuje, jak człowiek jest istotą społeczną.

Because you know what, I am, because I recently read a truly fantastic book that also shows how humans are social beings.

I jak my mamy w mózgu i w głowie rejony, które realnie są związane z tym, że...

And just as we have areas in our brain and mind that are actually related to the fact that...

Lubię to określenie, to born to be mild.

I like that term, "born to be mild."

Czyli to, że łagodność, że współistnienie, że to życzliwość do ludzi, tworzenie relacji, działania altruistyczne, działania społeczne.

So, it is about gentleness, coexistence, kindness towards people, building relationships, altruistic actions, social actions.

Tak jak powiedziałaś, to wszystko jest dla mnie wokół miłości.

Just as you said, everything for me revolves around love.

Ludzie, którzy...

People who...

Wiem, że nie do końca gdzieś tam godnie z nauką wiemy już te siedem wysp długowieczności.

I know that we don't completely know those seven longevity islands in line with science.

Ale weźmy sobie ludzi, którzy żyją w populacjach, w ekosystemach, gdzie czują się szczęśliwi.

But let's take people who live in populations, in ecosystems, where they feel happy.

Najwięcej jest tam relacyjności.

There is the most relationality there.

Najwięcej jest tam oddania, współistnienia.

There is the most devotion and coexistence there.

Właśnie tego, co powiedziałaś, kręgi na wodzie.

Just like what you said, ripples on the water.

Twoje działanie odbija się na innym.

Your actions affect others.

Ty jesteś dobrym człowiekiem, oddziaływuję to na innych.

You are a good person, it affects others.

Jakby budujemy te sieci w ten sposób.

It's like we build these networks this way.

I dla mnie to na przykład jest bardzo mocno o dobrostanie.

And for me, this is very much about well-being.

O tym, jak się możemy czuć jako ludzie usieciowani ze sobą.

About how we can feel as interconnected humans.

Bo nie żyjemy w odłączeniu od siebie, absolutnie.

Because we do not live in isolation from each other, absolutely.

No i zobacz na te wszystkie wymiary dobrostanu.

Well, just look at all these dimensions of well-being.

Musi być kawałek miłości, żeby dbać o zdrowie psychiczne, fizyczne, relacje z innymi, kontakt z naturą, codzienny komfort.

There must be a piece of love to take care of mental health, physical health, relationships with others, contact with nature, and daily comfort.

Nie wiem, jak to się stało, ale dopłynęłyśmy bardzo mocno, dopływamy z tym, że to wszystko się łączy.

I don't know how it happened, but we have come together very strongly, we are arriving with the fact that it all connects.

I to jest do dobrego portu.

And this is for a good port.

Ja myślę, że to jest etycznie...

I think that this is ethically...

Teraz bym tak zadzwoniła w taki dzwon, wiecie, spiżowy.

Now I would ring such a bell, you know, a bronze one.

Że zaczynamy łapać taką flankę dobrostanu, która się ociera o etykę.

That we are starting to catch a kind of welfare flank that brushes against ethics.

Że to nie jest tylko o tym, o Jezu, zróbcie mi dobrze osoby wokół mnie, daj mi dobrze świecie, ja jestem fajna.

It's not just about, oh Jesus, make the people around me treat me well, give me a good world, I'm cool.

Dobrze zjem, poćwiczę.

I will eat well and exercise.

Dobrze zjem, bzyknę się, zrobię zakupy, będę sławna, bogata, fajna fura, te rzeczy.

I'll eat well, get laid, do some shopping, I'll be famous, rich, have a cool car, those things.

To jest jakiś aspekt etycznego istnienia w świecie.

There is some aspect of ethical existence in the world.

W tym kontakcie z naturą odbija się na przykład nasz stosunek do tej natury.

In this contact with nature, for example, our attitude towards that nature is reflected.

W kontakcie do naszego ciała odbija się na przykład nasza autodestrukcja albo zdolność kochania tego ciała, czyli siebie.

In the relationship with our body, for example, our self-destruction or the ability to love that body, that is ourselves, is reflected.

Jakby nie chcę teraz podublować tego, co powiedziałaś.

I don't want to duplicate what you said right now.

Ale że jest jakiś taki... w tym dobrostanie, jak go nie ożywimy...

But there is something like... in this well-being, if we don't revitalize it...

I'm not preaching, ale jak nie ożywimy tych formułek jakąś taką realną energią psychiczną,

I'm not preaching, but if we don't infuse these formulas with some kind of real mental energy,

tym fragmentem, który sobie nazwałyśmy miłością, który kultura nam zawłaszczyła,

the fragment that we named love, which culture has claimed for itself,

że to jest tylko to poszukiwanie związku romantycznego i tam ewentualnie dzieci, że to tylko to.

that it is only about seeking a romantic relationship and possibly having children, that it is just that.

A to jest w tak wielu aspektach naszego życia.

And this is in so many aspects of our lives.

Od flow i twórczości, po to właśnie jak się łączymy z innymi, działamy dla innych, traktujemy naturę i siebie.

From flow and creativity to how we connect with others, act for others, and treat nature and ourselves.

Że jak tych obszarów nie ożywimy tym spiritus movens, to one zostają takim...

That if we don't invigorate these areas with that driving force, they will remain such...

Taką...

Such a...

Takim receptą z tego świata, od którego my naszych słuchaczy i słuchaczki próbujemy za wszelką cenę zabrać.

Such a prescription from this world, from which we try to take our listeners at all costs.

Teraz sobie jeszcze pomyślałam, że zobaczcie, od well-being score, od narzędzia, dopłynęłyśmy do miłości.

Now I just thought that look, from the well-being score, from the tool, we've arrived at love.

I do takiej dla mnie bardzo mentalno-duchowej kwestii.

To such a very mental-spiritual issue for me.

Wygrał życie ten, kto kazał nam o tym opowiadać.

The one who told us to talk about it has won life.

Ale, że faktycznie dopiero przetwarzanie, próba...

But that it is actually just processing, an attempt...

Ci z państwa, którzy się zastanawiają, my to nie było...

Those of you who are wondering, it was not...

Nic nie było ustalone.

Nothing was established.

My nie miałyśmy wcześniej żadnych scenariuszy.

We didn't have any scripts before.

Po prostu spotykamy się i gadamy, ale spotykamy się i gadamy tak samo poza kamerami.

We just meet and talk, but we meet and talk the same way off camera.

Dopłynęłyśmy do bardzo zbornego i spójnego portu, co do którego wszystkie się zgadzamy.

We have arrived at a very tidy and coherent port, which we all agree on.

I ja mam wrażenie, że każda z nas wychodzi w ogóle z czymś.

I also have the impression that each of us is going out with something.

Tak.

Yes.

Tego dzisiejszego dnia.

On this day.

I zobacz, jak pytasz o sens, co jest bardzo ważnym pytaniem przy dobrostanie moim zdaniem, bo to jest metapoziom.

And see how you ask about the meaning, which is a very important question regarding well-being in my opinion, because it is a metalevel.

Tak.

Yes.

To robota, w której spotykasz ludzi, z którymi możesz robić sensy.

It's a job where you meet people with whom you can create meaningful things.

I te więzi trwają.

And these bonds endure.

I wychodzimy stąd.

And we are leaving here.

I rozmawiamy o rzeczach.

And we talk about things.

Ale tu też rozmawiamy.

But we are talking here too.

I to jest realne.

And it is real.

I ci ludzie, którzy będą nas słuchać, będą wiedzieli, że to jest realne.

And those people who will listen to us will know that this is real.

Znaczy, ja w ogóle...

I mean, I overall...

Robię, robię, siadło.

I'm doing it, I'm doing it, it dropped.

Myślę sobie, że jak o tym mówimy w tych aspektach...

I'm thinking that when we talk about it in these aspects...

Wszystkie te rzeczy były ważne.

All these things were important.

I to jakby ja, to biologiczne, ten Gar, z tym całym dobrostanem biologicznym.

And it’s like me, this biological one, that Gar, with all this biological well-being.

I rozmawiał...

And talked...

Mówimy o kulturze.

We are talking about culture.

To wszystko dla mnie jawi się jako zarys człowieka.

Everything appears to me as a silhouette of a person.

Taka, wiecie, postać z gry, która wypełniona jest ostatecznie.

A character from a game that is ultimately filled.

To wnętrze, te trzewia są tym, o czym mówimy teraz.

It's the interior, these guts are what we are talking about now.

Relacyjność.

Relationality.

Oddanie do drugiego człowieka.

Dedication to another person.

Miłość.

Love.

Absolutnie wspaniale, że o tym powiedziałeś, że nie tylko miłość partnerska.

Absolutely wonderful that you mentioned this, that it's not just about romantic love.

W ogóle kręgi.

In general, circles.

Poczucie bycia w trybie.

The feeling of being in the zone.

Poczucie bycia w jakimś plemieniu.

The feeling of being in some tribe.

Akceptacja.

Acceptance.

To, że, nie wiem, dziewczyny są z dziewczynami.

That I don't know, girls are with girls.

Faceci z facetami.

Men with men.

Zobaczcie, jak coraz więcej też mówi się o tym, że powinniśmy spędzać czas ze swoimi.

Look how more and more is being said about the fact that we should spend time with our loved ones.

Mam na myśli na przykład nie tylko siedzieć z facetem, czy z żoną, czy z kobietą w domu i robić rzeczy.

I mean, for example, not just sitting at home with a guy, or with a wife, or with a woman and doing things.

Że powinniśmy po prostu być z ludźmi.

That we should just be with people.

Ale też trochę być dla innych.

But also to be a bit for others.

Bo wiecie, mamy skrajnie indywidualistyczną kulturę, która w pracy, w sąsiedztwie, w szkole, na akademii

Because you see, we have an extremely individualistic culture that in work, in the neighborhood, in school, at the academy.

popycha raczej nas w stronę indywidualnego sukcesu.

It rather pushes us towards individual success.

Grania na swoją bramkę, robienia rzeczy, bo mi jest dobrze.

Playing to my own goal, doing things because it feels good to me.

A mam nadzieję, że Państwo, którzy są tutaj,

And I hope that you, who are here,

którzy słuchają, widzą, że współpraca buduje.

Those who listen see that collaboration builds.

Tu nie było rywalizacji.

There was no competition here.

Że jakby wymiana buduje.

That like exchange builds.

I że jest trochę coś takiego, że potrzebujemy tę wspólnotowość odzyskać w jakiś taki mądry sposób.

And that there is something about needing to regain this sense of community in a thoughtful way.

Nie będziemy siedziały i darły pierza już, bo mamy aplikację do darcia pierza.

We will no longer sit and pluck feathers, because we have an app for plucking feathers.

Ale możemy jakoś budować te połączenia na innej zasadzie.

But we can build these connections in a different way.

I powodować, że jakby...

And cause it to be like...

Wnosić sens.

To bring meaning.

Ja nie wierzę w ogóle w coś takiego, że można mieć stałe...

I don't believe at all in something like the possibility of having a permanent...

Tak jak powiedziałam, że ta miłość z dużej litery pisana.

Just as I said, this love is written with a capital letter.

Że to jest jakiś...

That this is some...

Że ta moja definicja tej miłości będzie stała.

That my definition of this love will stand.

Że to codziennie będzie przez 10 lat to samo.

That it will be the same every day for 10 years.

Konstruuję i dekonstruuję.

I construct and deconstruct.

I też to tworzysz.

And you create it too.

I razem ze mną.

And together with me.

Tak jakby tworzysz sens.

It's like you're creating meaning.

Tworzysz poczucie sensu.

You create a sense of meaning.

Dokładnie.

Exactly.

I trochę też moja tożsamość się wtedy zmienia.

And a little bit of my identity changes then too.

W związku z tym moje definicje tego, co jest dla mnie ważne, się będą zmieniały.

As a result, my definitions of what is important to me will change.

Ale to jest moje.

But this is mine.

Natomiast to nie jest egotyczne i egocentryczne i egoistyczne.

However, this is not egotistic, egocentric, or selfish.

Tylko to ma jakąś furtkę.

Only this has some kind of loophole.

To nie jest ciągłe granie na siebie.

It's not a constant playing for oneself.

To ma furtkę na innego.

It has a gate for someone else.

Nie?

No?

I wtedy te bardzo dużo rzeczy, które robię, mogę robić tak samo.

And then all those many things that I do, I can do them the same way.

Ale będę robić trochę z innego miejsca.

But I will be doing it from a slightly different place.

Mi się też to w ogóle kojarzy jakoś tak, wiecie, tak po prostu obrazowo.

I also associate it with something like that, you know, just visually.

Z taką wymianą energii.

With such an exchange of energy.

Że dajesz coś od siebie i tak jakby to jest ten przepływ.

That you give something of yourself and it's like this flow.

We wszystkim.

In everyone.

Ostatnio jawi mi się to jakby w ogóle.

Lately, it seems to me as if at all.

Woda, która stoi jest martwa.

Water that stands still is dead.

W sensie lubię...

I mean I like...

Nie staw, lubię jeziora.

Don't like ponds, I prefer lakes.

Ale chodzi o przepływ.

But it’s about the flow.

I tak samo przepływ między ludźmi.

And the flow between people is the same.

Przepływy flowu jak masz.

Flow streams as you have.

Robisz w procesie, chcemy być w tym przepływie.

You are in the process, we want to be in this flow.

Jeżeli działamy, mamy interakcje.

If we act, we have interactions.

Jesteśmy w tych sieciach społecznych.

We are on these social networks.

Nawet sam networking w biznesie czy w nauce.

Even networking in business or in science.

Jeździsz na konferencje po co?

Why do you go to conferences?

Żeby spotykać ludzi.

To meet people.

Żeby się dzielić doświadczeniem.

To share experiences.

Żeby nawiązywać jakieś relacje.

To establish some relationships.

To wszystko w moim odczuciu buduje też to, o czym było przecież w parametrach mierzenia poziomu dobrostanu.

In my opinion, all of this also builds on what was mentioned in the parameters for measuring the level of well-being.

Czyli czy ludzie czują się osamotnieni.

So do people feel lonely?

Bardzo mocno było to widać u tych indywidualistów.

It was very evident among those individualists.

Że poczucie osamotnienia było praktycznie równocenne z tym brakiem kontaktu z naturą.

That the feeling of loneliness was practically concurrent with the lack of contact with nature.

Są ultra ważne dla ludzi w Polsce.

They are ultra important for people in Poland.

Że borykamy się z tym.

That we are struggling with it.

Czyli to, że mówimy o tym w sumie tak myślę, tak flankując to, co tutaj chciałyśmy przedstawić.

So, that we are talking about this, I think, kind of framing what we wanted to present here.

To budowanie relacji i to, że człowiek ma szansę nie czuć się osamotniony jest jakby jednym z kluczowych elementów tego, żeby czuć się dobrze.

Building relationships and the fact that a person has the chance to not feel lonely is one of the key elements of feeling good.

Na poziomie psychicznym, fizycznym, jakimkolwiek.

On a psychological, physical, or any level.

Wracamy do korzeni.

We are going back to our roots.

Czy my mamy coś jeszcze do powiedzenia?

Do we have anything else to say?

Nie.

No.

No wydaje mi się, że nie.

Well, it doesn't seem to me that it does.

Wydaje mi się, że samoistnie chyba naprawdę dopłynęłyśmy do tego, że bez tego ani rusz.

I think we have somehow come to the conclusion that we can't do without it.

Że możesz mieć trenera, pudełka, suplementy, robić nawet te badania.

That you can have a coach, boxes, supplements, and even do those tests.

Tarczyca, badamy.

Thyroid, we are examining.

Ale bez tego, no co?

But without that, what then?

Wszyscy umrzemy, ale zanim to jeszcze mogą się dziać rzeczy.

We will all die, but before that, things can still happen.

No.

No.

To by było dobre.

That would be good.

Wszyscy umrzemy, ale nim umrzemy możemy przy pomocy miłości i zdrowego rozsądku oczywiście, drodzy Państwo.

We will all die, but before we die, we can, with the help of love and common sense, of course, dear ladies and gentlemen.

To nie chodzi o to, że teraz jestem...

It's not that I am now...

To nie ma eksplozji po prostu różowej farby.

It's not an explosion, it's just pink paint.

Aż tak Niedźwieckiej nie odbiło jeszcze dzisiaj.

Niedźwiecka hasn't lost her mind that much today yet.

Nie.

No.

Aczkolwiek jestem w szczerym szoku.

Although I am in complete shock.

Ja też.

Me too.

No tak wyszło.

Well, that's how it turned out.

Tak wyszło w praniu.

That's how it turned out in practice.

Widocznie to mamy w sobie i właśnie się to pokazało.

Evidently, we have this in ourselves, and it has just shown up.

Wyrzucam Ci kulkę, pożegnaj Państwa.

I throw you the ball, say goodbye to the ladies and gentlemen.

Żegnam Was bardzo serdecznie.

I bid you farewell very warmly.

Joanna Gutral, Asia Wojsiad, Marta Niedźwiecka.

Joanna Gutral, Asia Wojsiad, Marta Niedźwiecka.