Chemik po drugiej stronie Bałtyku

Cześć. Sporo czasu nas tu nie było, ale wracamy do naszych wieczornych rozmów

Hi. We haven't been here for a while, but we're back to our evening conversations.

z naszym ulubionym chemikiem, doktorem Wojciechem Smółkiem,

with our favorite chemist, Dr. Wojciech Smółek,

który ku zaskoczeniu Was wszystkich wcale nie jest w Poznaniu jak do tej pory,

which, to the surprise of you all, is not in Poznań at all as previously thought,

a jest w Kopenhadze. I Wojtku, przyjdź nam.

Are you in Copenhagen? And Wojtek, come to us.

Cel swojej wycieczki, podróży, o co w ogóle w tym chodzi?

What's the purpose of your trip, your journey, what is it all about?

Witajcie wszyscy bardzo serdecznie. Witaj Mariuszu.

Hello everyone very warmly. Hello Mariusz.

Ja już jestem w Kopenhadze. Dokładnie dzisiaj mija pięć miesięcy

I am already in Copenhagen. Exactly today marks five months.

mojego pobytu tutaj. Zostało mi jeszcze kilka, a jestem tu w związku

of my stay here. I have a few left, and I am here in connection with

ze stypenią, którą otrzymałem w ramach programu imienia Mieczysława Beckera,

with the degree I received under the Mieczysław Becker program,

finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej.

financed by the National Agency for Academic Exchange.

I przyjechałem tutaj na Uniwersytet w Kopenhadze, aby w Instytucie Farmacji

And I came here to the University of Copenhagen to the Institute of Pharmacy.

prowadzić badania związane z moimi wcześniejszymi.

conduct research related to my previous ones.

A tutaj chciałbym się dużo nauczyć i to właśnie robię.

And here I would like to learn a lot, and that is exactly what I am doing.

Prowadzę badania i mam możliwość zapoznania się ze sposobami pracy,

I conduct research and have the opportunity to familiarize myself with work methods,

z różnymi nowymi technikami, które tutaj specjaliści właśnie

with various new techniques that specialists here are just

w tym zespole badawczym, w którym jestem, realizują i które mam nadzieję

in this research team that I am in, they are implementing and which I hope

przydadzą mi się w przyszłości w Polsce i będę mógł je wdrożyć

They will be useful to me in the future in Poland and I will be able to implement them.

w swoim laboratorium.

in his laboratory.

Myślę, że jeszcze warto podkreślić to.

I think it's still worth emphasizing this.

Czego sam nie wiedziałem do dzisiaj, że jest to 30. uniwersytet na świecie

What I didn't know until today is that it is the 30th university in the world.

na tak zwanej liście szanghajskiej.

on the so-called Shanghai list.

Tak, to prawda.

Yes, that's true.

Trzeba przyznać, że akurat tutaj w krajach skandynawskich

It must be admitted that right here in the Scandinavian countries.

te uniwersytety stoją bardzo wysoko.

these universities rank very high.

Na pewno Uniwersytet Kopenhazki jest chyba najwyżej notowany

The University of Copenhagen is probably the highest rated.

w tej części Europy.

in this part of Europe.

No a 30. miejsce na świecie, mając konkurencję Oxford,

Well, 30th place in the world, with competition like Oxford,

Harvard i wiele uczelni amerykańskich, czy z Kanady, Australii, z Niemiec,

Harvard and many American universities, as well as those from Canada, Australia, and Germany,

no to dobrze świadczy o tym uniwersytecie.

Well, that reflects positively on this university.

Przyznam, że to był jeden z argumentów, na których bardzo mi zależało,

I must admit that this was one of the arguments that was very important to me.

żeby tutaj przyjechać.

to come here.

To opowiedz nam trochę, jak w takich wysokich progach sobie radzisz

So tell us a little about how you manage in such high places.

i jak się tam czujesz na co dzień?

And how do you feel there on a daily basis?

Pierwsze, co by należało powiedzieć, to to, że naprawdę nie mamy się

The first thing to say is that we really don't have any.

czego wstydzić.

nothing to be ashamed of.

Przyjeżdżając z Polski, na pewno nie można powiedzieć,

Arriving from Poland, one certainly cannot say,

że człowiek odczuwa jakiś szok, że tutaj jest kosmicznie,

that a person feels some shock, that it is cosmic here,

jak na filmach futurystycznych, gdzie wszystko się załatwia

like in futuristic movies, where everything gets sorted out

dotykiem ręki, pstryknięcie, uruchamia wszystko, co się da w laboratorium.

With a touch of the hand, a snap, everything that can be activated in the laboratory is set in motion.

Na pewno to nie o to chodzi.

It's definitely not about that.

Widać, że tak naprawdę po takim dłuższym kontakcie,

It is clear that, after such a longer contact,

że ta tajemnica sukcesów, można powiedzieć,

that this secret of success, you could say,

tkwi w pewnym doświadczeniu, pewnym zaawansowaniu już wynikającym

lies in a certain experience, a certain advancement already stemming from it

z wieloletnich badań w danej dziedzinie.

from years of research in the field.

Ja zajmuję się tutaj przygotowaniem odpowiedniej formulacji leków.

I am responsible for preparing the appropriate medication formulations here.

Brzmi to dosyć poważnie, ale to wynika z moich wcześniejszych eksperymentów,

It sounds quite serious, but it comes from my previous experiments.

które w moim zespole badawczym, do którego należę,

which is in my research team that I belong to,

na Politechnice Poznańskiej, które realizowaliśmy tam

at the Poznań University of Technology, which we carried out there

i one wskazywały, że takie naturalne surfaktanty otrzymywane z roślin

and they indicated that such natural surfactants obtained from plants

mogły wspomagać działanie antybiotyków na różne patogeny.

they could enhance the action of antibiotics against various pathogens.

No i tutaj się przyjechałem nauczyć, jak to zrobić,

Well, I came here to learn how to do it.

żeby połączyć w jednej formulacji już takiej bardziej skierowanej dla pacjenta

to combine in a formulation that is more oriented towards the patient

zarówno antybiotyk, jak i te surfaktanty.

both the antibiotic and these surfactants.

Cały problem polega na tym, że większość leków, w tym wiele antybiotyków,

The whole problem is that most medications, including many antibiotics,

bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie i gdybyśmy je mogli tak stosować

it dissolves very poorly in water, and if we could use it like that

tylko i wyłącznie w roztworach wodnych, to się by okazało,

only and exclusively in aqueous solutions, it would turn out,

że trzeba by było wypić wiadro, a może nawet i kilka wiader roztworu

that you would have to drink a bucket, or maybe even several buckets of the solution

takiego antybiotyku, żeby on skutecznie na nas działał.

such an antibiotic that it would work effectively on us.

A tak naprawdę konieczne jest jego przeprowadzenie w formie jakiejś

And in fact, it is necessary to carry it out in some form.

albo emulsji, czyli rozpuścić w jakiejś oleju, albo też w postaci

either emulsions, meaning dissolve in some oil, or in the form of

jakichś mikroskopijnych, wręcz nano mikroskopijnych kryształów,

some microscopic, even nano microscopic crystals,

które łatwo będą się uwalniały potem w organizmie.

which will easily be released later in the body.

Dziękuję.

Thank you.

To była głęboka wiedza i nauka, jak to zrobić i całe tutaj staram się

It was deep knowledge and learning how to do it, and I am trying all of that here.

jak najwięcej chłonąć i jak najwięcej wyciągnąć od tych,

how to absorb as much as possible and extract as much as possible from those,

którzy wiedzą dużo więcej na ten temat.

who know much more about this subject.

I to, co trzeba też przyznać, to to, że na pewno takim ważnym elementem pracy

And what must be acknowledged is that certainly such an important element of work

jest to, co dzieje się przed nią, to znaczy dobre przygotowanie.

It is what happens before her, which means good preparation.

Oczywiście nie jest to coś, co jest mi obce, ale widać tutaj,

Of course, this is not something unfamiliar to me, but you can see here,

że wtedy takie doświadczenie i wiedza z poprzednich badań jest dla tych osób,

that such experience and knowledge from previous studies is for these individuals,

z którymi tutaj współpracuję, bardzo cenna, ponieważ ona pozwala uniknąć

with whom I collaborate here, very valuable, because it allows to avoid

pewnych, powiedzmy, błędów, które człowiek mniej doświadczony

certain, let’s say, mistakes that a less experienced person

w danej dziedzinie by mógł popełnić.

in the given field he could make a mistake.

A druga rzecz jest taka, że Uniwersytet Kopenhaski swoją renomę po części

And the second thing is that the University of Copenhagen owes part of its reputation to

na pewno też posiada dzięki temu, że ściąga ją tutaj naukowcy z całego świata,

it certainly also possesses because it attracts scientists from all over the world.

również bardzo ważne doświadczenie współpracy w takim bardzo międzynarodowym

also a very important experience of collaboration in such a very international

gronie naukowców, którzy zajmują się tą tematyką, praktycznie samych duńczyków,

a group of scientists who are engaged in this topic, practically all Danes,

którzy tutaj się kształcili i tutaj, jeśli nie na samym Uniwersytecie w Kopenhadze,

who were educated here and here, if not at the University of Copenhagen itself,

to jak którymś z innych uniwersytetów otrzymywali swoje tytuły i stopnie naukowe,

so how at some of the other universities they received their degrees and academic titles,

to większość takich osób jednak w zespole jest z zewnątrz.

Most of such people in the team, however, are from outside.

Ujechała tu właśnie na prowadzenie badań i możliwość takiego zobaczenia,

She just came here to conduct research and the opportunity to see it like this.

jak oni się dzielą swoim doświadczeniem, również stanowi dla mnie coś bardzo ważnego i istotnego.

how they share their experiences is also something very important and significant to me.

Rozumiem. Wspomniałeś, że nie mamy się czego wstydzić i to mnie bardzo cieszy.

I understand. You mentioned that we have nothing to be ashamed of, and that makes me very happy.

Natomiast nie ukrywajmy, że na pewno gonimy uczelnię pokroju tego Uniwersytetu w Kopenhadze

However, let's not hide the fact that we are definitely chasing a university of the caliber of the University of Copenhagen.

i powiedz mi po tych pięciu miesiącach, jakie są trzy rzeczy,

And tell me after these five months, what are three things,

które byś bardzo chętnie zabrał ze sobą stamtąd do Polski.

that you would very much like to take with you from there to Poland.

Takie możliwe do wdrożenia u nas.

Such are feasible to implement here.

Oczywiście, cały czas się nad tym zastanawiam i taki swój mam zeszycik,

Of course, I've been thinking about it all the time and I have a little notebook for it.

w którym takie różne pomysły zapisuję, nie tylko naukowe, ale takie właśnie organizacyjne,

in which I write down various ideas, not only scientific, but also those related to organization,

bo myślę, że też warto podkreślić to, że to, co się bardzo silnie odczuwa tutaj na Uniwersytecie,

because I think it is also worth emphasizing that what is felt very strongly here at the University,

to jest o wiele mniejszy jakby...

it's much smaller as if...

obciążenie kwestiami biurokratycznymi.

burden of bureaucratic issues.

Oczywiście ja też mam z tym mniej do czynienia jako naukowiec, będący gościem, będący stypendystą,

Of course, I also have less to do with this as a scientist, being a guest, being a fellow.

więc na pewno omija mnie część tej pracy, którą mają tutaj pracownicy zatrudnieni na dłużej,

so I will definitely miss some of the work that the employees hired for a longer period have here,

ale na pewno widać, że pewne rzeczy są dużo łatwiej rozwiązane.

But it is certainly clear that some things are much easier to solve.

Trudno to zaimplementować, ponieważ to są jakby zewnętrzne, niezależne od nas czynniki,

It's hard to implement because these are external factors that are independent of us.

decydują o jakichś przepisach prawnych i tak dalej, ale na pewno myślę, że sposoby planowania,

they decide on some legal regulations and so on, but I definitely think that planning methods,

sposoby organizacji pracy, szczególnie złożonego zespołu, widać, że bardzo fajnie się sprawdzają

Ways of organizing work, especially of a complex team, are clearly very effective.

wiele narzędzi takich informatycznych, programów, może nie będę tutaj podawał nazw,

many tools such as software, I won't mention names here,

żeby nie robić reklamy bądź antyreklamy, ponieważ tutaj widziałem,

to avoid making an advertisement or an anti-advertisement, because I saw it here,

jedne się lepiej sprawdzają, drugie gorzej, ale są to narzędzia, które bardzo fajnie funkcjonują.

Some perform better, others worse, but they are tools that work very nicely.

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

W sensie jakichś właśnie oprogramowania, które pozwalają także planować eksperymenty,

In the sense of some software that also allows for planning experiments.

więc na pewno którejś z nich wdrożę do swojej pracy i będę zachęcał osoby ode mnie z uczelni,

So I will definitely implement one of them into my work and encourage people from my university.

żeby też spróbowały, bo może akurat przypadnie do gustu i pozwoli lepiej organizować czas,

to also give it a try, because it might just suit their taste and help them organize their time better,

na przykład dyspozycyjność sprzętów, żeby były lepiej one wykorzystane.

For example, the availability of equipment so that it is used more effectively.

Także warto, inną taką rzeczą, którą chciałbym wdrożyć, to są takie bardzo intensywne,

It is also worth mentioning that another thing I would like to implement is very intense.

jaka współpraca tutaj ze studentami, szczególnie na poziomie studiów magisterskich,

What kind of collaboration is there with students here, particularly at the master's level?

ponieważ widzę, że bardzo dużo im przynosi korzyści, kiedy jest dużo okazji,

because I see that they gain a lot of benefits when there are many opportunities,

kiedy ci studenci zajmujący się różnymi tematami mają okazję wymienić się tym doświadczeniem.

When these students dealing with various topics have the opportunity to share this experience.

U nas oczywiście są takie spotkania, są takie seminaria, ale widzę,

Of course, we have such meetings, there are such seminars, but I see,

że tutaj jest na to wchodziony duży nacisk i jest tego więcej, więcej jest takich spotkań,

that a lot of emphasis is placed on this here and there are more, there are more such meetings,

więc może warto.

so it might be worth it.

Chciałbym było także spróbować to u nas, żeby regularnie, często były takie możliwości

I would also like to try this with us, so that there are regular and frequent opportunities like this.

wymiany doświadczenia, nawet właśnie między studentami, oczywiście pod opieką promotora

exchange of experiences, even among students, of course under the supervision of a supervisor

czy promotorów, ale żeby tego częściej były takie spotkania w miarę oczywiście możliwości

whether there are promoters, but that such meetings happen more frequently as circumstances allow.

i obowiązków wszystkich zainteresowanych.

and the obligations of all interested parties.

A chyba trzecią rzeczą jest też to, że bardzo ważne jest to, aby rzeczywiście się nastawić

And perhaps the third thing is that it is very important to actually prepare oneself.

na...

to...

na także możliwości wykorzystania jakby doświadczenia osób poprzez różnego rodzaju

also the possibility of utilizing the experiences of individuals through various types of

seminaria i szkolenia.

seminars and training.

Tu widzę, że też to jest bardzo mile widziane, różnego rodzaju kursy,

Here I see that various types of courses are also very welcome.

nie tylko bardzo w zakresie takim specjalistycznym, ale także w zakresie takich umiejętności miękkich.

not only in very specialized areas, but also in the field of soft skills.

U nas oczywiście w Polsce jest o tym dużo, pewnie różnym się...

Here in Poland, of course, there is a lot about it, probably different...

osobom to kojarzy może tak z takimi, no trochę takimi przymusowymi gdzieś szkoleniami,

People might associate it with somewhat forced training sessions somewhere.

ale muszę podkreślić, że takie rzeczy są rzeczywiście fajne i wartościowe i mając tutaj doświadczenie

But I must emphasize that such things are indeed cool and valuable, and having experience here...

takich szkoleń, choćby właśnie z jakichś takich umiejętności zarządzania zespołem,

such trainings, even those related to team management skills,

to jest to warte.

It is worth it.

Na pewno nie każde szkolenie ma taką samą wartość, ale myślę, że nie ma co się bać,

Not every training has the same value for sure, but I think there is no need to be afraid.

nie ma co unikać, warto poświęcić od czasu do czasu te kilka godzin, żeby rzeczywiście zdobyć

There's no point in avoiding it; it's worth dedicating a few hours from time to time to truly gain it.

jakieś nowe doświadczenie.

some new experience.

Albo utrwalić sobie to, co już wiemy.

Or reinforce what we already know.

To takie trzy rzeczy, które tu zauważyłem i bym chciał jakby więcej temu poświęcić uwagi po powrocie.

These are three things I noticed here that I would like to dedicate more attention to after returning.

Mówię tak w znaczeniu oczywiście organizacyjnym, ponieważ takie specjalistyczne kwestie, jak sposoby,

I mean this in an organizational sense, because such specialized issues, like methods,

techniki, możliwości naukowe, to może już dla naszych czytelników, słuchaczy czy widzów,

techniques, scientific possibilities, that may already be for our readers, listeners, or viewers,

w zależności w jakiej formie ktoś będzie oglądał nasze rozmowy,

depending on how someone will be viewing our conversations,

będą może takie rzeczy mniej interesujące.

There may be things that are less interesting.

Wspomniałeś jako drugi czynnik o pisaniu pracy magisterskiej.

You mentioned writing a master's thesis as the second factor.

I nie chciałbym tu sugerować pytaniem, że jakakolwiek różnica istnieje.

And I wouldn't want to suggest with a question here that any difference exists.

Natomiast gdybyś miał scharakteryzować studenta, który pracuje nad tym swoim zwieńczeniem pięcioletniej pracy,

However, if you were to characterize a student who is working on this culmination of five years of work,

najczęściej akademickiej w Polsce i tam, czy są jakieś inne rzeczy, na które zwraca się uwagę?

most often academic in Poland and there, are there any other things that are noted?

Czym jest obrona tej pracy?

What is the defense of this thesis?

Czym jest obrona tej pracy magisterskiej dla polskiego studenta, a skandynawskiego?

What does the defense of this master's thesis mean for a Polish student compared to a Scandinavian student?

Jeśli chodzi o pracę taką, sposób kontaktu, to tu jest dużo podobieństw.

When it comes to this kind of work, the way of contact has a lot of similarities.

Na pewno czynnikiem, który bardzo silnie wpływa na sposób pracy i organizację jest to,

Certainly, a factor that strongly influences the way of working and organization is that,

że studenci ostatniego roku studiów bardzo mało mają zajęć takich obowiązkowych, wspólnych dla całego roku.

that final year students have very few mandatory classes that are common for the entire year.

To powoduje, że mają oni właściwie cały rok,

This means that they have almost the whole year.

cały tydzień możliwość codziennie przychodzenia do laboratorium i wykonywania swoich badań.

All week there is an opportunity to come to the laboratory every day and conduct your research.

Oczywiście będzie to być może inaczej wyglądało na kierunkach, które nie wymagają prac laboratoryjnych,

Of course, it may have looked different in fields that do not require laboratory work.

no ale tutaj skupiam się na tym, co sam miałem okazję zaobserwować.

Well, here I focus on what I have had the opportunity to observe myself.

To powoduje, że jest też ten, tak jak mówiłem, ten częstszy kontakt z promotorem, z jakimś doktorantem, który jest opiekunem danego studenta.

This causes more frequent contact with the supervisor, with a doctoral student who is the supervisor of a given student, as I mentioned.

Myślę, że przez to, ta wymiana doświadczeń i ta płynność pracy jest większa.

I think that because of this, the exchange of experiences and the fluidity of work are greater.

No u nas niestety czasami jest tak, że na tym ostatnim roku też jeszcze jest sporo zaliczeń egzaminów,

Well, unfortunately, sometimes it happens here that in this last year there are still quite a few exams to pass.

ale myślę, że kwestia troszeczkę przeorganizowania i takiego skupienia się na tym może przynieść dobre efekty.

But I think that the issue of a little bit of reorganization and focusing on it could bring good results.

Jeśli chodzi o obronę, nie miałem przyjemności być, ponieważ raczej nie ma osób trzecich na takiej obronie.

As for the defense, I did not have the pleasure of being there, as there are usually no third parties present during such a defense.

Jest komisja egzaminacyjna oraz jest

There is an examination board and there is

student oczywiście, który broni swoją pracę.

a student, of course, who is defending his thesis.

Dwie rzeczy tylko wiem z rozmów ze studentami, z promotorami.

I only know two things from conversations with students and supervisors.

Pierwsza to jest to, że pojawia się tam osoba z zewnątrz, ale totalnie z zewnątrz i to jest osoba z przemysłu,

The first is that a person from outside shows up, but completely from the outside, and this is a person from the industry.

bądź z jakiej firmy farmaceutycznej, no w przypadku Instytutu Farmacji to jest zrozumiałe,

be from which pharmaceutical company, well in the case of the Institute of Pharmacy it is understandable,

która ma charakter takiego recenzenta, ale może nie do końca skupiającego się na

which has the character of such a reviewer, but may not be entirely focused on

na

to

tak dokładnie na pracy, jako pewnej to treści, książce i tak dalej, ale on pełni jako dodatkową funkcję takiego człowieka, który właśnie jakby poddaje,

Yes, exactly in the work, as a certain content, book, and so on, but he performs the additional function of a person who just submits, as it were.

prowadzi taką dyskusję merytoryczną ze studentem w czasie jego obrony dotyczącą jakby znaczenia jego badań,

he leads a substantive discussion with the student during their defense regarding the significance of their research,

no takim chłodnym okiem kogoś z zewnątrz.

"With such a cool eye of someone from the outside."

Myślę, że to jest ciekawe, znowu jest to kwestia pewnych pewnie uregulowań formalnych,

I think it's interesting; it's probably again a matter of certain formal regulations.

ale jest to dosyć znacząca różnica i druga rzecz z tego co wiem,

but it is a quite significant difference, and the second thing is, as far as I know,

i miałem okazję też zobaczyć, to te obrony trwają o wiele dłużej.

And I also had the opportunity to see that these defenses last much longer.

Tak jak czekaliśmy na jednego ze studentów, który tam właśnie z naszego zespołu miał taką obronę,

Just as we were waiting for one of the students who was supposed to have a defense from our team there,

to normą się okazało, że godzina to jest minimum i na przykład prezentacja swoich wyników zajmuje ponad połowę tego czasu,

It has become the norm that an hour is the minimum, and for example, presenting one's results takes up more than half of that time.

co na obronach, przynajmniej na mojej uczelni wiem, że raczej się wstawia na takie większe skondensowanie,

What about the defenses, at least at my university I know that it’s rather used for a larger condensation.

tego omówienia wyników, które zajmuje do 10 minut.

this discussion of the results, which takes up to 10 minutes.

To są takie dwie różnice.

These are two such differences.

W przypadku tego, że prezentowania przez pół godziny, to z mojego doświadczenia jako członka komisji egzaminacyjnych,

In the case of presenting for half an hour, based on my experience as a member of examination boards,

nie wiem czy bym chciał to przenieść.

I don't know if I would want to move it.

Tym bardziej, że skondensowanie swoich osiągnięć w 10 minutach, często właśnie pracy wieloletniej,

Especially since condensing one's achievements into 10 minutes, often the result of years of work,

to też jest jakieś wyzwanie i coś czego powinniśmy się nauczyć.

It's also a challenge and something we should learn.

Ja sam jestem osobą, która ma skłonność do rozwlekłości, więc tym bardziej wiem, że czasami umiejętność skondensowania się

I am a person who has a tendency to be verbose, so I know even more that sometimes the ability to condense oneself is important.

i przekazania swojej wiedzy w krótkim czasie bywa cenną umiejętnością.

and conveying your knowledge in a short time can be a valuable skill.

Mnie najbardziej zaciekawiła ta obecność właśnie takiego pragmatyka, praktyka z branży,

What intrigued me the most was the presence of such a pragmatist, a practitioner from the industry.

który może nie tyle właśnie tak jak wspomniałeś recenzuje, ale jest partnerem do dyskusji, do rozmowy,

which may not so much review as you mentioned, but is a partner for discussion, for conversation,

może do właśnie szukania odniesień, zagnieżdżenia jakiegoś praktycznego tej pracy.

Maybe it's about looking for references, embedding some practical aspect of this work.

I miałeś może okazję?

And did you have the opportunity?

Okazję, żeby prześledzić jak to działa?

An opportunity to see how it works?

Mam na myśli to, czy faktycznie ta ich chęć skierowania prac magisterskich na takie bardziej utylitarne,

I mean whether their actual desire to direct master's theses towards something more utilitarian,

gdzieś tory związane chociażby z gospodarką działa, czy to też jest troszkę tak na wyrost

Somewhere the tracks related to the economy are functioning, or is it a bit of an exaggeration too?

i ten człowiek, który opowiada o tym komuś, kto się zajmuje na co dzień tym być może co badał,

and this man who is telling someone about it, who perhaps studies what he has been researching on a daily basis,

kończy po prostu znajomość na tej jednej rozmowie, czy gdzieś jest kontynuacja?

Does it simply end the acquaintance with this one conversation, or is there a continuation somewhere?

Jakieś biura karier i pomoc właśnie w wykorzystaniu zarówno tej osoby jako potencjalnego pracownika,

Some career offices and assistance in utilizing this person as a potential employee,

jak i wyników jego pracy?

as well as the results of his work?

Nie wiem na ile jest to formalnie stworzone jakieś warunki na uniwersytecie.

I don't know how formally any conditions have been established at the university.

Na pewno jest duża pomoc, jeśli chodzi o wsparcie tak ze względów organizacyjnych, potem jakieś widziałem też są właśnie jakieś spotkania

It is definitely a great help when it comes to support, both for organizational reasons, and I’ve also seen that there are some meetings.

z firmami i przedstawicielami. Ci pracownicy właśnie tego sektora przemysłowego widać, że są bardzo obecni.

with companies and representatives. It is clear that these employees from this industrial sector are very present.

To nie jest jakoś tak szczególne wydarzenie, to jest po prostu norma, że pojawiają się w ramach wykładów regularnych,

It's not some particularly special event; it's just the norm that they show up during regular lectures.

ale myślę, że tu warto podkreślić jeszcze jedną rzecz, którą być może niewiele osób wie.

But I think it's worth pointing out one more thing here that perhaps not many people know.

Ja dosyć niedawno przypadkiem natknąłem się na taką informację, jakie są najważniejsze,

I recently came across information about what the most important ones are.

to jest spółki giełdowe na kopenhaskiej parkiecie tutaj papierów wartościowych

These are publicly traded companies on the Copenhagen stock exchange here for securities.

i spośród 25 takich wiodących, zresztą na każdej giełdzie jest tworzony taki jakby indeks takich największych tygrysów,

And among 25 such leading companies, an index of the largest "tigers" is created on each stock exchange, in fact.

to w przypadku giełdy kopenhaskiej to spośród tych 25 około 15 to są firmy biotechnologiczne bądź sektora medycznego.

In the case of the Copenhagen stock exchange, out of these 25, about 15 are biotechnology or medical sector companies.

Przy czym biotechnologiczne mam na myśli,

By "biotechnological," I mean,

czyli też produkujące leki, produkujące jakieś półprodukty, składniki leków,

that is, also producing medicines, producing some intermediates, components of medicines,

jakiś elementów związanych właśnie z leczeniem ludzi.

some elements related to healing people.

No to pokazuje, że jednak rynek i zapotrzebowanie tutaj jest bardzo duży w tym sektorze medycznym i farmaceutycznym,

Well, this shows that the market and demand in the medical and pharmaceutical sector are indeed very large.

więc z tego co wiem studenci nie mają z tym problemu,

So as far as I know, students do not have a problem with this.

ale właśnie no chłonność rynku pracy, mówiąc tak bardzo formalnie jest tu bardzo wysoka,

but indeed the absorption capacity of the labor market, to put it very formally, is very high here,

więc choćby z tego tytułu myślę,

so for that reason I think,

że ta współpraca się układa nawet bardziej niż intensywnie,

that this cooperation is developing even more than intensely,

by to wynikało z samego tylko nastawienia uniwersytetu,

that would result solely from the university's own attitude,

po prostu firmy są też tam bardzo głęboko zainteresowane,

companies are also very deeply interested there,

no i są po prostu firmy, które mogą takiego studenta zatrudnić.

Well, there are simply companies that can hire such a student.

No właśnie, tak jak wspomniałeś, że uniwersytet uniwersytetem,

Exactly, as you mentioned, a university is a university,

ale całe otoczenie, w którym funkcjonuje stanowi dużą różnicę

But the whole environment in which it operates makes a big difference.

i no tak jak wspomniałeś najtrudniej zmienić to,

And as you mentioned, the hardest thing to change is that.

tak jak w naszej oświacie próbujemy zmieniać jeden drobny szczegół,

just like in our education system, we attempt to change one small detail,

zapominając o wielu odniesieniach do naszej codzienności,

forgetting many references to our everyday life,

ale gdybyśmy na chwilkę spróbowali jednak o nich zapomnieć

but what if we tried to forget about them for a moment

i miałbyś, no niech będzie, mieliśmy tego nie robić,

and you would have, well let's say, we weren't supposed to do that,

ale przyznać gwiazdkę jednemu wybranemu bez wskazywania nazwy uniwersytetowi

but to award a star to one chosen university without naming it

czy uczelni po prostu w Polsce,

Are there simply universities in Poland?

a tamtemu uniwersytetowi to jaka byłaby to przepaść,

to that university, what a gap it would be.

tak jakbyś przez chwilę zapomniał, że mówisz publicznie?

As if you momentarily forgot that you are speaking in public?

To znaczy masz na myśli jakby oficjalne rankingi, tak?

So you mean like official rankings, right?

Nie, takie twoje odczucia, twoje odczucia takie całościowe, kompleksowe.

No, those are your feelings, your feelings that are holistic, comprehensive.

Nie, nie będę w to wchodził i to nawet nie ze względu na jakieś tam opory.

No, I won't get into it, and not even because of any objections.

Moim zdaniem po prostu ciężko jest pewne rzeczy porównywać,

In my opinion, it's simply difficult to compare certain things.

bo to jest tak jakbyśmy porównywali drzewo rosnące w parku narodowym

because it's like we are comparing a tree growing in a national park

i drzewo, które rośnie przy drodze, nie?

And the tree that grows by the road, right?

Tutaj nie chcę, żebyśmy od razu wchodzili, że Polska nauka jest tym drzewem,

Here, I don't want us to immediately jump to the conclusion that Polish science is that tree,

które rośnie tam przy drodze i ma ciężkie warunki,

which grows there by the road and has harsh conditions,

bo tam ciągle jakieś samochody objeżdżają czy coś.

because there are constantly some cars going around or something.

Nie, tu chodzi o to, że jest inny kontekst.

No, it's about the fact that there is a different context.

Tak jak mówiłem, choćby ten firm, nie?

As I said, like this company, right?

Inaczej będzie na przykład już w innych krajach na przykład,

It will be different, for example, in other countries.

które są bardzo nastawione na produkcję jakąś tam,

which are very focused on some kind of production,

na przykład w Niemczech oczywiście.

For example, in Germany, of course.

Niemczech przemysł chemiczny istnieje,

The chemical industry exists in Germany,

ale on jest bardziej taki, bym powiedział,

but he is more the kind, I would say,

przemysł chemiczny klasyczny, taki ciężki czy przemysł motoryzacyjny.

classic chemical industry, such as heavy industry or the automotive industry.

To powoduje, że tam na przykład tacy studenci

This causes that, for example, such students there

i takie wydziały na uczelniach związane z tym będą się lepiej rozwijały.

And such departments at universities related to this will develop better.

U nas jest, znaczy na pewno istotnym elementem jest to,

With us, I mean a definitely significant element is that,

że jest trochę inne otoczenie gospodarcze i to powoduje inne warunki.

that the economic environment is a bit different and it causes different conditions.

Też nie ukrywajmy, jeżeli różnice jakby funduszy,

Let's not hide it either, if the differences in funding,

które możemy przekazać, czy chodzi o produktu krajowego brutto,

which we can convey, whether it concerns gross domestic product,

no to gołe dane ekonomiczne powodują,

well, bare economic data causes,

że ciężko jest tutaj podejmować decyzje,

that it is difficult to make decisions here,

kto ma jakby lepiej, gorzej i tak dalej.

who has it better, worse, and so on.

Więc ja nie będę tu wchodził w jakieś gwiazdki,

So I won't go into any stars here,

wybacz Mariuszu, ale myślę, że to by było po prostu krzywdzące,

I'm sorry Mariusz, but I think that would simply be hurtful.

a z drugiej strony powodowało,

on the other hand caused,

myślę, że nie możemy też myśleć w takiej kategorii,

I think we can't think in such categories either,

to odstajemy i w ogóle najlepiej to już siąść i płakać

We're lagging behind, and really, the best thing to do is to just sit down and cry.

albo rzucić to wszystko.

or throw it all away.

Nie, ja myślę pozytywnie, no po prostu są chwile,

No, I think positively, there are just moments,

w których ktoś ma przewagę,

in which someone has an advantage,

ale no ty sam będąc w sporcie wiesz,

but you, being in sports yourself, know,

że najgorsze co można zrobić to się poddać

that the worst thing you can do is give up

albo stwierdzić, że już nie mam szans.

or to state that I have no chances anymore.

Ale wiesz co, w zasadzie ta odpowiedź była lepsza nawet od gwiazdek,

But you know what, actually that response was even better than the stars.

bo tak mam takie wrażenie, że udało mi się gdzieś wyczytać między wierszami,

because I have the impression that I managed to read between the lines somewhere,

że jednak chyba trzeba odwrócić troszkę to myślenie twoim zdaniem,

that perhaps we should reverse your way of thinking a bit, in your opinion,

znaczy moim oczywiście również

it means mine of course as well

i najpierw znaleźć niszę, to w czym moglibyśmy być dobrzy,

"First, find a niche in which we could be good."

wrzucić tam tyle środków ile możemy

to put in as many funds as we can

i wokół tego dopiero organizować kształcenie, tak?

And around that, we should organize education, right?

Czyli te zmiany gdzieś tam znowu wtórne,

So these changes are again somewhat secondary.

na które nawet nie możemy sobie pozwolić,

that we cannot even afford,

dużo nie dadzą,

they won't give much,

a gdy znajdziemy tą niszę, tak jak wspomniałeś,

and when we find that niche, as you mentioned,

oni gdzieś w biotechnologii,

they are somewhere in biotechnology,

w przemyśle farmaceutycznym,

in the pharmaceutical industry,

Niemcy w motoryzacyjnym,

Germany in the automotive industry,

to potrzebowalibyśmy chyba jakiegoś takiego solidnego punktu zaczepienia,

we would probably need some kind of solid starting point.

gdzie moglibyśmy być dobrzy,

where we could be good,

a później organizować ten cały system,

and then organize the whole system,

o którym wspomniałeś,

that you mentioned,

że tam tak świetnie funkcjonuje wokół tej jednej głównej rzeczy, tak?

that it functions so well around that one main thing, right?

Nie, nie, absolutnie się z tym nie zgodzę.

No, no, I absolutely disagree with that.

Całkowicie się nie zgodzę,

I completely disagree.

ponieważ myślenie o tym, że wymyślimy coś,

since thinking about the fact that we will come up with something,

albo znajdziemy, jest błędem.

"Either we find it, it's a mistake."

Bo to nie jest tak, że jeżeli się prześledzi

Because it's not that if one traces through

jakaś tam historia, troszeczkę też wchodziłem w takie kwestie,

some story, I also delved a little into such matters,

jak właśnie historia przemysłu, tych firm,

like the history of the industry, these companies,

uniwersytetu,

university,

jak to się tam rozwijało,

how it was developing there,

oczywiście na ile te dane takie ogólne są dostępne,

of course, to the extent that such general data is available,

to nie wynikało z tego,

it did not result from that,

że tam ktoś obudził się nad ranem,

that someone woke up there in the morning,

jakiś minister, czy nie wiem, miłościwie panujący monarcha,

some minister, or I don't know, a graciously ruling monarch,

bo w końcu Dania jest królestwem,

because after all Denmark is a kingdom,

i wymyślił coś.

and he invented something.

To wynika z plotu wielu, wielu aspektów.

This results from the plot of many, many aspects.

Ja nie jestem specjalistą,

I am not a specialist,

mogę tylko bazować na jakichś tam wtórnych opracowaniach,

I can only rely on some secondary sources.

które czytałem,

which I read,

ale myślę, że w naszym wypadku,

but I think that in our case,

czy w ogóle każdego,

do you even care about everyone,

kto chce się jakoś rozwijać,

whoever wants to develop in some way,

to jest przede wszystkim moim zdaniem odrzucenie tego,

this is primarily, in my opinion, a rejection of this,

co utrudnia.

what complicates it.

Tak jak porównam do sportu,

Just as I compare it to sports,

chociaż też nie jestem w tym specjalistą,

although I'm not a specialist in this either,

to jest twoja działka,

this is your plot,

jedna z wielu,

one of many,

w których bardzo dobrze sobie radzisz, Mariuszu,

in which you are doing very well, Mariusz,

więc myślę, że w sporcie tak jest,

so I think that's how it is in sports,

jeżeli zawodnik,

if the player,

oczywiście stwierdzić w czym on jest dobry,

of course to determine what he is good at,

w jakiej dyscyplinie, to jest jedno,

in which discipline, that is one,

ale jeżeli zawodnik ma na przykład,

but if the player has, for example,

kompleksy i ma depresję,

has complexes and is depressed,

to choćbyśmy znaleźli tą najlepszą dyscyplinę dla niego,

even if we found the best discipline for him,

to jeżeli on sam nie wierzy w siebie,

so if he doesn't believe in himself,

to on tego nie osiągnie.

he won't achieve it.

A myślę, że jednym z aspektów,

And I think that one of the aspects,

ja mówię o tym świadomie,

I speak about it consciously,

o tej depresji,

about this depression,

bo myślę, że bardzo wiele osób jest takich,

because I think that very many people are like that,

które uważają,

which they consider,

że żyje cały czas jakimiś kompleksami

that I live all the time with some complexes

i myślę, że u nas też one funkcjonują bardzo silnie.

And I think they function very strongly with us too.

A tak jak mówię,

And as I say,

my nie mamy się czego wstydzić,

we have nothing to be ashamed of,

poza tym,

besides that,

że rzeczywiście u nas jakby odczuwa się

that indeed, with us, one feels like

pewnego rodzaju poczucie,

a kind of feeling,

że jednak jeszcze wiele lat pracy,

that yet many years of work,

niekoniecznie może już kwestii różnicy

not necessarily a matter of difference anymore

takiej na poziomie badań,

such as at the research level,

ale może pewnego doświadczenia,

but maybe a certain experience,

może właśnie trudności przezwyciężyć

maybe just overcome difficulties

bezwładność biurokratyczną systemu,

the inertia of the bureaucratic system,

może troszeczkę więcej odwagi

maybe a little more courage

w nawiązywaniu kontaktów międzynarodowych,

in establishing international contacts,

ponieważ tu widzę,

because I see here,

że to jest bardzo silny czynnik,

that this is a very strong factor,

który wzmacnia takie działanie.

which strengthens such action.

U nas no choćby sam fakt tego,

In our case, at least the fact that,

że tutaj powszechna jest znajomość,

that there is a common knowledge here,

to na ulicy można spotkać dowolną osobę,

you can meet anyone on the street,

naprawdę doświadczyłem tego,

I really experienced that.

czy to będzie dziecko pięciolatek,

Is this going to be a five-year-old child?

który mnie zapytał,

who asked me,

czy to ja zgubiłem tam jakiś przedmiot

Did I lose any item there?

leżący na ulicy,

lying on the street,

który zaczyna do mnie mówić po duńsku po chwili,

who starts speaking to me in Danish after a while,

ja mówię, że nie rozumiem,

I say that I don't understand.

a on odpowiada mi po angielsku to samo,

and he replies to me in English the same thing,

na poziomie naprawdę bardzo dobrym.

at a really very good level.

Taka była scena.

That was the scene.

Z kolei starsza pani w muzeum,

On the other hand, the elderly lady in the museum,

które odwiedzałem,

which I visited,

jednym z muzeów,

one of the museums,

okazało się,

it turned out,

że no słabo mówię po angielsku,

that I don't speak English very well,

ale coś spróbuję panu opowiedzieć,

but I'll try to tell you something,

bo byłem akurat w takich godzinach wczesnorannych,

because I was just at that early morning hour,

w sobotę,

on Saturday,

jeszcze nie było turystów,

there were no tourists yet,

więc zainteresowała się mną.

So she became interested in me.

No i ona też pięknie po angielsku mówiła.

And she also spoke beautifully in English.

Ta dwujęzyczność tutaj w Danii

This bilingualism here in Denmark

na pewno jest silnym aspektem,

it is definitely a strong aspect,

który pomaga,

which helps,

a wiem,

Oh, I know.

że w Polsce jest taki kompleks,

that there is such a complex in Poland,

że jak nie mówię pięknie,

that if I don't speak beautifully,

angielszczyzną,

English language,

Szekspira,

Shakespeare,

to lepiej,

it's better,

żebym nie mówił,

so that I wouldn't say,

a myślę,

and I think,

że warto.

that it's worth it.

Tak,

Yes,

tak,

yes,

więc to jest jeden z takich rzeczy,

so this is one of those things,

które bym podkreślił.

which I would emphasize.

Nie,

No,

nie,

no,

to bardziej jest,

it's more that,

dużo rzeczy jest taką blokadą mentalną,

a lot of things are such a mental block,

plus takich blokad,

plus such blocks,

bym powiedział właśnie,

I would say just that,

biurokratyczno-technicznym,

bureaucratic-technical

no aspekt finansowy oczywiście też gra rolę,

of course the financial aspect also plays a role,

ale no to jest rzecz,

but this is a thing,

którą no myślę,

which I think,

że to jest jeden z czynników,

that this is one of the factors,

a nie powinniśmy się tylko skupiać,

we shouldn't just focus on,

że jakbyśmy,

that if we would,

wygrali miliardy,

they won billions,

albo byśmy nie wiem,

or we wouldn't know,

odkryli żyłe złota gdzieś tam w Polsce,

they discovered a vein of gold somewhere in Poland,

to,

to,

że wszystkie nasze problemy znikną,

that all our problems will disappear,

to,

to,

to jest zbyt,

this is too

zbyt by było proste i piękne.

It would be too simple and beautiful.

Gdyby tylko była kwestia taka,

If only it were just a matter of that,

że,

that,

że powiedzmy brakuje nam funduszy,

that let's say we are lacking funds,

to,

to,

to jest tylko jeden z czynników.

This is just one of the factors.

No tak,

Well, then,

te finanse to tak jakby aspekt wtórny,

These finances are somewhat a secondary aspect,

no ale załóżmy to,

well, let's assume that,

o czym mówisz,

what are you talking about,

te faktycznie nasze jakieś myślenie

This is actually some of our thinking.

i,

I,

i blokady mentalne,

and mental blocks,

te mogą być już pierwotnym,

they may already be primary,

ale w tym pytaniu odchodziło mi o to właśnie,

but in this question, I was just referring to that,

no niedawno miałem przyjemność kupić głośniki Tonsil,

Recently, I had the pleasure of buying Tonsil speakers.

które okazało się,

which turned out to be,

chyba są gdzieś we wrześniu montowane.

They are probably installed somewhere in September.

No i zakładam,

Well, I assume,

że jeśli faktycznie mielibyśmy coś typu,

that if we actually had something like,

typu takie,

like this,

taka montownia głośników,

such a speaker assembly plant,

to warto byłoby,

it would be worth it,

i byłaby wielka,

and it would be great,

wielka,

great,

warto byłoby zacząć budować właśnie w tym kierunku,

it would be worth starting to build in that direction.

chociażby nie wiem,

even if I don't know,

jeżeli są potrzebni specjaliści,

if specialists are needed,

no to kształcenie akademickie ukierunkowane w tą stronę.

Well, it's academic education focused in that direction.

Jeżeli próbować by szarpać w różne strony,

If one were to try to pull in different directions,

gdzieś zahaczyć jeden pazur w tym miejscu,

to catch one claw somewhere in this place,

w tym miejscu,

in this place,

może okazałoby się,

it might turn out,

że dałoby się znaleźć taki,

that it would be possible to find such a one,

nie wiem,

I don't know,

czy to byłby New Space,

would this be New Space,

czy cokolwiek innego,

or anything else,

takie miejsce,

such a place,

gdzie ta nasza no zdolna poniekąd młodzież

Where is our somewhat capable youth?

mogłaby się rozwijać na naszych polskich uniwersytetach.

it could develop at our Polish universities.

Stąd to właśnie moje wątpliwości,

That's where my doubts come from.

że być może,

that perhaps,

być może właśnie nie tyle trzeba szukać tułu,

perhaps it's not so much about searching for the end,

co znaleźć jakąś,

what to find some,

znaleźć,

to find

no zarzucić sieci może,

well, maybe it will get caught in the net,

o na jakieś potencjalne nisze,

about some potential niches,

które mogłyby się rozwijać,

which could develop,

bo tak jak kiedyś rozmawialiśmy,

because as we talked before,

ciężko gonić,

it's hard to chase,

no ale niestety,

but unfortunately,

jeśli jesteś już w tej pozycji goniącego,

if you are already in the position of the chaser,

to musisz próbować,

you have to try,

albo spróbować właśnie znaleźć coś,

or try to actually find something,

co będzie się rozwijało i rodziło.

what will develop and be born.

Więc może w tą stronę,

So maybe in that direction,

bo te nasze blokady

because our blockers

i zrzucanie właśnie na rozmowy w innych językach,

and just dropping into conversations in other languages,

które chociaż jesteśmy lepsi niż inni,

although we are better than others,

to nie umiemy się komunikować.

We cannot communicate.

Jesteśmy wspaniali na poziomie gramatyki,

We are wonderful at the level of grammar,

a mamy strach przed tym,

but we are afraid of this,

żeby rozmawiać z innymi ludźmi,

to talk to other people,

a taka funkcja języka podstawowa dla,

such a basic function of language for,

dla nas zwykłych zjadaczy chleba

for us ordinary bread eaters

jest właśnie taka, prawda,

it is just like that, isn't it?

żeby umieć się gdzieś za granicą,

to be able to get by somewhere abroad,

albo nawet u nas z obcokrajowcem

or even with a foreigner with us

porozumieć, skomunikować.

to understand, to communicate.

Co o tym myślisz?

What do you think about it?

No właśnie inaczej,

Exactly differently,

może taka,

maybe like this,

czy masz jakiś pomysł,

do you have any idea,

coś cię zainspirowało tam,

something inspired you there,

jak próbować to zmienić,

how to try to change it,

niekoniecznie nadganiając,

not necessarily catching up,

niekoniecznie tak jak wspomniałeś,

not necessarily as you mentioned,

tłumaczyć się,

to excuse oneself,

naszymi kompleksami,

our complexes,

może mniejszymi finansami,

maybe with smaller finances,

bo to być może przyjdzie później,

because it may come later,

ale taki pierwszy krok,

but such a first step,

jak miałbyś wskazać,

how would you indicate,

w którą stronę mógłby być?

Which way could he be?

Wszystko co się stało absolutnie tutaj,

Everything that happened absolutely here,

że rzeczywiście nie można próbować robić

that one really can't try to do

na zasadzie kserokopiarki,

on the basis of a photocopier,

że kopiuj w klej

to copy and paste

i że będziemy,

and that we will be,

zrobimy wszystko tak samo,

we will do everything the same way,

nie wiem, będziemy używać tych samych odczynników,

I don't know, we will use the same reagents.

sprzętu tego samego,

the same equipment,

producenta i tak dalej

producer and so on

i to nam da jakieś tam cudowne sposoby.

And it will give us some wonderful ways.

Nie, tutaj myślę,

No, here I think,

że ważne jest to,

that it is important that,

żeby rzeczywiście tak to zrobić inteligentnie

to actually do it smartly

i obserwować,

and observe,

co daje jakieś efekty

what yields some effects

i co w naszym środowisku da najlepsze rezultaty.

and what will give the best results in our environment.

To wymaga pracy i takiej trochę cierpliwości,

It requires work and a bit of patience.

patrzenia wstecz,

looking back,

okej, to się udało, to nie,

Okay, that worked, this didn't.

zobaczmy dlaczego.

let's see why.

Więc może rzeczywiście,

So maybe indeed,

tu mi się przypomina taka rozmowa

This reminds me of a conversation.

z moim kolegą, który,

with my colleague, who,

znaczy naszym wspólnym kolegą,

means our mutual colleague,

to mam na myśli naszego kolegi licealnego,

I mean our high school friend,

który opowiadał mi o swojej pracy

who told me about his work

w jednej ze szwedzkich firm z kolei,

in one of the Swedish companies,

gdzie mówił o tym,

where he spoke about it,

że bardzo ważne są dla nich takie spotkania,

that such meetings are very important to them,

które się analizuje,

which is analyzed,

co się stało na przykład złego,

what bad happened, for example,

jakie są przyczyny.

What are the causes?

Czasami dotyczy to banalnych rzeczy,

Sometimes it concerns trivial things,

ale czasami też dotyczy poważniejszych problemów

but sometimes it also concerns more serious issues

i wyrobienie sobie takiego nawyku powoduje,

and developing such a habit causes,

że potem jest łatwiej rzeczywiście dokonać

that then it is indeed easier to achieve things

jakiejś chłodnej analizy.

some cool analysis.

Oczywiście znowu to nie jest powód,

Of course, that is again not a reason.

żebyśmy teraz każdą rzecz rozstrząsali

so that we examine every issue now

w formie głośnych zebrań,

in the form of loud meetings,

ale może podpatrując tak ogólnie,

but maybe by observing generally,

dokonywać od czasu do czasu

to do from time to time

takiego podsumowania, zmiany.

such a summary, change.

Myślę, że u nas jest taka,

I think that we have something like that.

ja będę się cały czas trzymał tego słowa

I will stick to this word all the time.

bezwładność.

inertia.

U nas jakby taka elastyczność

It's like we have such flexibility here.

być może nam jest bardziej potrzebna

perhaps we need it more

i systemowa, organizacyjna,

and systemic, organizational,

ale też w myśleniu na zasadzie

but also in thinking in terms of

okej, to nam nie wychodzi,

Okay, this isn't working out for us.

to spróbujmy czegoś innego

So let's try something different.

albo po prostu wykorzystać jakieś możliwości,

or simply take advantage of some opportunities,

które się akurat nadarzają.

which occur at the moment.

Myślę, że taka właśnie elastyczność

I think that such flexibility

by była hasłem,

to be a slogan,

którym bym chętnie wprowadził

which I would gladly introduce

i powiedział na tym budujmy to,

and he said let's build this on that,

to niech będzie naszą myślą przewodnią,

let it be our guiding thought,

że spróbujmy być elastyczni.

let's try to be flexible.

Myślę, że Polacy akurat jako tak narodowa

I think that Poles are just as national.

nasza cecha jakiegoś takiego umiejętnego

our characteristic of some sort of skillful

rozwiązywania się,

dissolution

dostosowywania się do różnych warunków

adapting to different conditions

powinna właśnie nas dodatkowo do tego motywować.

It should additionally motivate us for that.

W sumie prawda,

In fact, that's true.

a do tego na początku wspomniałeś

And to that, you mentioned at the beginning.

o tej interdyscyplinarności

about this interdisciplinarity

i chęci rozwoju,

and the desire for development,

o tym, że szkolenia, nowe rzeczy, nowe wyzwania

about training, new things, new challenges

są czymś zupełnie normalnym.

are something completely normal.

U nas bardziej to traktujemy

We treat it more like that.

jako obowiązek, konieczność,

as an obligation, necessity,

a tam jest to otwarcie

Oh, there is the opening.

i może właśnie stąd to wynika,

and maybe that's exactly where it comes from,

że różne punkty spojrzenia na pewne problemy

that different perspectives on certain issues

rozwijają się nawet

they are even developing

dla chemika inaczej.

for a chemist, it's different.

U nas mógłbyś pomyśleć,

With us, you could think,

po co w UFiście jakiś warsztat

What's the point of having a workshop in the UFiŚ?

z pisania wierszy,

from writing poetry,

a może się okazać,

it may turn out that,

że zupełnie się mylisz

that you are completely mistaken

i właśnie bardzo dużo zyskasz,

and you will gain a lot.

albo kogoś poznasz,

or you will meet someone,

albo twój warsztat zbogaci się właśnie

or your workshop is just about to get richer

na czymś takim.

on something like that.

Będziesz miał inspirację,

You will have inspiration,

o której nigdy byś nie przypuszczał,

you would never suspect.

że możesz czerpać ją w tym miejscu.

that you can draw it here.

Tak, ja myślę, że

Yes, I think that

czymś, co bardzo jest ważne,

something that is very important,

żeby przypomnieć

to remind

albo poinformować

or inform

naszych słuchaczy,

our listeners,

to jest taka rzecz,

this is such a thing,

która się nazywa

which is called

kształcenie ustawiczne.

lifelong learning.

Nie wiem, czy dobrze używam tego terminu,

I don't know if I'm using this term correctly.

ale tu chodzi o to,

but it's about this,

że cały czas się uczymy

that we are learning all the time

i nie ma takiego momentu...

...and there is no such moment...

Live time learning, tak?

Live time learning, right?

Z angielskiego.

From English.

Tak, tak,

Yes, yes,

że nie będzie, nie ma

that there will not be, there isn't

i nigdy nie będzie takiego

and there will never be such a thing

powiedzmy stopnia rozwoju

let's say the level of development

człowieka czy ludzkości,

of man or humanity,

gdzie on nie będzie się musiał uczyć czegoś nowego.

where he won't have to learn something new.

Więc pogódźmy się z tym,

So let's come to terms with it,

nie szukajmy jakiegoś takiego

let's not look for something like that

złotego środka,

golden mean,

że już coś się nauczę

that I will learn something already

i to mi da gwarancję,

and this gives me a guarantee,

że do końca życia

that until the end of life

będę mógł tam tylko spijać śmietankę.

I will only be able to skim the cream there.

Spróbujmy coś znaleźć takiego,

Let's try to find something like that.

co jest rzeczywiście

what is reality

dla nas teraz potrzebne.

necessary for us now.

Ta umiejętność, rozwiniemy ją,

We will develop this skill.

potem na coś innego i tak dalej.

then to something else and so on.

Ciekawostka,

Fact,

jeżeli zajrzymy też do jakichś statystyk,

if we also look at some statistics,

to w Danii,

it's in Denmark,

jak również w innych krajach skandynawskich,

as well as in other Scandinavian countries,

notuje się jak bardzo wysoki odsetek osób,

a very high percentage of people is noted.

które kończą jakieś kursy

who complete some courses

związane z przystosowieniem do nowego zawodu

related to adapting to a new profession

i mówię tu o osobach,

and I'm talking about people,

które już pracowały dłużej

who had already worked longer

w jakimś innym zawodzie.

in some other profession.

Czyli jakby też ta elastyczność

So it's like that flexibility too.

jest tutaj bardzo ważna dla tych ludzi

It is very important for these people here.

i jakby nie jest to ujmą,

and it's not a shame,

tak ja odbieram z rozmów tutaj

Yes, I receive from the conversations here.

z różnymi osobami,

with different people,

że się na przykład zmienia zawód

that, for example, one changes profession

po powiedzmy tam wieku,

after, let's say, that age,

40 lat,

40 years old,

czy tam może nie operujmy wiekiem takim bezwzględnym,

Maybe we shouldn't operate with such absolute age.

ale na przykład po 10 latach pracy w jakiejś firmie

but for example, after 10 years of working at some company

czy w jakiejś branży

in any industry

zmienia się tą branżę.

It is changing this industry.

Mam wrażenie,

I have a feeling,

że u nas w Polsce troszeczkę jest tak,

that here in Poland it's a bit like this,

że całe wysiłki wiele ludzi wkłada w to,

that the efforts of many people are put into this,

żeby znaleźć jak najlepszą firmę,

to find the best possible company,

żeby do niej,

to it,

w niej doczekać emerytury,

to wait for retirement in it,

a tak naprawdę

and actually

potem i tak są często zmuszani

then they are often forced anyway

z sytuacją gospodarczą do zmiany tego,

with the economic situation to change that,

a jakbyśmy się od razu nastawili,

and what if we set our minds right away,

okej,

okay,

będzie trzeba coś w życiu zmienić,

something will have to change in life,

to myślę,

I think,

żebyśmy też nie byli tacy potem sfrustrowani,

so that we won't be so frustrated later,

tylko byli już po prostu na to psychicznie przygotowani,

they were simply mentally prepared for it.

że to nie jest ujma,

that it is not a dishonor,

tylko okazja,

just an opportunity,

jakaś możliwość.

some possibility.

Stresująca,

Stressful,

wymagająca wysiłku,

demanding effort,

ale no taka po prostu życiowa konieczność.

but it's simply a necessity of life.

Właśnie,

Exactly,

ilu frustracji można byłoby wtedy uniknąć.

how many frustrations could have been avoided then.

No mówi się,

Well, they say,

że analfabetami XXI wieku

that they are the illiterates of the 21st century

będą ci,

they will be to you,

będą potrafili uczyć się nowych rzeczy,

they will be able to learn new things,

oduczać ich

unteach them

i uczyć na nowo,

and learn anew,

zupełnie inaczej,

completely different,

prawda?

Isn't it true?

Więc to takie przywiązanie do tego,

So it's such an attachment to this,

co już mam,

what I already have,

to jest moje cenne?

Is this my valuable?

Właśnie.

Exactly.

Tak,

Yes,

więc tutaj masz bardzo dobrą intuicję,

so here you have a very good intuition,

takie,

such,

no to jest dobre podsumowanie,

well, that's a good summary,

myślę,

I think,

naszej rozmowy,

our conversation,

że czy sam właśnie taki wyjazd jak mój,

that whether such a trip as mine,

ja sam widzę,

I see myself.

że niezależnie od tego,

that regardless of this,

co się człowiek by nauczył w czasie takiego wyjazdu,

what a person would learn during such a trip,

to sam taki impuls,

it's just that kind of impulse,

który daje zmiana otoczenia,

which brings a change of environment,

zmiana ludzi,

change of people,

przyznaję,

I admit,

dla mnie samego pierwsze tygodnie były dosyć stresujące,

For me, the first weeks were quite stressful.

ponieważ nie miałem dotąd takiego silnego

because I have not had such a strong one until now

i właśnie doświadczenia pracy w innym zespole,

and just the experience of working in another team,

zazwyczaj to było komfortowo,

usually it was comfortable,

gdzieś tam jakoś znało się tych ludzi cały czas,

somehow, one always knew those people there,

przewijały się podobne osoby,

similar people kept coming up,

gdzieś się szło do pracy na staże,

somewhere you went to work for internships,

czy w czasie studiów zwyczajnych,

whether during regular studies,

czy doktoranckich,

whether doctoral

też było to ten komfort tego,

it was also the comfort of that,

że to były tam powiedzmy maksymalnie 3 miesiące,

that it was there, let's say a maximum of 3 months,

język ten sam,

the same language,

a tutaj było dużo zmiennych

and there were many variables here

i sam wiem,

I know myself,

że to jest trudne,

that it is difficult,

ale jednocześnie jest to jakiś impuls dla człowieka taki no motywujący,

but at the same time it is some kind of impulse for a person, you know, motivating,

albo przynajmniej uczący wielu,

or at least teaching many,

wielu nowych rzeczy.

many new things.

No dobrze,

Alright,

to w takim razie do rozmowy o uniwersytecie na pewno wrócimy,

In that case, we will definitely return to the conversation about the university.

a powiedz nam jeszcze na koniec,

and tell us at the end,

co najbardziej Cię zaskoczyło po przyjeździe,

What surprised you the most after your arrival?

kulturowo,

culturally,

czy to jakaś różnica w zachowaniu,

Is there any difference in behavior?

czy to potrawa jakaś niezjedliwa dla polskiego podniebienia,

Is it a dish that is inedible for the Polish palate?

co to było dla Wojtka Smułka?

What was it for Wojtek Smułek?

Cisza.

Silence.

Tak, tak, tak.

Yes, yes, yes.

Moje wrażenie jest takie,

My impression is that,

że tu po prostu funkcjonuje się na nieco innych rejestrach.

that here one simply operates on somewhat different registers.

Chodzi mi o mówienie,

I mean speaking,

mimo że język duński jest dosyć taki gardłowy i taki,

Even though the Danish language is quite guttural and like that,

no nie powiem, że melodyjny,

well, I won't say it's melodic,

to nie jest jak języki romańskie,

it's not like the Romance languages,

on tam ma swoje takie,

he has his own things there,

czasami sprawia wrażenie,

sometimes it gives the impression,

że ktoś się krztusi.

that someone is choking.

Mówię serio,

I’m serious,

oni nawet sami to jakoś nazywają,

they even call it somehow themselves,

to jest jakieś takie przerwa,

this is some kind of break,

przegłos,

vote,

śród wyrazowy.

within word.

Fachowcy to jakoś pewnie by lepiej zdefiniowali,

Professionals would probably define it better.

ale chodzi mi o to na przykład,

but what I mean is for example,

no bardzo rzadkie widzę takie rzeczy,

Well, I very rarely see such things.

co w Polsce są powszechne,

what is common in Poland,

na przykład idę do marketu,

for example, I am going to the market,

stoję w kolejce,

I am standing in line,

stoi 10 osób,

there are 10 people standing,

nikt się nie odzywa,

no one is speaking up,

jedyny głos to jest cichy,

the only voice is quiet,

pani, która sprzedaje,

the lady who sells,

praktycznie ludzie nie nawiązują kontaktów,

Practically, people do not make contact.

takich rozmów,

such conversations,

jak to u nas,

how it is with us,

nie znam pani,

I don't know you, ma'am.

ale zagadam tam o pogodę,

but I'll talk about the weather there,

albo to czy jest promocja na coś,

or whether there is a promotion on something,

no to mnie uderzyło,

Well, that hit me.

tak mówię o pierwszym szoku

Yes, I'm talking about the first shock.

i chyba ta ilość jednak rowerów,

and it seems that this number of bicycles,

która tu funkcjonuje,

which operates here,

no Kopenhaga jest znana jako najbardziej rowerowe miasto,

Copenhagen is known as the most bicycle-friendly city.

chyba nawet na świecie dostało jakieś nagrody z tym związane,

"Maybe it even received some awards related to it in the world."

no tu pierwszy raz mi się w życiu zdarzyło stać w korku rowerowym,

Well, this is the first time in my life that I've encountered a traffic jam on a bike.

bo było tyle rowerów,

because there were so many bikes,

było tyle rowerów na tej pasie rowerowej,

there were so many bicycles on this bike path,

bo to trudno nazwać ścieżką,

because it's hard to call it a path,

to jest po prostu osobny pas ruchu dla rowerów,

this is simply a separate lane for bicycles,

gdzie w godzinach szczytu nie sposób jest przejechać,

where it is impossible to get through during rush hour,

zdążyć na światłach przejechać,

to make it through the traffic lights.

wszyscy, którzy oczekują,

everyone who is waiting,

to dwie takie rzeczy,

it's two such things,

które pamiętam z pierwszych dni po przyjeździe.

that I remember from the first days after my arrival.

A wiem, że to szaleństwo rowerowe już Ci się zaczyna udzielać,

And I know that this cycling madness is starting to get to you.

robisz całkiem niezłe trasy,

you make quite good routes,

więc trzymam kciuki,

so I’m keeping my fingers crossed,

żeby tak było dalej,

so that it would continue like this,

już myślę, że nadszedł czas pożegnań,

I already think that the time for goodbyes has come.

więc jak mówimy do widzenia, dobranoc, cześć.

So how do we say goodbye, good night, hi.

I do usłyszenia.

See you.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

Thank you very much for the conversation.

Ale nie, miałem na myśli, żebyś powiedział to po duńsku.

But no, I meant for you to say it in Danish.

A, this is, this is.

Ah, this is, this is.

A, okej.

Ah, okay.

Darujemy Ci już ten gardłowy przegłos,

We'll forgive you that throat singing.

było bardzo ładnie.

It was very nice.

Wobec tego dzięki za rozmowę,

In light of that, thanks for the conversation,

na pewno wrócimy do Twoich ciekawych obserwacji i spostrzeżeń.

We will definitely return to your interesting observations and insights.

Notuj wszystko, cokolwiek się da

Take notes of everything that can be done.

i przywieź do Polski jak największą wartość dla siebie

And bring back to Poland as much value for yourself as possible.

i dla wszystkich nas.

and for all of us.

Trzymaj się, dziękuję Ci, spokojnego wieczoru, cześć.

Take care, thank you, have a peaceful evening, goodbye.

Cześć, spokojnego wieczoru.

Hi, have a peaceful evening.