#15 - Uważność - czym jest w obecnych czasach? gość: Kasia Kowalska-Bębas

Podcast Ojca.

Father's Podcast.

O dzieciach, o rodzicach i nie tylko.

About children, about parents, and not only.

Zaprasza Kamil Nowak.

Kamil Nowak invites.

Cześć.

Hi.

Dzisiaj będziemy nagrywać podcast o uważności,

Today we will be recording a podcast about mindfulness,

dotyczącej zarówno dzieci, jak i rodziców,

concerning both children and parents,

a rozmawiać będę z Kasią Kowalską-Bębas,

and I will be talking to Kasia Kowalska-Bębas,

którą możecie znać jako współautorkę

which you may know as a co-author

Planety Mądrości i Planety Uważności.

Planets of Wisdom and Planets of Mindfulness.

Ale to nie jest jedyne, czym się zajmujesz, prawda?

But that's not the only thing you do, right?

Tak, to prawda. Poza tym, że pracuję w Fundacji Uważność,

Yes, that's true. Besides the fact that I work at the Mindfulness Foundation,

pracuję też w Fundacji Wychowanie w Szacunku

I also work at the Foundation for Education in Respect.

i też książka o wychowaniu w szacunku była wydana u Ciebie.

And also a book about upbringing with respect was published by you.

Ale obecnie też pracujemy nad kolejną,

But we are also currently working on another one,

nie wiem, czy już w sumie możemy o tym mówić,

I don't know if we can really talk about it yet,

bo taka niewielka zapowiedź chyba już się może pojawić, tak mi się wydaje.

Because such a small announcement might already appear, it seems to me.

No, ja jestem bardzo podekscytowana, tak.

No, I am very excited, yes.

Pracujemy też nad nową książką, tym razem o nastolatkach.

We are also working on a new book, this time about teenagers.

Tak, ja mam takie wrażenie, że niestety,

Yes, I have the impression that unfortunately,

ale nastolatkowie są w świecie obecnym

but teenagers are present in the current world

najmniej zaopiekowaną grupą,

the least cared for group,

bo dorośli opiekują się sami sobą,

because adults take care of themselves,

dziećmi się opiekują ich rodzice,

children are taken care of by their parents,

a jak wchodzi taki wiek nastoletni,

And when the teenage years come,

to już mamy takie, że to już jest w zasadzie taki pełnoprawny człowiek,

we already have it such that it is essentially a full-fledged person now,

więc zostawmy mu wolną rękę i on sobie jakoś tam poradzi.

So let's give him free rein and he will manage somehow.

I niestety trochę brakuje, wydaje mi się, tutaj i materiałów,

And unfortunately, I think there is a bit lacking here in terms of materials.

i takiego naszego zaangażowania, i rozmów o tym.

And such our involvement and conversations about it.

Więc też się cieszę, że coś takiego powstaje.

I'm also glad that something like this is being created.

No tak, książce będzie można przeczytać, wywiady z różnymi specjalistami,

Well, the book will include interviews with various specialists.

którzy opowiadają o tym, co się dzieje.

who talk about what is happening.

Obserwują na co dzień i pracują na co dzień z nastolatkami

They observe and work with teenagers on a daily basis.

i trochę wiedzą, jakie są takie bolączki codzienne.

And they know a bit about what these everyday troubles are.

No i też liczymy na to, że dzięki temu będą mogli pomóc rodzicom, pedagogom w tym,

And we also hope that this will enable them to help parents and educators with this.

żeby oni też umieli im bardziej pomóc.

so that they can help them more.

A tak, ta cała uważność.

Ah yes, all that mindfulness.

Jak ja pierwszy raz usłyszałem, to mam takie wrażenie,

When I heard it for the first time, I had the impression that

że to jest słowo, które mi się z czymś kojarzy,

that it is a word that reminds me of something,

ale jakby ktoś mnie zapytał o definicję, to miałbym ciężko.

But if someone were to ask me for a definition, I would have a hard time.

Możesz coś więcej powiedzieć?

Can you say something more?

Z czym to jest związane?

What is it related to?

Czym jest uważność?

What is mindfulness?

Uważność to jest taka umiejętność bycia tu i teraz,

Mindfulness is the skill of being here and now.

czyli doświadczania całości, która się dzieje we mnie,

that is experiencing the entirety that is happening within me,

obok mnie, przy mnie.

next to me, by my side.

Nie myślimy o tym, co było, nie myślimy o tym, co będzie,

We do not think about what was, we do not think about what will be,

tylko właśnie doświadczamy tej chwili obecnej.

we are only experiencing this present moment.

Co trudne, to doświadczamy tego w taki sposób,

What is difficult, we experience it in such a way,

żeby tego nie klasyfikować na przykład jako przyjemne czy nieprzyjemne.

to avoid categorizing it, for example, as pleasant or unpleasant.

I nie ocenić.

And not to judge.

Tylko po prostu jakby trwać w tej chwili obecnej

Just simply being in the present moment.

z tym doświadczeniem, które się dzieje ze mną.

with this experience that is happening to me.

I trochę to jest trudne pod tym względem.

And it's a bit difficult in that regard.

Mi się wydaje, że nikt nas tego nie uczył.

I think nobody taught us that.

I my może jako dzieci mieliśmy dużo takiej ciekawości w sobie.

And maybe we, as children, had a lot of that curiosity within us.

I jak pewnie wy obserwujecie może swoje dzieci,

And as you probably observe, maybe your children,

to one też jeszcze mają dużo i potrafią tak wejść w jakąś czynność

They still have a lot of it and are able to get deeply involved in some activity.

bez zastanowienia i tak całkowicie się jej poddać.

without hesitation and completely submit to her.

A potem nasz mózg trochę robi nam różne psikusy,

And then our brain plays tricks on us a little bit.

które sprawiają, że rzadko kiedy jesteśmy rzeczywiście tak w stu procentach obecni w chwili.

which make it rare for us to be truly present in the moment.

No właśnie ja mam takie wrażenie, że uczę się tego od dzieci na nowo.

I actually have the impression that I am learning this anew from children.

Mam wrażenie, że one to mają takie przyrodzone.

I have the impression that they have it innately.

I dopiero później świat dorosłych ich jakby wybija im to z głowy,

And only later does the world of adults seem to knock that out of their heads.

bo uważamy, że to nie jest potrzebne w życiu i uważamy, że właśnie trzeba się tego wyzbyć,

because we believe that it is not necessary in life and we think it is something that should be gotten rid of.

bo to jest taka typowo dziecięca,

because it is such a typically childish thing,

a to jest dziecięca cecha, a ty mówisz, że chyba nie.

But this is a childish trait, and you're saying that you probably don't think so.

No nie, ja bym chciała mieć dużo takiej uważności dziecięcej,

Well, I would like to have a lot of that childlike awareness.

a niestety też pracując w naszej fundacji widzimy,

Unfortunately, while working in our foundation, we also see that,

że dzieci tą uważność też bardzo szybko już zatracają teraz.

that children also quickly lose this attentiveness now.

Że jest dużo już stresu nawet w takim wieku u dzieci przedszkolnych.

That there is already a lot of stress even at such a young age in preschool children.

Dużo bieganiny, dużo zadań, dużo tego co się powinno i dzieci to tracą.

A lot of running around, a lot of tasks, a lot of what should be done, and the children lose out on that.

No i teraz często się w takich sytuacjach pojawia takie pytanie,

Well, now often in such situations a question arises,

no ale jak ja nie ustrukturyzuję tego świata temu dziecku,

well, if I don't structure this world for that child,

ja go tak nie nakieruję na te właściwe tory,

I can't steer him onto the right tracks like that.

no to przecież ono będzie robiło to co chce,

Well, it will do what it wants.

a to nie zawsze jest potrzebne, przydatne jak ono sobie poradzi w życiu.

But it's not always necessary, useful how it manages in life.

No jak ono sobie poradzi w życiu, no to zależy chyba czego byśmy oczekiwali, nie?

Well, how it will manage in life depends on what we would expect, right?

Kim to dziecko ma stać się w dorosłym życiu, bo ja to bym sobie…

What is this child meant to become in adult life, because I would...

No i lepiej sobą, żeby zostało.

Well, it's better if it stays with you.

Tak.

Yes.

No i tak sobie myślę, że chyba najlepiej, żebym nie wiem,

Well, I'm thinking that probably the best thing is for me not to know,

miało zbudowane zdrowe poczucie własnej wartości,

it was supposed to build a healthy sense of self-worth,

dużą odporność psychiczną na to co się dzieje, nie?

a strong mental resilience to what is happening, right?

I to jest właśnie coś co uważność daje, nie?

And that is exactly what mindfulness gives, right?

Że jak ja wiem co się ze mną dzieje, jestem w kontakcie z tym co się ze mną dzieje,

That as I know what is happening to me, I am in touch with what is happening to me.

wiem jakie emocje są we mnie, jak ja się czuję w swoim ciele,

I know what emotions are within me, how I feel in my body.

no to ja potrafię na to zareagować i sobie szybko z daną sytuacją poradzić, tak?

Well, I can react to that and quickly deal with the given situation, right?

To jest też taki kawałek związany z samoregulacją, nie?

This is also a piece related to self-regulation, isn't it?

Z takim po prostu zdrowiem.

With such health, simply.

Czyli to jest taka trochę przeciwna droga do tego takiego popularnego wyścigu szczurów,

So this is somewhat the opposite path to that popular rat race,

czyli szlaczki u trzylatków i literki u czterolatków,

so patterns for three-year-olds and letters for four-year-olds,

czytanie u pięciolatków i liczenie już w przedszkolu najlepiej mnożenie i dzielenie.

Reading in five-year-olds and counting already in preschool, especially multiplication and division.

No tylko właśnie co wtedy z taką nauką szkolną, co wtedy z tą całą presją,

Well, what about school education then, what about all that pressure?

jak się w tym rodzic może odnaleźć skoro jednak świat wydaje się, że tego wymaga wszystkiego od niego?

How can a parent find themselves in this when it seems that the world demands everything from them?

No właśnie ciekawe, nie?

Exactly, interesting, isn't it?

Czy ten świat rzeczywiście tego wymaga?

Does this world really require it?

Czy to trochę myśmy się zgodzili na to, żeby ten świat tak wyglądał?

Did we somewhat agree to let the world look like this?

Dobre pytanie.

Good question.

Ja bym chyba nie chciała, żeby ten świat tak wyglądał

I probably wouldn't want the world to look like this.

i stąd jakby nasz cały projekt Uważność w edukacji,

and hence our entire project Mindfulness in Education,

bo właśnie chcemy pokazać dzieciom, że można hamować, nie?

Because we want to show the children that it's possible to brake, right?

Że nauka hamowania w ogóle jest bardzo ważna.

That learning to brake is very important.

I w naszym programie też uczymy i nauczycieli, i rodziców,

And in our program, we also educate both teachers and parents.

jak właśnie uczyć dzieci hamowania, nie tego, żeby właśnie iść cały czas do przodu itd.

How to teach children to brake, not just to keep moving forward, etc.

Bo jak się poobserwuje dzieci nawet w przedszkolu,

Because if you observe children even in preschool,

to one są już mega przebodźcowane, nie?

They're already mega overstimulated, aren't they?

I co chwilę się coś dzieje, nie?

And something is happening all the time, right?

A gdzie jest ten czas na to, żeby się zatrzymać?

And where is the time to stop for that?

A nie jesteśmy w stanie wiedzieć, co się ze mną dzieje, jak ja się mam, jak ja się nie zatrzymam.

And we are not able to know what is happening to me, how I am, how I do not stop.

Więc ja bym życzyła rodzicom, żeby właśnie pozwalali się zatrzymać, nie?

So I would wish for parents to allow themselves to be stopped, right?

Tylko że właśnie też rozmawialiśmy o tym wcześniej,

It's just that we were talking about this earlier too,

że no to chyba najpierw rodzic musi się trochę zatrzymać, nie?

Well, I think the parent must first take a little pause, right?

Tylko właśnie jak to zrobić, od czego zacząć w ogóle?

But how to do it, where to start at all?

Mnie to zawsze ciekawiło, bo z jednej strony ja gdzieś tam,

I have always found it interesting because on one hand, I am somewhere there,

jakieś próby właśnie takiego zatrzymania się,

some attempts to pause like that,

można to nazywać medytacją, można to nazywać w różny sposób,

it can be called meditation, it can be called in various ways,

zacząłem po prostu tak na zasadzie, że sobie usiadłem i próbowałem oczyścić głowę,

I just started by sitting down and trying to clear my head.

ale też z drugiej strony znam ludzi, którzy stwierdzili, że dobra, to medytacja,

but on the other hand, I know people who said, "okay, meditation is good,"

czy tam właśnie ćwiczenie uważności, to najlepiej przejść jakiś kurs,

If mindfulness practice is what you're looking for, it's best to take a course.

najlepiej jakby od razu popytać wiele osób dookoła

It would be best to ask many people around right away.

i do tego się trzeba mocno przygotować,

and you have to prepare for it well,

więc pytanie, czy można bez przygotowania,

So the question is, can it be done without preparation?

czy właśnie trzeba się do tego jakoś przygotować,

Do you need to prepare for this in any way?

czy to jest coś, co każdy z nas może robić,

Is it something that each of us can do?

czy to jest coś, na przykład można zacząć bez przygotowania,

Is this something, for example, can you start without preparation?

a potem z czasem to rozwijać, jakby gdyby ktoś teraz stwierdził,

and then over time develop it, as if someone were to state now,

że potrzebuje się zatrzymać w swoim dorosłym życiu,

that I need to pause in my adult life,

bo nagle się zorientował, że to jego wewnętrzne dziecko gdzieś tam się zgubiło po drodze,

because he suddenly realized that his inner child had gotten lost somewhere along the way,

nie ma kontaktu ze sobą, tak, po prostu biega w tym kółku jak taki chomik,

there is no contact with each other, yes, they just run in that little circle like a hamster,

tak mam takie wrażenie, że wielu z nas ma taki moment w swoim życiu,

Yes, I have the impression that many of us have such a moment in our lives,

że nagle się odnajduje w takiej sytuacji,

that suddenly finds oneself in such a situation,

no to co zrobić, żeby po prostu nie zatrzymać się tak nagle,

Well, what should I do to simply not stop so suddenly?

że to koło nas pociągnie i nas jakoś tam staranuje,

that it will pull us in and somehow wear us down,

czy zrobi nam krzywdę.

Will it harm us?

Aha, to wydaje mi się, że można, jasne, można pójść na kurs,

Aha, it seems to me that it's possible, sure, you can go to a course.

są takie kursy MBSR robione,

there are such MBSR courses offered,

to jest ośmiotygodniowy taki kurs uważności robiony na, na czym,

This is an eight-week mindfulness course done on, on what,

na podstawie Kabata Zina, on to sobie tak wymyślił,

based on Kabat Zina, he made it up like that.

to jest taki pan, który spopularyzował w ogóle uważność, mindfulness na zachodzie

This is a man who popularized mindfulness in general in the West.

i można to robić w taki sposób,

and it can be done this way,

można sobie oczywiście poszukać, słuchajcie, masę jest w internecie jakichś medytacji,

Of course, you can look for yourself, listen, there are plenty of meditations on the internet.

jakichś ćwiczeń uważnościowych,

some mindfulness exercises,

można też skorzystać z naszych książek,

You can also use our books.

bo w książkach, które wydajemy u Ciebie z Jowitą Bowczak

because in the books that we publish with you and Jowita Bowczak

i w Planecie Mądrości i w Planecie Uważności jest taka część dla rodziców

In the Planet of Wisdom and in the Planet of Mindfulness, there is a section for parents.

i w tej części dla rodziców są ćwiczenia,

and in this part for parents, there are exercises,

które jak najbardziej można robić jako my dorośli,

which we can definitely do as adults,

możemy robić jako my z dziećmi

we can do as we with the children

i są też ćwiczenia dla dzieci,

and there are also exercises for children,

ale myślę, że przede wszystkim trzeba mieć dla siebie jakąś taką łagodność

But I think that above all, one needs to have a kind of gentleness for oneself.

i też nie liczyć na to, że skoro nigdy nie,

and also not to count on the fact that since never,

nie wiem, nie medytowałem, nie praktykowałem uważności,

I don't know, I haven't meditated, I haven't practiced mindfulness.

teraz siadam na godzinę na poduszkę medytacyjną,

Now I'm sitting on a meditation cushion for an hour.

nic mnie nie będzie rozpraszało i ja teraz będę uważny, tak?

Nothing will distract me and I will be attentive now, right?

No to chyba tak nie działa.

Well, it probably doesn't work like that.

No nie, więc na pewno trzeba sobie zacząć z małymi kawałeczkami to robić, nie?

Well, no, so you definitely have to start doing it with small pieces, right?

Czyli jakieś na początku usiąść na 3 minuty i skupić się na swoim oddechu

So, to sit down for 3 minutes at the beginning and focus on your breathing.

i w ogóle sprawdzić jak ja oddycham, czy ja w ogóle oddycham, nie?

And in general, check how I breathe, whether I even breathe, right?

Jak oddycham?

How do I breathe?

To mi się wydaje, że jest podstawa,

I think that is the basis.

ale też w naszym projekcie bardzo często mówimy o tym,

but also in our project, we often talk about it,

że nie jest możliwe być uważnym bez ruchu,

that it is not possible to be attentive without movement,

że my potrzebujemy najpierw naprawdę się trochę poruszać często i zmęczyć,

that we need to move around a bit often and tire ourselves out first,

żeby móc w ogóle na tą poduszkę medytacyjną usiąść.

to be able to sit on this meditation cushion at all.

No, to ciekawe.

Well, that's interesting.

To będzie chyba trochę tak jak z tym, żeby regulować głód warto pić dużo wody.

It will probably be a bit like with regulating hunger; it's worth drinking plenty of water.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Tak mi się bardzo skojarzyło, że właśnie jak tam gdzieś czytałem różne informacje

It reminded me a lot of when I read various information somewhere.

na temat tego poczucia sytości,

about this feeling of satiety,

no to czasami tak człowiek ma, że ma ochotę na jakąś przekąskę

Well, sometimes it happens that one craves a snack.

i wypije szklankę wody i albo to się zamieni w głód, albo zniknie całkiem.

I will drink a glass of water and either it will turn into hunger or it will completely disappear.

Więc może być tak, że tak jak ta woda wzbudza ten prawdziwy apetyt,

So it may be that just as this water awakens a true appetite,

to ten ruch będzie wspierał właśnie odnalezienie tego spokoju trochę, tak?

This movement will support finding that peace a little, right?

Bo pewnie to też ma jakieś biologiczne uzasadnienie,

Because it probably has some biological justification too,

że ten organizm jak tak szaleje i jest taki przebodźcowany,

that this organism is going crazy like this and is so overstimulated,

to jak się go przebodźcuje fizycznie, to ta psychiczna część możliwe,

So if he gets physically stabbed, then the mental part is possible.

że wtedy pracuje lepiej.

that then I work better.

Więc myślę, że to będzie jakieś połączenie, ale to jest ciekawe,

So I think it will be some kind of combination, but it's interesting,

bo o tym wcześniej nie słyszałem, żeby trzeba było gdzieś tam wyjść na spacer

because I hadn't heard before that one had to go out for a walk somewhere

czy na przykład na rower i dopiero później siadać do medytacji,

for example, ride a bike and only then sit down to meditate,

to może być rzeczywiście pomocne.

That can indeed be helpful.

No tak, bo jak mamy takie ciało, które jest takie całe rozedrgane, tak?

Well, because when we have a body that is all shaken like this, right?

Czyli powiedzmy, że już jestem stresem przebodźcowane,

So let's say that I am already overstimulated by stress.

to tak naprawdę będzie trudno nam usiąść i je uspokoić, nie?

It's actually going to be hard for us to sit down and calm them down, isn't it?

Możemy w ogóle sobie poobserwować swoje ciało, tak żeby sobie popatrzeć,

We can observe our bodies in such a way that we can take a look.

ile my objawów stresu, tego przeciążenia stresu u siebie widzimy.

How many symptoms of stress, that overload of stress, do we see in ourselves?

Jak na przykład widzicie osoby, które cały czas ruszają nogą, ręką,

For example, how do you see people who are constantly moving their leg, hand,

coś tam robią z włosami, tak?

They're doing something with the hair, right?

Naciskają, czy dzieci tak robią, to to już jest właśnie pierwsza informacja o tym,

They are pressing whether children do this, and that's already the first piece of information about it.

że tego stresu jest dużo i że ciało chce się go pozbyć, nie?

that there is a lot of this stress and that the body wants to get rid of it, right?

Więc właśnie taki spacer, bieganie, rower, no jakiś taki ruch umiarkowany,

So just a walk like that, running, cycling, well some kind of moderate activity,

bo to nie chodzi o to, nie musi być, wiecie, Iron Man od razu i w taki sposób się męczę,

because it's not about that, it doesn't have to be, you know, Iron Man right away and that's how I'm struggling,

tylko po prostu taki ruch na co dzień rzeczywiście pozwala regulować te napięcia,

just such movement on a daily basis indeed helps to regulate those tensions,

które mamy w ciele, no a poza tym inaczej stres się niestety nie wypłukuje z naszych komórek,

which we have in our bodies, and unfortunately, stress does not get washed out of our cells in any other way,

jak przez ruch.

like through movement.

Właśnie się zorientowałem, że będę miał dużo ciężej po tym, jak moja żona przesłucha ten odcinek,

I just realized that it will be much harder for me after my wife listens to this episode.

bo ja mam dużo takich właśnie tików, że to sobie wezmę długopis, sobie stukam,

because I have a lot of those tics, like I take a pen and tap it for myself,

to sobie coś innego gdzieś tam ten do ręki, jakieś takie zabawki manipulacyjne

Just something different to have in hand, some kind of manipulative toys.

i tutaj się okazuje, że po prostu mam za mało ruchu, więc będę wyganiany częściej po prostu,

And here it turns out that I simply don't get enough exercise, so I will just be chased out more often.

żeby to było.

so that it would be.

Żeby się tego wyzbyć, ale rzeczywiście coś w tym jest,

To get rid of it, but there is indeed something to it,

że nigdy tego nie skojarzyłem, ale wszystkie te takie tiki pojawiają się właśnie pod koniec

that I never connected this, but all those tics appear just at the end

na przykład dnia, który gdzieś tam przesiedziałem na przykład w pracy,

for example, the day that I spent somewhere, for instance at work,

a nie na koniec dnia, gdzie na przykład byłem na rowerze.

and not at the end of the day, where for example I was on a bike.

Mhm, no i zobacz, podobnie mają dzieci, nie?

Mhm, and you see, children have it similarly, right?

Jak dzieci wracają ze szkoły i siedzą w szkole 6-7 godzin w ławkach, potem wracają do domu

When children come back from school and sit in class for 6-7 hours at their desks, then they return home.

i mają odrabiać lekcje.

and they have to do their homework.

Albo uczyć się jakiegoś języka, no i przychodzi wieczór, no i jest kiepsko, nie?

Either learn some language, and then the evening comes, and it's not good, right?

No, w ogóle teraz jakby ta szkoła, która trwa naprawdę dwa razy, trzy razy dłużej niż nasza szkoła, tak?

No, now that school lasts really two or three times longer than our school, right?

Bo my wychodziliśmy ze szkoły o godzinie 11-12, a dzieciaki teraz wychodzą o godzinie 16,

Because we used to leave school at 11-12 o'clock, and the kids now leave at 4 o'clock.

po czym idą na zajęcia i kończą o 18-19, to w ogóle uważam, że tutaj jest tak jakby przebodźcowane takie dziecko,

Then they go to classes and finish at 6-7 PM; I actually think that here it’s like an overstimulated child.

takimi właśnie stresorami, że w porównaniu do naszych czasów,

such stressors that compared to our times,

ja mam takie wrażenie, że to była tak niewielka zmiana, bo to trwało powiedzmy ta zmiana 30 lat, tak?

I have the impression that it was such a small change, because this change took, let's say, 30 years, right?

Czy tam 20 i ona była rozłożona w czasie, że ta godzina była dokładana co jakiś czas tej nauki,

Was there 20 and it was spread out in time, so that this hour was added to the learning from time to time?

że współczesni rodzice trochę przegapili ten moment, że tych godzin nauki jest dużo więcej

that modern parents have somewhat missed the moment that there are many more hours of learning

i wymagają od swoich dzieci, żeby...

and they expect their children to...

skupiały się na nauce tak, jak my się skupialiśmy.

They focused on learning just like we did.

Idziemy o godzinie 12-13, to często mieliśmy już odrobione zadanie i szliśmy na podwórko,

We go around 12-1 o'clock, so we often had our homework done and went outside.

a w tej chwili dzieciaki mają tak, że o godzinie 18 przychodzą i dopiero mogą usiąść do zadań,

Right now, the kids have it so that at 6 PM they come and can only then sit down to do their tasks.

więc rzeczywiście może to generować jeszcze więcej problemów,

so it could indeed generate even more problems,

jeżeli jednocześnie te dzieciaki są pozbawione właśnie ruchu.

if at the same time these kids are deprived of movement.

Także umówmy się, że jest plaga zwolnień na WF-ie,

Let's agree that there is an epidemic of dismissals in PE classes.

która oczywiście nie wynika z tego, że dzieciom się nie chce,

which of course does not stem from the fact that children do not want to.

tylko z tego, jak ten WF wygląda w szkole i że to nie jest ani w większości zdrowe,

only based on how PE looks in schools and that it is not healthy for the most part,

ani jakieś rozwojowe specjalnie,

nor any specifically developmental ones,

więc teraz sobie właśnie uświadomiłem, że te dzieciaki mają jeszcze ciężej niż dorośli często,

So I just realized that these kids have it even harder than adults often do.

bo ten dorosły spędza 8 godzin w pracy, a to dziecko spędza tych godzin więcej, jest młodsze,

Because this adult spends 8 hours at work, and this child spends more hours, is younger.

więc nie jest jeszcze tak przyzwyczajone, doświadczone.

so it's not used to it yet, not experienced.

Nie ma takich możliwości radzenia sobie z tym wszystkim, nie ma narzędzi,

There are no such possibilities to cope with all of this, there are no tools.

więc to, przed czym współczesny świat stawia dzieci, jest w ogóle jakimś wyzwaniem,

So what the modern world presents to children is indeed some kind of challenge.

wydaje mi się, ponad siły przeciętnego człowieka.

I think it is beyond the strength of an average person.

No gdzieś widziałam takie porównanie takiego tygodnia człowieka pracy i tygodnia ósmoklasisty,

Well, I saw a comparison of a working person's week and an eighth grader's week somewhere.

bo właśnie w tej ósmej klasie jeszcze są dodatkowe jakieś zajęcia, jest więcej, wszystkie przedmioty.

Because in this eighth grade there are still some additional activities, there are more subjects.

I że w ogóle to jest więcej niż 40 godzin tygodniowo.

And that in general it is more than 40 hours a week.

Zdecydowanie.

Definitely.

Więc tak jak mówisz, te badania, które teraz przytaczamy przy organizowaniu tej konferencji o nastolatkach,

So, as you say, the research that we are now citing when organizing this conference on teenagers,

to są zatrważające o ilości prób samobójczych nastolatków,

these are alarming statistics regarding the number of suicide attempts among teenagers,

że 20% nastolatków w Polsce czuje się w ogóle nieszczęśliwych.

that 20% of teenagers in Poland feel unhappy at all.

O uzależnieniu od internetu, że gdzieś to musi wyjść, gdzieś to musi znaleźć swoje ujście.

About addiction to the internet, that it has to come out somewhere, it has to find its outlet somewhere.

To jest przerażające właśnie, szczególnie jak człowiek sobie pomyśli,

It is frightening indeed, especially when one thinks to oneself,

są też właśnie badania, które mówią, że zdecydowana większość wszystkich uzależnień pojawia się w wieku nastoletnim.

There are also studies that say that the vast majority of all addictions occur in adolescence.

Tak, tak.

Yes, yes.

To jest nawet ponad 90%, jest taki TED Talk z chyba 2001 roku,

It's even over 90%, there is this TED Talk from around 2001.

albo dotyczy 2001 roku właśnie tam w Portugalii i uzależnień.

Or it concerns the year 2001, just there in Portugal and addictions.

I okazuje się, że cały początek tego wszystkiego jest właśnie w wieku nastoletnim.

And it turns out that the whole beginning of it all is indeed in the teenage years.

Więc jeszcze na domiar tego tygodnia pracy, który przekracza 40 godzin,

So, in addition to this week of work that exceeds 40 hours,

dochodzą wszystkie zmiany wewnątrz, które są bardzo intensywne wtedy.

All internal changes are coming in, which are very intense at that time.

Dochodzi do tego brak zrozumienia, no bo bardzo często nastolatkowie albo są olewani przez rodziców,

This is compounded by a lack of understanding, as very often teenagers are either neglected by their parents,

albo z tymi rodzicami walczą, co oczywiście do pewnego stopnia jest biologicznie uzasadnione,

or they fight with those parents, which is of course biologically justified to some extent,

że tam pojawiają się spięcia, no bo tak jak dziecko ma te w cudzysłowie bunty 2-3 latka,

that there are tensions there, because just like a child has those so-called tantrums at the age of 2-3,

to trochę trwa to po prostu aż do wieku nastoletniego i dziecko się zmienia

It just takes a little time until the teenage years, and the child changes.

i zawsze będzie coś kwestionować i sprawdzać kolejne granice.

And it will always question something and check the next boundaries.

No tylko w wieku tym nastoletnim często niestety, ale to prowadzi do wielkich spięć,

Well, it's just that at this teenage age, it often unfortunately leads to great tensions.

zamiast patrzeć na konflikt jako sytuację prowadzącą do rozwoju,

instead of seeing the conflict as a situation leading to development,

no to ten rodzic już nie patrzy na to jako małe dziecko, które mogło popełnić błąd,

Well, that parent no longer sees it as a small child who might have made a mistake.

tylko patrzy już trochę jak bardziej na dorosłego i ten konflikt zamiast jakoś rozwiązać, to się zaognia.

It's just that he looks a bit more like an adult now, and instead of resolving the conflict somehow, it is intensifying.

Więc to dziecko jest odrzucone przez rodziców, to dziecko ma masę rzeczy,

So this child is rejected by their parents, this child has a lot of things,

które ma na głowie ze względu na naukę i do tego jeszcze problemy typowe rówieśnicze, które chyba wszyscy znamy.

which it has on its head due to studies and on top of that typical peer problems that I think we all know.

Więc ciężko się dziwić, że te badania tak wyglądają, że są właśnie te uzależnienia,

So it's hard to be surprised that these studies look the way they do, that they focus on these addictions.

że są próby samobójcze i że to poczucie szczęścia z życia jest tak niskie.

that there are suicide attempts and that this sense of happiness in life is so low.

No i tak i właśnie dlatego też trochę ten nasz projekt, my tak sobie marzymy,

Well, that's exactly why we dream a bit about our project.

żeby w każdej szkole w Polsce mogła ta uważność sobie zaistnieć.

so that mindfulness can take place in every school in Poland.

Mamy teraz ponad 180 wspaniałych instruktorów i instruktorek,

We now have over 180 wonderful instructors.

którzy w szkołach z dziećmi pracują, no bo sobie myślimy, że to jest właśnie taka trochę odpowiedź na to,

who work with children in schools, because we think that this is somewhat of an answer to that,

że by dzieci właśnie dostały narzędzia już jako dzieci w przedszkolu, już jako dzieci w szkole,

that children should receive tools as children in preschool, already as children in school,

po to, żeby mogły je wykorzystywać i w okresie dorastania i w trakcie, kiedy będą nastolatkami,

so that they can use them both during their growing up years and while they are teenagers,

a potem też wtedy, kiedy będą dorosłymi, żeby one wiedziały, co mogę zrobić, żeby sobie pomóc,

and then also when they are adults, so that they know what I can do to help myself,

jak ja mogę siebie wyregulować, jak ja mogę wydłużyć czas od akcji,

How can I regulate myself, how can I extend the time from the action,

do reakcji, co ja mogę zrobić ze sobą, żeby właśnie mieć jakieś większe poczucie szczęścia,

to the reaction, what can I do with myself to have a greater sense of happiness,

jak budować wdzięczność, jak budować życzliwość w klasach.

how to build gratitude, how to build kindness in the classrooms.

I tego wszystkiego właśnie na naszych kursach uczymy i naprawdę jest to nasze marzenie,

And this is exactly what we teach in our courses, and it truly is our dream.

żeby szkoła i przedszkole mogło wyglądać tak, żeby uczyło tych narzędzi dzieciaków.

so that the school and kindergarten could look like a place that teaches kids these tools.

O tym trochę rozmawialiśmy jeszcze przed tym, jak zaczęliśmy dzisiejszy podcast.

We talked a bit about this before we started today's podcast.

Właśnie, że my się nad tym zastanawiamy.

Actually, we are thinking about it.

Co nauczyliśmy jako rodzice, jako społeczeństwo w ogóle reagować dopiero, jak jest problem.

What we have learned as parents and as a society is to react only when there is a problem.

Taki problem już widoczny, szczególnie widać to w szkołach,

Such a problem is already evident, especially noticeable in schools,

gdzie często dopiero jak już jest sytuacja na skraju noża naprawdę,

where often it is only when the situation is really on the edge of a knife,

że tam dwójka dzieci się pobiła, to dopiero pojawia się jakaś reakcja

That two children fought there, only then does some reaction appear.

i dopiero wtedy szuka się psychologa, szuka się rozmów właśnie z rodzicami

Only then does one seek a psychologist, seeking conversations precisely with parents.

i dopiero wtedy próbujemy coś zrobić, a nikt nie myśli nad tym, co można by było zrobić, żeby temu zapobiec.

And only then do we try to do something, while no one thinks about what could be done to prevent it.

I właśnie też patrząc po chociażby decyzjach zakupowych ludzi właśnie,

And just looking at people's purchasing decisions,

też jest tak, że częściej kupują rzeczy, które mogą rozwiązać problem, który już jest,

It is also the case that they more often buy things that can solve a problem that already exists.

zamiast zastanowić się, co mogłoby do tego problemu nigdy nie doprowadzić.

instead of considering what could have never led to this problem.

I teraz widziałem wiele jakby takich ruchów oddolnych, które informują i próbują jakoś poradzić sobie z faktem,

And now I have seen many grassroots movements that inform and try to cope with the fact that,

że w polskich szkołach w ponad połowie nie ma psychologa.

that in Polish schools, over half do not have a psychologist.

Te statystyki są przerażające, jeśli chodzi o psychologię dziecięcą w ogóle też jest dramat

These statistics are terrifying, and the situation regarding child psychology is also dramatic.

i mam wrażenie, że ten wasz projekt to jest takie coś, co może spowodować,

I have the impression that your project is something that can cause,

że ten dramat będzie dużo mniejszy, bo oni nie będą aż tak potrzebni.

that this drama will be much smaller because they won't be needed as much.

No, to jest naprawdę nasze marzenie, albo jeśli ci psychologowie już by byli w tych szkołach,

No, this is really our dream, or if those psychologists were already in those schools,

to żeby byli tak przygotowani.

so that they are well prepared.

Tak przygotowani do tego, żeby właśnie robić to, o co mówiłeś wcześniej,

We are prepared to do exactly what you mentioned earlier.

czyli żeby towarzyszyć tym dzieciakom, żeby mogli być z taką osobą,

so that they can be with such a person,

skoro moja mama czy tata nie ma jakichś takich narzędzi, żeby mnie wspierać,

since my mom or dad doesn't have tools like that to support me,

to żeby mieć jedną dorosłą osobę, która jest ze mną w takiej prawdziwej relacji.

to have one adult person who is in a true relationship with me.

To o tym mówi Jesper Jul, że dziecko, nastolatek potrzebuje jednego dorosłego,

Jesper Jul talks about this, that a child, a teenager needs one adult.

który będzie z nim w takiej prawdziwej relacji.

who will be in a truly real relationship with him.

Tak.

Yes.

I tutaj jest też jedna rzecz, która mnie strasznie irytuje,

And here is also one thing that really irritates me,

w takim powszechnym spojrzeniu społeczeństwa,

in such a common view of society,

czyli że takimi rzeczami powinni zająć się rodzice, a nie szkoła.

So such matters should be handled by parents, not by the school.

Często słyszę takie zdania i mam takie jakby przeświadczenie,

I often hear such sentences and I have a kind of conviction,

że ja jako rodzic lepiej znam się chociażby na matematyce,

that I, as a parent, know better about mathematics,

czy na języku polskim, czy na, nie wiem, fizyce, chemii,

whether in the Polish language, or I don't know, in physics, chemistry,

bo każdy, powiedzmy, ma jakieś przedmioty, które lubił w szkole,

because everyone, let's say, has some subjects that they liked in school,

niż na regulacji emocji, bo tamtych przedmiotów się uczyłem,

than on emotion regulation, because I was learning those subjects,

bo robiłem coś z nimi, bo dalej ich używam,

because I was doing something with them, because I still use them,

bo dalej korzystam z części chociażby tej wiedzy, którą wtedy zdobyłem,

because I still use some of the knowledge I gained back then,

ale nikt absolutnie nie uczył mnie właśnie tego, jak się zachować,

but no one absolutely taught me how to behave in that way,

jak nauczyć się samokontroli w sytuacji na przykład stresu,

how to learn self-control in a situation of stress,

jak się zachować, kiedy ktoś na przykład mnie zawstydzi albo kiedy się zezłoszczę,

how to behave when someone, for example, embarrasses me or when I get angry,

albo w wielu innych problematycznych dla dzieci i nastolatków sytuacji.

or in many other problematic situations for children and teenagers.

Tego nikt nas nie uczył, a jednak społeczeństwo wymaga,

No one taught us this, yet society demands it.

że my jako dorośli będziemy tego uczyć swoje dzieci

that we as adults will teach our children this

i to nie jest miejsce w szkole, żeby to robić.

And this is not the place in school to do that.

Uważam, że to jest straszny absurd, który nie do końca wiem, skąd się wziął,

I think this is a terrible absurdity, and I'm not entirely sure where it came from.

że szkoła ma się zająć typowo nauką, a rodzice, którzy nie mają jakichś konkretnych umiejętności,

that the school should be focused on learning, and parents who do not have any specific skills

żeby sobie z czymś poradzić, powinni dzieciom,

to cope with something, they should help the children,

ten brak umiejętności przekazać.

this lack of skills to convey.

To właśnie uważam, że odwrotnie, dużo ważniejsze jest zadbanie o te umiejętności u dzieci,

I believe the opposite, that it is much more important to nurture these skills in children.

żeby potrafiły wejść w ten świat samoświadome,

so that they can enter this world self-aware,

żeby potrafiły wiedzieć jakby czego chcą, potrafiły wyznaczać granice,

to be able to know what they want, to be able to set boundaries,

potrafiły szanować granice innych, niż żeby właśnie znały ten wzór skróconego mnożenia.

They were able to respect the boundaries of others, rather than just knowing the formula for the shortened multiplication.

I to jest dla mnie w ogóle też z jednej strony ciekawe,

And this is interesting for me as well, on one hand,

ale z drugiej strony często mnie to irytuje,

but on the other hand, it often irritates me,

że chcemy się skupiać na jeszcze bardziej zaawansowanej nauce

that we want to focus on even more advanced learning

i rozwijaniu umiejętności, które są naprawdę już poza potrzebami współczesnego świata,

and developing skills that are really already beyond the needs of the modern world,

czy na zapamiętywaniu i zakowaniu materiału, który zapomnimy tydzień później,

whether on memorizing and cramming material that we will forget a week later,

a w ogóle całkowicie pomijamy ten aspekt emocjonalnego rozwoju.

And we completely overlook this aspect of emotional development.

Więc ja uważam, że ten projekt,

So I believe that this project,

nie tylko jakby zasypuje bardzo ważną dziurę, którą po prostu cała nasza polska edukacja pomija,

not only does it seem to fill a very important gap that our entire Polish education simply overlooks,

ale w zasadzie powinien stać się częścią po prostu takiej podstawy programowej

but it should essentially become part of such a basic curriculum.

jakby całej naszej edukacji, całej w ogóle edukacji dziecięcej opartej właśnie o coś takiego.

as if all our education, all children's education in general, was based precisely on something like that.

No to byłoby cudownie, wiesz, jakby uważność właśnie mogła być jako przedmiot jakiś, nie?

Well, that would be wonderful, you know, if mindfulness could actually be a subject, right?

Na przykład wyrzućmy hit albo wyrzućmy jedną matmę, nie?

For example, let's throw out a hit or let's throw out one math class, right?

Żeby z tego mogła być uważność.

So that there could be mindfulness from this.

Właśnie uczenie samoregulacji, tak jak mówiłeś, uczenie o emocjach, tak?

Learning self-regulation, just as you said, learning about emotions, right?

Jak my mamy uczyć o tych emocjach, tak jak mówisz, nie?

How are we supposed to teach about these emotions, as you say, right?

Że wszystkie emocje są ważne i potrzebne i fajnie, żebyśmy mogli je wszystkie czuć.

That all emotions are important and necessary and it's great that we can feel them all.

Jak zaczyna się, wiesz, przedszkole, przychodzą rodzice, zostawiają dzieci w przedszkolu,

It starts like this, you know, kindergarten, parents come, leave the children at kindergarten.

nie są zbulwersowani, że dziecko płacze.

They are not outraged that the child is crying.

Tak.

Yes.

To ja sobie myślę, no że to jest smutne, zostać pierwszy raz w przedszkolu.

I think to myself that it's sad to be in preschool for the first time.

Tak.

Yes.

Ale zostać pierwszy raz w przedszkolu bez mamy, to jest naprawdę smutne, nie?

But staying at preschool for the first time without mom is really sad, isn't it?

Można sobie wtedy popłakać.

You can cry then.

A to jest trudne dla rodziców.

And this is difficult for parents.

I nie ma w tym nic złego jakby.

And there is nothing wrong with that, so to speak.

W ogóle też uważam, że na przykład, jeśli chodzi o przedszkola, to jest problem z adaptacją.

I also think that, for example, in terms of kindergartens, there is a problem with adaptation.

I to też się pojawia często, że ci rodzice chcą na przykład zostać z dziećmi i się dowiadują,

It also often happens that these parents want to stay with their children, and they find out,

że nie ma takiej możliwości.

that there is no such possibility.

Gdzie te momenty dla tego dziecka są naprawdę bardzo trudne.

Where these moments are really very difficult for this child.

No, wiesz, ja prowadziłam 4 przedszkola do tej pory, więc tych adaptacji trochę przeszliśmy.

Well, you know, I have run 4 kindergartens so far, so we have gone through quite a few adaptations.

I zawsze ważne dla mnie było, żeby to rodzice mogli i dziecko mogli zdecydować, nie?

And it has always been important to me that the parents and the child could decide, right?

Na ile potrzebują być razem ze sobą.

How much do they need to be together?

No czasami rodzice potrzebowali trochę już może jakiejś informacji, że możemy spróbować zostawić dziecko na godzinę czy dwie samemu.

Well, sometimes parents needed a bit of information that we could try leaving the child alone for an hour or two.

Ale rzeczywiście chyba najbardziej trudne jest w ogóle dla rodziców to, że dziecko w jakiś sposób cierpi, nie?

But indeed, I think the most difficult thing for parents is that the child is suffering in some way, right?

I że jest smutne.

And that it is sad.

I że najbardziej byśmy chcieli, no jasne, żebyśmy chcieli, żeby nasze dzieci były cały czas radosne i szczęśliwe, nie?

And that what we would most want, of course, is for our children to be happy and joyful all the time, right?

Ale też tak nie za bardzo, bo jak są tak za bardzo szczęśliwe, to są głośne i w ogóle...

But not too much, because when they are too happy, they get loud and all that...

Taki idealny stan szczęśliwości.

Such an ideal state of happiness.

Musimy sobie wyznaczyć dzieciom, żeby dzieci wiedziały, jak po prostu...

We need to set boundaries for the children so that they know how to simply...

Jak bardzo mogą być szczęśliwe.

How happy they can be.

Tak, żeby były szczęśliwe, żebyśmy też byli szczęśliwi.

So that they are happy, so that we are happy too.

O, właśnie, no właśnie.

Oh, exactly, that's right.

No i podobnie jest ze złością, nie?

Well, it's the same with anger, isn't it?

I z każdą inną emocją, że ważne jest, żebyśmy poszukali i pokazali dzieciom, nie?

And with every other emotion, it is important that we seek and show this to the children, right?

Jak mogę się złościć, żeby to było w porządku, nie?

How can I get angry in a way that's okay, right?

Jak mogę się smucić, żeby to było w porządku?

How can I be sad in a way that it would be okay?

Co mam zrobić ze sobą, nie?

What should I do with myself, right?

Jak mam się uspokoić?

How can I calm down?

Mój syn dzisiaj zrobił, wiesz, wielką awanturę, bo ma godzinę grania.

My son made a big fuss today because he has an hour of gaming.

No i grali tam 20 minut Minecrafta.

And they played Minecraft there for 20 minutes.

Potem przez 40 minut próbowali na jakieś inne serwery wchodzić i coś tam.

Then for 40 minutes they tried to access some other servers and do something.

No ale skończyła się ta jego godzina grania.

Well, his hour of playing is over.

No i wychodzi cały taki czerwony wrzeszczy na cały taras naprawdę.

And he comes out all red, shouting across the whole terrace, really.

Że to jest takie głupie, że on tylko tak naprawdę 20 minut grał, nie?

It's so stupid that he really only played for 20 minutes, right?

I wiesz, i moglibyśmy mu powiedzieć, weź się uspokój, nie?

And you know, we could tell him to calm down, right?

I o co ci chodzi i w ogóle wyjdź, nie?

What do you want and just leave, okay?

Ale możemy też, wiesz, wziąć to pod uwagę, zobaczyć, co się dzieje, nazwać to, co się z nim dzieje.

But we can also, you know, take that into account, see what’s happening, name what’s happening to him.

Pozwolić mu sobie pokrzyczeć, pozwolić mu sobie potupać.

Let him shout, let him stomp.

No i wiesz, później poszliśmy do lasu, pozbieraliśmy grzyby i jest ok.

Well, you know, later we went to the forest, collected mushrooms, and it's all good.

Tak, no, a rodzice mają, że albo negują te emocje, które się pojawiają na zasadzie

Yes, well, and parents either deny the emotions that arise based on

to nic wielkiego, nie płacz, przecież to tylko tam jakaś głupia gra.

It's nothing big, don't cry, it's just some stupid game.

Albo z drugiej strony, że od razu szukają rozwiązań za dziecko.

Or on the other hand, that they are immediately looking for solutions for the child.

Że od razu mu podrzucają, zanim jeszcze się zaopiekują tymi emocjami.

That they immediately throw them at him before he even deals with those emotions.

Jakby te emocje są dla nas rodziców trudne.

It's like those emotions are difficult for us parents.

Tak trudne, że my chcemy albo je wyłączyć negacją,

So difficult that we either want to turn it off by negation,

gdzie jak mówimy na przykład, że coś jest głupie, to dziecko nie myśli, że ta gra jest głupia,

where when we say, for example, that something is silly, the child does not think that the game is silly,

tylko dziecko od razu myśli, że ono jest głupie.

Only a child immediately thinks that it is stupid.

Tak to odbierają dzieci.

That's how children perceive it.

Albo właśnie próbujemy zalepić to od razu jakimś super sposobem na zasadzie

Or we are trying to fix it right away with some kind of super method like

dobra, to nie płacz, tylko pograj sobie jeszcze przez te kolejne 40 minut.

Okay, don’t cry, just play for another 40 minutes.

Albo znajdujemy jeszcze jakiś inny sposób, żeby tylko po prostu wyłączyć te emocje.

Or we find some other way to simply turn off these emotions.

Nie pozwolić im wybrzmieć.

Do not let them resonate.

Nie porozmawiać o nich, tylko jak najszybciej je uciąć,

Not to talk about them, but to cut them off as quickly as possible.

bo też tak zostaliśmy w sumie nauczeni bardzo często.

because we were taught that way very often.

Ja pamiętam takie cudowne zdania, zresztą wiem, że to nie jestem sam

I remember such wonderful sentences, and I know that I am not alone in this.

i większość chyba osób z naszego pokolenia pamięta,

and most people from our generation probably remember,

że jak się na przykład oberwało, to potem było, że jak będziesz płakał, to oberwiesz drugi raz.

that if, for example, you got hit, then it was said that if you cry, you will get hit a second time.

Że nawet jak doznaliśmy krzywdy, to nie mogliśmy płakać,

That even if we suffered harm, we could not cry,

bo pojawiałaby się kolejna krzywda.

because another injustice would arise.

Więc dla dorosłych, nawet po tylu latach, przeżywanie emocji jest bardzo trudne,

So for adults, even after so many years, experiencing emotions is very difficult.

bo od dziecka było to u nas, można powiedzieć, niszczone w pewnym sensie,

because since childhood it has been, you could say, destroyed in a certain sense,

czy wyłączane w takim łagodniejszym określeniu.

or turned off in a milder term.

Nie, wyłączane, ale w naszym ciele zostaje i siedzi właśnie tam,

No, it gets turned off, but it stays in our body and sits right there.

a póki my się teraz tym jako dorośli ludzie nie zajmiemy, nie zaopiekujemy,

and while we don't take care of it now as adults, we won't look after it,

nie weźmiemy pod uwagę.

we will not take into account.

No i dlatego to jest trochę nasza odpowiedzialność.

And that's why it's partly our responsibility.

Jeśli chodzi o wychowanie, no to niestety, czy byśmy chcieli, czy nie,

When it comes to upbringing, unfortunately, whether we want it or not,

no to dorosły bierze za to odpowiedzialność.

Well, the adult takes responsibility for it.

Więc jak ja nie zrobię ze sobą trochę porządku, to trudno mi będzie,

So if I don't get myself in order a bit, it will be difficult for me.

właśnie tak jak mówisz, pomóc dziecku w regulowaniu jego emocji.

Just as you say, help the child regulate their emotions.

Ale tak jest, że dziecko się trochę dostraja do tego dorosłego, bliskiego,

But it is true that the child adjusts a little to this adult, close person.

z którym jest w bliskiej relacji, więc jeśli ja jestem rozstrojona, rozdygotana

with whom he is in a close relationship, so if I am upset, shaken

i w ogóle nie wiem, co się ze mną dzieje, no to dziecku też będzie trudno się do tego

I have no idea what is happening to me, so it will be difficult for the child to cope with it too.

nagle być spokojnym, no bo dostraja się do tego, co widzi i co czuje.

suddenly being calm, because it adjusts to what it sees and feels.

No właśnie problem jest to, że wiele osób się obawia tego takiego spotkania,

The problem is that many people are afraid of such meetings.

na zasadzie usiąść sam ze sobą.

on the basis of sitting alone with oneself.

Bo też nigdy tego nie robili i w dorosłym życiu nauczyliśmy się

Because they also never did it, and in adult life we learned.

znajdować wiele mechanizmów zagłuszających właśnie w rodzaju tych uzależnień,

finding many mechanisms of suppression precisely in the form of such addictions,

o których mówiliśmy, które nabywaliśmy też w wieku nastoletnim.

about which we talked, that we also acquired in our teenage years.

Czyli zamiast usiąść sam ze sobą, to wybieram na przykład przeglądanie kompulsywne

So instead of sitting down by myself, I choose, for example, compulsive browsing.

jakichś mediów społecznościowych, wybieram na przykład alkohol, wybieram kompulsywne zakupy,

some social media, I choose for example alcohol, I choose compulsive shopping,

wybieram jakąś kolejną grę, tylko po to, żeby na chwilę moje myśli nie były same ze sobą,

I choose some other game just so that for a moment my thoughts are not alone with themselves.

bo zaczynam wtedy zadawać sobie wiele pytań i nie znam na nie odpowiedzi,

because then I start asking myself a lot of questions and I don't know the answers to them,

zaczynam się obawiać i dlatego właśnie to, co powiedziałeś na samym początku,

I am starting to worry, and that is exactly what you said at the very beginning,

że to jest metoda małych kroczków, ale to jest bardzo potrzebne, bo to jest właśnie coś...

that it is a method of small steps, but it is very necessary because it is precisely something...

Ja przeczytałem ostatnio taki fajny cytat, może go mam nawet pod ręką,

I recently read a really nice quote, I might even have it on hand.

że wiele osób mówi o tym, że oni by oddali życie za swoje dziecko.

that many people say that they would give their life for their child.

I ja w to wierzę, ale pytanie, czy oni są w stanie żyjąc, żyć dla swojego dziecka.

I believe in it too, but the question is whether they are capable of living for their child while living.

I nie tyle mi chodzi o to, żeby się poświęcać dla swojego dziecka,

And it's not so much about sacrificing myself for my child,

to zadbać o siebie i dla swojego dziecka.

to take care of yourself and for your child.

Zadbać o swoje zdrowie, o swoje zdrowie psychiczne,

Take care of your health, of your mental health.

zadbać o właśnie chociażby uzależnienia, które mogą się pojawić,

take care of, for example, the addictions that may arise,

bo, że tak powiem, umrzeć za swoje dziecko można raz, ale żyć można codziennie.

Because, so to speak, you can die for your child once, but you can live every day.

I właśnie nie mam tego na myśli w kontekście jakby poświęcenia

And I don't mean that in the context of sacrifice.

i robienia wszystkiego za dziecko, bo to absolutnie nie o to chodzi,

and doing everything for the child, because it's absolutely not about that,

ale chodzi o to, że jeżeli jesteśmy w stanie zrobić tak wiele dla swojego dziecka,

but the point is that if we are able to do so much for our child,

to dlaczego nie jesteśmy w stanie zrobić tak wiele dla siebie.

So why are we not able to do so much for ourselves?

No, pięknie to powiedziałeś.

No, you said it beautifully.

Dziękuję. To nie moje słowa, tylko, znaczy trochę zmienione oczywiście.

Thank you. These are not my words, just, I mean a bit changed of course.

Mat, beaur, matko święta, ale Francuz chyba.

Mat, beautiful, holy mother, but probably a Frenchman.

Beaudreau, mniej więcej tak, ale właśnie jak natknąłem się na te słowa,

Beaudreau, more or less like that, but just as I came across these words,

to bardzo mnie tak uderzyły, że każdy bardzo chciałby się chwalić,

it struck me so much that everyone would really like to brag

ile to nie jest w stanie zrobić dla tego dziecka,

how much he is not able to do for this child,

jak to nie jest w stanie na przykład pracować ponad siłę, żeby wszystko mu zapewnić.

how it is not able, for example, to work beyond its strength to provide everything.

Wszystko oczywiście w kontekście materialnym niestety,

Everything, of course, in a material context, unfortunately,

a mało myślimy o tym, co moglibyśmy dla siebie zrobić,

and we think little about what we could do for ourselves,

żeby też jednocześnie pomóc naszemu dziecku.

to also help our child at the same time.

Wiesz, ja sobie myślę jeszcze jako mama, że to jest jeszcze taki w ogóle cały kawałek jeszcze

You know, I think as a mom that it's still quite a piece altogether.

takiego kulturowego, kobiecego poświęcania się w ogóle dla rodziny,

such cultural, feminine self-sacrifice for the family in general,

dla dzieci, właśnie dla dobra ich i walczenia sobie też z tym poczuciem winy,

for the children, precisely for their well-being and also to fight against that feeling of guilt,

kiedy się okazuje, że to ja spędzam jakoś czas sama ze sobą dobrze.

When it turns out that I somehow spend time alone with myself well.

No bo to jest rzeczywiście trudne.

Well, it is really difficult.

To słuchajcie, to też nie jest tak, że ja myślę, że mając małe dzieci

So listen, it's not like I think that having small children...

możesz wstać o 5 rano, zrobić sobie godzinę jogi, później pół godziny medytacji.

You can get up at 5 AM, do an hour of yoga, and then meditate for half an hour.

Bieganie, basen i dopiero się zajmujesz dziećmi.

Running, swimming, and only now are you taking care of the children.

Trochę ja wiem, że to wymaga rzeczywiście dyscypliny jakiejś.

I know a little that it indeed requires some discipline.

I ja do tej pory, mimo że moje dzieci już nie są takie małe,

Even now, despite the fact that my children are no longer so little,

ale dalej wcześniej wstają, więc jeśli ja chcę mieć tą chwilę dla siebie,

but they still wake up earlier, so if I want to have that moment for myself,

to ja po prostu wiem, że ja muszę wstać trochę przed nimi.

I just know that I have to wake up a little before them.

I dla mnie po prostu dzień się zaczyna wcześniej.

And for me, the day simply starts earlier.

Ja mam swój czas wtedy na właśnie praktykę uważności, albo na praktykę jogi,

I have my time then for mindfulness practice or for yoga practice.

albo na bieganie.

or for running.

A my to mamy.

And we have this.

Wiecie, jak jest tego ciepło, bo teraz to już jest za zimno dla mnie.

You know how warm it is, because now it’s already too cold for me.

Ale właśnie wiem na przykład, że bieganie jest dla mnie bardzo ważne.

But I know, for example, that running is very important for me.

Że bardzo zdrowe, dobrze wpływa na moje ciało, co wcale nie znaczy, że ja super lubię biegać.

That it's very healthy, it has a good effect on my body, which doesn't mean that I really love running.

Ale wiem, że mi pomaga właśnie zachować to zdrowie.

But I know that it helps me to maintain my health.

Więc czy to, że mnie nie będzie pół godziny z moimi dziećmi,

So is it that I won't be with my children for half an hour,

będzie miało na nie dobry wpływ?

Will it have a positive effect on it?

Bo potem ja będę miała w sobie zasoby, żeby właśnie ogarniać na przykład ich emocje, ich trudności.

Because then I will have the resources within me to manage, for example, their emotions and their difficulties.

Ale też swoje, nie?

But also your own, right?

Że jak się okaże, że nie ten kolor kubka, to ja będę w stanie, wiesz, ogarnąć, nie?

That if it turns out that it's not the right color of the mug, I will be able to, you know, handle it, right?

I podejść na inny kolor kubka.

And to choose a different color of the mug.

A jeśli o to nie zadbam, no to ja wybuchnę też wcześniej, nie?

And if I don't take care of it, then I'll explode earlier too, right?

Więc to jest też trochę o tym, że ta inwestycja we mnie, tak jak powiedziałaś, jest trochę inwestycją w rodzinę, nie?

So it's also a bit about the fact that this investment in me, as you said, is also somewhat an investment in the family, right?

Ja w ogóle też myślę, że jest takie duże niezrozumienie tego, jak ważna jest jakość czasu,

I also think that there is a great misunderstanding of how important the quality of time is.

a jak mało ważna jest ilość czasu, który spędzamy z dziećmi.

How unimportant the amount of time we spend with children is.

Bo właśnie pokutuje czasami coś takiego, że ja muszę być przy tych dzieciach

Because sometimes it just happens that I have to be with those children.

i ja przez to nie mogę gdzieś wyjść, nawet jeżeli jest dwójka rodziców,

And I can't go out somewhere because of that, even if there are two parents.

bo powiedzmy jest godzina 17, wszyscy wrócili do domu.

Because let's say it's 5 PM, everyone has returned home.

Ja nie mogę wyjść, bo ja muszę być obecny, obecna.

I can't go out because I have to be present.

A później się okazuje, że my byliśmy na przykład, w cudzysłowie, z dziećmi przez 4 godziny,

And then it turns out that we were, for example, in quotation marks, with the children for 4 hours,

a później spogląda się w badania i pamiętam różne takie właśnie wyniki na przestrzeni różnych lat,

and then you look at the research and I remember various results like that over the years,

że...

that...

rodzic z dzieckiem spędzał tam dziennie takiego czasu 1 na 1 od 3 do tam 7 czy 15 minut.

A parent spent about 1 on 1 time with a child there daily for 3 to 7 or 15 minutes.

Ojej.

Oh my.

Jakieś takie bardzo, bardzo niewielkie w ogóle liczby były,

There were some very, very small numbers at all.

bo odliczany był czas na przykład, kiedy idziemy autem.

because the time was being counted down, for example, when we are driving a car.

Odliczany był czas, kiedy oglądamy telewizję.

The time spent watching television was being counted down.

Odliczany był czas, kiedy, nie wiem, zajęci byliśmy gotowaniem czy sprzątaniem,

The time was counting down when, I don't know, we were busy cooking or cleaning.

a dziecko po prostu było gdzieś obok,

and the child was just somewhere nearby,

i był czas taki traktowany jako ten 1 na 1.

And there was a time when it was treated as this 1 to 1.

I wydaje mi się właśnie, że jak my poświęcielibyśmy połowę tego czasu na większe zadbanie o siebie,

And it seems to me that if we dedicated half of that time to take better care of ourselves,

to tą drugą połowę spędzimy w dużo lepszej jakości z dziećmi,

we will spend that second half in much better quality with the children,

bo będziemy mieli poczucie, że my jesteśmy ważni, to dziecko jest ważne.

because we will feel that we are important, that the child is important.

A tak jest wszystko robione trochę w większości przypadków trochę na pół gwizdka,

And so everything is done a bit half-heartedly in most cases.

że ani my o siebie nie zadbaliśmy, ani tak naprawdę o to dziecko do końca nie zadbaliśmy.

that neither we took care of ourselves, nor did we really take care of that child in the end.

Bo byliśmy przemęczeni trochę.

Because we were a bit tired.

To jest w ogóle ciekawe, że po ćwiczeniach fizycznych człowiek zwykle ma więcej energii,

It is actually interesting that after physical exercises a person usually has more energy.

ale byliśmy tacy rozleźli i tacy właśnie, że nie do końca nam się coś chciało czy nie chciało.

But we were so sprawled out and just like that, that we weren't entirely sure if we wanted something or not.

Więc te rzeczy później są robione tak trochę nie do końca, tak przy okazji.

So these things are done a bit half-heartedly later, just as a side note.

A jak się okazuje, gdy właśnie wyjdziemy sobie na ten spacer, chociażby półgodzinny,

And as it turns out, when we finally go for that walk, even if just for half an hour,

to po powrocie mamy zupełnie inną głowę, zupełnie inne podejście

After returning, we have a completely different mindset, a completely different approach.

i zamiast rodzina straci na tym naszym półgodzinnym czy nawet godzinnym braku nas w domu,

And instead of family, it will suffer from our half-hour or even hour absence from home.

to okazuje się, że rodzina zyskuje, bo po tym jak wróciliśmy,

It turns out that the family benefits, because after we returned,

to w ciągu następnej godziny byliśmy super rodzicem po prostu czy super małżonkiem.

In the following hour, we were just a super parent or a super spouse.

A sobie myślę, że jeszcze jedna ważna rzecz się wtedy zadziewa,

And I think that one more important thing happens then,

wiesz co się zadziewa, że dzieci widzą, że to jest w porządku, żeby dbać o to,

You know what's happening, that children see that it's okay to take care of it.

żeby dbać o siebie.

to take care of oneself.

Czyli jeśli ja widzę, że mama robi coś dla siebie, ćwiczy, medytuje, robi, wychodzi na kurs,

So if I see that my mom is doing something for herself, exercising, meditating, going to a course,

idzie się spotkać z przyjaciółmi, to jest też informacja dla dziecka, że to jest ok,

You go to meet friends, it's also information for the child that it's okay.

że tak się powinno robić, że powinno się o siebie dbać.

that it should be done this way, that one should take care of oneself.

Skąd te dzieci mają to wiedzieć, że to jest ważne, skoro nie widzą, że rodzice to robią?

How are these children supposed to know that it's important if they don't see their parents doing it?

Myślę, że zdecydowanie w ogóle też są, w nawiązaniu do tego tematu,

I think they are definitely related to this topic as well.

są też fajne badania, które pokazują, że jeżeli ojciec bierze większy udział,

There are also cool studies that show that if the father is more involved,

w obowiązkach domowych i ten podział jest taki właśnie partnerski,

in household chores, and this division is indeed a partnership.

nie tylko, że ta mama się po prostu poświęca, robi wszystko,

not only does this mom simply dedicate herself, she does everything,

tylko ten podział jest partnerski i ta mama też ma jakieś swoje zainteresowania,

only this division is partnership-based and this mom also has some of her own interests,

ten ojciec jest też w domu i opiekuje się dziećmi

This father is also at home and takes care of the children.

i właśnie zajmuje się normalnymi, codziennymi obowiązkami domowymi,

And I am just dealing with normal, daily household chores.

to to wspiera rozwój dziewczynek w kierunkach normalnie przez nich nie wybieranych,

it supports the development of girls in directions that are not normally chosen by them,

w sensie normalnie, czyli kulturowo narzuconych.

In the normal sense, meaning culturally imposed.

Tylko na przykład wtedy jest większa szansa, że będą, nie wiem, budowały rakiety,

Just, for example, at that time there is a greater chance that they will, I don't know, be building rockets.

żeby rzucić jakiś taki pomysł w drugą stronę,

to throw some kind of idea back the other way,

niż to, co gdzieś tam kultura przez lata próbowała narzucić.

than what culture has tried to impose somewhere over the years.

Więc myślę, że to, co nasze dzieci widzą, jest bardzo ważne

So I think what our children see is very important.

i czy właśnie my o siebie dbamy, czy jednak się topowo skupiamy na dzieciach,

Are we really taking care of ourselves, or are we instead primarily focused on the children?

bo mam takie wrażenie, że dzieci, które widzą tego rodzica,

because I have the impression that the children who see that parent,

wyłącznie skupionego na nich,

exclusively focused on them,

no to może na początku nie rozmyślają nad tym jakoś bardziej,

Well, maybe at the beginning they don't think about it too much.

ale potem z upływem lat mogą właśnie zauważyć,

but then over the years they may just notice,

że jakby potem czasami nawiązuje się tak silna więź,

that sometimes a strong bond is formed afterwards,

że to dziecko ma problem w ogóle wyjść z domu,

that this child has a problem with leaving the house at all,

bo ma wrażenie, że zostawi tego rodzica na lodzie

because he has the impression that he will leave that parent in the lurch

i ten rodzic nie będzie miał nic do roboty i będzie mu smutno, źle i tak dalej.

and that parent will have nothing to do and will feel sad, bad, and so on.

Tak.

Yes.

Więc nawiązuje się wtedy taka trochę nawet toksyczna więź,

So a somewhat toxic bond is formed then.

że to dziecko chciałoby pójść w świat, no ale ktoś musi się zająć tym rodzicem,

that this child would like to go out into the world, but someone has to take care of that parent,

który wcale nie ma tam, nie mówimy o sytuacji, że rodzic ma 80 lat i potrzebuje opieki,

which is not at all the case, we are not talking about a situation where a parent is 80 years old and needs care,

tylko mówimy, że rodzic ma 50 i potrzebuje zajęcia.

We only say that the parent is 50 and needs an activity.

No tak.

Well, yes.

No tak, czyli też żeby nie przegiąć w drugą stronę, nie?

Well, so that we don't go to the other extreme, right?

Tak.

Yes.

I właśnie znajdując to coś dla siebie też i dbając o siebie, mamy większą szansę pokazać dziecku,

And by finding something for ourselves and taking care of ourselves, we have a better chance to show the child,

że to jest okej, tak?

that it's okay, right?

Że posiadanie jakiejś pasji, jakiegoś hobby jest fajne,

That having a passion or a hobby is great,

a poza tym też, że jak nawet tego dziecka zabraknie, bo się wyprowadzi,

and besides that, even if that child is no longer around because they move away,

to że my sobie w życiu jakoś poradzimy.

That we will somehow manage in life.

No, myślę, że wszyscy rodzice nastolatków już czekają, kiedy się to wydarzy.

No, I think all parents of teenagers are already waiting for when it will happen.

No dobrze, no to słuchajcie, no to taki uważny rodzic, nie?

Alright, so listen, that's a careful parent, right?

Kto to jest taki uważny rodzic sobie?

Who is such a attentive parent to themselves?

Myślę, że to by było chyba jeszcze fajnie się nad tym zastanowić, nie?

I think it would probably be nice to think about it some more, right?

Co robi taki uważny rodzic?

What does such an attentive parent do?

Bo tak sobie myślę, że to jest właśnie taki ktoś, kto jest właśnie z dzieckiem mimo wszystko, nie?

Because I'm thinking that this is exactly someone who is with the child despite everything, right?

Czyli właśnie ma tą relację z nią zbudowaną i jest obecny nawet wtedy, kiedy jest trudno

So he has built that relationship with her and is present even when it's difficult.

albo właśnie nawet wtedy, kiedy padają jakieś niezbyt miłe słowa,

or even exactly when some unpleasant words are spoken,

bo nawet te dzieci, które są nastolatkami, często właśnie tak próbują tych rodziców, nie?

Because even those children who are teenagers often try their parents like that, right?

I tak pokazują, że ci rodzice nie są potrzebni, a tak naprawdę bardzo są.

And they show that these parents are not needed, while in reality, they are very much needed.

No szczęście, to prawda.

Well, happiness is true.

Więc ten uważny rodzic umie ogarnąć chyba swoje emocje, umie ogarnąć emocje dziecka,

So this attentive parent knows how to manage their own emotions, knows how to manage the child's emotions.

właśnie jest w stanie zadbać o siebie, jest w stanie zadbać o swoje ciało,

she is now able to take care of herself, she is able to take care of her body,

jest w stanie zadbać o swoje emocje, umie siebie regulować, ale myślę, że też pomaga,

They are able to take care of their emotions, they know how to regulate themselves, but I think it also helps.

pomaga dziecku, nie? W regulowaniu tych emocji.

It helps the child, right? In regulating those emotions.

Na przykład tak sobie wyobrażam, że mogliby znać kilka ćwiczeń oddechowych,

For example, I imagine that they might know a few breathing exercises,

które sobie sami nawzajem podrzucają wtedy, kiedy jest trudno, nie?

which they throw at each other when things are tough, right?

Mogę powiedzieć, mamo oddychaj, to moje dzieci tak mówią.

I can say, mom breathe, that's what my children say.

Bo ja do nich też tak mówię, nie? Żeby oddychały, więc widzicie jak to jest, nie?

Because I say that to them too, right? To breathe, so you see how it is, right?

Że to jest zawsze miecz obusieczny.

That it is always a double-edged sword.

Ale to jest świetne, bo to jest coś, jeżeli one teraz już się tego nauczyły,

But this is great because it's something, if they have already learned it now,

to potem to idzie przez całe życie, tak? I nie będą mówiły rzeczy typu uspokój się,

So then it goes on throughout life, right? And they won't say things like calm down,

tylko właśnie oddychaj. To jest, wiem, że wydaje się czymś podobnym,

just breathe. I know it seems like something similar,

ale naprawdę nie jest.

but really it isn't.

Tak, no nie znam żadnej osoby, która się uspokoiła, nie?

Yes, I don't know anyone who calmed down, right?

Jak słyszę achazło uspokój się.

As I hear, please calm down.

Także życzymy Wam, żebyście raczej oddychali, a nie się uspokajali.

We also wish for you to breathe rather than calm down.

Tak, no dla mnie jakby zrozumienie, że trzy głębokie wdechy są w stanie mnie,

Yes, for me it's like understanding that three deep breaths can help me,

przy każdej nawet najbardziej irytującej sytuacji,

in every even the most irritating situation,

to zmieniło w ogóle moje podejście do, znaczy może nie podejście,

it completely changed my attitude towards, I mean maybe not attitude,

ale zmieniło moje zachowanie w sytuacjach stresowych.

but it has changed my behavior in stressful situations.

No bo podejście takie na zimno, to zawsze miałem właśnie rodzicielstwo, bliskości, spokój,

Well, the approach of being cold has always been about parenthood, closeness, and peace for me.

jakby uważność, tylko potem jak na przykład ja miałem największy problem z tym,

It's like mindfulness, only then, for example, I had the biggest problem with it.

jak moje dzieci się zaczęły oddychać.

how my children started to breathe.

Jak się zaczęły wzajemnie na przykład okładać.

How they started hitting each other, for example.

No, no mnie też to najbardziej odpala.

No, that turns me on the most too.

Nie wiem czemu, ale ja mam po prostu, w momencie mi się zapala ogień,

I don't know why, but I just suddenly have a fire lit inside me.

ktoś po prostu podpala pode mną w głowie, w mięśniach, wszędzie po prostu

Someone is simply setting me on fire in my head, in my muscles, everywhere really.

i od razu jest rodzic terminator, który najchętniej to by wpadł

And right away there's a parent who would most gladly drop by.

i poustawiał każdego pod ścianą i od razu wymierzył sprawiedliwość.

and he lined everyone up against the wall and immediately dealt out justice.

No i nagle się okazało, że jak ja słyszę te krzyki, zanim przejdę do ich pokoju,

And suddenly it turned out that when I hear those screams, before I go to their room,

to wezmę kilka głębokich wdechów, ja wchodzę i ja mam wrażenie,

I will take a few deep breaths, I'm entering and I have the impression,

że się zmieniam jak ten gościu w Inside Out,

that I change like that guy in Inside Out,

z tego po prostu płonącego, czerwonego w już spokojniejszego

from this simply burning, red to a calmer now

i mam zupełnie inne podejście.

I have a completely different approach.

Jestem w stanie wysłuchać każdej ze stron, jestem w stanie wziąć tego,

I am able to listen to each side, I am able to take this.

który widzę, że potrzebuję, żeby go wziąć na chwilę na bok

which I see I need to take aside for a moment

i jego wysłać najpierw, potem tego drugiego.

Send him first, then the other one.

Jestem w stanie wymyśleć coś z nimi wspólnie na zasadzie,

I am able to come up with something together with them on the basis of,

co można zrobić, żeby temu zaradzić.

What can be done to remedy this?

To są trzy wdechy, nic więcej.

These are three breaths, nothing more.

To jest pięć sekund czy tam dziesięć, tak?

Is it five seconds or maybe ten, right?

I to jest moment, kiedy tak idę tam.

And this is the moment when I go there.

A jak ja sobie przypominam, to wszystkie te sytuacje,

And as I remember, all those situations,

kiedy zareagowałem nie tak, jak bym chciał,

when I reacted not the way I would have liked,

to były sytuacje, kiedy ja przeszedłem na jednym wdechu po prostu cały ten korytarz.

There were times when I simply went through the entire corridor in one breath.

To było, nabrałem powietrza i ja już potem nie oddychałem,

It happened, I took a breath and then I didn't breathe anymore.

mam wrażenie, przez kilka minut.

I have the impression, for a few minutes.

Mhm.

Mhm.

Bo trochę to tak działało.

Because that's kind of how it worked.

A było to coś, co później, jak się okazało,

And it was something that later, as it turned out,

było nawiązaniem do mojego dzieciństwa,

it was a reference to my childhood,

gdzie na właśnie kłótnie z bratem były najostrzejsze reakcje.

where the arguments with my brother had the sharpest reactions.

Ja się gdzieś to tam, nie wiem, zaprogramowałem,

I programmed it somewhere, I don't know.

coś mi się zakodowało w głowie i to zostało.

Something got coded in my head and it's stayed there.

I musiałem to jakby od nowa,

I had to start this all over again.

używając też tego porównania, przeprogramować.

using this comparison, reprogram.

I okazało się, że te kilka wdechów ratuje całą sytuację.

And it turned out that a few breaths saved the whole situation.

To jest, wydawałoby się, aż niemożliwe.

It seems to be almost impossible.

I jest parę takich prostych rzeczy,

And there are a few simple things like that,

właśnie takich ćwiczeń uważnościowych,

just such mindfulness exercises,

które można po pierwsze zastosować w takiej sytuacji alarmowej,

which can be applied in such an emergency situation,

takiej nagłej,

such a sudden,

a po drugie, które można zastosować w sytuacji,

and secondly, which can be applied in a situation,

kiedy jest totalny spokój,

when there is total calm,

żeby czerpać większą przyjemność z życia.

to get more pleasure out of life.

Co uważam, że też jest tutaj, myślę, bardzo, bardzo ważne.

What I believe is also very, very important here.

Że siadamy i na przykład potrafimy docenić to, co mamy.

That we sit down and, for example, can appreciate what we have.

Ja mam wrażenie, że większość ludzi, którzy chodzą po tym świecie,

I have the impression that most people who walk this world,

w ciągu ostatniego roku nie usiadła i nie doceniła tego, co ma.

In the past year, she hasn't sat down and appreciated what she has.

Każdy się skupia na dniu dzisiejszym,

Everyone focuses on today,

na tym, co będzie za chwilę, na tym, czego brakuje,

on what will be in a moment, on what is missing,

na tym, co jeszcze potrzebuje.

on what else I need.

A naprawdę, usiąść, wyłączyć się na chwilę, spojrzeć na swoje życie,

And really, to sit down, switch off for a moment, look at your life,

spojrzeć na swoje życie z perspektywy na przykład siebie 15-letniego,

to look at one's life from the perspective of, for example, a 15-year-old self,

który wtedy w głowie miał pewnie jakąś wizję

which he probably had some vision in his head at the time

i spojrzeć na obecne życie.

and look at the present life.

I naprawdę docenić to, co się ma.

And truly appreciate what you have.

Taka praktyka wdzięczności z dzieciakami też może być bardzo cudowna.

Such a practice of gratitude with the kids can also be very wonderful.

My mamy tak, że często przy zasypianiu sobie mówimy,

We often talk to each other while falling asleep.

za co jesteś właśnie wdzięczny dzisiaj,

What are you grateful for today?

za co byś chciał podziękować.

What would you like to thank for?

Ale też jak pracuję z dziećmi,

But also when I work with children,

to robimy sobie takie właśnie kręgi wdzięczności.

So we make these circles of gratitude.

I to jest ciekawe, bo często dzieciaki mówią jakieś takie śmieszne rzeczy,

And this is interesting, because children often say some funny things.

żeby się wszyscy inni śmiali.

so that everyone else would laugh.

Na przykład, o dziękuję, że dzisiaj zrobiłem kupę.

For example, oh thank you that I pooped today.

Albo dziękuję, że mam toaletę.

Or thank you for having a toilet.

Ale po jakimś czasie, jak się rzeczywiście pielęgnuje to,

But after some time, when you really take care of it,

to pamiętam do tej pory takiego Franka,

I still remember such a Franek.

który zawsze najbardziej wszystkich lubił rozmieszać w tym kręgu.

who always liked to mix everyone up the most in this circle.

I on powiedział tak rano, mówi, że cieszę się, że dzisiaj się obudziłem w swoim łóżku.

And he said this morning, he says he's glad he woke up in his own bed today.

Wiesz, bardzo lubię swoje łóżko.

You know, I really like my bed.

Cieszę się, że je mam.

I'm glad I have them.

Proste rzeczy.

Simple things.

Wow.

Wow.

No, ale to właśnie co powiedziałeś, to co on powiedział,

No, but what you just said, that's what he said,

to jest taka rzecz, za którą większość ludzi rzeczywiście jest wdzięcznych,

this is the kind of thing that most people are actually grateful for,

ale sobie tego nie uświadamiają.

but they do not realize it.

Na przykład jaka to jest wartość.

For example, what is its value?

Bo brakuje czasami nam perspektywy,

Because sometimes we lack perspective,

żeby spojrzeć na to, że właśnie wstanie we własnym łóżku,

to look at the fact that they will just get up in their own bed,

bycie w domu z rodziną, gdzie jesteśmy bezpieczni.

Being at home with family, where we are safe.

Ja pamiętam, jak się zaczęła wojna i z kimś o tym rozmawiałem

I remember how the war started and I was talking to someone about it.

i ktoś mówił, że...

and someone said that...

Ktoś właśnie tak z drugiej strony tam na początku mówił,

Someone was just saying something like that from the other side at the beginning.

że jak do nas teraz przyjeżdżają Ukraińcy, to powinni być wdzięczni.

that when Ukrainians come to us now, they should be grateful.

Ja mówię, a spróbuj spojrzeć na to z tej strony,

I say, try looking at it from this perspective,

że to my powinniśmy być wdzięczni,

that we should be grateful,

że mamy miejsce, mamy zasoby, mamy bezpieczeństwo

that we have space, we have resources, we have security

i możemy im to zaoferować.

and we can offer them that.

I to naprawdę otworzyło oczy i zmieniło całkiem jakby nastawienie do tego,

And it really opened my eyes and completely changed my attitude towards this.

bo ludzie czasami, naprawdę mam wrażenie,

because people sometimes, I really have the impression,

brakuje nam wszystkim czasami perspektywy.

Sometimes we all lack perspective.

Ja też się na tym łapię i się wkurzam na rzeczy, które gdybym spojrzał na to z dalsza,

I also get caught up in it and get annoyed at things that, if I looked at them from a distance,

to pewnie bym sam się zaśmiał, jakie to było durne w ogóle,

I would probably laugh at myself for how silly it all was.

że to coś mnie zirytowało, czy zdenerwowało, czy zajmowało mi głowę.

that something irritated me, or annoyed me, or occupied my mind.

Ale właśnie jak człowiek nie ma tej praktyki uważności,

But just when a person doesn't have that practice of mindfulness,

że sobie nie siada na to chociażby chwilę codziennie,

that they don't sit on it even for a moment every day,

to straci to właśnie i będzie się przejmował tymi rzeczami,

he will lose it exactly and will be concerned about these things,

za które w innym wypadku mógłby być wdzięczny.

for which he could otherwise be grateful.

Bo niestety to trochę tak jest, że w momencie,

Unfortunately, it's a bit like this, that at the moment,

kiedy jesteśmy przeciążeni stresem, to my nie mamy wyboru.

When we are overloaded with stress, we have no choice.

Włącza się nam mózg gadzi i jest walka, ucieczka albo zamrożenie.

Our reptilian brain kicks in and it's fight, flight, or freeze.

Tak naprawdę nie ma tam na czym budować.

In reality, there is nothing to build on there.

Więc najpierw my się musimy zająć właśnie swoim stresem, wyregulować to.

So first we need to take care of our own stress, regulate it.

Potem możemy wdrożyć uważność, a dopiero na uważności

Then we can implement mindfulness, and only then on mindfulness.

budować sobie wdzięczność i życzliwość.

building gratitude and kindness for oneself.

Wiesz, że to nie jest możliwe w ogóle w drugą stronę.

You know that it's not possible at all the other way round.

Więc jak ja tak sobie patrzę właśnie na takie osoby,

So when I look at such people,

które właśnie nie umieją, nie potrafią,

which simply cannot, are unable to,

to też mam dużo takiego zrozumienia w takim kawałku, że okej.

I also have a lot of that understanding in such a piece, that okay.

Czyli tego przeciążenia jest tak dużo już,

So there is so much overload already,

że oni najpierw muszą gdzieś tam sobie z tego się odkopać.

that they first have to dig themselves out of it somewhere.

Najpierw wyjść, czyli najpierw ruszyć i trochę tego stresu pospalać,

First, you have to go out, which means you need to move a bit and burn off some of that stress.

po to, żeby móc tą uważność wdrożyć.

in order to be able to implement this mindfulness.

I dopiero widzisz, później budować wdzięczność.

And only then do you see, later build gratitude.

Więc to jest tak, że...

So it is like this that...

Myślę, że zdecydowanie.

I think so for sure.

To nie jest tak, że to jest już teraz dla wszystkich,

It's not that this is already for everyone.

bo to może ktoś tam, nie wiem, spróbować porównać do tego,

because maybe someone there, I don’t know, will try to compare it to that,

jak czasami się trafiają tacy kołcze, którzy mówią,

Sometimes you come across coaches who say,

że jedyne, czego potrzebuje tam każdy człowiek,

that the only thing every person needs there,

to wyjść ze strefy komfortu.

to step out of the comfort zone.

I potem jak sobie tak...

And then, as I was...

Ja pamiętam, jak kiedyś sobie tak pomyślałem o właśnie takiej

I remember how once I thought about just that.

samotnej matce, kilkorga dzieci, która patrzy na twoje taty,

a single mother of several children, who looks at your dads,

to od razu sobie pomyślałem, naprawdę ona tylko potrzebuje

I immediately thought to myself, she really just needs

wyjść ze swojej strefy komfortu i na pewno osiągnie sukces.

Step out of your comfort zone and you will definitely achieve success.

Międzynarodowy.

International.

I właśnie są osoby, które oczywiście są właśnie w takim trybie

And there are those people who are of course in such a mode.

tak zwanego przetrwania.

so-called survival.

I to nie jest ten moment, że tam jakby potrzeba

And this is not the moment when it is needed there.

jakby zupełnie czego innego,

as if it were something completely different,

ale dla większości ludzi to jest coś,

but for most people, it is something,

co naprawdę może podnieść jakość naszego życia.

what can really enhance the quality of our lives.

I to nawet nie tylko tu i teraz,

And it's not just here and now,

ale podnieść jakby i nie tylko dla nas,

but to lift as if not just for us,

ale właśnie dla całej rodziny.

but just for the whole family.

To, o czym mówiliśmy.

That which we talked about.

I też w perspektywie czasu,

And also over time,

bo tak jak było na początku wspomniane,

because as mentioned at the beginning,

to na początku będzie trudne,

it will be difficult at the beginning,

to będzie takie, myślę, trochę...

it will be a bit like, I think...

Może się wydawać komuś śmieszne,

It may seem funny to someone,

tak jak właśnie tym dzieciom, które siadają do tego kręgu,

Just like those children who are sitting in this circle,

tak samo dorosłym to może się wydawać śmieszne,

it may seem funny to adults too,

że ja sobie siadam i po prostu siedzę

that I sit down and just sit

i jakby nic z tego specjalnego nie wynika,

and as if nothing special comes of it,

tak jakby nie wykonuję według tego takiego utartego myślenia,

It's as if I'm not following that kind of conventional thinking.

żadnej pracy.

no work.

I dopiero po czasie to się zmienia,

And only after some time does it change,

ale już nawet po tych pierwszych momentach

but even after those first moments

człowiek nagle gdzieś tam zaczyna trochę inaczej patrzeć

A person suddenly starts to look at things a little differently over there.

na swoje otoczenie na przykład.

to its surroundings, for example.

I to jest taki mały, niewielki krok,

And this is such a small, tiny step,

który większość z nas może spokojnie na co dzień zrobić.

which most of us can easily do on a daily basis.

Pamiętam, jak natknąłem się też na taki cytat,

I remember coming across a quote like that,

że jeżeli człowiek ma dużo czasu,

that if a person has a lot of time,

to powinien edytować przez 15 minut dziennie,

he should edit for 15 minutes a day,

a jeżeli ma mało czasu, to powinien przez godzinę.

And if he has little time, he should do it for an hour.

I to jest bardzo prawdziwe,

And this is very true,

ale większość z nas spokojnie te 10-15 minut

but most of us can calmly spend those 10-15 minutes

dziennie jest w stanie wysłuchać,

is able to listen daily,

żeby długofalowo tak naprawdę poprawić swoje życie

to truly improve your life in the long term

i swojego otoczenia.

and your surroundings.

A jeżeli, tak jak wspomniałem,

And if, as I mentioned,

jeżeli tak bardzo nam zależy na tych naszych dzieciach,

if we care so much about our children,

że bylibyśmy w stanie tak wiele dla nich zrobić,

that we would be able to do so much for them,

to to jest jedna z rzeczy, która myślę,

this is one of the things that I think,

że powinna być podstawą.

that it should be the basis.

Tylko zacznijmy sobie powoli, nie?

Let's just start slowly, okay?

Zacznijmy sobie od 3 minut, nie?

Let's start with 3 minutes, shall we?

Metodą małych kroczków, zdecydowanie tak.

Absolutely, the method of small steps.

Metodą małych kroczków i dla tych, którzy są ciekawi,

By the method of small steps and for those who are curious,

to naprawdę można sobie nawet pooglądać zdjęcia mózgu.

You can really even take a look at pictures of the brain.

Przed medytacją i po medytacji,

Before meditation and after meditation,

żeby sobie zobaczyć, że to naprawdę działa.

to see for yourself that it really works.

A właśnie te 8 tygodni, czyli tyle,

And those 8 weeks, which is so much,

ile trwają te kursy MBSR,

How long do these MBSR courses last?

to już pokazują takie trwałe zmiany w mózgu, nie?

It already shows such lasting changes in the brain, doesn't it?

Że rzeczywiście już w komórkach

That they are indeed already in the cells.

są jakieś zmiany, się zadziewają,

there are some changes happening,

więc myślę, że warto

So I think it's worth it.

i że to jest udowodnione nawet naukowo.

and that it is even scientifically proven.

Ja myślę, że tutaj jak tak patrzyłem po osobach,

I think that here, as I was looking at the people,

które wiem, że gdzieś tam w ciągu ostatnich 5 lat

which I know has been somewhere over the past 5 years

spróbowały, zaczęły i coś zaczęły robić w tym kierunku,

they tried, they started, and they began to do something in that direction,

to widzę jak po już na przykład nawet paru miesiącach,

I can see how, after just a few months, for example,

nie mówiąc o roku czy dwóch,

not to mention a year or two,

jak zmieniło się ich życie.

how their life has changed.

To znaczy tam jakby zmiany, które były dokonywane,

It means there are changes that were being made there.

były często na przełomie nawet zmiany pracy,

were often at the turn of even changing jobs,

zmiany miejsca zamieszkania,

changes of residence

długofalowo, jeżeli ktoś rzeczywiście był w trudnym momencie.

In the long term, if someone was truly in a difficult moment.

A jeżeli ktoś był w dobrym momencie,

And if someone was at the right moment,

to te zmiany były widoczne

these changes were visible

może nie tak namacalnie fizycznie,

maybe not so tangibly physically,

ale były widoczne w rozmowach,

but they were visible in the conversations,

były widoczne w spokoju

they were visible in peace

czy właśnie w podejmowanych decyzjach tak na co dzień.

Do you make decisions like this every day?

No ale nie spotkałem chyba nikogo,

Well, I haven't met anyone, I think,

kto by powiedział, że czuje się gorzej

Who would say that they feel worse?

po tym jak spróbował.

after he tried.

Nie wiem, czy jest jakakolwiek osoba,

I don't know if there is anyone,

która by coś takiego powiedziała.

who would say something like that.

Na pewno ja takiej nie znam,

I'm sure I don't know someone like that.

i dla jednych te zmiany będą właśnie niewielkie,

and for some, these changes will indeed be minor,

bo ich życie już jest w zasadzie dobre,

because their life is already basically good,

a dla tych, którzy mają potrzebę na większe zmiany,

and for those who have a need for bigger changes,

to to jest właśnie to miejsce,

this is precisely the place,

gdzie one się zaczynają.

where they start.

Tak.

Yes.

Także zapraszamy.

So we invite you.

Ja bym zaprosiła po prostu wszystkich do tego,

I would just invite everyone to that.

żeby sobie chociaż spróbować,

to at least give it a try,

żeby sobie znaleźć tą chwilę,

to find that moment for oneself,

żeby usiąść,

to sit down,

żeby skupić się na swoim oddechu,

to focus on your breathing,

skupić się na swoim ciele,

focus on your body,

skupić się na swoich emocjach.

focus on your emotions.

Jeśli potrzebujecie wsparcia,

If you need support,

to możecie wykorzystać jakieś ćwiczenia z naszych książek,

You can use some exercises from our books.

albo po prostu wpisać sobie cokolwiek w YouTube,

or just type anything into YouTube,

poszukać głosu, który wam będzie odpowiadał

to seek a voice that will suit you

i razem z nim chwilę oddać się praktyce uważności.

and together with him, take a moment to practice mindfulness.

Tak. Szczególnie, że to jest ćwiczenie,

Yes. Especially since it's an exercise,

które jest ćwiczeniem wykonywanym jednoosobowo,

which is an exercise performed individually,

to jest to ćwiczenie,

this is the exercise,

w którym się rozwija cała rodzina,

in which the whole family develops,

a później też można zresztą je robić wspólnie,

and later you can also do them together,

czy można rzeczy nawiązujące do tego robić wspólnie,

Can we do things related to this together?

więc one wszystkie gdzieś tam też zbliżają tą rodzinę,

so they all somehow bring that family closer together.

a właśnie jest tak,

and that's how it is,

że skoro się na nią zdecydowaliśmy,

that since we have decided on her,

to chyba właśnie o takiej rodzinie myśleliśmy,

I think this is exactly the kind of family we were thinking about.

czyli takiej, która ze sobą rozmawia,

that is, one that talks to itself,

która spędza czas razem,

which spends time together,

która ciepło o sobie myśli

who thinks warmly of herself

i to jest właśnie takie coś,

and this is exactly something like that,

co jak najbardziej możemy robić razem,

which we can definitely do together,

co jest przyjemne,

what is pleasant,

a jednocześnie jest mega wartościowe

and at the same time it is super valuable

i przynosi naprawdę mnóstwo korzyści.

and it really brings a lot of benefits.

Tak. Zachęcamy do uważności na co dzień.

Yes. We encourage mindfulness in everyday life.

No, to ja chciałbym bardzo podziękować Tobie, Kasiu,

Well, I would like to thank you very much, Kasia.

za, mam wrażenie naprawdę,

yes, I really have the impression

bardzo wartościową rozmowę,

a very valuable conversation,

z której sam też sporo,

from which I also take a lot,

wyciągnąłem,

I pulled out,

a mam nadzieję,

and I hope,

że słuchacze również.

that the listeners as well.

No i mam nadzieję,

Well, I hope so,

że te kolejne książki,

that these next books,

zarówno te dla nastolatków,

both those for teenagers,

jak i kolejne książki dla dzieci,

as well as subsequent books for children,

kiedy się pojawią,

when will they appear,

będą również właśnie wspierały w tej drodze

they will also support this journey

i będą pomagały temu ważność

and will help with its importance

nie tylko kultywować już ludzi,

not only cultivate people anymore,

którzy ją znają,

who know her,

ale też właśnie rozszerzać to,

but also to expand it,

żeby ta grupa tych właśnie trenerów,

so that this group of these coaches,

o których wspominałeś wcześniej,

that you mentioned earlier,

była coraz większa

it was getting bigger and bigger

i żeby to trafiało do szkół,

and so that it reaches schools,

żeby to trafiało do coraz większego grona

so that it reaches an ever-growing audience

i żeby to kolejne pokolenie już ruszało w świat uzbrojone

And so that the next generation sets out into the world already armed.

w tą wiedzę,

into this knowledge,

której,

which

no tak naprawdę,

well, actually,

której wszyscy potrzebujemy.

which we all need.

Bardzo się uśmiecham.

I am smiling a lot.

Wiem, że mnie nie widzicie,

I know that you can't see me,

ale to naprawdę byłoby cudowne,

but that would really be wonderful,

gdyby...

if only...

dzieci po prostu mogły korzystać z tych narzędzi

children could simply use these tools

i żebyśmy my dorośli mogli korzystać z tych narzędzi

and for us adults to be able to use these tools

i gdyby ta uważność mogła w każdym domu,

and if that mindfulness could be in every home,

w każdej szkole chociaż na troszkę zagościć.

to at least make an appearance in every school.

Dziękuję Ci bardzo, Kamil,

Thank you very much, Kamil,

za zaproszenie,

for the invitation,

dziękuję Wam,

thank you all,

że chciało Wam się nas posłuchać

that you wanted to listen to us

i mam nadzieję,

and I hope,

że trochę Was zachęciliśmy do praktyki.

that we somewhat encouraged you to practice.

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

Dziękuję, Kamil.

Thank you, Kamil.

Dziękuję.

Thank you.

Dzięki�

Thank you