Episodet 6: Czy może być gorzej? A few words about Roman Polanski

Cześć, dzień dobry. Z tej strony Julia z Plobopublish.

Hi, good morning. This is Julia from Plobopublish.

Zapraszam Was na kolejny odcinek podcastu, który powstaje z myślą o osobach

I invite you to the next episode of the podcast, which is created with individuals in mind.

uczących się języka polskiego jako obcego, będących na poziomie A2+.

learning Polish as a foreign language at the A2+ level.

Jest to Vokabulary Podcast. To znaczy, że dzięki niemu wzbogacisz swoje słownictwo.

This is the Vokabulary Podcast. It means that thanks to it, you will enrich your vocabulary.

Na początku każdego odcinka będę tłumaczyć znaczenie kilku słów,

At the beginning of each episode, I will explain the meaning of a few words.

które potem pojawią się w opowiadanej przeze mnie historii.

which will later appear in the story I am telling.

Dzięki temu zrozumiesz więcej.

Thanks to this, you will understand more.

Jeśli chcesz, możesz przeczytać transkrypcję całego tekstu.

If you want, you can read the transcription of the entire text.

Znajdziesz ją na mojej stronie www.plaplapublish.com

You will find it on my website www.plaplapublish.com.

Na tej stronie możesz też poćwiczyć nowe słownictwo

On this page, you can also practice new vocabulary.

i wykonać specjalnie przygotowane,

and carry out the specially prepared,

przeze mnie ćwiczenia.

through me exercises.

Okej, to teraz lista nowych słów.

Okay, so now the list of new words.

Wzbudzać.

To evoke.

Budzić pozytywne lub negatywne reakcje,

Elicit positive or negative reactions,

które od wielu lat wzbudza dużo emocji i kontrowersji.

which has been provoking a lot of emotions and controversies for many years.

Korzenie.

Roots.

Tutaj rodzina, kultura czy religia

Here, family, culture, or religion.

w której człowiek urodził się i wychowywał.

in which a person was born and raised.

Mama miała korzenie żydowsko-rosyjskie.

Mom had Jewish-Russian roots.

Postanowić.

Decide.

Zdecydować coś zrobić.

Decide to do something.

Rodzina Lieblingów postanowiła wyjechać.

The Liebling family decided to leave.

Zaawansowany.

Advanced.

Taki, który jest już na następnym etapie.

One who is already at the next stage.

Nie jest początkujący.

He is not a beginner.

Mama była wtedy już w zaawansowanej ciąży.

Mom was already in advanced pregnancy at that time.

Natomiast.

However.

Synonim.

Synonym.

Ale.

But.

Natomiast mały Raimond ani nie został zamordowany w getcie,

However, little Raimond was neither murdered in the ghetto,

ani nie trafił do obozu.

nor did he end up in the camp.

Oszczędności.

Savings.

Pieniądze, które są nie na teraz, tylko na później.

Money that is not for now, but for later.

Przeznaczyć.

To designate.

Zaplanować wcześniej funkcję jakiejś rzeczy.

To plan in advance the function of something.

Przekazać coś dla kogoś.

To convey something for someone.

To dzięki ojcu, który całe oszczędności przeznaczył na pomoc synowi.

It is thanks to the father, who dedicated all his savings to help his son.

Włóczyć się.

To wander.

Włóczyć się. Chodzić bez celu, bez powodu. Włóczył się ulicami miasta.

To wander. To walk aimlessly, without purpose. He was wandering through the streets of the city.

Tożsamość. Tożsamość to dane personalne umożliwiające identyfikację człowieka.

Identity. Identity refers to personal data that enables the identification of a person.

Chłopiec otrzymał nową tożsamość i od tej pory nazywał się już Roman Polański.

The boy received a new identity and from then on he was called Roman Polański.

Zaczepić. Zatrzymać kogoś i zaproponować mu coś innego.

To engage. To stop someone and offer them something else.

Pewnego dnia zaczepił go mężczyzna, który chciał sprzedać mu rower w okazyjnej cenie.

One day, a man approached him who wanted to sell him a bicycle at a bargain price.

Postawić na.

To bet on.

Zdecydować się na coś.

Decide on something.

Postawił na nowe hobby. Aktorstwo.

He decided to take up a new hobby. Acting.

Wybitny.

Outstanding.

Wybitny. To znaczy fenomenalny, doskonały, wspaniały.

Outstanding. That means phenomenal, perfect, wonderful.

Dostał nawet angaż w filmie wybitnego polskiego reżysera Andrzeja Wajdy.

He even got a role in a film by the renowned Polish director Andrzej Wajda.

Przyjąć.

Accept.

Zaakceptować kogoś u siebie.

To accept someone into your life.

Został przyjęty do łódzkiej szkoły filmowej.

He was accepted to the Łódź Film School.

Trwać.

To last.

Być przez jakiś czas.

To be for a while.

Małżeństwo nie trwało długo.

The marriage did not last long.

Kolejny.

Another one.

Synonim to następny.

A synonym is the next one.

Kolejny.

Another one.

Współtworzyć.

Co-create.

To znaczy robić coś razem.

That means doing something together.

Chętnie współtworzyli filmy z produkcjami w Hollywood.

They eagerly co-created films with productions in Hollywood.

Wywrócić do góry nogami.

Turn upside down.

Niszczyć, burzyć życie.

Destroy, ruin life.

Życie lub stary porządek.

Life or the old order.

Tragedia ta wywróciła życie reżysera do góry nogami.

The tragedy turned the director's life upside down.

Odwrotny.

Reverse.

Przeciwny, antagonistyczny.

Opposite, antagonistic.

Doświadczenie szczęścia spowoduje odwrotny efekt.

The experience of happiness will have the opposite effect.

Przemoc.

Violence.

Przemoc to agresja, użycie siły fizycznej, werbalnej, przeciw drugiej osobie.

Violence is aggression, the use of physical or verbal force against another person.

Przemoc, agresja to ważne motywy filmów artysty.

Violence and aggression are important themes in the artist's films.

Zdawać, zdać sobie sprawę.

Realize, to realize.

Zdawać lub zdać sobie sprawę.

To realize or to become aware.

To znaczy być świadomym.

It means to be aware.

Przykład, nie do końca zdawała sobie sprawę, jakie konsekwencje będzie miało jej słowo.

For example, she was not fully aware of the consequences her word would have.

Wspierać.

Support.

To znaczy udzielać komuś pomocy, dawać komuś pomoc.

It means to provide someone with help, to give someone assistance.

Motywować kogoś.

To motivate someone.

Dziś oficjalnie wspiera Romana Polańskiego.

Today he officially supports Roman Polanski.

Ok.

Okay.

Przejdźmy do historii, do krótkiej biografii Romana Polańskiego.

Let's move on to history, to a brief biography of Roman Polański.

Dzisiaj chcę wam opowiedzieć o znanym artyście, który od wielu lat wzbudza dużo emocji i kontrowersji.

Today I want to tell you about a famous artist who has been evoking a lot of emotions and controversy for many years.

Jedni mówią, że jest wybitnym artystą.

Some say he is an outstanding artist.

Drudzy uważają, że jest kryminalistą.

Others believe that he is a criminal.

A prawda, jak zawsze, leży pośrodku.

And the truth, as always, lies in the middle.

Roman Polański.

Roman Polanski.

Kto o nim dzisiaj będę wam opowiadać, to bez wątpienia postać barwna.

Who I will be telling you about today is undoubtedly a colorful character.

Postać barwna.

Colorful character.

Mówimy tak o osobach, które są charyzmatyczne, a ich życie jest pełny przygód.

We say this about people who are charismatic and whose lives are full of adventures.

Biografia Romana Polańskiego jest pełna kolorów.

The biography of Roman Polanski is full of colors.

Ale niestety nie tych pastelowych.

But unfortunately not those pastel ones.

Gdy czytałam jego historię, myślałam sobie, jak to możliwe,

When I was reading his story, I was thinking to myself, how is it possible,

że jednego człowieka spotkało tyle tragedii.

that one person has encountered so many tragedies.

Przecież to nie może być prawda.

It can't be true.

Ale zacznę od początku.

But I will start from the beginning.

Roman Polański urodził się w 1933 roku w Paryżu jako Raymond Liebling.

Roman Polanski was born in 1933 in Paris as Raymond Liebling.

Jego ojciec był Polakiem żydowskiego pochodzenia, a mama miała korzenie żydowsko-rosyjskie.

His father was a Polish Jew, and his mother had Jewish-Russian roots.

Gdy w latach 30 XX wieku w Paryżu stały się popularne ruchy antysemickie,

When antisemitic movements became popular in Paris in the 1930s,

rodzina Lieblingów postanowiła wyjechać.

The Liebling family decided to leave.

W tamtym czasie większość rodzin semickich wyjeżdżała do USA,

At that time, most Semitic families were leaving for the USA.

ale nie rodzina przyszłego reżysera.

but not the family of the future director.

Rodzice Raymonda zdecydowali przeprowadzić się do Krakowa.

Raymond's parents decided to move to Krakow.

Dzisiaj już wiemy, że niemieccy naziści najpierw zaatakowali Polskę,

Today we already know that the German Nazis first attacked Poland,

a następnie zaczęli proces eksterminacji ludności.

and then they began the process of exterminating the population.

Największy obóz koncentracyjny był zlokalizowany na terenie Polski.

The largest concentration camp was located in Poland.

Możecie zapytać, dlaczego właśnie tutaj?

You might ask, why here?

Powód był prosty, bo to właśnie w Polsce mieszkało najwięcej Żydów.

The reason was simple, because it was in Poland that the largest number of Jews lived.

Lieblingowie, podobnie jak inni ludzie o korzeniach semickich,

Dear ones, like other people with Semitic roots,

musieli zamieszkać w krakowskim getcie.

they had to live in the Krakow ghetto.

Przez kilka pierwszych lat wojny,

For the first few years of the war,

sytuacja była zła, ale stabilna.

The situation was bad, but stable.

Do czasu, gdy hitlerowcy zabrali matkę i siostrę Raymonda do obozów Auschwitz.

Until the time when the Nazis took Raymond's mother and sister to the Auschwitz camps.

Reżyser w wywiadach mówił o tym, że jego mama była wtedy już w zaawansowanej ciąży.

The director mentioned in interviews that his mother was already in advanced pregnancy at that time.

Starsza siostra artysty przeżyła obóz, ale niestety ciężarna matka została zamordowana.

The artist's older sister survived the camp, but unfortunately, their pregnant mother was murdered.

W 1943 roku hitlerowcy przeszli do następnego etapu terroru.

In 1943, the Nazis moved on to the next stage of terror.

Zamknięto getto.

The ghetto was closed.

Wiecie w jaki sposób je zlikwidowano?

Do you know how they were eliminated?

W ciągu dwóch dni hitlerowcy wywieźli 8 tysięcy ludzi do obozów koncentracyjnych.

Within two days, the Nazis deported 8 thousand people to concentration camps.

Większość z nich trafiła do Auschwitz.

Most of them ended up in Auschwitz.

Dwa tysiące osób zostało zabitych na miejscu.

Two thousand people were killed on the spot.

Na terenie getta.

In the area of the ghetto.

Ojciec artysty został ulokowany w Mauthausen-Gusen.

The artist's father was placed in Mauthausen-Gusen.

Natomiast mały Raymond ani nie został zamordowany w getcie, ani nie trafił do obozu.

However, little Raymond was neither murdered in the ghetto nor sent to a camp.

To dzięki ojcu, który całe oszczędności przeznaczył na pomoc synowi.

It's thanks to the father, who dedicated all his savings to helping his son.

Chłopiec przedostał się na aryjską stronę, polską stronę, gdzie czekali na niego opłaceni Polacy.

The boy made it to the Aryan side, the Polish side, where paid Poles were waiting for him.

Przez kilka miesięcy ukrywał się u jednej rodziny, potem musiał wyjechać z miasta i zamieszkać na wsi z następną rodziną.

For several months, he hid with one family, then he had to leave the city and live in the countryside with another family.

Gdy skończyła się wojna miał 12 lat.

When the war ended, he was 12 years old.

Wrócił do Krakowa i włóczył się ulicami miasta.

He returned to Krakow and wandered the streets of the city.

Tam przez przypadek spotkał swojego wujka, który wziął go do siebie.

There he accidentally met his uncle, who took him in.

Następnie do Krakowa wrócił ojciec Raymonda,

Then Raymond's father returned to Krakow,

który namłowił, że nie ma go.

who misled us that he is not there.

Namówił syna na zmianę nazwiska.

He persuaded his son to change his last name.

Chłopiec otrzymał nową tożsamość i od tej pory nazywał się już Roman Polański.

The boy received a new identity and from that moment on he was called Roman Polański.

Młody chłopak szukał dla siebie miejsca w nowym, powojennym świecie.

A young boy was looking for a place for himself in the new post-war world.

Zaczął uprawiać sport, a jego wielkim zainteresowaniem stało się kolarstwo.

He started playing sports, and his great interest became cycling.

Roman dużo ćwiczył, przemierzając kilometry drogą między Krakowem a Zakopanem.

Roman trained a lot, covering kilometers along the road between Krakow and Zakopane.

Pewnego dnia zaczepił go mężczyzna, który chciał sprzedać mu rower w okazyjnej cenie.

One day, a man approached him, wanting to sell him a bicycle at a bargain price.

Tym mężczyzną był seryjny morderca Janusz Dziuba.

The man was the serial killer Janusz Dziuba.

Jak się domyślacie, zamiast roweru Polański dostał łomot.

As you may have guessed, instead of a bike, Polański got beaten up.

To znaczy, że został bardzo mocno pobity i okradziony.

That means he was beaten very badly and robbed.

Po długiej rekonwalescencji chłopak zrezygnował z kolarstwa.

After a long recovery, the boy gave up cycling.

Postawił na nowe hobby, aktorstwo.

He took up a new hobby, acting.

Przez kilka lat rozwijał swój talent na deskach teatrów.

For several years, he developed his talent on the stages of theaters.

Dostał nawet angaż w filmie wybitnego polskiego reżysera Andrzeja Wajdy.

He even got a role in a film by the outstanding Polish director Andrzej Wajda.

W tamtym czasie poczuł, co chciałby robić w życiu.

At that time, he felt what he would like to do in life.

Kręcić filmy!

Making movies!

Marzenie to zaczęło się spełniać, ponieważ Roman Wolański został przyjęty do łódzkiej szkoły filmu.

The dream began to come true as Roman Wolański was accepted into the Łódź Film School.

Ciekawe jest to, że jego pierwsza etiuda miała tytuł Rower i nawiązywała do pobicia sprzed lat.

It's interesting that his first etude was titled Bicycle and referred to a beating from years ago.

Czas tworzenia pierwszych filmów to był dobry, chyba szczęśliwy okres w życiu artysty.

The time of creating the first films was a good, perhaps happy period in the life of an artist.

Wielkim sukcesem był nakręcony na Mazurach film Nóż w wodzie.

A great success was the film Knife in the Water, shot in Masuria.

Był tak dobry, że otrzymał nawet nominację do Oscara za film nieanglojęzyczny.

He was so good that he even received a nomination for an Oscar for a non-English language film.

W czasach komunizmu w Polsce działała cenzura, więc Roman Polański wyjechał do Paryża, aby tam dalej rozwijać swój talent.

During the times of communism in Poland, there was censorship, so Roman Polański left for Paris to further develop his talent there.

W podróży do Francji towarzyszyła mu pierwsza żona, polska aktorka Barbara Kwiatkowska.

During his trip to France, he was accompanied by his first wife, Polish actress Barbara Kwiatkowska.

Małżeństwo nie trwało długo i zakończyło się z winy romansów Barbary.

The marriage did not last long and ended due to Barbara's affairs.

Po rozwodzie Roman Polański jeszcze więcej pracował.

After the divorce, Roman Polański worked even more.

Zaczął pisać kolejne.

He started to write another one.

Jego styl nie do końca podobał się francuskim krytykom, ale stał się bardzo popularny w Wielkiej Brytanii.

His style didn't completely appeal to French critics, but it became very popular in Great Britain.

Filmowcy z Wysp Brytyjskich chętnie współtworzyli filmy z produkcjami w Hollywood.

Filmmakers from the British Isles were eager to co-create films with productions in Hollywood.

Właśnie podczas takiej współpracy Roman Polański poznał swoją następną żonę, Sharon Tate.

It was during such collaboration that Roman Polanski met his next wife, Sharon Tate.

W języku polskim mamy taki frazeologizm.

In Polish, we have such a phraseological expression.

Historia lubi się powtarzać.

History likes to repeat itself.

Druga żona Romana Polańskiego została zamordowana przez grupę ludzi z sekty Charlie'ego Mansona.

Roman Polanski's second wife was murdered by a group of people from Charles Manson's cult.

Kobieta, podobnie jak przed laty matka artysty, była w ósmym miesiącu ciąży.

The woman, like the artist's mother years ago, was in her eighth month of pregnancy.

Tragedia ta wywróciła życie reżysera do góry nogami.

The tragedy turned the director's life upside down.

Polański w wywiadach mówi, że wydarzenie to zmieniło całkowicie, kompletnie,

Polanski says in interviews that the event completely changed everything.

jego podejście do życia.

his approach to life.

Przed morderstwem był optymistą.

Before the murder, he was an optimist.

Wierzył, że w życiu czekają go dobre rzeczy.

He believed that good things awaited him in life.

Ale po śmierci żony i dziecka zaczął się bać szczęścia.

But after the death of his wife and child, he began to fear happiness.

Obawiał się, że doświadczenie szczęścia spowoduje odwrotny efekt i znowu będzie przeżywać kolejną tragedię.

He feared that experiencing happiness would have the opposite effect and he would go through another tragedy again.

Większość z Was wie, że Roman Polański nie może wjechać na teren Stanów.

Most of you know that Roman Polanski cannot enter the United States.

I tym samym nie może tworzyć filmów w Hollywood.

And thus, he cannot create films in Hollywood.

Gdyby mężczyzna przekroczył granicę tego kraju, byłby momentalnie aresztowany za molestowanie seksualne,

If the man crossed the border of this country, he would be instantly arrested for sexual harassment.

którego dokonał w latach 70. XX wieku.

which was made in the 1970s.

Reżyser wykorzystał seksualnie niepełnoletnią, trzynastoletnią Samantę Gailey.

The director sexually exploited a minor, thirteen-year-old Samantha Gailey.

To jeden z pierwszych i jeden z najgłośniejszych skandali dotyczących seksualnego wykorzystywania.

This is one of the first and one of the loudest scandals regarding sexual abuse.

Sam czyn, którego dokonał Roman, jest obrzydliwy i nieakceptowalny.

The act that Roman committed is disgusting and unacceptable.

Ponadto inne kobiety też informowały o tym, że w przeszłości reżyser je molestował lub próbował to zrobić.

Additionally, other women also reported that the director had harassed them or attempted to do so in the past.

Znane są też fakty z życia Sharon Tate,

Facts from Sharon Tate's life are also well known.

którą Roman Polański bił.

which Roman Polański beat.

Przemoc i agresja to zresztą ważne motywy filmów artysty.

Violence and aggression are, by the way, important themes in the artist's films.

Bardzo zdziwiło mnie, gdy znalazłam wywiad Samanty Gailey z obecną żoną Romana, panią Emmanuelle Seigneur.

I was very surprised when I found the interview by Samantha Gailey with Roman's current wife, Mrs. Emmanuelle Seigneur.

Podczas rozmowy kobieta powiedziała, że w tamtych czasach, w latach 70. XX wieku,

During the conversation, the woman said that in those times, in the 1970s,

praktyki seksualne były codziennością w branży filmowej,

sexual practices were a daily occurrence in the film industry,

a ona sama nie do końca zdawała sobie sprawę, jakie konsekwencje będzie miało jej słowo przeciwko Polańskiemu.

And she herself was not entirely aware of the consequences her word would have against Polanski.

Dziś oficjalnie wspiera Romana Polańskiego.

Today officially supports Roman Polanski.

W Internecie możecie nawet zobaczyć ich aktualne wspólne zdjęcie.

On the internet, you can even see their current joint photo.

Historie z życia artysty budzą wiele emocji.

Stories from the life of an artist evoke many emotions.

Filmy wywołują na ciele dreszcze.

Movies provoke shivers in the body.

Sama postać reżysera jest kontrowersyjna.

The very figure of the director is controversial.

Fakty z biografii rodzą wiele pytań, na które nie ma jednej odpowiedzi.

Facts from the biography raise many questions that do not have one answer.

Dajcie znać, co Wy o nim myślicie i jakie emocje wzbudza w Was Roman Polański.

Let us know what you think of him and what emotions Roman Polanski evokes in you.

Dziękuję bardzo i do usłyszenia w następnym odcinku podcastu.

Thank you very much and see you in the next episode of the podcast.