(4)... sztuce i architekturze Warszawy || Muzeum Warszawy

Produkcja Studio Plac

Studio Plac Production

Jak opowiadać o...

How to talk about...

Jak opowiadać o... to seria rozmów o tym, jak przybliżać i udostępniać wystawy

How to talk about... is a series of conversations about how to bring closer and share exhibitions.

i ofertę muzealną osobom z niepełnosprawnościami.

and the museum offer to people with disabilities.

Do podcastu zapraszamy samorzeczników z doświadczeniem niepełnosprawności

We invite self-advocates with disabilities experience to the podcast.

i osoby sojusznicze, które w swojej pracy podejmują temat dostępności kultury.

and allied individuals who address the topic of cultural accessibility in their work.

Tłem naszych rozmów będą wystawy organizowane przez Muzeum Warszawy i jego oddziały.

The background of our conversations will be the exhibitions organized by the Museum of Warsaw and its branches.

Muzyka

Music

Ja nazywam się Marcin Matuszewski, jestem odpowiedzialny za tworzenie programów edukacyjnych

My name is Marcin Matuszewski, I am responsible for creating educational programs.

do wystaw w Muzeum Warszawy, m.in. do wystawy Zgruzowstanie, wokół której się dzisiaj spotykamy.

to the exhibitions at the Museum of Warsaw, including the exhibition "Zgruzowstanie," around which we are gathering today.

Są ze mną dwie wspaniałe osoby.

I have two wonderful people with me.

Będziemy dzisiaj rozmawiać z Moniką Dubiel, z osobą niewidomą doktorantką Uniwersytetu Warszawskiego,

Today we will be talking to Monika Dubiel, a blind doctoral student at the University of Warsaw.

konsultantką audiodeskrypcji i materiałów dotykowych. Cześć.

Audio description and tactile materials consultant. Hi.

Cześć.

Hello.

I z Moniką Matusiak, historyczką sztuki z Fundacji Wielozmysły.

And with Monika Matusiak, an art historian from the Wielozmysły Foundation.

Cześć.

Hello.

Czy kto za to odpowiadał, dowiemy się w trakcie naszej rozmowy.

Whether anyone was responsible for this will be revealed during our conversation.

Cieszę się, że udało nam się dzisiaj spotkać.

I'm glad we were able to meet today.

Wystawa Zgruzowstanie Warszawy, o której już trochę sobie z różnymi osobami rozmawiałem,

The exhibition "The Ruins of Warsaw," which I have already talked about a bit with various people,

będzie trochę pretekstem do naszej dzisiejszej rozmowy,

it will be somewhat of a pretext for our conversation today,

ale porozmawiamy sobie głównie o tworzeniu dostępnej oferty,

but we will mainly talk about creating an accessible offer,

tworzeniu...

creation...

Udostępnianiu wystaw, ale też o korzystaniu z tej dostępności.

Sharing exhibitions, but also about using this availability.

Mam nadzieję, że pospotykamy się w różnych miejscach podczas naszej rozmowy.

I hope we will meet in different places during our conversation.

I właśnie zastanawiam się, bo chciałem powiedzieć Moniko zacznę od ciebie,

And I'm just wondering, because I wanted to say Monika I'll start with you,

ale dzisiaj może być to utrudnione.

but today it may be difficult.

Więc Moniko z wielozmysłów, pozwolę sobie zacząć od ciebie.

So Moniko of the many senses, I will take the liberty to start with you.

Czy powiesz nam tak w trzech słowach, może się nie uda, ale zdaniach, jak z twojej,

Can you tell us in three words, it might not work, but in sentences, like from yours?

a w zasadzie waszej, bo jesteś częścią zespołu wielozmysłów, nie jesteś jedyną osobą w fundacji,

And basically yours, because you are part of the multisensory team, you are not the only person in the foundation.

jak z waszej perspektywy wyglądała ta współpraca?

How did this collaboration look from your perspective?

To znaczy, za co odpowiadałyście przy okazji tworzenia tego programu?

So, what were your responsibilities in creating this program?

Tak, myślę, że to, że powiedziałeś o tym, że nie jestem jedyną osobą, to jest bardzo ważne,

Yes, I think that what you said about me not being the only person is very important.

ale też to, że akurat w tym projekcie my współpracowałyśmy z wieloma osobami

but also that in this project we collaborated with many people

i my byłyśmy odpowiedzialne za tworzenie audiodeskrypcji i tworzenie też materiałów dotykowych,

We were responsible for creating audio descriptions and also for creating tactile materials.

i tu ta praca najpierw zaczyna się od współpracy z muzeum, między innymi z tobą właśnie,

and here this work first starts with collaboration with the museum, among others with you specifically,

czyli od takiego wybierania obiektów i to jest taki bardzo, bardzo fajny moment,

so from such object selection and this is a very, very nice moment,

kiedy zastanawiamy się, co jest z jednej strony najważniejsze pod takim kątem merytorycznym do opowiadania o wystawie,

When we consider what is, on the one hand, the most important aspect in terms of content for telling about the exhibition,

ale też z drugiej strony, co by było ciekawe pod kątem takim sensorycznym,

but also on the other hand, what would be interesting from a sensory perspective,

które elementy, które obiekty byłyby fajne do tego, żeby je właśnie przełożyć na materiały,

which elements, which objects would be cool to translate into materials,

materiały dotykowe, żeby o nich opowiedzieć i tutaj to razem zestawiamy.

tactile materials to talk about them, and here we are putting them together.

Zawsze mamy taką praktykę, że do obiektów, do których robimy materiały dotykowe,

We always have the practice that for the objects for which we make tactile materials,

robimy też audiodeskrypcję, żeby ten obiekt, to dzieło sztuki, które jest pokazywane,

we also do audio description so that this object, this work of art that is being presented,

było gdzieś jakby w pełniejszym wymiarze dostępne, więc tutaj najpierw odbywał się ten proces.

It was somehow available in a fuller dimension somewhere, so this process took place here first.

Później kolejny proces, to jest proces już w wielozmysłach,

Later, the next process is a multisensory one.

kiedy zastanawiamy się, jak te obiekty przełożyć

When we wonder how to translate these objects.

i w przypadku materiałów dotykowych też zastanawiamy się, kogo jeszcze potrzebujemy,

And in the case of tactile materials, we are also wondering who else we need.

kto ma jakie umiejętności i zdolności, kto może odtworzyć pewne materiały,

who has what skills and abilities, who can recreate certain materials,

bo część robimy same, a część faktycznie współpracujemy tutaj z wieloma osobami

because we do part of it ourselves, and for the rest, we actually collaborate here with many people

i przy tym projekcie współpracowałyśmy z Weroniką Althamer,

and for this project, we collaborated with Weronika Althamer,

która robiła już dla Muzeum Warszawy też z nami kilka rzeczy, z Julką Basistą.

who had already done a few things for the Museum of Warsaw with us, with Julka Basista.

Ale też z Kasią Pietrzykowską, więc tu tych osób było znacznie więcej.

But also with Kasia Pietrzykowska, so there were many more people here.

Szukałyśmy też technik, które będą odpowiadały i to zawsze jest taki moment,

We were also looking for techniques that would be suitable, and it's always a moment like that,

kiedy szukamy technik, które z jednej strony będą trwałe, które przejdą przez wiele rąk,

when we are looking for techniques that, on the one hand, will be durable, that will pass through many hands,

będą to materiały dotykane, a więc siłą rzeczy jakoś zużywalne, ale jednocześnie będą gdzieś tam pociągające właśnie dotykowo, haptycznie.

They will be tactile materials, and thus inherently somewhat consumable, but at the same time they will be appealing in a tactile, haptic way.

One będą sprawiały, mam nadzieję, że będą sprawiały, bądź sprawiają jakby takie wrażenie i chęć tego dotyku

They will create an impression, I hope they will create an impression, or they are creating the desire for that touch.

i wtedy będziemy mogli je poznawać i też dopasowywać te materiały do danego obiektu, który udostępniamy.

And then we will be able to explore them and also adapt these materials to the specific object that we are providing.

To teraz zaryzykuję to pytanie. Monika, druga, sprawdzają się?

Now I will take the risk of asking this question. Monika, the second one, is she working out?

Jak najbardziej się sprawdzają.

They work perfectly.

Ja z...

I from...

pracami wielozmysłów miałam do czynienia wielokrotnie, nie tylko przy okazji tej wystawy,

I have dealt with multisensory works many times, not only in connection with this exhibition.

też przy okazji różnych innych projektów mniej lub bardziej szalonych

also on the occasion of various other more or less crazy projects

i naprawdę wydaje mi się, że ten pomysł, który dziewczyny miały na początku, czyli to, co się zawiera w nazwie,

and I really think that the idea the girls had at the beginning, which is what is included in the name,

czyli ta wielozmysłowość, to jest naprawdę klucz do sukcesu, bo te pomoce w muzeach najczęściej są stricte dotykowe.

So this multisensory experience is really the key to success, because the aids in museums are most often strictly tactile.

Mamy tak zwane tyflografiki, czyli takie po prostu wypukłe kopie zdjęć czy obrazów.

We have what's called tyflographies, which are simply embossed copies of photos or images.

Natomiast dziewczyny właśnie postawiły na to, żeby wyjść poza tylko ten dotyk.

The girls have decided to go beyond just that touch.

Często robią też jakieś takie rzeczy, które angażują też, czy smak, czy zapach.

They often do things that also engage either taste or smell.

Więc wydaje mi się, że to jest bardzo takie szerokie spektrum możliwości, które się otwiera, żeby pomóc sobie pewne rzeczy wyobrazić.

So it seems to me that there is a very wide spectrum of possibilities that opens up to help one imagine certain things.

Tutaj akurat przy tej wystawie opieramy się głównie na dotyku, ale no wciąż jest to bardzo, bardzo zróżnicowany dotyk.

Here, in this exhibition, we mainly rely on touch, but it is still a very, very diverse touch.

Wychodzimy poza taką, wiesz, klasyczną formę pomocy dotykowej, gdzie, nie wiem, jest to z plastiku wykonana płaskorzeźba.

We go beyond that, you know, classic form of tactile assistance, where, I don't know, it's a relief made of plastic.

Tylko jeżeli mamy gruz, no to faktycznie on jest zrobiony z czegoś takiego, że jest to takie szorstkie w dotyku i przypomina to gruzowisko.

Only if we have rubble, then it is actually made of something that feels rough to the touch and resembles debris.

Mamy kaflę z pieca, kopię kafla z pieca, no to on jest faktycznie wykonany z gliny i w dotyku jest dokładnie taki, jak ten oryginalny kafel.

We have a tile from the stove, a copy of the tile from the stove, so it is indeed made of clay and feels exactly like the original tile.

Więc wydaje mi się, że te pomysły się sprawdzają.

So it seems to me that these ideas are working.

Miło mi to słyszeć, a myślę, że Monice jeszcze milej.

I'm glad to hear that, and I think Monika will be even happier.

Tak, ja rzeczywiście też to wszystko potwierdzam.

Yes, I actually confirm all of that as well.

Ja pracuję na tej wystawie z grupami o bardzo zróżnicowanych potrzebach, w tym z osobami niewidomymi, na przykład z młodzieżą z Lasek.

I work on this exhibition with groups that have very diverse needs, including visually impaired individuals, such as youth from Laski.

Jeszcze tu nam się dzisiaj pojawią w kwestii konsultacyjnej.

They will appear here for us today regarding the consultation.

I rzeczywiście mam takie poczucie, że te pomocy się świetnie sprawdzają.

And indeed, I have the feeling that these aids work excellently.

Wystawa z gruzowstanie, bo o niej też chciałem jeszcze kilka słów powiedzieć i bardzo ją pochwalić, chociaż jest nieożywiona,

The exhibition with the rubble, because I wanted to say a few more words about it and praise it very much, even though it is inanimate,

więc może pochwalić bardziej Adama, kuratora i pochwalić nasz zespół konserwatorski,

so maybe praise Adam more, the curator, and praise our conservation team,

to Monika tego doświadczyła na spotkaniu naszym na wystawie,

Monika experienced this at our meeting at the exhibition.

że poza tymi pomocami, które wy przygotowałyście w ramach,

that apart from the assistance you prepared within the framework,

w ramach naszej współpracy, to na tej wystawie rzeczywiście mamy zgodę na dotykanie bardzo wielu rzeczy.

As part of our cooperation, we actually have permission to touch many things at this exhibition.

I to jest też coś, co chciałbym, żeby wybrzmiało, bo to Moniko, pewnie ty potwierdzisz, Moniko Dubiel,

And this is also something I would like to be emphasized, because Monika, you will probably confirm this, Monika Dubiel,

potwierdzisz, że to jest wielka wartość.

Will you confirm that this is a great value?

To znaczy, że na wystawie, na której można podotykać pewnych rzeczy, to spotkanie z tą wystawą jest ciekawsze.

It means that at an exhibition where you can touch certain things, the encounter with that exhibition is more interesting.

Zdecydowanie tak. Ja w ogóle przyłączam się do twoich pochwał.

Definitely yes. I completely support your praise.

Tym bardziej, że myślę sobie, że to jest...

Especially since I think to myself that this is...

dosyć nietypowe dla takiego muzeum, jak Muzeum Warszawy,

rather unusual for a museum like the Museum of Warsaw,

które jest, no powiedzmy sobie, dosyć tradycyjnym muzeum.

which is, let's say, quite a traditional museum.

To nie jest takie muzeum, jakich teraz jest dużo, multimedialne,

It's not like those multimedia museums that are common now.

z jakimiś właśnie rekonstrukcjami rzeczy.

with some reconstructions of things.

Tylko tam jednak faktycznie jest bardzo dużo eksponatów oryginalnych,

However, there are actually a lot of original exhibits there.

gdzieś pozamykanych w gablotkach.

somewhere locked up in display cases.

Czyli mamy dużo sal, dużo obiektów, dużo gablotek.

So we have a lot of rooms, a lot of facilities, a lot of display cases.

Oczywiście niczego nie można dotykać.

Of course, nothing can be touched.

Wszyscy znamy takie muzea.

We all know such museums.

To są właśnie zazwyczaj jakieś takie muzeum historyczne, czy muzea miejskie.

These are usually some kind of historical museums or city museums.

I wydaje mi się, że w takich muzeach najciężej o dostępność.

And I think that in such museums, accessibility is the hardest to achieve.

To znaczy, tak sobie obserwuję to, co się dzieje w dostępności od paru lat w Polsce,

That means, I have been observing what is happening with accessibility in Poland for the past few years.

to takie najbardziej chyba otwarte głowy mają muzea, czy osoby pracujące w muzeach sztuki.

It is probably the museums or the people working in art museums that have the most open minds.

I najczęściej muzeum jakiejś sztuki nowoczesnej.

And most often a museum of some modern art.

Tam jakoś tak galeria powiedzmy taka zajmująca się właśnie sztuką,

There, there is a gallery that is, let's say, focused on art.

no bo tam ten temat właśnie inkluzywności, różnorodności jest często, nie zawsze,

Well, the topic of inclusivity and diversity is often present there, not always.

ale często jest po prostu częścią agendy danej instytucji,

but it's often just part of the agenda of a given institution,

bo starają się pokazywać różnorodną sztukę i reprezentować chociażby osoby jakieś z różnych mniejszości,

because they try to showcase diverse art and represent, at least, individuals from various minorities,

czy zmarginalizowane.

is it marginalized.

Więc siłą rzeczy łatwiej też im pomyśleć o zróżnicowaniu publiczności.

So by necessity, it's also easier for them to think about diversifying the audience.

A w takich klasycznych, w starym stylu muzeach,

And in such classic, old-style museums,

gdzie skupia się głównie na tym, żeby jednak tego zwiedzającego miotłą odganiać od eksponatu,

where the main focus is on driving the visitor away from the exhibit with a broom.

no to bardzo, bardzo rzadko jest to spotykane, żeby móc czegoś dotknąć.

Well, it is very, very rare to be able to touch something like that.

Dlatego tym bardziej doceniam to, jakby ta wystawa wygląda, jak została skonstruowana,

That's why I appreciate even more how this exhibition looks, how it was constructed.

jak jest pomyślana, że jest tyle tych elementów, których faktycznie można dotykać, oryginalnych.

It's designed in such a way that there are so many elements that can actually be touched, original ones.

No bo tak jak powiedziałeś.

Well, just as you said.

Jest to...

It is...

Z jednej strony, no, fan ze zwiedzania wystawy jest na pewno dużo większy,

On one hand, well, the excitement of visiting the exhibition is definitely much greater,

no bo gdyby nie można było niczego dotykać, to moglibyśmy się umówić w parku

Well, if we couldn't touch anything, we could meet in the park.

i mógłbyś mi po prostu pokazać te pomocy dotykowe.

Could you just show me those touchscreen aids?

Ja bym mogła posłuchać tych adresów na telefonie i w ogóle nie miałabym potrzeby być w tego muzeum.

I could listen to those addresses on the phone and wouldn't need to be in that museum at all.

Więc to, że można czegoś dotknąć na wystawie, no jednak ma jakiś sens.

So the fact that you can touch something at the exhibition does have some meaning.

A z drugiej strony też super jest to, że tutaj akurat przy tej konkretnej wystawie

On the other hand, it's also great that here, specifically at this particular exhibition

mamy trochę takich...

we have some of those...

Ona ma taki wymiar też edukacyjny w tym sensie,

She has an educational dimension in that sense as well,

że dzięki temu, że jest tam sporo gruzu, o którym już rozmawialiśmy,

that thanks to the fact that there is a lot of rubble there, which we have already discussed,

czy jakichś takich łamanych fragmentów budynków,

or some broken fragments of buildings,

to można dotknąć takich rzeczy, które do dzisiaj gdzieś w przestrzeni miejskiej się znajdują,

one can touch such things that still exist somewhere in the urban space today,

ale nie mamy do nich dostępu.

but we do not have access to them.

Tak jak dotykaliśmy tego fragmentu zdobienia balkonu, nie?

Just like we touched that part of the balcony decoration, right?

Który zazwyczaj jest płynie na wysokości pierwszego czy drugiego piętra,

Which usually flows at the height of the first or second floor,

więc osoba niewidoma nie zdaje sobie w ogóle sprawy z tego,

so a blind person is not aware of this at all,

jakie są dekoracje.

What are the decorations?

Tak jak gdzieś nad nią, na ulicy.

Just like somewhere above her, on the street.

Tak, no teraz już w muzeach nie odganiamy miotłą, tylko odkurzaczem.

Yes, well now in museums we don't chase them away with a broom, but with a vacuum cleaner.

Już miotły przeszły do lamusa.

Brooms have already become a thing of the past.

Tak, i tutaj rzeczywiście było tak,

Yes, and here it really was like that,

od początku, kiedy zaczynałem współpracę z wielozmysłami,

from the beginning, when I started working with multisensory experiences,

wiedziałem, czego będziemy mogli i mogły dotykać,

I knew what we would be able to touch.

więc tam troszkę nam się zmniejszył ten pakiet rzeczy do wyboru,

so our selection of things to choose from has slightly decreased there,

ale dla mnie to było bardzo fajne doświadczenie wybierać z wami,

but for me it was a very cool experience to choose with you,

wybierać z wami te prace.

to choose these works with you.

I czy wy macie jakiś taki system,

And do you have such a system?

który wam jakoś pomaga,

which somehow helps you,

żeby wybierać te prace,

to select those works,

czy to zawsze jest bardzo indywidualne

Is it always very individual?

i staracie się jak najbardziej to konsultować?

Are you trying to consult on it as much as possible?

Mówimy na razie o początku współpracy,

We are currently talking about the beginning of the collaboration.

o kontakcie z instytucją.

about contact with the institution.

Myślę, że to jest bardzo indywidualne

I think that this is very individual.

i zależne od wystawy.

and dependent on the exhibition.

I też bardzo cenimy to,

We also appreciate this very much,

jak zespół z muzeum czy z galerii

like a team from a museum or a gallery

jest obecny przy tym wyborze,

he is present at this choice,

bo z jednej strony my możemy wybierać to, co nam się podoba,

because on one hand we can choose what we like,

ale bardzo chcemy,

but we really want to,

żeby to też był taki głos wystawy,

so that it would also be such a voice of the exhibition,

czyli żeby przełożyć to, co już na wystawie jest

so to translate what is already on display

i to, co jest według twórców, twórczyń najważniejsze.

And this is what, according to the creators, is the most important.

Więc faktycznie to,

So indeed it is,

że możemy się skonsultować z kuratorem,

that we can consult with the curator,

możemy się skonsultować z tobą,

we can consult with you,

jakby przegadać, które elementy,

to discuss which elements,

co już wiecie, że możecie dotykać,

what you already know, that you can touch,

a co będzie fajnie przełożyć,

what will be nice to translate,

tak jak tutaj

just like here

robiliśmy taką kopię dotykową kafla piecowego,

we made a tactile copy of the stove tile,

który był pokazywany.

which was being shown.

No to tu

Well, here it is.

widzieliśmy,

we saw,

że nie chcemy tworzyć

that we do not want to create

tyflografiki płaskiej,

flat typhlography,

oddającej tylko wzory,

giving only patterns,

ale też od razu,

but also right away,

że być może będziemy w stanie zrobić kopię,

that we might be able to make a copy,

czyli coś, co właściwie

so something that actually

będzie bardzo podobne do tego,

it will be very similar to this,

co jest zaprezentowane

what is presented

na półkach.

on the shelves.

Więc ta współpraca

So this cooperation

jest najważniejsza.

is the most important.

Tak naprawdę ten początek jest super ważny

Actually, this beginning is really important.

i dzięki temu możemy zdecydować też,

and thanks to this we can also decide,

wokół czego będzie prowadzona narracja,

around what the narrative will be conducted,

na oprowadzanie,

for a tour,

bo to też jest jakiś element wyboru.

because this is also an element of choice.

Tutaj przypomniało mi się,

This reminded me here,

jak powiedziałeś o tym kaflu,

as you mentioned about that tile,

zresztą dzisiaj z Moniką

By the way, today with Monika.

ze wszystkich stron udało nam się obejrzeć.

We managed to watch it from all sides.

To prawda, jest wspaniały.

It is true, it is wonderful.

Tak, tu się akurat zgadzamy,

Yes, we actually agree on that.

możemy sobie zbić piątkę.

We can give each other a high five.

Ja jeszcze tylko dodam,

I will just add,

że twórczynią jest Monika Szambelan,

that the creator is Monika Szambelan,

bo jeszcze jej nie wymieniłam,

because I haven't replaced it yet,

bo jak słyszycie,

because when you hear,

to faktycznie było sporo grono twórców,

there were indeed quite a few creators,

tyflografik, a jeszcze audiodeskrypcję Adelał.

tyflographic, and also audio description Adelał.

O, tak, już cały zespół.

Oh, yes, the whole team is here now.

Wszystkich możemy tam wypisać.

We can list everyone there.

Tak, ale też ten kafel,

Yes, but also this tile,

on jest też o tyle ciekawy,

he is also interesting in that respect,

że zazwyczaj moje doświadczenie

that usually my experience

jako takiego

as such

bardzo, bardzo

very, very

chałupniczo wyrabiającego pomoce dotykowe

handcrafted tactile aids

czasami do różnych wystaw,

sometimes for various exhibitions,

tak na szybko, bo coś

just quickly, because something

wpadamy na pomysł, żeby zrobić oprowadzanie

We come up with the idea to do a tour.

i tak na szybko

and just quickly

w różnych miejscach te pomoce

in different places these aids

przygotowuję. One są mniej lub bardziej

I am preparing. They are more or less.

udane, to Monika wie doskonale,

successful, Monika knows it perfectly well,

bo miała z nimi czasami do czynienia.

because she sometimes dealt with them.

Ale tutaj to jest spektakularne,

But here it is spectacular,

to znaczy może osoby, które nas słuchają

that means maybe the people who are listening to us

nie wiedzą do końca,

they don't know for sure,

jak to czasami wygląda, ale jeśli mówimy tutaj

how it sometimes looks, but if we are talking here

o kopii pieca kaflowego,

about the copy of the tiled stove,

to to jest rzeczywiście kopia pieca

This is indeed a copy of the oven.

kaflowego wypalonego

burnt tile

w piecu, kafla piecowego, nie pieca

in the oven, of the stove tile, not of the stove

całego pieca nie udało nam się,

we were unable to do the whole oven,

może przy następnym grancie.

maybe at the next grant.

Rzeczywiście to jest

Indeed, it is.

kopia, prawie jeden do jednego,

copy, almost one to one,

rzeczywiście wypalona w piecu,

indeed fired in a kiln,

więc tutaj stąd pewnie ta ilość osób

So here is probably the reason for the number of people.

i ten rozmiar tego przedsięwzięcia.

and the size of this undertaking.

Tak, tak, bo dzięki temu,

Yes, yes, because of that,

że zaczynamy współpracować

that we are starting to cooperate

z różnorodnymi osobami, no to też

with various people, well that's also true

każda z nich ma inne umiejętności

Each of them has different skills.

i wtedy możemy sobie dopasować

And then we can adjust to each other.

właśnie znaleźć osobę, która

just find a person who

się zajmuje ceramiką, znaleźć osobę,

is involved in ceramics, find a person,

która zajmuje się na co dzień

who deals with it on a daily basis

nalkarstwem, jak Kasia Pietrzykowska

with a knack for it, like Kasia Pietrzykowska

i wtedy gdzieś

and then somewhere

te postacie z Fangora

the characters from Fangor

zaczynają trochę wychodzić

They're starting to come out a bit.

z tego obrazu i gdzieś te

from this image and somewhere those

mięśnie ich zarysowane

their muscles are defined

właśnie się odznaczają

they are just being marked

na ich ciele i ta ręka

on their body and this hand

biegłą też jest już bardziej

She is more experienced now too.

wyrazista, więc tutaj

expressive, so here

faktycznie to jest dla nas ważne, żeby

Indeed, it is important for us to...

gdzieś z jednej strony

somewhere on one side

dać swoje pomysły,

give your ideas,

a czasami się odsunąć

and sometimes step back

trochę na bąk

a bit on the side

i dać możliwość też

and also give the opportunity

pracy z innymi osobami.

working with other people.

Często te filmografiki też powstają w takiej

Often these filmographies are also created in such a way

właśnie współpracy, to znaczy,

just collaboration, that is,

że pracujemy nad nimi wspólnie

that we are working on them together

tutaj, więc

here, so

tak, to jest też taki proces

Yes, this is also such a process.

poszukiwania, no i też konsultacji, bo

searches, and also consultations, because

on się odbywa

it takes place

dwuetapowo, to znaczy, my przychodzimy

In two stages, that means we come.

z pomysłami

with ideas

i to są często zalążki pomysłów,

and these are often the seeds of ideas,

też pewne pytania, które mamy,

also certain questions that we have,

zastanawiamy się

we are wondering

i w momencie, kiedy je

and at the moment when it is

skonsultujemy z osobami niewidomymi, to dopiero

we will consult with blind people, that’s just the beginning

jakby tworzymy finalne wersje.

It's like we're creating the final versions.

No właśnie, bo może to jest ten moment,

Exactly, because maybe this is the moment,

w którym

in which

powiemy o tych konsultacjach, bo

we will talk about these consultations because

Monika

Monika

jest tutaj z nami jako już osoba, która

is here with us as a person who

dostała do ręki gotowe materiały,

she received the finished materials in her hand,

ale zanim te gotowe materiały trafiły na wystawę,

but before the finished materials made it to the exhibition,

to był jeszcze

it was still

jeden etap, bo powiedziałeś już

one stage, because you already said

o tym etapie spotkania ze mną

about this stage of the meeting with me

i znalezienia tych prac,

and finding these works,

które nas, w sensie mnie,

which us, in the sense of me,

ale i też was zainteresowały,

but you were also interested,

ale jest jeszcze jeden etap,

but there is one more stage,

to znaczy ten etap konsultacji

that means this stage of consultations

już z osobami, które też uczestniczyły

already with the people who also participated

w projekcie, mam tutaj na myśli dwie

In the project, I have in mind two.

absolutnie wspaniałe osoby,

absolutely wonderful people,

panią Joannę Marasek

Ms. Joanna Marasek

i panią Jolę Kozyrę, to są

and Mrs. Jolanta Kozyra, they are

nauczycielki ze szkoły w Laskach

teachers from the school in Laski

i tam może chcesz powiedzieć coś o tej

And there you might want to say something about this.

współpracy, bo to też było bardzo ciekawe

cooperation, because it was also very interesting

doświadczenie dla mnie obserwować, jak to wygląda.

It’s an experience for me to observe what it looks like.

Tak, tak, ja bardzo, bardzo

Yes, yes, I very, very much.

też lubię ten moment, kiedy mogę przyjść

I also like that moment when I can come.

właśnie z pomysłami i to

just with ideas and that

potem

later

zweryfikować faktycznie

verify actually

i część rzeczy się na przykład mi potwierdza,

and some things, for example, are confirmed to me,

część rzeczy okazuje się,

some things turn out to be,

że tam trzeba jakoś

that something needs to be done there

dopracować,

to refine

że być może moja ręka nie jest

that perhaps my hand is not

na tyle jeszcze wprawna w tym

still skilled enough at this

dotyku, że wydaje mi się, że

touch, that it seems to me that

okej, to jest wyczuwalne,

Okay, this is palpable.

a ktoś mi powie, że jednak

and someone will tell me that after all

coś tu trzeba poprawić bardziej,

Something here needs to be improved more.

więc

so

to jest taki moment, kiedy

this is such a moment when

możemy sobie na spokojnie usiąść

we can sit down calmly

i tutaj

and here

to przedyskutować.

to discuss.

Też to było

That was too.

dla mnie bardzo

for me very

fajny zestaw takich konsultacji, bo

a nice set of such consultations because

pani Jola jest osobą niewidomą,

Mrs. Jola is a blind person.

pani Joanna widzi, więc jakby

Mrs. Joanna sees, so it's like...

też, ale pracuje z osobami

me too, but I work with people

niewidomymi, więc tutaj

blind, so here

te konsultacje właśnie z dwoma osobami,

these consultations just with two people,

które też między sobą

which also among themselves

tutaj dyskutowały i dopowiadały

here they discussed and added to the conversation

sobie, też były

oneself, were also

bardzo, myślę, że takim dobrym

I think that such a good one.

procesem i takim

process and such

niezwykle uzupełniającym się, więc

incredibly complementary, so

bardzo się z tego cieszę. Bo jeszcze takim

I'm very happy about it. Because it's still such a...

trzecim etapem tej konsultacji

the third stage of this consultation

i konsultacji związanej

and related consultations

z laskami jest już

It's already with the girls.

absolutnie bezwzględna grupa,

absolutely ruthless group,

czyli młodzież.

so the youth.

Młodzież z Lasek, która nas rzeczywiście

Youth from Laski, who actually us

odwiedza, ta współpraca między nami

visits, this collaboration between us

jest od jakiegoś czasu bardzo, bardzo ścisła,

has been very, very tight for some time now,

z czego ja się bardzo cieszę.

which makes me very happy.

I jeśli słuchają nas osoby, które

And if there are people listening to us who

znają jakieś inne szkoły, to zapraszamy

If they know any other schools, we invite them.

do Muzeum Warszawy.

to the Museum of Warsaw.

I to jest dla mnie też ciekawe,

And this is also interesting to me,

pracować z młodzieżą i pracować

work with youth and work

z pomocami, które wy przygotowujecie

with the aids that you prepare

i

I

też obserwować i zdać sobie

also observe and realize

sprawę z czegoś, co jest

the matter of something that is

być może trudne, ale chciałbym

perhaps difficult, but I would like to

ten temat może jakoś poruszyć,

this topic might somehow resonate,

jeśli macie na to chęć.

if you are willing to do so.

To znaczy, że nie da się

That means it can't be done.

chyba, tak jak to w życiu ze wszystkim,

probably, just like it is with everything in life,

wymyślić czegoś tak

to come up with something like that

dla wszystkich.

for everyone.

I czasami wśród tej młodzieży

And sometimes among this youth

powiedzmy dziesięciu osób

let's say ten people

jest siedem, które powiedzą

there are seven that will say

o super, fajnie, ten fangor taki

Oh great, nice, this fangor is so...

czytelny, tutaj wszystko tak, a są trzy, które

legible, here everything is like this, and there are three that

powiedzą w ogóle nie.

They will say not at all.

I to czasami wynika

And sometimes it results.

z takiego nastoletniego w ogóle

from such a teenager at all

na wszystko nie i to też można

not everything is no, and that can also be

wyczuć, ale czasami to jest tak, że

to sense, but sometimes it is like this that

chyba to jest ten problem,

I guess that's the problem.

że nie da się chyba. I to pytanie do was

that probably can't be done. And that question is for you.

obu, że

both that

czy się da, bo chyba

can it be done, because I think

właśnie ciężko jest tak

it's really hard like that

wymyślić coś o, że dla wszystkich.

Come up with something about, that it's for everyone.

To ja jeśli mogę pierwsze.

It's me if I can go first.

Proszę bardzo. Tak, to

Here you go. Yes, it is.

faktycznie jest też taki moment,

there is indeed a moment like that,

że po konsultacjach my musimy

that after consultations we must

jakby teraz te konsultacje

as if the consultations are happening now

przegadać między sobą w zespole

to discuss among themselves within the team

tworzącym.

creating.

I ja też często

Me too often.

zdarzało mi się też robić

I would also occasionally do.

tak, że konsultowałam z kilkoma osobami

so I consulted with a few people

i miałam faktycznie różne opinie.

And I actually had different opinions.

I teraz my musimy je

And now we have to eat them.

jakoś zestawić ze sobą i jak połączyć,

somehow to juxtapose and how to connect,

jakoś wyśrodkować te opinie

somehow balance those opinions

czasami.

sometimes.

I to faktycznie się zdarza, bo

And it actually happens that

wszystkie te osoby są bardzo

all these people are very

jakby mają różne preferencje

as if they have different preferences

jak każdy po prostu.

like everyone else, just.

I gdzieś my próbujemy balansować

And somewhere we are trying to balance.

z tym.

with this.

My trochę tak

We're a bit like that.

mamy, że w Warszawie

we have that in Warsaw

znamy część odbiorców,

we know part of the recipients,

odbiorczyń, która przychodzi

recipient who arrives

i czasem jakby wiemy, co...

And sometimes it's like we know what...

co może być atrakcyjne.

what can be attractive.

Ale zarówno

But both

z audiodeskrypcjami, jak i z

with audio descriptions, as well as with

tyflografikami jest tak, że

The thing about tactile graphics is that

te opinie są

these opinions are

naprawdę często bardzo różnorodne.

really often very diverse.

I ja wiem, że

I also know that

dla jednej osoby to może być na przykład

for one person it can be for example

niewystarczające, albo że może być

insufficient, or that it could be

właśnie zbyt długo, albo

just too long, or

że wolałaby, że ktoś mi mówi,

that she would prefer that someone tells me,

że wolałby jednak więcej

that he would prefer more after all

merytorycznych informacji, kontekstów,

substantive information, contexts,

a ktoś z drugiej strony

and someone from the other side

powiedział mi, że nie, że on chce tylko jakby

He told me no, that he just wants like...

ten opis wizualny obrazu.

this is a visual description of the painting.

Więc

So

ja gdzieś staram się faktycznie

I'm actually trying somewhere.

znaleźć taki, i my się

find one like that, and we

staramy znaleźć jakiś taki złoty środek,

we're trying to find some sort of golden mean,

ale czasami mam

but sometimes I have

wrażenie, że jak mamy poczucie,

the impression that when we have a feeling,

że jakaś praca,

that some work,

bo to też wszystko jest zależne od pracy,

because everything also depends on work,

którą po prostu udostępniamy,

which we simply share,

wymaga tego, albo mamy

it requires this, or we have

takie wrażenie, że jednak pewien

It gives the impression that, after all, certain...

aspekt, powinniśmy jakiś ciężar

aspect, we should have some weight

położyć na jedną stronę, no to

put on one side, well then

to czasami finalną

it's sometimes final

decyzję jednak podejmujemy,

we do make the decision,

podejmujemy my.

We take it upon ourselves.

No ja mogę tylko przyłączyć się do tego, co Monika powiedziała,

Well, I can only add to what Monika said,

że bardzo trudno

that it is very difficult

jest zrobić coś dla wszystkich,

is to do something for everyone,

a pewnie jest to niemożliwe.

oh, it must be impossible.

Ja jako osoba,

I as a person,

która często konsultuje, czy audiodeskrypcje,

which often consults whether the audio descriptions,

czy jakieś materiały dotykowe,

Are there any tactile materials,

staram się trochę

I'm trying a little bit.

też bazować na mojej wiedzy, jaką mam,

also based on my knowledge that I have,

na temat

on the subject

funkcjonowania

functioning

innych osób

other people

z niepełnosprawnością wzroku.

with a visual impairment.

Mam sporo znajomych

I have a lot of acquaintances.

i to niewidomych i słabowidzących

and for the blind and visually impaired

i chodzimy często

and we often go

razem do instytucji, więc też trochę obserwuję,

together to the institution, so I'm also observing a bit,

jak oni funkcjonują, co jest dla nich problematyczne

how they function, what is problematic for them

i staram się też,

I'm also trying,

kiedy daję taki feedback,

when I give such feedback,

wyciągnąć z tego jakąś średnią,

extract some average from this,

ale oczywiście wiadomo, że jest to bardziej

but of course it is known that it is more

filtrowane przez moje doświadczenia

filtered through my experiences

i moje preferencje.

And my preferences.

To zwłaszcza wychodzi przy

It especially comes out when

audiodeskrypcji, bo

audiodescription, because

zupełnie

completely

innym takim

another such

wydaje mi się

it seems to me

bagażem wyobrażeń

the baggage of imagination

dysponuje osoba niewidoma do rodzenia,

a blind person is available for giving birth,

a innym osoba, która straciła

and another person who lost

wzrok, też na pewno inaczej

sight, also definitely differently

osoba, która straciła wzrok 50 lat temu,

a person who lost their eyesight 50 years ago,

a inaczej osoba, która straciła go 10 lat temu

and otherwise a person who lost him 10 years ago

i po prostu

and just

te doświadczenia są tak różne,

these experiences are so different,

że ciężko

that it's hard

dostosować się do wszystkich, więc

adapt to everyone, so

staram się też,

I am also trying.

tak jak Monika też tutaj powiedziała,

just as Monika said here too,

gdzieś to wypośrodkować, żeby

to find a compromise somewhere, so that

trafić

to hit

do jak największej ilości osób,

to as many people as possible,

chociaż wiadomo, że to nigdy nie będzie dla

although it is known that it will never be for

wszystkich tak samo fajne.

everyone is equally cool.

Jeśli chodzi o te materiały dotykowe,

As for those tactile materials,

też jest taki problem,

there is also such a problem,

że często osoby niewidome

that often blind people

nie potrafią z nich korzystać.

they cannot make use of them.

To jest coś, co stosunkowo niedawno się

This is something that has relatively recently occurred.

pojawiło w muzeach i w ogóle w edukacji,

appeared in museums and in education in general,

ostatnie, no nie wiem, 5-10 lat,

the last, well I don't know, 5-10 years,

więc osoba niewidoma,

so a blind person,

która schodziła do szkoły

which was going down to school

powiedzmy 20 lat temu,

let's say 20 years ago,

to coś takiego jak tyflografika,

it's something like tactile graphics,

no nie miała tego w swoim

well, she didn't have that in her

życiu i nie umie tego czytać.

life and doesn't know how to read it.

I bardzo często, jak jestem z osobami

And very often, when I am with people

niewidomymi od urodzenia, które są

blind from birth, who are

w moim wieku albo starsze, gdzieś w muzeum,

at my age or older, somewhere in a museum,

no to one mówią, że ta tyflografika im w ogóle nic nie daje.

Well, they say that this tactile graphics is of no help to them at all.

Więc no

So, no.

też trzeba to wziąć pod uwagę,

this also needs to be taken into account,

że też nie każdy w ogóle

that not everyone at all

jest z tym

it's with that

za pan brat i dlatego to jednak

for friends and that's why it's still

powinno być w miarę proste.

It should be relatively simple.

A to ważne, że o tym mówisz.

It's important that you mention this.

Nigdy ten temat się jakoś nie pojawił

This topic never really came up.

u mnie przynajmniej.

At least for me.

Tutaj tak mówimy

Here we say so.

o takich różnych komplikacjach,

of such various complications,

ja też chciałbym, żeby

I would also like it to be that way.

nie było tak wyłącznie poważnie,

it wasn't all that serious,

więc chciałbym jeszcze, jeśli słucha nas ktoś,

so I would like to add, if someone is listening to us,

kto chce się za to zabrać

Who wants to take care of this?

albo już się zabiera

or is already getting ready

właśnie za dostępność,

just for availability,

to żeby się nie bać.

so as not to be afraid.

Ja mam takie poczucie, że

I have the feeling that

ten lęk może być najgorszą barierą.

that fear can be the worst barrier.

Ja dostępnością zajmuję się

I deal with availability.

stosunkowo od niedawna i tak naprawdę

relatively recently and actually

poza kilkoma szkoleniami, które miałem

besides a few training sessions that I had

chociażby z Fundacją Kultury Bez Barier,

even with the Foundation of Culture Without Barriers,

to tak naprawdę tej dostępności

it's really about that availability

trochę się uczę sam,

I learn a bit on my own.

trochę między sobą się mam wrażenie uczymy,

I have the impression that we are learning a bit from each other.

trochę dostajemy feedback,

we're getting some feedback,

że coś jest super albo w ogóle

that something is great or not at all

nie super, bo się nie sprawdza

not great, because it doesn't work

i to jest taki poligon doświadczeń trochę.

And it's like a bit of a testing ground.

To, co powiedziałaś, że

What you said that

już to o tym świadczy, że są osoby, które

It already shows that there are people who

są stosunkowo młode,

they are relatively young,

a nie miały do czynienia,

and had nothing to do with it,

bo to jest sama

because it is alone

szkoła Tyflografic jest stosunkowo młodą

The Tyflographic school is relatively young.

szkołą, więc też się chyba wszyscy

school, so I guess everyone does too

tego uczymy. A jeśli chodzi

this is what we teach. And when it comes to

o audiodeskrypcję, to na jednym z

about audio description, it's on one of the

pierwszych szkoleń, na których spotkałem Roberto

the first trainings where I met Roberto

z Fundacji Kultury Bez Barier,

from the Foundation for Culture Without Barriers,

on mi powiedział taką rzecz, którą ja

he told me something that I

pamiętam sobie do dziś i czasami

I remember it even today and sometimes

ona mi się przypomina, jak mi coś nie idzie

She comes to mind when I'm struggling with something.

z pisaniem audiodeskrypcji. Roberto

with writing audio description. Roberto

powiedział takie zdanie, które podność powtarza

He said a sentence that he supposedly repeats.

na każdym szkoleniu, czyli

at every training, that is

lepsza jakakolwiek

better any

audiodeskrypcja niż żadna.

audiodescription rather than none.

I to jest zawsze dobry początek.

And that is always a good start.

Chyba, że się nie zgodzisz.

Unless you disagree.

Nie, no zdecydowanie się zgadzam i

No, I definitely agree and

po prostu właśnie chciałam coś takiego

I just wanted something like that.

powiedzieć, poszerzając

to say, broadening

to też na inne

this also applies to others

rzeczy,

things,

takie jak tyflografiki. Tak samo

such as tyflographics. Same as that

z tyflografikami lepsza

better with tyflographics

jakakolwiek niż żadna, więc

any rather than none, so

zdecydowanie warto zaczynać

It's definitely worth starting.

i uczyć się na

and learn on

błędach, bo tak jak powiedziałeś, historia

mistakes, because as you said, history

dostępności w Polsce jest bardzo krótka.

The availability in Poland is very limited.

Nie mamy jeszcze podręczników

We don't have the textbooks yet.

do tego, jak robić tyflografiki.

to how to make tactile graphics.

Dopiero za to się zaczyna.

It's only just beginning for that.

Zaczyna się troszeczkę jakaś

It’s starting to feel a little bit like something.

taka standaryzacja. Zaczynają teraz

Such standardization. They are starting now.

z tego co wiem na Politechnice

From what I know at the Polytechnic

są jakieś takie szeroko zakrojone badania

Are there any extensive studies like that?

robione właśnie z udziałem

made just with the participation of

osób niewidomych i słabowidzących

blind and visually impaired people

na temat materiałów dotykowych

about tactile materials

i jakieś może oni

and maybe they

matematyczne formuły wyliczą

mathematical formulas will calculate

jakiej wielkości powinna być

What size should it be?

tyflografika, żeby była czytelna,

tactile graphics, for them to be legible,

jaki odstęp między postaciami itd.

what distance between the characters, etc.

Ale dopiero, dopiero zaczyna

But it has just, just begun.

się jakoś

somehow

to wiecie

you know

zaczyna być praktykowane przez

is starting to be practiced by

więcej niż jedną osobę, więc można się

more than one person, so one can

zderzyć swoimi doświadczeniami

to clash your experiences

i przemyśleniami.

and reflections.

Dlatego też tak jak Mańka

That's why, just like Mańka.

powiedziała, że

she said that

wielozmysły konsultują to z różnymi osobami

multisensory consult this with various people

to jest moim zdaniem szalenie ważne, żeby

in my opinion, it is extremely important that

nie

no

pytać o zdanie jednej niewidomej

to ask the opinion of a blind woman

osoby, czy jednej z osób widzącej,

persons, or one of the sighted individuals,

bo każdy trochę inaczej, trochę inne

because everyone is a little different, a little different

ma doświadczenia, trochę inaczej

has experience, a little differently

pewne rzeczy odbiera i dlatego

certain things are perceived and that is why

warto to zderzać z jak największą ilością osób.

It's worth colliding with as many people as possible.

No i też jeżeli się

Well, if you...

zabieramy za tą dostępność ogólnie,

we take for this availability in general,

to też warto właśnie

it's also worth it właśnie

popytać inne osoby, jak one to robią, bo

ask other people how they do it, because

być może już ktoś wpadł na to, jak zrobić

Maybe someone has already come up with how to do it.

nie wiem, pomoc

I don't know, help.

dotykową do tego czy innego obiektu, nie?

touching this or that object, right?

I możemy już sobie na czyichś

And we can already afford to be on someone's.

tam doświadczeniach bazować, ale z kolei

to base on those experiences, but on the other hand

możemy mieć jakiś świeży pomysł, który

we can have some fresh idea that

kogoś zainspiruje, więc wydaje mi się, że

someone will be inspired, so it seems to me that

tutaj to sieciowanie

here it is networking

i wymiana doświadczeń zarówno

and the exchange of experiences both

między twórcami tych

among the creators of these

usług dostępu, jak i między odbiorcami

access services, as well as between recipients

jest super ważne.

it's super important.

Takim moim marzeniem,

Such is my dream,

które ja mam, właśnie to co

which I have, just what

powiedziałeś trochę o tym, o czymś

You said a little about this, about something.

co ja bym nazwał wyważaniem otwartych drzwi,

what I would call reinventing the wheel,

tak, wymyślaniem koła od początku,

yes, reinventing the wheel from scratch,

więc tak, to sieciowanie to jest coś, co

So, networking is something that

ja uwielbiam i uwielbiam się spotykać

I love it and I love meeting up.

i wymieniać doświadczenia, ale

and exchange experiences, but

też takim moim wielkim marzeniem,

also such a big dream of mine,

które zrodziło się

which was born

gdzieś tam dawno temu

somewhere long ago

po licznych rozmowach z Pauliną Celińską,

after numerous conversations with Paulina Celińska,

od której ja się też trochę uczyłem

from which I also learned a bit

dostępności,

availability,

to takie marzenie

it's such a dream

o wędrowaniu tych pomocy

about the wandering of these aids

dotykowych, to znaczy jak sobie myślę o tym,

touch-sensitive, that is, when I think about it,

że dziewczyny przygotowały

that the girls prepared

obraz Fangora,

the image of Fangora,

tak, mamy murarzy Fangora,

Yes, we have Fangora bricklayers.

którzy zostają z nami,

who stay with us,

no bo Fangor jest u nas na stałej

Well, Fangor is with us permanently.

ekspozycji, na co też Monika zwróciła

exhibition, which Monika also pointed out

uwagę

attention

przy naszym spotkaniu na wystawie,

at our meeting at the exhibition,

to ja mam

it's me who has

takie marzonko, żeby ten Fangor, jak

Such a dream, for this Fangor, just like

my wypożyczamy Fangora

We rent out Fangora.

w jakiejś innej instytucji, która

in some other institution that

robi przekrojową wystawę Fangora, albo

is organizing a comprehensive exhibition of Fangor, or

przekrojową wystawę trzech facetów

a cross-sectional exhibition of three guys

na obrazie, to żeby ten Fangor

In the picture, it's to let that Fangor.

pojechał z tą pomocą, to znaczy

He went with that help, which means

z tą tyflografiką,

with this typhlography,

z tą wersją dotykową

with this touch version

i z audiodeskrypcją. I

and with audio description. I

to jest coś, co wydaje się proste, ale jest diabelnie

This is something that seems simple, but is devilishly difficult.

trudne. A mam takie poczucie, że

difficult. And I have a feeling that

to by strasznie ułatwiło robotę wielu

It would make the work of many extremely easier.

osobom. No tak, bo nie musieliby tam

people. Well, because they wouldn't have to be there

na miejscu tego robić, a jeszcze by się dowiedzieli,

to do it on the spot, and they would find out anyway,

że można coś takiego robić. Tak.

that you can do something like that. Yes.

A też, też

Oh yes, yes.

my bardzo często jako Wielrozmysły

we often act as Great Thoughts

robimy, tak jak ty Marcin powiedziałeś, takie

We're doing it the way you, Marcin, said.

tyflografiki też

typhlographics too

bardziej efemeryczne, które powstają

more ephemeral, which are created

na jedno oprowadzenie. I mam

for one tour. And I have

poczucie, dostając jakieś głosy

the feeling of receiving some voices

z zewnątrz, że one też się sprawdzają

From the outside, that they also work.

i je można robić. My też bardzo często

They can be made too. We do it very often as well.

korzystamy z materiałów, które są

we use materials that are

ogólnie dostępne

publicly available

i je po prostu

and just them

składamy w całość. Czasami

we put it together. Sometimes

faktycznie ostatnio pojawiły się

Indeed, they have appeared recently.

jakieś rzeczy, które

some things that

wynalazłam i są jakoś tam, może

I invented it and they are somehow there, maybe.

trochę ciekawsze, ale tak,

a little more interesting, but yes,

to jest też coś takiego, co

this is also something that

można próbować

you can try

robić w domu, ale też to, co chciałam

to do at home, but also what I wanted

zaznaczyć, że

to indicate that

bardzo ważne jest później to, w jaki

It is very important later on how

sposób te tyflografiki trafiają do

"how these typhlographies reach"

osób niewidomych. To znaczy, tak mi

of blind people. That means, like me

się wydaje Monika, że jakby ta druga

Monika seems to think that the other one...

osoba, która pokazuje ci tę tyflografikę

the person who shows you this tyflograph

jest po prostu też bardzo, bardzo ważna

is simply very, very important too

i ta osoba, która też

and that person, who also

będzie opowiadać o tej tyflografice

It will talk about this tactile graphic.

i która też będzie mogła

and which will also be able to

ewentualnie odpowiedzieć na jakieś pytania po wysłuchaniu,

possibly answer some questions after listening,

audiodeskrypcji.

audiodescription.

Więc ja najbardziej lubię ten moment,

So I like this moment the most,

kiedy wiem, że

when I know that

to później faktycznie

so later actually

jest żywe i funkcjonuje i ktoś

is alive and functioning and someone

słucha i ktoś zadaje pytania.

listens and someone is asking questions.

To też wtedy

So then too.

jakoś jest takie

it just is such

żywe, ale właśnie ta druga osoba, która

alive, but it’s just that other person who

jest przy tych pomocach, że one

It is with these aids that they

nie są sobie takimi pomocami, które

they are not such aids that

gdzieś stoją w kącie i być może

somewhere they are standing in the corner and perhaps

wtedy mamy nadzieję, że ktoś tam

then we hope that someone there

do nich trafi. Tak, jak najbardziej.

It will get to them. Yes, absolutely.

Znowu, wracamy do tego

Again, we are returning to this.

hasła, że lepsza

slogans that are better

jakakolwiek dostępność niż żadna,

any availability is better than none,

więc wiadomo, że

so it is known that

jeżeli byłyby opcje

if there were options

albo żeby one sobie stały w kącie, albo żeby ich

either for them to stand in the corner, or for them to

nie było, to wiadomo, że lepiej, żeby stały

It wasn't, so it’s clear that it’s better for them to stand.

w kącie, ale faktycznie

in the corner, but actually

nie wiem, zdarzyło mi się być w paru takich muzeach,

I don't know, I happened to be in a few such museums.

że były gdzieś te tyflografiki

that the tactile graphics were somewhere

w teczce, można było sobie je wziąć

in the folder, you could take them with you

w kasie i samemu z nimi chodzić,

in the cash register and walk around with them by yourself,

no to fajnie,

well, that's nice,

że one są, to zawsze lepiej, niż jakby ich

that they are is always better than if they weren't

nie było, no niemniej jednak na pewno

there wasn't, however surely

dużo łatwiej by mi się zwiedzało

It would be much easier for me to sightseeing.

i rozumiało, co jest na tych tyflografikach,

and understood what is on those tyflographics,

gdyby jednak ktoś

if however someone

mi o tym opowiedział.

He told me about it.

No to jest to, o czym mówiłam wcześniej,

Well, this is what I was talking about earlier,

że są osoby, które mają

that there are people who have

duży problem z czytaniem

a big problem with reading

tyflografiki, to wcale nie jest

tactile graphics, it is not at all

taka oczywista umiejętność,

such an obvious skill,

to znaczy właśnie, to jest umiejętność, tego się trzeba

that means exactly, it is a skill that you have to

nauczyć, trzeba ileś tych tyflografik

"To teach, you need some of those tactile graphics."

w życiu obejrzeć

to see in life

z przewodnikiem, żeby też wiedzieć

with a guide, to know as well

jak je czytać.

how to read them.

Oczywiście im bardziej taka

Of course, the more such a

3D i realistyczna ta

3D and realistic this

tyflografika, tym jest łatwiej,

tyflography, that's easier,

a jeżeli mamy taką dwuwymiarową

and if we have such a two-dimensional one

tyflografikę robioną na puchnącym papierze,

typhlographic work done on swelling paper,

która polega na tym, że po prostu linie są

which consists in the fact that there are simply lines

wypukłe, ale no po prostu

convex, but well, simply

to są kontury i

these are the outlines and

ani nie mamy za bardzo jakiejś perspektywy,

we don't really have any perspective,

ani właśnie

neither exactly

zróżnicowania faktur, jeśli chodzi o kolory

variation of invoices in terms of colors

i tak dalej, no to to jest bardzo,

and so on, well this is very,

może być bardzo nieczytelne, więc zgadzam

it can be very unclear, so I agree

się tutaj z Mańką jak najbardziej, że ta osoba

"I'm here with Mańka, and that's for sure, that this person..."

jest bardzo,

is very,

no bardzo ważnym takim mediatorem

well, such a very important mediator

i bez tego czynnika ludzkiego jednak trudno się

Even without this human factor, it is still difficult.

odwiedza. Czyli to wszystko jest

visits. So everything is

tak naprawdę o spotkaniu.

actually about the meeting.

Tak. Zdecydowanie.

Yes. Definitely.

Cieszę się, że się zgadzamy i tym

I'm glad we agree on that too.

entuzjastycznym, radosnym wybuchem

enthusiastic, joyful explosion

śmiechu zakończymy.

We will end with laughter.

Dziękuję wam bardzo

Thank you very much.

i mam nadzieję do spotkania

and I hope to meet you.

wkrótce

soon

i do tych spotkań też zachęcamy

We also encourage participation in these meetings.

wszystkie osoby, które nas słuchają.

all the people who are listening to us.

Dzięki wielkie za zaproszenie.

Thank you very much for the invitation.

Dziękuję również.

Thank you as well.

Podcast realizowany

Podcast produced

przez Muzeum Warszawy w ramach

through the Museum of Warsaw as part of

przedsięwzięcia grantowego

grant project

Poprawa dostępności wystaw czasowych Muzeum Warszawy

Improving the accessibility of temporary exhibitions at the Museum of Warsaw.

oraz wydarzeń towarzyszących dla osób

and accompanying events for individuals

ze specjalnymi potrzebami

with special needs

finansowanego z projektu Kultura bez Barier.

funded by the Culture Without Barriers project.