Buddyzm kontra św. Tomasz z Akwinu. Dr Anna Mandrela [Podcast: Rozmowy o apologetyce #83]

Niektóre kultury odrzucają to, co oczywiste i nawet same te teksty buddyjskie, jeśli już wejdziemy w takich filozofów buddyzmu, to oni sami twierdzą, że ta droga buddyzmu nie jest łatwa, bo trzeba wyjść poza umysł, trzeba wyjść poza to, co oczywiste, więc filozofia św. Tomasza jest realistyczna.

Some cultures reject what is obvious, and even those Buddhist texts, if we delve into such Buddhist philosophers, they themselves claim that this path of Buddhism is not easy because one has to go beyond the mind, one has to go beyond what is obvious, so the philosophy of St. Thomas is realistic.

To, że my tutaj siedzimy, że mamy ten stół, że nagrywamy, to wszystko istnieje realnie. Prawda jest zgodnością myśli z rzeczywistością, ale nie tak, że nasze myśli tworzą rzeczywistość, tylko najpierw ta rzeczywistość obiektywnie istnieje.

The fact that we are sitting here, that we have this table, that we are recording, all of this exists in reality. The truth is the alignment of thoughts with reality, but not in the way that our thoughts create reality; rather, first, this reality exists objectively.

Rozmowy o apologetyce

Conversations about apologetics

Dzień dobry, ja nazywam się Małgosia Tamady i witam w kolejnym odcinku rozmowy o apologetyce. Dzisiaj będziemy rozmawiać o buddyzmie razem z Panią dr Anną Mandrelą. Dzień dobry.

Good morning, my name is Małgosia Tamady and welcome to another episode of the conversation about apologetics. Today we will be discussing Buddhism together with Dr. Anna Mandrela. Good morning.

Dzień dobry, dziękuję za zaproszenie.

Good morning, thank you for the invitation.

Pani doktor jest doktorem filozofii, jest publicystką, autorką książek, m.in. Kościół katolicki wobec buddyzmu, pokażemy tutaj do przodu trochę, ale też książek o historii, o Wiltordzie Pileckim m.in.

The doctor is a doctor of philosophy, a publicist, and an author of books, including "The Catholic Church Towards Buddhism." We will also show a bit ahead, as well as books on history, including one about Witold Pilecki, among others.

Jest też autorką kanału Ryngrama.

She is also the author of the Ryngrama channel.

A ponieważ spotykamy się we wrześniu, to znaczy wy oglądacie ten podcast we wrześniu, zaczął się rok szkolny, nasze dzieci poszły do szkoły, no i tam trochę zmian jest w programie nauczania, jest mniej religii, tej religii, no takiej jaka była do tej pory, czyli w rozumieniu katolickim, natomiast być może niedługo będą nasze dzieci się uczyć czegoś innego o buddyzmie.

And because we are meeting in September, which means you are watching this podcast in September, the school year has started, our children have gone to school, and there are some changes in the curriculum; there is less religion, that religion, well, the one that has been so far, meaning in the Catholic understanding, however, perhaps soon our children will be learning something different about Buddhism.

Czy jest taka możliwość?

Is there such a possibility?

Jest taki plan, jeśli wejdą sobie Państwo na stronę edukacjabuddyjska.pl, to tam jest nawet już cały program nauczania dla wszystkich klas, można sobie ten program przeanalizować, jest to inicjatywa Polskiej Unii Buddyjskiej, którzy stwierdzili, że po prostu skoro jest religia czy też etyka w szkołach, to dlaczego nie wprowadzić zajęć z buddyzmu, póki co jeszcze w tym roku to wejść nie może,

There is a plan; if you visit the website edukacjabuddyjska.pl, you will find the entire curriculum for all grades available for analysis. This is an initiative of the Polish Buddhist Union, which concluded that since there is religion or ethics in schools, why not introduce classes on Buddhism? For now, it cannot be implemented this year.

organizują takie specjalne szkolenia roczne dla edukatorów, którzy po przejściu takiego szkolenia otrzymają dyplom, że są certyfikowani do tego, żeby taki buddyzm w szkołach wprowadzać, co już powiedzmy sobie szczerze nie jest do końca sprawiedliwe, bo żeby ktoś na przykład czy nawet uczył etyki, czy filozofii, czy był właśnie religii, był katechetą,

They organize special annual training sessions for educators, who, after completing such training, receive a diploma certifying that they are qualified to introduce Buddhism in schools, which, let's be honest, is not entirely fair, because for someone, for example, teaching ethics, philosophy, or religious studies, or being a catechist,

to może być studia kilkuletnie, teologiczne czy filozoficzne i specjalne jeszcze zrobić przygotowanie pedagogiczne. Nie wiem jak to będzie tutaj w tym przypadku, czy jakieś inne studia będą wymagane.

It could be several years of studies, theological or philosophical, and you still need to have pedagogical training. I don't know how it will be in this case, or if any other studies will be required.

Są studia o buddyzmie, nie?

There are studies about Buddhism, right?

Są, ale tutaj jakby to jest taki krótki kurs dla tych edukatorów, nie wiem czy to jest dla osób, które osobne studia o buddyzmie czy religioznawstwo jeszcze skończą. W każdym razie jest to duże nową.

They are, but here it seems to be a short course for these educators; I don't know if it is for people who will complete separate studies on Buddhism or religious studies. In any case, it is a significant novelty.

No i to będzie zależało na początku.

Well, that will depend at the beginning.

No to rodziców będą już ci wyszkoleni edukatorzy i jeśli się w danej szkole znajdzie grupa rodziców, którzy powiedzą, że oni nie chcą ani religii, ani etyki, tylko konkretnie chcą buddyzm, będzie można dzieci na to zapisać.

So, there will be trained educators for the parents, and if there is a group of parents in a given school who say that they don't want either religion or ethics, but specifically want Buddhism, it will be possible to enroll children in that.

Co też wydaje mi się, to jest też zmiana podejścia, o czym ja też piszę trochę w książce, do prawdy religijnej, tak? Bo religię zaczyna się traktować na równi z jakimś pójściem do restauracji.

What also seems to me is that there is a change in the approach, which I also write about a bit in the book, to religious truth, right? Because religion is starting to be treated on par with going to a restaurant.

Że to dzisiaj sobie zjemy jakieś...

That today we'll have some...

Nasze lokalne potrawy, a jutro sobie pójdziemy na sushi. No jednak religia to była sprawa fundamentalna tego, co po śmierci, odpowiedź na najważniejsze pytania i tutaj nie może być tak, że wiele religii jest prawdziwych.

Our local dishes, and tomorrow we'll go for sushi. However, religion was a fundamental matter regarding what happens after death, the answer to the most important questions, and it can't be that many religions are true.

No i to też u nas w Polsce jakoś zawsze też było to powiązane z religią katolicką, no a teraz będziemy widzieć takie zmiany, może za ileś lat będzie jeszcze.

Well, this has always been associated with the Catholic religion in Poland, and now we will see such changes; maybe in a few years it will be even more so.

Islam, a myślę, że dlatego warto sobie dzisiaj o tym porozmawiać, bo tutaj w tej podstawie programowej są rzeczy, o których rodzice mogą być nawet nieświadomi, bo oni mogą myśleć, czytając tą podstawę programową, że to będzie rozwijać jakieś różne umiejętności, umiejętności skupienia, ćwiczenie umysłu, wrażliwość, tak to pięknie wszystko brzmi i dopiero trzeba wejść w głębiej, żeby wiedzieć, co te wszystkie...

Islam, and I think that's why it's worth discussing this today, because here in this core curriculum, there are things that parents may not even be aware of, as they might think, while reading this curriculum, that it will develop various skills, skills of concentration, mental exercise, sensitivity, it all sounds so beautiful, and only by diving deeper do you understand what all these...

Terminy, co etyka buddyjska znaczy, co to tak naprawdę znaczy, to jest, że dzieci będą poznawać tradycyjne współczesne buddyjskie baśnie i legendy o reinkarnacji, poznają podstawowe pojęcia takie jak samsara, karma, odradzanie się, cztery szlachetne prawdy i tak dalej i tak dalej, nietrwałość i to już mają poznawać dzieci w podstawówce, już nawet w tym programie dla klas od 1 do 3.

The terms, what Buddhist ethics means, what it really signifies, is that children will learn about traditional contemporary Buddhist tales and legends about reincarnation, they will learn basic concepts such as samsara, karma, rebirth, the Four Noble Truths, and so on, impermanence, and they are already expected to learn this in elementary school, even in the curriculum for grades 1 to 3.

To jest nauka medytacji, ale też czym jest ta medytacja buddyjska, z czym to się wiąże i być może nawet ci rodzice, którzy są w tym zafascynowaniu, oni sobie nie zdają sprawy, że takie dziecko będzie mieć zupełnie inne postrzeganie świata, czasu, osoby, prawdy, tych wszystkich pojęć, które wpływają na nasze codzienne życie.

This is the teaching of meditation, but also what this Buddhist meditation is, what it involves, and perhaps even those parents who are fascinated by it do not realize that such a child will have a completely different perception of the world, time, people, truth, and all those concepts that influence our daily lives.

Właśnie dwa aspekty.

Just two aspects.

Teraz tego problemu widzę. Z jednej strony widzę problem związany z jakąś taką wolnością religijną, którą powiedzmy mamy zagwarantowaną w Polsce, że rodzice mogą wychowywać dzieci w takiej religii, jakiej chcą.

Now I see this problem. On one hand, I see an issue related to a kind of religious freedom that we are guaranteed in Poland, which allows parents to raise their children in whatever religion they choose.

Nikt nikomu nie będzie narzucał, nawet my katolicy nie będziemy narzucać ludziom obowiązku wyznawania katolicyzmu.

No one will impose anything on anyone, even we Catholics will not impose the obligation of professing Catholicism on people.

Natomiast z drugiej strony problem jest taki, że jednak...

On the other hand, the problem is that...

Nawet szkoła, jakby, no to nie jest tak, że teraz można nauczać wszystkiego, co rodzice chcą, prawda?

Even the school, like, well it's not that you can now teach everything that parents want, right?

No to jest publiczna szkoła z pieniędzy z naszych podatków, tak?

So this is a public school funded by our taxes, right?

No znaczy, no bo gdzieś jest granica, prawda? Że z jednej strony rodzice powinni wymagać, a z drugiej strony, no to nie jest tak, że można wrzucić wszystko do tej szkoły. Tak myślę.

Well, there is a limit, right? On one hand, parents should have expectations, but on the other hand, it's not as if everything can be thrown onto the school. That's what I think.

Tutaj też jest cały problem edukacji, który moim zdaniem...

Here is the whole problem of education, which in my opinion...

Jest głębszy, no czegoś takiego wcześniej nie było. W ogóle początki edukacji w Polsce, no to były stricte związane z kościołem.

It's deeper, there hasn't been anything like this before. In general, the beginnings of education in Poland were strictly linked to the church.

Pierwsze uczelnie, pierwsze jakieś szkółki, to wszystko były tradycje, które przyniósł nam kościół, o czym dzisiaj się zapomina, o czym dzisiaj się nie mówi o tej wielkiej roli kościoła, chociażby w formowaniu uniwersytetu.

The first universities, the first schools, all of it were traditions brought to us by the church, which is something that is now forgotten, something that is not talked about today regarding the great role of the church, especially in the formation of the university.

W tym jak dzisiaj, jak właściwie ten standardowy tryb nauczania.

In this way today, how actually this standard mode of teaching.

Wygląda. No i później ta edukacja została kościołowi odebrana, stała się świecka, więc tak naprawdę można już zrobić tam wszystko i wydaje mi się, że dzisiaj to, z czym mamy do czynienia, to jest po prostu kolejny etap.

It looks. And then later that education was taken from the church, it became secular, so in fact, you can do everything there now, and it seems to me that today what we are dealing with is just another stage.

Odejście od takiego nawet trybu podającego, to czego się uczą dzisiaj ludzie, którzy idą na kurs nawet, żeby być nauczycielem, no to jest odejście od takiego trybu.

Departing from such a method of instruction, what people are learning today, even those who are going to courses to become teachers, is indeed a departure from that mode.

Odejście od takiego nawet trybu wykładania, przekazywania w taki sposób wiedzy, a bardziej na takiej zasadzie, że to dziecko ma być tutaj w centrum, że ono sama ma odkrywać.

Moving away from such a mode of lecturing, from conveying knowledge in such a way, and more towards the principle that the child should be at the center here, that they themselves should discover.

No w pewnym sensie nie jest złe, bo uczy kreatywności, ale takie odejście od takiego podziału mistrz-uczeń, no w pewnym momencie skąd to dziecko ma wiedzieć, w którą iść stronę.

Well, in a sense it's not bad because it teaches creativity, but such a departure from the master-student division raises the question of how the child is supposed to know which direction to go in at some point.

Potrzebuje kogoś, kto by mu tą wiedzę przekazał.

I need someone to pass that knowledge on to him.

No i nasza tutaj tożsamość, nasza cywilizacja.

Well, here is our identity, our civilization.

Nasza kultura jest zbudowana na pewnych pojęciach i jeśli my w szkole będziemy uczyć czegoś innego, ja też, ta książka się nie wzięła też tutaj z takiej pustki, bo ja byłam w Indiach nawet na spotkaniu z Dalaj Lamą.

Our culture is built on certain concepts, and if we teach something different in school, me too, this book didn’t come here from some void, because I was in India even at a meeting with the Dalai Lama.

Później byłam też w Tajlandii, tam nawet miałam okazję uczyć angielskiego w szkole.

Later, I was also in Thailand, where I even had the chance to teach English at a school.

No i w Tajlandii w publicznej szkole dzieci zaczynają dzień.

Well, in Thailand, children start their day in public school.

Jest flaga na maszt, jest odśpiewany hymn państwowy i jest taka symboliczna też modlitwa przy tej buddyjskiej świątyni.

There is a flag on the mast, the national anthem has been sung, and there is also a symbolic prayer at this Buddhist temple.

I na pewno gdyby tam ktoś chciał powiedzieć, no to zrobimy sobie teraz w tej szkole, nie wiem, katolicką modlitwę czy jakąś inną, no to by się spotkał z przeciwem, bo jednak ten cały schemat, flaga, hymn,

And for sure if someone wanted to say there that we will now do a Catholic prayer or some other in this school, they would encounter opposition, because after all this whole scheme, the flag, the anthem,

jakiś tutaj ten element.

some element here.

kultu jest u nich silnie

The cult is strong among them.

z ich narodowością

with their nationality

związany, tak? Chociaż

tied, right? Although

w perspektywie

in perspective

właśnie takiej tutaj prawdy religijnej

just such a religious truth here

dobrze by było ich nawrócić i też

It would be good to convert them too.

pewnie jakieś tam szkółki

probably some kind of schools

katolickie są, ale dopóki cały

They are Catholic, but as long as the whole...

kraj, no tam oficjalnie jest

country, well it's officially there

buddyzm, to tak to wygląda.

Buddhism, that's how it looks.

I u nas te wszystkie takie

And we have all those too.

próby

attempts

podkopania tego, oderwania

undermining this, detachment

tej polskości od katolicyzmu

this Polishness from Catholicism

czy chociażby oderwania tych

or even the detachment of them

wszystkich elementów narodowościowych

all elements of nationality

związanych no chociażby

related, at least

z flagą, z Dniem Niepodległości

with a flag, with Independence Day

i z polskimi bohaterami

and with Polish heroes

to

to

jest praktycznie no atak na

there is practically no attack on

tożsamość narodową, na to

national identity, for that

co nas

what about us

buduje. No i możemy sobie zadać

I'm building. So we can ask ourselves

pytanie, dokąd to

question, where to this

Polskę zaprowadzi.

He/She will lead Poland.

Ja myślę, że wrócę jeszcze do tej

I think I will return to this again.

edukacji, ale najpierw jednak

education, but first however

powiedzmy kilka słów o tym, czym

let's say a few words about what

jest właściwie ten buddyzm. Czy to jest religia, czy

this Buddhism. Is it a religion, or

to jest filozofia bardziej?

Is this more of a philosophy?

To jest ciekawe pytanie, bo

This is an interesting question because

sam założyciel buddyzmu

the founder of Buddhism himself

Siddhartha Gautama, on tak

Siddhartha Gautama, yes he is

naprawdę nie chciał stworzyć

he really didn't want to create

ani religii,

nor religion,

ani filozofii.

nor philosophy.

Zaczął się zastanawiać

He started to wonder.

nad życiem i

over life and

sam mówił, że

he said that

jego celem to jest

his goal is

odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego

to answer the question of why

ludzie cierpią, czym

People suffer, what.

jest cierpienie i jak się tego

There is suffering and how to deal with it.

cierpienia pozbyć.

to get rid of suffering.

Natomiast

On the other hand

rzeczywiście później powstało tak wiele

indeed, so much was created later

różnych szkół i tradycji

various schools and traditions

buddyjskich, że my

Buddhist, that we

nie jesteśmy w stanie tego

we are not able to do that

oderwać od pewnych takich założeń,

detach from certain assumptions,

które ma filozofia.

which has philosophy.

Więc

So

rzeczywiście możemy tutaj mówić

indeed, we can talk here

o pewnej doktrynie,

about a certain doctrine,

o pewnych założeniach metafizycznych,

about certain metaphysical assumptions,

założeniach filozoficznych,

philosophical assumptions,

które

which

jak ja to może nawet tutaj w tej książce

How I can even do that here in this book.

w bardziej taki przystępny sposób

in a more accessible way

książka jest naprawdę łatwo

the book is really easy

napisana, ale też jest dostępny w internecie

written, but it is also available on the internet

mój artykuł

my article

dla rocznika tomistycznego

for the Thomistic year

Tomistyczna filozofia bytu

Thomistic philosophy of being

i buddyjska filozofia pustki.

and Buddhist philosophy of emptiness.

I tam pokazuje, że rzeczywiście w buddyźmie

And it shows that indeed in Buddhism

oczywiście mamy wiele

of course we have many

szkół, one trochę się różnią, ale

schools, they are a little different, but

każda z tych szkół

each of these schools

ma jakieś założenia filozoficzne

it has some philosophical assumptions

i każda z nich,

and each of them,

nawet jeśli się różnią, odrzuca

even if they differ, it rejects

te zasady filozofii

these principles of philosophy

św. Tomasza z Akwinu,

Saint Thomas Aquinas,

jest głównym filozofem

he is the chief philosopher

kościoła. I to też moim zdaniem

church. And that, in my opinion, too

fakt,

fact,

że nawet jeśli w szkole

that even if in school

jest religia, no ja dopiero jak poszłam

There is a religion, well I only went when I was older.

na studia, my w szkole nie mamy

for studies, we don't have it at school

w szkole filozofii. Jeśli jest

in the school of philosophy. If it is

religia, to

religion, is

szczerze mówiąc, to ja nawet nie pamiętam

To be honest, I don't even remember.

oprócz takiego przygotowania

apart from such preparation

do komunii świętej, do bierzmowania,

to the Holy Communion, to Confirmation,

co my tam na tej religii omawialiśmy.

What were we discussing about that religion?

Zapewne to były bardziej jakieś

Surely it was more of something.

fragmenty

fragments

Pisma Świętego, co oczywiście

Holy Scriptures, which is of course

jest cenne, ale nie było tej podstawy

It is valuable, but there was no basis for it.

właśnie apologetycznej. Nie było

just apologetic. There was none.

św. Tomasza z Akwinu.

St. Thomas Aquinas.

Nie było

There wasn't/There were not.

rozróżnienia właśnie, czym się

distinctions precisely, what they are

pewne pojęcia, takie jak właśnie

certain concepts, such as just

osoba, czy nawet

person, or even

kwestia czasu, czy substancji, czy

the question of time, whether substance or

kim jest Bóg w tym ujęciu

Who is God in this context?

właśnie św. Tomasza z Akwinu.

just St. Thomas Aquinas.

I jeśli to

And if that

wszystko młodzi ludzie by poznali, to by

everything young people would get to know is that they would

od razu zauważyli, że

they immediately noticed that

to są całkowicie

these are completely

dwa różne spojrzenia,

two different perspectives,

jeśli chodzi o rozumienie

when it comes to understanding

świata, celu ostatecznego.

the world, ultimate goal.

To jeszcze takie pytanie

So, one more question.

dopowiadające. Czym

complementing. What

hinduizm różni się od buddyzmu?

How does Hinduism differ from Buddhism?

Buddyzm wyrósł

Buddhism has grown.

z hinduizmu. Hinduizm

from Hinduism. Hinduism

był wcześniej, więc

he was earlier, so

buddyzm z hinduizmu

Buddhism from Hinduism

wyrósł. Pozbył

Grew up. Got rid of.

się niektórych

some of them

schematów, jakie widzimy w hinduizmie.

the patterns we see in Hinduism.

Przede wszystkim

First of all

pozbył się systemu

he got rid of the system

kastowego, co można

of the cast, which one can

tutaj uznać za jakiś

here to consider as some

jednak plus, ponieważ system kastowy

however a plus, because of the caste system

jest tym, co sprawia, że

is what makes that

tak wielu ludzi

so many people

żyje w Indiach

I live in India.

w biedzie. Jeśli oni

in poverty. If they

urodzili się w tej kaście

they were born in this caste

żebraczej, to nie ma żadnych

beggar, there are none

szans dla nich na jakąś zmianę,

chances for them for some change,

na pracę. Taka po prostu jest ich

for work. That's just how they are.

karma, taki jest los, że oni

karma, such is fate, that they

muszą w tym

they must in this

wcieleniu do końca już być żebrakami.

to become beggars until the end.

Mieliśmy historię siostry

We had the story of a sister.

Michali i Pawlik, która tam

Michali and Pawlik, who are there.

pojechała.

She went.

Chciała do Indii, chciała dla tych

She wanted to go to India, she wanted it for those.

ludzi z tej najniższej kasty

people from this lowest caste

zorganizować jakąś pracę i to zostało

to organize some work and it remained

zablokowane przez

blocked by

tych duchownych hinduizmu,

those Hindu clergy,

którzy powiedzieli, że nie wolno nic

who said that nothing is allowed

z nimi robić.

to do with them.

Jest ich los, taka ich karma.

It is their fate, such is their karma.

Oni mają do końca życia żebrać.

They will beg for the rest of their lives.

W buddyzmie już tego nie mamy, ale

In Buddhism, we no longer have that, but

pewne pojęcia

certain concepts

takie jak karma,

such as food,

takie jak reinkarnacja

such as reincarnation

zostały.

they remained.

Mówi się, że już chociażby

It is said that at least

w buddyzmie też nie mamy

In Buddhism, we also do not have.

tych różnych bóstw, jakie mamy

those different deities that we have

w hinduizmie, ale to też nie jest prawdą.

in Hinduism, but that is also not true.

To jest taka wizja, którą

This is such a vision that

sprzedaje się człowiekowi zachodniemu,

a Western man is being sold,

że tam nie ma już w buddyzmie żadnego

that there is no longer any in Buddhism

w ogóle świata duchowego.

in the whole world of the spirit.

Są jakieś półdemony,

There are some half-demons,

półbogowie, strażnicy,

demigods, guardians,

bodhisattwowie,

bodhisattvas,

więc też różne takie są

so there are also various ones like that

postacie, niektóre w pewien

characters, some in a certain

sposób też do tych bóstw

way to those deities

hinduskich się odwołują.

they refer to the Hindu.

To czy w buddyzmie jest

Is there in Buddhism

pojęcie Boga, jakieś bóstwa,

the concept of God, some deities,

do którego

to which

człowiek się modli,

a person is praying,

coś od niego może otrzymać

he might receive something from him

i tak dalej, czy to jest w ogóle...

and so on, is it even...

Nie ma Boga

There is no God.

tak rozumianego, jak jest to

as understood, as it is

w doktrynie katolickiej.

in Catholic doctrine.

Nie ma Boga jako stwórcy.

There is no God as the creator.

Nie ma Boga jako stwórcy,

There is no God as the creator,

która stwarza świat z niczego.

which creates the world out of nothing.

Nie ma Boga jako tego,

There is no God as this,

który jest od tego

which is for that

świata odrębny,

a separate world,

który jest najwyższym,

which is the highest,

dobrym, dobrym dobrem,

good, good good,

który jest samym

which is the very

istnieniem, jak to

existence, how it

właśnie św. Tomasz

just St. Thomas

z Takwinu ujął, że

he captured from Aquinas that

wszystkie inne byty się

all other beings are

składają z istoty

consist of essence

istnienia, substancji

existence, substance

i przypadłości i Bóg jest

and ailments and God is

tym najwyższym.

the highest.

Nie ma w ogóle tutaj

There is nothing here at all.

takiego pojęcia. Są jakieś istoty,

such a concept. There are some beings,

którym buddyści się zawierzają,

to whom Buddhists entrust themselves,

ale to są tak zwani

but these are the so-called

bodhisattwowie, czyli to są

bodhisattvas, that is what they are

ci, którzy już wyrwali się

those who have already broken free

z tego kręgu samsary,

from this circle of samsara,

czyli z kręgu reinkarnacji,

that is, from the circle of reincarnation,

ponownego wcielania się,

reincarnation,

już wyszli z tego świata,

they have already left this world,

są wolni od cierpienia,

they are free from suffering,

osiągnęli ten upragniony stan

they achieved that desired state

nirwany, ale

nirvana, but

mogą już tam po prostu

they can simply be there now

sobie w takim stanie

yourself in such a state

być, ale jeszcze

to be, but not yet

decydują się jakoś

they decide somehow

tutaj z tym światem mieć styczność,

to come into contact with this world here,

żeby inne istoty też do tego

so that other beings can do it too

stanu prowadzić.

to lead the state.

To są tacy, można powiedzieć, przewodnicy,

They are, you could say, guides.

do których

to which

jakoś buddyści, też zależy

Buddhists somehow, it also depends.

z jakiejś szkoły, bo nie wszystkie

from some school, because not all of them

szkoły buddyjskie to uznają.

Buddhist schools recognize this.

Tutaj od razu mówię, że

Here I immediately say that

rozmawiamy sobie dzisiaj

we are talking today

tak luźno, bo rzeczywiście, żeby

so loosely, because really, in order to

wejść w te wszystkie szkoły, to by wymagało

to enter all these schools would require

większego wykładu,

a larger lecture,

ale są takie

but they are such

właśnie te takie bodhisattwowie,

just those bodhisattvas,

czy bóstwa, jeśli sobie pojedziemy

Are the deities, if we go away?

w miejsca kultu,

in places of worship,

tak jak ja byłam w miejscu,

just like I was in a place,

Bodh Gaya, to były takie

Bodh Gaya, it was such a

obrazy właśnie, te wszystkie

images just, all of them

postacie przedstawiające

representing characters

i oni specjalnie są

and they are special on purpose

brzydcy. To też jest różnica pomiędzy

Ugly. There is also a difference between

obrazkami katolickich,

Catholic pictures,

świętych, czy obrazami przedstawiającymi

saints, or images depicting

Pana Jezusa, Matkę Bożą,

The Lord Jesus, the Blessed Mother,

gdzie ma być pokazane ich piękno

where their beauty is to be shown

po prostu. A tutaj

just. And here

te postacie są specjalnie

these characters are special

pokrzywione, brzydkie, bo one mają

crooked, ugly, because they have

uświadomić ludziom,

to make people aware,

że ten świat po prostu,

that this world simply,

to jest iluzjum.

This is an illusion.

Że to wszystko tutaj jest

That all of this is here.

pustką, iluzoryczne.

emptiness, illusory.

Bardzo było ciekawe, kiedy

It was very interesting when

ja właśnie tam byłam

I was just there.

w Bodh Gaya, tam

in Bodh Gaya, there

bardzo wielu turystów

very many tourists

z Europy, ze Stanów Zjednoczonych,

from Europe, from the United States,

z Australii się zjechało,

People have come from Australia.

więc widać, jaką wielką popularność

So you can see how great the popularity is.

buddyzm

Buddhism

zyskuje.

gains.

No i ludzie po prostu

Well, and people just

można powiedzieć

one can say

omamieni,

bewitched,

emocjom buddyzmu, propagandą.

the emotions of Buddhism, propaganda.

Nie myślą krytycznie, po prostu

They don't think critically, they just do.

szli sobie, tam wszystko łykają

They were walking, they swallow everything there.

i tylko jakieś czteroletnie

and only some four-year-olds

dziecko po angielsku zaczęło

the child started in English

krzyczeć,

to scream,

mamo, tato, te postacie

Mom, Dad, these characters

są takie brzydkie, to nie mogą być

They are so ugly, they can't be.

bogowie, to muszą być

the gods, it must be

demony. Więc jakby tutaj

demons. So, like here

nawet na takie dziecko

even for such a child

w prosty sposób nazwało rzeczy

named things in a simple way

po imieniu.

by name.

A też ja kiedyś byłam

I was once too.

w Korei właśnie w takiej buddyzmie,

In Korea, it is exactly in this type of Buddhism,

brytyjskiej świątyni,

British temple,

no tam były kilka świątynek powiedzmy,

Well, there were a few temples, let's say,

ale też ta centralna postać

but also this central figure

buddy tam jest zawsze wystawiona.

Buddy is always on display there.

Jak on to

How does he do it?

odgrywa rolę? Czy oni się modlą do

does it play a role? Do they pray to

buddy, czy jaka to jest

buddy, what kind of it is?

pozycja tej osoby?

What is this person's position?

To też zależy od odłamu buddyzmu.

It also depends on the branch of Buddhism.

Sam budda nie chciał,

The Buddha himself did not want,

żeby się do niego

to get to him

modlić. On nie chciał

to pray. He didn't want to.

być w ten sposób traktowany.

to be treated this way.

On ma być jakimś takim

He is supposed to be sort of like that.

przewodnikiem, ale taka mi się wydaje,

as a guide, but that's how it seems to me,

że to nie jest natura

that this is not nature

człowieka, że

that a person, that

właśnie sobie

just for myself

szuka jakiegoś

looking for someone/something

kogoś,

someone,

na kim mógłby się wzorować.

who he could model himself after.

Więc w niektórych odłamach

So in some branches

buddyzmu taka jest

buddhism is like that

jego rola, chociaż jak już ktoś wejdzie

his role, although once someone steps in

głębiej, no to

deeper, so then

tak nie powinno być.

It shouldn't be like that.

Chyba nawet była jakaś taka

I think there was even some kind of that.

książka, że trzeba później już

the book that you have to later already

po tym etapie tego buddę

after this stage this Buddha

odrzucić, żeby samemu,

to reject, to do it oneself,

być tym swoim

to be one's own

mistrzem i takie powinno być

the master and it should be like that

docelowe znaczenie.

target meaning.

Tutaj jedna

Here is one.

z buddyjskich sudr głosi

from Buddhist sutras it proclaims

nie wierzcie w jakiekolwiek

don't believe in anything

przykazy tylko dlatego, że przez długi czas

instructions only because for a long time

obowiązywały w wielu

were in effect in many

krajach. Nie wierzcie w coś

in countries. Don't believe in something

tylko dlatego, że wielu ludzi od dawna

only because many people have for a long time

to powtarza. Nie akceptujcie

It's repeating. Don't accept it.

niczego tylko z

nothing but from

tego powodu, że ktoś inny to powiedział.

the reason that someone else said it.

Że popiera to swoim

That it supports its own.

autorytetem jakiś mędrzec,

an authority some sage,

albo kapłan. Lub, że jest to

or a priest. Or that it is

napisane w jakimś świętym piśmie.

written in some holy scripture.

Nie wierzcie w coś

Don't believe in something.

tylko dlatego, że brzmi

just because it sounds

prawdopodobnie. Nie wierzcie w wizję

probably. Don't believe in the vision

lub wyobrażenia, które

or images that

zauważacie

do you notice

za zesłane przez Boga.

for sent by God.

Więc

So

tutaj już...

here already...

Jeśli my poślemy

If we send

drodzy Państwo dzieci na buddyzm,

Dear Sir/Madam, children to Buddhism,

to one takie teksty

to one such texts

będą czytały i

they will read and

można sobie tylko pomyśleć,

one can only imagine,

jak to wpłynie potem na ich codzienne

how will it affect their daily lives afterwards

życie, na ich wychowanie.

life, for their upbringing.

A jaka jest tutaj, jakby jaka jest

And what is it like here, like what is it?

różnica, jeśli chodzi o postrzeganie rzeczywistości?

The difference when it comes to perceiving reality?

To już trochę powiedzieliśmy, że

We've already said a bit that

że no wszystko

that well everything

jest iluzją? Znaczy w jakim

Is it an illusion? I mean in what way?

sensie? Wszystko jest pustką?

Is there any meaning? Is everything emptiness?

Nic nie ma znaczenia?

Nothing matters?

No to sobie porównajmy to, żeby to tak

Well, let's compare it so that it...

zrozumieć, jak to wygląda

to understand how it looks

w koncepcji, w której my się wychowaliśmy.

in the concept in which we were raised.

Bo dla nas

Because for us

pewne rzeczy są takie

some things are like that

jasne.

sure.

Filozofia świętego,

The philosophy of the saint,

Tomasza Zakwinu,

Thomas Aquinas,

myśl Arystotelesa,

the thought of Aristotle,

którą my właściwie bierzemy jako

which we actually take as

oczywistą. Ona jest oczywista, bo ona jest

obvious. She is obvious because she is

zgodna z naszym zdrowym rozsądkiem.

in line with our common sense.

Ale nie we wszystkich

But not in all.

kulturach ona była

she was in cultures

przyjęta, więc niektóre

accepted, so some

kultury odrzucają to, co oczywiste.

Cultures reject what is obvious.

I nawet same te teksty

And even those texts themselves

buddyjskie, jeśli już wejdziemy w takich

Buddhist, if we already get into such.

filozofów buddyzmu, to oni

the philosophers of Buddhism, it is they

sami twierdzą, że ta droga buddyzmu

they themselves claim that this is the path of Buddhism

nie jest łatwa, bo trzeba wyjść

it's not easy, because you have to go out

poza umysł, trzeba wyjść poza to,

beyond the mind, we need to go beyond this,

co oczywiste.

as expected.

Więc filozofia świętego

So the philosophy of the saint.

Tomasza jest realistyczna.

Tomasz's is realistic.

To, że my tutaj siedzimy, że mamy

The fact that we are sitting here, that we have

ten stół, że nagrywamy,

this table, that we are recording,

to wszystko istnieje

it all exists

realnie. Prawda jest

realistically. The truth is

zgodnością myśli

with the consistency of thoughts

z rzeczywistością, ale

with reality, but

nie tak, że nasze myśli tworzą

not so that our thoughts create

rzeczywistość, tylko najpierw ta

reality, but only this one first

rzeczywistość obiektywnie

objective reality

istnieje. Wszystko, co

exists. Everything that

się dzieje, istnieje realnie.

is happening, exists in reality.

Dla buddyzmu,

For Buddhism,

i tutaj znowu, różne szkoły

And here again, different schools.

trochę to inaczej odbierają, ale

they perceive it a bit differently, but

każda z tych szkół w jakiś sposób

each of these schools in some way

ten realizm

this realism

odrzuca. To, że my

rejects. That we

jesteśmy dwie, a nie jedna,

we are two, not one,

to jest tylko iluzja.

It is just an illusion.

Tutaj też nawet dzieci w tej

Here even the children in this

szkole, jeśli będą

school, if they will

się uczyć tego buddyzmu,

to learn this Buddhism,

to tutaj też

it's here too

w tym planie

in this plan

nauczania jest nietrwałość.

The impermanence of teaching is what matters.

Nic nie pozostaje takie samo.

Nothing remains the same.

Wszystko się zmienia.

Everything changes.

Wszystkie relacje są nietrwałością.

All relationships are transience.

Nie należy się

One should not.

przywiązywać do siebie.

to bind to oneself.

Jak dziecko będzie patrzeć z tej perspektywy

How will the child look from this perspective?

na jakieś przyjaźnie.

to some friendships.

Jesteśmy połączeni ze wszystkim.

We are connected to everything.

Tego się też będą dzieci uczyć,

Children will learn this too,

jeśli je zapiszemy.

if we save them.

Jest to

It is

taka odłama,

such a chip,

można powiedzieć, panteizmu.

one could say, pantheism.

Sam też panteizm, jeśli już by

I too would be pantheism, if it comes to that.

Państwo chcieli wejść w głębie i ma

The state wanted to go deeper and has.

różne swoje odłamy.

various sects of their own.

Monizm jest panteizm, ale

Monism is pantheism, but

to też jest jedna z głównych różnic

This is also one of the main differences.

pomiędzy świętym Tomaszem Zakwiną a

between Saint Thomas Aquinas and

buddyzmem, że rzeczywiście

I agree that it is indeed.

te byty istnieją

these beings exist

realnie. One mają swoje

realistically. They have their own

substancje, a w buddyzmie

substances, and in Buddhism

to jest jakiegoś pewnego rodzaju

it's of a certain kind

iluzja. I tutaj mamy różne szkoły.

illusion. And here we have different schools.

Jedna powie, że to wszystko

One will say that it's all.

po prostu jest iluzją.

it's just an illusion.

To nie istnieje tym, co naprawdę

It does not exist with what is truly.

istnieje. Jest ta pustka i my mamy

it exists. There is this void and we have

do tej pustki dość. Jest taka

Enough of this emptiness. It is such a...

szkoła zwana drogą środka

the school called the middle way

Madiamika.

Madiamika.

Gdzie jej główny autor to Nagarjuna.

Where its main author is Nagarjuna.

I to jest właśnie ta taka szkoła

And this is exactly that kind of school.

oparta na sprzeczności.

based on contradiction.

Na odrzuceniu

On rejection

zasady niesprzeczności. Głównej

principle of non-contradiction. Main

zasady logiki

principles of logic

arystotelesowskiej, którą przyjął potem

Aristotelian, which he later adopted.

święty Tomasz Zakwinu. Więc Nagarjuna

Saint Thomas Aquinas. So Nagarjuna.

powie, że wszystko istnieje

he will say that everything exists

i nie istnieje zarazem.

and does not exist at the same time.

No jak my to mamy...

Well, how do we have it...

On w ten sposób chciał

He wanted in this way.

uciec od takiego

to escape from such a thing

nihilizmu.

nihilism.

No więc mówię, że istnieje i nie istnieje.

So I say that it exists and does not exist.

Nie jest zarazem. Niektórzy powiedzą, że

It is not at the same time. Some will say that

w zależności jak my na to spojrzymy,

depending on how we look at it,

że jednak z tej perspektywy

that from this perspective, however

tutaj musimy jeszcze

Here we still need to

mówić o jakichś rzeczach, ale z tej

to talk about some things, but from this

perspektywy docelowej

target perspectives

i wyższej to istnieje tylko ta

And higher, there is only this.

pustka. A tutaj wszystko jest iluzją.

emptiness. And here everything is an illusion.

W każdym razie,

In any case,

jeśli wszystko jest iluzją,

if everything is an illusion,

to też my jesteśmy

we are too

niejako iluzją.

somehow an illusion.

Jedna była szkoła buddyjska, która

There was one Buddhist school that

podobnie jak katolicy,

just like Catholics,

podobnie jak my na zachodzie, rozumiała

just like us in the West, understood

termin osoba.

deadline person.

I ta szkoła

And this school

została szybko przez inne szkoły

was quickly taken over by other schools

buddyjskie odrzucona, jako

Buddhist rejected, as

heretycka.

heretical.

Mimo, że też

Even though I also

mamy różnice pomiędzy szkołami buddyjskimi,

we have differences between Buddhist schools,

ale wszyscy

but everyone

nie rozumieją osoby tak jak my.

They do not understand people as we do.

I to już jest też taki problem, bo my

And that is already a problem, because we

gdy słyszymy te różne piękne

when we hear these various beautiful

słowa, zapowiedzi,

words, announcements,

że będzie tutaj o współczuciu

that it will be about compassion here

dla wszystkich insto, o jakimś takim...

for all the insto, about some such...

zrozumieniu innych

understanding others

i tak dalej, to my

and so on, that's us

to rozumiemy tak jak

we understand it like this

znamy pojęcie osoby.

We know the concept of a person.

Ja i ty. U nich nie ma

Me and you. They don't have it.

w ogóle czegoś takiego.

at all something like that.

Nie ma osoby,

There is no person,

która jest konkretną substancją.

which is a specific substance.

To właśnie filozofia

That's exactly philosophy.

chrześcijańska, Boec już dokładnie,

Christian, Boec already exactly,

dał nam

he gave us

definicji osoby, którą

definition of a person who

w naszej cywilizacji

in our civilization

używamy do dzisiaj. Osoba, czyli

we use it to this day. A person, that is

jednostkowa substancja natury,

unitary substance of nature,

rozumnej. I co jest

reasonable. And what is it

ciekawe, mimo, że tutaj mamy taką odległą

Interesting, even though we have such a distance here.

kulturę, kulturę wschodu,

culture, the culture of the East,

mamy tam

we have there

tych myślicieli,

those thinkers,

którzy te kluczowe

who are these key

dla filozofii pojęcia, takie jak

for philosophy, concepts such as

substancja czy istota,

substance or essence,

definiują najpierw dokładnie

they define it precisely first

tak samo jak właśnie filozofia

just like philosophy

św. Tomasza Zakwinu czy Arystotelesa,

St. Thomas Aquinas or Aristotle,

a potem je odrzucają.

and then they reject her.

Czyli mamy tutaj jawne zaprzeczenie,

So we have an explicit denial here,

że nie może być

that it can't be

niczego takiego, jak trwała

nothing like permanent

substancja. Oni to nawet definiują, nazywają,

substance. They even define it, they name it,

żeby to następnie odrzucić.

to then reject it.

Nie ma osoby.

There is no person.

Czym jest zatem

What is it then?

to, co reinkarnuje? No bo wiemy, że

What is it that reincarnates? Because we know that

w buddyzmie mamy

in Buddhism, we have

reinkarnację, tak?

Reincarnation, right?

Więc jest ta

So there is this

wiara, że w poprzednim

faith that in the previous

wcieleniu ktoś może być

someone can be in the embodiment

nawet tam

even there

krową albo jakąś inną duchową

a cow or some other spiritual one

istotą, albo się urodzić jako ktoś

the essence, or to be born as someone

inny w innym kraju. Czymże jest

another in another country. What is it?

to, co reinkarnuje? Więc

What reincarnates? So

tutaj chodzi nie tyle

it's not so much about here

o osobę, o duszę w rozumieniu

about a person, about a soul in understanding

katolickim, która

Catholic, which

reinkarnuje, tylko o takie

I reincarnate, just like that.

pozostałości, jakieś takie przyzwyczajenia.

remnants, some kind of habits.

Bo celem buddyzmu to jest

Because the goal of Buddhism is

wyjść z tych

get out of these

wszystkich przyzwyczajeń, z tego

all habits, from this

wszystkiego, co nas jeszcze w tym świecie

everything that still connects us in this world

trzyma, tak?

It holds, right?

Z jednej strony buddyzm mówi o

On one hand, Buddhism talks about

pustce. Jacyś tutaj artyści

emptiness. Are there any artists here?

europejscy w pewnym

European in a certain

momencie

moment

w początku XX wieku

in the early 20th century

zdenerwowani buddyzmem, źle to rozumieli

They were upset with Buddhism; they misunderstood it.

i popadali w taki właśnie

and they fell into just that

nihilizm, że jakieś

nihilism, that some

narkotyki, dekadencja. Nie o to

drugs, decadence. Not about that.

buddyzmom chodziło, tak? U nich

It was about Buddhism, right? With them?

wszelkie używki byłyby

Any substances would be

krytykowane, ponieważ jeśli

criticized, because if

ktoś się uzależni od narkotyków,

someone will become addicted to drugs,

no to go będzie trzymało w tym

Well, it will hold in this.

kręgu samsary. W kolejnym wcieleniu

the circle of samsara. In the next incarnation

może jeszcze się urodzi jako taki

maybe it will be born as such again

większy narkoman.

bigger drug addict.

A chodzi o to, żeby się wszystkiego

And it's about getting everything.

pozbywać. Więc jeśli na przykład ktoś

to get rid of. So if for example someone

jest

is

szczęśliwie zakochany w jakiejś dziewczynie

happily in love with some girl

i się tego

and this

z tego uczucia nie wyzwoli, to

will not free from this feeling, it

najprawdopodobniej

most likely

w kolejnym wcieleniu

in the next incarnation

jakoś znowu to go

somehow it goes again

przyciągnie w takiej albo innej formie.

will attract in one form or another.

Czyli jest taki fatum trochę za nami.

So there is a bit of a fate following us.

Tak, ale tutaj nie chodzi

Yes, but that's not what it's about here.

o konkretną substancję. Tutaj trzeba

about a specific substance. Here you need to

sobie dokładnie to uzmysłowić.

to realize it exactly.

W kościele

In the church.

katolickim, ja też napisałam taki

catholic, I also wrote one like that

artykuł też dla rocznika tomistycznego.

The article is also for the Thomistic yearbook.

Krytyka koncepcji,

Critique of the concept,

reinkarnacji, w suma kontra

reincarnation, in sum against

Gentiles, świętego Tomasza

Gentiles, Saint Thomas

Zakwinu, gdzie on bardziej tutaj się też

Zakwinu, where he is more here as well.

skupia na tym, jak Arystoteles

focuses on how Aristotle

krytykował koncepcję reinkarnacji

he criticized the concept of reincarnation

u Platona, która już też była u Platona.

at Plato, which was already at Plato.

I tutaj my musimy

And here we have to

zrozumieć w naszej koncepcji,

to understand in our concept,

w naszej kulturze, w katolicyzmie

in our culture, in Catholicism

jedna dusza

one soul

jest przypisana konkretnie do jednego

is specifically assigned to one

ciała. Czyli ta osoba

bodies. So this person

składa się z duszy i ciała.

It consists of soul and body.

Oczywiście

Of course

dusza jest nieśmiertelna,

the soul is immortal,

jest śmiertelna, no ale potem ta dusza

it is deadly, but then that soul

ona po śmierci idzie albo

She goes after death or

do czyśćca, albo do nieba, albo do

to purgatory, or to heaven, or to

piekła i oczekuje na to,

hell and is waiting for that,

że po sądzie ostatecznym

that after the final judgment

będzie zmartwychwstanie

there will be a resurrection

ciała i te ciała

bodies and these bodies

połączą się z duszą,

they will connect with the soul,

że będzie znowu

that it will be again

jakby ta dana osoba będzie albo

"if that person will be either"

zbawiona, albo potępiona, albo

saved, or condemned, or

w tym ciele takim chwalebnym

in this glorious body

w niebie, albo będzie

in heaven, or it will be

w tym ciele cierpieć

to suffer in this body

w piekle. Ale to wszystko jest

in hell. But all of this is

to same, nie jest

it's the same, it isn't

to jest właśnie też związane z tym

this is also connected with this

pojęciem substancji.

the concept of substance.

Nie ma czegoś takiego

There is no such thing.

i święty Tomasz Zakwinu

and Saint Thomas Aquinas

to argumentuje, to może nawet być temat

"It argues that this could even be a topic."

na inny program, że

to another program, that

nasza dusza, która jest przypisana

our soul that is assigned

konkretnie do człowieka

specifically to the person

ona sobie gdzieś po śmierci

she's somewhere after death

pójdzie w jakąś krówkę, czy

will it go into some little cow, or

świnkę.

piglet.

No tak, bo to byłoby trochę bez sensu.

Well, because that would be a bit pointless.

To byłoby takie człowieko-krowa.

It would be such a human-cow.

Dlatego właśnie te wszystkie

That's why all of these

wierzenia wschodu

beliefs of the East

one to inaczej interpretują.

One interprets it differently.

U nich nie ma konkretnej

They don't have a specific one.

osoby, konkretnej substancji.

people, a specific substance.

Oni to bardziej interpretują

They interpret this more.

jak ono, można by to naszym językiem

how it is, one could say it in our language.

ująć jakoś strumień świadomości,

to somehow capture the stream of consciousness,

jakieś przyzwyczajenia,

some habits,

że jeśli ktoś

that if someone

się nie uwolni od jakichś niższych

can't free oneself from some lower ones

przyzwyczajeń, na przykład

habits, for example

będzie się obżerał, no to może

he will stuff himself, well maybe

tutaj trochę to tak spłycam, ale o to

I'm simplifying it a bit here, but that's it.

ogólnie chodzi. To te przyzwyczajenia

Generally speaking. It's those habits.

pociągną ten strumień świadomości,

they will pull this stream of consciousness,

do pójścia

to go

w stronę jakiegoś zwierzęcia, które

towards some animal that

idzie takimi instynktami.

It goes by such instincts.

Więc buddyzm tak naprawdę

So Buddhism really

jest bardzo

it is very

ascetyczny.

ascetic.

Jeśli ktoś pójdzie drogą,

If someone goes down the road,

że pójdzie do klasztoru buddyjskiego,

that he will go to a Buddhist monastery,

no to rzeczywiście to jest takie

Well, it really is like that.

pozorne podobieństwo.

apparent similarity.

Bo ci, którzy

For those who

szukają podobieństwa, oni powiedzą, że

they are looking for similarities, they will say that

mamy podobieństwa,

we have similarities,

jeśli chodzi o katolicyzm,

when it comes to Catholicism,

a buddyzm, ponieważ to są takie dwie

and Buddhism, because these are two such

największe tradycje monastyczne,

the greatest monastic traditions,

gdzie w zakonach

where in the laws

klauzurowych mamy

we have clauses

pokutę, mamy posty, mamy

penance, we have fasts, we have

spanie na twardych łóżkach itd.

sleeping on hard beds, etc.

i podobne praktyki,

and similar practices,

umartwianie się

worrying oneself

i właściwie podobną ascyzę,

and actually a similar asceticism,

umartwianie się, spotkamy

worrying, we will meet

w klasztorach buddyjskich.

in Buddhist monasteries.

Ale znowu pytanie, jaki

But again the question, which one?

jest tutaj ostateczny cel?

Is there a final goal here?

Tutaj to jest

Here it is.

pokuta za grzechy,

penance for sins,

chęć naśladowania Chrystusa,

the desire to imitate Christ,

jakoś

somehow

współcierpienia właśnie ze

co-suffering precisely with

Zbawicielem, więc ofiarowania

The Savior, therefore offering

tego cierpienia na przykład

this suffering for example

za grzeszników,

for sinners,

za inne dusze,

for other souls,

za dusze w czyśćcu itd.

for souls in purgatory, etc.

Więc to jest cała teologia

So this is the whole theology.

z tym związana,

related to this,

upadowienienie się przede wszystkim

primarily succumbing

do Chrystusa, no i zasługi,

to Christ, and the merits,

jakie mogą sobie w ten sposób

what can they do this way

dusze czerpać na to

draw souls for this

życie wieczne,

eternal life,

życie pełne szczęścia.

a life full of happiness.

Tutaj celem

Here is the goal.

rzeczywiście jest pustka,

there is indeed emptiness,

czy też osiągnięcie tego stanu

or achieving this state

pustki, który nie będzie

emptiness that will not be

osiągnięty

achieved

inaczej, niż jeśli człowiek się

differently than if a person is

nie oderwie od wszystkich przyzwyczajeń,

it won't break away from all habits,

uzależnień.

addictions.

Czy to chodzi o takie właśnie dążenie do wyzwolenia

Is it about such a pursuit of liberation?

od wszystkiego?

from everything?

Takie no

Something like that.

wyzwolenie i od cierpienia, ale jednocześnie

liberation and from suffering, but at the same time

no jakoś jest taki

well, it just is like that

myślenie,

thinking,

że to co cielesne,

that what is corporeal,

to co tutaj materialne,

what is material here,

no to w jakiś sposób powoduje cierpienie

Well, in some way it causes suffering.

no i od tego wszystkiego trzeba się oderwać.

Well, one needs to detach from all of this.

Tak, to też zależy trochę od

Yes, that also depends a bit on

szkoły buddyjskiej, no bo też są

Buddhist school, well because there are also some.

różne praktyki. W buddyzmie Zen to bardziej

various practices. In Zen Buddhism, it's more

będzie taka praca

there will be such work

z umysłem,

with the mind,

w innych

in others

odłamach buddyzmu

sects of Buddhism

i tutaj też zwłaszcza jeśli ktoś już idzie

and here too, especially if someone is already going

w stronę bycia jakimś buddyjskim

towards being some kind of Buddhist

mnichem. Ja też takiego człowieka poznałam

a monk. I also met such a person.

będąc tam w Indiach,

being there in India,

który pochodził z

which came from

Australii, bo nagle będąc na tym polu

Australia, because suddenly being in this field

wśród buddyjskich

among Buddhists

mnichów, spotkaliśmy

monks, we met

Australijczyka,

Australian

zaczęliśmy z nim rozmawiać, powiedział,

We started talking to him, he said,

że był informatykiem, miał dobrą pracę,

that he was a computer scientist, had a good job,

no ale właśnie

well, exactly

ten buddyzm go pociągnął, wszystko porzucił,

that Buddhism drew him in, he abandoned everything,

więc porzucił swoje życie,

so he abandoned his life,

żeby tam być

to be there

wśród tych mnichów, żeby mieć tą jedną

among those monks, to have that one

miskę i żeby

a bowl and to have

medytować.

to meditate.

Więc właściwie

So actually

tak, no tutaj różne są

Yes, well, there are different ones here.

te odłamy. Ktoś powie, że rzeczywiście

these fragments. Someone might say that indeed

można sobie też

you can also

pozwalać na jakieś uciechy

allow for some pleasures

używać, byle się nie

to use, as long as it doesn't

przywiązywać, tak, ale to może być

To attach, yes, but it can be.

trudniejsze, więc ta asceza polega

more difficult, so this asceticism consists of

z jednej strony na może jakimś takim

on one hand, maybe in some way like that

również

also

przecierpieniu, bo na pewno jest to

endurance, because it is definitely this

trudne, ale oni myślą

difficult, but they think

o tym, że jeśli tutaj teraz

about the fact that if here now

pozbędziemy się wygodnego

we will get rid of the comfortable

łóżka i jakichś różnych przyjemności,

beds and some various pleasures,

no to nie będziemy od nich

Well, we won't be from them.

zależni i

dependent and

w kolejnym wcieleniu

in the next incarnation

już się może odrodzimy

we may already be reborn

wyżej, jako ktoś w takim świecie już

above, as someone already in such a world

bardziej duchowym, a nie cielesnym, bo tam

more spiritual and not physical, because there

tych stopni, zwłaszcza w tym buddyzmie

those stages, especially in this Buddhism

tybetańskim, który

Tibetan, which

też ma w sobie takie fragmenty

it also contains such fragments

ezoteryczne, o czym też pisze

esoteric, which it also writes about

w książce, to w tym

in the book, it's in this

buddyzmie tybetańskim

Tibetan Buddhism

tych szczebli jest więcej. To nie jest

there are more levels. This is not

tak od razu, że człowiek

Yes, right away, that a person.

ze swojej postaci osiąga ten

from its character achieves this

stan nierwany, tylko

state unbroken, only

właśnie wcześniej jest jeszcze takim półbogiem,

"Just earlier, he is still somewhat of a demigod."

i to wydarzenie, na którym byłam

and it is the event I attended

wtedy w Indiach,

then in India,

zwane Kala Chakra,

called Kala Chakra,

to miało tych adeptów, którzy tam przyjechali

it had those adepts who arrived there

poprzez pewne techniki

through certain techniques

przygotować do tego, żeby

prepare for it to

może w przyszłym wcieleniu już się

maybe in the next incarnation I will already be

nie odrodzić jako człowiek, ale jako

not to be reborn as a human, but as

tak wyżej, jako taki

yes, above, as such

właśnie ktoś, kto jest

just someone who is

półbogiem. Duża część

demigod. A large part

tych praktyk ma też przygotowywać

These practices are also meant to prepare.

umysł do czegoś takiego, żeby

a mind to do something like that, so that

właściwie ten umysł

actually this mind

być może kreował,

perhaps he was creating,

jako rzeczywistością.

as reality.

To widzimy dużo takich elementów

So we see a lot of such elements.

związanych z buddyzmem, czy też z hinduizmem.

related to Buddhism or Hinduism.

Widzimy w tak zwanym

We see in the so-called

New Age'u, które są jakoś

New Age that are somehow

tak spłycone, ale widzimy tam

so shallow, but we see there

też różne takie

also various such things

afirmacje. Nie z każdym

Affirmations. Not with everyone.

rodzajem buddyzmu jest to

it is a type of Buddhism

związane, ale ogólnie

connected, but generally

też takie myślenie,

such thinking too,

że nasze myśli tą rzeczywistość kreują.

that our thoughts create this reality.

To jest coś zupełnie innego

This is something completely different.

od tego,

from this,

co powie św. Tomasz z Akwinu.

What will St. Thomas Aquinas say?

Ta rzeczywistość po prostu

This reality simply

jest. Oczywiście jeśli

is. Of course, if

my się nad czymś skupimy,

we will focus on something,

osiągniemy jakiś swój cel, ale to

we will achieve some goal of ours, but it

naszą ciężką pracą. Nie tak, że my

our hard work. Not that we

będziemy myśleć i te myśli

we will think and those thoughts

jakoś wpłyną na zmianę

somehow will influence the change

tej rzeczywistości. W takich systemach

this reality. In such systems

panteistycznych, gdzie tak naprawdę

pantheistic, where in fact

wszystko jest jakoś

everything is somehow

połączone, że nie ma tej różnicy między

combined that there is no difference between

nami, to bardzo często to się też wiąże

it often goes hand in hand with us

z takim dążeniem

with such striving

do tego, żeby właśnie ten nasz

to make this our

umysł tutaj coś

the mind here something

wyrażał, kreował rzeczywistość.

he expressed, he created reality.

Teraz dwie rzeczy mi się

Now two things come to my mind.

tutaj znowu

here again

chciałabym dopytać. Pierwsza

I would like to ask. First one.

jest taka, że skoro

is such that since

nie ma tego pojęcia

there is no such concept

osoby,

people,

to jak właściwie mamy

So how should we actually have?

budować moralność w buddyzmie?

to build morality in Buddhism?

Bo przeczytała Pani te

Because you read those.

punkty,

points,

przepraszam, co to było? Jak się nazywał

Sorry, what was that? What was his name?

ten buddydyjski? Oni tam

This is Buddhist? They are there.

mówią o wrażliwości, tak? O tolerancji?

They talk about sensitivity, right? About tolerance?

Ale

But

właściwie na czym to się opiera?

What is it actually based on?

Jest tutaj taka

There is such a thing here.

sprzeczność. I którzy buddyzm

contradiction. And those who Buddhism

promują, no to jakoś chcą

They promote, so they want it somehow.

z tej sprzeczności wyjść, podają argumenty.

To get out of this contradiction, they present arguments.

Moim zdaniem

In my opinion

jest to taka trochę sytuacja bez

it’s somewhat of a situation without

wyjścia. Jeden z autorów, chyba

outputs. One of the authors, I think

ksiądz Dejczar, którego tutaj cytowałam, to

Father Dejczar, whom I quoted here, is

on to tak właśnie

that's how it is

ten paradoks podkreśla takim

this paradox emphasizes such

słowem, że z jednej strony buddyzm

In other words, on the one hand Buddhism

podkreśla wartość

emphasizes value

czynu, ale z drugiej strony

an act, but on the other hand

reaguje sprawca. No bo tak naprawdę

the perpetrator reacts. Because in reality

skoro nie ma osoby

since there is no person

tak rozumiane, jak my ją rozumiemy,

as understood, as we understand it,

to kto to czyni, tak?

So it's who does that, right?

Kto to czyni i dlaczego też

Who does it and why?

jakby ta kwestia nagrody

as if the issue of the prize

i kary. No, my jednak pracujemy

and punishments. No, we are still working.

to, co wielu świętych nawet

that which many saints even

motywowało, potem motywowała ich

it motivated, then it motivated them

miłość do Boga, ale często taka pierwsza rzecz,

love for God, but often such a first thing,

która ich motywowała, to był strach

What motivated them was fear.

przed piekłem jednak, tak? Że

"Before hell, right? That..."

jeśli ja nie zmienię swojego życia,

if I do not change my life,

nie zacznę dobrze

I won't start well.

po prostu czynić, to pójdę do piekła

Just do it, and I'll go to hell.

w wieczne potępienie. Na przykład św. Teresa

into eternal damnation. For example, St. Teresa

z Awila, no to u niej była

from Avila, so you were at her place

ta wizja piekła i rzeczywiście to było

this vision of hell and indeed it was

to, co ją gdzieś tam

that which is somewhere for her

wstrząsnęło, że widziała

it shook her that she saw

jakieś tam miejsce już dla siebie

some place already for yourself

i to ją wstrząsnęło, żeby

and it shook her to the core, so that

co potem stało się

what happened then

dla niej drogą właściwie do świętości.

for her the path is essentially to holiness.

Czyli jakby taka myśl, albo wieczne zbawienie,

So it's like this thought, or eternal salvation,

albo wieczne potępienie.

or eternal damnation.

W buddyzmie żaden stan

In Buddhism, no state

nie jest trwały, tak? Jeśli ktoś

It's not permanent, is it? If someone

nawet

even

się w tym życiu

in this life

jakby zagapi, więc jakby

if he gets distracted, then like

zaprzepaści je, pójdzie za tymi

It will squander them, it will follow those.

pragnieniami i nie wiem, w kolejnym wcieleniu

with desires, and I don't know, in the next incarnation

będzie tą świnką,

will be that little pig,

no to zawsze potem, jeszcze

Well, that's always later, still.

kolejnym, ma możliwość

next, has the possibility

pójścia wyżej. Żaden

going higher. None

ten stan nie jest trwały.

this state is not permanent.

Ani ten najniższy, ani ten najwyższy. Ja tutaj

Neither the lowest nor the highest. I'm here.

pokazuję też... Najwyższy też, nie?

I'm showing too... The highest one too, right?

Nic nie jest trwałe, nic nie jest trwałe.

Nothing is permanent, nothing is permanent.

No nawet jakby tutaj też ci buddyzmowi

Well, even if here too to Buddhism.

oni mogą

they can

sobie wrócić

to come back to oneself

z powrotem w dół, tak?

back down, right?

Żaden...

None...

Czego się nasze dzieci, jeśli my je

What do our children learn if we don't teach them?

będziemy uczyć,

we will teach,

to będą się uczyć

they will learn

o nietrwałości.

on impermanence.

Nic nie pozostaje takie samo, wszystko

Nothing remains the same, everything.

się zmienia. Niezrozumienie nietrwałości

is changing. The misunderstanding of impermanence

prowadzi do

leads to

cierpienia i tak dalej.

suffering and so on.

Wzajemne relacje między nietrwałością

Mutual relationships between impermanence.

a ideą nieprzywiązywania się, więc

and the idea of not getting attached, so

nic nie jest takie same. Nie ma

Nothing is the same. There is none.

nic wiecznego. Nie ma

Nothing is eternal. There is none.

tego, na czym właściwie...

what it actually...

Czy to nie rodzi takiego...

Doesn't it create such a...

Nic mi z tego wychodzi, no bo właściwie

Nothing comes of this for me, well actually

co zrobi się, to wszystko jedno, nie?

Whatever will be done, it doesn't matter, right?

W jednej strony, to co

On one hand, what

my bardziej tutaj o czym słyszymy, to co

We hear more about what is happening here, so what.

się najpierw mówi, żeby to gdzieś tam

first it is said to do it somewhere there

wypromować, no to mówi się

to promote, well, that's what they say

o tej zasadzie karmy. I ta karma

about this principle of food. And this food

nawet do naszego języka potocznego

even to our everyday language

weszła, tak? Że...

She came in, right? That...

A musisz... Tylko tutaj właśnie

And you have to... Only here, indeed.

z czym jeszcze się wiąże ta karma?

What else is this karma associated with?

Karma, no tak w skrócie można

Karma, well, that's a short way to put it.

powiedzieć, to co zrobisz

to say what you will do

wróci do ciebie prędzej czy później.

It will come back to you sooner or later.

No i to można też tak połączyć z taką

Well, you can also connect it like that with such a...

zasadą, no nie czyń drugiemu, co tobie

The principle is, do not do to others what you do not want done to yourself.

niemiłe, bo prędzej czy później

unpleasant, because sooner or later

to do ciebie wróci.

It will come back to you.

I to jest rzeczywiście coś,

And this is really something,

co buddystów

what about Buddhists

no pewnego stopnia

to a certain extent

trzyma, no żeby po prostu komuś

holds, just to someone

czegoś nie ukrać, nie zabić i tak dalej.

to not steal, not kill, and so on.

Ale też ta karma, no co to tutaj

But also this food, what is this here?

właśnie widzimy w hinduizmie,

we are currently seeing in Hinduism,

jak to wygląda.

What does it look like?

My po prostu

We simply

rodzimy się

we are born

i w katolicyzmie

and in Catholicism

jest to wierzenie, że gdy dusza tu

it is a belief that when the soul here

przychodzi na świat, no to jest pierwszy jej raz

she comes into the world, so this is her first time

na tym świecie. Ona nie ma jakiejś

in this world. She doesn't have any

tak zwanej karmy

so-called food

z poprzednich wcieleń, tak?

From previous incarnations, right?

Tam niektórzy chcieli wprowadzić

Some wanted to introduce there.

jakieś takie pojęcie, kościół to odrzucił,

Some concept like that, the church rejected it.

grzechu

sin

pokoleniowego, co

generational, what

oczywiście no w ogóle jest niezgodne z nauką

of course, it's completely inconsistent with science

kościoła, że ktoś się rodzi

of the church, that someone is born

i jest obciążany grzechami

and is burdened by sins

swoich przodków. Nie ma czegoś takiego, tak?

your ancestors. There is no such thing, right?

No ktoś po prostu, nikt nie

Well, someone simply, no one

odpowiada, nie musi się

It responds, it doesn't have to.

spowiadać z tego, co

to confess about what

zrobił jego ojciec. Nie ma czegoś takiego.

His father did it. There is no such thing.

Każdy odpowiada

Everyone answers.

za swoje czyny, za te czyny,

for your deeds, for these deeds,

które pamięta.

which remembers.

A tam we wschodzie jest jednak silne takie myślenie,

But there in the east, such thinking is indeed strong,

jeśli ktoś

if someone

rodzi się

is born

w miarę w szczęściu,

in the midst of happiness,

w zdrowiu, w bogatej rodzinie,

in health, in a wealthy family,

no to znaczy, że to jest jako

Well, that means it's like this

nagroda dla niego, że on musiał

a reward for him that he had to

zrobić coś dobrego w poprzednim życiu.

to do something good in a previous life.

Ja tutaj to w książce opisuję, że

I describe this here in the book that

jakby buddyści

like Buddhists

podeszli

they approached

do tego, że w ogóle Pan Jezus się rodzi

to the fact that the Lord Jesus is born at all

w ubogiej stajence, tak? To w tym

In the poor stable, right? That's in this.

rozumieniu wschodnim to by była jakaś

In Eastern understanding, that would be something.

zła karma, że

bad karma that

w stajence pomiędzy osłami nie było

In the stable, there were no donkeys.

innego miejsca dla niego w takim ubóstwie.

another place for him in such poverty.

No to jakaś zła karma. Coś

Well, that's some bad karma. Something.

złego w poprzednim wcieleniu

evil in a previous incarnation

musiał zrobić. No widzimy zupełnie inne

he had to do. Well, we see completely different

rozumienie, tak?

Understanding, right?

Więc tutaj ten człowiek

So here is that man.

w związku z tą karmą,

in connection with this food,

on jest obarczony jeszcze jakimiś

he is burdened with something else

przewinieniami, których w ogóle

the offenses, which at all

nie pamięta, z których w ogóle

doesn't remember which ones at all

nie zdaje sobie

I don't realize.

sprawy. To jest

matters. This is

w ogóle

at all

coś innego niż u nas, gdzie po prostu

something different than with us, where simply

będziemy sądzeni za te

we will be judged for these

nasze świadome

our conscious

konkretne czyny, dobre lub złe.

specific actions, good or bad.

Możemy komuś pomóc.

We can help someone.

No w buddyzmie niby też jest ta karma,

Well, in Buddhism, there is supposedly karma as well,

że gdzieś tam komuś pomożemy,

that we will help someone somewhere,

to nas może podnieść, ale jeśli

it can lift us up, but if

komuś nie pomożemy,

we won’t help someone,

bo nam się nie będzie chciało, to zawsze sobie

because we won't want to, so we always will

możemy wytłumaczyć, że

we can explain that

nie pomogliśmy komuś,

we didn't help someone,

to widocznie on miał taką

So apparently he had such a thing.

karmę

feed me

i tak to miało być, że tego

And it was meant to be that way, that this.

nie zrobiliśmy.

We didn't do it.

No tak, ale odpowiedzialność

Well, yes, but responsibility.

też jest przed sobą, a nie przed

it is also in front of itself, not in front

jakimś czymbytem, tak?

some kind of thing, right?

Bo my, jak komuś zrobimy

Because we, when we do something to someone

krzywdę, no to odpowiadamy nie tylko przed tą osobą,

we harm, so we answer not only to that person,

ale odpowiadamy przed Panem Bogiem.

but we answer before God.

Nie ma czegoś takiego,

There is no such thing,

jak sąd ostateczny w buddyzmie, tak?

Isn't it like the Last Judgment in Buddhism?

Nie ma sądu ostatecznego,

There is no final judgment,

nie ma pojęcia takiej najwyższej

there is no concept of such a highest

sprawiedliwości, też wręcz wiele

justice, also quite a lot

takich tekstów buddyjskich,

such Buddhist texts,

chociaż z jednej strony zaleca to

although on the one hand it recommends this

nie krzywdzenie innych, ale często

not harming others, but often

takie są też sformułowania,

such are the formulations,

że poza dobrem lub złem,

that beyond good or evil,

że tak naprawdę trzeba wyjść poza te wszystkie

that in fact, you need to go beyond all of these

kategorie, też poza dobro i poza zło,

categories, also beyond good and evil,

że po prostu tak

that it's just like that

pozbyć się tego wszystkiego,

get rid of all of it,

wyjść poza takie

to go beyond such

myślenie, co bardzo też utrudnia

thinking, which also makes it very difficult

jakąś taką etykę

some kind of ethics

w codziennym życiu.

in everyday life.

Druga rzecz, o której chciałam powiedzieć,

The second thing I wanted to say,

to jest to spojrzenie na rzeczywistość,

this is a perspective on reality,

jeżeli ona jest

if she is

iluzją, jeżeli my naszym

an illusion, if we our

myśleniem kształtujemy rzeczywistość,

we shape reality through our thinking,

to ten obraz

this is the picture

kompletnie nie pasuje

it completely doesn't fit

do takiej

to such

naukowej wizji świata, którą jednak

scientific vision of the world, which however

w szkole

at school

promujemy, tak? Znaczy uczymy dzieci tego,

We promote, right? So we teach children this,

co dowodzą

what they prove

badania naukowe, co mamy potwierdzone

scientific research, which we have confirmed

naukowo, a nie

scientifically, not

jakieś widzimisię, jakieś projekcje

some whim, some projections

rzeczywistości, więc tutaj myślę,

reality, so here I think,

że to bardzo nie pasuje.

that it doesn't fit at all.

No, to zależy, bo

Well, it depends, because

bywają

they happen

i tacy, o tym piszę w książce,

and such, I write about this in the book,

co jest moim zdaniem zupełnie nieuprawnione,

what I consider completely unjustified,

a też Dalai Lama w jednej ze swoich

the Dalai Lama in one of his

książek o tym pisze,

books about it write,

że buddyzm, żeby tak bardziej naukowo

that Buddhism, to be more scientific

się zaprezentować,

to present oneself,

to oni

it's them

twierdzą, że właśnie fizyka kwantowa

they claim that it is quantum physics

jest tym,

is it,

co jest odpowiedzią,

what is the answer,

że jednak jeśli spojrzymy

that if we look however

z perspektywy fizyki kwantowej, no to te książki

From the perspective of quantum physics, well, these books.

za nami nie będą wyglądać

They won't look behind us.

tak, jak wyglądają

just as they look

i tutaj mamy te takie dwa

And here we have those two.

poziomy, ten kwantowy i ten, który

levels, this quantum one and the one that

widzimy i że to poniekąd

we see and that it is somewhat

się zgadza z tym, co buddyzm

it agrees with what Buddhism

rzekomo od wieków

supposedly for centuries

głosił, no to oczywiście jest

He preached, so of course it is.

bzdura, to w ogóle nie jest

Nonsense, it isn't at all.

na to uprawnione, żeby w ten sposób

to be entitled to do so

na to patrzeć,

to look at that,

ale nawet w tym

but even in this

takim, można powiedzieć,

one could say,

nowym paradygmacie naukowym,

new scientific paradigm,

to niestety coraz

Unfortunately, it is increasingly

bardziej odchodzi się

more is being left behind

od tego zdroworozsądkowego podejścia,

from this common-sense approach,

odchodzi się od

it departs from

klasycznej koncepcji prawdy,

the classical concept of truth,

chociażby głównie w filozofii,

even mainly in philosophy,

w tej filozofii, która

in this philosophy, which

zdobyła popularność w XX

gained popularity in the 20th century

wieku,

age,

jak zaczęto krytykować

how criticism began

czy te zasady niesprzeczności,

are these rules of non-contradiction,

czy to prawdy

Is it true?

jako zgodność myśli

as consistency of thought

z rzeczywistością, no w

with reality, well in

perspektywie takich już

such perspectives already

rzeczywiście codziennego życia i

indeed of everyday life and

prowadzenia nauk, no to nie można

conducting sciences, well, that's not possible

inaczej

otherwise

funkcjonować, więc

function, so

rzeczywiście te zasady dalej jako

Indeed, these rules still apply as

niepisane są stosowane,

unwritten rules are used,

ale

but

jeśli rzeczywiście dzieci

if indeed the children

będą poznawać, czy to buddyzm, czy

they will learn whether it is Buddhism or

filozofię bardziej w duchu

philosophy more in the spirit

współczesnym,

contemporary,

to

to

będą trochę mieć taki

they will have a little bit of that

mętlik w głowie.

a muddle in the head.

Czy mamy coś podobnego

Do we have something similar?

z buddhistami?

with the Buddhists?

Z czegoś można

From something, you can.

wyjść? Wszystkie te

Go out? All these

podobieństwa, tak jak już powiedziałam, są pozorne.

The similarities, as I already said, are apparent.

Bo

Because

jeśli ktoś szuka nawet tych podobieństw,

if someone is even looking for those similarities,

to

to

nie patrzy na ten ostateczny cel.

does not look at this ultimate goal.

Tak jak człowiek szuka podobieństwa, że

Just as a person seeks similarity, that

i tutaj osoby,

and here are the people,

które chcą podjąć stan

which want to take on the state

duchowny,

spiritual

żyją w celibacie,

they live in celibacy,

porzucają świat, chociaż w tym buddyzmie

they abandon the world, although in this Buddhism

tutaj mówi się o celibacie, ale

here we are talking about celibacy, but

też dopiero trzeba w to wejść w głębi,

we also need to delve into this deeply,

gdzie też jest mowa o

where it is also mentioned about

tantrze, o takiej

tantra, about such a

magii seksualnej,

sexual magic,

co jest w ogóle takim tematem, że

What is the topic at all that...

o tym się o buddyzmie nie mówi,

This is not talked about in Buddhism.

tak? Mówi się o aferach w kościele,

Yes? There is talk about scandals in the church,

mówi się o księżach

People talk about priests.

pedofilach, ja też uświęcałam, że w tej

pedophiles, I also sanctified that in this

chwili, jeśli bym nagrała taki filmik, jak była

at the moment, if I recorded such a video, as it was

chyba ponad rok temu

probably over a year ago

taka afera, że

such a scandal that

Dalai Lama takiego małego dziecka

Dalai Lama of such a small child

wyciągnął język

he stuck out his tongue

w takim pocałunku i to

in such a kiss and that

wzbudziło aferę na świecie, ale jak ja

it sparked a scandal around the world, but as I

tam byłam na tym spotkaniu z Dalai Lamą,

I was there at the meeting with the Dalai Lama.

to on nawet tak między wierszami

It's even so in between the lines.

o czymś takim mówił, że

he said something like that

są młodzi chłopcy, którzy idą do zakonu i tam

there are young boys who go to the monastery and there

jest jakiś taki rodzaj

There is a certain kind.

tych praktyk seksualnych na nich też

those sexual practices on them too

stosowany. Najwięcej się nie mówi.

used. Most is not said.

I w kościele katolickim mamy takie przypadki,

And in the Catholic Church, we have such cases,

to

to

jest to wbrew

it is against

przykazaniom, wbrew zasadom, więc wiemy,

to the commandments, against the rules, so we know,

że ten ksiądz grzeszy, a tam

that this priest sins, and there

jednak takie coś jest do pewnego

However, such a thing is to a certain extent.

stopnia na porządku dziennym

degree on the agenda

i o tym się nie mówi. O tym się nie mówi,

And that's not something you talk about. That's not something you talk about.

bo

because

media głównego nurtu

mainstream media

są raczej zrządzone

they are rather arranged

przez środowiska, które chcą

through environments that want

ośmieszyć kościół, a tutaj ten buddyzm

to ridiculed the church, and here is this Buddhism

pokazać w jak najlepszym

to show in the best possible way

świetle. Dlatego o różnych

great. That's why about different

takich aferach,

such scandals,

jak afery pedofilskie w buddyzmie

how pedophilia scandals in Buddhism

się nie mówi, a to jest na porządku

it's not spoken, and that's normal

dziennym. Najmniejśmy mówić o podobieństwach.

daily. We should talk the least about similarities.

Wszystkie podobieństwa są pozorne

All similarities are superficial.

i związane

and related

bardziej z tą taką właśnie

more with that kind of exactly

stroną wizualną.

visual side.

W buddyzmie mamy

In Buddhism, we have

coś, co przypomina nasz różaniec.

something that resembles our rosary.

Gdzieś mamy nawet takie

Somewhere we even have such a thing.

w ogóle błędne teorie, że

completely incorrect theories, that

to katolicy od

to Catholics from

buddystów przejęli różaniec,

the Buddhists took over the rosary,

co w ogóle się mija z prawem.

what is completely at odds with the law.

Tam jest

There is.

ponad sto paciorków

over a hundred beads

i

I

tutaj nasza praktyka różanieca, no to

here is our rosary practice, well then

rozważamy o konkretnych tajemnicach,

we are contemplating specific mysteries,

wypowiadamy konkretne

we express specific

słowa modlitwy,

words of prayer,

a tutaj

and here

albo się wypowiada

or speaks out

pewne mantry, albo jakieś takie właśnie

some mantras, or something like that

zbiory słów, które mają

collections of words that have

umysł też wprowadzić

mind also to introduce

w pewien konkretny stan.

to a specific state.

Stan takiego zawieszenia,

The state of such suspension,

stan pustki, jeśli mamy

state of emptiness, if we have

medytację,

meditation,

bo

because

wydaje mi się też, że ta buddyjska

I also think that this Buddhist

doktryna

doctrine

jest tak promowana, że ludzie zapominają

It is so promoted that people forget.

o chociażby

or at least

jakichś rekolekcjach katolickich

some Catholic retreats

w zamknięciu, gdzie też jest cisza,

in confinement, where there is also silence,

ale jest cisza związana z

but there is silence associated with

na przykład na rekolekcjach

for example at the retreat

ignacjańskich, z rachunkiem

Ignatian, with an account.

sumienia, ze spowiedzią,

conscience, with confession,

z rozważenia tego, jaką chce drogę

from considering what path one wants

życiową odbyć, jeśli się

to experience life, if one

pojedzie na przykład na związaną,

for example, he will go to a tied one,

z pewnym odłamą, z odłamem

with a certain faction, with a faction

buddyzmu medytację

Buddhist meditation

Vipassana, to tam też człowiek

Vipassana, it's also about the person there.

będzie przez ileś dni w milczeniu,

will be in silence for several days,

to będzie milczenie oparte

it will be silence based

na tym, że on ma się skupić

on that, he should focus.

na oddechu, dokładnie

on the breath, exactly

na tym miejscu pod swoim nosem, czuć

At this place under your nose, you can feel.

jak tam wdycha i wydycha

how's it inhaling and exhaling

i nie myśleć o niczym

and not think about anything

innym, odrzucać wszystkie myśli

others, reject all thoughts

od siebie. Święta Teresa

from oneself. Saint Teresa

też mówiła o różnych stanach

she also talked about different states

modlitewnych, ale ona zawsze

praying, but she always

tutaj też to porównuje,

I compare it here too,

pisała,

she wrote,

że człowiek jak się modli,

that a person when they pray,

jak rozważa,

as he considers,

kontempluje, żeby nigdy

I contemplate, so that never...

nie było tak, że on chce sam z siebie

It wasn't that he wanted to do it on his own.

jakoś

somehow

zawiesić umysł, pozbyć się

suspend the mind, get rid of

swoich myśli, że czasami Pan Bóg

"of His thoughts, that sometimes God"

rzeczywiście daje taką łaskę,

indeed gives such grace,

że człowiek się zachwyca

that a person is delighted

i to jest już jakby taki stan poza umysłem,

and this is already a state beyond the mind,

ale że ona mówi, że bezrozumne

but she says that it's mindless

by było samemu dążyć do jakichś

to strive for something on one's own

takich stanów.

such states.

Tutaj też pokazuje pewne wyniki badań,

It also shows some research findings here,

badań naukowych, że rzeczywiście

scientific research, that indeed

w niektórych przypadkach

in some cases

dłuższe

longer

praktyki takiej medytacji buddyjskiej

practices of such Buddhist meditation

prowadziły ludzi, no ludzi

they led people, well people

z zachodu nieprzyzwyczajonych do tego,

from the west unaccustomed to this,

do jakichś ataków paniki,

to some panic attacks,

do stanów depresyjnych,

to depressive states,

do stanów takich związanych

to states such related

no można by powiedzieć

Well, one could say.

z depersonalizacją

with depersonalization

i o tych badaniach

and about those studies

też się nie mówi,

it's also not said,

czy to takie stany

are these such states

może nawet i związane

maybe even related

z opętaniem,

with possession,

to już by musiał jakiś

it would have to be some sort of

ksiądz orzec,

priest judgment,

ale takie rzeczy się zdarzają,

but such things do happen,

więc nie jest to bezpieczne.

so it is not safe.

To tym bardziej

All the more so.

też jest przykre, że rzeczywiście

it's also sad that it really is

jeśli ten plan wyjdzie w życie,

if this plan comes to fruition,

tylko wyjdzie w życie, drodzy Państwo,

it will only come into force, dear ladies and gentlemen,

jeśli w Polsce

if in Poland

znajdzie się duże grono,

there will be a large group,

ale to może być tak,

but it can be like this,

że w poszczególnych

that in individual

szkołach, nie wiem,

schools, I don't know,

znajdzie się dziesięciu rodziców

There will be ten parents.

z różnych klas

from different classes

i dla tych dziesięciu uczniów

and for those ten students

ten buddyzm się otworzy,

this Buddhism will open up,

ci rodzice nawet mogą być sami

These parents can even be alone.

nieświadomi,

unaware,

jakie mogą być konsekwencje

What could the consequences be?

tego, że ich dziecko

that their child

w klasie od jeden do trzy

in class from one to three

zacznie w taki sposób medytować,

will start to meditate in this way,

w taki sposób widzieć świat.

to see the world in such a way.

Mówiliśmy o tym,

We talked about this,

co jest promowane.

what is being promoted.

No to

Well then

na czym polega ta popularność

What is the reason for this popularity?

właśnie w tym, że, na zachodzie zwłaszcza,

it's precisely that, especially in the west,

bo jednak

because after all

słyszymy o tym dużo,

we hear about it a lot,

to jest jednak faktycznie

this is indeed the case

zupełnie inne myślenie

completely different thinking

niż nasze

than ours

europejskie,

European,

zupełnie inna filozofia.

a completely different philosophy.

No i teraz pytanie,

Well, now the question is,

na ile my rozumiemy w ogóle ten buddyzm

to what extent do we understand this Buddhism at all

i czy to, co

and whether what

my tutaj w Europie

we are here in Europe

promujemy, to jest faktycznie

we promote, this is actually

buddyzm? Czy to jest jakaś europejska

Buddhism? Is it some kind of European?

wizja buddyzmu?

vision of Buddhism?

Ja tutaj też w książce opisuję,

I also describe it here in the book,

jak się zaczęły

how it all began

te początki promowania

these beginnings of promotion

buddyzmu i to były

Buddhism and it was.

na początku takie środowiska

at the beginning such environments

wrogi kościołowi. Tego trzeba zacząć,

hostile to the church. This has to be started,

że na początku

that at the beginning

wszystkie środowiska, które promowały

all the environments that promoted

buddyzm, to były środowiska

Buddhism, these were environments.

wrogi kościołowi,

hostile to the church，

związane czy to z masonerią,

whether it's related to masonry,

czy z kołem

is it with a wheel

teozoficznym, na przykład Helena

theosophical, for example Helena

Bławacka,

Bławacka,

później takie postacie jak na przykład

later such characters as for example

Rudolf Steiner, którzy jednak oni

Rudolf Steiner, who are they however?

coś tam wynieśli

they took something out

z tych doktryn wschodnich,

from those Eastern doctrines,

ale dodali do tego coś

but they added something to it

swojego, więc trochę to takie było,

your own, so it was a bit like that,

to co przyszło na nasz nurt,

what came to our current,

takie pomieszanie

such a confusion

z poplątaniem, ale takie kręgi

with a tangle, but such circles

zaczęły otwierać. Pierwsze jakieś

they started to open. The first ones were some

takie środowiska

such environments

buddyjskie. Tutaj też warto powiedzieć,

Buddhist. It is also worth saying here,

że na początku

that at the beginning

podejście kościoła

the church's approach

było jasne, było ostre

it was clear, it was sharp

i krytyczne. No i niestety

and critical. Unfortunately,

też

also

w ciągu lat

over the years

to się trochę zmieniło.

It has changed a bit.

Ja tutaj też opisuję, że

I am also describing here that

później

later

ze względu na takie

due to such

też odejście

also departure

dużej części duchowieństwa od tego,

a large part of the clergy from this,

że kościół katolicki ma prawdę

that the Catholic Church has the truth

i my musimy nawracać,

and we must convert,

pojawiło się takie nowe podejście

a new approach has emerged

do misji, gdzie mieliśmy

to the mission, where we were supposed to

mnichów katolickich,

Catholic monks,

którzy jechali na wschód,

who were heading east,

ale już nie po to, żeby nawracać

but not to convert anymore

tych hinduistów i buddystów,

those Hindus and Buddhists,

tylko oni, jednym z takich

only they, one of those

prekursorów był Thomas Merton,

a precursor was Thomas Merton,

byli sami trochę zafascynowani

They were a bit fascinated by themselves.

tymi wierzeniami

by these beliefs

i chcieli połączyć. I były różne

and they wanted to connect. And there were various

takie projekty, gdzie na przykład

such projects, where for example

jakiś ksiądz

some priest

katolicki jechał

a Catholic was driving

na przykład do Indii,

for example to India,

i zakładał jakiś taki ashram,

and he was establishing some kind of ashram,

gdzie było połączenie

where was the connection

czy to hinduizmu i katolicyzmu,

Is it about Hinduism and Catholicism?

czy buddyzmu i katolicyzmu.

whether of Buddhism and Catholicism.

I to podejście

And this approach

też wpłynęło na to, że

it also had an impact on the fact that

już

already

nie zaczęto ludzi tak

They didn't start people like that.

przestrzegać przed tym buddyzmem,

to warn against this Buddhism,

że to się jawiło jako coś,

that it appeared as something,

co może jest jakąś taką

what may be some kind of this

inną drogą, innym rodzajem

in another way, another kind

duchowości

spirituality

i

I

niestety to też otworzyło dużą furtkę,

unfortunately, it also opened a large door,

ale też pamiętam na przykład

but I also remember for example

lata

years

90 czy później, to też

90 or later, that too.

wydaje mi się, że środowisko

I think that the environment

Gazety Wyborczej

Gazeta Wyborcza

tam często się pojawiały

they often appeared there

z jednej strony artykuły krytykujące

on one hand, articles criticizing

kościół, krytykujące księży,

church, criticizing priests,

opisujące wszystkie afery,

describing all the scandals,

a z drugiej strony

on the other hand

takie artykuły,

such articles,

że tutaj spokój,

that here is peace,

cisza, medytacja,

silence, meditation,

piękne krajobrazy, buddyzm,

beautiful landscapes, Buddhism,

takie filmy typu

such movies like

7 lat w Tybecie promowane,

7 years promoted in Tibet,

czy inne właściwie

Are others okay?

filmy, miejsca, gdzie

movies, places, where

zawsze jednak w tej popkulturze

always in this pop culture however

w ostatnim czasie, jeśli my się przyjrzymy

Recently, if we take a closer look

jakimś takim filmom

to some such films

czy serialom, no to często to ksiądz

"Well, with series, it's often the priest."

i to jest ten

and this is the one

zły, ten,

bad, this,

który albo mamy jakieś

which we either have some

afery, korupcję,

affairs, corruption,

pedofilię i tak dalej,

pedophilia and so on,

a mnisi buddyjscy zawsze

and Buddhist monks always

skojarzeni, że jakiś piękny krajobraz,

associated with some beautiful landscape,

piękna muzyka, jakaś

beautiful music, some

cisza, jakieś skupienie,

silence, some concentration,

medytacje i w ten sposób

meditations and in this way

tak to

yes it is

ludzie postrzegają.

people perceive.

Inna kwestia,

Another matter,

bo mówimy o tych dzieciach, no niestety

because we are talking about these children, unfortunately

duża część dzieci

a large number of children

już pewne

already certain

perspektywy takiego myślenia ma,

the perspectives of such thinking have,

bo ja też

because me too

do pewnego stopnia analizowałam,

to some extent, I have analyzed,

do nas weszło w pewnym czasie

it entered us at a certain time

bardzo dużo bajek ze wschodu.

a lot of fairy tales from the east.

I one często już

And they often do already

oprócz tego, że mają

besides the fact that they have

jakąś tam swoją historię, to bardzo często

some of their own story, it very often

jest tam rzucone

It is thrown there.

coś, co

something that

pokazuje jakiś tam obraz

shows some kind of picture

świata, czy to jakiś wątek

the world, is that some kind of thread

związany z

related to

reinkarnacją, czy właśnie z tym, że

reincarnation, or just with the fact that

swoje myśli tą rzeczywistość

your thoughts this reality

kształtują, czy to,

they shape, whether it is,

że musisz wyłączyć swój umysł,

that you must turn off your mind,

żeby dopiero osiągnąć ten

to only achieve this

wyższy

higher

stan, czy jakieś, nie wiem, wszystkie jakieś

state, or some, I don't know, all some

tego typu

this type

bajki, które opisują

fairy tales that describe

wschodnie sztuki walki, to często

Eastern martial arts are often

te sztuki walki też potem

these martial arts too later

jakieś takie aspekty tej

some aspects of this

doktryny buddyjskiej w sobie

the Buddhist doctrine within itself

mają. Więc jeśli

they have. So if

mamy dzieci już wychowane na tych

We already have children raised on these.

bajkach, a nie na jakichś

in fairy tales, not on some

naszych legendach,

in our legends,

historiach, opowieściach

stories, tales

o świętych, to one

about the saints, they are

niestety trochę tego myślenia

Unfortunately, a bit of that thinking.

już będą przejawiać,

they will already be exhibiting,

i potem tutaj kolejny etap

and then here is the next stage

to ten buddyzm w szkole, jeszcze wcześniej

It's the Buddhism in school, even earlier.

jakaś

some

joga, czy coś takiego, więc

yoga, or something like that, so

rzeczywiście

indeed

to, że mamy dzisiaj taki postulat

that we have such a proposal today

tego szkolenia

this training

instruktorów i wejścia buddyzmu do

instructors and the entry of Buddhism into

szkół, to on się nie wziął znikąd,

schools, he didn't come from nowhere,

tylko był poprzedzony

it was only preceded

latami takiego procesu, o którym

for years of such a process, about which

teraz opowiedziałam.

Now I told.

Czy to nie jest tak, że ten buddyzm

Isn't it the case that this Buddhism

trochę pasuje do ateizmu?

Does it fit a bit with atheism?

W sensie takim, że

In the sense that

buddyzm

Buddhism

to jest taki ateizm z taką duchowością

it's a kind of atheism with such spirituality

powiedzmy trochę

let's say a little

połączony w tym naszym europejskim

connected in this our European

wydaniu. Wydaje mi się, że

in the release. It seems to me that

w pewnym sensie tak,

in a sense, yes,

bo jednak człowiekowi,

because after all, to a person,

wielu ludziom

to many people

trudno jest tak

it's hard like that

po prostu być ateistą.

just be an atheist.

Duchowość wychodzi.

Spirituality is emerging.

Co też pokazuje, że jednak my nie

Which also shows that we do not.

jesteśmy, różnimy się od

we are, we differ from

zwierząt, że człowiek

animals, that a human

potrzebuje odpowiedzi,

I need an answer.

na te ostateczne pytania.

to these ultimate questions.

Potrzebuje jakiejś głębi, czegoś

I need some depth, something.

duchowego. I bardzo często proces wygląda

spiritual. And very often the process looks

tak, że młody

so that young

człowiek

man

na jakimś takim etapie buntu

at some stage of rebellion

przestaje chodzić do kościoła,

I stop going to church,

że jest ateistą,

that he is an atheist,

w ogóle nie interesuje się

I am not interested at all.

żadnym aspektem

in no aspect

duchowym i po kilku latach, czy to

spiritual and after a few years, whether it

trafia właśnie na jakąś

just happens to be at some

jogę, czy zaczyna coś czytać

Are you doing yoga or starting to read something?

o jakimś buddyzmie.

about some Buddhism.

I bardzo często jednak na gruncie

And very often, however, on the ground

jest mały odsetek

there is a small percentage

ludzi, takich jakich widziałam w Indiach,

people, such as I saw in India,

którzy są tak radykalni,

who are so radical,

że rzucają wszystko

that they throw everything away

co mają tutaj i tam wybierają

what they have here and there they choose

jedną konkretną doktrynę,

one specific doctrine,

czy to będzie buddyzm tybetański,

Will it be Tibetan Buddhism?

czy bardziej pójdą w jakąś

Will they lean more towards something?

sektę Hare Krishna, czy coś innego

the Hare Krishna sect, or something else

i tam zostaną

and they will stay there

na lata już albo do końca życia

for years already or until the end of life

w jakimś ashramie.

in some ashram.

Wtedy oni już się muszą

Then they already have to.

do tej konkretnej reguły

to this specific rule

dostosować. To też nie jest tak, że

to adjust. It's also not the case that

tam nie ma zasad, tam jest też

There are no rules there, there is also.

określony mistrz, którego trzeba

a specific master that needs to be

słuchać, jest określona reguła.

To listen, there is a specific rule.

Ale większość

But the majority

ludzi na zachodzie

people in the west

nie chcąc być

not wanting to be

z nikim ani z niczym związanym

with no one or anything related

to raczej

that's rather

na tym właśnie polegał ten popularny

that's exactly what this popular one was about

New Age. Dzisiaj się tego słowa New Age

New Age. Today, the word New Age is being used.

chyba nie używa, więc nie wiem czy jest sens

She probably doesn't use it, so I don't know if it makes sense.

w ogóle go używać, ale dzisiaj się to mówi, że

don't use it at all, but today it's said that

bardzo wiele

very many

osób tak mówi, bardzo wiele

Many people say so.

gwiazd, aktorów, piosenkarzy,

stars, actors, singers,

że oni mówią tak

that they say so

ja nie chodzę do kościoła,

I do not go to church,

nie chcę być

I don't want to be.

związany z jakąś konkretną

related to a specific one

doktryną, ale uważam się

doctrine, but I consider myself

za osobę duchową.

for a spiritual person.

Ja jestem zainteresowany

I am interested.

duchowością i swego czasu

spirituality and at one time

pamiętam, jeśli się poszło do Empiku

I remember when you went to Empik.

to pojawił się taki nowy dział

A new department has appeared.

zwany duchowość i tam było

called spirituality and there it was

od Dalai Lamy po jakieś takie

from the Dalai Lama to something like that

nie wiem, potęga

I don't know, the power.

podświadomości, po jakąś

subconscious, for some

książkę o czakra,

a book about chakras,

po jakąś właśnie

for some reason

inne jakieś afirmacje,

some other affirmations,

po jakąś

for some

hunę z Hawaii, po jakieś tam

Huna from Hawaii, for some reasons.

wierzenia Indian i to wszystko

the beliefs of Indians and that's all

było tak wymieszane

it was so mixed up

na takiej podstawie, żeby sobie ten człowiek

on such a basis, so that this person

tutaj sięgnął dzisiaj po taką

he reached for such a thing today

książka, jutro po taką

book, tomorrow for that

i z wszystkiego czerpał

and drew from everything

co chce, do tego dochodzą różne

what it wants, various things are added to that

takie kursy, tak zwane rozwoju

such courses, so-called development courses

osobistego i to

personal and that

rzeczywiście wydaje się, że

it indeed seems that

człowiek czerpie z wielu tych różnych

a person draws from many of these different ones

pozycji, ale bardzo

position, but very

często jest tutaj taki właśnie

it's often just like that here

ten wspólny duch

that common spirit

panteistyczny, w tych różnych takich

pantheistic, in these various kinds

wierzeniach, bo to tak naprawdę jest

beliefs, because that is really what it is

zbitek różnych wierzeń

a mixture of various beliefs

pogańskich i bardzo często

pagan and very often

tam właśnie jest ten element

that element is exactly there

panteistyczny

pantheistic

tego, że świat jest jednością, który jest

that the world is a unity, which is

u tych wszystkich wierzeń wspólny

common to all these beliefs

i to ludzi jakoś tak bardzo pociąga

And people are somehow very attracted to that.

bo to na początku tak miło brzmi

because it sounds so nice at the beginning

że wszyscy jesteśmy jednością

that we are all one

wszystko jest jednym

everything is one

i tak dalej i tak dalej

and so on and so forth

no i moim zdaniem to jest też duży

Well, in my opinion, it's also significant.

duży błąd

big mistake

ja dopiero to

I'm just doing that.

zauważyłam na studiach

I noticed in my studies.

albo nawet i później, że gdyby nas

or even later, that if we were

rzeczywiście na przykład uczono

indeed, for example, they taught

historii świętego

the history of a saint

Augustyna, jak on był w sekcie

Augustine, when he was in the cult.

manichejczyków, czego tam

Manichaeans, what was there.

uczyli, bo to co uczyli ci manichejczycy

they taught, because what the Manicheans taught you

to tak naprawdę też była taka

It was really like that too.

zbitka, tam też była

the cluster, it was there too

reinkarnacja, też tam był panteizm

reincarnation, there was also pantheism there

i czego on się tam nauczył

And what did he learn there?

i jak to potem porzucił

and how he then abandoned it

i co opisał w swoich wyznaniach

and what he described in his confessions

i naprawdę wystarczy przeczytać

And it really is enough to read.

taką klasykę

such a classic

żeby człowiek miał już

so that a person would already have

jakąś świadomość, ale

some awareness, but

my tego nie poznajemy

we do not recognize this

dopiero jeśli

only if

ktoś rzeczywiście pójdzie studiować

someone will really go to study

filozofię

philosophy

samo w szkole średniej

alone in high school

wykładanie

laying out

pisma świętego to jest niestety

the holy scripture unfortunately

za mało, żeby młodego człowieka

too little to impact a young person

obronić, dlaczego?

defend, why?

bo pismo święte też może być różnie

because the holy scripture can also be different

interpretowane

interpreted

podobno osunęli teraz pismo święte

Apparently, they have now removed the Holy Scripture.

z lektur słyszałem

I heard from readings.

fragmenty pewne tak, ale nie wiem

Certain fragments yes, but I don't know.

jeśli ktoś chodzi na religię to pewnie ma

If someone attends religious classes, they probably have it.

na polskim już podobno nie ma

Apparently, there is no longer any in Polish.

bo wiem, że jeśli ta religia jest

because I know that if this religion is

prowadzona, no to

conducted, well then

będzie katechizm

There will be a catechism.

który również ten współczesny katechizm

which is also this contemporary catechism

jest okrojony

is trimmed

w porównaniu z takim jeszcze

compared to such еще

na przykład katechizmem

for example, catechism

przedwojennym, też nie ma tam

pre-war, it is not there either

tego, że właśnie rozumem naturalnym

that it is precisely through natural understanding

człowiek może poznać Boga

a man can know God

nie ma dowodów na istnienie Boga

There is no evidence for the existence of God.

nie ma tego komponentu

There is no such component.

apologetycznego

apologetic

i tak naprawdę nie wiem jakiej

And in fact, I don't know what kind of.

dokładnie musiałabym przejrzeć jaki jest

I would have to look closely at what it is.

plan zajęć

class schedule

z religii, z katechezy

from religion, from catechesis

ale wydaje mi się, że duża część jest

but it seems to me that a large part is

oparta właśnie na

based precisely on

na piśmie świętym, na pewno nie ma takiego

In the Holy Scripture, there is definitely no such thing.

komponentu związanego z filozofią

component related to philosophy

chrześcijańską, czy później z historią

Christian or later with history

kościoła, czy z jakimiś herezjami

of the church, or with some heresies

i które by

and which would

dawały taki szerszy

they gave a wider one

ogląd, bo

view, because

tutaj warto powiedzieć, że

it is worth saying that

z perspektywy katolickiej

from a Catholic perspective

no to wejście w jakiś taki buddyzm

So it's about getting into some kind of Buddhism.

to już jest

it is already

zaprzeczenie, sprzeniewierzenie się

denial, disloyalty

pierwszemu przykazaniu, nie będziesz mieć

to the first commandment, you shall not have

bogów cudzych przede mną, natomiast z perspektywy

the gods of others before me, on the other hand from perspective

buddyjskiej

Buddhist

tam jest indyferentyzm religijny

there is religious indifference

sam Dalai Lama twierdzi, że jest wiele dróg

The Dalai Lama himself claims that there are many paths.

że on preferuje buddyzm

that he prefers Buddhism

jak ktoś chce być katolikiem

if someone wants to be a Catholic

to dla niego jest w porządku, że trzeba być tolerancyjny

For him, it's alright that one must be tolerant.

że trzeba szanować

that we need to respect

wszystkie drogi

all roads

i jeśli my pojedziemy do Indii, do takiej

and if we go to India, to such a

popularnej, turystycznej miejscowości

popular tourist destination

Rishikesh

Rishikesh

to w księgarni między tymi różnymi

it's in the bookstore among these different ones

książkami, o których wspominałam

the books I mentioned

znajdziemy popularne książki

we will find popular books

które mają tytuł

which have the title

Jezus żył w Indiach

Jesus lived in India.

i oni tam w tych książkach

and they there in those books

głoszą taką teorię

they proclaim such a theory

że

that

Pan Jezus już potem

Lord Jesus then

już nie pamiętam

I don't remember anymore.

jaka to tam dokładnie była teoria

What exactly was the theory there?

czy on przeżył to ukrzyżowanie

Did he survive the crucifixion?

i w ogóle nie zginął

and did not disappear at all

czy zmartwychwstał a potem pojechał do Indii

Did he resurrect and then go to India?

w każdym razie, że to są takie

in any case, that these are such

ukryte rzekomo nauki

supposedly hidden teachings

że potem Pan Jezus trafił do Indii

that later Lord Jesus ended up in India

tam w tych Indiach nauczał

There he taught in India.

i tam nauczał właściwie

and there he taught properly

czegoś podobnego co Buddha nauczał

something similar to what Buddha taught

i potem tam zmarł

and then he died there

i tam jest jego grób, więc jeśli młody człowiek

And there is his grave, so if a young man

mówię tutaj o młodych ludziach

I'm talking about young people here.

12-16 lat, jeśli oni nawet

12-16 years old, if they even

będą mieć jakieś takie podstawy religii

they will have some basic knowledge of religion

ale nie nauczą się tego myślenia

but they will not learn this way of thinking

apologetycznego, filozoficznego

apologetic, philosophical

tych wszystkich terminów

all these terms

związanych właśnie z substancją

related to the substance

dlaczego zasada niesprzeczności

Why the principle of non-contradiction?

jest ważna, czym jest ta

It is important what this is.

reinkarnacja, dlaczego ona jest inna

reincarnation, why is it different

niż katolickie spojrzenie na człowieka

than the Catholic view of man.

tylko po prostu poznają historię, że

they just get to know the story that

Pan Jezus i oni może potem

Lord Jesus and they maybe later.

sięgną po taką książkę i powiedzą

they will reach for such a book and say

że to tak, może tak było

that it's like that, maybe it was like that

rzeczywiście, tak, więc też

indeed, yes, so also

to jest tak

it is like this

ludzi religijnych

religious people

w ten sposób też się

this way too

okłamuje, to ich tak

I'm lying, it's just like that.

łudzi, że tak naprawdę oni się

deceive themselves that they really are

nie muszą wyrzec

they do not have to give up

Pana Jezusa, no bo

Lord Jesus, well because

tutaj jest książka, że Pan Jezus rzeczywiście

Here is a book that the Lord Jesus actually...

też był potem w Indiach, że głosił

he was also in India later, where he preached

tak i tak, no to ja mogę sobie to wszystko

Yes and yes, well then I can do all of this for myself.

połączyć i tutaj te osoby

connect these people here

które się czują jakoś

that feel somehow

związane z chrześcijaństwem

related to Christianity

katolicyzmem, w ten sposób

with Catholicism, in this way

łączą to sobie

they connect it to themselves

i mieliśmy różnego takiego

and we had various such things

rodzaju przypadki, w Polsce może

cases of type, in Poland may

mniej niż na zachodzie, ale do Polski to też

less than in the West, but for Poland that's still too much

dochodziło, że nawet

it happened that even

w tyńcu u benedyktynów mieliśmy

in Tyńcu at the Benedictines we had

buddyjskich mnichów

Buddhist monks

gdzie jakoś tam buddyjską

where somehow Buddhist

medytację z tym katolicyzmem

meditation with this Catholicism

próbowano połączyć

attempted to connect

to zawsze jest

it always is

na nie korzyść dla

to the detriment of

katolicyzmu, tak, no to jest takie

Catholicism, yes, well that is such

przejmowanie od środka, to jest takie

taking over from the inside, it's like this

podkopywanie

undermining

i wynika to w dużej mierze z tego, że

and this results largely from the fact that

nawet osoby

even people

religijne, osoby dobre

religious, good people

o dobrych intencjach, nie mają tego

about good intentions, they don't have that

podłoża właśnie

substrates just

apologetycznego

apologetic

dziękuję bardzo

thank you very much

dziękuję

thank you

zapraszamy naszych widzów po książkę

we invite our viewers to get a book

kościół katolicki wobec buddyzmu

The Catholic Church in relation to Buddhism.

jeżeli chcielibyście się trochę więcej

if you would like to know a little more

na ten temat dowiedzieć, myślę, że jeszcze będziemy

I think we will still find out about this topic.

kontynuować ten temat, bo rozmawialiśmy

continue this topic because we talked

przez godzinę, ale

for an hour, but

nie wyczerpałyśmy tematu zdecydowanie

We definitely have not exhausted the topic.

także

also

myślę, że jeszcze będziemy

I think we will still be.

w takiej apologetycznej

in such an apologetic

strony

pages

do buddyzmu wracać

to return to Buddhism

także dzięki serdeczne

Thank you very much as well.

zapraszamy też do naszej

we also invite you to our

księgarni kontragentiles.pl

the bookstore kontragentiles.pl

a tam znajdziecie między innymi książkę

and there you will find, among other things, a book.

święty Tomasz z Akwinu

Saint Thomas Aquinas

Chestertona, o świętym Tomaszu

Chesterton on Saint Thomas

śmy trochę dzisiaj rozmawiali

We talked a bit today.

także myślę, że to będzie dobra lektura

I also think it will be a good read.

żeby zacząć to taką filozoficzne

to start with something philosophical

spojrzenie

glance

na katolicyzm

to Catholicism

dziękuję i do zobaczenia, do usłyszenia

Thank you and see you, talk to you later.

do zobaczenia

See you.