Ziemia, podłoże, gleba i hortisole. Rezerwat gleby?

Podłoże, ziemia i gleba to są trzy różne rzeczy i nie chodzi o to, żeby znać definicję, tylko wiedzieć, czym one od siebie się różnią, po to, żeby potem móc bardziej świadomie kształtować, czy to ziemię, czy to podłoże właśnie w naszych doniczkach.

The substrate, soil, and earth are three different things, and it's not about knowing the definition, but rather understanding how they differ from each other, so that we can more consciously shape either the soil or the substrate in our pots.

Jest to bardzo potem ułatwiające wiedzę na ten temat i dlatego chcę o tym powiedzieć głośno i wyraźnie.

It is very helpful for knowledge on this topic later, and that is why I want to say it loudly and clearly.

Zacznijmy może od ziemi, bo ziemia jest chyba najbardziej powszechna i popularna. Ziemia to jest to, z czym mamy najczęściej kontakt i ziemia to jest to, co robi ogrodnik.

Let's start with soil, because soil is probably the most common and popular. Soil is what we come into contact with most often, and soil is what a gardener works with.

Ogrodnik w ogrodzie tworzy ziemię, czyli on jakby kształtuje to, co znajduje się w tej ziemi w ogrodzie poprzez dodawanie szczególnie najważniejszej rzeczy, czyli materii organicznej, czyli ogrodnik robi ziemię w ogrodzie.

The gardener in the garden creates the soil, meaning he shapes what is in the soil in the garden by adding the most important thing, which is organic matter, so the gardener makes the soil in the garden.

Używa kompostu, używa obornika.

He uses compost, he uses manure.

Ogrodnika używa również nawozów mineralnych czasami, używa gnojówek różnego typu i wzbogaca tę ziemię, pilnuje o to, żeby była wyściółkowana odpowiednimi materiałami, takimi jakimi sobie ustali to wcześniej i uzna za stosowne.

The gardener also sometimes uses mineral fertilizers, uses various types of liquid fertilizers, and enriches the soil, making sure it is mulched with appropriate materials that he decides on beforehand and considers suitable.

No i to jest wtedy ta ziemia.

And that is then the earth.

Ona jest odpowiednio przystosowana pod rośliny, które my mamy w intencji hodować po prostu.

She is appropriately adapted to the plants that we intend to cultivate simply.

Także mamy tutaj ziemię kwaśną, zasadową i to jest już kwestia intencji ogrodnika.

We also have acidic and alkaline soil here, and it is already a matter of the gardener's intentions.

Jaka ta ziemia właściwie będzie?

What will this land actually be like?

Podłoże to jest to, co wkładamy do doniczek.

The substrate is what we put in the pots.

Najczęściej występującymi podłożami są podłoża organiczne.

The most common substrates are organic substrates.

Z prostego powodu.

For a simple reason.

Otóż one są bardzo lekkie i mają dużą powierzchnię właściwą.

Well, they are very lightweight and have a large specific surface area.

Czyli w takiej małej objętości powiedzmy tam małej doniczki, jeżeli my włożymy takiego podłoża organicznego w formie jakiegoś torfu, którego już powoli unikamy.

So, in such a small volume, let's say in a small pot, if we put some organic substrate in the form of peat, which we are slowly trying to avoid.

No ale wciąż jeszcze jest dostępny torf, kokos, kompost, tak kompost szczególnie istotny.

But peat, coconut, compost are still available, especially compost which is very important.

No to wtedy w takiej małej jakiejś doniczce jest bardzo dużo tak naprawdę przestrzeni w tym podłożu po to, żeby trzymać składniki odżywcze, które my będziemy dodawać w formie zazwyczaj nawozu płynnego.

Well, then in such a small pot there is actually a lot of space in the substrate to hold the nutrients that we will be adding usually in the form of liquid fertilizer.

Podłożem może być wełna mineralna, mogą to być jakieś sztuczne nawet gąbki, może być po prostu keramzyc wrzucony do doniczki i zalany.

The substrate can be mineral wool, it can be some kind of artificial sponges, or it can simply be expanded clay thrown into a pot and soaked.

Zadaniem podłoża jest tak naprawdę utrzymanie naszej rośliny i utrzymanie składników odżywczych potrzebnych tej roślinie do rośnięcia, do wzrostu i do podtrzymania swoich procesów życiowych.

The task of the substrate is really to support our plant and to maintain the nutrients needed for the plant to grow, to thrive, and to sustain its life processes.

Także mamy podłoże, podłoże jest w doniczce.

We also have soil, the soil is in the pot.

Tutaj jeszcze tylko dodam, że podłoża torfowe, kokosowe uznajemy jako, że to są podłoża jałowe.

I would just like to add that peat and coconut substrates are considered to be sterile substrates.

Dlatego bardzo ważne jest to, żeby je dokarmiać, czyli dodawać tego nawozu.

Therefore, it is very important to feed them, which means adding that fertilizer.

Który potem w ich strukturze może się znajdować i jest dostępny dla rośliny.

Which can then be present in their structure and is available to the plant.

Podłoże kompostowe zawiera w sobie składniki, makroskładniki, te wszystkie odżywcze, które rośliny potrzebują.

The compost substrate contains ingredients, macronutrients, all the nutrients that plants need.

Ale po dłuższym okresie czasu podlewania no to i tak trzeba będzie je uzupełnić, jeżeli o to chodzi.

But after a longer period of watering, they will still need to be replenished, if that's what you mean.

No i można również dodawać ten obornik do doniczek, też się sprawdza.

You can also add this manure to the pots, it works well too.

Ja czasem nawet do doniczek, do podłoży dla roślin domowych również czasem dodaję go.

I sometimes even add it to pots and substrates for houseplants as well.

Bo też poprawia strukturę tej rośliny.

Because it also improves the structure of this plant.

Poprawia strukturę tej podłoża w tej doniczce.

It improves the structure of the substrate in this pot.

Choć nie jest to oczywiście konieczne, bo można po prostu perli tu też dodać.

Although it is not necessary, because you can simply add pearls here too.

I on też fajnie będzie rozluźniał nam to podłoże w tej doniczce.

And he will also nicely loosen the soil in this pot for us.

Więc generalnie podłoże do doniczki umieszczamy w doniczkach, w pojemnikach.

So generally, we place the potting mix in pots, in containers.

No i podłoża, główna ich cecha jest taka, żeby miały jak największą pojemność właściwą.

Well, and the substrates, their main characteristic is that they should have the greatest possible specific capacity.

Żeby utrzymywały te wszystkie składniki odżywcze i wodę.

To maintain all those nutrients and water.

I żeby były lekkie, dlatego najczęściej używa się podłoży organicznych.

And to make them lightweight, organic substrates are most often used.

No a gleba.

Well, the soil.

No i z glebą tutaj jest troszeczkę bardziej skomplikowana sytuacja.

Well, the situation with the soil here is a little more complicated.

Ponieważ naukowcy czasem słyszę na wykładach, że mówią, że jeden centymetr gleby powstaje przez 350 lat.

Because scientists sometimes hear in lectures that they say that one centimeter of soil takes 350 years to form.

No ale właściwie o co chodzi i dlaczego tak długo?

But what is it actually about and why is it taking so long?

Mówimy tutaj o takim początkowym, inicjalnym powstawaniu gleby, gdzie mamy skałę macierzystą.

We are talking here about the initial, preliminary formation of soil, where we have the parent rock.

Ona zaczyna się kruszyć w wyniku wietrzenia chemicznego, fizycznego, biologicznego, prawda?

It starts to crumble due to chemical, physical, and biological weathering, right?

Powstaje nam piasek.

We are getting sand.

Czyli luźna skała, tak?

So loose rock, right?

Czyli rozluźniona skała.

So, it's loose rock.

I to jeszcze nie jest gleba, nie?

And this is still not soil, right?

Żeby była gleba, to my jeszcze musimy dostarczyć do tej luźnej skały jakiejś materii.

In order to have soil, we still need to supply some matter to this loose rock.

Czy to organicznej, po prostu życia jakiegoś.

Is it organic, just some kind of life?

Jakieś nasionko musi być przyniesione przez ptaka.

Some seed must have been brought by a bird.

To nasiono zaczyna żyć w tej luźnej skale.

The seed begins to live in this loose rock.

Pojawiają się korzenie.

Roots are appearing.

No i jak już są korzenie, no to wtedy wiadomo, grzyby się też pojawiają, jakieś porosty.

Well, once the roots are there, then it’s clear that mushrooms and some lichens will also appear.

No i to wszystko zaczyna żyć.

And now everything starts to come to life.

I wtedy mamy właśnie glebę.

And then we have the soil.

Czyli gleba to jest twór, który powstaje w wyniku procesów naturalnych.

So soil is a formation that arises as a result of natural processes.

Czyli ze skały powstaje tam ta luźna skała.

So loose rock is formed from the rock there.

I potem po dodaniu tej materii organicznej, tego życia podróżną postacią powstaje nam gleba.

And then, after adding this organic matter, this life in a traveling form, soil is formed for us.

Gleba, czyli organizm właściwie żywy.

Soil, which is an organism quite alive.

Możemy tak ją traktować.

We can treat her like that.

I takie traktowanie jest najbardziej optymalne.

And such treatment is the most optimal.

Więc.

So.

Czy my mamy w swoich ogrodach glebę?

Do we have soil in our gardens?

No nie.

No, not really.

Raczej nie.

Probably not.

Rzadko się spotyka, żeby ktoś zachowywał glebę w swoim ogrodzie.

It's rare to see someone keep the soil in their garden.

Taką pierwotną.

Such a primitive one.

Nie modyfikował jej jakby pod swoją potrzebę.

He didn't modify her as if for his own need.

Chociaż dla mnie to by było bardzo ciekawe doświadczenie.

Although it would be a very interesting experience for me.

Jeżeli ktoś by w ogrodzie spróbował zachować pierwotną gdzieś tam glebę.

If someone tried to preserve the original soil somewhere in the garden.

I nie ingerował w to po to, żeby te procesy glebotwórcze miały miejsce.

And he did not interfere with it so that these soil-forming processes would take place.

I żeby można było w razie czego potem obserwować to też.

And so that it would be possible to observe it later if needed.

No i żeby nie zatrzymywać tego, nie modyfikować.

And to not stop it, not modify it.

No ale to wiadomo.

Well, that's obvious.

W ogrodach, jak to w ogrodach.

In gardens, as it is in gardens.

Nie znalazłem informacji, żeby gdzieś był stworzony rezerwat stricte gledy.

I couldn't find any information that a reserve specifically for gledy has been established anywhere.

Ale jeżeli coś takiego istnieje i wy o tym wiecie, to dajcie mi znać.

But if something like that exists and you know about it, let me know.

Jeżeli nie ma, to proponuję, żebyśmy o tym pomyśleli, że można by było coś takiego stworzyć.

If there isn't, I suggest we think about the idea that something like this could be created.

Jeżeli macie jakieś pomysły, jak by to mogło wyglądać, to mi o tym napiszcie.

If you have any ideas on how it could look, please let me know.

Bardzo was o to proszę.

I ask you for this very much.

Bo jestem ciekaw, czy coś takiego mogłoby w ogóle zaistnieć w świecie.

Because I am curious if something like that could even exist in the world.

Może w Polsce.

Maybe in Poland.

Macie może pomysł, jakie miejsce byłoby godne, żeby taki rezerwat stworzyć.

Do you perhaps have an idea of a place that would be worthy to establish such a reserve?

Jak on by mógł wyglądać.

How could he look like?

Jeżeli te pomysły będą rzeczywiście gdzieś prowadzić do kogoś.

If these ideas will actually lead somewhere to someone.

I one będą takie z rękami i nogami.

And they will be like this with hands and legs.

I gdzieś tam ustalimy sobie jakiś taki schemat, jak by to mogło wyglądać.

And we will establish some kind of a scheme for how it could look.

No to ja byłbym za tym, żebyśmy pomyśleli o stworzeniu czegoś takiego nawet.

Well, I would be in favor of us thinking about creating something like that even.

I mogę tutaj świadczyć swoje usługi.

And I can provide my services here.

Czasu i wysiłku po to, żeby coś takiego tworzyć.

Time and effort to create something like this.

A może po prostu to jest tylko taki głupi pomysł, który wpadnie do głowy w tej chwili.

Or maybe it's just a silly idea that comes to mind at this moment.

I nie ma co się dłużej nad tym zastanawiać.

And there's no point in thinking about it any longer.

No to fajnie, gdybyście coś takiego po prostu przemyśleli jeszcze wy.

Well, it would be nice if you could think about something like that as well.

Bo może w waszych głowach jest więcej doświadczeń z tym związanych.

Because maybe in your heads there are more experiences related to this.

I będziecie bardziej w stanie mogli naprowadzić mnie na to.

And you will be better able to guide me on that.

Czy taki pomysł w ogóle ma sens.

Does such an idea even make sense?

No a tak ogólnie.

Well, generally speaking.

Podsumowując.

In summary.

Ziemie robi ogrodnik w ogrodzie.

The gardener creates soil in the garden.

Podłoże to jest do pojemników.

The substrate is for containers.

Podłoże może być organiczne najczęściej.

The substrate can most often be organic.

Ale może też być sztuczne z materiałów sztucznych.

But it can also be artificial made of synthetic materials.

Gdzieś tam z recyklingu.

Somewhere from recycling.

I podłoże używamy do pojemników.

And we use the substrate for containers.

No a gleba, gleba powstaje w wyniku procesów naturalnych.

Well, soil is formed as a result of natural processes.

Jest to taki twór.

It is such a creation.

Organizm żywy, który bez ingerencji człowieka również funkcjonuje w świecie.

A living organism that functions in the world without human intervention.

Chociaż niektórzy pewnie by się z tym kłócili.

Although some would probably argue with that.

No ale po prostu gleba to jest taki mocny kaliber.

Well, the soil is just such a strong caliber.

Coś konkretnego, coś naturalnego.

Something specific, something natural.

Ziemia to jest też coś bardzo fajnego.

The Earth is also something very cool.

Bo my ludzie.

Because we are people.

O tak na marginesie jeszcze wam dopowiem.

Oh, by the way, I will add something for you.

Że są ziemie stworzone przez człowieka.

That there are lands created by man.

Które jakby poprawiają stan tej pierwotnej gleby, która w danym miejscu się znajdowała.

Which somewhat improve the condition of the original soil that was in that place.

I nazywamy je hortisolami.

And we call them hortisol.

Są to ziemie powstałe w gdzieś tam w ogrodach.

These are lands that were created somewhere in the gardens.

Na przestrzeni dziesiątek, czasem nawet setek lat.

Over the span of decades, sometimes even centuries.

I one powstają głównie w wyniku tego, że ludzie, ogrodnicy najczęściej dodają materię organiczną do gleby.

They mainly arise from the fact that people, most often gardeners, add organic matter to the soil.

I to powoduje, że jej właściwości jeszcze się bardziej poprawiają.

And this causes its properties to improve even more.

Poprawa, mam tutaj na myśli to, że większa jest zasobność składników odżywczych.

Improvement, what I mean here is that the nutritional content is greater.

I lepsza jest po prostu struktura gleby pod uprawę roślin.

And the soil structure for crop cultivation is simply better.

I jest coś takiego jak hortisole.

And there is something called hortisols.

To jest jedyna rzecz, jeżeli chodzi o glebę.

This is the only thing when it comes to soil.

Gdzie człowiek coś jest w stanie poprawić.

Where a person is able to improve something.

To są bardzo niewielkie powierzchnie.

These are very small areas.

Rzadko spotykane, no ale nie zawsze jest tak, że jak my się zabieramy za jakąś robotę.

Rarely encountered, but it's not always the case that when we take on some work.

No to, że niszczymy tą naturę.

Well, it's that we are destroying this nature.

Trochę możemy jej nawet pomóc, jeżeli się dobrze postaramy.

We can even help her a little if we try hard enough.

Oczywiście w tym wypadku, jeżeli chodzi o hortisolę, to nie było to zrobione dla natury.

Of course, in this case, when it comes to horticulture, it was not done for nature.

Ale jako skutek uboczny efekt jest taki, że jest to twór no bardziej po prostu bogaty i bardzo ciekawy.

But as a side effect, the result is that it is a creation that is simply richer and very interesting.

Z tego względu, że właśnie zamiast degradować, okazało się, że coś mogliśmy jednak poprawić.

For this reason, instead of degrading, it turned out that we could actually improve something.

No, także hortisole.

No, also horticultural soil.

No i pamiętajmy o tym, że gleba, podłoże, a ziemia to są trzy różne rzeczy.

And let's remember that soil, substrate, and earth are three different things.

Ja o tym też dzieciom mówię na warsztatach.

I also talk to the children about this during the workshops.

Po to, żeby właśnie poszerzać tą ich świadomość tego po prostu, że to nie jest tak, że jest jakaś tam ziemia.

In order to expand their awareness that it is simply not the case that there is just some land.

I obojętnie co w niej jest.

And no matter what is in it.

Ona ma być po prostu ciemna, czarna, brązowa.

It is just supposed to be dark, black, brown.

I nie ma żadnego znaczenia już nic innego tam.

And nothing else there matters anymore.

Tylko wsadzamy tam rośliny i ona ma rosnąć.

We just put the plants in there and it is supposed to grow.

Nie, nie, nie.

No, no, no.

Gleba, ziemia, podłoże to jest podstawa w ogóle.

Soil, earth, substrate is the foundation in general.

Dla ogrodów, dla środowiska również.

For gardens, for the environment as well.

Jest to bardzo ciekawy twór.

It is a very interesting creation.

I nie powinny być nam obojętne.

And we should not be indifferent to them.

Dlatego o tym mówię.

That's why I'm talking about it.