Keith Jarrett – Dark Intervals (1988) + Zbigniew Preisner i Leszek Możdżer – 10 łatwych utworów na fortepian (1999)

Piosenka na pianinie

Song on the piano

Wtorek, godzina 19, audycja Kind of Jazz.

Tuesday, 7 PM, Kind of Jazz show.

Przywitał nas utwór Entrance

We were greeted by the piece Entrance.

z płyty Dark Interval Skifa Jareta

from the album Dark Interval by Skif Jaret

z roku 1988.

from the year 1988.

Taką dzisiaj płytę

Such a record today.

wybrał

he chose

sobie do omówienia.

to discuss.

Będę ją też przeplatał

I will also interweave it.

z płytą 10 łatwych utworów

with a disc of 10 easy songs

na fortepian Leszka Możdżera i Zbigniewa Preissnera.

for piano by Leszek Możdżer and Zbigniew Preissner.

No ale właśnie

But that's exactly it.

to Entrance, jak sama nazwa wskazuje,

to Entrance, as the name suggests,

otworzyło audycję

opened the broadcast

i właśnie

and indeed

jest to Keith Jarrett taki troszeczkę

it's a bit like Keith Jarrett

późniejszy niż

later than

jego najsłynniejsze koncerty

his most famous concerts

fortepianowe, czyli na przykład koncert z Kolonii

piano, that is, for example, a concert from Cologne

czy z Lozanny.

from Lausanne.

To są lata 70.

These are the 70s.

Właściwie Keith Jarrett zaczynał w 1971 roku

Actually, Keith Jarrett started in 1971.

później.

later.

Płytą w Facing You,

The album in Facing You,

która była pierwszą jego solową płytą

which was his first solo album

fortepianową. No i właśnie

piano. And that's exactly it.

po 16,

after 4 PM,

17 właśnie latach

17 years old

powstała płyta Dark Intervals,

the album Dark Intervals was created,

więc to jest taka właśnie jego średnia

so this is exactly his average

płyta fortepianowa.

piano plate.

A potem właśnie w latach 90.

And then, in the 90s.

nagrywał m.in.

he recorded, among others,

w Paryżu,

in Paris,

potem w Rio de Janeiro.

then in Rio de Janeiro.

Ostatnie koncerty to jest Bordeaux

The last concerts are in Bordeaux.

i to jest też

and this is too

bodajże Budałka.

perhaps Budałka.

To jest rok 2016.

This is the year 2016.

Od tego właściwie czasu Keith Jarrett

Since that time, Keith Jarrett

już wiele nie nagrywa, ponieważ

not recording much anymore, because

w 2018 miał duży problem

In 2018, he had a big problem.

udarowy, więc właściwie jest trochę

stroke, so it’s actually a bit

wyłączony z takiego aktywnego grania.

excluded from such active play.

No ale właśnie

But exactly

te lata, ta końcówka lat 80.

those years, the late 80s.

to był dla niego ciekawy okres,

it was an interesting period for him,

bo oprócz tego, że nagrał tą płytę

because besides recording this album

solową, też nagrywał wtedy

solo, he also recorded then

z tak zwanym swoim

with so-called its

kwartetem Standardy Amerykańskie.

American Standards Quartet.

To było

That was

trio z Garym Picardem,

trio with Gary Picard,

Jockiem i Jackiem DeJohnettem.

With Jock and Jack DeJohnet.

No ale to była zupełnie inna muzyka,

Well, it was completely different music,

zupełnie też inna w klimacie.

completely different in atmosphere.

Ale właśnie tą płytę Dark Intervals

But it's this album Dark Intervals.

postanowiłem omówić, bo ona

I decided to discuss it because she

wydaje mi się bardzo osobna

It seems to me very personal.

w dorobku Keitha Jarretta, szczególnie

in Keith Jarrett's oeuvre, especially

pod względem nastrojów. Ja lubię w jazzie

in terms of moods. I like jazz.

takie niekonwencjonalne nastroje,

such unconventional moods,

a w tej płycie rzeczywiście jest dużo takiej

And on this record, there is indeed a lot of that.

melancholii i zadumy.

melancholy and contemplation.

Też jest dużo takiego, takich

There is also a lot of such things, such.

gorących emocji mam wrażenie.

I have a feeling of intense emotions.

Akurat może w tym utworze aż tak bardzo

Exactly, it may not be that much in this piece.

tego nie słychać, ale będziemy niedługo

You can't hear it, but we will be soon.

słuchać utworu Fire Dance,

listen to the piece Fire Dance,

też z tejże płyty, który jest bardzo

also from this album, which is very

taki pełen gorących

so full of warmth

emocji, więc może nie przedłużając

emotions, so perhaps without prolonging

przejdźmy do Fire Dance.

Let's move on to Fire Dance.

Fire Dance

Fire Dance

KONIEC

THE END

No i wybrzmiał nam

And it resonated with us.

Fire Dance, czyli taniec ognia

Fire Dance, or the dance of fire

z płyty Dark Intervals

from the album Dark Intervals

roku 88, Keith Jarrett solo.

In 1988, Keith Jarrett solo.

No i właśnie mamy tutaj

Well, we have it here.

taki utwór bardzo dynamiczny,

such a very dynamic piece,

bardzo drapieżny, taki też

very predatory, so too

pełen napięcia i niepokoju.

full of tension and anxiety.

Ale myślę, że bardzo ciekawy.

But I think it's very interesting.

Ta improwizacja jest tak niesamowicie

This improvisation is so incredible.

rozlana w czasie, tam się bardzo dużo dzieje,

spreading over time, a lot is happening there,

bardzo dużo jest pokombinowane, jest

It's very complicated, it is.

i zmiana tempa, i zmiana

and a change of pace, and a change

melodii, takie jakby podmelodie

melodies, like under-melodies

w ramach tej improwizacji, więc

as part of this improvisation, so

naprawdę jest to chyba jeden z

it's really probably one of

najlepszych utworów

the best works

fortepianowych, jakie kojarzę, jeżeli chodzi

piano pieces that I associate when it comes to

o taki kunszt improwizacji.

Oh, what a skill of improvisation.

Jest naprawdę niezwykły i

He is truly extraordinary and

wiele razy do niego wracam i właśnie

I return to it many times and just

bardzo się cieszę, że mogę

I am very happy that I can.

tutaj go przed Państwem puścić.

Let him go here in front of you.

No i właśnie

Well, exactly.

ta płyta, ona

this plate, it

zebrała średnie recenzje

it received average reviews

krytyków. To nie była jakaś płyta, która

critics. It wasn't some album that

bardzo się dobrze

very well

zapisała w tamtym czasie

she wrote down at that time

w dyskografii Jarretta. Później

in Jarrett's discography. Later

została trochę bardziej doceniona, tak

she was a bit more appreciated, yes

bardziej retrospektywnie,

more retrospectively,

ale myślę, że to jest płyta właśnie ciekawa

But I think it's an interesting album.

przez nastroje,

through the moods,

przez to, że Jarrett był wtedy chyba

because Jarrett was probably then

w takiej soloistycznej,

in such a soloist-like

bardzo dobrej formie

in very good shape

i to słychać na tej płycie po prostu,

and you can simply hear it on this record,

że ma jakby dużo do powiedzenia

that he/she has a lot to say

w zakresie improwizacji, w zakresie

in the area of improvisation, in the area of

tematów, w zakresie takiego kombinowania

topics, in terms of such mixing

z takimi strukturami

with such structures

właśnie bardzo skomplikowanymi.

just very complicated.

Ale na pewno jest to płyta

But it is definitely an album.

taka mało

so little

znana dosyć w dorobku

quite well-known in the achievement

Jarretta, taki trochę jego, nie wiem,

Jarretta, kind of like his, I don't know,

biały kruk, to się mówi, trochę takie zapomniane

A white raven, as they say, a bit like something forgotten.

może małe arcydzieło

maybe a small masterpiece

w dorobku Jarretta. Właśnie

in Jarrett's oeuvre. Just

myślę sobie o płycie

I'm thinking about the album.

Koncert w Kolonii, która jest taką najbardziej znaną

Concert in Cologne, which is the most famous.

płytą

plate

solową Kifa Jarretta. No i tam właśnie

solo of Kifa Jarrett. And that’s where

to też jest piękna płyta,

it's also a beautiful record,

ale tam jest taka nastrojowość bardziej

but there is more of a mood there

taka sympatyczna, prawda?

So friendly, right?

Te emocje są takie prostsze

These emotions are so much simpler.

na tej płycie i

on this record and

na tym koncercie. I właśnie myślę, że to

at this concert. And I'm just thinking that it

spowodowało, że ona gdzieś tam

it caused her to be somewhere out there

szerzej zaistniała i została się chyba

It has occurred more widely and perhaps has remained.

jednym z największych w ogóle przebojów, jeżeli chodzi o

one of the biggest hits overall when it comes to

sprzedawalność płyt jazzowych.

sales of jazz records.

Natomiast ta płyta myślę, że przez taką swoją

However, I think this album, due to its

pewną trudność wejścia

a certain difficulty of entry

w taki trochę bardziej skomplikowany

in a somewhat more complicated way

świat emocji, no,

the world of emotions, well,

niestety takiej popularności nie zdobyła.

Unfortunately, it did not gain such popularity.

No i też

Well, also.

taki mój drugi pomysł na dzisiejszą

that's my second idea for today

audycję to jest sklejenie tej

the broadcast is a combination of this

płyty z płytą dziesięć łatwych

plates with the plate ten easy

utworów na fortepian Leszka Moszgera

compositions for piano by Leszek Moszger

i Zbigniewa Preissnera.

and Zbigniew Preissner.

Jakoś tak zupełnie

Somehow completely.

intuicyjnie czuję, że te płyty są trochę

I intuitively feel that these records are a bit

strukturalnie do siebie podobne, że

structurally similar to each other that

trochę technika gry Jarretta

a bit of Jarrett's playing technique

i technika gry Leszka Moszgera na płycie

and Leszek Moszger's playing technique on the record

Preissnera są podobne.

They are similar to Preissner's.

Chociaż te

Although these

płyty jakby trochę z innego ducha.

albums that seem to be somewhat of a different spirit.

Wyrastają, wiadomo. Tutaj mamy

They grow, of course. Here we have

tradycję amerykańską, też tradycję klasyczną.

American tradition, also classical tradition.

Natomiast płyta

On the other hand, the disc.

Leszka Moszgera i Zbigniewa Preissnera

Leszek Moszger and Zbigniew Preissner

jest tak typowo zanurzona

she is so typically immersed

w takiej słowiańskości polskiej.

in such Polish Slavicness.

Od razu jak się słucha utworów z tej płyty

As soon as you listen to the tracks from this album.

to przynajmniej mnie przychodzą na myśl jakieś

At least some come to my mind.

polskie łąki, pola, lasy.

Polish meadows, fields, forests.

Takie klimaty wiejsko

Such rural vibes.

małomiasteczkowe.

provincial

No i

Well, I

może posłuchajmy właśnie

maybe we should listen now

sobie utworu o przemijaniu z tej płyty.

a piece about the passage of time from this album.

Zobaczmy.

Let's see.

No tak i zrobiło się

Well, it happened.

w studio bardzo refleksyjnie

very reflective in the studio

utwór o przemijaniu, jak sama nazwa wskazuje

a piece about passing, as the name suggests

musi być refleksyjnie i było.

It must be reflective, and it was.

No i właśnie takie

Well, that's exactly it.

nawiązania mi tutaj

establishing connections here for me

brzmią bardzo intensywnie do takiej

they sound very intense for such a

melodyki słowiańskiej, do takiego

Slavic melodies, to such a

jakby walczyka słowiańskiego, trochę

like a Slavic march, a bit

a la Fryderyk Chopin, ale też do

in the style of Fryderyk Chopin, but also to

muzyki Tomasza Stańki.

the music of Tomasz Stańko.

Oczywiście też

Of course, too.

autorska muzyka Preissnera, więc

Preissner's original music, so

pewnie słychać tam echa

surely echoes can be heard there

tych wszystkich kompozycji filmowych

of all these film compositions

Zbigniewa Preissnera.

Zbigniew Preissner.

To jest rok 99, czyli

This is the year 99, which means

Zbigniew Preissner wtedy wielka gwiazda

Zbigniew Preissner was a big star then.

w Polsce, kompozytor muzyki

in Poland, a music composer

filmów Kieślowskiego. No już 99

Kieslowski's films. Well, now 99.

to było po śmierci Krzysztofa Kieślowskiego, więc

it was after the death of Krzysztof Kieślowski, so

trochę pewnie, jak to się mówi,

a little confidently, as they say,

notowania Preissnera wtedy spadły.

Preissner's ratings then fell.

Ale ciągle to była bardzo

But it was still very

popularna wtedy postać. Jeszcze dwa lata później

a popular figure at the time. Two years later still

między innymi nagrał

among others, he recorded

taką płytę Głosy, która była dodatkiem

such a record Voices, which was an addition

do Gazety Wyborczej i tam można było

to Gazeta Wyborcza and there it was possible

posłuchać znanych polskich

to listen to famous Polish ones

artystów tamtego okresu właśnie

artists of that period indeed

w kompozycjach Preissnera. No były takie czasy,

in Preissner's compositions. Well, there were times like that,

że wtedy Zbigniew Preissner był

that then Zbigniew Preissner was

na topie. Dzisiaj pewnie jest trochę

on top. Today it's probably a bit

mniej rozchwytywanym muzykiem. No ale

a less in-demand musician. But then

właśnie to takie

just that such

sklejenie myślę tych płyt,

I think gluing these plates.

nie wiem czy jest dobrym eksperymentem,

I don’t know if it is a good experiment,

to muszą Państwo sami ocenić,

you must assess for yourselves,

ale wydaje mi się, że one

but it seems to me that they

trochę mają w sobie taki

they have a bit of that in them

paradoksalnie właśnie eksperymentalny

paradoxically just experimental

poszukujący vibe czy energię.

seeking vibe or energy.

Myślę, że oczywiście bardziej płyta

I think that of course the album is more.

Dark Intervals, ale myślę, że te 10

Dark Intervals, but I think those 10

łatwych utworów na fortepian

easy piano pieces

pomimo tego, że są łatwe

despite the fact that they are easy

w tytule, wcale takie łatwe nie są.

In the title, they are not easy at all.

I myślę, że ta kompozycja jest też bardzo taką

And I think that this composition is also very such a

złowoną strukturą, właściwie

with a disgusting structure, actually

składającą się z kilku

consisting of several

fragmentów, które mają jakby

fragments that seem to have

zupełnie inną melodykę.

a completely different melody.

Też jest ładnie

It's also nice.

rozimprowizowana, tam w okolicach

improvised, there in the area

50 sekundy jest taki bardzo ładny akord,

50 seconds is such a beautiful chord,

który też fajnie przełamuje tą

which also nicely breaks this

kompozycję, więc myślę, że to jest też

composition, so I think that this is also

taki trochę majstersztyk

a bit of a masterpiece

i kompozycyjny i

and compositional and

taki jakby wirtuozersko

somewhat virtuoso-like

improwizacyjny. I właściwie tutaj

improvisational. And actually here

ciężko powiedzieć kto na tej

It's hard to say who on this.

płycie jest ważniejszy.

the plate is more important.

Czy Leszek Możdżel, czy Zbigniew Preissner.

Whether Leszek Możdżel or Zbigniew Preissner.

To jest oficjalnie płyta

This is officially an album.

kompozycji Zbigniewa

composition of Zbigniew

Preissnera wykonywanych przez Leszka Możdżera,

Preissner's works performed by Leszek Możdżer,

ale myślę, że biorąc pod uwagę,

but I think that considering

że Leszek Możdżer jest bardzo kreatywnym

that Leszek Możdżer is very creative

improwizatorem, trzeba by powiedzieć, że to jest właściwie

improviser, one would have to say that this is actually

płyta obu panów i tak też

the album of both gentlemen and so too

się ją

it her

w niektórych przynajmniej źródłach traktuje

in some sources at least addresses

jako płytę po prostu dwóch nazwisk.

as an album, just two names.

Ważna informacja, realizuje

Important information, I am implementing.

mnie oczywiście jak co tydzień Grażyna

Of course, as every week, Grażyna.

Bąk, zapomniałem o tym wspomnieć

Bąk, I forgot to mention that.

i przepraszam.

I'm sorry.

No i właśnie, jeżeli

Well, exactly, if

sobie tak mówimy o Kiffie

we say that to ourselves about Kiffa

Jarretcie, mówimy o

Jarretcie, we're talking about

tej płycie właśnie 10 łatwych

this record just 10 easy

utworów na fortepian,

pieces for piano,

no to właśnie trzeba by zauważyć, że

well, it should be noted that

Leszek Możdżer

Leszek Możdżer

jako pianista myślę,

As a pianist, I think,

że jest dosyć odległy w sumie

that it is quite distant in total

od Kiffa Jarretta, że jego

from Kiffa Jarretta that his

myślenie o

thinking about

jakby improwizowaniu wokół

as if improvising around

muzyki jest diametralnie

music is diametrically

różne od Kiffa Jarretta, ale myślę, że

different from Kiffa Jarrett, but I think that

łączy ich brzmienie, że obaj

what connects them is the fact that both

panowie mają bardzo takie

The gentlemen have very such.

krystaliczne, czyste brzmienie, takie

crystal clear sound, such

perliste bardzo i myślę, że

I care a lot and I think that

właśnie na płycie Dark Intervals

on the album Dark Intervals

to słychać i na tej płycie

You can hear it on this record too.

też jak najbardziej.

of course.

Natomiast jeżeli chodzi o same

However, when it comes to the very...

pomysły na improwizację,

ideas for improvisation,

też o pewną prawdziwość kompozytorską,

also about a certain compositional authenticity,

oni się bardzo różnią, bo

they are very different because

Kiff Jarrett jest też aktywnym

Kiff Jarrett is also active.

kompozytorem, właściwie

a composer, actually

był, bo teraz z powodu tego kryzysu jest

he was, but now due to this crisis, he is

trochę jakby

kind of like

komponient niestety na boczny tors, on się

the component unfortunately on the side torso, it is

musiał odsunąć. Natomiast

he had to push away. However

Leszek Możdżer jest właściwie

Leszek Możdżer is actually

bardziej znany jako

better known as

wykonawca niż jako kompozytor. Myślę, że

performer than as a composer. I think that

w warstwach

in layers

kompozytorskich, w pracy kompozytorskiej

compositional, in compositional work

on jest trochę gorszy od

he is a little worse than

tej swojej warstwy improwizacyjnej.

of this improvisational layer of theirs.

No i właśnie

Well, exactly.

może wróćmy teraz do tej płyty

Maybe let's go back to that album now.

Dark Intervals znowu

Dark Intervals again

i mamy taki strasznie długi utwór, ponad

and we have this incredibly long piece, over

12 minut, prawie 13 minut

12 minutes, almost 13 minutes.

i tutaj Państwo będą mogli wejść

And here you will be able to enter.

typowo w taką

typical in such a way

długą strukturę muzyczną, która się nazywa

a long musical structure, which is called

Opening i właśnie

Opening and just

jest takim

he is such

pięknym utworem z płyty Dark Intervals.

a beautiful piece from the album Dark Intervals.

Także

Also

tutaj

here

jest

is

taki

such

piękny utwór,

a beautiful piece.

który jest

which is

taki

such

piękny

beautiful

utwór,

piece

który

which

jest

is

taki

such

piękny

beautiful

utwór,

piece

który jest

which is

taki piękny utwór, który jest

such a beautiful piece that it is

Dzień dobry.

Good morning.

Dziękuje za oglądanie.

Thank you for watching.

Taką repetytywność, nie oszukujmy się w tym utworze, bo nie ma tutaj też aż tak dużo może tematów, czy tak muzycznie się nie dzieje.

Such repetitiveness, let's not kid ourselves in this piece, because there aren't that many themes here, nor is there much happening musically.

Jest też dużo takiej powtarzalności, repetytywności, ale myślę, że utwór bardzo fajnie wprowadza w taki ciekawy, dżaretowski nastrój.

There is also a lot of repetition, repetitiveness, but I think the piece really nicely introduces an interesting, jazzy atmosphere.

No i jeszcze mamy całe 20 minut na słuchanie i mówienie o Kivie Dżarecie.

And we still have a whole 20 minutes to listen to and talk about Kivi Dżaret.

No oczywiście, właściwie by trzeba...

Well, of course, it actually should be...

O Kivie Dżarecie to można by osobno...

One could talk separately about Kivie Dżaret...

audycję poprowadzić albo niejedną nawet.

to host a show or even multiple ones.

I tutaj właściwie zarysowanie takiego kontekstu, kim jest Kiv Dżaret, jakie miejsce w jego dorobku zajmuje płyta, którą właśnie dzisiaj omawiam.

And here, in fact, outlining such a context, who Kiv Dżaret is, and what place the album I am discussing today holds in his work.

No to jest też, myślę, ciekawy temat.

Well, I think this is an interesting topic too.

No Kiv Dżaret właściwie zaczynał w zespole Jazz Messengers Arta Blake'iego.

No Kiv Džaret actually started in Art Blakey's Jazz Messengers.

To był rok 64.

It was the year 64.

Potem trafił do Charlesa Lloyda, do takiego legendarnego amerykańskiego saksofonisty.

Then he ended up with Charles Lloyd, such a legendary American saxophonist.

I do jego zespołu.

To his team.

I to był Nowy Jork.

And that was New York.

To był chyba rok 68.

It was probably the year '68.

I potem nagrał z nim kilka płyt.

And then he recorded a few albums with him.

Aż do momentu, kiedy znalazł się w zespole Milesa Davisa.

Until the moment he joined Miles Davis's band.

To był bodajże rok 69 albo 70.

It was probably the year 69 or 70.

No i właśnie z Milesem Davisem ta jego współpraca była bardzo owocna.

Well, his collaboration with Miles Davis was very fruitful.

Miles Davis w ogóle w pewnym sensie spowodował, że Kiv Dżaret zaistniał szerzej jako muzyk.

Miles Davis, in a way, caused Kiv Dzharet to become more widely recognized as a musician.

I też to przyjaźń, myślę.

And I think it's friendship too.

Zresztą sam Dżaret o tym mówi.

Besides, Dżaret himself talks about it.

Ta współpraca z Milesem Davisem była dla niego bardzo ważna w takim rozwoju artystycznym.

This collaboration with Miles Davis was very important for his artistic development.

Trzeba też pamiętać, że w tamtym czasie Kiv Dżaret był zupełnie innym człowiekiem, bo on grał bardzo dużo na instrumentach elektrycznych.

It should also be remembered that at that time Kiv Dżaret was a completely different person because he played a lot on electric instruments.

I wtedy w ogóle bardzo cenił instrumenty elektryczne, między innymi pianino Rhodes czy elektryczne organy.

And at that time he really valued electric instruments, including the Rhodes piano and electric organs.

Ale potem, właśnie od początku lat 70., kiedy zerwał współpracę z Davisem i przeszedł do wytwórni ACM, stał się takim ortodoksem akustycznego fortepianu.

But then, just from the early 70s, when he ended his collaboration with Davis and moved to the ACM label, he became such an orthodox of the acoustic piano.

I to też na płycie Dark Interval słychać.

And this can also be heard on the album Dark Interval.

No i właśnie od tego czasu już nie sięgał nigdy po instrumenty elektryczne, po pianiny elektryczne.

And since that time, he never reached for electric instruments or electric pianos again.

I właśnie stał się takim ideologiem trochę, który właśnie wystrzega się grania elektrycznego w jazzie.

And he has just become a bit of an ideologue who is wary of electric playing in jazz.

I nawet kiedyś mówił, że instrumenty elektryczne w jazzie to jest taka dla niego zabawka jakby.

And he even said once that electric instruments in jazz are like a toy for him.

Że to nie są instrumenty, które traktuje poważnie.

That these are not instruments that I take seriously.

No i właśnie po tej właśnie takim przejściu.

Well, right after that very crossing.

Od tego elektrycznego do akustycznego typowo grania, przeszedł właśnie do wytwórni ACM, która przygarnęła go pod swoje skrzydła.

He has just transitioned from playing electric to acoustic music and has signed with ACM, which has taken him under its wing.

I właściwie ta polityka szefa ACM-u Manfreda Eichera bardzo pasowała Keithowi Jarrettowi, który właśnie lubił bardzo takie ambitne podejście do jazzu.

And in fact, this policy of the ACM head Manfred Eicher suited Keith Jarrett very well, as he really liked such an ambitious approach to jazz.

No i tam w tym ACM-ie rozpostarł skrzydła, zaczął nagrywać w bardzo różnych składach.

And there in that ACM, he spread his wings and began recording in very different lineups.

Najpierw z Paulem Motianem, z Deweyem Redmanem.

First with Paul Motian, with Dewey Redman.

Z Charlie Haydenem.

With Charlie Hayden.

To był tak zwany amerykański kwartet.

It was what is known as an American quartet.

Równolegle też zaczął nagrywać solo.

At the same time, he also began recording solo.

Właśnie pierwsza płyta solowa, Facing You, 1971 rok.

Just the first solo album, Facing You, 1971.

Również potem bardzo słynny też europejski kwartet.

Also later a very famous European quartet.

Taki kontrapunkt dla amerykańskiego.

Such a counterpoint to the American one.

Z Janem Garbarkiem, Palle Danielsonem i Johnem Christensenem.

With Jan Garbarek, Palle Danielson, and John Christensen.

I słynne płyty m.in. Belonging, My Song.

And famous albums including Belonging, My Song.

To są też płyty pełne takich standardów jazzowych.

These are also albums full of such jazz standards.

Też równolegle, właściwie wszystko się działo w pewnym sensie równolegle,

Everything was happening in a sense simultaneously.

nagrywał muzykę orkiestrową.

he was recording orchestral music.

Bardzo ciekawa płyta Luminescence, płyta Arbour Zena.

A very interesting album, Luminescence, by Arbour Zen.

Między innymi to są lata 70.

Among other things, these are the 1970s.

Potem jakoś te takie orkiestrowe rzeczy w dorobku Jarretta zeszły na dalszy plan.

Then somehow those orchestral pieces in Jarrett's repertoire took a backseat.

No i też nie należy zapominać, że Keith Jarrett to jest również muzyk klasyczny,

And we should not forget that Keith Jarrett is also a classical musician.

który w ramach ECM-u, takiej podwytwórni jakby ECM-owskiej, ECM New Series,

which, as part of ECM, like a sub-label of ECM, ECM New Series,

nagrywał też płyty z muzyczką klasyczną m.in. Jana Sebastiana Bacha,

he also recorded albums with classical music, including works by Johann Sebastian Bach,

Mozarta, Händla, ale też bardzo ciekawa płyta.

Mozart, Handel, but also a very interesting album.

To chyba jest płyta świeża stosunkowo,

This is probably a relatively new album.

chociaż ona jest zapisem dawnego nagrania z muzyką Karla Filipa Emanuela Bacha,

although it is a recording of an old recording of music by Carl Philipp Emanuel Bach,

czyli jednego z członków rodziny Jana Sebastiana Bacha, tego mniej znanego,

that is one of the family members of Johann Sebastian Bach, the less known one,

ale też bardzo ciekawa płyta.

but also a very interesting album.

No i oczywiście instrumentarium.

Well, of course, the instruments.

Keith Jarrett to jest muzyk nie tylko,

Keith Jarrett is a musician not only,

nawet przy tym akustycznym jego okresie, w którym od wielu lat tkwi,

even during this acoustic phase he has been in for many years,

to on też gra na klawesynie, na klawikordzie i też na perkusji,

He also plays the harpsichord, the clavichord, and also drums.

więc jest w pewnym sensie multi-instrumentalistą.

So he is a multi-instrumentalist in a way.

Te nagrania właśnie klasyczne są grane zazwyczaj przez niego na klawesynie,

These classic recordings are usually played by him on the harpsichord.

albo na klawikordzie, natomiast muzyka autorska na fortepianie.

or on the harpsichord, while the original music is on the piano.

Więc jest to oczywiście gigant, postać bardzo ceniona.

So this is obviously a giant, a highly esteemed figure.

Też krytykowanie.

Also criticizing.

Zdecydowane są takie pewne drobne rzeczy,

There are definitely some small things.

ale myślę, że to są bardziej kwestie takie po prostu jego temperamentu.

But I think these are more issues related to his temperament.

On jest dosyć właśnie konserwatywny,

He is quite conservative.

też przywiązany do pewnych szczególnych zachowań na scenie i publiczności wobec niego.

also tied to certain specific behaviors on stage and the audience's attitude towards him.

Na przykład w ogóle nie mowy zdzierć, jak na przykład ktoś kaszle na sali,

For example, there's no question of ripping off, like when someone coughs in the hall,

jak na przykład robi mu się zdjęcia podczas koncertów.

for example, how photos are taken of him during concerts.

Więc jest to muzyk też mający takie swoje idiosynkrazje, tak zwane,

So this is a musician who also has such idiosyncrasies, so to speak.

ale myślę, że one też w pewnym sensie tworzą taką szczególną aurę wokół niego.

But I think they also create a special aura around him in a certain way.

To jest chyba jeden z nielicznych muzyków jazzowych, wokół którego jest taka aura geniusza.

This is probably one of the few jazz musicians who has such an aura of genius around him.

Autentycznie myślę, że to słowo do niego jak najbardziej pasuje.

I genuinely think that this word suits him perfectly.

O ile o innych muzykach jazzowych mówi się, że są wybitni albo ciekawi,

While other jazz musicians are said to be outstanding or interesting,

albo też się ich traktuje trochę jako takich ludzi, którzy są po prostu też jako ludzie sympatyczni,

or they are also treated a bit as people who are simply nice as individuals,

to Keith Jarrett ma w sobie coś takiego geniusza w takim starym stylu.

Keith Jarrett has something of that genius in such an old style.

Jest dosyć taki chyba chłodny, nie udziela jakoś szczególnie dużo wywiadów,

He's quite maybe cold, doesn't seem to give a lot of interviews.

nie jest taki bardzo otwarty na wywiady na przykład, czy na taki żywy kontakt z publicznością.

He is not very open to interviews, for example, or to direct contact with the audience.

Raczej jest typowo skupiony na pracy artystycznej.

He is rather typically focused on artistic work.

Ten jego dorobek jest przeolbrzymi, obejmujący bardzo różne dziedziny właśnie muzyki.

His body of work is tremendous, covering very diverse areas of music.

No i rzeczywiście, myślę, że wpisuje się w taki paradygmat geniusza,

Well, indeed, I think it fits such a paradigm of genius,

tak jak dawniej tego geniusza się rozumiało, takiego trochę samotnika i człowieka,

just as this genius used to be understood, a bit of a loner and a person,

ale trochę jakby niezrozumianego może przez wszystkich,

but a bit as if misunderstood by everyone,

ale z drugiej strony jednak bardzo docenionego,

but on the other hand, however very appreciated,

więc myślę, że jego biografia jest w dużej mierze biografią spełnioną.

So I think that his biography is largely a fulfilled biography.

No ale niestety właśnie to wydarzenie, o którym mówiłem, czyli rok 2018

Well, unfortunately, that's exactly the event I was talking about, namely the year 2018.

i podwójny udar właśnie w biografii Keitha Jarretta spowodował,

and a double stroke in Keith Jarrett's biography caused,

że właściwie od tego czasu jego lewa ręka nie pracuje.

that since then his left hand has actually not been working.

On nie może grać lewą ręką, właściwie tylko prawą,

He can't play with his left hand, actually only with his right.

a w praktyce oznacza to zakończenie kariery pianistycznej przez Jarretta.

In practice, this means the end of Jarrett's piano career.

No i od tego czasu właściwie nie słyszymy już dokonań Jarretta.

Well, since then we haven't really heard of Jarrett's achievements anymore.

Ostatni koncert to jest 2016 rok, koncert bodajże z Budapesztu.

The last concert was in 2016, the concert was presumably from Budapest.

No i właśnie od tego czasu już jakby tych nagrań nie słyszymy

Well, since then we haven't really been hearing those recordings anymore.

i to jakby jest jednoznaczne, że Keith Jarrett już prawdopodobnie nie zagra,

And it is kind of clear that Keith Jarrett probably won't play anymore.

chyba że jakiś cud się stanie i odzyska to władztwo w lewej ręce.

Unless a miracle happens and he regains that power in his left hand.

No ale nie przejmujmy się tym, wróćmy do przeszłości,

But let's not worry about that, let's go back to the past,

kiedy Keith Jarrett był w świetnej formie.

when Keith Jarrett was in great form.

No i właśnie mówię o Keithie Jarretcie, ale chciałem, żebyśmy wrócili znowu do Polski,

Well, I'm actually talking about Keith Jarrett, but I wanted us to go back to Poland again.

czyli tak schodkami, prawda, przez biografię Keitha Jarretta,

so like stair steps, right, through the biography of Keith Jarrett,

potem płyty Dark Intervals i wracamy znowu do 10 łatwych utworów na fortepian

then the albums Dark Intervals and we return again to 10 easy piano pieces

i puścilibyśmy sobie utwór pod tytułem Rozmowa z samym sobą.

and we would play a piece titled Conversation with Oneself.

Dzięki za oglądanie.

Thanks for watching.

KONIEC

END

KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC KONIEC K

THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END THE END

Zdjęcia i montaż

Photos and editing

No i tak, rozmowa z samym sobą Zbigniewa Preissnera i Leszka Mosczera.

Well, yes, a conversation with oneself by Zbigniew Preissner and Leszek Moszczer.

Znowu refleksyjna atmosfera.

Again a reflective atmosphere.

Tak trochę Chopinowsko się zrobiło.

It got a bit Chopinesque.

No ale oczywiście to jest inna epoka.

Well, of course, this is a different era.

Inny też trochę nastrój jednak niż Fryderyk Chopin,

It's a somewhat different mood than Fryderyk Chopin, however.

ale takie skojarzenia myślę są na miejscu.

But I think such associations are appropriate.

No i właśnie, i właściwie powoli zmierzamy do końca audycji.

Well, and actually, we are slowly approaching the end of the broadcast.

Na koniec jeszcze chciałem zaproponować Państwu,

In the end, I would like to propose to you,

żeby tak tą pianistykę trochę może bardziej odległą czasowo

to maybe make this piano music a bit more temporally distant

zdecydować ze współczesną.

decide with the contemporary.

Posłuchalibyśmy sobie Macieja Tubisa.

We would listen to Maciej Tubis.

Utworu Spełnienie z płyty,

The piece Fulfillment from the album,

utworu Narodziny z płyty Spełnienie z 2007 roku.

The track "Narodziny" from the album "Spełnienie" from 2007.

Audycja nazywała się Kind of Jazz.

The show was called Kind of Jazz.

Prowadził Mateusz Golami.

It was led by Mateusz Golami.

I na razie mamy przerwę do prawdopodobnie września albo nawet października.

And for now, we have a break until probably September or even October.

Realizowała mnie Grażyna Bąk.

Grażyna Bąk was my supervisor.

No i do zobaczenia po wakacyjnej przerwie.

Well, see you after the summer break.

Muzyka

Music

Piosenka na pianinie

Song on the piano

Zdjęcia i montaż

Photos and editing