#57 Nie CZY, ale KIEDY sztuczna inteligencja zabierze nam pracę?

Do wysłuchania podcastu mam pytanie. Zaprasza sponsor mBank, oferujący rozwiązania dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz korporacji.

Before listening to the podcast, I have a question. It is sponsored by mBank, which offers solutions for small and medium-sized enterprises as well as corporations.

Niewykluczone, że już za kilka lat ten tekst napiszę i przeczytam maszyna.

It is possible that in just a few years I will write and read this text with a machine.

Ale zanim to wszystko nastąpi, czeka nas długa dyskusja. Jak chcemy rozwijać sztuczną inteligencję i czy w ogóle chcemy to robić?

But before all this happens, we have a long discussion ahead of us. How do we want to develop artificial intelligence and do we even want to do it at all?

Bo żeby ją rozwijać, trzeba jej dostarczyć ogromnej ilości danych. Pytanie, kto ma to robić, na jakich zasadach i kto na tym zarobi?

Because to develop it, a huge amount of data needs to be provided. The question is, who will do it, on what terms, and who will profit from it?

I czy w ogóle jesteśmy gotowi na kolejną cyfrową rewolucję, skoro wciąż nie okiełznaliśmy jeszcze poprzedniej rewolucji?

And are we even ready for the next digital revolution when we have still not tamed the previous one?

Mam pytanie, Tomasz Setta, zapraszam.

I have a question, Tomasz Setta, I invite you.

Czad GPT jest z nami już grubo ponad rok. Program stworzony przez amerykańskie laboratorium badawcze OpenAI w Darussie przeboił.

Chat GPT has been with us for well over a year now. The program created by the American research laboratory OpenAI in Darussie has made a splash.

Do serc użytkowników. Dowód? Pierwszy milion stuknął w ciągu zaledwie pięciu dni od debiutu.

To the hearts of users. Proof? The first million was reached in just five days after debuting.

Dla porównania Netflixy potrzebował na to prawie czterech. Czterech lat oczywiście.

For comparison, Netflix needed almost four years for that. Four years, of course.

Zainteresowanie czatem GPT było więc ogromne i siłą rzeczy wywołało też liczne dyskusje.

The interest in the GPT chat was immense and, inevitably, it sparked numerous discussions.

Dokąd zaprowadzi nas rozwój sztucznej inteligencji i jak chcemy nad nim zapanować?

Where will the development of artificial intelligence lead us, and how do we want to control it?

Odpowiedzi na to pytanie szuka do dziś wiele instytucji na całym świecie.

Many institutions around the world are still searching for answers to this question today.

Ostatnio podjął się tego Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Recently, the International Monetary Fund took this on.

W najnowszym raporcie na ten temat czytamy, że rozwój AI będzie miał wpływ na 40% globalnego zatrudnienia.

The latest report on this topic states that the development of AI will impact 40% of global employment.

Przy czym najwięcej ryzykują kraje rozwinięte, w tym Polska.

The most at risk are developed countries, including Poland.

Bo to właśnie w takich gospodarkach jak nasza sztuczna inteligencja może spokojnie się rozgościć wszędzie tam, gdzie potrzebne są wysokie kwalifikacje.

Because it is precisely in economies like ours that artificial intelligence can comfortably take root wherever high qualifications are needed.

AI będzie miała niewątpliwy wpływ na miejsca pracy, ale może on być różny.

AI will undoubtedly have an impact on jobs, but that impact may vary.

Od zniknięcia takiego rozwoju.

From the disappearance of such development.

Do tego miejsca, aż do poprawy jego warunków, mówi szefowa funduszu i apeluje o szybkie działania w tej sprawie tak, by na rozwoju technologii skorzystali możliwie wszyscy.

"To this point, until his conditions are improved, says the head of the fund and urges for swift action in this matter so that as many people as possible can benefit from technological development."

Tylko, że zmiany na rynku pracy to nie wszystko.

It's just that changes in the job market are not everything.

Przed nami także walka o zasoby, a dokładniej o zasób danych.

Before us is also a struggle for resources, more specifically for data resources.

Bo bez dostępu do informacji sztuczna inteligencja nie może się rozwijać.

Because without access to information, artificial intelligence cannot develop.

Kilka tygodni temu amerykański dziennik New York Times postanowił pozwać OpenAI i firmę.

A few weeks ago, the American newspaper New York Times decided to sue OpenAI and the company.

Microsoft za bezprawne korzystanie z treści objętych prawami autorskimi.

Microsoft for unlawful use of copyrighted content.

OpenAI publicznie przekonuje, że dostęp do takich treści jest niezbędny do trenowania modeli sztucznej inteligencji.

OpenAI publicly argues that access to such content is essential for training artificial intelligence models.

Bo bez tego zasobu algorytmy najzwyczajniej w świecie będą błądzić.

Because without this resource, the algorithms will simply get lost.

No a umówmy się, taka inteligencja nie jest nam do niczego potrzebna.

Well, let's agree that such intelligence is of no use to us.

To zaledwie próbka całkiem realnych wyzwań, jakie stawia przed nami rozwój sztucznej inteligencji.

This is just a sample of the quite real challenges posed by the development of artificial intelligence.

Czy umiemy zdefiniować pozostałe?

Can we define the rest?

Czy umiemy zająć się w pierwszej kolejności?

Can we take care of it first?

I czy jest coś, co umyka nam w dyskusji o AI?

Is there anything that escapes us in the discussion about AI?

No i wreszcie, jak mamy poradzić sobie z zupełnie nową technologią, skoro wciąż nie uporaliśmy się jeszcze z mediami społecznościowymi?

Well, how are we supposed to cope with completely new technology when we still haven't managed to deal with social media?

A te przecież towarzyszą nam od lat.

But they have been accompanying us for years.

Ja pytam, odpowiada profesor Katarzyna Śledziewska, dyrektorka ośrodka DELAB Uniwersytetu Warszawskiego.

I ask, replies Professor Katarzyna Śledziewska, director of the DELAB center at the University of Warsaw.

Panie profesor, mam taką zasadę, że najlepiej zacząć od podstaw.

Professor, I have a principle that it's best to start from the basics.

Dlatego zanim przejdziemy do naszych rozważań, co wszystkim nam umyka w dyskusji o sztucznej inteligencji,

Therefore, before we move on to our considerations about what we all overlook in the discussion about artificial intelligence,

to wyjaśnijmy najpierw, tak w najkrótszy możliwy sposób, na czym w ogóle polega ten mechanizm.

So let's clarify first, in the shortest possible way, what this mechanism is all about.

To znaczy, jak działa AI?

So, how does AI work?

W ogóle, jak rozumiem, to mamy rozmawiać dzisiaj o generatywnej sztucznej inteligencji,

In general, as I understand it, we are supposed to talk today about generative artificial intelligence.

bo sztuczna inteligencja, no to mogą też to być proste algorytmy, które działają na zasadzie tak, zrób to, jeśli coś.

Because artificial intelligence can also be simple algorithms that work on the principle of "do this if something."

Natomiast teraz mówimy o tych dużych modelach językowych.

Now we are talking about these large language models.

Które są oparte na dużych zbiorach danych, które funkcjonują trochę, mają tak przypominać trochę funkcjonowanie naszego mózgu,

Which are based on large datasets, which operate somewhat like the functioning of our brain.

czyli są oparte na sieciach neuronowych, ale tak naprawdę to chodzi o to, że one mają w sobie jakby taką, można powiedzieć, architekturę,

So they are based on neural networks, but in fact, it is about the fact that they have, so to speak, such an architecture in them,

która opiera się na predykcji, jeżeli chodzi o występowanie słów albo sekwencji słów na bazie danych,

which is based on prediction regarding the occurrence of words or sequences of words based on data,

które są wprowadzane.

which are being introduced.

Na których ta sztuczna inteligencja, czyli te duże modele językowe się uczą tej predykcji.

On which this artificial intelligence, that is these large language models, learns this prediction.

Czyli te wyniki, które potem widzimy, które wyrzuca z siebie ten mechanizm, no one w dużej mierze zależą od tego, czym ten mechanizm jest karmiony.

So the results that we then see, which this mechanism outputs, largely depend on what this mechanism is fed.

Jakimi informacjami, jakimi danymi.

What information, what data.

Przede wszystkim tak.

First of all, yes.

Znaczy w ogóle to trzeba powiedzieć, że ta generatywna sztuczna inteligencja, czyli te wszystkie czaty i tak dalej, które teraz są takie popularne,

It should be said that this generative artificial intelligence, meaning all these chats and so on that are currently so popular,

one zaczynają się, można powiedzieć, od, no właśnie, tego, co do nich wrzucamy, czyli różnych zasobów, które są w całej sieci i no na tym się uczą, dokładnie.

They start, one could say, from, well, exactly, what we input into them, meaning the various resources that are available across the internet, and they learn from this, precisely.

Kiedyś było takie powiedzenie, może nadal jest trochę nieładne, wiesz tyle, co zjesz.

There used to be a saying, maybe it still is a bit ugly, you know as much as you eat.

I tak się zastanawiam, czy ono trochę nie pasuje jak ulał do tego, w jaki sposób działa sztuczna inteligencja.

And I wonder if it doesn't fit perfectly with the way artificial intelligence works.

Dokładnie, tak. To można tak porównać, że to jest taki organizm, który się po prostu karmi i w zależności od tego,

Exactly, yes. It can be compared to an organism that simply feeds itself, and depending on that,

czym go nakarmimy, no to to dokładnie tak będzie funkcjonować.

What we feed it will determine how it will function.

Chciałbym, żebyśmy trochę dzisiaj porozmawiali o tych wyzwaniach, które przed nami stoją w związku z rozwojem tej technologii i zastanawiam się,

I would like us to talk a bit today about the challenges we face regarding the development of this technology, and I wonder,

czy tu nie dotykamy pierwszego problemu, to znaczy w zasadzie jakimi treściami powinna się karmić sztuczna inteligencja.

Aren't we touching on the first problem here, namely what kind of content artificial intelligence should be fed?

Kto powinien w ogóle o tym decydować?

Who should decide about this at all?

No właśnie, to jest najważniejsze i to jest dobre bardzo pytanie.

Exactly, that's the most important thing and that's a very good question.

Mianowicie tak naprawdę im lepsze są te treści i lepsze są te źródła, no to oczywiście to już sobie powiedzieliśmy,

Namely, the better the content and the better the sources are, well, of course, we've already said that.

to tym lepszy będzie wynik. Więc najlepiej, żeby w ogóle ona się karmiła tym, co jest najlepsze.

The better the result will be. So it’s best if she feeds on what is best at all.

Tylko, że te najlepsze treści, one nie są za darmo, one nie powstają za darmo.

It's just that the best content doesn't come for free; it doesn't get created for free.

Ktoś, żeby je wytworzyć, włożył w to dużo wysiłku, pracy, doświadczenia i pieniędzy.

Someone put a lot of effort, work, experience, and money into creating them.

Tak i za tym są prawa autorskie i za tym jest własność intelektualna i oczywiście to wszystko należałoby szanować i należałoby uwzględniać.

Yes, and behind that there are copyright laws and behind that is intellectual property, and of course all of this should be respected and taken into account.

Natomiast tym, co się karmi ta sztuczna inteligencja, no to jest zasobami w internecie, które są w internecie.

On the other hand, what this artificial intelligence feeds on are the resources available on the internet.

W związku z czym one nie zawsze są wartościowe. To nie jest taka, powiedziałabym, prawda, czy to nie jest to, co jest tak naprawdę.

As a result, they are not always valuable. It is not, I would say, the truth, or is it not what it really is.

Znaczy to jest tylko to, co jest, to znaczy to, co my włożyliśmy. Nie zawsze są to wartościowe, nie zawsze są to właściwe treści.

It means this is just what is, meaning what we have put in. Not always are these valuable, not always are they the right content.

No i stąd też mówimy o tym, że sztuczna inteligencja obecnie, ta generatywna, ona ma halucynacje, nie podaje właściwych informacji.

And this is why we talk about the fact that artificial intelligence, currently generative, has hallucinations and does not provide accurate information.

Wręcz mówimy o dezinformacji.

We are indeed talking about disinformation.

Ale można powiedzieć, że to, tylko tego można się spodziewać, no bo przecież te treści, które mamy w internecie, które mamy w tych zasobach naszej sieci, to, no nie są to treści najwyższej jakości.

But one can say that this is to be expected, because the content we have on the internet, the content we have in the resources of our network, is not of the highest quality.

Czyli co, mam rozumieć, że jeśli nam zależy na rozwoju tej technologii, to również powinno nam zależeć na tym, żeby każdy, kto ją rozwijał, miał taki otwarty, nieskrępowany dostęp do tych najlepszych treści?

So what, should I understand that if we care about the development of this technology, we should also care that everyone who is developing it has open, unrestricted access to the best content?

Bo celem takim nadrzędnym jest rozwój technologii, więc zamykamy oczy zupełnie na to, czy będziemy mieć z tego potencjał.

The main overarching goal is the development of technology, so we completely close our eyes to whether we will have potential from it.

Czy zatem jakieś korzyści my, na przykład twórcy treści?

So, are there any benefits for us, for example, content creators?

No właśnie, znaczy wydaje się, że jesteśmy w tym momencie, w którym należy zacząć o tym rozmawiać.

Exactly, it seems that we are at the point where we need to start talking about it.

To znaczy, jakie my tak naprawdę mamy osobiście przekonania to do tego, jakie mamy, jakie wartości nami kierują, jeżeli chodzi właśnie o te treści i ich, jak gdyby publikowanie.

That means, what personal beliefs do we truly have regarding the values that guide us when it comes to this content and its publication?

I pozwalanie na to, żeby właśnie były jakieś systemy dynamiczne, które korzystają z tych wartości.

And allowing for the existence of dynamic systems that utilize these values.

I nie wiemy jeszcze, w jaki sposób można tą całą, ten cały proces tak naprawdę oramować, żeby to było korzystne zarówno dla tych twórców tych treści, którzy pracują nad tym,

And we do not yet know how this whole process can really be framed so that it is beneficial for both the creators of this content who are working on it,

a na podstawie których tych owoców pracy później wytwarza, jest możliwość, jak gdyby wielokrotnego powielania i wykorzystywania.

And based on which these fruits of labor are later produced, there is the possibility, as if of multiple duplication and utilization.

Bo tak naprawdę to o to chodzi, tak?

Because that's really what it's all about, right?

Że my wykorzystujemy później dane, czyli te systemy wykorzystują dalej do tego, żeby po prostu...

That we later use the data, meaning these systems continue to use it to simply...

Można powiedzieć, że...

One could say that...

Można powiedzieć już tak za darmo albo po bardzo niskich kosztach to wytwarzać.

One can say that it can already be produced for free or at very low costs.

A pani ma jakąś wizję, pomysł?

Do you have any vision or idea, ma'am?

Replikować.

Replicate.

Jak to powinno wyglądać?

How should it look?

Nie mam takiej wizji jeszcze.

I don't have such a vision yet.

Wydaje się, że jak ja o tym myślę, to wydaje się, że będziemy prowadzić, będzie to prowadziło do tego, że będą powstawać jakieś międzynarodowe, no, powiedziałabym, regulacje jakieś międzynarodowe.

It seems that when I think about it, it seems that we will lead, it will lead to the emergence of some international, well, I would say, some international regulations.

Traktaty będą w tym zakresie podpisywane.

Treaties will be signed in this regard.

Po to, żeby faktycznie sobie podpisać.

So that I can actually sign it.

Też, no, zadbać o zarówno te osoby, które, czy tych twórców, którzy wprowadzają te zasoby do internetu, jak i tych, którzy później z tego korzystają, żeby to było wartościowe.

Also, well, to take care of both those people, or those creators who introduce these resources into the internet, as well as those who later use them, so that it is valuable.

Ale żeby też, no...

But to also, well...

Powiedziałabym tak.

I would say so.

Jest to bardzo trudne, bo proszę zauważyć, że zanim jeszcze nastąpił listopad 2022, czyli kiedy się pojawił czat GPT,

It is very difficult because please notice that before November 2022, when the GPT chat appeared,

myśmy nie mieli uregulowanej w ogóle tego, w jaki sposób funkcjonują media społecznościowe.

We did not have any regulations at all regarding how social media operates.

To znaczy nadal pomimo tych prób, jak i uregulowania, mieliśmy bardzo dużo dezinformacji.

That means that even despite those attempts, as well as regulations, we had a lot of misinformation.

Mieliśmy bardzo dużo niewłaściwego wykorzystywania tych środków.

We had a lot of misuse of these funds.

Też, no, jakby powstają też, jak gdyby, nowe jakieś wyzwania związane na przykład z uzależnieniem, z chorobami psychicznymi, z tym, jak my w ogóle podchodzimy.

Also, well, there are also, like, new challenges arising related to, for example, addiction, mental illnesses, and how we approach them at all.

I tak jakby tego już wcześniej nie było.

And as if that hadn't already happened before.

Mówimy o mediach społecznościowych, które, jak rozumiem, otaczają nas już od bardzo, bardzo wielu lat.

We are talking about social media, which, as I understand, has surrounded us for a very, very long time.

Tak. I teraz wchodzimy, daliśmy taki, jak gdyby, tym mediom społecznościowym, można powiedzieć, że one teraz będą działać, no, jak na dopingu.

Yes. And now we are entering, we have given what you might call, these social media, one could say they will now operate, well, as if on steroids.

Więc tym bardziej i będą jeszcze nowe możliwości do wykorzystania, no, będą miały narzędzia, tak, nowe źródła.

So, even more so, there will be new opportunities to take advantage of, well, they will have tools, yes, new resources.

No, bo to już nie tylko będzie tekst, ale też jeszcze, no, wiadomo, że teraz już generatywna sztuczna inteligencja jest multimodalna.

No, because it will not only be text anymore, but also, well, it's known that now generative artificial intelligence is multimodal.

W związku z czym tutaj mówimy o obrazie, o dźwięku, o audio, o wideo, które, jak gdyby, będzie można jeszcze łatwiej wykorzystywać.

Therefore, here we are talking about images, about sound, about audio, about video, which will be even easier to use.

I z którego, które będą rozwijały, jak gdyby, znowu dalej te media społecznościowe i które będą rozwijały te wszystkie formy przekazu.

And which will develop, as it were, further these social media and which will develop all these forms of communication.

Można powiedzieć, że takie, no, wchodzimy w taki bardzo, tak jak wcześniej byliśmy.

One could say that we are entering into a very, well, like we were before.

Ja to tak widzę w takim bardzo statycznym systemie jeszcze.

I see it that way in such a very static system still.

Tak teraz wchodzimy w dynamiczny system, w którym te systemy będą ze sobą współpracować i będą, no, jak gdyby, dalej rozwijać się dla nas oczywiście.

Now we are entering a dynamic system in which these systems will work together and will, well, as if, continue to develop for us, of course.

I pytanie jest takie zasadnicze, czego my tak naprawdę chcemy dla nas, jako społeczność, prawda?

And the fundamental question is what do we really want for ourselves as a community, right?

Gdzie są te granice, gdzie my powinniśmy postawić stop, tak, żebyśmy, żeby to wszystko, ten cały rozwój technologii,

Where are those boundaries, where should we draw the line, so that everything, all this technological development,

tych innowacji cyfrowych był korzystny dla nas.

these digital innovations were beneficial for us.

No właśnie, to pomówmy trochę o tym, bo mam takie wrażenie, że te dyskusje o rozwoju AI mają w sobie taką pokusę, żeby wybiegać z prognozami na ten temat w bardzo odległą przyszłość.

Exactly, so let's talk a bit about this, because I have the impression that discussions about the development of AI have this temptation to make predictions about it for a very distant future.

Trochę uciekamy przy tym w taką uliczkę science fiction. Jestem bardzo ciekaw, jaka perspektywa jest Pani bliższa.

We're kind of veering into a little science fiction alley here. I'm very curious which perspective is closer to you.

Czy właśnie ta daleka perspektywa, te prognozy próbujące przewidzieć, co nas czeka za kilka dekad w związku z rozwojem sztucznej inteligencji, czy ta krótsza perspektywa?

Is it this long-term perspective, those forecasts trying to predict what awaits us in a few decades regarding the development of artificial intelligence, or is it the shorter perspective?

Krótko mówiąc, te wyzwania tu i teraz.

In short, these challenges are here and now.

Ja jestem takim, ja lubię myśleć konkretnie i lubię właśnie myśleć o wyzwaniach tu i teraz.

I am that way, I like to think concretely and I like to think about challenges here and now.

Uważam, że bardzo trudno nam jest przewidzieć przyszłość, tak naprawdę to, co się będzie działo za pięć, za dziesięć lat, bo nie wiemy, jak te technologie będą się rozwijać.

I believe that it is very difficult for us to predict the future, particularly what will happen in five or ten years, because we do not know how these technologies will develop.

Jak również nie wiemy, jak regulatorzy, czyli rządy, czy jakieś organizacje międzynarodowe, czy one właśnie nie postawią jakiś granic do rozwoju tych technologii.

We also do not know if regulators, such as governments or international organizations, will impose any limits on the development of these technologies.

Więc tutaj wolałabym nie oddać tych…

So here I would prefer not to give these up...

nie przewidać. Natomiast to, co się zadzieje

do not foresee. However, what will happen

tu i teraz, za chwileczkę, to oczywiście

here and now, in a moment, that is of course

no mamy najbliższy rok, w którym

Well, we have the nearest year in which

przewidujemy, że

we anticipate that

no po prostu tak jak, że będzie

well, just that it will be

coraz więcej wdrożeń tej

increasingly more implementations of this

generatywnej sztucznej inteligencji w

generative artificial intelligence in

biznesie, z czym będzie się wiązało

business, what it will be associated with

coraz więcej też rozczarowań,

more and more disappointments,

bo ta technologia,

because this technology,

ona to nie jest jakaś

She is not just anyone.

taka tajemnicza różdżka, która

such a mysterious wand that

po prostu przychodzi, rozwiązuje wszystkie problemy.

He/she just comes, solves all the problems.

My do końca też nie wiemy, w jakich

We don't know until the end what kind of

obszarach dokładnie możemy ją wprowadzić

in which areas we can implement it exactly

i jak ją wykorzystać.

and how to use it.

Będzie coraz więcej zagrożeń

There will be more and more threats.

właśnie też w biznesie, które będą

just also in business, which will be

z tym związane, bo na przykład małe i średnie

related to this, because for example small and medium

przedsiębiorstwa, żeby korzystać

enterprises, in order to use

z tej technologii, będą coraz bardziej uzależnione

they will become increasingly dependent on this technology

od tych dużych

from those big

dostarczycieli usług

service providers

opartych na generatywnej

based on generative

sztucznej inteligencji i można się

artificial intelligence and one can

spodziewać, że w tym zakresie będziemy

expect that we will be in this area

już teraz nie tylko widzieli to,

they have already seen it not only now,

że my jako konsumenci

that we as consumers

i jako użytkownicy mediów

and as media users

społecznościowych jesteśmy coraz bardziej

we are becoming more and more of a social community

uzależnieni od tych dużych

addicted to these big ones

prowajderów, ale też

providers, but also

w tym modelu

in this model

biznes to biznes będzie coraz więcej

business is business, there will be more and more

takich

such

zależności, prawda?

Dependencies, right?

No i oczywiście

Well, of course.

będą wchodzili

they will be entering

te autonomiczne, będą wchodziły

these autonomous ones will be entering

tak zwane autonomiczne agenci,

so-called autonomous agents,

czy właśnie te dynamiczne

are these the dynamic ones

systemy tej sztucznej inteligencji,

systems of this artificial intelligence,

takie aplikacje, które będą

such applications that will be

ze sobą współpracować, które będą

to cooperate with each other, which will be

coraz więcej już

more and more already

nie tylko będą

not only will they be

miały dane

they had data

z tych zasobów internetu,

from these resources of the internet,

czy z zasobów naszych, które my jako firma,

whether from our resources, which we as a company,

jako biznes

as a business

produkujemy, ale jeszcze będą też

we produce, but there will also be

z zewnątrz czerpały poprzez właśnie

from the outside they drew through just

inteligentne kamery, no cokolwiek

intelligent cameras, well whatever

i

I

w efekcie

as a result

jeżeli będą miały

if they will have

coraz więcej tych danych i będą

more and more of this data and they will

coraz lepiej sobie

better and better

procesy układały, będą

the processes will be arranged

potrafiły jak gdyby też, no to oczywiście

They could, as it were, of course.

w tym momencie

at this moment

w tych procesach będzie wypychany

he will be pushed out in these processes

człowiek, to trzeba sobie jasno powiedzieć,

a man, one must be clear about this,

tak? Wszędzie, gdzie

Yes? Everywhere, where

my mamy

we have

zadania

tasks

wykonujemy, które są w jakiś tam

we perform, which are in some way

sposób teraz możliwe do przejęcia

a way now possible to take over

przez sztuczną inteligencję,

through artificial intelligence,

no bo one są

because they are

powtarzalne, albo też

repetitive, or also

są łatwe właśnie do

they are easy just to

wprowadzenia w ten proces

introduction to this process

autonomicznego podejmowania decyzji,

autonomous decision-making,

to tam będzie opłacalne

It will be profitable there.

dla biznesu, żeby wprowadzić

for business, to introduce

te inteligentne systemy,

these intelligent systems,

te inteligentne, dynamiczne systemy,

these intelligent, dynamic systems,

które już nie tylko pobierają

which no longer only download

dalej dane, ale oddziaływują

"Further data, but they interact."

też na

also on

środowisko, tak?

The environment, right?

Czyli takie to są

So that's how they are.

takie prawdziwe, cyfrowe bliźniaki

such true, digital twins

można powiedzieć w naszej

one can say in our

rzeczywistości, w których one będą operowały,

realities in which they will operate,

co będzie przynosiło bardzo

what will bring very

dużo korzyści, ale będzie związane z tym,

many benefits, but it will be associated with this,

że będzie coraz mniej,

that there will be less and less,

mniej potrzeba ludzi.

fewer people are needed.

No tak w nawiązaniu

Well, in reference to that

do tego, o czym pani powiedziała, mam przed

To what you said, I have in front of me.

sobą całkiem świeży raport przygotowany

a completely fresh report prepared

przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy,

by the International Monetary Fund,

w którym, no znowu

in which, well again

trochę taka prognoza wybiegająca w przyszłość.

a bit of a forecast looking ahead into the future.

Czytamy tutaj o tym, że

We read here that

sztuczna inteligencja i rozwój będzie miał

artificial intelligence and development will have

wpływ na prawie 40%

an influence of nearly 40%

miejsc pracy na świecie, z czego

jobs in the world, of which

no w przypadku mniej więcej połowy

well, in the case of roughly half

to będzie pozytywny wpływ, bo zwiększy

it will have a positive impact because it will increase

wydajność, ale w przypadku drugiej połowy

efficiency, but in the case of the second half

no właśnie, będzie to skutkować

That's right, it will result in that.

tym, że będzie no mniejsza potrzeba,

that there will be less need,

czy mniejsze zapotrzebowanie na pracowników,

whether lower demand for employees,

co może skutkować tym, że będą

which may result in them being

albo zwalniani, albo będą mogli otrzymywać

either laid off or they will be able to receive

niższe pensje.

lower salaries.

Ja nawet myślę, że to może być więcej niż

I even think that it could be more than

40%. To zależy w jakim czasie,

40%. It depends on the time.

prawda, no bo to czy to jest za rok, czy za dwa,

the truth, because whether it is in a year or in two,

czy za trzy lata. Tak, to jest też uzależnienie

Is it in three years? Yes, that is also an addiction.

od rodzaju gospodarki, czy to jest kraj

"depending on the type of economy, whether it is a country"

rozwijający się, czy rozwinięty. Tak,

developing or developed. Yes,

ale na pewno nasze środowisko będzie coraz

but our environment will definitely become more and more

bardziej takie, środowisko pracy

more like, work environment

będzie po prostu cyfrowe,

it will simply be digital,

że bez względu na to, co my będziemy

that regardless of what we will be

wykonywać, tak czy inaczej, te technologie

to perform, in any case, these technologies

będą już nam towarzyszyć. I faktycznie

they will already accompany us. And indeed

mówimy tak wyraźnie o takich trzech

we speak so clearly about three such

obszarach, jeżeli chodzi o pracę.

areas when it comes to work.

To znaczy, jest pierwszy obszar, jest taki,

That means, there is the first area, there is such a one,

w którym po prostu te nasze zadania

in which simply our tasks

zostaną, i to dotyczy

they will remain, and this applies to

właśnie zarówno pracy fizycznej, jak

just both physical work and

i tej manualnej, one zostaną

and the manual ones, they will remain

po prostu przejęte przez

just taken over by

te inteligentne, dynamiczne systemy.

these intelligent, dynamic systems.

Jest taki drugi

There is another one.

obszar, w którym my

area in which we

jako pracownicy będziemy korzystać

as employees we will take advantage

i uzupełniać swoje

and to supplement your

umiejętności

skills

w,

w,

przez te, tymi systemami,

through these systems,

tak, będziemy z nimi współpracować.

Yes, we will collaborate with them.

Albo też,

Or also,

znaczy one będą nam uzupełniać

It means they will complement us.

te nasze kompetencje, umiejętności

our competencies, skills

i dostaniemy takie super moce.

and we will get such superpowers.

To jest taki przykład, jak ja teraz

This is an example, like me now.

dostaję super moce, bo ja na przykład

I gain superpowers because, for example, I...

jak robię prezentację PowerPoint na

how I make a PowerPoint presentation on

zajęcia, których normalnie nie mam tych prezentacji,

classes that I normally don't have those presentations,

no to nie na zajęcia, tylko jakieś wystąpienia,

Well, it’s not for classes, just some presentations.

to daję tam

So I'm putting it there.

grafiki. Zawsze dawałam jakieś grafiki,

graphics. I always provided some graphics,

obrazki, to był problem dla mnie, żeby

pictures, it was a problem for me to

je znaleźć, a teraz po prostu wystarczy, że

to find, and now it’s just enough that

powiem w sztucznej inteligencji

I will say in artificial intelligence.

na jakiś, rzucę mu ad hocowo temat

I'll throw a topic at him ad hoc.

i dostaję. Czyli taki przykład prosto z życia.

And I get it. So, an example straight from life.

Tak, dokładnie. I mam taką super moc,

Yes, exactly. And I have this superpower,

mimo, że totalnie nie potrafię rysować.

even though I totally can't draw.

I

I

mamy trzeci obszar, w którym po prostu

we have a third area where we simply

będzie coraz więcej

there will be more and more

naszych zadań

our tasks

będziemy mieli

we will have

tam, gdzie będziemy

there, where we will be

w relacji z drugim człowiekiem,

in relation to another person,

gdzie będziemy doświadczać tego drugiego człowieka

where we will experience this other person

i tam,

and there,

gdzie będzie to doświadczenie bardzo ważne,

where this experience will be very important,

to żebyśmy byli ze sobą. Tak jak teraz,

so that we can be together. Just like now,

na przykład my rozmawiamy

for example, we are talking

w studio, to jest

in the studio, this is

dużo lepsze niż jakbyśmy mieli

much better than if we had

rozmawiać za pośrednictwem

to talk through

no tutaj

not here

tych systemów, komputerów

those systems, computers

i tak dalej, bo jesteśmy razem,

and so on, because we are together,

bo patrzymy na siebie, bo

because we look at each other, because

ja jestem w stanie i pan ze mną

I am capable and you are with me.

być w raporcie

to be in the report

i tak naprawdę ta rozmowa dzięki temu jest

And in fact, this conversation exists because of that.

faktycznie taka udana,

actually so successful,

płynna, a poza tym będę miała

liquid, and besides, I will have

super wspomnienia. To w pełni potwierdzam.

Great memories. I fully confirm that.

Ja mam takie nie najlepsze wspomnienia

I have such not-so-great memories.

z tych czasów pandemicznych,

from these pandemic times,

kiedy siłą rzeczy te wszystkie

when inevitably all these

rozmowy odbywały się zdalnie.

The conversations took place remotely.

To bardzo duże utrudnienie, kiedy nie

It's a very big inconvenience when not

widzi się swojego rozmówcy. Zresztą nie trzeba

You can see your interlocutor. Besides, it is not necessary.

pracować w radiu, żeby mieć podobne

to work in radio to have something similar

obserwacje, bo wszyscy w mniejszym lub

Observations, because everyone in one way or another

większym stopniu tak

to a greater extent yes

pamiętamy te pandemiczne czasy.

We remember those pandemic times.

Wracając do naszej dyskusji o rozwoju

Returning to our discussion about development

sztucznej inteligencji. Jest coś takiego,

artificial intelligence. There is something like that,

może być tych rzeczy więcej niż jedna,

there may be more than one of these things,

co pani zdaniem nam umyka w tej dyskusji?

What do you think we are missing in this discussion?

Czego pani brakuje?

What do you miss?

No przede wszystkim

Well, above all.

moim zdaniem najważniejsze

In my opinion, the most important.

jest to i tego jest troszeczkę za mało,

this is and this is just a little too little,

to jest to jak zmienić system

This is how to change the system.

edukacji pod tą całą rewolucję.

education under this whole revolution.

To znaczy to i absolutnie to umyka.

That means this and it absolutely slips away.

To znaczy generalnie oczywiście

That generally means of course.

my wiemy, że jest ta sztuczna inteligencja,

We know that there is this artificial intelligence,

my wiemy, że to lepiej pisze, coraz,

We know that it writes better, increasingly.

coraz lepiej pisze, że to będzie coraz lepiej

I write better and better, that it will get better and better.

pisało na przykład eseje, referaty,

wrote, for example, essays, reports,

prace i tak dalej.

work and so on.

Ale edukacja od której strony? W sensie czego uczymy dzieci

But education from which side? In the sense of what we teach children.

w szkole czy naszej edukacji?

In school or in our education?

Przede wszystkim czego uczymy

First of all, what are we teaching?

dzieci w szkole, w jaki sposób je przygotowujemy

Children in school, how we prepare them.

do później

until later

dalszego rozwoju,

further development,

co jest tak naprawdę w tym wszystkim najważniejsze,

what is truly the most important thing in all of this,

żebyśmy sobie to powiedzieli.

so that we could say it to each other.

Właściwie dzieci i studentów,

Actually, children and students,

jak przygotowujemy ludzi w ogóle

How do we prepare people in general?

na wejście na ten rynek pracy,

to enter this job market,

w którym będzie coraz więcej tej technologii

in which there will be more and more of this technology

i trzeba sobie uzmysłowić,

and one must realize,

że nasz cały system edukacji

that our entire education system

jest tak naprawdę stworzony

is actually created

pod trzecią rewolucję. A teraz my dostaliśmy

under the third revolution. And now we have received

no właśnie tego dopingu i my właściwie

Well, that's exactly that doping, and we actually...

wyskakujemy z czwartej,

we're jumping out of the fourth,

a my dalej uczymy ludzi do tego, żeby

and we continue to teach people to

pracowali w fabrykach,

they worked in factories,

w korporacjach, żeby się uczyli

in corporations, so that they learn

na pamięć, żeby pisali jakieś schematyczne

by heart, so that they write something schematic

rzeczy. Mało,

things. Few,

bardzo mało tak naprawdę

very little really

nastawieni jesteśmy na to, żeby kształtować

we are geared towards shaping

te kompetencje przyszłości

these future competencies

pod te cyfrowe środowisko pracy.

to this digital work environment.

I tu niepokojąco wracamy trochę do

And here we unsettlingly return a bit to

początku naszej rozmowy. To znaczy, że my wciąż

the beginning of our conversation. This means that we still

nie odrobiliśmy skutecznie lekcji,

we didn't do our homework effectively,

jeśli chodzi o media społecznościowe.

when it comes to social media.

I znowu tutaj myślę o tym, w jaki sposób

And again I'm thinking here about how

edukujemy dzieci i młodzież, bo dzisiaj

we educate children and youth because today

nikt tak na dobrą sprawę

nobody really

od tej strony nie uczy dzieci

On this side, it doesn't teach children.

w jaki sposób odbierać te treści.

how to receive this content.

Dzisiaj wiele dzieci na przykład

Today many children, for example

przeglądając media społecznościowe

browsing social media

przyjmuje za pewnik, za prawdę, że to co jest

I take it for granted, for truth, that what is.

wideo absolutnie fałszywym

absolutely false video

i co jest jawne dla dorosłego człowieka

And what is evident for an adult person.

dla dzieci jest świętą prawdą.

For children, it is a sacred truth.

Więc my nie odrobiliśmy tej lekcji,

So we didn't do our homework on that lesson,

więc przed nami kolejna jeszcze poważniejsza.

So ahead of us is another, even more serious one.

Powiedziałabym, że nawet dla nas dorosłych

I would say that even for us adults

to jest bardzo często święta prawda.

This is very often a sacred truth.

Więc tutaj też

So here too.

w jaki sposób my

in what way we

jako dorośli modelujemy

As adults, we model.

te nasze zachowania w sieci.

our behaviors in the online space.

Jak my się zachowujemy

How do we behave?

trzeba pamiętać, że to wszystko jest przejmowane

It should be remembered that all of this is being taken over.

tak, na dzieci.

Yes, for the children.

To jest ważna sprawa, żeby w ogóle zacząć

This is an important matter to start with at all.

też już tą edukację od dorosłych.

also this education from adults.

A co dopiero o dzieciach.

And what about the children.

I tutaj, no znowu wrócę, no te kompetencje

And here, well I’ll come back again, well those competencies.

takie właśnie tego

just like that

poznawcze takie, żeby

cognitive ones, so that

wiedzieć co jest właściwe, żeby być ciekawym,

to know what is right, to be curious,

ale też właśnie odróżniać tą prawdę

but also to distinguish this truth

od fałszu, żeby szukać,

from falsehood, to seek,

żeby no jakby

so like

też nie przyjmować, mieć to rozwinięte

also not to accept, to have it developed

krytyczne myślenie, prawda.

critical thinking, true.

To takie podważanie tego często,

It's often such a questioning of this,

to jest ważne, tego powinna właśnie uczyć szkoła.

This is important; this is what the school should be teaching.

Dyskusji, patrzenia

Discussion, viewing

z różnych stron, na różnego rodzaju

from different sides, for various kinds

no nie wiem, czy problemy,

Well, I don't know if the problems,

czy wyzwania, czy też właśnie

whether challenges or just

te treści, które są podawane.

the content that is being provided.

Nie przyjmowania wprost.

Not accepting directly.

No ale też, no kolejna kwestia,

Well, also, another issue,

no to też w ogóle samozarządzanie sobą.

Well, it's also about self-management.

I tym kim ja jestem

And this is who I am.

i jaki atrakt, do czego ja używam

And what attractor, what am I using it for?

właśnie też te

just those too

narzędzia.

tools.

To na koniec, gdybyśmy mieli tak zebrać te

So in the end, if we were to gather these...

wszystkie wyzwania, czy coś jeszcze poza edukacją?

All challenges, or is there something else besides education?

Czy widzi pani tutaj

Do you see here?

jakąś rolę,

some role,

na przykład po prostu dla rządzących?

for example, just for the rulers?

No mamy w Polsce nowy rząd,

Well, we have a new government in Poland,

sztuczna inteligencja, to też pokazała

artificial intelligence, that's what it also showed

ta poprzednia kampania wyborcza.

the previous election campaign.

Tam też odegrała pewną rolę, bo była

There, she also played a certain role because she was

wykorzystywana w kampaniach wyborczych.

used in election campaigns.

Tak wplatam ten wątek polityczny,

So I weave in this political thread,

bo zastanawiam się, czy też sami politycy,

because I am wondering if the politicians themselves,

ogólnie klasa polityczna,

generally the political class,

no nie powinna być zainteresowana, no między innymi

Well, she shouldn't be interested, among other things.

tą edukacją, o której powiedzieliśmy.

that education we talked about.

Z jednej strony edukacją, a z drugiej strony

On one hand education, and on the other hand

transparentnością, uregulowaniem

transparency, regulation

tego, tak? Tak, żebyśmy wiedzieli właśnie,

this, right? Yes, so that we know exactly,

czy na przykład, jeżeli są

for example, if they are

jakieś reklamy, czy jakieś treści,

some ads or some content,

które są, czy one są generowane,

which are, if they are generated,

przez kogo one są generowane, z jakich,

by whom they are generated, from what

na podstawie jakich źródeł to jest. Bo my

Based on what sources is this? Because we...

też nie jako odbiorcy jesteśmy,

we are also not as recipients,

nie jesteśmy w stanie się

we are unable to

dobrze w tym zorientować,

it's good to be aware of this.

przy, nawet z wyższym wykształceniem.

with, even with higher education.

I nawet już

And even already

ja widzę, że w ramach tej specjalistycznej

I can see that within this specialization

wiedzy, jaką ja mam, przy tym

the knowledge that I have, with this

zalewie tej informacji, też mi jest ciężko

In the light of this information, I also find it difficult.

się tak naprawdę już

it's really already

odnaleźć

to find

w tej, w tych

in this, in these

zasobach. Natomiast

resources. However

to, co można robić, no to jest oczywiście

What can be done, well, of course it is...

tak jak mamy na

just like we have on

zdjęciach informacje,

information in the photos,

gdzie zostało wykonane zdjęcie,

where the picture was taken,

prawda, dokładnie, tak samo każdą

truth, exactly, the same every one

inną informację możemy przy każdej treści

We can provide additional information with any content.

dawać, czy to jest ten.

give, is this the one?

Dla rządzących jest to niezwykłe teraz

For those in power, it is extraordinary now.

wezwanie przy tym rozwoju, bo to

call in this development, because it

jest tak naprawdę ustalenie

it's actually an arrangement

tego, gdzie my chcemy dążyć.

to where we want to strive.

To znaczy, co my chcemy

That means, what do we want.

zrobić, jakie mamy

to do, what we have

w ogóle, znaczy w ogóle przede wszystkim trzeba sobie

In general, it means that first of all, you need to.

ustawić, tylko naprawdę nie mamy jeszcze ustawione.

to set, we just haven't set it yet.

Więc to jest bardzo trudne, mało czasu

So this is very difficult, little time.

jeszcze było, żeby to, ale generalnie

there was still that, but generally

jakie my mamy przekonania co do tego,

what beliefs do we have about this,

jak my chcemy wykorzystywać te narzędzia,

how we want to utilize these tools,

w jakich obszarach, gdzie

in what areas, where

one są właściwie,

they are actually,

no, gdzie dają nam szansę,

no, where they give us a chance,

a gdzie jest zagrożenie, gdzie jest potrzeba,

And where is the threat, where is the need,

jest wsparcia, gdzie

is support, where

warto, żeby się rozwijały,

it's worth it for them to develop,

a gdzie należy uważać.

and where one should be careful.

No tak jak mówimy o tej edukacji, jest takie

Well, as we talk about this education, there is such a thing.

podstawowe pytanie, do czego, jak

the basic question, to what, how

my mamy tego uczyć, czy my mamy uczniów

Do we have to teach this, or do we have students?

wrzucić w te systemy, żeby

to throw into these systems, so that

no już od razu na nich pisały

Well, they were writing to them right away.

i wykorzystywali, czy też może

and they exploited, or perhaps

na początku ich odciągnąć, jednak

at first to distract them, however

żeby trochę z tym długopisem, bo to jest

to deal with this pen a bit, because this is

lepsze dla ich systemów neurologicznych.

better for their neurological systems.

Jest cała masa, to jest jakby taka

There's a whole lot, it's kind of like a

dla mnie puszka Pandory.

For me, it's a Pandora's box.

Czyli krótko mówiąc,

In short,

mniej science fiction, więcej takiego

less science fiction, more like this

twardego stąpania po ziemi. Dokładnie i patrzenia

a firm grounding. Exactly and looking

co się dzieje. I to wszystko, co

what's happening. And that's all that

przygotowaliśmy dziś w podcaście

we prepared today in the podcast

Mam Pytanie. Wszystkie odcinki

I have a question. All episodes.

znajdziecie w aplikacji Talk FM

you will find it in the Talk FM app

i na stronie talkfm.pl.

and on the website talkfm.pl.

Autorzy podcastu Tomasz Setta

Podcast authors Tomasz Setta

i Olga Tanajewska.

and Olga Tanajewska.

Do usłyszenia.

Talk to you later.

Do wysłuchania podcastu

To listen to the podcast.

Mam Pytanie zaprasza sponsor

I have a question invites the sponsor.

mBank, oferujący rozwiązania

mBank, offering solutions

dla małych i średnich przedsiębiorstw

for small and medium-sized enterprises

oraz korporacji.

and corporations.